“Güvende olmak ile güvende hissetmek aynı şey değildir.”
Paraşüt tipi emniyet kemerleri ve onlara entegre edilen yardımcı aparatların (örneğin konumlandırma kayışları, şok emiciler, karabinalar, yaşam hatları) kullanımı, yüksekte çalışmanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Ancak bu donanımların sunduğu teknolojik avantajlar, çalışanlarda yanıltıcı bir güvenlik hissi oluşturarak fark edilmeden fiziksel sınırların aşılmasına yol açabilir.
Bu yazı, emniyet aparatlarının sağladığı konforun ve hareket özgürlüğünün, nasıl olup da çalışanların denge, erişim ve dayanıklılık sınırlarını zorlamasına neden olduğunu teknik bir zeminde incelemektedir.
Amacımız; güvenlik donanımlarının sağladığı avantajları yok saymadan, fizyolojik kapasitenin ötesine geçmenin yarattığı tehlikeleri anlamak ve yönetmektir.
İş güvenliği uzmanlarının, sadece ekipmanı tanımakla değil, aynı zamanda bu ekipmanla çalışan insan organizmasının sınırlarını da gözeten bir bakış açısını benimsemeleri artık kaçınılmaz bir sorumluluktur.
Paraşüt tipi emniyet kemerinin (tam vücut kemeri) yardımcı aparatlarını kullanacakların fiziksel alt ve üst sınırlarının aşılması durumunda ortaya çıkabilecek riskler:
Ağırlık Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
| Ağırlık Alt Sınır Aşılması Durumu | Ağırlık Üst Sınır Aşılması Durumu |
|---|---|
| – Kemerin Düzgün Oturmaması: Kemerin küçük kullanıcıya tam oturmaması, bel, omuz ve bacak askılarının gevşek olmasına yol açabilir. | – Kemerin Dayanıklılığının Azalması: Ağırlık sınırını aşan kullanıcılar için kemer yıpranabilir ve dayanıklılığını kaybedebilir. |
| – Kötü Konfor: Kemerin uygun olmaması, kullanım sırasında rahatsızlık yaratabilir ve uzun süreli kullanımı zorlaştırabilir. | – Bağlantı Elemanlarının Kopması: Aşırı yük, halatlar, karabineler ve bağlantı noktalarının kopmasına yol açabilir. |
| – Şok Emici Sistemin Yetersizliği: Kemer, düşük ağırlıklı kullanıcıyı düzgün şekilde desteklemeyebilir, bu da şok emici sistemin verimsiz olmasına yol açar. | – Düşüş Kontrolü Kaybı: Yüksek ağırlık, kemerin düzgün çalışmamasına ve düşüşün kontrolsüz olmasına neden olabilir. |
Boy Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
| Boy Alt Sınır Aşılması Durumunda | Boy Üst Sınır Aşılması Durumunda |
|---|---|
| – Kemerde Uyum Sorunu: Kısa boylu kullanıcılar için kemer bel kısmından gevşek kalabilir, omuz askıları ve bacak askıları düzgün oturmayabilir. | – Kemerin Yetersiz Uzunluğu: Uzun boylu kullanıcılar için kemer yeterli uzunlukta olmayabilir, bu da kemerin vücuda tam oturmamasına yol açar. |
| – Bağlantı Elemanlarının Yanlış Yerleşmesi: Omuz askıları, kısa boylu kullanıcıda yanlış yerleşebilir, bu da kemerin kaymasına neden olur. | – Yetersiz Şok Emici İşlev: Kemerin uzunluğu yetersiz olduğunda, düşüş anında şok emici sistem tam işlevini yerine getiremeyebilir. |
| – Hareket Kısıtlaması: Kısa boylu kullanıcılar, kemerin sağladığı desteği tam anlamıyla alamaz, bu da hareket kabiliyetlerini sınırlayabilir. | – Kemerin Kayması: Uzun boylu kullanıcılar, kemer sıkı olmadığı için düşüş sırasında kemerin kayması riskiyle karşılaşabilirler. |
Bel Çevresi Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
| Bel Çevresi Alt Sınır Aşılması Durumunda | Bel Çevresi Üst Sınır Aşılması Durumunda |
|---|---|
| – Kemerin Gevşek Olması: Küçük bel çevresi olan kullanıcılar için kemer gevşek kalabilir ve bu, düşüş sırasında kemerin kaymasına yol açabilir. | – Kemerin Dar Olması: Geniş bel çevresi olan kullanıcılar için kemer yeterince geniş olmayabilir ve bu da konforu etkileyebilir. |
| – Konfor Eksikliği: Kemerin gevşekliği nedeniyle kullanıcı rahatsızlık hissi yaşayabilir ve bu, dikkat kaybına yol açabilir. | – Hareket Sınırlaması: Kemerdeki fazla sıkılık, kullanıcıyı hareket etmekte zorlayabilir ve iş yaparken konforu azaltabilir. |
| – Düşüş Sırasında Güvenlik Riski: Kemerin gevşekliği, düşüş sırasında güvenliği sağlamadığından yaralanmalara neden olabilir. | – Şok Emici Sistemin Yetersizliği: Dar kemer, şok emici sistemin düzgün çalışmasını engelleyebilir, bu da ciddi yaralanmalara yol açabilir. |
Omuz Çevresi Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
| Omuz Çevresi Alt Sınır Aşılması Durumunda | Omuz Çevresi Üst Sınır Aşılması Durumunda |
|---|---|
| – Omuz Askılarının Gevşek Olması: Küçük omuz çevresi olan kullanıcılarda omuz askıları gevşeyebilir, bu da kemerin dengesiz şekilde oturmasına yol açar. | – Omuz Askılarının Sıkı Olması: Büyük omuz çevresi olan kullanıcılar için askılar dar olabilir ve bu da kullanıcıya rahatsızlık verebilir. |
| – Düşüş Anında Stabilite Kaybı: Omuz askılarının gevşemesi, kemerin kaymasına ve dolayısıyla düşüş anında kontrol kaybına yol açabilir. | – Kan Dolaşımı Sorunları: Fazla sıkı omuz askıları, omuzlarda kan dolaşımını engelleyebilir ve rahatsızlığa neden olabilir. |
| – Hareket Kısıtlaması: Gevşek askılar, kullanıcının hareketini kısıtlayabilir ve iş yaparken rahatsızlık oluşturabilir. | – Yüksek Basınç: Omuz askılarının sıkılığı, omuzlara fazladan basınç uygular ve bu da uzun süreli kullanımlarda ağrıya yol açabilir. |
Genel Riskler (Tüm Fiziksel Sınırların Aşılması Durumunda)
- Düşüşe Karşı Koruma Kaybı: Kullanıcı sınırları aşarsa, kemerin şok emici özellikleri yetersiz kalabilir ve güvenlik sağlanamayabilir.
- Kemerin Yetersiz Fonksiyonu: Kullanıcı için uygun olmayan kemer, düşüş anında tam koruma sağlayamayabilir, bu da yaralanma riskini artırır.
- Düşüş Hızı ve Yük: Ağırlık ve boy sınırlarının aşılması, düşüş sırasında hızın artmasına yol açabilir, bu da şok emicilerin işlevini yerine getirememesine neden olabilir.
- Kemerin Hareket Edememesi: Kemer düzgün oturmadığında, hareket edemez ve kullanıcı güvenli şekilde korunamaz.
Fiziksel sınırların aşılması, paraşüt tipi emniyet kemerinin yardımcı aparatlarının verimli çalışmamasına ve bu nedenle ciddi güvenlik risklerinin ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu nedenle her kullanıcının kemeri, fiziksel özelliklerine göre doğru şekilde seçmesi ve kullanması hayati önem taşır.
İdeal Paraşüt Tipi Emniyet Kemerinin Yardımcı Aparatlarının Fiziksel Sınırları Aşan Kullanıcılar İçin Riskler
Senaryo 1: Ağırlık Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 150 kg)
Çalışan Profili:
- Ağırlığı 150 kg ve üzerinde olan, fazla kilolu veya büyük yapılı çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Kemerin taşıma kapasitesinin aşılması.
- Bağlantı noktalarının, şok emici sistemin veya karabinaların yetersiz kalması.
- Düşüş sırasında kemerin kayması veya düzgün oturmaması.
Çözüm:
- Kullanıcıya uygun yüksek kapasiteli kemerler ve şok emici sistemler kullanılmalıdır.
