Unterberger Testinin Temel Tanımı ve Bilimsel Dayanakları

• Görsel sistem (okülomotor kontrol): Gözlerden gelen çevresel bilgiler sayesinde uzaydaki konum ve yön algısı korunur.
• Proprioseptif sistem (kas ve eklem duyusu): Kas iğcikleri ve eklem reseptörlerinden gelen sinyaller, vücudun hangi pozisyonda olduğunu beyne bildirir.
• Vestibüler sistem (iç kulak denge organı): İç kulakta yer alan yarım daire kanalları ve otolit organları başın yön, hız ve ivme değişikliklerini algılar.

Bu üç sistemden biri zayıfladığında veya yanlış sinyal gönderdiğinde kişi “denge kaybı” yaşar.
Unterberger Yürüyüş Testi (Unterberger-Fukuda Step Testi) bu dengenin özellikle vestibüler komponentini ölçmeye yarar.
Test, kişinin gözleri kapalıyken yerinde adım atması sırasında ekseni etrafında sapma miktarını değerlendirir.
Bu sapma, tek taraflı vestibüler disfonksiyon veya beyin sapı düzeyinde postüral kontrol asimetrisi hakkında bilgi verir.

Yüksekte çalışma, platform kullanımı, kule veya gemi üzeri bakım işleri gibi görevlerde denge reflekslerinin bütünlüğü hayati önem taşır.
Bu nedenle, Unterberger testi işe giriş veya periyodik muayenelerde fonksiyonel denge testi olarak uygulanabilir.

Unterberger Testinin Uygulama Adımları, Örnekler ve Sonuçların Yorumlanması

Sonuçların Yorumlanması

Ölçüm Değeri	Normal Sınır	Anlamı
Rotasyon açısı 0–30°	Normal	Vestibüler sistem dengeli
Rotasyon 30–45°	Şüpheli	Hafif asimetri olabilir
Rotasyon >45°	Patolojik	Tek taraflı vestibüler hipofonksiyon olasılığı
Yer değiştirme (ileri/geri) <50 cm	Normal	Proprioseptif denge korunmuş
Yer değiştirme >50 cm	Anormal	Duruş kontrolü zayıf veya görsel kompanzasyon bağımlı

Sağa sapma: Sağ vestibüler sistemin baskın çalıştığı, sol tarafın zayıf olduğu anlamına gelir.
Sola sapma: Sol vestibüler baskınlık, sağ taraf zayıflığı anlamına gelir.

Bazı vakalarda sapma yönü vestibüler lezyonun aynı tarafında olur (örneğin sağ kanal hipofonksiyonunda sağa dönme). Ancak merkezi sistem bozukluklarında yön değişken olabilir.

Yüksekte Çalışma Adaylarında Unterberger Testinin Değerlendirilmesi

• Görme,
• İşitme,
• Vestibüler (denge),
• Kas-iskelet ve nörolojik fonksiyonlarının sağlıklı olması zorunludur.

Bu bağlamda Unterberger testi, işe giriş muayenelerinde denge sistemi tarama testi olarak kullanılabilir.
Özellikle şu gruplarda uygulanması önerilir:

• Vinç, kule, iskele, anten montaj personeli,
• Gemi güvertesi, bakım-onarım veya yükleme ekipleri,
• Elektrik direği ve telekom hat işçileri,
• Rüzgâr türbini bakım teknisyenleri.

B. Testin Uygulanması:
Unterberger testi standardına uygun şekilde (50 adım, gözler kapalı, kollar önde).

D. Yorumlama ve Sınıflandırma:

Sonuç	Sapma Açısı	Yer Değiştirme	Denge Değerlendirmesi	İşe Uygunluk
Normal	≤30°	≤50 cm	Denge stabil	Uygun
Sınırda	31–45°	51–70 cm	Denge asimetrik	Kontrollü uygunluk (rehabilitasyon sonrası tekrar test)
Patolojik	>45°	>70 cm	Vestibüler disfonksiyon	Uygun değil (uzman sevki)

Yüksekte Çalışma İçin Risk Analiziyle İlişkilendirme

Aşağıdaki tablo, Unterberger test sonuçlarının yüksekte çalışma riski ile bağlantısını özetler:

Unterberger Bulgusu	Muhtemel Fizyolojik Kaynak	Risk Düzeyi	Kontrol Önerisi
0–30° sapma	Normal vestibüler yanıt	Düşük	Rutin muayene
30–45° sapma	Hafif vestibüler asimetri	Orta	Denge egzersizleri, yeniden test
>45° sapma	Tek taraflı vestibüler disfonksiyon	Yüksek	Nöroloji/KBB sevki
Yer değiştirme >100 cm	Proprioseptif veya görsel bağımlılık	Yüksek	Görsel kontrol gerektiren işler dışında çalıştırma
Düzensiz adım ritmi	Serebellar/psikomotor koordinasyon bozukluğu	Çok yüksek	Çalışma kısıtlaması

Bu değerlendirme, risk matrisi içinde “fizyolojik kaynaklı düşme riski” kategorisine girer.
Yani, çevresel önlem alınsa dahi (emniyet kemeri, korkuluk vs.), bireyin denge refleksi zayıfsa düşme olasılığı artar.

