Nedir Bu İdrar Tahlili ?
Kanın, içeriğindeki organik – inorganik maddelerin ve hacminin dengelenmesini sağlamak için böbreklerde filtrelenmesiyle oluşan sıvı atığa idrar denir.
Tanıma bakılırsa idrar sadece sıvı bir atık değil..
Bilmelisiniz ki idrar kesinlikle ve kesinlikle sadece sıvı bir atık değil.
Mesela;
Birçok yerde duyduğunuz ”Günlük 3 litre su için”, ”Günlük 5 litre su için”,‘‘Yazın şu kadar su için, kışın bu kadar su için” , ” örnekleri uzatmak mümkün.
İşte idrarın bir özelliğini öğrenme vakti geldi.
Ne kadar su içmelisiniz sorusunun cevabını idrarınız verir.
Nasıl mı?
İdrar yaparken rengine bakın;
⭐️ Eğer idrarınız su gibi şeffaf veya çok açık sarı ise vücudunuzun suya ihtiyacı yoktur. Yeterli su içmişsiniz.
⭐️ Eğer idrarınız sarı renkli ise vücudunuzun suya ihtiyacı vardır. Hemen bir büyük bardak su için ve bir saat sonra tekrar bir büyük bardak su için. Yeterli olup olmadığını ilk idrarınızda göreceksiniz.
⭐️ Eğer idrarınız koyu sarı renkli ise vücudunuzun suya çok ihtiyacı vardır ve vücudunuza eziyet ediyorsunuz demektir. Hemen bir büyük bardak su için, yarımşar saat ara ile birer büyük bardak su daha için. Yeterli olup olmadığını ilk idrarınızda göreceksiniz.
Kendi kendinize değerlendirmenizi idrarınıza bakarak yaptınız… Süpersiniz.
⭐️ Tuvalete gittiniz.
İdrar yaparken meyve kokusu yada Aseton kokusu geldi. Ohhh mis gibi demeyeceksiniz tabi ki..
Aklınıza ilk gelen Şeker Hastalığı (Diabetes Mellitus) olmalı…
Kesin mi ? Değil tabi ki lakin ihtimal büyük.
⭐️ Tuvalete gittiniz.
İdrar yaparken yada tuvalette terli ayak kokusu aldınız… Neler olabilir.. Hadi biliyorsunuz düşünün..!!
Eveet bildiniz… İzovalerik Asidemi “terli ayak sendromu” veya Glutarik Asidemi düşünülmeli. İç Hastalıkları uzmanından randevu almayı unutmayın.
⭐️ Bebeğinizin bezini açtınız.
Buram buram Akçaağaç Şurubu kokusu (Çemen Kokusu) geldi. Dallı zincirli amino asitleri (Lösin, İzolösin ve Valin) ve zincirli bir-α-keto asit işiyor muhtemelen. Metabolik bir sorunu olabilir. Çocuk Hastalıkları uzmanından randevu almayı unutmayın.
Şu kokuları ve olası hastalıkları şöyle bir listeleyelim
Küf – fare idrarı kokusu — Fenilketonüri
İdrarda lahana kokusu — Herediter Tirozinemi
İdrarda kedi idrarı kokusu — 3-metilkrotonilglisinüri
İdrarda Yüzme Havuzu Kokusu — Hawkinsinüri
İdrarda kokmuş balık kokusu — Trimetilaminüri
Kaynamış Lahana Kokusu — Hipermetiyonemi
Dikkatinizden kaçmamıştır.
Metabolik hastalıkların idrarda hem de koku vasıtası ile belirtilleri mevcut.
Lakin dahası da var.
Yedikleriniz içtikleriniz ile de koku ve renginde değişiklikler olmakta.
Daha analiz bile yapmadık… Baktık..! Kokladık..!
Biraz da eskilere gidelim mi?
Hadi gidelim..
Lancelot Hogben isimli ingiliz biyolog 1930 yılında başladığı çalışmaları 1940 a geldiğinde genel kullanıma girmişti. Neydi bu ?
Gebelik şüphesi olan kadından alınan idrarı dişi kurbağanın (Xenopus cinsi) cilt altına enjekte edildikten sonra kurbağa 12 – 24 saat içerisinde yumurtlarsa kadının gebe olduğunu gösteriyordu.
Çok çok geriye gidelim…İdrar nelere neden olmuş.
Tarihin bir döneminde idrar vergisi çıkarılmış…!!
İdrar vergisi sebebi ile de tüm dünyada çokça söylenen söz ilk kez söylenmiş… “Pecunia non olet..!”
Romalı tarihçi Gaius Suetonius Tranquillus, On iki Sezar’ın Hayatı adını taşıyan eserinde;
Roma İmparatoru Nero’ndan sonra tahta geçen imparator Vitellius’un halefi Vespasian; Roma çamaşırhanelerinde amonyak kaynağı kullanılan idrarı, tuvaletlerden ve lağım sistemlerinden toplayıp satanlara vergi koyar.
Vespasian’ ın oğlu Titus, pis kokulu idrardan vergi alınmasının tiksindirici / iğrenç olduğunu düşündüğü için babasını eleştirir.
Bunun üzerine Vespasian lağım odalarından idrar toplayan tüccarların önündeki altın sikkelerden birisini alır ve oğlu Titus’un burnuna yaklaştırarak “bak bakalım oğlum, kötü kokuyor mu?” diye sorar.
Titus, akıllıca ve muzip bir bakışla halen kullanılan çok bilindik cümleyle cevap verir.
“Pecunia non olet..!”
İşte o günden bu yana bu söz “para kokmaz..!” ya da “paranın kokusu olmaz..!” dillere pelesenk olmuştur.
Daha bitmedi… İdrarın tarih boyunca çok uzun bir serüveni var..
Sibirya’da deriler idrara batırılarak dayanıklı kılınıyordu.
Antik Yunan ve Roma devrinde demirciler kızdırılmış çeliği sertleştirmek için üzerine idrar da döktüler.
Romalılar, Orta Amerika Kızılderilileri ve Afgan halkı yünlü eşyanın rengini korumak ve temizlemek için idrar kullandılar
Himalayalar’da inek idrarı dini törenlerde günahlardan arınmak için kullanılır
Ortaçağ Avrupasın’da fırıncılar mayalanması için hamura idrar kattıkları bilinir.
Antik Mısır’da kadın idrarına yatırılarak yumuşatılan tütünler tercih edilirdi
Kuzey Afrika ülkeleri ve Afganistan’da, halen halıların renklerinin daha parlak olmasını sağlamak için deve idrarı ile yıkanmaktadır
Daha neler var neler. Lakin biz idrar tahlili diyorduk.. Devam edeyim
Yukarıda da kısmen okuduğunuz gibi idrar hastalıkların teşhisinde hem kişinin kendisine hem de hekime yol gösteren önemli bulgular içeriyor.
Kan içeriğinin böbreklerde filtre edilip idrar vasıtası ile atılan her türlü maddeyi laboratuvar testleri yoluyla tespit edebilmekteyiz.
Şimdi genel olarak bir bakalım.
Neden İdrar Tahlili Taparız?
- Genel sağlık taraması amacı ile yapılan idrar tahlilleri: Bilinen bir hastalığı olmadan rutin muayene veya genel kontrol (Check – Up) sırasında yapılır. Bu sayede birçok hastalığa ilk kez tanı konmasında, cerrahi bir işlem öncesi ve sonrası takiplerde, gebelik kadınların sağlığının takip edimesinde, spora vee okula başlamadan önceki genel muayenelerle birlikte ve benzeri birçok durumda genel sağlık durumunu gösteren önemli bir testtir.
- Hastalık tanısı için yapılan idrar tahlilleri: Öncelikle böbrek ve idrar yolu hastalıkları – enfeksiyonları gibi hastalıkların teşhis edilmesinde idrar tahlili önemli role sahiptir.
- Hastalıkların takibi, tedavinin takibi amacıyla: diyabet, böbrek hastalıkları, cerrahi girişim sonrası, metabolik hastalıklar, kronik hastalıklar vb gibi hastalıklarda tedaviye verilen cevabı görmek için idrar tahlili istenir. Yine gebelik testi, uyuşturucu testi gibi durum tespiti yapılması gereken süreçlerde idrarda bakılır.
Son demiyorum. Çünkü basit gibi görünen idrar, üzerine kafa yorulması ve dikkate alınması gereken çok önemli atığımız. Anlayacağınız idrar konulu yazılar bitmedi.
Doğal yaşayın Aklınıza Mukayyet Olun
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü