14 Temmuz 2025

SCADA ve Komuta Kontrol Odaları İçin İnsan Merkezli Ergonomi Standardı – ISO 11064

ISO 11064, SCADA ve komuta kontrol merkezleri gibi kritik operasyon ortamları için ergonomik tasarımı sistematik biçimde tanımlayan yedi bölümlük uluslararası bir standarttır:

  • ISO 11064‑1: Temel prensipler
  • ISO 11064‑2: Kontrol odası alan düzenlemesi
  • ISO 11064‑3: Odada yerleşim
  • ISO 11064‑4: Çalışma istasyonlarının boyut ve yerleşimi
  • ISO 11064‑5: Görüntüler ve kontroller
  • ISO 11064‑6: Çevresel gereklilikler (aydınlatma, gürültü, sıcaklık vb.)
  • ISO 11064‑7: Değerlendirme ilkeleri

ISO 11064, operatör merkezli bir yaklaşımı zorunlu kılar; kullanıcı katılımı, antropometrik uyum, hata toleransı, iş yükü analizi ve çok disiplinli tasarım süreçleriyle desteklenir .

🔍 🔍 🔍
Standart Kapsamı ve Teknik Detaylar
1. İnsan Merkezli Tasarım (ISO 11064‑1)

Kullanıcılarla doğrudan işbirliği içinde yapılan bir süreç önerir. Görev-analizi, risk değerlendirmesi ve kullanıcı senaryoları netleştirilerek tasarım ortaya konur .

2. Alan Düzeni (ISO 11064‑2 & ‑3)

Kontrol odaları işlevsel bölgelere ayrılır: bireysel istasyonlar, ortak görüntü alanları, destek ve dinlenme alanları. Görsel ve sesli dışpencere ile kişi operasyon alanları dengeye oturtulur .

3. Çalışma İstasyonları (ISO 11064‑4)

Antropometrik dağılımı %5‑95 gözeterek; ekran yüksekliği, klavye mesafesi, diz boşluğu, görsel koni gibi parametreler belirlenir. Yakından çalışma sendromlarını önlemek için görsel alan analizleri yapılır .

4. Görüntü ve Kontrol Düzeni (ISO 11064‑5)

Ekranlar; netlik, kontrast, renk kodi uyumu ile organize edilir. Kontroller, sık erişilen sistem özelliklerine yakın ve farklı kılavuzlarla işaretlenmiş olmalıdır .

5. Çevresel Gereklilikler (ISO 11064‑6)
  • Aydınlatma: 200–500 lux, UGI <19, CRI ≥80
  • Sıcaklık: Kış 20–24 °C; Yaz 23–26 °C; nem %30–70; PMV hedef 0, PPD <10%
  • Havalandırma: ≥29 m³/saat kişi başına; CO₂ ≤ 910 ppm
  • Gürültü: Arkaplan ≤35 dB, maksimum ≤45 dB, alarmlar ≥15 dB farkla duyulur olmalı
  • Titreşim: Kaynaklardan izole edilmeli
  • Estetik: Yansıma ve renk dengesi sağlanmalı, ufak desenli, nötr-tonlu malzemeler tercih edilmeli

6. Değerlendirme (ISO 11064‑7)

Kullanım sonrası operasyonel taksit, gözlem, anket, biyometri veya postür analizleriyle değerlendirme yapılmalı. İyileştirme süreçleri bu verilerle şekillenmelidir .

⚙️ ⚙️ ⚙️
Yönetmelik/Kurumsal Mevzuat Bağlantısı
  • AB ülkelerinde ISO 11064, CE işareti taşıyan donanıma referans olarak yasal dayanak sağlar (Makine Direktifi, İş Sağlığı–Güvenliği Direktifleri).
  • Birleşik Krallık’ta HSE rehberleri tarafından en iyi uygulama olarak tavsiye edilir
  • ABD’de OSHA/ANSI/ISA standartlarıyla (örneğin API RP‑752, RP‑753) benzer insan faktörleri prensipleri benimsenir; ISO 11064, ayrıntılı ergonomik türdeşlik sağlar
📌 📌 📌
Yaşanmış Bir Örnek: Chevron & Shell Şirketleri

Norveç’teki petrol arama kontrol merkezi tasarımı sırasında ISO 11064’ye uygun sanal prototipler üretildi.

  • Antropometrik veriyle %5–95 kullanıcı aralığı çalışıldı.
  • İş istasyonları otomatik değişken yükseklikli, ekranlar ayarlanabilir konsollarla hazırlandı.
  • Aydınlatma / gürültü testlerinde standartlar sağlanınca, operatör yorgunluğu hızla %30 azalırken, sistem müdahale doğruluğu ve tepki süresi %15 iyileşti.
✅ ✅ ✅
ISO Bölümüİçerik Özeti
ISO 11064‑1İnsan merkezli tasarım, kullanıcı katılımı
ISO 11064‑2/3Alan organizasyonu, işlevsel bölge tanımlaması
ISO 11064‑4Antropometrik yerleşim, montaj yüksekliği
ISO 11064‑5Görüntü, ekran ve kontrol tasarımı
ISO 11064‑6Aydınlatma, sıcaklık, gürültü vb. çevresel parametreler
ISO 11064‑7Değerlendirme, iyileştirme süreçleri
✳️ ✳️ ✳️

ISO 11064, kontrol merkezlerinde insan performansını artırmayı ve hata riskini azaltmayı hedefleyen kapsamlı bir ergonomi sistemi sunar. İyi tasarım yalnızca kişi konforu değil, operasyonel güvenlik, sistem dayanıklılığı ve maliyet optimizasyonu açısından da güçlü sonuçlar üretir. Şirketler bu standartla; insan gücünü veriyle, ortamla ve teknikle uyumlu hale getirir, “robotların içindeki insan”ı unutmaz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064-1Temel prensipler https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073090070066056099122102086101113117

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064‑2: Kontrol odası alan düzenlemesi http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.standards.iteh.ai/samples/19043/77c46fe6053e43db9cb58fb32e634fe9/ISO-11064-2-2000.pdf

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064‑3: Odada yerleşim http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.standards.iteh.ai/samples/19044/1fd554765a994a14b250d6ec153cec73/ISO-11064-3-1999.pdf

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064‑4: Çalışma istasyonlarının boyut ve yerleşimi http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.standards.iteh.ai/samples/54419/df1b3f6114534de0a19f43598dba2e88/ISO-11064-4-2013.pdf

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064‑5: Görüntüler ve kontroller http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.standards.iteh.ai/samples/44691/4001f5cfc9db4fe9884ab6422341a781/ISO-11064-5-2008.pdf

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064‑6: Çevresel gereklilikler (aydınlatma, gürültü, sıcaklık vb.) http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.standards.iteh.ai/samples/39713/ac0731b823d446378c46c1c3e29e963d/ISO-11064-6-2005.pdf

⭐️⭐️ TS EN ISO 11064‑7: Değerlendirme ilkeleri http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://cdn.standards.iteh.ai/samples/22470/3fd252578510480087147e303fa4c697/ISO-11064-7-2006.pdf

⭐️⭐️ İnsan-Makine Etkileşimi https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/human-machine-interaction

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği14 Temmuz 2025
14 Temmuz 2025

Bağırsaklarda Biriken Dışkının (Kabızlık) İş Performansı Üzerindeki Etkileri

Kabızlık, günümüzde giderek artan hareketsizlik, stresli yaşam koşulları ve yetersiz beslenme gibi faktörlerin etkisiyle yaygın bir sindirim sistemi sorunu hâline gelmiştir.

Tıbbi olarak “konstipasyon” olarak adlandırılan bu durum, bağırsak hareketlerinin yavaşlaması sonucu dışkının normalden daha uzun süre bağırsakta kalması ve sertleşerek çıkarılmasının zorlaşması anlamına gelir. Çoğu kişi kabızlığı sadece sindirimle sınırlı bir problem gibi görse de, bu durumun bireyin günlük yaşam kalitesi, psikolojik durumu ve özellikle iş performansı üzerinde çok yönlü etkileri bulunmaktadır.

Fiziksel Sağlık Üzerindeki Etkileri
Halsizlik ve Yorgunluk

Kabızlık sürecinde dışkının uzun süre bağırsakta kalması, vücutta toksin birikimine yol açabilir. Bu toksinler, bağırsak mukozasından emilerek kan dolaşımına karışabilir ve bu da genel vücut yorgunluğu, halsizlik ve bitkinlik hissine neden olabilir. Çalışan bireylerde bu durum enerji düşüklüğüne, görevlerini yerine getirirken çabuk yorulmaya ve işin gerektirdiği fiziksel dayanıklılığın azalmasına neden olur.

Karın Ağrısı, Şişkinlik ve Kramplar

Kabızlık genellikle karın bölgesinde huzursuzluk hissiyle kendini gösterir. Bağırsaklarda biriken gazlar ve sert dışkı, karında şişkinliğe ve kimi zaman şiddetli kramplara neden olabilir. Bu fiziksel rahatsızlıklar, özellikle masa başı çalışanları, fabrika işçileri veya dikkat gerektiren işlerde çalışan bireylerde odaklanmayı ciddi oranda zorlaştırır. Karın ağrısının iş sırasında aniden artması, hem kişinin iş performansını düşürür hem de motivasyon kaybına yol açabilir.

Baş Ağrısı

Bağırsak ve beyin arasında doğrudan bir sinir bağlantısı bulunur. Bu nedenle bağırsaklardaki bozukluklar genellikle sinir sistemini etkileyerek baş ağrılarına neden olabilir. Özellikle toksin birikimi ve bağırsağın yaptığı baskılar sonucunda gelişen gerginlik tipi baş ağrıları, çalışan kişinin gün boyunca konsantrasyonunu azaltır, karar verme becerilerini zayıflatır ve hata yapma olasılığını artırır.

Hemoroid ve Anal Fissürler

Sert dışkının çıkışı sırasında oluşan zorlanmalar, makat çevresinde çatlaklara (anal fissür) ve basur (hemoroid) oluşumuna sebep olabilir. Bu durumlar oturarak çalışan bireyler için daha büyük sorun teşkil eder çünkü hem fiziksel acı verir hem de uzun süreli oturmayı işkence hâline getirir. Ayrıca bu tür rahatsızlıklar çalışanların sık sık tuvalete gitme, pozisyon değiştirme veya molalara ihtiyaç duyma gibi iş verimliliğini düşüren davranışlara neden olabilir.

Psikolojik ve Zihinsel Etkiler
Huzursuzluk ve Sinirlilik

Kabızlık sadece bedeni değil zihni de etkiler. Sürekli rahatsızlık hissi, karında baskı ve yeterince boşalamama hissi kişide stres yaratır. Bu stres, zamanla ruh hâlinde dalgalanmalara, sabırsızlığa ve tahammülsüzlüğe neden olabilir. Özellikle ekip içinde çalışan bireylerde bu durum sosyal uyumu bozar, iletişim problemlerine neden olur ve iş ortamında çatışmalara yol açabilir.

Konsantrasyon Bozukluğu

Bağırsak rahatsızlıklarının oluşturduğu huzursuzluk, kişinin zihinsel odağını dağıtır. Sürekli tuvalet ihtiyacı hissi, alt karın bölgesinde oluşan baskı, çalışan kişinin dikkatini işine vermesini zorlaştırır. Bu da özellikle dikkat ve odak gerektiren mühendislik, finans, denetim, sağlık hizmetleri gibi sektörlerde performans kaybına neden olur.

Uyku Kalitesinde Bozulma

Kabızlık kronikleştiğinde, gece boyunca da huzursuzluk yaratabilir. Karın bölgesindeki doluluk ve baskı hissi uyumayı zorlaştırır veya gece boyunca sık sık uyanmalara neden olabilir. Kalitesiz uyku ise ertesi gün işe geç kalma, iş sırasında uykululuk hâli, verimsiz çalışma ve hata yapma riskini artırır.

İş Ortamında ve Sosyal Hayatta Görülen Yansımalar

Devamsızlık ve İzin Talepleri

Kabızlıkla ilgili komplikasyonlar arttıkça (örneğin hemoroid atakları, şiddetli karın ağrısı, enfeksiyon riski) çalışanlar doktora gitmek ya da dinlenmek için daha sık izin talebinde bulunabilir. Bu durum, özellikle kritik görevlerde çalışanlar için ekip içinde yük dağılımını bozar ve iş akışını sekteye uğratabilir.

Performans Geri Bildirimlerinde Düşüş

Çalışan kişi kabızlık nedeniyle kendisini kötü hissettiğinde, bu durum yöneticiler veya ekip arkadaşları tarafından “isteksizlik”, “motivasyon düşüklüğü” veya “verimsizlik” olarak algılanabilir. Bu durum uzun vadede terfi sürecini, ekip içi itibarı ve iş tatminini olumsuz etkileyebilir.

İş Güvenliği Açısından Risk

Fiziksel rahatsızlıklar sadece performans değil, iş güvenliği açısından da risk teşkil eder. Örneğin bir makine operatörünün dikkati, kabızlık nedeniyle yaşadığı ağrı ve huzursuzluk yüzünden dağılırsa, bu hem kendisi hem de çevresindekiler için kazaya davetiye çıkarabilir.

Korunma ve İyileştirme Önerileri

Kabızlıkla mücadele etmek, bireyin yalnızca sağlık açısından değil, iş hayatındaki başarısı açısından da önemlidir. Bu nedenle çalışanlar ve işverenler aşağıdaki önlemleri göz önünde bulundurmalıdır:

  • Lifli Beslenme: Tam tahıllar, sebze ve meyve tüketiminin artırılması bağırsak hareketlerini düzenler.
  • Yeterli Su Tüketimi: Günlük su içiminin idrarın rengi şeffaf olacak şekilde ayarlanması, dışkının yumuşak kalmasına yardımcı olur.
  • Düzenli Egzersiz: Günde en az 30 dakika yürüyüş yapmak, bağırsak hareketlerini canlandırır.
  • Stres Yönetimi: Meditasyon, nefes egzersizleri veya danışmanlık hizmetleriyle stresin azaltılması, kabızlığı önleyebilir.
  • Tuvalet Alışkanlıklarının İyileştirilmesi: Tuvalet ihtiyacı ertelenmemeli, bağırsakların doğal ritmine saygı gösterilmelidir.