Testin Diğer Denge Testleriyle Kombinasyonu

Test Adı	Değerlendirdiği Alan	Unterberger ile Kombinasyonu
Romberg Testi	Statik denge, propriosepsiyon	Öncesinde uygulanır, statik referans sağlar
Tandem Yürüme Testi	Dinamik postüral kontrol	Unterberger sonrası uygulanır
Head Impulse Testi	Vestibülo-oküler refleks	Vestibüler kaybın yönünü doğrular
Past Pointing Testi	Üst ekstremite koordinasyonu	Sapma yönünü destekler

Bu kombinasyon, yüksekte çalışacak personelde bütüncül denge değerlendirmesi sağlar.
Örneğin Romberg normal, ancak Unterberger pozitifse; sorun vestibüler değil proprioseptif olabilir.

Eğitim ve Rehabilitasyon Perspektifi

Unterberger testinde hafif sapma gösteren çalışanlarda rehabilitasyonla düzelme mümkündür.
Vestibüler Rehabilitasyon Egzersizleri (VRE) kapsamında şu yöntemler önerilir:

• Baş hareketi egzersizleri (horizontal/vertical döndürmeler),
• Göz sabitleme çalışmaları (VOR adaptasyonu),
• Denge tahtasında durma,
• Göz kapalı kısa yürüyüşler,
• Hafif dönme adaptasyonları.

Bu egzersizlerin 2–3 haftalık uygulanması sonrasında test tekrarlanır.
Sapma azalmışsa kişi yüksekte çalışma görevine uygun hale gelir.

İşveren ve İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uygulama Rehberi

Gerçek Hayattan Bir Örnek Vaka

Vaka:
Tersanede çalışan 39 yaşındaki bir kaynak ustası, yeni projede 12 m yükseklikte iskele üzerinde çalışacaktır.
İşyeri hekimi tarafından yapılan Unterberger testinde 50 adım sonunda sağa 60° rotasyon ve 100 cm yer değiştirme saptanır.
Romberg testi normaldir.

Analiz:
Bu bulgu vestibüler kaynaklı lateralizasyonu gösterir.
Çalışanın geçmişinde geçici vertigo atağı olduğu öğrenilir.
KBB değerlendirmesi sonrası benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısı konur.
Tedavi ve vestibüler egzersizler sonrası test tekrarlanır, sapma 25°’ye düşer.
Sonuç: Kişi yüksekte çalışma için yeniden uygun hale gelir.

Bu örnek, Unterberger testinin erken uyarı ve önleyici tarama aracı olarak önemini açıkça gösterir.

Sonuç ve Öneriler

Unterberger testi, basit görünmesine rağmen hem nörolojik hem de iş güvenliği açısından kritik bilgiler sağlar.
Yüksekte çalışacak personelin denge, yön algısı ve vestibüler refleks bütünlüğünü ölçmek için düşük maliyetli, sahada uygulanabilir bir yöntemdir.

Uygulama İçin Pratik Özet

Adım	Eylem	Açıklama
1	Katılımcıyı bilgilendir	Testin amacı ve süreci anlatılır
2	Başlangıç pozisyonu	Ayakta, kollar önde, gözler açık
3	Gözleri kapat	Görsel girdi devre dışı bırakılır
4	Yerinde 50 adım	Ritmik adımlar, baş sabit
5	Durdur ve ölç	Sapma açısı ve yer değişimi
6	Sonuçları kaydet	Yön, açı, mesafe not edilir
7	Uygunluk kararı	≤30° → uygun; >45° → uygun değil

Genel Değerlendirme

Yüksekte çalışma gibi yüksek dikkat, denge ve refleks gerektiren işlerde küçük bir vestibüler dengesizlik bile kazaya yol açabilir.
Unterberger testi, bu tür sorunları henüz semptom vermeden tespit ederek önleyici hekimlik anlayışına hizmet eder.

Dolayısıyla, işyeri hekimleri ve İSG uzmanları için bu test, yalnızca bir “denge ölçümü” değil, aynı zamanda yaşam kurtaran bir erken uyarı mekanizmasıdır.

UNTERBERGER TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. PERSONEL BİLGİLERİ

• Adı Soyadı: ………………………………………………………
• T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
• Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
• Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
• Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
• Test Tarihi: …. / …. / 20….
• Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI

• Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
• Aydınlatma: ( ) Normal ( ) Zayıf ( ) Parlak
• Test sırasında gözler: ( ) Kapalı ( ) Açık
• Güvenlik önlemi: ( ) Refakatçi mevcut ( ) Yok
• Katılımcı sağlık durumu:
   ( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kulak çınlaması ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI

Gözlem Alanı	Bulgular / Ölçüm
Dönme Açısı (°)	……….°  ( ) Sağa ( ) Sola
İleri/Geri Yer Değiştirme (cm)	………. cm
Adım Ritmi	( ) Düzenli ( ) Düzensiz
Kolların Pozisyonu	( ) Sabit ( ) Dengesiz / Düşme eğilimi
Başın Pozisyonu	( ) Sabit ( ) Sağa/Sola eğilim
Gözler kapalıyken korku/anksiyete	( ) Var ( ) Yok

5. DEĞERLENDİRME

Sapma Açısı	Yer Değişimi	Yorum
0–30°	≤50 cm	Normal vestibüler yanıt, denge stabil
31–45°	51–70 cm	Hafif vestibüler asimetri, izlem önerilir
>45°	>70 cm	Patolojik, vestibüler disfonksiyon olasılığı

Toplam Değerlendirme:
☐ Normal ☐ Sınırda ☐ Patolojik

Yönelme Tarafı: ☐ Sağ ☐ Sol ☐ Belirsiz

6. UYGUNLUK KARARI (YÜKSEKTE ÇALIŞMA / DENGE GEREKTİREN GÖREVLER)

Sonuç	Karar	Açıklama
Normal	☐ UYGUN	Denge fonksiyonları yeterli
Sınırda	☐ GEÇİCİ UYGUN	Rehabilitasyon sonrası tekrar test
Patolojik	☐ UYGUN DEĞİL	Uzman değerlendirmesi gerektirir

7. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

8. TESTİ UYGULAYANIN – ONAYLAYANIN BİLGİLERİ

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

---

Not: Bu test, tek başına tanısal nitelik taşımaz. Gerektiğinde Romberg, Head Impulse veya göz hareket testleriyle desteklenmelidir.

---

Unterberger Yürüyüş Testi, vestibüler sistemin lateralizasyonunu, proprioseptif denge bütünlüğünü ve bireyin görsel destek olmaksızın uzaydaki yön koruma yeteneğini değerlendirmeyi amaçlayan bir klinik denge testidir.
Bu test, yüksekten çalışma, deniz veya hava platformlarında görev alma, vinç, iskele, kule, türbin, gemi güvertesi gibi dengesel reflekslerin sürekli aktif tutulduğu işlerde çalışan personelin fizyolojik uygunluğunun değerlendirilmesinde tamamlayıcı bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

Testin sonuçları, kişinin gözleri kapalı iken yerinde adım atma sırasında eksen etrafında sapma (rotasyon açısı) ve ileri-geri yer değiştirme miktarına göre yorumlanır.
Sapmanın yönü ve derecesi, iç kulaktaki vestibüler sistemin fonksiyonel dengesi, beyin sapı ve serebellar kontrol mekanizmaları hakkında klinik ipuçları verir.
Ancak test tek başına tanı koydurucu değildir; Romberg, Head Impulse, Tandem Yürüyüş ve Past Pointing gibi diğer nörolojik denge testleriyle birlikte değerlendirilmelidir.

Bu form kapsamında elde edilen bulgular, çalışanın mevcut denge durumunun bir “görsel ve vestibüler stres koşulundaki davranış modelini” yansıtır.
Yani, kişi gözlerini kapattığında denge kaybı gösteriyorsa bu, yüksekte çalışırken ya da ani yön değişimlerinde refleks gecikmesi yaşayabileceği anlamına gelir.
Bu nedenle testte 45° ve üzeri sapma, 70 cm’den fazla yer değiştirme ya da ritim bozukluğu gözlenen personelin yüksekte çalışma görevine geçici olarak uygun görülmemesi; gerekirse vestibüler rehabilitasyon ve uzman değerlendirmesi sonrası yeniden test edilmesi önerilir.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, test sonuçlarını birlikte değerlendirerek bireysel risk faktörlerini (yaş, ilaç kullanımı, iç kulak hastalıkları, kas-iskelet sistemi sorunları, görme bozuklukları) göz önünde bulundurmalıdır.
Bu yaklaşım, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, “Çalışanların Sağlık Gözetimi Yönetmeliği” ve “Yüksekte Çalışma Yönetmeliği” hükümleriyle de örtüşmektedir.

Sonuç olarak; Unterberger Testi, iş sağlığı ve güvenliği kültüründe proaktif koruma yaklaşımının güçlü bir aracıdır.
Erken dönemde tespit edilen vestibüler veya proprioseptif dengesizlikler, hem bireyin yaşam kalitesini korur hem de iş kazalarının önlenmesinde kritik rol oynar.
Bu nedenle, test sonuçları yalnızca sayısal bir veri olarak değil, bütünsel bir fizyolojik risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.

---

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge Fonksiyonları Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Vestibüler Asimetri – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Vestibüler Disfonksiyon Şüphesi – Uzman Muayenesi Gerekli

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #unterbergertesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat