21 Şubat 2025

Kilo Vermek İçin Rutinlerinizi Değiştirme Cesaretiniz Var mı?

Kilo vermek…

Bedendeki fazla yağdan kurtulmak..

Sadece yenilen gıdalara dikkat etmek ve egzersiz yapmak yeterli mi?

  • Kaloriyi kesmek
  • Daha fazla egzersiz yapmak

Rutin uygulanan ve dirayetle yapıldığında başarılı olan yöntemlerdir.

Genel olarak ne kadar yağ yakılacağını kontrol eden sinir sistemi göz ardı edilir. Yağ yakımını kontrol eden beynin çalışma prensibi bilinirse aç kalmadan, aşırı antrenman yapmadan daha hızlı yağ yakılabilir.

Yağ Kaybı Süreci

Yağ yakımı – kaybı iki aşaması olan bir süreçtir.

  1. Mobilizasyon – Yağların depolardan çıkarılması.
  2. Oksidasyon – Enerji için yağların yakılması.

Kilo kaybı çabaları genel olarak oksidasyona odaklanmaktadır. Pek tabi ki daha zorlu bir sürece ve çoğunlukla başarısızlığa yol açar. Yağların harekete geçirilmesi süreci kolaylaştırırken kilo verme hedefine ulaşılmasını da sağlar.

Yağ hücreleri, yağların hareketlenmesini (mobilizasyonunu) tetikleyen – sağlayan adrenalin salgılayan sinirlerle bağlantılıdır.

Adrenalin olmazsa yağın mobilizasyonu olmaz. Yani yağlar harekete geçirilemez ise diyete rağmen yağlar vücutta kalır.

Titreme, Yağ Yakma Makinesidir

Titreme, kahverengi yağları aktive eden bir molekül olan süksinat (yağ yakan) salgılanmasını sağlar. Yapılan bir araştırmada, 10-15 dakika titremenin, bir saat orta şiddette egzersiz yapmakla aynı miktarda yağ yaktırdığı bulundu.

Soğuğa maruz kalmanın yağ kaybını hızlandırdığı bilinir. Evet enerji (harcama) metabolizmasını hızlandırır. Lakin soğuk maruziyetine bağlı yağ yakımının artmasında anahtar rol titremektir.

Soğuk uygulama örneği: (Sağlık durumunuzun bu uygulama için uygun olup olmadığını hekiminize danışmalısınız)

Soğuk suya (duşa – küvete – denize – havuza vb gibi) girip titreyene kadar kalın.

Titreme başladıktan 1-2 dk sonra dışarı çıkın. (Kurulanmayın) Islak olarak 2-3 dk dışarıda kalın.

Sonra tekrar suya girin ve bu işlemi 3 (üç) kez uygulayın.

Bu uygulama ile süksinat salınımı en üst düzeye çıkar ki bu da daha faza yağ yakılmasını sağlar.

Soğuk Maruziyeti özel bir sağlık sorununuz yoksa vücut fonksiyonlarına iyi gelir.

30 saniye soğuk duş almak veya buz banyosu uygulamak;

  • Adrenalini tetikler
  • Vücuda stres altında sakin kalmayı öğretir.
  • Saatlerce dopamini artırarak ruh halini ve odaklanmayı iyileştirir.

Egzersiz Dışı Hareketler, Antrenmanlardan Daha Fazla Yağ Yakar

NEAT (Egzersiz Dışı Aktivite Termojenezi) olarak da adlandırılır. Çevrenizde ”kıpır kıpır eli dursa ayağı durmaz çok hareketli” olarak tarif ettiğiniz kişiler NEAT için tipik bir örnektir. Yapılan araştırmalar, gün boyu devamlı hareketli kıpır kıpır olanların, bunu yapmayanlara göre günde 800-2.500 kalori daha fazla yaktığını gösteriyor.

Önce Ağırlık Sonra Kardiyo

Kardiyo egzersizinde yağ yakımı 20 – 90 dk sonrasında başlar.

Aç karnına yapılan kardiyo egzersizi ile ilk 90 dk glikojen yakılır. Sonrasında yağ yakımı başlar.

Egzersize ağırlık ile başlanırsa gllikojen daha hızlı tüketilir. Egzersizin devamında özelikle de kardiyoda yağlar daha çabuk yakılır.

Kafein

Sağlık durumu uygun olan kişilerde kafein doğru kullanıldığında (Egzersizden önce 100-400 mg kafein alınması yağ oksidasyonunu artırır) yağ kaybını artırır.

Kafein → adrenalini uyarır ve yağ mobilizasyonunu tetikler.

Lakin egzersiz öncesi çok fazla kafein almak kan damarlarını daraltabilir → performansı olumsuz etkileyebileceği gibi sağllık sorunlarına da yol açabilir.

Hekim onayı olmadan egzersiz öncesi asla kafein tüketilmemelidir.

Glukagon Benzeri Peptid-1 (GLP-1) Aktivasyonu

Glukagon Benzeri Peptid-1 (GLP-1) yağ yakımını artırır. Asla zayıflama ilacı tavsiyesi değildir.

GLP-1′ doğal yollardan örneğin mate çayıyla tetiklenebilir. Yüksek lifli tahıl ürünleri, kuruyemişler, avokado ve yumurta da GLP-1′ doğal yoldan tetikler. Yani ilaca ihtiyacınız yok.

Egzersizden önce mate çayı içilmesi → Yan etki olmadan daha fazla yağ oksidasyonu sağlar.

Mate bitkisinin içeriğinde kafein, teobromin, kafeik asit türevleri ve flavanoidler başta olmak üzere saponinler ve nitrit glikozitleri de bulunur. 

Karnitin

Karnitin yağların yakılmasına yardımcı olur; sadece hareket etmesini sağlamaz. L-karnitin, yağları enerji için yakıldığı mitokondriye taşır.

Karnitin kırmızı et, tavuk ve hindi, balık ve peynir de bol miktarda bulunur

Değişiklik – Farklılık

Zaman içerisinde vücut (sinirler) tekrarlayan egzersizlere uyum sağlar. Bu durumdan rutinlerin dışına çıkmak değişiklikler yapmak gerekir.

  • Yeni hareketler (Egzersizlerde değişiklik yapma)
  • Hareketlerin tekrar hızlarında değişiklik
  • Patlayıcı (ani ivmelenen) hareketler

Değişiklik – farklılık → daha fazla adrenalin salınımı = daha iyi yağ kaybı.

Yenilik = daha fazla adrenalin salınımı → daha iyi yağ kaybı sağlar.

Sonuç olarak;

Kilo vermek – yağ yakmak için kişilerin sağlıklı ve sağlıksız bir çok seçeneği bulunmaktadır. Sağlıklı yöntemler arasında kişinin seçeceği uygularken kendini rahat hissedeceği yolu tercih etmesi en doğrusudur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Biyokimya, Isı ve Kaloriler https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538294/

⭐️⭐️ Karnitinin Fiziksel Performansı Arttırmadaki Rolü https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK209052/

⭐️⭐️ Kafein ve spor https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37722778/

⭐️⭐️ Risk mi fayda mı? Sporda kafein takviyesinin yan etkileri: sistematik bir inceleme https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35380245/

⭐️⭐️ Soğuk Stresi Sırasında Kas Metabolizması ve Titreme https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK232868/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni21 Şubat 2025
14 Ocak 2025

Kaslar Egzersizle Nasıl Yenilenir? Mitofaji

Mitokondri, proteinleri, yağları ve şekeri vücudun yaşaması için ihtiyacı olan enerjiye dönüştüren oksijenli solunum yapan hücrelerin organelidir.

İnsanlarda kırmızı kan hücreleri alyuvarlar hariç tüm hücrelerde bulunur.

Bu organeller işlevsiz hale geldiğinde, daha az enerji ve aşırı düzeyde reaktif oksijen türü üretirler ve bu da kas atrofisine, güçsüzlüğe ve dayanıklılık kaybına neden olabilir.

Otofaji, hücre içi bileşenlerini besin eksikliğini telafi etmek için geri dönüştürür. Aynı zamanda organelleri, sayılarını düzenlemek ve kalite kontrolünü sürdürmek için seçici olarak ortadan kaldırır. 

Mitofaji, mitokondrilerin sayılarını düzenlemek ya da hasarlı olanları ortadan kaldırmaya denir.

Mitofaji, bir başka ifade ille genelde hücrenin stresli dönemi sonrası hasar alan veya fonksiyonu bozulan mitokondrinin yok edilmesi ve hücre içi geri dönüşüm sürecidir. Mitofaji, kas hücrelerinin mitokondrilerine özel bir otofaji dir.

Egzersiz, mitofaji faaliyetini arttırarak kaslarda bulunan hasarlı mitokondrilerin hücre içinde geri dönüştürülmesini sağlar. Bu sayede kaslar ve hücreleri daha sağlıklı hale gelir.  

Nature Communications adlı Tıp dergisinde yayımlanan bu çalışma,

Egzersiz yolu ile kasların sağlıklı ve güçlü olmasının mekanizmasını açıklamak amacı ile;

Araştırmacı Yan ve ekibi; farelerin iskelet kasına özel bir mitokondriyal haberci gen olan pMitoTimer adlı geni eklediler.

Bu sayede floresan mikroskobu altında incelenen kas hücreleri, yeşil renk ise sağlıklı, kırmızı renk ise (hücrenin geri-dönüşüm sistemi olan lizozomlar tarafından) parçalanmış veya hasarlı olduğu tespit edilebildi.

pMitoTimer adlı gen eklenen farelerin 90 dakika koşu bandında koşmaları sağlandı. Ardından altı (6) saat sonra floresan mikroskobu altında incelenen kas hücrelerinde mitokondriyal stres ve bazı mitofaji işaretleri görüldü.

Elde edilen diğer verilere göre, farelerin yaptığı egzersizin AMPK adlı kinaz enzimini aktive ettiğini ve AMPK‘ nın da başka bir kinaz enzimi olan Ulk1 kompleksini uyararak mitofajiyi aktive etttiği ve fonksiyon görmeyen mitokondrinin ortamdan kaldırılmasının kontrolünde önemli olduğu görüldü.

Bir grup farede Ulk1 geni silindi. Ulk1 geni silinen farelerin (mitofaji yapmaları engellenen farelerin), Ulk1 geni silinmeyen normal fareler kadar koşmalarına rağmen metabolik olarak fayda sağlayamadıkları görüldü.

Tüm bu bulgular egzersizin, mitofajiyi doğrudan etkilediğini ve ne kadar önemli olduğunu göstermiştir.

Makro otofajinin Moleküler Mekanizması

Egzersizin mitofajiyi nasıl uyardığını göstermek amacıyla yapılan bu çalışma ile aynı zamanda kas hacmi ve egzersiz kapasitesinin sağlığın önemli bir göstergesi olduğunu da

Egzersiz, mitofaji yoluyla hücrenin enerji merkezi mitokondrinin yenilenmesini sağlayarak kas sağlığını geliştirir.

Sonuç olarak atalarımızın da dediği gibi…

İşleyen Demir Işıldar

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Egzersiz kaslar için mitokondriyal bir ilaçtır https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666337619300083https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2666337619300083

⭐️⭐️ Mitofaji mekanizmaları https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4780047/

⭐️⭐️ Hücre Ölümü Düzenlemesinde Mitofaji: Mekanizmalar ve Hastalık Etkilerine İlişkin İçgörüler https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39456203/v

⭐️⭐️ Egzersizin iskelet kasında obezite kaynaklı mitokondriyal disfonksiyona etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5709473/

⭐️⭐️ NAD + / NADH ve iskelet kası mitokondriyal adaptasyonlarının egzersize uyumu https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3423123/

⭐️⭐️ Egzersizin Mitofajiyi Uyarıp Mitokondriyal Fonksiyonu İyileştirerek Alzheimer Hastalığına Faydaları https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8519401/

⭐️⭐️ Fiziksel Egzersiz: Mitokondriyal Sağlığı Korumak İçin Yeni Bir Araç https://www.frontiersin.org/journals/physiology/articles/10.3389/fphys.2021.660068/full

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni14 Ocak 2025
2 Ocak 2025

Egzersiz – Spor Ürtikeri

Egzersiz kaynaklı ürtiker ilk olarak 1970’lerde tanımlanmıştır ve nispeten nadir görülen bir rahatsızlık olmaya devam etmektedir.

Halı saha maçı, koşu, tenis oynamak, bisiklet binmek hatta pilates gibi aklınıza gelebilecek her türlü egzersiz türü alerjiye – ürtikere sebep olabilir. Çoğunlukla koşu veya yürüyüşle ilişkilidir.

Kaşıntılı, beyaz veya eritemli, çukur oluşturmayan ödemli plakları içerir ve anafilaksiye ilerleyebilir.

Egzersiz ürtikeri daha sıklıkla yemekten sonra veya ilaç kullanımı sonrası görülür.

Kişinin önceden alerjisi olan gıdalar sonrası olduğu gibi alerjisi olmayan herhangi bir gıdanın alımı sonrasında da olabilir.

Tipik alerji yapan besinler kabuklu deniz canlıları (karides, istiridye vb gibi) çikolata, baharat, süt, yumurta şeftali, üzüm, kereviz, elma vb gibi. İlaçlardan da antibiyotikler, ağrı kesiciler, aspirin, romatizma ilaçları vb gibi daha riskli de olsa hiç akla gelmeyenler de alerji gelişimine sebep olabilir.

Geçmişinde egzersiz ürtiker hikayesi olanlar incelendiğinde; egzersiz öncesi kafein içerikli kola, alkol kahve, çikolata alınması, egzersizin fazla sıcak ve nemli ya da çok soğuk ve kirli havada yapılmış olmasının egzersiz ürtikeri geçirme riskini arttırdığı görülmüştür.

Adet dönemindeki kadınlarda egzersiz alerjisi – ürtiker ihtimali daha fazladır.

Egzersiz – Spor Ürtikeri Belirtileri

Lezyonlar muhtemelen kılcal damar genişlemesine ve sıvının yüzeysel dermise iletilmesiyle sonuçlanan artan vücut sıcaklığının sonucu gelişen yaygın yüzeyel sıcaklık ve kaşıntı hissi, yorgunluk ve ciddin kızarması ile başlar. Sonrasında 1-2 cm boyutlarında kaşıntılı kabarıklar ortaya çıkar. Bu görünümdeyken ürtiker (kurdeşen) olarak adlandırılır. Bu plaklar zamanla boyut olarak değişir ve daha büyük “dev kabarıklıklar” oluşturmak üzere birleşebilir. Cilt altı dokusunun şişmesi özellikle yüzde, avuç içi ve ayak tabanında belirgindir.

Birçok hastada tansiyon düşüklüğü ile beraber şuur ile ilgili bozukluklar da görülür. Karında kramp şeklinde ağrılar ile bulantı ve kusma da meydana gelir. Baş ağrısı hem çok sık rastlanan ve hem de üç gün kadar devam eden en inatçı belirtilerdendir.

Egzersiz ürtikerinde belirtiler genellikle 2 saat içinde hafiflemeye başlasa da 12 saat sürdüğü de görülür.

Egzersiz – Spor Ürtikerinin Türleri

Egzersiz kaynaklı ürtiker ve anafilaksi, hastanın ürtiker lezyonlarının büyüklüğüne göre öyküsü, hipotansiyon gelişimi, pasif ısıtma ve yiyecek gibi tetikleyici faktörler, hava yolu tutulumunun türü ve benzer koşullar altında tekrarlanabilirlik temelinde kolinerjik ürtiker ve egzersiz kaynaklı anafilaksi olarak sınıflandırılabilir.

Kolinerjik ürtiker, Klasik Egzersiz Kaynaklı Anafilaksi ve Egzersiz Kaynaklı Anafilaksinin değişken türü. Bunlar ürtikeri tetikleyen olaya, ürtikerin morfolojisine ve vasküler çöküşle ilişkisine dayanmaktadır.

 

TipTetikleyici olayÜrtiker morfolojisiVasküler çöküşAkciğer semptomları
Kolinerjik ürtikerIsı, stres, egzersizNoktalı (2-4 mm)NadirBronkospazm
Egzersiz kaynaklı anafilaksiSadece egzersizKonvansiyonel (10-15 mm)EvetLarenks ödemi
Gıdaya bağlı, egzersiz kaynaklı anafilaksiEgzersizle birlikte beslenmeKonvansiyonel (10-15 mm)EvetLarenks ödemi
Varyant egzersiz kaynaklı anafilaksiSadece egzersizNoktalı (2-4 mm)EvetLarenks ödemi
Egzersiz kaynaklı astımSadece egzersizHiçbiriHAYIRBronkospazm

Egzersiz – Spor Ürtikerinin Önlenmesi 

Elde edilen veriler değerlendirildiğinde;

Egzersiz sırasında sadece deri belirtileri gösterenlerin,

  1. Çok sıcak ve nemli ya da soğuk ve kirli havada egzersizden kaçınmaları
  2. Yalnız başlarına egzersiz yapmamaları
  3. Egzersizden önce antihistaminik ilaç almaları
  4. Egzersizden 4 – 6 saat öncesine kadar yemek yememeleri ve antihistaminik harici hiçbir ilaç almamaları
  5. Egzersiz öncesi ısınma hareketleri yapmaları
  6. Ağır egzersizlerin birden kesilmemesi, vücudun soğuması için egzersizin 10-15 dakika içinde yavaş yavaş bitirilmesi

Öğretilmeli ve uygulamaları sağlanmalıdır.

Ayrıca;

Egzersiz sırasında deri belirtileri yanı sıra solunum sıkıntısı gösterenlerin,

  1. Egzersizden 10-15 dakika önce reçeteli ise nefes açıcı spreylerinden kullanmaları
  2. Egzersiz sırasında öncü belirtiler ortaya çıkar çıkmaz egzersize son vermeleri ve derhal reçeteli ise nefes açıcı spreyler almaları

Öğretilmeli ve uygulamaları sağlanmalıdır.

Egzersiz – Spor Kaynaklı Ürtiker Teşhisi

Kişinin geçmişine ait ayrıntılı görüşme (anamnez alımı), egzersiz provokasyon testi veya metakolin deri testi ile teşhis edilebilir.

Egzersiz – Spor Kaynaklı Ürtiker Takip ve Tedavisi

Cilt tutulumu olan hastalar için profilaktik tedavide antihistaminikler egzersiz kaynaklı anafilaksiyi önlemede kısmen etkilidir. Günde dört kez 25 ila 50 mg dozunda hidroksizin (Atarax), daha yeni antihistaminikler kadar etkili görünmektedir ve iyi tolere edilmektedir. Daha olumlu yan etki profilleri nedeniyle daha yeni antihistaminikler tercih edilebilir. Daha az da Mast hücre stabilizatörleri kullanılır.

Riskli kişiler egzersiz – spor yapacaklarsa;

  1. Yemekten dört ila altı saat sonra egzersizden uzak durmalıdırlar
  2. Egzersizden önce aspirin ve NSAID’lerden kaçınmalıdırlar
  3. Kadınların adet dönemlerinde egzersizden kaçınmalıdırlar
  4. Kaşıntı veya kızarma ilk belirtisinde egzersizi bırakıp kendilerine deri altı epinefrin uygulamalıdırlar
  5. Sistemik semptomları olan tüm hastalar temel yaşam desteği ve epinefrin (yani EpiPen) uygulayabilen bir partnerle egzersiz yapmalıdırlar
  6. Semptomlar ilerlerse tıbbi yardım almaları konusunda eğitilmelidirler. 

Acil Tıbbi Uygulama: Akut bir anafilaksi atağının yönetimi, hava yollarının korunması, vasküler çöküşün tedavi edilmesi ve anjiyoödemin epinefrin, sıvılar, vazopressör ajanlar ve intravenöz difenhidramin veya hidroksizin (Atarax) ile çözülmesinden oluşur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Egzersiz kaynaklı ürtiker ve anafilaksi https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196%2811%2963475-7/fulltext

⭐️⭐️ Egzersize Bağlı Ürtiker: Nadir Bir Vaka Sunumu https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8995004/

⭐️⭐️ Egzersiz kaynaklı rinit: Alerjik ve alerjik olmayan sporcuları olumsuz etkileyen yaygın bir rahatsızlık https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16498856/

⭐️⭐️ Gıda Bağımlı Egzersizle Tetiklenen Anafilaksi: Gıda Alerjisinin Farklı Bir Formu—Tanısal Yaklaşımlar ve Tedavilerin Güncellenmiş Bir İncelemesi https://www.mdpi.com/2304-8158/12/20/3768

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni2 Ocak 2025
10 Aralık 2024

Haydi Kas Yapalım

Yaşa bağlı kas kaybı kişisel yaşam tarzına göre değişmekle birlikte 30 – 50. yaş aralığından başlayarak kas kütlesi yılda yaklaşık %1 oranında azalır ve güç yılda yaklaşık %3 düşer. Giden kas kolay geri gelmez.

Özellikle erkeklerin kalça (gluteal) kasları 45-50’li yaşlarda 2-3 yılda erir gider.

Yaşınız arttıkça egzersiz yapmamanıza rağmen kilonuz aynı kalıyorsa yağlanıyorsunuz demektir!

Kas yağlanması yaşlı erişkinlerde bilişsel gerileme için yeni bir risk faktörüdür.

O sebeple göbek yağlarını aldırmak yerine kas yağlarınızı sporla yakın.

İnsan çizgili kasının elektron mikroskobu altında görüntüsü.

Aynen beyin hücreleri gibi kas hücreleri de yenilenmez ama kas lifleri artırılabilir. Kaslarınıza sahip çıkın, koşun, yüzün, ağırlık kaldırın, ip atlayın, crossfit yapın.

Egzersizden değil sarkopeniden (yaşla birlikte kas kütlesi ve gücünde azalmadan) korkun!

Ayrıca ameliyat veya kanser tedavisinden önce kas yapmak iyileşmeyi hızlandırıyor.

Gün içinde normal temposunun üzerinde orta ve yoğun fiziksel aktivite yapan kişilerin, ertesi gün yapılan hafıza testlerinde daha başarılı neticeler elde edilmektedir.

Pilates en sağlıklı kondisyon egzersizlerinden biridir lakin kalp damar sağlığı için tek başına yeterli değildir.

Tempolu yürüyüş, yüzme veya direnç antrenmanı gibi kalp hızı ve kas gücünüzün arttığı egzersizleri de mutlaka yapmalısınız. Düzenli güç antrenmanı kas ve güç kaybını yavaşlatır.

Pilates + Kardiyo + Direnç = KAS – KALP SAĞLIĞI

Kas kitlesi vücudunuza giren şeker için tampon görevi görür ve pankreasınızı korur. Kas kitlesinde %10’luk artış:

  • İnsülin direncinde %11
  • Prediyabet riskinde ise %12 azalmayla ilişkilidir.

Şeker hastası olmak istemiyorsanız yürüyüş yapın lakin ağırlık da kaldırın.

Çok koşan zor yaşlanır.

Yaşlanmayı en çok yavaşlatan ve genç görünmenizi sağlayan spordur.

Spor iskelet kaslarındaki NAD koenzimini korur, yaşlanmanızı engeller, kas kitlenizi ve cildinizi korur. NAD çok değerlidir. Oksidasyonu engellemede vazgeçilmezdir.

Bu sebeple koşmaya ve ağırlık kaldırmaya zaman ayırmaya değer.

En önemli kasımız Kalbimiz. Günde sadece 1,2-1,6 dk yoğun fiziksel aktivite yapmak

  • Kalp krizi riskini %33 azaltıyor.
  • Kalp yetmezliği riskini %40 azaltıyor.

Yani günlük 2 dk’dan kısa süreyle bile kalbinizi çok iyi koruyabilirsiniz.

Testosteron sadece bir erkeklik hormonu değildir.

Her iki cinsiyet için de dengesi – seviyesi önemlidir. Kas gücü, zindelik, mental sağlık, huzur, bağışıklık, mutluluk ve sağlık hormonudur.

Kas için uyku önemlidir. Çünkü erkeklerde 1 hafta boyunca 6 saatten az uyumak testosteron seviyesini %20 azaltır. Testesteron erkeklerde bağışıklık, kalp damar ve kas sağlığının en önemli rolü üstlenir.

“Bu hafta az uyurum sonra eksiklerimi telafi ederim” demekle olmuyor! Borcunuzun bedeli büyük olabilir.

Bel çevresi yağlar testosteronu östrojene çeviren aromataz enzimin en büyük yuvasıdır. Bir erkeğin bel çevresi yağlanıyorsa testesteronu ve kas gücü düşüyor, anksiyetesi, insülini ve kan şekeri artıyor demektir.

Bel çevrenizi ölçün 94 cm üzerindeyse yaşam şeklinizi (egzersiz, beslenme uyku vb gibi) değiştirme zamanı gelmiş demektir.

Mesela düşünmeye, karar vermeye mi ihtiyacınız var? Oturduğunuz yerde kukumav kuşu gibi düşüneceğinize yürüyüş yaparak düşünün. Vücudumuzdaki en büyük kas grubu olan bacak kaslarının çalışması metabolizmanızı canlandırır, kemik, beyninizin oksijenlenmesini arttırır, hormonal dengeye destek sağlar ve ruh sağlığınızı korur. Her gün en az 20 dk kesintisiz yürüyün biraz da düşünün.

”Keyfim yerinde ben sadece yürüyüş yapacağım” diyorsanız ve hazır spora başlamışken yürüyüşün de faydasını arttırın. En iyisi yokuş çıkın. Yokuş yukarı yürüyüşler sadece iki haftada kalbin kondisyonunu artırır, metabolizmayı iyileştirir. Temponuzu yavaş ve temkinli arttırın. Nabız ve kas gücünü artırmak kalbinizi yormaz, korur.

Ağırlık egzersizi yaptıktan sonraki beslenme ilk 45 dk içinde ve protein ağırlıklı olmalıdır. Spor sonrası 1 veya 2 yumurtanın sarısını da tüketmeyi tercih edin.

Beslenmeye başlamanın süresi 2 saati geçerse kas kaynağı olan glikojen üretimi %50 azalır. Kas yapıcı egzersizden alacağınız fayda da aynı şekilde azalır.

Kas liflerinin tamiri yavaşlar. Sadece spor yetmez, beslenmenizi de çözmelisiniz.

“Aç karna spor yapılmaz” ifadesi tam bir şehir efsanesidir. Tam tersi, tok karna spor yapılmaz! Dolu bir mide kas gücünü azalttığı gibi hazım sürecinde mide barsak sistemine kanın yoğunlaşması sebebi ile kaslara giden kanın miktarının azalması kramplara ve kas dokusunun oksijensiz kalmasına yol açar. Kalp de bir kastır. Oksijensiz kalması kalp krizidir.

Vücut dengesi (Sıvıları ve mineraller) iyi olan herkes aç karna spor yapabilir.

Aç karna spor yapmak kaslardaki mitokondrilerin daha iyi çalışmasını sağlar.

Sadece direnç antrenmanı yapılması ile direnç antrenmanı ile birlikte Protein alımı (~1,6 g/kg/gün) da yapılmasını karşılaştırdığımızda; Direnç antrenmanına ek olarak Protein alımı yapılmasının

  • Kas kütlesini (+27 %)
  • Gücü (+10 %) artırdığı görülmüştür.

Yaşlanmada anabolik (yapı çoğaltma) bir direnç vardır. Yaşlı yetişkinlerin kas protein sentezini uyarmak için 1.2 gr/gün proteine ​​ihtiyaçları vardır.

Egzersiz anabolik direnci azaltarak daha iyi protein kullanımına olanak tanır.

Akşamları yüksek protein alıp ertesi sabah direnç egzersizi yapmak en etkili kas yapım yöntemlerindendir.

Kreatin, sadece kas ve iskelet sağlığı için değil kalp, beyin ve ruh için de vaz geçilmezdir. Kreatin, sadece hayvani gıdalarda bulunur.

Almanız gereken proteinin hesabını ideal kilonuza göre basitçe yapabilirsiniz.

Örneğin şimdiki kilosu 80 kg lakin ideal kilosu 70 kg ise

Günde 1.2 gr / gün protein 70 x 1.2 = 84 gr / gün protein almalıdır.

Ne kadar protein var? Kabaca;

100 gr kıymada 20 gr protein vardır

100 gr balıkta 20 gr

100 gr tavukta 20 gr

100 gr peynirde 20 gr

1 adet yumurtada 6 gr protein vardır.

Hayvansal proteinler bitkisel proteinlerden daha fazla kas yapar.

En iyi kas yapım provakatörü Lösin aminoasidinden zengin “peynir altı suyudur”.

Spordan sonra yumurtanın sadece beyazını değil tümünü tüketenlerin kas lifi üretimi daha hızlı olmaktadır. Çünkü kas üretimi için sadece protein değil faydalı yağ ve mikrobesinlere de ihtiyaç var.

Son olarak,

Özellikle 40 yaşın üzerinde fazlası ile kullanılmaya başlayan kolesterol düşürücü ilaçlar (ömür boyu kullanılması önerilen statinler) den bahsetmeden kas yapma konusunu bitirmek olmaz. Çünkü;

Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler) sıklıkla rabdomiyolize neden olur.

Rabdomiyoliz; iskelet kaslarının çeşitli nedenlerle yıkıma uğraması sonucu yapı ürünlerinin kana karışmasıdır.

Rabdomiyoliz çok tehlikeli bir süreçtir. Çünkü yıkım parçaları böbreğin filtre sistemini tıkayarak Akut böbrek yetmezliğine neden olur. Kişi diyalize bağlanacak kadar ağır bir duruma gelebilir.

Kişilerde şiddetli kas ağrıları vardır. Kan tahlilinde belirgin CK (kreatin-kinaz) yükselmesi olur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yaşlı erkek ve kadınlardan oluşan iki ırklı bir grupta iskelet kası yağlanmasında artış ve bilişsel gerileme https://agsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/jgs.18419

⭐️⭐️ Birinci yıl statin ilaçlarının kesilmesinin öngörücüleri: Bir kohort çalışması https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5012887/#:~:text=In%20clinical%20trials%2C%20the%20discontinuation,between%2011%25%20and%2053%25.&text=According%20to%20studies%20using%20electronic,year%20after%20initiating%20their%20use%E2%80%A6https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5012887/#:~:text=In%20clinical%20trials%2C%20the%20discontinuation,between%2011%25%20and%2053%25.&text=According%20to%20studies%20using%20electronic,year%20after%20initiating%20their%20use%E2%80%A6

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni10 Aralık 2024
21 Kasım 2024

Yaşam Tarzı – İnsülin Duyarlılığı – Glisemik Yanıt

Kan şekeri seviyesinin düzenlenmesi ve normal sınırlar içerisinde kalması için diyet en önemli etken de olsa tek başına yeterli değildir.

Metabolik sağlığın yaşam standartları içerisinde iyi düzeyde olması, insülin direncinin önlenmesi, vücudun enerji seviyesinin ve hormonların dengede kalması için diyete ek olarak aşağıdaki hususları da doğru ve yeterli yerine getirmeliyiz.

  • EGZERSİZ, özelikle hayatın içerisinde düzenli yapılması insülin duyarlılığını engelemeye ve glisemik yanıtı normal seviyede tutmaya yarayacaktır. Yemeklerden sonra yapılacak 20 dk lık bir yürüyüş kan glikoz seviyelerini %39’a kadar azaltabilir.
  • UYKU, organ ve sistemlerin dinlenmesinin yanı sıra metabolik sağlığın önemli bir parçasıdır. Uykunun kötü olması düzensiz uyku / uyanıklık saatleri ve uyku zamanının eksikliği insülin duyarlılığını kötüleştirebilir ve alınan gıdalarla aşırı glikoz tepkilerine yol açabilir.
  • STRES, hayatın içerisinde olması gereken sağlıklı ve doğal bir süreçtir; Lakin kronik stres (kortizol seviyesinin devamlı yüksek kalması) insülin direncini artıracağı gibi glisemik tepkinin zayıflamasına ve dolayısı ile kilo alımı yolu ile zaman içerisinde giderek ilerleyen metabolik işlevlerde bozulmaya yol açar.

Normal sağlıklı bireylerin (Kan şekeri düzeyi olan soy geçmişinde diyabet hikayesi olmayan vb gibi) metabolik olarak sağlıklı kalabilmek için gerekli beslenme düzenini kurmalarında Glisemik indeks ve Glisemik Yük çok önemli bilgiler verirler.

Diyabeti, insülin direnci, soy geçmişinde diyabet hikayesi vb gibi sorunları olan kişilerin metabolik olarak sağlıklı kalabilmesi için gerekli beslenme düzenini kurmaları şarttır. Bu düzenin kurulabilmesi için de bir süre hekim kontrolünde sürekli şeker ölçüm cihazları ile takipleri gerekebilir.

  • Sürekli Şeker Ölçüm Cihazları kişinin farklı gıdalar ve farklı miktarlar ile beslendiği tüm durumlarda kanında oluşan glisemik tepkinin görülebilmesini sağlar.
  • İşlenmiş – rafine karbonhidratların tüketilmesi yerine işlenmemiş karbonhidratları (tam tahıllı ekmek, esmer pirinç, arpa ve kinoa ve bunun gibi ) tercih edilmeli (düşük Glisemik indeks‘li gıdalar) ve tabi ki tüketilen miktarlar (porsiyonlar) kişinin metabolik durumuna uygun olmalıdır.
  • Ani kan şekeri yükselmelerini önlemek veya yavaşlatmak için beslenme düşük Glisemik indeks‘li gıdalar (tahıllar, meyveler ve nişastalı olmayan renkli sebzeler gibi lifli besinler vb gibi) olmalıdır. 
  • Karbonhidrat protein ve yağ ile birlikte alındığında gilisemik tepki azalır. lakin bu beslenme tercihinin de farklı sorunlar doğurması mümkündür. (Protein ve karbonhidrat aynı anda mideye geldiğinde birbirlerinin emilimini geciktirirler ve hazım süreci uzar)
  • Metabolik işleyiş için en tehlikeli gıdaların başında işlenmiş olanlar gelmektedir. Metabolik işeyişinizin sağlıklı olabilmesi için minimum işlenmiş gıdaları tercih edin. 

⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Hiperglisemi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430900/

⭐️⭐️ Düşük glisemik indeksli diyetlerin metabolik etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2654909/

⭐️⭐️ T2 Diyabetli Hastalarda Postprandiyal Hiperglisemiyi Optimize Etmek İçin Glisemik İndeks (GI) veya Glisemik Yük (GL) ve Diyet Müdahaleleri: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7352659/

⭐️⭐️ Hiperglisemi (Hiper) https://www.diabetes.org.uk/about-diabetes/complications/hypers

⭐️⭐️ Glisemik Yük https://www.diabetes.co.uk/diet/glycemic-load.html#google_vignette

⭐️⭐️ 60+ gıda için glisemik indeks https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/glycemic-index-and-glycemic-load-for-100-foods

⭐️⭐️ Düşük glisemik indeksli diyetlerin metabolik etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2654909/

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni21 Kasım 2024
12 Kasım 2024

Egzersiz Planınızı Metabolik Eşdeğeri (MET) Hesabı ile Yapın

Sağlıklı yaşam ve vücut için düzenli egzersiz şart lakin beslenme ve içecekler yolu ile alınan kalorileri dengeli ve yeterli olarak harcamalıyız.

İşte tam bu noktada Egzersiz Dışı Aktivite Termojenezi (NEAT) devreye giriyor. 

Egzersiz Dışı Aktivite Termojenezi (NEAT), uyumak, yemek yemek veya egzersiz yapmak dışında yaptığımız her şey için harcanan enerjidir; ayakta durmak ve kıpırdanmaktan hareket etmeye kadar uzanır.

Önemsiz fiziksel aktiviteler bile metabolizma hızını önemli ölçüde artırır ve kişinin günlük NEAT‘inde doruğa ulaşan çok sayıda günlük eyleminin toplamıdır.

NEAT aşırı beslenmeyle artar ve yetersiz beslenmeyle azalır. Bu nedenle, NEAT vücut ağırlığımızı nasıl koruduğumuz ve/veya obezite geliştirdiğimiz veya kilo verdiğimiz konusunda kritik bir bileşen olabilir.

Bir metabolik eşdeğer (MET), dinlenme halindeyken tüketilen oksijen miktarı olarak tanımlanır ve kg vücut ağırlığı başına 3,5 ml O2 x dk‘ya eşittir.

Harcanan kalorileri belirlemek için şu denklemi kullanıyoruz

METS X 3,5 X VU (KG) / 200 = KCAL/DK.

MET kavramı, fiziksel aktivitelerin enerji maliyetini dinlenme metabolizma hızının bir katı olarak ifade etmek için basit, pratik ve kolay anlaşılır bir prosedürü temsil eder.

Bir aktivitenin enerji maliyeti, aktivitenin bağıl oksijen maliyetinin (ml O2/kg/dak) / 3,5’e bölünmesiyle bulunabilir.

MET değeri (Sınırlamaları olsa da), kişinin kademeli egzersiz testinde belirlenen fonksiyonel kapasitesini veya egzersiz toleransını tanımlamak ve öngörülen yoğunluk seviyesini aşmadan güvenle yapabileceği fiziksel aktivitelerini listemek için uygun bir yöntem sağlar.

Gün içinde yapılan fiziksel aktivitelerin yoğunluğuna göre kaç kalori yaktığınızı tahmin edebilirsiniz.

Metabolik eşdeğeri (MET) her aktivite seviyesi veya egzersiz üzerine tespit edilir.
1 MET vücudunuz dinlenme aşamasındayken yakılan enerji miktarıdır (otururken veya kitap okurken sessizce uzanmak, telefonda konuşmak veya televizyon izlemek).
Değişik fiziksel aktiviteler için değişik METler vardır. Aktivite veya egzersiz ne kadar zor ise MET o kadar büyüktür.
Lütfen harcanan kalori miktarına katkıda bulunabilecek birçok faktör olduğunu unutmayın.

Metabolik Eşdeğeri (MET) Hesabı İle Bilinçli Egzersiz Yapın

Günlük toplam enerji gereksinimi cinsiyet, yaş, kas ağırlığı, boy ve diğer genetik ve çevresel faktörlere göre değişebilir. 

70 kg bir kişi için günlük kalori hesabında kullanılabilecek MET değerleri aşağıdaki gibidir:

EGZERSİZ (Hafif Yoğunluk)KALORİ/SAATMET DEĞERİ <3
Uyku660,9
Dinlenme741,0
Oturma1031,4
Masa Çalışmaları1101,5
Taşıt Sürüş1181,6
Spa1472,0
Masaj1472,0
Kitap Okuma1472,0
Öğretim1472,0
Örgü Örmek1472,0
Namaz1472,0
Müzik Çalmak1472,0
Seks1472,0
Karaoke1472,0
Yemek Pişirmek1472,0
Ders Çalışmak1472,0
Banyo Yapmak1472,0
Yürüme (Yavaş) – 3/kph1472,0
Ayakta Durmak1472,0
Golf (Araba İle)1472,0
İş1472,0
TV Izlemek1472,0
Duş Almak1472,0
Emzirme1472,0
Alışveriş1692,3
Gerilme (Yoga)1842,5
Ev İşi1842,5
Çamaşır Yıkama2203,0
Bulaşık Yıkama2203,0
Motosiklet Binme2203,0
Yoga2203,0
Süpermarket Alışveriş2203,0
Sauna2203,0
Ütü Yapmak2203,0
EGZERSİZ (Orta Yoğunluk)KALORİ/SAATMET DEĞERİ 3-6
Temizlik2203,0
Balık Tutmak2203,0
Tekne veya Kano2203,0
Sörf2203,0
Wii Fit2203,0
Ev Işi2203,0
Araba Yıkama2203,0
Yelkencilik2203,0
Pilates2283,1
Yürüme (Orta Hızda) – 5/kph2433,3
Jimnastik (Hafif, Ev Egzersizi)2573,5
Yürüme (Egzersiz) – 5.5/kph2793,8
Motor Sürmek2944,0
Okçuluk2944,0
Dans (Yavaş Adım)2944,0
Eskrim2944,0
Golf (Yürüyerek)2944,0
Voleybol2944,0
Masa Tenisi2944,0
Bisiklet Sürmek (Yavaş Yavaş)
– <16/kph		2944,0
Bovling2944,0
Bahçe İşleri (Bahçivanlık)2944,0
Bikram Yoga2944,0
Yaprakları Yan Yatan2944,0
Yüzme (Yavaş)2944,0
At Binicilik2944,0
Kriket3685,0
Avcılık3685,0
Kürek Çekmek3685,0
Paten Kaymak – 16/kph3685,0
Badminton3685,0
Kayaking3685,0
Boyamak3685,0
Yumuşak Toplu Oyunlar3685,0
Dans (Çok Kişiyle Yapılan
Grup Dansları)		3685,0
Hulahop3685,0
Yürüme (Tempolu) – 6.5/kph3685,0
Beyzbol3685,0
Biçme Çim3685,0
Jimlastik Salonu Egsersizleri4045,5
Dans (Hızlı Adım, Aerobik)4416,0
Dairesel Çalışma4416,0
Dalma4416,0
Bisiklet Sürmek (Yavaş)
– 18/kph		4416,0
Ağırlık Çalışması (Orta)4416,0
Ağaç Tırmanma4416,0
Basketbol4416,0
Yürüyüş4416,0
Egzersiz Makinesi (Yavaş)4416,0
Pole Dance4416,0
Kar Küreği4416,0
Netbol4416,0
Kayak (Suda)4416,0
Trambolin4416,0
Florbol4416,0
Spor Salonu4416,0
EGZERSİZ (Yorucu Yoğunluk)KALORİ/SAATMET DEĞERİ >6
Kick Boks5147,0
Kardiyo (Cardio)5147,0
Karete5147,0
Merdiven Çıkma5147,0
Jusitju5147,0
Judo5147,0
Taekwondo5147,0
Yüzme (Orta Hızda)5147,0
Su Aerobik5147,0
Snowboarding5147,0
Pedal5147,0
Dövüş Sanatları5147,0
Bale5147,0
Aerobik5147,0
Fitness (Egzersiz)5147,0
Body Balance5147,0
Body Combat5147,0
Body Attack5147,0
Body Pump5147,0
Cross Trainer5147,0
Rugby5888,0
Buz Hokeyi5888,0
Tırmanma5888,0
Vücut Geliştirme5888,0
Tenis5888,0
Kondisyon Bisikleti5888,0
Bisiklet Sürmek (Orta)
– 21/kph		5888,0
Squash Sporu ve Hentbol5888,0
Zıplama5888,0
Futbol5888,0
Egzersiz Makinesi (Orta)5888,0
Kayak (Yokuş Aşağı)5888,0
Dağ Bisikleti5888,0
Hentbol5888,0
Jimnastik (Örneğin. Ağırlık
, Şınav)		5888,0
Eliptik Bisiklet5888,0
Hokey5888,0
Koşu (Tempolu ve
Yavaş Koşu – 8/kph)		5888,0
Koşu Bandı5888,0
Kürek Sporu5888,0
Mekik5888,0
İp Atlama73510,0
Bisiklet Sürmek (Hızlı)
– 24/kph		73510,0
Yüzme (Hızlı)73510,0
Paten73510,0
Koşu – 10/kph73510,0
Egzersiz Makinesi (Hızlı)73510,0
Raket Oyunları73510,0
Koşu – 11/kph84511,5
Boks88212,0
Bisiklet Sürmek (Çok Hızlı)
– 28/kph		88212,0
Kayak (Karda)88212,0
Koşu – 13/kph99213,5
Koşu – 14.5/kph110215,0
Koşma – 16/ kph117616,0

⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Egzersiz testinde, egzersiz reçetelemesinde ve fonksiyonel kapasitenin değerlendirilmesinde metabolik eşdeğerler (METS) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2204507/

⭐️⭐️ Egzersiz ve diyet kısıtlamasının günlük enerji harcamasına etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2017606/

⭐️⭐️ Egzersiz dışı aktivite termojenezi (NEAT) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12468415/

⭐️⭐️ Egzersiz dışı aktivite termojenezi (NEAT): çevre ve biyoloji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15102614/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni12 Kasım 2024
8 Kasım 2024

Fiziksel Aktivite Ölçeği

Fiziksel aktivitelerimiz canlılığımızı olduğu gibi iş ve sosyal hayatımızı da sürdürmemizi sağlar. Besinler yolu aldığımız kalorileri (Enerjileri) canlılığımızı sürdürebilmenin yanısıra her türlü eylemimiz (Fiziksel aktivite) ile harcamaktayız. Pek tabi ki aldığımız lakin harcayamadığımız kalorileri (Enerjileri) de yine vücudumuz içerisinde depolamaktayız.

Hareket insanın doğal ve sağlıklı yaşamı için çok önemlidir. Hareket (Fiziksel aktivite) kısıtlı (Sedanter) yaşam kronik hastalıkların meydana gelmesinde önemli bir etkendir.

Gelişmekte olan ülkelerdeki ilk 10 ölüm nedeninin 8’i ile gelişmiş ülkelerdeki ilk 10 ölüm nedeninin 9’u kalp krizi, kanser, inme, obezite ve diyabet gibi bulaşıcı olmayan hastalıklardan kaynaklanmaktadır. (WHO, 2016)

Bu kadar önemli olan hareketler (Fiziksel aktiviteler) ile harcadığımız kalorileri (Enerjileri) hesaplamak için bir çok farklı yol mevcuttur. Fiziksel aktivitelere bağlı harcadığımız kalori hesabını da farklı ölçeklendirmeler ile hesaplayabiliriz.

Fiziksel aktivite düzeylerinin belirlenmesi, kişilerin mevcut sağlığının korunması, sürdürülmesi ve fonksiyonel bağımsızlığının geliştirilmesi için önem taşımaktadır.

Fiziksel aktivite ölçeklerinden elde edilen sonuçlarla, kişilerin günlük/haftalık kalori tüketimi veya metabolik eşdeğeri (MET) hesaplanabilir. Bununla birlikte bireylerin aktivite düzeyleri, düşük, orta ve yüksek (yoğun) olarak belirlenebilmektedir.

Kolay hesap edilebilmesi için basit ve kullanışlı ölçeklendirmelerin başında Fiziksel Aktivite Ölçeği – 2 gelmektedir.

Örneğin;

70 kg ağırlığındaki 40 yaşındaki bir erkek, dinlenme halindeyken dakikada vücut ağırlığının kilogramı başına 3,5 mL oksijen kullanır, bu da saatte 1 kcal/kg’a eşittir. (Bu değer yapılan testlerle belirlenmiştir.)

1 MET’in 3,5 mL/kg/dakika (dinlenme durumu) Vo2’ye (oksijen tüketiminin bir ölçüsü) eşdeğer olduğunu ve dakikada 1 kcal yakmaya eşit olduğunu varsayılarak MET değerleri belirlenmiştir. Bir eylem 2 METS gerektiriyorsa, o zaman dinlenme metabolizmasının iki katını enerji tüke. Egzersiz yaparken, MET değerleri, bu aktivite sırasında kaç kalori harcandığını belirlemek için çeşitli fiziksel aktivite biçimlerine atanır.

Fiziksel Aktivite Ölçeği – 2,

Günlük, haftalık tükettiği kalori değeri hesaplanacak kişinin cevaplayacağı bu sorulara vereceği süreler dakikaya çevrilir ve aşağıda ölçeğin değerlendirmesi bölümünde yer alan tablodaki METS değeri ile çarpılınca her eylemi için ayrı ayrı bulunur. Günlük eylem sonuçları toplandığında günlük harcanan kalori miktarı bulunmuş olur.

Yaşlıların fiziksel aktivitelerinin değerlendirildiği ölçek “Yale Physical Activity Scale” (YPAS)”

Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (International Physical Activity Questionnaire – IPAQ)

Aşağıdaki sorular iş yerindeki, evdeki ve serbest zamanlarınızdaki günlük fiziksel aktivitelerinizle ilgilidir. Dolayısıyla, sadece spor ve egzersiz değil, günlük hayatta yaptığınız her tür fiziksel aktivite ve hareketsiz kaldığınız durumlar sorulmaktadır.

Fiziksel Aktivite Ölçeği – 2 (FAÖ-2)

Ölçeğin Değerlendirilmesi

  1. Kullanıcının her madde için girmiş olduğu süreler dakikaya çevrilir.
  2. 5.6. ve 7. Maddelere verilen süreler haftalık toplam değerler olduğu için 7’ye bölünerek 1 günlük değerleri hesap edilir.
  3. Tüm maddelere ait değerler toplanır. Eğer toplam değer 1440 dk (24 saat)’in altında ise eksik kalan süre 2b maddesindeki süreye eklenir. Eğer toplam değer 1440 dk (24 saat)’den fazla ise, fazla değer 2b maddesindeki süreden çıkartılır.
  4. Her madde için belirlenmiş METS değeri ile dakikaya çevrilen süreleri çarpıp daha sonra tümünü toplarsanız kişinin günlük toplam fiziksel aktivite değerini METS cinsinden hesaplayabilirsiniz. (Aşağıdaki tablodan yararlanarak)
  5. Kişinin sedanter hareketleri ile hafif, orta ve yüksek şiddetli aktivitelere ayırdığı zamanlar ayrı ayrı değerlendirilerek yorumlanabilir. Ayrıca her bir aktiviteye ayırdığı süre METS değerleri üzerinden kaloriye dönüştürülebilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Fiziksel Aktivite Davranışlarının Durumu ve Eğilimleri ve İlgili Okul Politikaları https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK201496/

⭐️⭐️ FİZİKSEL AKTİVİTE VE SAĞLIK II https://www.researchgate.net/publication/377224451_FIZIKSEL_AKTIVITE_VE_SAGLIK_II

⭐️⭐️ İlköğretim Öğrencileri İçin Fiziksel Aktivite Soru Formunun Türk Toplumuna Uyarlanması: Geçerlilik Ve Güvenilirlik Çalışması https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46808/586996

⭐️⭐️ Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Tarama Ölçeği https://toad.halileksi.net/olcek/aile-beslenme-ve-fiziksel-aktivite-tarama-olcegi/

⭐️⭐️ Fiziksel Aktivite Ölçeği https://toad.halileksi.net/olcek/fiziksel-aktivite-olcegi/

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni8 Kasım 2024
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al