Sonuç

Kabızlık, basit bir sindirim problemi gibi görünse de bireyin iş hayatını, sosyal ilişkilerini ve genel ruh hâlini derinden etkileyebilen bir durumdur.

Fiziksel ağrılar, enerji düşüklüğü, zihinsel bulanıklık ve sosyal huzursuzluk gibi belirtiler, zamanla iş verimliliğini ciddi şekilde düşürür. Bu nedenle hem çalışanların hem de işverenlerin, bu tür sindirim sorunlarına yönelik farkındalık geliştirmesi ve gerekli önlemleri alması, iş sağlığı ve güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Dışkı Tıkanıklığı https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448094/

⭐️⭐️ İnsan Sağlığı ve Hastalığında Bağırsak Bariyeri https://www.mdpi.com/1660-4601/18/23/12836

⭐️⭐️ Yetişkinlerde Kabızlık ve Fekal Tıkanıklığın Değerlendirilmesi ve Tedavisi https://www.mayoclinicproceedings.org/article/s0025-6196(11)63796-8/fulltext

⭐️⭐️ Kabızlık https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513291/

⭐️⭐️ Bağırsak gazının hacmi, bileşimi ve kaynağı https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/5486278/

⭐️⭐️ Kronik Karın Gerginliği ve Şişkinliğinin Yönetimi https://www.cghjournal.org/article/S1542-3565(20)30433-X/fulltext

⭐️⭐️ Bağırsak mikrobiyomu bileşimi, Bengal halkı ile Bangladeş’teki yerli etnik gruplar arasındaki farklılıkları ortaya koyuyor https://www.nature.com/articles/s42003-024-06191-9

⭐️⭐️ Karın Şişkinliği: Patofizyoloji ve Tedavi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3816178/

⭐️⭐️ Gaz ve Şişkinlik https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5350578/

⭐️⭐️ Şişkinlik sorunu olan hastalarda fiziksel aktivite ve bağırsak gazı temizliği https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17029608/

⭐️⭐️ Gaz, Şişkinlik ve Geğirme: Değerlendirme ve Yönetim Yaklaşımı https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2019/0301/p301.html

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni14 Temmuz 2025
13 Temmuz 2025

Sıfır Hata Mümkün mü? İşyerlerinde Psikolojik Sınır Gerçeği

“Sıfır Hata” Bir Tehdit mi, Hedef mi?

Günümüz iş dünyasında “Sıfır İnsan Hatası” hedefi, neredeyse kutsal bir mantra hâline gelmiş durumda. Panolarda yazıyor, yöneticilerin ağzından düşmüyor, denetimlerde sıkça dile getiriliyor. Ancak asıl soru şu:
Bu hedefi gerçekten anladık mı? Yoksa yanlış anlayarak çalışanı mı zorluyoruz, sistemi mi kandırıyoruz?

Ne yazık ki pek çok işyerinde, “sıfır hata” hedefi; sıfır tolerans, maksimum baskı ve tam gözetim anlamına geliyor. Bu durum da çalışanlar için bir gelişim rotası değil, bir cezalandırma yoluna dönüşüyor.
“İnsan makine değildir.” cümlesi ise yöneticilerin eğitimlerde kullandığı ama pratiğe asla yansımayan boş bir slogan olarak kalıyor.

Şirket panolarında “Hatasız Gün: 43” yazarken, çalışanların zihinlerinde “Tükeniş Günü: 42” yazıyor olabilir.

İşte bu noktada gözden kaçan en büyük gerçek devreye giriyor:
👉 Her insanın bir psikolojik sınırı vardır.
Yorgunlukla, stresle, kaygıyla, belirsizlikle, iletişim eksikliğiyle bu sınır aşılırsa; hata artık bir “ihmal” değil, “kaçınılmaz bir sonuç” hâline gelir.

Ancak sorun burada bitmiyor.
İşverenler, bazen hatayı sistemsel eksiklerde değil, kişisel zayıflıkta arar.
İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri, sahadaki gerçekleri gözlemlemeden sadece prosedürler üzerinden kararlar alabilir.
Ve çalışanlar, kendi sınırlarını inkâr ederek daha fazlasını yapmaya çalıştıkça, bir gün o sınırın bedensel ya da zihinsel çöküşle sonuçlandığını fark ederler — ama çoğu zaman çok geç olur.


Sıfır hata hedefinin gerçekten ne olduğu, ne olabileceği ve ne olmaması gerektiği, insanın zihinsel kapasitesi ve duygusal dayanıklılığı üzerinden tartışılıyor.
Birilerini suçlamak için değil, sistemi hep birlikte iyileştirmek için…

Çünkü hatasız iş, hatasız insanlarla değil, insanı anlayan sistemlerle mümkün olabilir.

Gelin yanılgılarımıza ayna tutalım…

İşyerlerinde “Sıfır İnsan Hatası” hedefi için bilinmesi gereken ”Psikolojik Sınır” ile başlayalım.

🔍 🔍 🔍

Psikolojik Sınır Nedir?

Psikolojik sınır, bir çalışanın zihinsel ve duygusal kapasitesinin, dikkatinin, yorgunluk toleransının, stres yönetiminin ve motivasyonunun toplamını ifade eder.

Bu sınır:

  • Algılama,
  • Odaklanma,
  • Karar verme yetisi,
  • Risk farkındalığı gibi birçok faktörü kapsar.

Bu sınır aşıldığında, insan hatası yapma ihtimali istatistiksel olarak hızla artar.

🎯 🎯 🎯

Sıfır İnsan Hatası Hedefinde Psikolojik Sınırın Oluşumu

Psikolojik Sınırı Belirleyen Başlıca Etkenler

EtkenlerAçıklama
Zihinsel yükAynı anda çok görev yapma, karmaşık süreçlerle uğraşma
Fiziksel yorgunlukUzun çalışma saatleri, ağır işler, vardiya sistemi
Duygusal durumKorku, kaygı, öfke, tatminsizlik gibi duygular
İletişim kalitesiAnlaşılır talimat eksikliği, bilgi kirliliği
İşyerinin kültürüHata yapmaya tolerans gösterilip gösterilmemesi
Geri bildirimPozitif/negatif geribildirim sıklığı ve biçimi

📈 📈 📈

Psikolojik Sınırın Yükselmesi (Dayanıklılığın Artması)

Katkı SahibiPozitif Katkılar
Çalışanlar– Kendi sınırlarını tanıma
– Dinlenme ve dikkat tekniklerini uygulama
– Takım içi destek oluşturma
İşveren– Dinlenme ve mola politikaları
– Açık iletişim ve geri bildirim sistemleri kurma
– İş yükünü adil dağıtma
İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri– Ergonomik düzenlemeler
– Psikososyal risk değerlendirmeleri yapma
– Çalışanları stres yönetimi konusunda eğitme

🌱 Sonuç: Psikolojik sınır genişledikçe, birey daha yüksek tempoda, daha kompleks işlerde bile hata yapmadan çalışabilir hale gelir.

📉 📉 📉

Psikolojik Sınırın Düşmesi (Hata Riskinin Artması)

Katkı SahibiNegatif Katkılar
Çalışanlar– Aşırı özveri (molaları atlama, fazla mesaiyi kabullenme)
– Yardım istememe
– Sorunları bastırma
İşveren– Performansa aşırı odaklanma
– Sürekli denetim ve baskı ortamı
– Yetersiz kadro ve aşırı iş yükü
İş Sağlığı ve Güvenliği Profesyonelleri– Sahaya inmeden masa başı analizlerle riskleri değerlendirme
– İnsan psikolojisini göz ardı eden teknik yaklaşımlar

💥 Sonuç: Psikolojik sınırın aşılmasıyla dikkat dağılır, karar mekanizmaları zayıflar ve hata kaçınılmaz olur.

⚖️ ⚖️ ⚖️

Psikolojik Sınır ve “Sıfır Hata” Arasındaki Denge

  • “Sıfır hata” hedefi ancak insan doğasını ve psikolojik sınırları gözeten bir sistem içinde sürdürülebilir.
  • Bu hedef, cezalandırıcı bir yaklaşım yerine, öğrenen bir organizasyon kültürü ile desteklenmelidir.

“Hata”yı Yok Etmek Değil, “Anlamak” Gerekir

İşyerlerinde “Sıfır İnsan Hatası” hedefi, doğru şekilde kurgulandığında bir ütopya değil, bir rehber ilke olabilir. Ama bu hedefe ulaşmanın yolu, insanı zorlamaktan değil, sistemi insanın sınırlarına göre akıllıca ve duyarlı bir biçimde tasarlamaktan geçer.

🌐 🌐 🌐

Gerçekçi İdealler Neler Olmalı?

  1. Hatanın değil, nedeninin sorgulandığı bir kültür:
    • Japonya’da bir otomobil fabrikasında çalışan bir işçi, her hatada üretim hattını durdurabilme yetkisine sahiptir. Çünkü sistem bilir ki hata, bireyin değil, süreçlerin eksiğidir. Bu yüzden hata durdurulmaz, düzeltilir ve öğretilir.
  2. İnsanı bir “kaynak” değil, bir “özne” olarak kabul eden yönetim tarzı:
    • İsveç’teki bir nükleer santralde, çalışanlara her üç ayda bir psikososyal değerlendirme yapılır. Gerekirse rotasyon uygulanır. Çünkü o santralde bilinir ki, mental yorgunluk nükleer kazadan önce gelir.
  3. Ceza değil, destekle iyileşen güvenlik anlayışı:
    • Hollanda’da bir inşaat firmasında, çalışan bir çekiç düşürdüğünde tutanak tutulmaz; bunun yerine ekip olarak “neden düştü, tekrar olur mu?” sorusu tartışılır. Sonuç? 3 yılda %87 oranında ekipman kazası düşüşü sağlanmıştır.
      Çünkü insanı korkutarak değil, güçlendirerek güvenliğe ulaşılır.
🔄 🔄 🔄

İdeal Uygulamalarda Sistem Nasıl Davranmalı?

Uygulama PrensibiAçıklama
Öğrenen sistem kurmakHer hata bir veri olarak ele alınmalı, sistem kendini bu verilerle yeniden tasarlamalı.
Dinamik risk değerlendirmesiÇalışanın ruhsal ve zihinsel durumunun da günlük değerlendirmelere yansıması sağlanmalı.
Psikolojik ilk yardım protokolüTıpkı iş kazasındaki fiziksel müdahale gibi, psikolojik zorlanma durumlarında da müdahale yöntemi olmalı.
İnsan merkezli vardiya planlamasıDikkat düşüşü, bioritim, yaş, görev geçmişi gibi parametrelerle uyumlu sistemler kurulmalı.

🧠 🧠 🧠

Psikolojik Sınırı Yönetmek İçin Kurumlara Öneriler

  1. Psikolojik güvenlik ortamı oluşturun: Hata yapanın cezalandırılmadığı, sorunların açıkça konuşulabildiği bir atmosfer yaratın.
  2. Çevik iş yükü yönetimi uygulayın: Yorgunluk verilerini analiz ederek görev dağılımını optimize edin.
  3. Mola alanlarını ergonomik hale getirin: Gerçek dinlenme sağlayan fiziksel alanlar sunun.
  4. Dönemsel ruhsal taramalar yapın: Anksiyete, tükenmişlik gibi sınır aşımı göstergelerini erken saptayın.
  5. İş Sağlığı ve Güvenliği kültürünü sadece kurallar değil, empati ile inşa edin.
🧠 🧠 🧠

Ve Son Bir Gerçek: İnsan Asla Hatasız Değildir… Lakin

…insan, doğru sistem içinde daha az hata yapan, hatasından öğrenebilen ve gelişebilen bir varlıktır.
Onu baskıyla değil, anlayış ve veriyle yönettiğimizde; insan en büyük risk olmaktan çıkar, en değerli güvenlik faktörüne dönüşür.

📌 📌 📌

Unutmayın:

  • Bir çalışanın hata yapma hakkı yoksa, onun öğrenme hakkı da yoktur.
  • Hataları örtmeye zorlanan sistemler, kazaları kaçınılmaz hale getirir.
  • Psikolojik sınırlar tanınmadığında, fiziksel sınırlar ihlal olur.
📌 📌 📌

İnsana uygun işler, insana uygun sistemler ve insana uygun beklentiler.
Ve bu, yalnızca bir politika değil; ahlaki bir sorumluluktur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İnsan hatası https://oshwiki.osha.europa.eu/tr/themes/human-error

⭐️⭐️ İnsan hatası https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/human-error

⭐️⭐️ Sağlık hizmetlerinde insan hataları ve önlenmesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8562433/

⭐️⭐️ İnsan Hatası ve Hasta Güvenliği https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK585626/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni13 Temmuz 2025
13 Temmuz 2025

Uykusuzluk ve Yorgunlukla Mücadele Eğitimi

Günümüz çalışma yaşamında artan tempo, vardiyalı sistemler ve dijitalleşen iş süreçleri, çalışan sağlığı üzerinde yeni risk alanları doğurmuştur. Bu risklerin başında ise fark edilmesi zor ama etkisi yüksek olan uykusuzluk ve yorgunluk gelmektedir. Sessizce biriken bu iki faktör; iş kazalarına, üretkenlik kayıplarına ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.

Bu eğitim içeriği, çalışanların ve işverenlerin yorgunluk kaynaklı riskleri bilimsel verilerle tanımasını, önleyici davranış geliştirmesini ve iş güvenliği kültürünü güçlendirmesini amaçlamaktadır. Türkiye, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri gibi farklı hukuk sistemlerinin uygulamalarından da yararlanılarak hazırlanan bu kaynak, çalışan sağlığını odağa alan proaktif bir yaklaşımın temelini sunmaktadır.

“Uykusuzluk ve Yorgunlukla Mücadele Eğitimi” ana başlıkları, eğitimin amacına, sektörüne (örneğin: sağlık, taşımacılık, inşaat, havacılık) ve ülkenin yasal düzenlemelerine göre farklılık gösterebilir. Ancak uluslararası alanda genel kabul görmüş yapılandırma çerçevesinde ve Türkiye, ABD (özellikle OSHA ve DOT), Avrupa Birliği (AB OSHA ve ülkelerin ulusal düzenlemeleri) yönetmelikleri doğrultusunda aşağıdaki ana başlıklar eğitimlerde yaygın olarak yer alır.

📘 📘 📘

Uykusuzluk ve Yorgunlukla Mücadele Eğitimi Başlıkları

1. Giriş ve Tanımlar

  • Uykusuzluk nedir?
  • Yorgunluk nedir?
  • Yorgunluk-tabanlı kaza örnekleri
  • Yasal dayanaklar (ülkelere göre farklar)

2. Uykusuzluğun Fizyolojik Temelleri

  • Uyku döngüleri (REM/NREM)
  • Sirkadiyen ritim nedir?
  • Uyku eksikliğinin beyin ve vücut üzerindeki etkileri
  • İmmün sistem, refleks ve dikkat üzerindeki sonuçlar

3. İş Yerinde Yorgunluk Nedenleri

  • Uzun çalışma saatleri
  • Vardiyalı çalışma sistemleri
  • Yetersiz dinlenme süreleri
  • Fiziksel/mental iş yükü
  • Çevresel stresörler (gürültü, sıcaklık vb.)

4. Yorgunluğun İş Kazalarına Etkisi

  • Uykusuzlukla artan kaza riski
  • Meslek gruplarına göre risk analizi
  • Gerçek vakalar (örnek: Chernobyl, Exxon Valdez, Three Mile Island)

5. Ulusal ve Uluslararası Mevzuat Karşılaştırması

  • Türkiye: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu – risk değerlendirmesi, vardiya düzeni
  • ABD: OSHA, FMCSA (Federal Motor Carrier Safety Administration), NIOSH, FAA
  • AB: Avrupa Sosyal Şartı, AB OSHA, Üye ülke özel düzenlemeleri
  • Sektörel örnekler (havacılık, sağlık, taşımacılık, madencilik)

6. Yorgunluk Risk Yönetimi

  • Risk değerlendirme ve kayıt sistemleri
  • Erken uyarı işaretleri ve izleme sistemleri
  • Kurumsal yorgunluk yönetim politikası nasıl oluşturulur?
  • Saha denetimleri ve işyeri uygulamaları

7. Kişisel Stratejilerle Yorgunlukla Mücadele

  • Sağlıklı uyku hijyeni
  • Kafein kullanımı ve sınırları
  • Mikro uyku molaları (power nap)
  • Stres yönetimi, beslenme ve egzersiz

8. İşverenin Yasal Sorumlulukları

  • Çalışma süresi planlaması
  • Vardiya yönetimi
  • Dinlenme alanlarının sağlanması
  • İş sağlığı ve güvenliği eğitim zorunlulukları

9. Çalışanın Yükümlülükleri ve Hakları

  • Yorgunluk beyanı hakkı
  • Dinlenme talep etme ve işverene bildirim
  • İşyeri rehberlik sistemlerine erişim

10. Vaka Analizleri ve Grup Uygulamaları

  • Gerçek kazaların yorgunlukla ilişkisi
  • Sektörel senaryo çözümlemeleri
  • Grup içi çözüm önerileri geliştirme

11. Eğitim Değerlendirme ve Geri Bildirim

  • Bilgi ölçme anketi
  • Katılımcı görüşleri
  • Uygulama planı geliştirme

🌍 🌍 🌍

Hangi Ülkede Hangi Yönetmeliklere Göre Eğitim Düzenlenebilir?

1. Türkiye Cumhuriyet Devleti (T.C.)

  • 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
  • Risk değerlendirmesi kapsamında yorgunluk dahil edilmekte
  • Çalışma Süreleri Yönetmeliği, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşler Yönetmeliği
  • Ulaştırma sektöründe: Karayolu Taşıma Yönetmeliği – sürücü dinlenme saatleri
1.1. Temel Dayanak Mevzuatlar
✅ 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
  • Madde 4 – İşverenin genel yükümlülüğü: “Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgilendirme dâhil her türlü tedbirin alınması…”
  • Madde 17 – Eğitim: “İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini almalarını sağlar.”

Uykusuzluk ve yorgunluk, dikkat dağınıklığı, refleks zayıflığı ve kazaya yatkınlık doğurduğu için, özellikle vardiyalı sistemlerde bu eğitim doğrudan 6331 sayılı Kanun kapsamında önleyici eğitim olarak değerlendirilmektedir.

1.2. Yönetmelikler ve İkincil Mevzuatlar
🔹 Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
  • Madde 6 – Eğitim konuları arasında şunlar yer alır:
    • İş kazalarının sebepleri ve korunma prensipleri,
    • Sağlık gözetimi, risk etmenleri ve kişisel dikkat gerektiren durumlar.

👉 Uykusuzluk/yorgunluk; psikofizyolojik risk faktörü olarak bu başlıkların altına girer. Bu kapsamda eğitimin içeriği, çalışanların işe hazır bulunuşluk düzeylerini artırmayı hedeflemelidir.

1.3. Sektörel ve Özel Durumlar İçin
🚧 Karayolu Taşımacılığı Sektörü (SRC, Sürücü Belgeleri vb.)
  • Karayolu Taşıma Yönetmeliği ve Sürücü Eğitimi Yönetmeliği uyarınca, sürücü adaylarına “uykusuzluk, dikkat dağınıklığı, yorgunluk ve refleks bozukluğu” konuları anlatılır.
  • TIR/otobüs gibi ağır araç sürücülerine verilen eğitimlerde uykusuzlukla mücadele eğitimi dolaylı olarak zorunludur.
🏗️ Madencilik, İnşaat, Havacılık, Denizcilik ve Sağlık Sektörleri
  • Vardiyalı sistem, uzun mesailer, ağır ve dikkat gerektiren işler nedeniyle bu eğitim, risk değerlendirmesi sonucu “gereken özel eğitim” olarak belirlenebilir.
  • Özellikle havacılık ve demiryolu sektörlerinde, “Fatigue Risk Management” (Yorgunluk Risk Yönetimi) doğrudan kurum içi protokollerle verilmektedir.
1.4. İSG Profesyonellerinin Rolü ve Risk Değerlendirmesi
  • Risk değerlendirme yönetmeliği kapsamında; yorgunluk ve uykusuzluk, organizasyonel risk faktörü olarak değerlendirilirse, bu konuda eğitim verilmesi zorunlu hale gelir.
  • İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, çalışanların fizyolojik ve bilişsel hazır oluşluk durumunu gözlemleyerek bu eğitimi önermelidir.

2. Amerika Birleşik Devletleri (ABD)

  • OSHA (Occupational Safety and Health Administration): Direkt uykusuzluk eğitimi zorunlu değildir ama genel güvenlik çerçevesinde değerlendirilir
  • DOT / FMCSA: Özellikle sürücüler için “Hours of Service” düzenlemeleri
  • NIOSH: Yorgunlukla mücadele için özel rehberler ve önerilen eğitim yapıları

3. Avrupa Birliği Ülkeleri (EU)

  • European Working Time Directive (2003/88/EC)
  • Haftalık ve günlük dinlenme saatlerinin belirlenmesi
  • AB OSHA: Vardiyalı çalışma ve yorgunlukla mücadele eğitim rehberleri
  • Üye ülkeler örneği: Almanya (BG BAU), Fransa (INRS), İskandinav ülkeleri

Uykusuzluk ve Yorgunlukla Mücadele Eğitimi – Ülke Bazlı Karşılaştırma Tablosu

KriterTürkiyeAvrupa BirliğiABD
Yasal Dayanak6331 sayılı İSG Kanunu, İşyeri Hekimi ve Uzman Görev Yönetmeliği, 4857 sayılı İş Kanunu2003/88/EC Çalışma Süresi Direktifi, AB OSHA rehberleri, Ulusal İş Kanunları (ör. Almanya: ArbZG)OSHA İş Güvenliği Yasası, NIOSH ve FMCSA rehberleri, FAA, DOT düzenlemeleri
Zorunluluk DurumuDolaylı zorunlu (risk değerlendirmesi kapsamında) – Yorgunluk eğitimleri özel sektör inisiyatifindeBazı sektörlerde (ör. taşımacılık, sağlık) zorunlu, diğerlerinde iyi uygulama olarak önerilirBelirli sektörlerde zorunlu: Taşımacılık (FMCSA), havacılık (FAA), sağlıkta önerilen (NIOSH)
Eğitim SüresiBelirlenmiş resmi bir süre yok. Genellikle 2–4 saatlik modüller halindeSektöre göre değişken: Taşımacılıkta 7–8 saatlik modüller önerilir. Sirkadiyen yönetimi içeren 2–4 saatlik eğitimler yaygınFMCSA’de 10 saatlik sürücü eğitimleri içinde yorgunluk eğitimi bölümü var. FAA’da pilotlar için ayrı düzenlemeler var.
Eğitim İçeriğiUyku hijyeni, vardiya etkileri, bireysel önlemler, kazalarSirkadiyen ritim, dinlenme stratejileri, çalışma-sosyal yaşam dengesi, nörobilimsel etkilerRisk farkındalığı, yasal sınırlar, fiziksel etkiler, örnek olay analizi, yorgunluk yönetim sistemleri
Eğitmen Yeterliliğiİş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, ergonomi uzmanıİş sağlığı uzmanı, psikolog, meslek hekimi, insan biyolojisi alanında uzmanlarNIOSH onaylı eğitmenler, iş güvenliği uzmanları, psikologlar, NTSB/FMCSA onaylı kurumlar
Sektörel UygulamaHavacılık, madencilik, sağlıkta önerilir, lojistikte isteğe bağlıAB genelinde taşımacılık, enerji, havacılıkta uygulanır. Sağlık sektöründe vardiyalı çalışmaya özel modüller mevcutKamyon şoförleri, pilotlar, tren operatörleri için zorunlu. Sağlık sektöründe kurumsal düzeyde yapılır
Denetim ve UygulamaBakanlık müfettişleri tarafından risk değerlendirmesi kapsamında sorgulanabilirUlusal iş müfettişleri veya AB proje denetimleri çerçevesindeOSHA denetimlerinde eksiklik varsa cezai yaptırım, DOT/FMC/FAA üzerinden ağır para cezaları
İzleme ve Performans TakibiEğitim kayıtları ve iç denetim formlarıDijital sistemler + yazılı denetim formları (örneğin Almanya BG BAU platformları)FMCSA – saat takibi, GPS izleme sistemleri ile entegrasyon, yorgunluk raporlama formları

📌 📌 📌

Ülkelere Göre Açıklamalı Değerlendirme

🇹🇷 🇹🇷 🇹🇷

Türkiye

  • Yasal Dayanak: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İşyeri Hekimi ile Uzman Görevleri Yönetmeliği uyarınca doğrudan “uykusuzluk eğitimi” zorunlu değildir. Ancak, özellikle vardiyalı çalışanlar, taşeron çalışanlar ve riskli iş kollarında bu konu “risk değerlendirmesi” ve “eğitim” başlığı altında dolaylı olarak zorunludur.
  • Eğitim Süresi ve Eğitmen: Genellikle şirket içi 2–4 saatlik oturumlar şeklinde, iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi tarafından verilir.
  • Eksiklik Durumunda: Müfettiş, çalışanların “yorgunlukla ilişkili riskler konusunda bilgilendirilmediğini” tespit ederse İSG eğitimi eksikliği gerekçesiyle idari para cezası uygulanabilir.

🇪🇺 🇪🇺 🇪🇺

Avrupa Birliği

  • Yasal Temel: 2003/88/EC sayılı Çalışma Süresi Direktifi, çalışanların haftalık ve günlük dinlenme sürelerini net şekilde tanımlar. Eğitimler, çoğunlukla AB OSHA rehberliğinde ve üye ülkelerin özel düzenlemeleri ile yürütülür.
  • Öne Çıkan Uygulamalar:
    • Almanya: ArbZG (Çalışma Süresi Yasası) kapsamında vardiyalı çalışanlar için yıllık yorgunluk eğitimi önerilir.
    • İskandinav ülkeleri: Yorgunluk yönetimi eğitimi işveren sorumluluğu olarak kabul edilir ve psikososyal risk eğitimi kapsamında değerlendirilir.
  • Eğitmen Profili: Nörobilim uzmanları, psikologlar, ergonomistler dâhil edilir. Kurumsal düzeyde daha disiplinli ve bilim temelli içerik kullanılır.
🇺🇸 🇺🇸 🇺🇸

Amerika Birleşik Devletleri

  • Yasal Çerçeve: FMCSA (Federal Motor Carrier Safety Administration), FAA (Federal Aviation Administration), NIOSH (National Institute for Occupational Safety and Health) gibi kurumlar aracılığıyla, belirli sektörlerde zorunlu eğitim formatları belirlenmiştir.
  • Zorunlu Sektörler:
    • Karayolu taşımacılığı: “Hours of Service” (HOS) yönetmeliğiyle sürücüler belirli sürelerde dinlenmeye zorunludur. Yorgunluk eğitimi, sürücülerin sertifikasyon süreçlerine entegredir.
    • Havacılık: Pilotlar ve hava trafik kontrolörleri için düzenli “Fatigue Risk Management” eğitimleri zorunludur.
  • Cezai Sonuçlar: Yorgunluk kaynaklı kazalarda eğitim eksikliği saptanırsa, firmalara yüz binlerce dolarlık cezalar uygulanabilir. Eğitimler genellikle dijital sistemlerle kayıt altına alınır ve düzenli olarak güncellenir.

🎯 🎯 🎯

AB’de yorgunluk ve uykusuzluk, yalnızca eğitim değil, iş tasarımı sorunu olarak ele alınır ve bu nedenle daha kapsamlı değerlendirilir.

ABD’de ise özellikle taşımacılık ve havacılıkta ciddi düzenlemeler vardır; yorgunluk eğitimi, iş kazası yargılamalarında hukuki delil niteliği taşır.

İş sağlığı ve güvenliği, yalnızca fiziksel tehlikelerin bertaraf edilmesiyle değil, görünmeyen risklerin fark edilmesiyle de mümkündür. Uykusuzluk ve yorgunluk, çoğu zaman iş kazalarının arka planındaki sessiz sorumlulardır. Bu eğitimle amaçlanan; çalışanlara sadece bilgi aktarmak değil, aynı zamanda farkındalık kazandırmak, risk algısını derinleştirmek ve işverenlere önleyici sistemler geliştirme sorumluluğunu hatırlatmaktır.

Türkiye’de, mevzuatta net zorunluluk olmamakla birlikte, sektörler bazında kurum içi prosedürlerle yorgunluk eğitimi standartlaştırılmalıdır.

Unutulmamalıdır ki; dinlenmemiş bir beden, dağınık bir zihin ve tükenmiş bir dikkat, en gelişmiş iş güvenliği sistemlerini bile etkisiz kılabilir. Güvenli bir çalışma ortamı, yalnızca ekipmanla değil, uyanık bir zihinle başlar.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yorgunluğu Azaltmak İçin Enerji Tasarrufu Teknikleri https://www.archives-pmr.org/article/S0003-9993(19)30077-2/fulltext

⭐️⭐️ Yorgunluk ve Uykululuğun Hemşire Performansı ve Hasta Güvenliği Üzerindeki Etkileri https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK2645/

⭐️⭐️ Uyku hali ve yorgunluğu ayırt etme: Tanım ve ölçüme odaklanma https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16376590/

⭐️⭐️ Yaklaşık 2000 İngiliz yetişkinden oluşan temsili bir örneklemde uyku miktarı, uyku zorlukları ve bunların algılanan sonuçları https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15560771/

⭐️⭐️ İnsan uykusu: Süresi ve organizasyonu sirkadiyen evresine bağlıdır https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7434029/

⭐️⭐️ Yorgunluk ve olumsuz sağlık sonuçlarının tahmini: Meta-analizle sistematik bir inceleme https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1568163721000088

⭐️⭐️ Yorgunluk: Genel Bakış https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2008/1115/p1173.html

⭐️⭐️ KRONİK UYKUSUZLUK VE STRES SİSTEMİ https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2128619/

⭐️⭐️ İşyerinde yorgunluk yönetimi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4525425/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni13 Temmuz 2025
13 Temmuz 2025

Tomurcukta Saklı Ruhlar ve Efsaneler

Mitlerle Yoğrulmuş Baharatın Bilinmeyen Hikâyesi

Bir Çiçekten Daha Fazlası

Karanfil… Kimimiz için bir çayın üstünde yüzen aromatik bir lezzet, kimimiz içinse bir ağız kokusu giderici ya da eski bir eczanenin rafındaki unutulmuş şişelerde bekleyen koyu esanslı bir yağ… Lakin bu küçücük, koyu kahverengi tomurcukların ardında ne efsaneler, ne savaşlar, ne tutkular saklı..!!

Gelin, tarihin tozlu yollarında, dilden dile anlatılan karanfilin hikâyelerinde bir yolculuğa çıkalım.

Bir Baharatın Uğruna Kan Dökülen Çağlar

Karanfil, aslında Syzygium aromaticum adlı bir ağacın kurutulmuş çiçek tomurcuklarıdır. Anavatanı Endonezya’nın Maluku Adaları’dır, yani nam-ı diğer “Baharat Adaları.” Antik çağlardan bu yana, özellikle Çin, Hindistan ve Ortadoğu medeniyetleri tarafından hem mutfakta hem tıpta kullanılmıştır.

Ancak karanfilin kaderi, 15. yüzyılda Avrupa’nın onu tanımasıyla değişmiştir. O kadar kıymetli hale gelmiştir ki bir dönem 1 kilo karanfil, 1 kilo altınla takas edilmiştir.

Hollandalılar, 17. yüzyılda karanfilin tekelini ellerinde tutmak için Maluku Adaları’nda “karanfil yetişmeyen yerlerdeki” tüm karanfil ağaçlarını kestirmiştir. Yerli halk ise bu zulme karşı karanfil ağacını “atalarının ruhu” kabul ederek direnmiş, karanfil kesmenin ölülerin huzurunu bozacağına inanmıştır.

Çin’in Ejderha Efsanesi ve Solukları Temizleyen Tomurcuk

M.Ö. 3. yüzyılda Çin’de, özellikle Han Hanedanlığı döneminde, karanfil yalnızca bir baharat değil, bir “saygı göstergesi” idi. Sarayın kutsal salonuna girmek isteyen herkes, İmparator’a soluklarıyla saygısızlık etmemek için ağzına karanfil alırdı. Soluklarının “nane ve karanfil kokması“, saygının simgesiydi.

Çin’e ait bir efsanede, bir gün halktan bir genç, İmparator’a dilek sunmak ister. Ancak nefesi kötü kokmaktadır. Ormandaki yaşlı bir bilge ona karanfil verir. Genç adam karanfili çiğneyerek saraya çıkar ve dileği kabul edilir. O günden sonra karanfil, halk arasında “dileklerin baharatı” olarak anılmaya başlar.

Antik Mısır’da Karanfil ve Ölüm Arasında Kutsal Bir Bağ

Mısır’ın mumya geleneğini duymayan kalmamıştır. Ancak az bilinen bir detay: Karanfil yağı, cesetlerin çürümesini engelleyen karışımlarda önemli bir yer tutardı. Bunun nedeni sadece antiseptik özellikleri değildi; Mısırlılar karanfilin “ölüm kokusunu bastırdığına” inanırdı.

Bazı papirüslerde, yüksek rütbeli din adamlarının gömülmeden önce göğüslerine karanfil tomurcukları yerleştirildiği, böylece “diğer dünyada kötü ruhları nefesleriyle değil, karanfil kokusuyla savuşturacakları” yazılıdır.

Osmanlı’da Aşkın ve İhanetin Baharatı

Osmanlı’da karanfil, mutfakta kullanıldığı kadar aşk mektuplarında da yer alırdı.

Şöyle der eski bir halk türküsü:

“Karanfil tomur olur, sinemde gam olur
Sevdalıya âhım geçer, dermanı yâr olur.”

Halk arasında, mektubun içine bir karanfil konulmuşsa, “kalbim seninle” anlamına gelirdi. Ancak aynı karanfil, bazen zehirli şarapların içine atılır, bir ihanetin son damlası olurdu. Lale Devri’nde zehirli karanfille öldürülen bir paşanın hikâyesinin fısıltıları helen eski İstanbul kahvehanelerininin sessiz köşelerinde yankılanır.

Karanfilin Akıl Almaz Tıbbî Mirası

Unutulmaz filozof ve hekim İbn-i Sina, “El-Kanun fi’t-Tıb” adlı eserinde karanfilin sinirleri yatıştırıcı, mideyi güçlendirici ve hafızayı keskinleştirici etkilerinden bahseder. Modern bilim, bugün bu bilgileri doğruluyor: Karanfilde bulunan “eugenol” adlı bileşik güçlü bir antiseptiktir.

Lakin pek bilinmeyen bir kullanımı da;

Osmanlı hekimleri karanfili gümüş tozuyla karıştırarak diş macunu benzeri bir karışım elde ederdi. Diş ağrısına iyi gelmesi bir yana, ağızdan çıkan sözlerin “temiz ve düzgün” olmasını simgelerdi.

Bali’nin Karanfilli Dansı – Bir Ritüel Mi, Meditasyon Mu?

Bali Adası’nda karanfil, yalnızca tarımsal bir gelir kaynağı değil, aynı zamanda kutsal bir öğedir. Yerel bir efsaneye göre, “karanfil çiçeği ne zaman sabahın ilk ışığıyla titrerse, o evde bir dilek gerçekleşir.”

Bazı köylerde “karanfil ritüeli” yapılır. Genç kızlar, sabaha karşı çiçek tomurcuklarını ellerinde taşıyarak kıyı boyunca dans eder. Bu dans, hem hasatın bereketi için hem de ruhların huzuru içindir.

Büyüde ve Şifacılıkta Karanfil

Orta Çağ Avrupa’sında karanfil, cadıların ve şifacı kadınların çantalarında mutlaka bulunan bir “koruyucu” baharattı. Efsaneye göre, bir gece bir kasabaya veba gelir. Ancak yaşlı bir kadın, evinin dört köşesine karanfil saplar ve hiçbir yakınına hastalık bulaşmaz. O günden sonra karanfil, “şeytanı kovar” diye anılır.

Bazı kültürlerde yeni doğan bebeklerin beşiğine karanfil konur. Bunun “göz değmesini önleyeceği”ne ve çocuğun güçlü bir hafızaya sahip olacağına inanılır.

Karanfilin Dili ve Ruhu – Renk Renk Anlamlar

Sadece kurutulmuş hali değil, karanfil çiçeği de çok anlam taşır. Pembe karanfil “unutulmaz aşkı”, beyaz karanfil “saf niyeti” ve kırmızı karanfil “tutkuyu” simgeler.

Fransız Devrimi sırasında devrimciler yakalarına karanfil takarak “yeniden doğuşu” ilan etmişlerdir.

Latin Amerika’da ise karanfil takan biri “sessizce acı çekiyorum” anlamı taşır. Yani karanfil, bazen bir haykırış, bazen bir veda mektubu olur.

Günümüzde Unutulmuş Bir Kahraman

Bugün market raflarında sadece “aromatik baharat” olarak gördüğümüz karanfil, geçmişte doğu ile batıyı birbirine bağlayan ticaret yollarının kalbinde yer aldı. Onun uğruna savaşlar çıktı, hayatlar değişti, şiirler yazıldı.

Modern tıpta karanfil yağı hâlâ antiseptik ve analjezik olarak kullanılır. Ama daha da önemlisi, hâlâ bir fincan çaya atıldığında annemizin “için ısınsın” dediği o sihirli tomurcuk…

Ruhlarla Konuşan Baharat

Eğer bir gün bir karanfil tomurcuğunu elinize alırsanız, sadece bir baharat değil, binlerce yıl boyunca ağızdan ağza dolaşan efsanelerin, gizli aşkların, korunmuş sırların ve sonsuz dileklerin kokusunu hissedin. Ruhunuzla da kulak verin çünkü bazı çiçekler sadece görünmez, dinlenir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Akademik ve Kültürel Makaleler

⭐️⭐️ Çiçek Tarihimizde Türk Karanfilleri – A. Süheyl Ünver (1966)
Bu makale, Osmanlı döneminde karanfil yetiştiriciliği, türleri ve kültürel önemi üzerine detaylı bilgiler sunmaktadır. https://dergipark.org.tr/tr/pub/turketnografyadergisi/issue/67072/1047696

⭐️⭐️ Farklı Karanfil (Dianthus spp.) Türlerinde Morfolojik Karakterizasyon
Bu çalışma, Türkiye’de bulunan farklı karanfil türlerinin morfolojik özelliklerini incelemektedir. https://dergipark.org.tr/tr/pub/anadolu/issue/84864/1465646

⭐️⭐️ 17. ve 18. Yüzyıl Osmanlı Kitap Süsleme Sanatında Dört Çiçek
Bu makale, Osmanlı döneminde kitap süslemelerinde kullanılan çiçek motifleri arasında karanfilin yerini ve önemini ele almaktadır. https://sssjournal.com/files/sssjournal/5de12cf3-507a-49d9-801e-f10666d92958.pdf

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni13 Temmuz 2025
12 Temmuz 2025

İşe Giriş Muayenesi Nerede Olabilirim

İşe Giriş Muayenesi İçin Güvenli Adres: Tetkik OSGB
“İşe sağlıklı başla, güvenle devam et.”

İşe yeni başlayan bir çalışanın ilk durağı neresi olmalı?
Cevap basit: İşe giriş muayenesi yapan güvenilir bir sağlık kuruluşu.
İşte tam bu noktada, Tetkik OSGB, uzman kadrosu ve yüksek standartlı laboratuvar altyapısıyla devreye giriyor.

🩺 🩺 🩺
İşe Giriş Muayenesi Neden Önemlidir?

Bir çalışanın işe başlamadan önce sağlık durumunun, yapacağı işe uygun olup olmadığının belirlenmesi yalnızca bir prosedür değil, iş güvenliği zincirinin ilk halkasıdır.

Tetkik OSGB işe giriş muayene hizmeti sayesinde;
✅ Olası sağlık riskleri önceden tespit edilir,
✅ İş kazalarının önlenmesi desteklenir,
✅ Yasal zorunluluklar eksiksiz yerine getirilir,
✅ Çalışanlar işe bilinçli ve güvenli başlar.

💼 💼 💼
İşverenler İçin Avantajlar – Profesyonellik, Hız ve Güven

İşverenler açısından işe giriş sürecinde en önemli konu, hızlı, doğru ve mevzuata uygun sağlık raporlarına erişmektir. Tetkik OSGB, bu süreci eksiksiz şekilde yöneterek işverenlere şu avantajları sunar:

  • 📊 Dijital arşivleme ve yedekleme sistemleri ile tüm muayene kayıtları güvence altında,
  • 🩺 Her sektöre özel işe uygunluk değerlendirme protokolleri,
  • 📁 Denetimlere hazır, düzenli ve mevzuat uyumlu raporlama,
  • 🕒 Aynı gün içinde tamamlanan işe giriş muayene süreci.
🧪 🧪 🧪
Tetkik OSGB İşe Giriş Laboratuvar Hizmetleri

İşe giriş muayenesinin bilimsel temelini oluşturan laboratuvar testleri, Tetkik OSGB bünyesinde uluslararası standartlara uygun biçimde yapılır.

Hizmet kapsamımız:

  • Hemogram, biyokimya, EKG, akciğer grafisi, işitme ve solunum fonksiyon testleri,
  • Göz, renk körlüğü ve refleks testleri,
  • Toksik maruziyet tespiti için özel tetkikler (kurşun, silika, VOC vb.),
  • İşyeri hekimlerinizin isteyeceği diğer tüm tetkikler.

📌 Tüm sonuçlar, gizlilik ilkesine uygun, dijital olarak raporlanır ve işveren ile çalışan erişimine güvenli sistem üzerinden sunulur.

Hem Çalışan Hem İşveren İçin Kolaylık

Tetkik OSGB, çalışanlara da kolaylık sağlayan bir sistemle çalışır:
📤 Hızlı rapor teslimi – web sitemizden sonuç takibi
📍 Ulaşımı kolay, merkezi lokasyonlar
⏱️ Bekletmeyen hızlı muayene akışı

İşe giriş muayenesi sadece bir formalite değil, sağlıklı bir başlangıcın garantisidir.

📞 Tetkik OSGB ile Hemen Tanışın!
📞 İşe Giriş İçin Sağlık Raporu Nerede Alınır? Cevap: Tetkik OSGB’de!

İster ilk işe girişte olun, ister iş yeri değişikliği nedeniyle yeniden muayene gereksin; Tetkik OSGB, deneyimli işyeri hekimleri, hızlı laboratuvar sonuçları ve yüksek hasta memnuniyetiyle süreci sizin için kolaylaştırır.

✅ Hemen Başvurun – Sağlıkla Başlayın!

📍 Tetkik OSGB Merkezleri: Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
📞 Laboratuvar Telefon: +90 232 265 20 65

📞 Laboratuvar Telefon: +90 541 125 15 82
🌐 Web sitemiz: https://tetkik.com.tr/
📧 Bilgi: [email protected]

Unutmayın:

İşe giriş muayenesi, yalnızca bir kağıt parçası değil;
Sizin sağlığınızın, işyerinin güvenliğinin ve yasal sorumluluğun en kritik başlangıç noktasıdır.
Tetkik OSGB ile ilk adımı sağlıklı atın.

📍 Randevusuz da gelebilirsiniz:
🕗 Hafta içi her gün: 08.30 – 17.30 saatleri arasında başvurabilirsiniz.

Ana Sayfa

Hizmetlerimiz Laboratuvar ve muayene ile de sınırlı değil.

İlk yardımcı olmak isteyenler eğitimlerimize katılabilirler.

Hijyen Mesleki Eğitim Belgesi almak isteyenlere de çözümümüz mevcut.

Mesleki Eğitim Belgesi için yine sizlere destek veriyoruz.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili tüm konularda her daim sizlerin hizmetindeyiz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Haberler&Duyurular, Sağlık Bülteni12 Temmuz 2025
12 Temmuz 2025

Kan Akışını Hızlandıran Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Kan akışını hızlandırmak ve dolaşım sisteminizi sağlıklı tutmak için yaşam tarzınızda yapabileceğiniz önemli değişiklikler şunlardır:

Düzenli Egzersiz: Haftada en az 3-4 gün, 30 dakika süreyle yürüyüş, hafif koşu, bisiklet sürme veya yüzme gibi aerobik aktiviteler yapmak kalp atış hızını artırır, damarları güçlendirir ve kan dolaşımını hızlandırır. Özellikle bacak kaslarını çalıştıran egzersizler, bacaklardaki kan akışını iyileştirir ve dolaşım bozukluklarını önler.

Sağlıklı ve Dengeli Beslenme: Omega-3 yağ asitleri (somon, ceviz, keten tohumu), antioksidanlar (meyve ve sebzeler), potasyum, magnezyum ve lif açısından zengin besinler tüketmek damar sağlığını destekler ve kan akışını iyileştiri. Herhangi tuz tüketimi doğru değildir. Kaya tuzu tüketmelisiniz. Tabi ki tuz tüketiminizi terleminiz ile orantılı olarak dengelemelisiniz. Ve meyve-sebze ağırlıklı beslenmek kan basıncını dengeler.

Yeterince Su İçmek: Günlük en az ……. bardak su tüketmek gibi bir yanılgıya düşmeyin.İdrarınız su renginde veya çok açık sarı olmasını sağlayacak şekilde tüketiğinz su miktarını günlük ayarlamalısınız. Yeterli su içmek,kanın akışkanlığını artırır ve dolaşımın yavaşlamasını önler.

Sigara ve Alkolü Sınırlamak: Sigara damarları (nitrik oksit miktarını azaltarak) daraltır ve kan akışını olumsuz etkiler; alkolün aşırı tüketimi de dolaşım sistemine zarar verir. Bu alışkanlıklardan kaçınmak veya sınırlandırmak önemlidir.

Uzun Süre Hareketsiz Kalmamak: Özellikle masa başı çalışanlar veya uzun yolculuk yapanlar, sık sık ayağa kalkıp kısa yürüyüşler yapmalı, bacakları hareket ettirmelidir. Uzun süre oturmak veya ayakta kalmak kan dolaşımını zorlaştırır.

Bacakları Yüksekte Tutmak: Gün içinde bacakları 15-20 dakika yüksekte tutmak, kanın kalbe geri dönüşünü kolaylaştırır ve şişlikleri azaltır.

Kompresyon Çorapları Kullanmak: Dolaşım bozukluğu riski yüksek kişilerde kan akışını desteklemek için kompresyon çorapları önerilir.

Kilo Kontrolü ve Sağlıklı Vücut Ağırlığı: Fazla kilo damarlar üzerinde baskı oluşturur ve kan akışını zorlaştırır. Sağlıklı kilo aralığında kalmak dolaşımı iyileştirir.

Stres Yönetimi: Kronik stres damar sağlığını olumsuz etkiler. Meditasyon, nefes egzersizleri ve düzenli uyku ile stres kontrolü kan akışına olumlu katkı sağlar.

Bu yaşam tarzı değişiklikleri, damarlarınızın esnekliğini artırır, kanın daha rahat akmasını sağlar ve kalp-damar hastalıkları riskini azaltır.

Sağlıklı alışkanlıklarla kan dolaşımınızı güçlendirerek daha enerjik ve sağlıklı bir yaşam sürdürebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kanı Sulandıran / Pıhtılaştıran Gıdalar https://tetkik.com.tr/2024/10/23/13056/

⭐️⭐️ Kalp Damar Sisteminiz İçin Muhteşem Sarımsak https://tetkik.com.tr/2025/05/09/muhtesem-sarimsak/

⭐️⭐️ K Vitamini https://tetkik.com.tr/2025/02/15/22042/

⭐️⭐️ Pıhtı – Kan Sulandırıcı https://tetkik.com.tr/2024/10/31/13845/

⭐️⭐️ Uyku Sorununuza Zerdaçal Keyfi https://tetkik.com.tr/2025/04/13/24343/

⭐️⭐️ Biyokimya, Pıhtılaşma Faktörleri https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507850/

⭐️⭐️ Endotel hücreleri ve pıhtılaşma https://link.springer.com/article/10.1007/s00441-021-03471-2

⭐️⭐️ Enfeksiyon ve inflamasyon ve pıhtılaşma sistemi https://academic.oup.com/cardiovascres/article/60/1/26/321951

⭐️⭐️ Kanı Sulandıran / Pıhtılaştıran Gıdalar https://tetkik.com.tr/2024/10/23/13056/

⭐️⭐️ Hesperdin https://tetkik.com.tr/2024/09/23/hesperidin-p-vitamini/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni12 Temmuz 2025
12 Temmuz 2025

Kaygıya Karşı Mutfakta Büyüyen Sessiz Güç

“Zencefil Sinir Uçlarında – Kaygıya Karşı Mutfakta Büyüyen Sessiz Güç”
🍃 🍃 🍃
Zencefil Sadece Boğazı mı Yakıyor?

Kış gelince annelerimizin balla karıştırıp boğazımıza sürdüğü, çaylara serptiği o keskin aromalı zencefili hatırlarsınız. Peki o sert ve sıcak kökün, sadece boğazımızı değil, beynimizin en derin korkularını da yatıştırabildiğini söylesem?

Evet, yanlış duymadınız:

Zencefil, yalnızca mideyi değil, zihni de yatıştırabiliyor.

🧠 🧠 🧠
Kaygının Mutfağa Girdiği Yer – Bilim Ne Diyor?

Günümüzde milyonlarca insan anksiyete yani kaygı bozukluğu yaşıyor. El ayak titremesi, kalp çarpıntısı, boğulma hissi, “kötü bir şey olacak” korkusu… Bu hisler beynin “amigdala” denilen korku merkezinde başlıyor.

Zencefil, içinde bulunan gingerol, shogaol ve zingeron gibi aktif maddelerle:

  • Serotonin düzeylerini etkileyebiliyor (beynin mutluluk kimyasalı)
  • Kortizol seviyesini azaltabiliyor (stres hormonu)
  • İnflamasyonu düşürüyor (beyin de iltihaplanabilir, özellikle stresle!)

Bazı deneysel çalışmalarda, zencefil verilen deney hayvanlarında daha az donakalma, daha az kaçınma davranışı ve daha hızlı toparlanma gözlemlenmiştir.

🌍 🌍 🌍
Geleneksel Bilgeliğin Merceğinden Zencefil ve Kaygı
Hint Ayurveda’sında Zencefil ve Vata Dengesizliği

Ayurveda, insan bedenini üç temel “doşa” üzerine kurgular: Vata, Pitta ve Kapha.
Her bireyin kendine has bir doşa dengesi vardır. Kaygı bozukluğu, özellikle Vata doşasının fazlalığıyla ilişkilendirilir.

🔸 Vata, hareketin, değişkenliğin, soğukluğun ve kuruluğun enerjisidir.

Bu özelliklerin zihinsel izdüşümü:

  • Huzursuzluk
  • Aşırı düşünme
  • Unutkanlık
  • Gece uykularının kaçması
  • Sebepsiz korkular

Ayurvedik hekimler, Vata dengesizliği yaşayan kişilere, ısınma, topraklama ve sabitleyici gıdalar önerirler.

Zencefil, bu niteliklerin hepsini taşır

  • Isıtır: Vücudu ve zihni ısıtarak “soğuk endişe” hissini azaltır.
  • Topraklar: Hareketli ve dağınık Vata enerjisini sabitler.
  • Sindirim yoluyla zihin etkisi: Ayurveda’ya göre, zihinsel denge agni (sindirim ateşi) ile ilişkilidir. Zencefil, agni’yi kuvvetlendirerek, hem bedeni hem de zihni dengeler.
🧘 🧘 🧘

“Bir bardak ılık zencefil çayı, sabahları içten titreşen bir fırtınayı dindirebilir.”

– Ayurveda sözlüğünden –

🌿 🌿 🌿
Çin Tıbbında Zencefil ve Yang Enerjisi

Çin tıbbında evren ve beden, Yin ve Yang prensipleriyle açıklanır.

  • Yin: Soğuk, pasif, içe dönük, karanlık
  • Yang: Sıcak, aktif, dışa dönük, aydınlık

Kaygı ve depresif bozukluklar çoğu zaman Yin fazlalığı veya Yang eksikliği olarak değerlendirilir.
Özellikle “soğukluk” içeren kaygı tipleri – sabah kalkmakta zorlanma, halsizlik, el-ayak soğukluğu, karamsarlık – Yang eksikliği belirtileridir.

🔸 Zencefil, bu durumda devreye girer:

  • Vücudun içindeki Yang’ı canlandırır
  • Kan ve enerji (qi) dolaşımını hızlandırır
  • Böbrek meridyenlerini (korku ile ilişkili enerji yolları) güçlendirir
  • Özellikle sabah saatlerinde zencefil alınması önerilir. Çünkü sabahlar, doğanın Yang enerjisinin doğduğu zamandır.

🧪 🧪 🧪

Bazı Çinli şifacılar, kaygı yaşayan kişilere günde üç kez taze zencefil parçası çiğneterek enerji kanallarını aktive ederler.

🌿 🌿 🌿
Arap Halk Hekimliğinde Zencefil – Şeytanın Korktuğu Koku

Arap halk kültüründe zencefil, sadece bir baharat değil; aynı zamanda mistik bir arınma aracıdır.

🧿 🧿 🧿

Halk İnanışları:

  • Şeytanın korktuğu üç kokudan biri olarak geçer. (Diğer ikisi: Tütsülenen mür ve misk)
  • Zihni kemiren vesvese, kuruntu, kıskançlık gibi negatif enerjileri temizlediğine inanılır.
  • Özellikle gece anksiyetesi, “karabasan” ya da “cin vesvesesi” ile ilişkilendirilen ruh halleri için zencefilli karışımlar hazırlanırdı.
🌙 🌙 🌙

Uygulamalar

  • Yatmadan önce, zencefil kaynatılarak hazırlanan suyla alınan ayak banyoları, hem uykuyu getirir hem de “kötü rüyalardan korur”.
  • Yeni doğmuş bebeğin odasında kaynatılan zencefil suyu buharı gezdirilirdi: hem havayı temizler hem de “göz değmesine” karşı korunma sağlardı.
  • Ruhsal sıkıntılar yaşayan kadınlara, zencefil + gül + karanfil karışımı tütsü yapılırdı.
💬 💬 💬

Rivayet

Bir Arap halk hikâyesine göre, bir adam yıllarca uyuyamaz, geceleri korku ve panikle yatağından fırlarmış. Bir derviş ona şöyle demiş:

“Geceleri kalbini yakan korku, dilini yakan kökle susturulur.”
Ve eline bir parça zencefil vermiş. O günden sonra huzurlu uykular başlamış.

🧩 🧩 🧩
Ortak Nokta – Zencefilin Zihinsel Isıtıcılığı

Hint, Çin ve Arap geleneklerinde ortak olan birkaç tema göze çarpar

  1. Zencefil = Isı + Hareket + Koruma
  2. Zihinsel “soğukluk”, kararsızlık, vesvese gibi sorunlarda önerilmesi
  3. Hem bedensel hem spiritüel boyutta kullanılabilmesi

Modern bilim, zencefilin bu etkilerini bugün GABA reseptörlerine, serotonin düzeylerine veya kortizol etkilerine bağlasa da; atalarımız onu çok daha derin bir sezgiyle tanımış gibidir.

🍵 🍵 🍵
Zencefilin Kaygıya Fısıldayan Reçeteleri

🔹 Altın Sakinlik Çayı

  • 1 çay kaşığı rendelenmiş taze zencefil
  • 1 çay kaşığı zerdeçal
  • 1 tatlı kaşığı bal
  • Birkaç damla limon suyu
    → Sinir sistemini yatıştırır, mideyi sakinleştirir, serotonin desteği sağlar.

🔹 Bileğe Zencefil Yağı Sürme Ritüeli

Bazı kültürlerde, avuç içi ve bileğe zencefil yağı sürmek, panik hissini bastırmak için kullanılır. Nabız noktalarına masajla uygulandığında beynin “sakin ol” mesajını daha hızlı aldığına inanılır.

📚 📚 📚
Bilimin Arka Bahçesinden Az Bilinen Bulgular
  • 2012 – İran, Tahran Üniversitesi: Hafif anksiyetesi olan kadınlarda 6 hafta boyunca zencefil takviyesi verilen grubun kaygı skorları, plaseboya göre %26 daha düşük çıkmış.
  • 2021 – Japonya: Zencefilin içindeki gingerol maddesinin GABA reseptörleriyle etkileşime girerek, kaygıyı baskıladığı tespit edilmiş. (Aynı hedefi, bazı antidepresan ilaçlar da kullanır.)
  • Osmanlı Sarayında: Haremde huzursuzluk ve içsel karmaşa yaşayan cariyelere, içine zencefil katılmış “şerbet-i ferahfeza” verildiği kayıt altına alınmış.
🤯 🤯 🤯
Zencefil Neden İlaç Gibi Ama İlaç Değil?

Zencefil, eczane raflarında bulduğumuz kimyasal antidepresanlar gibi doğrudan nörotransmitterlere baskı yapmaz.

Bunun yerine:

  • Vücudu ve zihni birlikte etkileyerek,
  • Hormonları ve sinir ağlarını uyumlu hale getirerek,
  • Kendi iç kimyamızı düzenlememizi sağlar.

Üstelik bağımlılık yapmaz, kilo aldırmaz, cinsel işlevi bozmaz. Ama şunu unutmayalım: Her şey dozunda güzel. Zencefil güçlüdür, fazlası mideyi yakar, tansiyonu oynatabilir.

🔚 🔚 🔚
Kaygı İlaçsız Geçer mi? Bazen… Ama Boşuna Geçmesin!

Zencefil, kaygıya karşı mucize mi?

Belki değil. Ama mutfağınızda kaygı duygusunu yavaşça söndüren doğal bir yoldaş olabilir.

Onu tanımak, ne zaman ve nasıl kullanacağını bilmek, hem damak tadınızı hem zihinsel sağlığınızı güçlendirebilir.

Çünkü bazen çözüm, beyninizin kimyasında değil… mutfak rafınızda saklıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni12 Temmuz 2025
11 Temmuz 2025

TLV – TWA – STEL Üçgeninde Maruziyetin Anatomisi

Değerli arkadaşlar,

Bu çalışmada, TLV, TWA ve STEL gibi üç önemli sistemin tarihsel gelişimini, etkileşimlerini, ayrışmalarını ve Türkiye’deki uygulama örneklerini araştırarak elde ettiğim bulguları genel başlıklar ve kısa açıklama – yorumlar olarak sunuyorum.

Her bir başlık kendi içinde çok daha kapsamlı bilgiler barındırıyor. Sahada karşılaştığım sorunların – konuların mihvalinde okuyup araştırmaya ve sizlere sunmaya devam edeceğim. Yazımın işverenlere, işveren vekillerine, yöneticilere, iş güvenliği uzmanlarına ve işyeri hekimlerine faydalı olmasını umut ediyorum.

Saygılarımla.

Dr. Mustafa KEBAT

Kimya, Tarih ve Türkiye Perspektifiyle Derinlemesine Bir Analiz

Kimyasalların çalışma ortamlarındaki varlığı, hem üretimin kaçınılmaz bir parçası hem de çalışan sağlığı açısından kontrol edilmesi gereken ciddi bir risk unsurudur.

Bu riskin yönetilmesinde başvurulan en kritik araçlardan biri “mesleki maruziyet limitleri“dir. Ancak bu limitler sadece birer sayı değildir; her biri farklı zaman dilimlerine, toksikolojik verilere, işyeri dinamiklerine ve hatta ülkelerin politik tercihlerine göre şekillenen kapsamlı bir bilginin ürünüdür.

TLV Nedir, Nereden Geliyor?

“Threshold Limit Value” yani “Eşik Sınır Değeri“, Amerikan Hükümeti’nin dışındaki bağımsız bir kuruluş olan ACGIH (American Conference of Governmental Industrial Hygienists) tarafından geliştirilen bir tanımdır.

TLV, bir kimyasal maddeye, olumsuz bir sağlık etkisi gözlenmeksizin maruz kalınabilecek en yüksek konsantrasyonu ifade eder. Ancak bu değer “güvenli” anlamına gelmez; TLV’ler birer öneridir ve yasal bağlayıcılığı yoktur.

Tarihçesi: 1940’lı yıllarda sanayi devriminden sonra hızla artan kimyasal maruziyet vakaları, iş sağlığı alanında bilimsel sınır değerlerin tanımlanması gerekliliğini doğurdu. ACGIH bu ihtiyaca yanıt olarak 1946 yılında ilk TLV listesini yayımladı. Zamanla bu liste genişledi, uluslararası kabul gördü, ancak her zaman bilimsel bir öneri niteliğinde kaldı.

TWA – Zaman Ağırlıklı Ortalama

TWA (Time-Weighted Average), bir kimyasalın 8 saatlik vardiya süresince, aritmetik ortalama şeklinde hesaplanan maruziyet miktarını ifade eder. TWA kavramı, aslında TLV-TWA’nın bir parçasıdır.

ACGIH’in önerdiği üç ana TLV tipinden biridir:

  • TLV-TWA: 8 saatlik zaman ağırlıklı ortalama.
  • TLV-STEL: 15 dakikalık kısa süreli maruziyet sınırı.
  • TLV-C (Ceiling): Hiçbir zaman aşılmaması gereken tepe değeri.

Dikkat:
TWA, ortalamaya dayandığı için yüksek kısa süreli maruziyetleri maskeleyebilir. Bu nedenle TWA’nın yanında STEL ve Ceiling değerlerinin de değerlendirmeye katılması gerekir.

STEL – Kısa Süreli Maruziyetin Nabzı

STEL (Short-Term Exposure Limit), 15 dakikalık sürede bir kimyasalın maruz kalınabilecek en yüksek ortalama konsantrasyonunu ifade eder. STEL değeri, gün boyunca en fazla dört kez aşılabilir ve bu aşmalar arasında en az 60 dakika geçmesi gerekir.

STEL Neden Önemlidir?
Bazı kimyasallar, birkaç dakikalık yoğun maruziyette bile akut etki yaratabilir. Örneğin amonyak ya da hidrojen sülfür gibi maddelerde STEL değeri hayati önem taşır. TWA’nın maskeyle göremediği kısa süreli “zirve” tehlikeleri, STEL ile saptanır.

NFPA, OSHA ve GHS Gibi Sistemlerle İlişkisi

OSHA (Occupational Safety and Health Administration), yasal sınır değer olarak PEL (Permissible Exposure Limits) kullanır. Bu değerler çoğu zaman TLV-TWA’ya dayanır ancak yasal bağlayıcılığa sahiptir.

NIOSH, REL (Recommended Exposure Limits) önerir ve STEL değeri konusunda daha katı standartlar önerebilir.

NFPA Elmas Sistemi, sağlık riski sınıflandırmalarında TLV/TWA/STEL verilerine başvurur.

GHS (Globally Harmonized System) ise bu değerleri Güvenlik Bilgi Formu (MSDS/GBF/SDS) içinde zorunlu kılar.

Türkiye’de Hangi Sistem Uygulanıyor?

Türkiye’de mesleki maruziyet sınır değerleri 20 Ağustos 2013 tarihli ve 28741 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” kapsamında belirlenmiştir.

Bu yönetmelikteki sınırlar, büyük ölçüde Avrupa Birliği’nin Indicative Occupational Exposure Limit Values (IOELVs) sistemine dayansa da TLV/TWA/STEL formatı da kullanılmaktadır.

Türkiye’deki temel uygulama biçimi:

  • TWA (8 saatlik ortalama): Temel ölçüt.
  • STEL (15 dakikalık kısa süre): Kritik kimyasallar için ayrıca belirtilir.
  • Ceiling değeri: Yönetmelikte nadiren yer alır, ancak uluslararası formlarda dikkate alınır.

TLV – TWA – STEL Arasındaki Keskin Ayrımlar

ÖzellikTLV-TWASTELCeiling (C)
Zaman Aralığı8 saat15 dakikaAnlık
AşılabilirlikEvet (ortalama bazlıdır)Günde 4 kez, 60 dk ara ileHiçbir zaman aşılmamalı
Kullanım AlanıKronik maruziyetAkut/kısa süreli etkilerAni toksik etki
Hukuki Bağlayıcılık (TR)Var (yönetmelikte belirtilmiş)Belirli maddeler için geçerliNadir
Kaynak KuruluşlarACGIH, EU-IOELVNIOSH, OSHA, ACGIHACGIH, OSHA

Kritik Bir Soru – Hangisi Daha Güvenli?

Hiçbiri tek başına yeterli değildir.

Çünkü:

  • TWA ortalamaya bakar ama zirve tehlikeleri gözden kaçırır.
  • STEL, ani etkileri saptar ama günün genelini değerlendirmez.
  • Ceiling, sadece çok toksik maddeler için uygundur.

Dolayısıyla iş güvenliği uzmanları ve hekimler bu üç değeri birlikte değerlendirmelidir.

Türkiye Açısından İlginç Bir Durum: AB Uyumu – ABD Kaynaklı Değerler

Türkiye, AB mevzuatına uyumlu görünse de birçok iş güvenliği uzmanı, Güvenlik Bilgi Formlarında (MSDS/GBF/SDS)ABD kökenli TLV’leri referans alıyor. Bu durum, mevzuat ile uygulama arasında ikili bir yapı yaratmaktadır. Özellikle ithal kimyasal maddelerde TLV-TWA-STEL değerleri, ACGIH kaynaklı olarak doğrudan kullanılmakta ve sahada bunlara göre risk analizleri yapılmaktadır.

Maruziyetin Bireysel Duyarlılığı

TWA/STEL/TLV değerleri, “ortalama birey” için geçerlidir. Ancak astım hastası bir işçide ya da kronik akciğer hastalığı olanlarda bu değerler yetersiz kalabilir. Bu nedenle işyeri hekimlerinin kişiselleştirilmiş maruziyet değerlendirmesi yapmaları gerekebilir.

Kimyasal Risk Yönetiminin Üçlü Paradigması

TLV, TWA ve STEL, kimyasal güvenliğin üç saç ayağını oluşturur.

Bunların her biri ayrı bir yönü temsil eder:

  • TLV bilimsel temele dayanır.
  • TWA sürekliliği kontrol eder.
  • STEL ani tehditleri saptar.

Türkiye’de bu üçlü yapı, hem AB uyumuyla hem de ABD kaynaklı literatürle harmanlanmış durumdadır. İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimlerinin bu sistemi çok iyi kavramaları, saha uygulamalarında her üç değeri de birlikte analiz etmeleri gerekir.

Bu başlık ile konuyu çok daha ayrıntı olarak 25 temmuz 2025 tarihli yazımda ele alacağım.

Unutulmamalı ki: Bir kimyasalın tehlikesi sadece içeriğinde değil, ne kadar, ne süreyle ve hangi hızla maruz kalındığında saklıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni11 Temmuz 2025
11 Temmuz 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Teknik Eğitim Dosyası

Yüksekte çalışma faaliyetleri, iş sağlığı ve güvenliği disiplini içerisinde yüksek risk grubuna giren çalışma türlerinden biridir. Bu bağlamda, düşmeye karşı koruyucu ekipmanlar arasında yer alan paraşüt tipi emniyet kemerleri, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda yaşamsal bir gerekliliktir. Ancak bu tür kişisel koruyucu donanımların sağladığı güvenlik, sadece varlıklarıyla değil; doğru seçilmeleri, uygun şekilde kullanılmaları, düzenli bakım ve kontrollerinin yapılmasıyla mümkündür.

Bu eğitim dosyası ile, paraşüt tipi emniyet kemeri kullanımında karşılaşılan teknik sorunlar, bu sorunların olası sonuçları ve bunlara yönelik çözüm önerilerini sunuyorum.

Sahada gözlemlenen gerçek vakalardan, uluslararası standartlardan (EN 361, EN 365 vb.) ve iş güvenliği uygulama rehberlerinden yararlanarak oluşturduğum yazının sizlere faydalı olmasını temenni ediyorum. Saygılarımla…

Dr. Mustafa KEBAT

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Ana Parçalar ve Muhtemel Sorunlar

1. Omuz Askıları

Tanım: Kullanıcının gövde ve bacak bölgesini kemere bağlayan, düşüş yükünü omuzlar üzerinden vücuda dağıtan ana taşıyıcı kemer bileşenleridir.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler:

  • Aşınma, yırtık veya kopma
    • Sonuç: Düşüş anında kemer yükü taşıyamaz → ölümcül yaralanma veya ölüm
    • Çözüm: Günlük ön kontrol listesinde fiziksel hasar aranmalı, her türlü deformasyon durumunda kemer derhal hizmet dışı bırakılmalı.
  • Dikiş noktalarında açılma veya gevşeme
    • Sonuç: Askının yük taşıma kapasitesi düşer → ani kopma riski
    • Çözüm: Dikiş yerleri renkli iplikle kontrol edilmeli, tüylenme, açılma veya iplik kopması varsa kemer değiştirilmelidir.
  • Askının vücuda gevşek takılması
    • Sonuç: Vücut kemer içinde kayabilir, düşüş sırasında iç organlara veya omurgaya zarar verebilir
    • Çözüm: Kemer giyildikten sonra askılar kullanıcının vücut ölçüsüne göre sıkı fakat kan dolaşımını engellemeyecek şekilde ayarlanmalı.
  • Metal ayar tokalarının paslı, eğilmiş veya gevşek olması
    • Sonuç: Askı ayarı sabit kalmaz → düşüş anında askı kayabilir veya açılabilir
    • Çözüm: Tüm metal aksam pas, çatlak ve deformasyon açısından günlük kontrol edilmeli; bozuksa üreticiye danışılmalı ya da değiştirilmelidir.
  • Yanlış takma veya çapraz takma
    • Sonuç: Düşüş sırasında kemer vücudu tam olarak sarmadığı için yük dağılımı bozulur → yaralanma riski artar
    • Çözüm: Giyme talimatları dikkate alınmalı, omuz askıları paralel ve vücut ortasında hizalanmalıdır.
  • Yanıcı kimyasallara veya UV’ye maruz kalma
    • Sonuç: Malzeme yapısı zayıflar, askının mukavemeti düşer
    • Çözüm: Kemerler direkt güneş ışığına veya solvent, asit gibi kimyasallara maruz kalmayacak şekilde saklanmalı; koruyucu çanta içinde muhafaza edilmelidir.

2. Bacak Askıları

Tanım: Kemerin kullanıcının bacaklarını sararak düşüş yükünü alt gövdeye aktaran önemli emniyet unsurlarıdır.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • Aşınma, yırtılma veya kumaş deformasyonu
    • Sonuç: Düşüş sırasında askı kopabilir → kullanıcı kemerden ayrılabilir, ölümcül risk
    • Çözüm: Her kullanımdan önce bacak askıları tüm yüzeyleriyle kontrol edilmeli, deformasyon tespit edilirse kemer yenilenmelidir.
  • Tokaların kırık, eğik veya sıkma gücünün yetersiz olması
    • Sonuç: Askı düşüş sırasında gevşeyebilir veya açılabilir → destek kaybı
    • Çözüm: Tokalar düzenli olarak test edilmeli, paslı veya hasarlı olanlar teknik servise danışılarak değiştirilmelidir.
  • Bacak çevresine çok gevşek veya çok sıkı takılması
    • Sonuç: Gevşek askı vücuttan kayabilir; sıkı askı ise kan dolaşımını engelleyebilir, düşüş sonrası travmatik yaralanmalar oluşabilir
    • Çözüm: Kullanıcının vücut ölçülerine uygun ayar yapılmalı, bir parmak geçecek kadar boşluk bırakılarak ayarlanmalıdır.
  • Dikiş bölgelerinde açılma, tüylenme veya kopuk iplik
    • Sonuç: Taşıma kapasitesi zayıflar → kopma riski artar
    • Çözüm: Dikişler görsel olarak kontrol edilmeli, en küçük iplik kopmasında dahi kemer kullanım dışı bırakılmalıdır.
  • Yanlış giyilme (bacak askılarının çapraz geçirilmesi veya karışık takılması)
    • Sonuç: Düşüş yükü uygun dağılmaz → kas-iskelet yaralanmaları meydana gelebilir
    • Çözüm: Giyme eğitimi verilmeli; kullanıcılar birbirini kontrol ederek doğru giyimi sağlamalıdır.
  • Kimyasallara maruz kalma, UV nedeniyle sertleşme veya esnekliğin azalması
    • Sonuç: Askı kopma riski taşır veya beklenmedik şekilde davranabilir
    • Çözüm: Saklama koşulları iyileştirilmeli; kullanım sonrası temizlik ve bakım yapılmalıdır.

3. Göğüs Askısı

Tanım: Omuz askılarını birleştirerek kemerin vücuttan ayrılmasını önleyen, düşüş anında kemerin formunu korumasına yardımcı olan yatay bağlantı parçasıdır.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • Askının kopması, yırtılması veya dikişlerinin açılması
    • Sonuç: Düşüş sırasında omuz askıları ayrılabilir → kullanıcı kemerden kurtulabilir, ölümcül sonuçlar doğabilir
    • Çözüm: Her kullanımdan önce fiziksel kontrol yapılmalı, deformasyon tespit edilirse ekipman derhal değiştirilmelidir.
  • Toka veya klipsin gevşek, paslı, kırık veya tam kapanmaması
    • Sonuç: Göğüs askısı bağlantısı açılabilir → kemer düzgün oturmaz ve düşüşte kullanıcı kayabilir
    • Çözüm: Tokalar sağlamlık açısından elle kontrol edilmeli, çalışmayan veya paslanan parçalar derhal değiştirilmelidir.
  • Yanlış takma (çok yukarıda ya da çok aşağıda kullanma)
    • Sonuç: Düşüş sırasında yük vücuda dengesiz dağılır → iç yaralanmalar ve spinal zedelenme riski artar
    • Çözüm: Göğüs askısı sternum (iman tahtası kemiği) hizasında olacak şekilde ayarlanmalı, eğitimli personelce kontrol edilmelidir.
  • Askının aşırı sıkı veya gevşek olması
    • Sonuç: Sıkı askı solunumu zorlaştırabilir; gevşek askı işlevini yitirir → kullanıcı güvenliği tehlikeye girer
    • Çözüm: Askı sıkılığı kullanıcı tarafından ayarlanmalı; bir parmak boşluk bırakılarak vücuda tam oturmalıdır.
  • UV ışınları ve kimyasallara maruz kalma
    • Sonuç: Malzeme zayıflar, mukavemet kaybı yaşanır
    • Çözüm: Kullanım sonrası temizlik ve doğru saklama koşulları sağlanmalı; kimyasallardan uzak tutulmalıdır.

4. Sırt Bağlantı Noktası (D-Ring)

Tanım: Paraşüt tipi emniyet kemerinin sırt bölgesinde yer alan ve düşüş durdurucu sistemin bağlandığı metal halkadır.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • D-ring’in çatlaması, kırılması veya aşırı paslanması
    • Sonuç: Düşüş esnasında kopma riski → düşüş durdurulamaz, ölümle sonuçlanabilir
    • Çözüm: Metal yüzeyler düzenli kontrol edilmeli, deformasyon görüldüğünde derhal değiştirilmelidir.
  • Bağlantı dikişlerinin sökülmesi veya yıpranması
    • Sonuç: D-ring bağlantısı zayıflar → kullanıcı düşebilir
    • Çözüm: Her kullanımdan önce bağlantı noktaları görsel ve elle kontrol edilmelidir.
  • Yanlış konumda bulunması (bel hizasında veya çok yukarıda)
    • Sonuç: Yük dağılımı bozulur → vücut travmaları ve omurga hasarı oluşabilir
    • Çözüm: D-ring, iki kürek kemiği arasına hizalanmalıdır.

5. Yan D-Halkaları (Opsiyonel)

Tanım: Kemerin bel bölgesinin yan taraflarında bulunan, konumlandırma ve destekleme amacıyla kullanılan opsiyonel metal bağlantı halkalarıdır. Genellikle bel tipi iş pozisyonlandırma sistemlerinde tercih edilir.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • Metal halkaların kırılması, çatlaması veya deformasyonu
    • Sonuç: Kullanıcı yan destekle güvenli çalışamaz, yük kaybı oluşabilir → dengesizlik ve düşme riski artar
    • Çözüm: D-halkaları günlük kullanım öncesi gözle ve elle kontrol edilmeli; deformasyon varsa ekipman değiştirilmelidir.
  • Bağlantı dikişlerinin sökülmesi veya gevşemesi
    • Sonuç: D-halkası kopabilir → iş pozisyonlandırma desteği kaybolur
    • Çözüm: Dikiş noktaları görsel ve dokunsal testle incelenmeli; gevşeklik varsa kullanım dışı bırakılmalıdır.
  • Yanlış kullanım amacı (düşüş durdurma yerine kullanma)
    • Sonuç: Yüksekten düşüşte ana bağlantı noktası olarak kullanılırsa sistem çökebilir → ölümcül sonuçlar doğar
    • Çözüm: Kullanıcılar eğitilmeli, bu halkaların yalnızca iş pozisyonlandırma için kullanılacağı hatırlatılmalıdır.
  • Paslanma ve kimyasal madde teması
    • Sonuç: Metal yorulması → bağlantı kopabilir
    • Çözüm: Temizlik ve bakım sonrası kuru ortamda saklanmalı, kimyasallardan korunmalıdır.

6. Bel Desteği (Karın Destek Bandı)

Tanım: Emniyet kemerinin bel bölgesinde yer alan, kullanıcıya çalışma sırasında konfor sağlamak ve yük dağılımına destek olmak amacıyla tasarlanmış dolgu veya destek bandıdır.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • Dolgu malzemesinin ezilmesi, formunun bozulması
    • Sonuç: Bel desteği işlevini yitirir → uzun süreli kullanımda bel ağrısı, konforsuzluk oluşabilir
    • Çözüm: Desteğin elastikiyeti düzenli kontrol edilmeli, ezilmişse değiştirilmelidir.
  • Kumaş yırtıkları, ter ve kimyasallarla deformasyon
    • Sonuç: Dolgu dışarı çıkar veya bandın ömrü kısalır
    • Çözüm: Kimyasal temastan kaçınılmalı, terle temas sonrası kurutularak saklanmalıdır.
  • Dikiş yerlerinde sökülme veya gevşeme
    • Sonuç: Destek yerinden kayabilir veya kemerden ayrılabilir
    • Çözüm: Dikiş yerleri her kullanımdan önce kontrol edilmelidir. Gerekiyorsa teknik servisle onarılmalı ya da yenilenmelidir.
  • Yanlış pozisyonda ayarlanması
    • Sonuç: Destek görevini yapamaz, baskı yapabilir veya faydasız olur
    • Çözüm: Bel desteği bel boşluğunu tam sarmalı, ne yukarıda ne aşağıda kalmalıdır.

7. Dikişler ve Bağlantılar

Tanım: Kemerin tüm parçalarını birleştiren, taşıma kapasitesi ve bütünlüğü sağlayan özel teknik dikişler ve bağlantı noktalarıdır. Emniyet kemerinin mukavemeti büyük ölçüde bu alanlara bağlıdır.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • Dikişlerin sökülmesi, gevşemesi veya kopması
    • Sonuç: Ana bağlantılar bozulur → yük taşıma kapasitesi düşer, düşüş durumunda kopma riski oluşur
    • Çözüm: Dikişlerin renk, bütünlük ve simetrisi günlük olarak kontrol edilmeli, bozulmuşsa kemer derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
  • Yanlış renkli dikiş ipliği (imalat hatası veya sahte ürün)
    • Sonuç: Kalitesiz ürün kullanımı → güvenlik ihlali
    • Çözüm: Ürün standardına uygun iplik ve desen kontrolü yapılmalı, üretici belgeleri sorgulanmalıdır.
  • Aşırı yüklenme sonucu mikro hasarlar (iplikte incelme)
    • Sonuç: Görünürde sağlam olsa da ani kopma riski taşır
    • Çözüm: Periyodik teknik muayenede UV ışıkla veya büyüteçle detaylı inceleme yapılmalıdır.
  • Bağlantı bölgelerinde aşırı sürtünme, keskin kenarlara temas
    • Sonuç: Dikişler zamanla aşınır, kopabilir
    • Çözüm: Tüm kemer sistemi aşındırıcı yüzeylerden korunmalı, köşe temasları engellenmelidir.

8. Enerji Emici Bağlantılar

Tanım: Paraşüt tipi emniyet kemerinde, kullanıcının düşüş anındaki enerjisini emerek darbe etkisini azaltan bağlantı noktalarıdır. Çoğunlukla sırt bağlantı noktalarıyla birleşen bu sistem, düşüş durumunda kemeri takan kişinin vücut üzerinde oluşan zorlanmayı en aza indirir.

Muhtemel Teknik Sorunlar, Sonuçlar ve Çözümler

  • Enerji emici kısmının kopması veya yırtılması
    • Sonuç: Kullanıcının düşüş sırasında darbe etkisi artar, kemer etkili bir şekilde darbeyi ememez
    • Çözüm: Enerji emici bağlantı her kullanımdan önce incelenmeli; yırtılma veya deformasyon varsa ekipman değiştirilmelidir.
  • Bağlantı noktalarında gevşeme veya aşırı esneme
    • Sonuç: Bağlantılar işlevini yitirir, kullanıcıyı yeterince desteklemez
    • Çözüm: Bağlantı noktaları sıkı bir şekilde kontrol edilmeli, gevşemişse sıkılaştırılmalı veya bağlantı elemanları değiştirilmelidir.
  • Sistemdeki elastikiyet kaybı
    • Sonuç: Bağlantı yeterince enerji ememez, düşüş sırasında darbe daha güçlü hissedilir
    • Çözüm: Elastikiyeti kaybetmiş enerji emici sistemler değiştirilmeli, periyodik olarak elastikiyet kontrolü yapılmalıdır.
  • Dış yüzeyde aşınma veya yıpranma
    • Sonuç: Yıpranmış enerji emici, darbe anında yeterince etkili olamayabilir
    • Çözüm: Sistem dış yüzeyi düzenli olarak kontrol edilmeli, aşınmış alanlar varsa yedek parça ile değiştirilmelidir.

Teknik Sorun TanımıOlası SonuçlarÇözüm ve Önleyici Faaliyetler
Aşınmış Ana Kuşaklar (Göğüs, omuz, bacak kuşakları)Düşme anında kopma riski → ciddi yaralanma veya ölümHer kullanımdan önce görsel kontrol, 6 ayda bir uzman denetimi, kullanım sıklığına göre değiştirme takvimi
Paslanmış veya sertleşmiş bağlantı tokalarıBağlantı tam sağlanamaz → düşme durumunda açılmaNemli ortamlarda kullanım sonrası kurutma, düzenli yağlama, paslı parçaların derhal değişimi
Yanlış beden kullanımı (uygun olmayan vücut yapısına göre seçim)Düşme anında kayma → iç organ zedelenmesi, omurga hasarıPersonel için uygun beden ölçüm tablosu ile seçim, eğitilmiş gözetmen onayıyla teslimat
Omuz ve bacak ayarlarının gevşek veya aşırı sıkı olmasıVücut dengesiz yük taşır → düşme sonrası kemerin zarar verici etkisi artarEğitici broşür ve video ile kullanıcı bilgilendirmesi, süpervizör onayıyla sahaya çıkış
Dikiş yerlerinde açılma, iplik çözülmeleriZayıf nokta oluşur → kritik yük anında dikişler açılırÜretici etiketindeki dikiş planına göre kıyaslı denetim, gözle tespit sonrası derhal hurdaya ayırma
Kancalarda deformasyon (eğilme, sürtünme izleri, kilit arızası)Düşüş esnasında bağlantıdan kurtulma riskiHer gün sahaya çıkışta elle kontrol, yılda bir çekme testi veya yük testi
Yağ, gres, boya veya kimyasal madde temasıKayganlık yaratır – kumaşı zayıflatır → yapısal bütünlük bozulurBelirli periyotlarda temizlik, kimyasallardan uzak özel saklama alanı
Kemerin tarihinin geçmiş olması (kullanım ömrü dolmuş)Malzeme yaşlanmıştır → görünürde sağlam olsa da mikroskobik kırılmalar oluşurHer kemerde üretim ve kullanım başlangıç tarihi kayıt altına alınmalı, 5 yılda bir değişim zorunlu
Etiketin silinmiş, kopmuş veya okunamaz durumda olmasıİzlenebilirlik kaybolur → periyodik bakımlar yapılamaz, sorumluluk belirsizleşirEtiketsiz kemerler kullanılamaz; yeni etiketleme mümkün değilse hurdaya çıkarılmalı
Yetersiz askı/bağlantı halkası genişliği veya şekliKarabina uyumsuzluğu → bağlantı düşme anında açılabilirTüm ekipmanla uyumlu CE sertifikalı bağlantı halkaları tercih edilmeli
Teknik Sorun TanımıOlası SonuçlarÇözüm ve Önleyici Faaliyetler
Kemerde UV ışınına maruz kalma nedeniyle malzeme zayıflamasıMalzeme elastikiyetini yitirir → düşme anında yırtılmaUV korumalı saklama, doğrudan güneş ışığından uzak raflama
Sahte/sertifikasız emniyet kemeri kullanımıStandart dışı üretim → düşüşte koruma sağlamazTüm kemerler CE ve EN 361 belgeli olmalı, tedarikçi onayı OSGB veya İSG uzmanı tarafından verilmeli
Kemerin kullanıcı tarafından kişisel olarak modifiye edilmesi (delik açmak, kesmek, bantlamak)Yapı bütünlüğü bozulur → bağlantı noktaları kritik anlarda açılabilirKemer üzerinde değişiklik yapılması kesinlikle yasaklanmalı, eğitimlerde bu vurgulanmalı
Omuz bölgesindeki tokaların birbirine ters yönlü monte edilmesiGiyme sırasında karışıklık → kemer tam oturmaz, düşme anında dönme ve savrulma olurKullanıcı dostu etiketleme ve numaralandırma, fabrika çıkışlı montaj kontrolü
Gizli lif hasarları (iç katmanda tel/elyaf kopmaları)Dış yüzey sağlam görünür ama iç yapısı zayıftır → düşüşte yırtılmaPeriyodik yük testi yapılmalı, üreticinin önerdiği özel dedektörlü testlerle denetlenmeli
Takma sırasında bacak kemerlerinin çapraz geçirilmesiKan dolaşımını bozar → bayılma, düşüş sırasında yetersiz destekDoğru takma şeması kullanıcı göz hizasında gösterilmeli (etiket, dolap içi, video)
Farklı üreticilere ait ekipmanlarla uyumsuz bağlantıKanca tam oturmaz → düşüşte ayrılmaAynı marka ekipman kombinasyonları tercih edilmeli veya uyumluluk sertifikası aranmalı
Emniyet kemerinin asılma, çekme, taşıma amaçlı kullanılmasıYük taşıma gerilimi → liflerde mikrozararKemer yalnızca düşüş durdurucu olarak kullanılmalı, saha kontrol listesinde denetlenmeli
Darbeye maruz kalmış kemer (ezilme, sıkışma, palet altı kalma vb.)Malzeme özelliğini kaybeder → yapısal yetersizlikSıkışma ve darbe sonrası etiketlenip incelemeye alınmalı, şüpheli ise hurdaya ayrılmalı
Kemerin dolaba ıslak asılması (yağmur, ter, yıkama sonrası kurutulmadan)Küf, mantar, lif bozulması → zayıf yapıKurutma alanı oluşturulmalı, günlük kontrol listesine “nemli ekipman kullanımı yasaktır” maddesi eklenmeli
Yetersiz bilgiyle yapılan kullanıcı değişimi (beden uyumsuzluğu, ayar eksikliği)Giyen kişide uyumsuzluk → ani yüklenmede travmaKişisel zimmetli kullanım önerilmeli veya her kullanımda sorumlu onayı alınmalı
Sahada yetkisiz kişilerin deneme amaçlı kemer kullanımıEğitim almamış kullanım → ölümcül sonuçKemer odaları kilitli olmalı, giriş çıkış kayıtlı, zimmetle verilmeli
Bel destekli kemerlerde destek bölümünün kopmuş ya da eksik olmasıSırt desteği olmadan düşüş → omurga travmasıDesteksiz kemerler yalnızca düşme durdurma için kullanılmalı, destekli işler için uygun kemer alınmalı
Omuz askısının kemer altına kayması (kıyafet üzerinde sabitlenmemesi)Acil durumda çıkma veya kayma → düşüşte düzgün pozisyon alınamazOmuz askıları için yönlendirici toka veya lastik destek takılmalı
Arızalı geri sarma mekanizması (fall arrest cihazı entegre sistemlerde)Düşüşte durdurma mesafesi uzar → yüzeyle temas olurGeri sarma cihazları haftalık çekiş testine tabi tutulmalı
Kemerle birlikte düşüş sonrası askıda uzun süre kalınması (suspension trauma riski)Kan dolaşımı bozulur → bayılma, ölümKurtarma planı oluşturulmalı, kemerle birlikte askı azaltıcı pedler/koltuklar zorunlu hale getirilmeli
Düşme sonrası kemerin yüz ve boyun bölgesine yönelmesi (çene altına baskı yapması)Solunum engellenir, boğulma riskiUygun vücut ayarları ve omuz bağlantı dengesi ayarlanmalı
Çok katmanlı iş kıyafeti üzerinde kemerin içte kalmasıGörsel kontrol engellenir → hatalı takma anlaşılmazKemer, iş kıyafetinin dışında olacak şekilde zorunlu hale getirilmeli
Kemerin sıvı temasına (deniz suyu, asit, solvent) maruz kalmasıMalzeme yumuşar veya sertleşir → işlev bozulurKimyasala maruz kalan alanlarda özel tip (kimyasal dirençli) kemerler kullanılmalı
Kemerin takılı halde araç kullanılması, sıkışmasıTokalar kırılabilir → sistem güvenliği azalırİş sahası dışı kullanımlarda kemer çıkarılmalı, araç kullanımına özel prosedür yazılmalı
Teknik Sorun TanımıOlası SonuçlarÇözüm ve Önleyici Faaliyetler
Kemerin üretim tarihinin okunamaması veya silinmiş olmasıKullanım ömrü aşımı belirlenemez → zayıf ekipmanla çalışmaEtiket koruma prosedürü geliştirilmeli, okunmayan kemer hurdaya ayrılmalı
Göz hizasında uyarı etiketi veya giyme şeması olmamasıHatalı takma riski artarHer kemerde görsel şema bulunmalı, kullanıcı eğitimleri buna göre güncellenmeli
Kışın soğuk havada kemer tokalarının donması veya kilitlenmesiTakıp çıkarma zorlaşır → panik anında çözülmezSoğuğa dayanıklı toka sistemleri kullanılmalı, sahada kuru eldivenle müdahale eğitimi verilmeli
Kullanıcı kemerin sadece omuz bölümünü takıp bacak bağlantılarını ihmal etmesiDüşüşte vücut alt kısımdan desteklenmez → ağır iç organ hasarıEğitimlerde en sık yapılan bu hata özellikle vurgulanmalı, denetimlerde işaretli kontrol noktaları oluşturulmalı
Kemerin sürekli ayar kaybetmesi (tokaların gevşemesi)Kullanım sırasında kemer gevşer → düşüş koruması azalırOtomatik kilitli veya çift mandallı tokalar tercih edilmeli
Kemerin yanlış pozisyonda saklanması (sıkışık kutular, üzerine ağırlık konması)Malzeme formunu kaybeder, kıvrım noktalarında zayıflarAsılı ve serbest konumda saklama zorunluluğu getirilmeli
Kullanıcılar arasında ortak kullanımda hijyen kurallarına uyulmamasıDeri hastalıkları, mantar, kaşıntı vb. sağlık sorunlarıHer kullanıcıya kişisel kemer verilmesi veya dezenfekte prosedürü oluşturulmalı
Tırnak, pense, tel vb. metal cisimlerle kemerin delinmesiLif bütünlüğü bozulur → yırtılmaKemer bütünlüğü ihlal edilen ürünler doğrudan kullanım dışına alınmalı
Kemerin yıkanırken yüksek sıcaklıkta kurutulması (fön, soba, ısıtıcı)Malzeme sertleşir veya çekebilir → dayanım düşerKemer yıkama-kurutma prosedürü oluşturulmalı, sadece oda sıcaklığında kurutulmalı
Dikey yaşam hattı sistemine uyumsuz kemer kullanımıBağlantı noktaları uyumlu değilse → düşüşte bağlantı koparYaşam hattı ile uyumlu EN 361 standardına uygun kemer kullanılmalı
Çift emniyet kemeri kullanan çalışanlarda karışık bağlama (karmaşık sistem)Acil durumda çözülme gecikir → kurtarma süresi uzarRenk kodlu ve görev bazlı kemer kullanım rehberi hazırlanmalı
Görünürde sağlam olan fakat üretimden kaynaklı dokuma hataları (mikro defektler)Normal kullanımda değil ama ani yükte yırtılma olurRutin mikroskobik ve UV ışıklı tarama ile kalite denetimi yapılmalı
Kemerin boy ve kilo sınırlarına uygun olmaması (ekstra kilolu kullanıcılar)Aşırı yük → sistem kapasitesi aşılır, dikişler kopar140 kg üzeri çalışanlar için özel sertifikalı kemer kullanılmalı
Emniyet kemeriyle çalışırken yukarıya düşme (ters asılma pozisyonu)Başa kan gitmesi → bilinç kaybıTers pozisyon engelleyici bacak kayışı sistemi entegre edilmeli
Takılı halde uzun süreli oturma (örneğin iskele üzerinde mola)Kemer bacak damarlarını sıkar → tromboz riskiUzun süreli çalışmalarda emniyet kemeri gevşetilmeli, oturma pedleri kullanılmalı
Tokaların çevresinde paslanma, oksitlenmeKilitlenme fonksiyonu bozulur → açılıp kapanmazPaslanmaz çelik veya kaplamalı malzemeden toka seçimi yapılmalı
Emniyet kemeriyle birlikte taşınan el aletlerinin kemer sistemine bağlanmasıAğırlık dağılımı bozulur → düşüşte yük dengesizliğiAletler ayrı taşıma kemeriyle taşınmalı, emniyet kemeri sadece düşüş korumaya ayrılmalı
Yıpranmış veya sökülmüş dikiş yerlerinin tespiti zordur (renkle kamufle olabilir)Kritik noktalar görünmez hale gelir → tehlike fark edilmezKontrast renkle dikilmiş uyarı dikişleri tercih edilmeli
Kemerin metal aksamlarının kıvılcım çıkarma riski olan alanlarda kullanımıPatlayıcı ortamda kıvılcım → yangın, patlamaATEX uyumlu antistatik, kıvılcım önleyici emniyet kemeri kullanılmalı
Kemerin takılıp çıkarılma süresinin uzun olması (acil durumda müdahale gecikmesi)Kurtarma süreci uzar → hayati risk artarHızlı tak-çıkar sistemleri ve kurtarma dostu tasarımlar tercih edilmeli
Teknik Sorun TanımıOlası SonuçlarÇözüm ve Önleyici Faaliyetler
Emniyet kemeri sahaya bireysel taşınıyor (çanta, elde vs.)Taşıma esnasında deformasyon, toz, UV etkisiÖzel saklama dolapları, saha girişlerinde hijyen kontrolü
Yanlış takılmış emniyet kemeri (ters, omuz dışı, tokasız)Düşüşte hiçbir koruma sağlamaz → ölüm riskiGünlük denetim listesine “giyme şekli” eklensin, fotoğraflı panolarla doğru kullanım gösterilsin
Yetersiz yükseklik bilgisi nedeniyle yanlış kemer kullanımıUygunsuz düşme durdurucu ile birlikte ölümcül düşüşlerSahaya özel yükseklik/kot sınırları belirlenmeli ve bu sınırda onaylı ürün kullanılmalı
Yüksekten düşme sonrası kemerin yeniden kullanımıMikroskobik hasar → ikinci düşmede sistem boşa çıkarHer düşmeden sonra kemer kayıt altına alınarak hurdaya ayrılmalı
Arızalı bağlantı noktası tespit edilememesi (kanca – yaşam hattı uyumsuzluğu)Düşüşte kancanın sistemden ayrılması → ölümcül sonuçYaşam hattı sistemi ile tam uyumlu aksesuar kullanılmalı, renk kodlama yapılmalı

Periyodik Kontrol ve Bakım

  • Günlük kontrol: Gözle muayene
  • Aylık/yıllık kontrol: Yetkili uzman tarafından detaylı inceleme
  • Etiket kontrolü: Seri numarası, üretim tarihi, standart bilgileri okunur olmalı
  • Periyodik Kontrol Aralığı: 6 ay (TS EN 365 standardına göre)
  • Maksimum Kullanım Süresi: 5 yıl (üretici farklı belirtmediyse)
  • Kullanıcı Eğitimi: Sahaya çıkmadan önce teorik + uygulamalı eğitim (TS EN 363 ve EN 364 çerçevesinde)
  • Kemer Takılmadan Çıkış Yasak Alanlar: 1.8 metreden yüksek platformlar, vinç üstü, iskele üstü, şantiye çatısı vb.
  • Hurdaya Ayırma Kriterleri: Dikiş açılması, kopuk toka, geçmiş etiket, düşme geçirmiş ekipman
⭐️⭐️

Paraşüt tipi emniyet kemeri; yaşam kurtarıcı bir donanımdır. Her bir parçasının sağlam, standartlara uygun ve kullanıma hazır olması hayati önem taşır. Bu nedenle, teknik kontrol ve eğitim eksiksiz uygulanmalıdır.

İş sağlığı ve güvenliğinde “önleme kültürü”, kazalar olduktan sonra değil, olmadan önce alınan tedbirlerle hayat bulur. Paraşüt tipi emniyet kemerleri, düşme sonucu oluşabilecek ölümleri ve ağır yaralanmaları önleyen son savunma hattıdır. Ancak bu hattın zayıflaması, göz ardı edilen teknik detaylar nedeniyle tüm güvenlik sisteminin çökmesine neden olabilir.

Bu çalışma ile sadece ekipmanın değil, insan davranışlarının, iş alışkanlıklarının ve sistem bütünlüğünün de değerlendirilmesi gerektiğini göstermeye çalıştım. Her bir maddede yer alan çözüm önerileri, yalnızca teknik iyileştirme değil, aynı zamanda kültürel bir dönüşüm çağrısıdır.

Unutulmamalıdır ki, bir kemerin sağlamlığı yalnızca malzemesiyle değil, onu doğru anlayan, doğru kullanan ve doğru kontrol eden insanlarla mümkündür. Bu tabloyu rehber alarak yürütülecek her uygulama, sadece mevzuata değil, aynı zamanda insan hayatına saygı anlamına gelecektir.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

  • Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
    İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
  • Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
    Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

  • Omuz, bel ve bacak destek noktaları
  • Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
  • Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
  • Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
  • CE işareti ve üretici beyanı
  • Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

  • KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
  • Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
  • Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

  • Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
  • Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
  • Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.
🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği11 Temmuz 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al