- Kemerin bağlantı noktaları ve karabineler uygun kapasiteye sahip olmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Ağırlık sınırlarını belirleyen eğitim verilmelidir.
- Kemerin uygun şekilde yerleştirilmesi ve doğru bağlanması hakkında uygulamalı eğitim sağlanmalıdır.
Senaryo 2: Boy Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 1.95 m)
Çalışan Profili:
- Uzun boylu (1.90 m ve üzeri) çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Omuz askılarının ve bel kısmının uyumsuzluğu.
- Kemerin düzgün oturmaması, kayma riski.
Çözüm:
- Uzun boylu çalışanlar için özel olarak tasarlanmış kemerler kullanılmalıdır.
- Kemerin ayarları yapılarak kullanıcıya tam uyum sağlanmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Kullanıcılara kemerin düzgün oturduğunun ve sıkılığının kontrol edilmesi öğretilmelidir.
- Her kullanım öncesinde kemerin ayarları ve kullanıcıya uyumluluğu kontrol edilmelidir.
Senaryo 3: Ağırlık Alt Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 40 kg)
Çalışan Profili:
- Küçük yapılı, düşük kilolu çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Kemerin gevşek olması, omuz ve bel askılarının kayması.
- Kemerdeki şok emici sistemin etkisiz hale gelmesi.
Çözüm:
- Küçük yapılı çalışanlar için tasarlanmış, esnek ve ayarlanabilir kemerler kullanılmalıdır.
- Kemerin düzgün oturması için sıkılık kontrolü yapılmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Küçük yapılı kullanıcılar için kemerin sıkılığının ve doğru ayarlarının nasıl yapılacağı öğretilecektir.
- Kemerin her zaman doğru şekilde yerleştirildiğinden emin olunmalıdır.
Senaryo 4: Omuz Çevresi Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 140 cm)
Çalışan Profili:
- Geniş omuzlu kullanıcılar, vücut ölçüleri normdan büyük olan çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Omuz askılarının uyumsuzluğu, kemerin gevşekliği.
- Kemerin düzgün oturmaması nedeniyle düşüş sırasında kayma riski.
Çözüm:
- Omuz askıları genişletilmiş ve daha dayanıklı kemerler kullanılmalıdır.
- Omuz askılarının sıkılığının doğru şekilde ayarlanması gereklidir.
Eğitim Uygulaması:
- Omuz askılarının nasıl ayarlanacağı ve kemerin oturuşunun nasıl kontrol edileceği öğretilmelidir.
- Kullanıcıya omuz askılarının yerini doğru ayarlamak için eğitim verilmelidir.
Senaryo 5: Bel Çevresi Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 130 cm)
Çalışan Profili:
- Geniş bel yapısına sahip olan çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Kemerin bel kısmının gevşek olması, kayma riski.
- Kemerin tam oturmaması nedeniyle düşüş anında kemerin yerinden kayması.
Çözüm:
- Bel çevresine uygun, ayarlanabilir kemerler kullanılmalıdır.
- Bel kısmının sıkılığı doğru şekilde ayarlanmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Bel çevresi için uygun kemerlerin seçilmesi konusunda eğitim verilecektir.
- Bel bölgesinin sıkılığı, yerleşimi ve kemerin doğru oturması kontrol edilmelidir.
Senaryo 6: Ağırlık Üst Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 200 kg)
Çalışan Profili:
- Ağırlığı 200 kg ve üzerinde olan çalışanlar, aşırı kilolu kullanıcılar.
Muhtemel Sorunlar:
- Kemerin kopma riski, şok emici sistemin etkisiz olması.
- Yüksek ağırlık nedeniyle kemerin taşınabilirliğinin bozulması.
Çözüm:
- Yüksek kapasiteli, özel tasarlanmış kemer ve şok emici sistemler kullanılmalıdır.
- Karabina ve bağlantı noktaları yüksek kapasiteye sahip olmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Ağırlık sınırlarını belirleyen talimatlar kullanıcıya açıkça verilmelidir.
- Kullanıcı, kemerin her kullanım öncesinde uygunluğunu kontrol etmelidir.
Senaryo 7: Şok Emici Sisteminin Aksaması
Çalışan Profili:
- Normal ağırlık ve boyda olup, düzenli kemer kullanımı gerektiren çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Şok emici bağlantı elemanlarının bozulması, uyumsuzluğu.
- Düşüş sırasında şok emici sistemin devreye girmemesi.
Çözüm:
- Düzenli olarak şok emici sistemin testi ve bakımı yapılmalıdır.
- Şok emici sistemin kapasitesinin her kullanıcıya uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Eğitim Uygulaması:
- Şok emici sistemlerin nasıl çalıştığı ve bakımlarının nasıl yapılacağı anlatılmalıdır.
- Şok emici sistemlerin uygunluğu sürekli kontrol edilmelidir.
Senaryo 8: Halat / Lanyard’ın Uyumsuzluğu
Çalışan Profili:
- Yükseklikle çalışırken halat kullanan personel.
Muhtemel Sorunlar:
- Halatın yanlış uzunlukta olması, gevşek ya da sıkı bağlanması.
- Bağlantı noktalarının uyumsuz olması.
Çözüm:
- Halat uzunluğu ve bağlantı elemanları, her kullanıcıya uygun olmalıdır.
- Bağlantı elemanları ve halatın güvenli şekilde yerleştirilmesi sağlanmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Halatın doğru uzunlukta olması ve bağlantı elemanlarının nasıl doğru bağlanacağı öğretilecektir.
- Halatın periyodik olarak kontrol edilmesi gerektiği vurgulanmalıdır.
Senaryo 9: Karabina Bağlantılarının Aksaması
Çalışan Profili:
- Yüksekte çalışırken bağlantı elemanları ve karabinaları kullanan personel.
Muhtemel Sorunlar:
- Karabina bağlantılarının gevşek olması, düzgün yerleşmemesi.
- Karabinaların kopma riski.
Çözüm:
- Karabina ve bağlantı noktaları yüksek kalite ve dayanıklılıkla seçilmelidir.
- Karabinaların düzenli olarak kontrol edilmesi ve test edilmesi gerekir.
Eğitim Uygulaması:
- Karabina bağlantılarının doğru şekilde yerleştirilmesi ve bağlanması konusunda eğitim verilmelidir.
- Karabina ve bağlantı noktalarının düzenli kontrol edilmesi gerektiği öğretilmelidir.
Senaryo 10: Kullanıcıya Uygun Olmayan Yükseklik Kısıtlamaları
Çalışan Profili:
- Yüksek platformlarda çalışan, uzun süreli asılı pozisyonda kalan çalışanlar.
Muhtemel Sorunlar:
- Kemerde uyumsuzluk, kemerin vücuda uygun olmaması.
- Yükseklikle ilgili zorluklar, kemerin kayması.
Çözüm:
- Yükseklikle çalışanlara özel ayarlanabilir kemerler kullanılmalıdır.
- Yükseklik kısıtlamaları göz önünde bulundurularak kemer ve aparatların doğru seçimi yapılmalıdır.
Eğitim Uygulaması:
- Yükseklik kısıtlamaları ve güvenlik önlemleri konusunda eğitim verilmelidir.
- Kemerin doğru şekilde bağlanması ve yüksekliği ile uyumluluğu sağlanmalıdır.
“Donanım riski azaltır; ama davranış, sınırı belirler.”
Yardımcı aparatlarla donatılmış paraşüt tipi emniyet kemerleri, yüksekte çalışmayı daha erişilebilir ve konforlu kılabilir. Ancak bu konfor, fiziksel yetersizlikleri perdeleyen bir illüzyona dönüşebilir.
Dayanma refleksiyle daha uzağa uzanmak, pozisyon koruma sistemlerine aşırı güvenmek ya da düşmeye karşı alınan önlemlerin fizyolojik sınırları ihlal edebileceği unutulmamalıdır.
Bu yazı, iş güvenliği yaklaşımının yalnızca teknik çözümlerle değil, insan bedeni ve davranışlarının sınırlarını dikkate alan bütünsel bir yaklaşımla yeniden inşa edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Çünkü güvenlik donanımı, bedeni yere çarpmaktan koruyabilir,
Ancak sadece bilgi, bedeni sınırın ötesine geçmekten alıkoyar.
Her yüksek nokta bir sınavdır. Bu sınavı geçmek, teknik ekipman kadar, fizyolojik farkındalık ve davranışsal kontrolle mümkündür.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122
⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/
⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü