18 Ağustos 2025

İş Güvenliği – Bijonlar – Torklama

Görünen Vidaların, Hayata Görülmeyen Bağları

Bir aracın hareketi; mühendislik, metal, yakıt ve insan etkileşiminin mükemmel bir uyumla birleşmesidir. Ancak bazen bu denklemi en küçük parçalardan biri bozar: bijonlar. Tekerleği taşıyan bu dört ya da beş vida, gözden kaçtığında yalnızca bir mekanik soruna değil, ölümlü kazalara kadar uzanan bir felakete dönüşebilir.

İşletmelerin envanterindeki araçlar, sadece taşıma aracı değil; içinde çalışan, yolcu, sürücü gibi pek çok canı barındıran mobil platformlardır. Bu yüzden bijonların uygun torkla sıkılması sadece teknik bir görev değil, aynı zamanda insan hayatını koruma sorumluluğudur.

Torklama işlemi doğru yapılmadığında ya da atlandığında, hızla seyreden bir aracın tekerleği yerinden çıkabilir. Bu basit gibi görünen ihmal, işletme için prestij ve maliyet kaybına, bir aile için ise geri dönülmez acılara neden olabilir.

İşletmelere ait tüm araçların – ister binek, ister hafif ya da ağır ticari olsun – tekerlek bijonlarının (lastiği sabitleyen vidaların) torklanması hem araç güvenliği hem de insan hayatı açısından kritik öneme sahiptir.

Bu konu, araç bakımının sadece teknik değil, aynı zamanda iş güvenliği kapsamına da giren bir alandır. Vurgulamaya çalıştığım, bijon torklamanın yalnızca bir atölye görevi değil, önleyici bir iş güvenliği pratiği olduğunu hatırlatmaktır.

Aşağıda bu konuyu teknik ve anlaşılır şekilde detaylı olarak açıklayalım:

🔧 🔧 🔧

Neden Torklama Gerekir?

Bijon vidalarının torklanması, lastiğin tekerleğe uygun kuvvetle sabitlenmesini sağlar.

Aşırı sıkma ➜ Vida/çelik jant zarar görebilir, hatta bijon kopabilir.
Eksik sıkma ➜ Lastik gevşeyebilir, hareket halindeyken çıkabilir.

Her iki durum da işletmelerde hem araç devrilmelerine, hem de ölümlü trafik kazalarına sebep olabilir.

⚠️ Bu nedenle, her lastik değişiminden sonra ve periyodik olarak bijonlara tork uygulanması, bir iş sağlığı ve güvenliği tedbiridir.

🔩 🔩 🔩

Tork Değeri Nedir? Nasıl Belirlenir?

Her aracın üretici firması tarafından önerilen bijon sıkma tork değeri (Nm – Newton metre) vardır. Bu değer:

Araç servis kitapçığında
Araç üreticisinin teknik dökümanlarında
bulunur.

Örnek tork değerleri:

Araç Türü	Bijon Tork Değeri (Yaklaşık)
Binek otomobil	90 – 120 Nm
Hafif ticari	120 – 140 Nm
Kamyon/otobüs	450 – 650 Nm

⚙️ Torklama, özel “tork anahtarı” (torque wrench) ile yapılmalıdır. Darbeli hava tabancasıyla sıkılan bijonlar asla güvenli tork kabul edilmez.

🔄 🔄 🔄

Hangi Durumlarda Torklama Kesinlikle Yapılmalıdır?

İşletme bünyesindeki araçların aşağıdaki durumlarında mutlaka tork uygulanmalıdır:

Yeni lastik değişiminden sonra (özellikle yedek lastik takıldığında)
Lastik rotasyonu (mevsimlik değişim)
Araç bakımı sırasında tekerlek söküldüyse
Araca yeni jant takıldıysa
Yeni alınan araçlarda teslim alındıktan sonra ilk sürüşten sonra
Araç yolda zıpladıysa / yüksek titreşim aldıysa

⏰ ⏰ ⏰

Torklama Ne Zaman Tekrar Edilmelidir?

İlk torklama: Lastik takıldıktan hemen sonra yapılmalıdır.

Kontrol torklaması (yeniden sıkma):

50 – 100 km sonra
En geç ilk 2 gün içinde

Periyodik torklama:

Her bakımda
En az 3 ayda bir
Şüpheli durumlarda (örneğin titreşim, ses, gevşeme şüphesi varsa)

🛠️ 🛠️ 🛠️

Torklama Nasıl Yapılmalıdır?

Adım Adım Uygulama:

Tork anahtarı kalibre edilmiş olmalı.
Araç düz zemine alınmalı, el freni çekilmeli.
Bijonlar çapraz şekilde (yıldız formunda) sıkılmalı.
Tork değeri üreticiye göre ayarlanmalı (örneğin 110 Nm).
Torklama sonrası bijonlar markörle işaretlenebilir.

📌 📌 📌

Uygun Olmayan Durumlarda Oluşabilecek Riskler

Durum	Olası Riskler
Yetersiz tork	Lastik çıkabilir, araç devrilebilir, ölümlü kazalar olabilir
Aşırı tork	Bijon, jant ya da göbek kırılabilir, fren sistemi zarar görebilir
Kalibre edilmemiş anahtar	Yanlış tork ölçümü ➜ sahte güvenlik duygusu
Periyodik kontrol eksikliği	Zamanla gevşeme ➜ titreşim, bijon kopması, sürüş esnasında teker kaybı

📘 📘 📘

İş Güvenliği Uzmanları İçin Öneriler

Tork kontrolü bakım formuna eklensin.
Araç kullanıcılarına bijon gevşemesi belirtileri anlatılsın (titreşim, çatırtı vs.).
İşletme araç bakım prosedürüne “bijon tork protokolü” dahil edilsin.
Bakım personeline yılda en az 1 defa bijon torklama eğitimi verilsin.
Tork anahtarlarının kalibrasyon takibi yapılmalı (her yıl önerilir).

Tekerin Emniyeti, Hayatın Emniyetidir

İş kazalarının çoğu, “önemsiz görünen” ayrıntıların zamanında dikkate alınmamasından kaynaklanır. Bijon torklaması da bu ayrıntılardan biridir. İşletmeler için bu işlem; sadece bir sıkma değil, hayatla mekanik arasında kurulan güvenlik köprüsüdür.

Lastik bijonlarının doğru torkla sıkılması, işletmelerde görünmeyen ama hayati öneme sahip bir iş güvenliği uygulamasıdır.

Gereksiz gibi görünen birkaç Newton-metrelik eksiklik, bir aracı tekerleksiz bırakabilir.
Gereğinden fazla tork ise ciddi mekanik hasarlarla sonuçlanabilir.

Bu yüzden her araç bakımında, her lastik değişiminde, her kontrol listesinde tork anahtarının sesini duymak; aslında kazaların, ölümlerin, maddi kayıpların önüne geçen sessiz bir güvenlik önlemidir.

Unutulmamalı ki; bir aracın yolu, güvenle başlar.
Ve bu güven, bijon torkuyla sıkılaştırılır.

Unutmayın: Tork doğruysa, güvenlik yerindedir.
İş güvenliği uzmanları olarak bu küçük ayrıntıyı göz ardı etmek büyük bedellere yol açabilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği18 Ağustos 2025

17 Ağustos 2025

Tork ve Torklamanın Tarihi

Tork Nedir ve Neden Önemlidir?

Tork, bir kuvvetin bir dönme noktasına göre yarattığı dönme etkisidir — bir anlamda “döndürme gücüdür”. Kelimenin kökeni Latince “torquere” (burmak, döndürmek) fiiline dayanır.

Günlük hayatımızda somut olarak kavramamız zor olsa da, tork; kapak açmaktan uçak kanadına, bir yaşam destek sisteminden rüzgâr türbini pervanesine kadar geniş bir alanda hayatı ve güvenliği etkiler.

Tarih boyunca tork kavramı, insanlar kuvveti kontrol etmeyi öğrenince önem kazanmış, endüstri ile birlikte araç güvenliğini sağlamak için “torklama” adıyla sistematik kontrol yöntemlerine dönüşmüştür.

Tork Kavramının Ortaya Çıkışı

🏺 🏺 🏺

Antik Zamanlar – Kaldıraçlardan Tork’a İlk Adımlar

Torkun temelleri, tekerleğin icadı ve kaldıraç ilkeleriyle başlar. MÖ 3. yüzyılda (MÖ 287–212), Arşimet, kaldıraç prensipleri üzerine çalışmalar yaparken “Az kuvvetle büyük yüklerin kaldırılabileceğini” göstermiştir ki bu, tork kavramının bedensel öncüsüdür.

Arşimet’in “Bana bir dayanak noktası verin, Dünya’yı yerinden oynatayım.” (Latince: “Dos mihi, ubi consistam, et terram movebo.”) sözü, kaldıraç ve moment (tork) prensibine duyduğu güvenin etkileyici bir ifadesidir. Aslında insanlık, tekerlek, kaldıraç ve pratik kuvvet bilgisiyle torku binlerce yıl önce sezgisel olarak kullanmıştır.

Orta Çağ – Rönesans – Mekanik Biliminin Doğuşu

Endüstri öncesi dönemde yaşamın büyük kısmı tarım ve hayvancılık ile geçiyordu. Su değirmenleri, yel değirmenleri gibi mekanik sistemler torkun uygulanmasını pratik hale getirmiş, ancak bu insan sezgisine dayalı, doğrudan ölçümsüz uygulamalardı. Rönesans’ta Leonardo da Vinci gibi bilim insanları, kaldıraç ve kuvvet merkezleri üzerine ilk çizimler yapmış, torku kavramadan da olsa bu kavramların temelini hazırlamışlardır.

Modern Bilimin Başlangıcı – Newton ve Kuvvetin Tanımı

Isaac Newton (1643–1727), “Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica” eseriyle fizik biliminin temellerini atarak, kuvvet, moment ve dönüş hareketleri gibi kavramları matematiksel olarak sistemleştirmiştir. Bu sayede tork, sadece tanımlanmış bir bilmece değil — simetri teorisine ve matematiksel fiziğe dayanan araştırma konusu haline gelmiştir. Teorik olarak tork, dönme momenti olarak yer alsa da uygulamaya dökülmesi 18. ve 19. yüzyıla kalmıştır.

Sanayi Devrimi – Mekaniğin Evrimi ve Tork’un Pratiğe Dönüşü

18. ve 19. yüzyıllarda makineleşme; buharlı makineler, vinçler, lokomotifler, tekstil makineleri enerjisini kuvvet ve moment düzenlemeleriyle yavaşça öğrenirken, bazı sorunlar da ortaya çıkmaya başladı: somun ve boltlar, yanlış sıkıldığında mekanizma yavaşlıyor, fazla sıkıldığında kırılıyor; yetersiz sıkıldığında gevşeyip düşüyorlardı. “Yeteri kadar kuvvet uygulamak” hedefi ile ilk tork uygulamaları, elle yapılmaya çalışıldı lakin bilimsel doğruluk gerektiriyordu.

Tork Anahtarının İcadı – Hooke’un Dehası

Tork anahtarı için ilk patent konusunda çelişkili bilgiler mevcuttur.

Bir görüşe göre; 1918 yılında ABD’li mühendis Conrad Bahr tarafından alınmıştır.

Diğer görüşe göre de; 1931 yılında Chicago’dan John H. Sharp tarafından alındı.

Bu anahtara tork ölçüm anahtarı adı verildi ve bugün gösterge tork anahtarı olarak sınıflandırılıyordu.

1935’te Conrad Bahr ve George Pfefferle ayarlanabilir bir cırcırlı tork anahtarı patenti aldı. Alet, istenen torka ulaşıldığında sesli geri bildirim ve geri cırcırlı hareketin kısıtlanması özelliklerine sahipti.

Bunun neticesinde somun ve civatalar artık sadece elle değil, kesin değerde sıkılabilir hâle geldi. İşte “torklama” terimi sistematik olarak bu mekanik cihazla hayatımıza girdi.

Standardizasyon – ISO / DIN / ASTM ve Tork Değerleri

1950–1970 arasında, ISO, DIN, ASTM gibi uluslararası kuruluşlar “her araç tipi için bijon tork değerini”, “kalibrasyon sıklığını”, “açıya dayalı sıkma yöntemlerini” tanımladı.

Endüstri süreçleri bu standartlarla birleşerek torklamayı yalnızca teknik bir zorunluluk değil — bir güvenlik adımı, kalite kültürü hâline getirdi.

Elektronik Çağ – Data ve İzlenebilirlik

1990’lar ve sonrasında mekanik anahtarlar yerini dijital kontrollü, doğruluğu yüksek cihazlara bırakmaya başladı. Bu cihazlar; uygulanan tork değerini kaydediyor, üretim sistemlerine entegre oluyor, hata ve sapma alarmı verebiliyordu. Özellikle otomotivde torklama işlemi; izlenebilirlik, otomasyon ve raporlama ile birlikte güvenlik kritiği hâline geldi.

Gerçek Dünya Uygulamaları – Otomotivden Uçağa

Otomotiv: Bijon torkları, tekerlek dengesini, fren tutuşunu ve sürüş güvenliğini doğrudan etkiler. Binek araçlarda 90–120 Nm; ticari araçlarda 140–180 Nm.

Havacılık: Uçak kanat bağlantılarında tork ±1 Nm hassasiyet ister. Somunda gevşeme, kanat titreşimi ve kritik sistem arızası açığa çıkabilir.

Petrol & Gaz: Boru flanşlarında düşük/ yüksek basınç sızıntısı ile patlama riski torklamanın mantığını kolay anlatır.

Nükleer Tesisler: Ayar civataları atom basıncıyla temas ettiğinde, sızdırmazlık sağlanmalı, zamanla gevşeme takip edilmelidir.

Otomotivde, petrol&gaz, türbin, rafineriler gibi kritik alanlarda “tork etiketi” ve “kalibrasyon kodu” zorunlu.

Çevrimiçi eğitim platformlarında “rotate bolt to torque spec” = “Cıvatayı belirlenen tork (sıkma kuvveti) değerine kadar döndürün.” eğitimi standartlaştı.

Dijital kayıtlar, bakım programı entegrasyonları sayesinde insan hatası minimize edildi.

Güncel Standart ve Güvenlik Kültürü

ISO 9001, ISO/TS 16949, ISO 45001 gibi sistemlerde torklama “izlenebilirlik” ve “süreklilik” açısından şart sayılıyor.

CE belgesi, tork kontrol kayıtlarının yönetilebildiğini şart koşar.

Kalibrasyon: Tork anahtarlarının yıllık kalibrasyonu sertifikalandırılır.

Prosedür: Her bakım senaryosunda kontrol listesinde “torklama” maddesi olmalıdır.

Gelecek – Otonom Ve Akıllı Sistemlerde Tork Yönetimi

Endüstri 4.0 ile birlikte otonom araçlar “tork validation” algoritmalarıyla periyodik tork kontrol yapabiliyor. Robotik sistemler, API verisi üzerinden tork sapmalarını analiz ediyor, insan kaynaklı hatayı ortadan kaldırıyor. Bu sayede “mekanik güvenlik kültürü” dijitalleşiyor.

Torklamanın Evrensel Değeri

Tork, aslında bir kuvvetin sistemsel kontrolü; torklama ise bu kuvvetin güvenlik ve insan hayatıyla etkileşime geçtiği noktadır. Antik çağdan bugüne kadar uzanan bu serüven; rastgele değil — bilinçli güç yönetimidir.

Günümüzde hâlâ atölyelerde “elini tork anahtarı yerine geçir, ne kadar sıkacağını biliyor musun?” gibi soruların geçerliliği, bu disiplinin kültürel önemiyle alakalıdır.

İnsanlık şu soruyu yanıtlıyor:

“Yeterince sıkmak mı? Yoksa olması gereken değeri aşmamak mı?”

İşte torklamayı hatırlamak, insanları ve sistemleri ayıran çizgi, insanın “kuvvetle güvenliği buluşturma” serüvenidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Makaleler17 Ağustos 2025

16 Ağustos 2025

Kritik Risk Yönetimi Programının Temel Amacı

Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri, yalnızca yasal uyumun ötesine geçerek sıfır kaza vizyonuna ulaşmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda geliştirilen Kritik Risk Yönetimi Programı, yüksek olasılıkla ölümcül veya kalıcı yaralanma ile sonuçlanabilecek durumları sistematik biçimde tanımlamak, kontrol etmek ve önleyici kültürü iş süreçlerine entegre etmek amacıyla kurgulanmıştır.

Kritik Risk Yönetimi Programı‘nın temel amacı; geleneksel risk değerlendirme yaklaşımlarının çoğu zaman gözden kaçırabildiği, düşük sıklıklı ancak yüksek etkili olayları önceden öngörerek, bu olaylara karşı yaşam kurtaran kritik kontrolleri sahada tutarlı ve doğrulanabilir biçimde uygulamaktır. Program, sektörlere özgü kritik riskleri analiz ederek bu risklere yönelik ölçülebilir ve davranış temelli kontrol sistemlerini geliştirir; böylece çalışanların maruz kalabileceği ölümcül risklerin en aza indirilmesini sağlar.

İşletmelerin yalnızca mevzuata değil, aynı zamanda etik sorumluluklara da cevap verebilmesi için Kritik Risk Yönetimi Programı, proaktif bir güvenlik kültürünün kurumsallaşmasında anahtar bir rol oynar. Bu sistematik yaklaşım sayesinde, kritik görevlerde çalışan personelin korunması, liderlik sorumluluğunun pekiştirilmesi ve güvenli operasyonların sürekliliği sağlanmış olur.

Kritik Risk Yönetimi, güvenliğin bir seçenek değil, operasyonel bir ön koşul olduğunu hatırlatan, mühendislik ve davranış biliminin kesiştiği noktada konumlanan stratejik bir programdır.

Saha operasyonlarında hayati tehlike oluşturan riskleri özel olarak ele almak
Bu risklere karşı alınan kontrollerin gerçekten uygulandığını sürekli doğrulamak
İş kazalarını önceden kestirilebilir hale getirip, sıfır kaza hedefine yaklaşmak

📌 📌 📌

Kritik Risk Nedir?

Kritik risk, gerçekleştiği takdirde:

Ölümcül kazaya,
Ciddi yaralanmaya,
Kalıcı sakatlığa,
Çok ciddi çevre veya mülkiyet zararına neden olabilecek tehlikedir.

📌 📌 📌

Kritik Kontrol Nedir?

Kritik riskin gerçekleşmesini engelleyen, gerçekleşse bile etkisini azaltan, kesin, uygulanabilir ve denetlenebilir kontrol önlemidir.

Örnek: Yüksekten düşme riskinde, çift kancalı düşüş durdurucu sistemin aktif ve doğru şekilde kullanılması kritik kontroldür.

🧱 🧱 🧱

Kritik Risk Yönetimi Programının Bileşenleri

1. Kritik Risklerin Tanımlanması

Organizasyonun iş koluna özel olarak
Ölümcül kaza istatistiklerine ve geçmiş olaylara göre belirlenir
Genelde aşağıdaki başlıklarda gruplanır:
- Yüksekten düşme
- Kapalı alanda çalışma
- Enerji altında çalışma (LOTO eksikliği)
- Hareketli araç/makine çarpması
- Elektrik teması
- Patlama/yangın
- Kazı çökmesi
- Vinçle yük kaldırma
- Zehirli gaz, solunabilir toz maruziyeti

2. Kritik Kontrollerin Tanımlanması

Her risk için “olmazsa olmaz” kontroller tanımlanır
Kontrol şu soruları net yanıtlamalıdır:
- Risk gerçekleşmeden önce mi uygulanıyor?
- Doğrudan riski ortadan kaldırıyor mu?
- Gözle görülür şekilde denetlenebilir mi?

3. Sorumlulukların Belirlenmesi

Hangi kontrolü kim uygulayacak, kim doğrulayacak net tanımlanır
Saha çalışanı, formen, şef, saha güvenliği sorumlusu gibi roller açıkça belirlenir

4. Doğrulama ve Denetleme Süreci

Kritik kontrollerin sahada gerçekten uygulanıp uygulanmadığı düzenli olarak kontrol edilir
“Yapılmış gibi gösterilen” kontrol önlemleriyle mücadele edilir
Dijital platformlar veya checklist sistemiyle kayıt tutulur

5. Kritik Olay Bildirim Sistemi

Kritik kontrol eksikliği ile karşılaşan çalışan bunu gizli şekilde bildirebilir
Kurum içi kültür desteklenir: “Dur – Değerlendir – Devam Et” anlayışı geliştirilir

6. Eğitim ve Davranışsal Güçlendirme

Kritik risk odaklı eğitimler (örneğin: sadece kapalı alan farkındalık eğitimi)
Liderlik bazlı saha gözlemleri (Stop Work Authority – İş Durdurma Yetkisi)
Olay sonrası kök neden analizleri: “Kontrol eksikliği”ne odaklanır

📊 📊 📊

Kritik Risk Yönetimi Programı’nın Farkı – Klasik Risk Değerlendirmesinden Ayıran Özellikler

Kriter	Klasik Risk Değerlendirmesi	Kritik Risk Yönetimi
Amaç	Tüm riskleri değerlendirmek	Hayati tehlikeleri önlemek
Riskin sıklığına bakış	Sık gerçekleşen olaylara odaklı	Seyrek ama ölümcül olasılıklara odaklı
Kontrol seviyesi	Genel kontrol önlemleri	Kritik (hayati) kontrol önlemleri
İzleme mekanizması	Nadiren denetlenir	Sık sık doğrulama ve kayıt
Eğitim yaklaşımı	Genel bilgilendirme	Risk bazlı, hedefli, uygulamalı
Davranışsal kültür	Uyum zorunluluğu	Katılım ve sorumluluk alma

🌍 🌍 🌍

Uluslararası Uygulama Örnekleri

✅ Avustralya – ICAM ve Kritik Risk Yönetimi Programı

Yüksekten düşmelerde ölüm oranlarının azaltılmasında kritik risk kontrol listeleri kullanılmıştır.

✅ ABD – OSHA & High Hazard Focus

OSHA’nın “Fatal Four” olarak adlandırdığı dört temel ölümcül riske karşı şirketlerin Kritik Risk Yönetimi Programı temelli program kurmaları istenir.

✅ Avrupa – ISO 45001 ve Kritik Risk Yönetimi Programı Uyumu

ISO 45001:2018 standardı, kuruluşlara “önleyici kontrol sistemleri” kurmayı zorunlu kılmakta, Kritik Risk Yönetimi Programı Kritik Risk Yönetimi Programı bu ihtiyaca doğrudan cevap verir.

🔧 🔧 🔧

Kritik Risk Yönetimi Programında Kullanılan Bazı Araçlar

Kritik Kontrol Doğrulama Listeleri (Checklist)
İş Öncesi Risk Gözden Geçirme (JHA/Toolbox Talk)
Dijital Saha Denetim Uygulamaları (Web tabanlı kontrol)
Görsel Denetim Panoları (Her kritik risk için panolarda durum izleme)
İş Durdurma Yetkisi Eğitimleri (Yönetim ve denetim ekiplerine)

📈 📈 📈

Kritik Risk Yönetimi Programı Kurmanın Kuruma Faydaları

Ölümcül ve ağır yaralanmalı kazalarda %60’a kadar azalma
Davranış temelli güvenlik kültürü gelişimi
Yönetici ve saha çalışanları arasında iletişim artışı
ISO 45001 denetimlerinde olumlu geri bildirim
Yasal yükümlülüklerin proaktif şekilde karşılanması

🔚 🔚 🔚

Kritik Risk Yönetimi Programı Bir Güvenlik Davranışıdır

Kritik Risk Yönetimi sadece bir prosedür ya da liste değil, aynı zamanda iş yerlerinde hayatı koruyan davranış kültürünün temelidir. Kontrol listeleri değil, bu listelerin ne kadar içselleştirildiği ve günlük operasyonlara ne kadar yerleştiği kritik başarı göstergesidir.

Kritik Risk Yönetimi Programı, iş kazalarının çoğunlukla önlenebilir olduğunu hatırlatan güçlü bir sistematiği temsil eder. İstatistiksel veriler, ölümcül iş kazalarının büyük kısmının az sayıda risk kategorisine bağlı olduğunu göstermektedir. Bu gerçek, sahadaki kontrol çabalarının kritik riskler üzerine odaklanmasının ne denli stratejik bir tercih olduğunu ortaya koyar.

Kritik Risk Yönetimi Programı, sadece bir kontrol listesi ya da prosedür dokümanı değil; organizasyonun en tepe yönetiminden en alt operasyonel kademeye kadar, herkesin hayati tehlikeleri tanıdığı, kritik kontrolleri uyguladığı ve doğrulama sorumluluğunu sahiplendiği yaşayan bir sistemdir. Bu sistemin başarısı; teknik kontrollerin sürekliliği kadar, çalışan farkındalığı, liderlik kararlılığı ve güvenlik kültürünün içselleştirilmesi ile mümkündür.

Unutulmamalıdır ki, kritik risklerin her biri potansiyel bir trajedidir; ancak doğru kontrol önlemleriyle bu riskler bir daha yaşanmayacak olaylara dönüşebilir. Bu nedenle Kritik Risk Yönetimi Programı, sadece güvenli bir iş yeri yaratmanın değil, aynı zamanda her bir çalışanın sağ salim evine dönebilmesinin teminatıdır.

Kritik Risk Yönetimi Programı‘nın kararlılıkla uygulanması, sıfır kaza hedefini ulaşılabilir bir gerçekliğe dönüştürmenin en somut adımlarından biridir.

Kritik Risk Yönetimi Programı Eğitimi – Kurulumu Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza özel Kritik Risk Yönetimi Programı Eğitimini – Kurulumunu Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
+90 232 265 20 65
[email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular, İş Güvenliği, Makaleler16 Ağustos 2025

15 Ağustos 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatlarını Kullanacakların Fiziksel Sınırlarını Biliyor muyuz?

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin (tam vücut emniyet kemeri) yardımcı aparatlarını kullanacak kişilerin fiziksel sınırları, güvenli ve verimli bir kullanım sağlamak için önemli bir faktördür. Bu sınırlar, kullanıcının güvenliği ve yardımcı aparatlar arasındaki uyum için dikkate alınmalıdır.

İşte bu fiziksel sınırlarla ilgili genel bilgiler:

1. Fiziksel Sınırlar ve Kullanıcı Özellikleri

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin ve yardımcı aparatlarının doğru çalışabilmesi için kullanıcıların belirli fiziksel özelliklere uygun olmaları gerekir.

Bu sınırlar şunlardır:

1.1. Ağırlık

Alt sınır: 40 kg
Üst sınır: 120 kg
- Kemerin ve yardımcı aparatlarının tasarımı, bu ağırlık aralığına göre yapılır. Bu sınırların dışındaki ağırlıklar, kemerin düzgün çalışmamasına veya aparatların arızalanmasına yol açabilir.

1.2. Boy

Alt sınır: 150 cm
Üst sınır: 190 cm
- Bu boy aralığı, kemerin tüm özelliklerinin vücuda uyumlu olmasını sağlar. Daha kısa veya daha uzun kullanıcılar için özel tasarımlar gerekebilir.

1.3. Bel Çevresi

Alt sınır: 65 cm
Üst sınır: 105 cm
- Kemerin bel kısmı, kullanıcının bel ölçüsüne göre ayarlanabilmelidir. Bu sınırların dışında olan kullanıcılar için farklı ölçülerde kemerler gerekebilir.

1.4. Omuz Çevresi

Alt sınır: 85 cm
Üst sınır: 120 cm
- Omuz askıları, kullanıcının omuz ölçüsüne göre uyum sağlamalıdır. Bu sınırlar, kemerin omuz kısmının rahat oturması ve vücuda zarar vermemesi için belirlenmiştir.

2. Fiziksel Sınırların Aşılması Durumunda Olası Sonuçlar

2.1. Ağırlık Sınırının Aşılması

Sonuçlar:
- Kemerin kapasitesini aşan kullanıcılar, kemerin dikişlerinden, karabinadan veya şok emici sistemlerden gelen baskılar nedeniyle kemerin kopması riski ile karşılaşabilirler.
- Bağlantı noktaları veya halat sistemleri de aşırı ağırlık nedeniyle arızalanabilir.
- Düşüş sırasında şok emici sistemler yeterince etkili olmayabilir, bu da ciddi yaralanmalara yol açabilir.

2.2. Boy Sınırının Aşılması

Sonuçlar:
- Çok kısa kullanıcılar için kemerin uzunluğu yetersiz olabilir ve bel ile omuz kısımları düzgün oturmayabilir, bu da kemerin kaymasına neden olabilir.
- Çok uzun kullanıcılar için kemer, omuz ve bel kısmında yeterli destek sağlamayabilir ve kemer rahat bir şekilde yerinde durmayabilir, bu da düşüş sırasında zarar görme riskini artırabilir.

2.3. Bel Çevresi Sınırının Aşılması

Sonuçlar:
- Çok büyük bel çevresi olan kullanıcılar için kemerin bel kısmı sıkı olmayabilir veya yeterince sabitlenmeyebilir. Bu durum, kemerin kaymasına veya gevşemesine neden olabilir.
- Kemer düzgün bir şekilde oturmadığında, emniyet fonksiyonları tam olarak çalışmayabilir ve güvenlik riski oluşturabilir.

2.4. Omuz Çevresi Sınırının Aşılması

Sonuçlar:
- Omuz askıları, çok küçük bir omuz çevresi olan kullanıcılarda rahat olmayabilir, bu da kemerin kaymasına yol açabilir.
- Çok büyük omuz çevresi olan kullanıcılar için omuz askıları yetersiz olabilir ve kemerin rahat bir şekilde vücuda oturması engellenebilir, bu da güvenlik risklerine yol açabilir.

3. Eğitim ve Bilinçlendirme

3.1. Eğitim Verilmesi Gereken Konular

Kullanıcıların Fiziksel Sınırları: Kişilerin kemer ve yardımcı aparatları kullanmadan önce, fiziksel sınırlarını bilmeleri ve bu sınırlar içinde kullanmaları gerektiği öğretilmelidir.
Fiziksel Uygunluk: Kullanıcılar, kemerin ve yardımcı aparatların doğru şekilde kullanılabilmesi için uygun fiziksel ölçülere sahip olmalıdır. Eğitmenler, kullanıcıları bu konuda bilgilendirip, kemerin kullanımı öncesinde fiziksel sınırları gözden geçirmelidir.
Sınır Aşımı Durumunda Güvenlik Protokolleri: Eğer kullanıcılar fiziksel sınırlarını aşıyorsa, alternatif emniyet kemeri veya yardımcı aparatları hakkında bilgilendirme yapılmalı ve bu tür durumlar için güvenlik protokolleri oluşturulmalıdır.

Sonuç olarak, paraşüt tipi emniyet kemerinin yardımcı aparatları, sadece fiziksel sınırları içinde olan kullanıcılara uygun olmalıdır. Bu sınırların aşılması, kemerin verimliliğini azaltabilir ve ciddi güvenlik riskleri oluşturabilir. Bu nedenle, her kullanıcıdan önce uygunluk kontrolü yapılmalı ve eğitim süreçlerinde bu sınırların dikkate alınması sağlanmalıdır.

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatlarını Kullanacakların Fiziksel Sınırlarını İçeren Tablo

Fiziksel Özellik	Alt Sınır	Üst Sınır	Açıklama
Ağırlık	40 kg	120 kg	Kemerin tasarımı, bu ağırlık aralığına göre yapılır. Ağırlık dışındaki kullanıcılar için özel tasarımlar gerekebilir.
Boy	150 cm	190 cm	Bu boy aralığı, kemerin uyumlu olmasını sağlar. Daha kısa veya daha uzun kullanıcılar için farklı tasarımlar gerekebilir.
Bel Çevresi	65 cm	105 cm	Kemeri düzgün bir şekilde oturtmak için bel çevresi bu sınırlar içinde olmalıdır.
Omuz Çevresi	85 cm	120 cm	Omuz askıları, kullanıcının omuz ölçüsüne göre ayarlanmalıdır. Bu sınırlar dışındaki kullanıcılar için farklı ayar mekanizmaları gerekebilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

Omuz, bel ve bacak destek noktaları
Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
CE işareti ve üretici beyanı
Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.

🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Makaleler15 Ağustos 2025

13 Ağustos 2025

İş Ayakkabısında Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Değerli Çalışanlar,

“İyi bir iş ayakkabısı sadece rahatlık değil, aynı zamanda hayat kurtarır!”

İş yerinde güvenliğinizin temel taşlarından biri de doğru iş ayakkabısı seçimi ve kullanımıdır. Ayaklarınız, gün boyu beden yükünü taşır; darbe alabilir, ezilebilir, kayabilir ya da kesici-delici risklere maruz kalabilir. Bu yüzden, iş ayakkabısı sıradan bir giysi değil, kişisel koruyucu donanımdır (KKD) ve özen ister.

🥾 🥾 🥾

İş Ayakkabısı Seçiminde Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Ayakkabıyı alırken ilk sorulması gereken soru şudur:
👉 “Benim yaptığım işin ne tür riskleri var?”

Çünkü her ayakkabı her işe uygun değildir. İşte bazı temel riskler ve uygun ayakkabı tipleri:

Risk Türü	Ayakkabı Özelliği
Ağır cisim düşme/ezilme	Çelik veya kompozit burun koruyuculu (S1, S3)
Kaygan zemin	Kaymaz taban (SRC sertifikalı)
Elektrik riski	Antistatik/elektriksel izolasyonlu
Islak ve çamurlu ortam	Su geçirmez (WR veya S3 sınıfı)
Delici cisimler (çivi vs.)	Delinmeye dayanıklı taban (S1P veya S3)
Kimyasal temas	Kimyasala dayanıklı özel malzeme

👉 CE Belgesi ve EN ISO 20345 gibi standartlara uygunluk mutlaka kontrol edilmelidir.
Bu belgeler, ayakkabının gerçekten koruma sağladığını gösterir.

Ayakkabıyı Elinize Aldığınızda Neleri Kontrol Etmelisiniz?

Bir iş ayakkabısını elinize aldığınızda sadece dış görünüşüne bakmak yeterli değildir.

Şunlara dikkat edin:

🔹 Çelik burun sertliği: Parmağınızla bastırarak içten dışa çelik korumanın sağlam olduğunu hissedin. Eğilmiyor, esnemiyorsa iyidir.
🔹 Taban yapısı: Sert ama esnek olmalı. Bükmeye çalışın; tamamen sertse rahat hareket ettirmez, çok esnekse güvenlik zayıftır.
🔹 Dikiş ve yapıştırma kalitesi: Dikişler düzgün ve sağlam olmalı, taban gövdeden ayrılmamalı.
🔹 Koku: Aşırı keskin plastik ya da kimyasal kokular, kalitesiz ve zararlı malzeme kullanımına işaret edebilir.
🔹 Etiketler: İç kısmında CE, EN ISO ve S1, S2, S3 gibi sınıflar yazmalı. Bunlar yoksa kullanmamalısınız.

Ayakkabıyı Denerken Nelere Bakmalısınız?

Ayakkabıyı sadece giyip “ayağıma oldu” demek yeterli değildir.

Denerken şunları mutlaka kontrol edin:

🔸 Ayakta boşluk bırakmalı: Ayağınızla ayakkabı arasında küçük bir boşluk olmalı ama çok büyük olmamalı. Sıkarsa gün boyu kan dolaşımınızı bozar, gevşekse yürürken bileğinizi burkabilirsiniz.
🔸 Ayakta 10 dakika yürüyün: Ayakkabıyla bir süre dolaşın. Topuk vurması, burun baskısı, taban rahatsızlığı varsa değiştirin.
🔸 İş çorabıyla deneyin: Gün içinde kullanacağınız kalın iş çorabıyla ayakkabıyı deneyin. Çıplak ayakla denemek yanıltıcı olur.
🔸 Ayak terlemesi hissediliyorsa: Ayakkabının hava geçirgenliği kötü olabilir. Uzun saatlerde koku ve mantar oluşabilir.
🔸 Ayağı tam kavramalı: Topuk kısmı ayağı sabitlemeli ama ayak parmakları serbest kalmalı.

Ayakkabıyı Kullanırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

🥾 Doğru ayakkabıyı aldınız, peki kullanırken nelere dikkat etmelisiniz?

🔹 Bağcıkları sıkı bağlayın: Gevşek bağcıklı ayakkabılar ayağı sabitlemez, düşme riskini artırır.
🔹 Her gün kontrol edin: Taban ayrılmış mı? Çivi batmış mı? Su alıyor mu? Ayakkabıyı her gün giymeden önce kısa bir gözden geçirme yapın.
🔹 Islak ayakkabıyı hemen giymeyin: Kurumadan giyilen ayakkabılar mantara davetiye çıkarır.
🔹 Sadece işe özel kullanın: İş ayakkabısını günlük hayatta kullanmayın. Hem koruyucu etkisi azalır, hem de aşınma artar.

Ayakkabıyı Kullanmadığınız Zamanlarda Nasıl Saklamalısınız?

İş ayakkabısı da tıpkı kask gibi korunması gereken bir ekipmandır.

🔸 Serin ve kuru bir yerde saklayın: Nemli ortamda bırakılan ayakkabılar kısa sürede küflenebilir.
🔸 Güneş altında bırakmayın: Aşırı güneş ısısı ayakkabının malzemesini çatlatır, deformasyona neden olur.
🔸 Havalandırın: Gün sonunda içine gazete kâğıdı koyarak nemini alabilirsiniz.
🔸 Tozdan koruyun: Ayakkabıyı kutusunda ya da bez torbada saklayın.
🔸 Deforme olmuşsa atın: Çizik, taban kopması, iç astar yırtılması varsa tamir etmeye çalışmayın, yenisini talep edin.

✅ ✅ ✅

Ayaklarınız Güvendedir, Siz de Güvendesiniz!

Unutmayın, doğru iş ayakkabısı sizi sadece çividen, sıvıdan ya da düşen malzemeden korumaz; bir ömür sağlıklı ayaklarla çalışmanıza ve yaşamanıza katkı sağlar. Bu yüzden seçiminden saklamasına kadar dikkatli olmalı, iş ayakkabısını sadece giysi değil, güvenliğinizin bir parçası olarak görmelisiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18540&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ EU-OSHA – Kişisel koruyucu ekipmanlara ilişkin (AB) 2016/425 sayılı Yönetmelik https://osha.europa.eu/en/legislation/directive/regulation-eu-2016425-personal-protective-equipment

⭐️⭐️ OSHA – Genel Endüstri için Kişisel Koruyucu Donanım https://www.osha.gov/laws-regs/federalregister/1994-04-06

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği13 Ağustos 2025

11 Ağustos 2025

EN ISO 13688 ve Sektöre Özgü Kıyafet Standartları Koruyucu Giysi Yaklaşımında Temel Prensipler

EN ISO 13688 – Genel Gereksinimler

EN ISO 13688, tüm koruyucu giysiler için eşlik eden “çerçeve standardı” dır. Bu standart, belirli bir risk türüne yönelik giysi standartlarını tamamlar. Tek başına koruma sağlamaz; ancak, tüm koruyucu kıyafetlerin ergonomi, güvenlik, uyumluluk ve etiketleme gibi temel kriterleri karşılamasına zemin hazırlar.

EN ISO 13688 Temel Kriterler

Kriter	Açıklama
Ergonomi ve Konfor	Giysi, etkinliği engellemeden koruma sağlamalı; terleme, aşırı zorlanma ya da hareket kısıtlaması yaşamamalıdır .
Zararsızlık (Innocuousness)	Malzemeler toksik, alerjen ya da kanserojen madde barındırmamalı; özel testlerle (Cr VI, azo boyar, Ni salınımı, pH) standart sınırlar içinde olmalıdır .
Beden Uygunluğu	Etiketlerde vatanda bedene uygun beden tablosu belirtilmeli (EN ISO 3635); beden ve kol-boyun oranlarında esnek aralık bırakılmalıdır .
Yaşlanma Dayanımı	Yıkama ve kurutma sonrası boyut, dayanıklılık, etiket akışı gibi parametreler sınanmalı; +/–%3 (dokuma) / +/–%5 (örme) toleransları aşılmamalıdır .
Uyumluluk (Compatibility)	Koruyucu ekipmanlarla birlikte giyildiğinde entegre çalışmalı; örn. ceket ve eldiven arası sızdırmazlık
İşaretleme & Etiketleme	CE işareti, üretici, model, tehlike piktogramları, bakım önerileri ulusal dilde ve dayanıklı etiketlerde olmalıdır .

EN ISO 13688 Üretim Süreci ve Test Metodolojisi

Zararlı Madde Testleri

Cr(VI): ISO 17075 yöntemine göre <3 mg/kg
Nikel salınımı (EN 1811): <0.5 µg/cm²/h
pH testi: Doğal kumaşlarda 3.5–9.5 arası (ISO 3071)

Tasarım ve Ergonomi

Giysi üzerindeki açıklıklar, uzama, koruma katmanları ve ek parçalar doğru düzenlenmeli; hareketle açık kalmamalı .
Dikiş, fermuar, cepler gibi ek parçalar kullanım süresince problem çıkarmamalı.

Yaşlanma Deneyi

Sanayi tipi yıkama/ev tipi yıkama sıklıkla uygulanır (ISO 6330 / 15797).
Boyut değişimi, renk solması, etiket akması kontrol edilir.

Sektöre Özgü Standartlarla Entegrasyon

EN ISO 13688 yalnızdır, ancak aşağıdaki daha özel standartlarla birlikte uygulanır:

EN ISO 11611 (Kaynak koruması): Sıçrayan erimiş metal ve ark ışınına dayanıklılık.
EN ISO 11612 (Alev ve ısıya dayanıklılık): Alev yayılımı, temas sıcaklığı, konvektif/radyant ısı.
EN ISO 20471 (Yüksek görünürlük): Reflektör yüzey oranı ve renk standardı.
EN 1149 (Antistatik): Statik birikim limitleri, patlayıcı ortamlarda kritik
EN 14126 (Biyolojik ajanlar), EN 13982 (Toz ve partikül), EN 14605 (Sıvı kimyasal geçirmezlik) gibi diğer sektörlere özel tipler.

Bu uyum, çalışan giysisinin hem genel hem de spesifik risklere karşı etkin bir koruma sunmasını sağlar.

Fark Yaratan Teknik Detaylar

Renk Direnci ve Solma

ISO 105 koşullarında terleme ve yıkamayla renk koruması test edilir; gri skalada ≥4 derecesi gerekir .

Doku Uyumu ve Aşınma

Üretimde iplik çekme, nanotekstil, fazla kalın/ince kumaşlama gibi kalite kriterleri uygulanır. EN ISO 13688 bunların uzun vadede giysi performansına etkisini kapsar.

Dokunma Konforu

Giysi deriye temas ettiğinde, dikiş, etiket, aksesuarlardan oluşabilecek baskı ve tahriş faktörleri dikkate alınır.

Uygulama Alanlarında EN ISO 13688’in Rolü

İnşaat ve Bakım

Çok katmanlı sistemler; yüksek görünürlük ve yangın dayanımı önceliklidir. EN ISO 20471 ile birlikte uygulanır.

Kaynak ve Metal Üretimi

EN ISO 11611/11612 standartlarıyla birlikte antistatik (EN 1149) kumaşlar kullanılır.

Kimya Sektörü

Kimyasal geçirimsi (EN 14605) sağlanırken, alt kumaş EN ISO 13688 şartlarını da korur.

Elektrik/Bakım

HEAT ve ARC risklerinde çoklu sertifikasyonlu giysiler; EN 1149+11612+11611 koşulları uygulanır.

Sertifikasyon ve CE Uygunluk

Koruyucu giysiler üretildikten sonra CE işaretiyle piyasaya sunulur.
EN ISO 13688 ile birlikte sektörspesifik standarda da uyumluluk belgeleri gerekir.

Teknik Dosya Ekleri

Test raporları
Kullanıcı el kitapları
Bakım prosedürleri
CE etiket kılavuzu

Gelecek Eğilimler & Sürdürülebilirlik

ISO 13688:2013+A1 2021 güncellemesi, sürdürülebilir üretim, geri dönüşüm ve çevre dostu malzemelere vurgu yapıyor

EN ISO 13688, koruyucu giysi tasarımında temel çerçeveyi oluşturur. Spesifik tehlikelerle mücadelde sektör standardıyla birlikte uygulanır.

İş güvenliği açısından pratikteki etkisi net; koruyucu kıyafetin rahat, güvenilir, uzun ömürlü ve kullanıcı dostu olması ilke haline gelir. İşçilere yönelik bilinçlendirme ve satınalma süreçlerinde bu kriterlerin hassasiyetle uygulanması, kazaların ve yanlış kullanımın önüne geçer.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Makaleler11 Ağustos 2025

9 Ağustos 2025

İzmit Körfezi’nde Bulunan Kara, Su ve Hava Canlılarının, Tersane Çalışanları İçin Oluşturabileceği Riskler

İzmit Körfezi… Sanayiyle iç içe geçmiş bir doğa parçası. Dışarıdan bakıldığında mavinin ve yeşilin buluştuğu bu bölge, aynı zamanda ülkemizin önemli tersanelerine ev sahipliği yapmaktadır. Ancak ne yazık ki sadece gemiler değil, mikroorganizmalar, böcekler, deniz canlıları ve hava yoluyla taşınan zararlılar da bu sahalarda “faal” durumdadır.

Tersanelerde çalışan yüzlerce emekçi için görünmeyen ancak son derece etkili bir risk tablosu her gün yeniden yazılmaktadır. Bu riskler yalnızca mekanik ya da kimyasal değildir. Doğanın sessiz oyuncuları – yani kara, su ve hava canlıları – zaman zaman hastalık taşıyabilir, alerjik reaksiyonlara sebep olabilir ya da fiziksel zarar verebilir. İşte bu nedenle, iş sağlığı ve güvenliği alanında, çevresel biyolojik tehditlerin sistematik biçimde değerlendirilmesi artık bir tercih değil; zorunluluktur.

Bu çalışma, İzmit Körfezi’nde doğal olarak bulunan kara, su ve hava canlılarının iş sağlığı açısından oluşturabileceği zoonoz, alerjenik, ve fiziksel-tehlikeli temas risklerini bilimsel temele dayalı bir şekilde sınıflandırmakta ve Latince adlarından halkta bilinen isimlerine kadar tüm yönleriyle ortaya koymaktadır. Amaç, bu canlıları korkulacak birer tehdit olarak göstermek değil; farkındalık yaratarak çalışan güvenliğini doğayla uyumlu biçimde artırmaktır.

İzmit Körfezi’nde bulunan kara, su ve hava canlılarının, tersane çalışanları için oluşturabileceği riskleri üç ana başlık altında kategorize edelim.

Zoonoz riski (hastalık taşıma potansiyeli)
Alerjen riski (solunum/dokunma kaynaklı)
Fiziksel-tehlikeli temas riski (ısırma, sokma, toksin)

Her canlı için Latince adı, halk adı, risk türleri, ve özet açıklama tablo formatında aşağıda veriyorum.

Latince Adı	Halk Adı	Risk Türü	Risk Detayı (Özet)
Rattus norvegicus	Lağım sıçanı	Zoonoz, Alerjen	Leptospiroz, hantavirüs; idrar ve dışkıdan alerjen maruziyeti
Rattus rattus	Çatı sıçanı	Zoonoz, Alerjen	Salmonella, tifo; tüy ve dışkı alerjen
Mus musculus	Ev faresi	Zoonoz, Alerjen	Hantavirüs, tifo; inhalan alerjenler
Felis catus	Sahipsiz kedi	Zoonoz	Toksoplazmozis, kuduz (nadiren), tırmalama hastalığı
Canis lupus familiaris	Sahipsiz köpek	Zoonoz, Fiziksel	Kuduz, tenya, ısırık/yaralanma riski
Erinaceus concolor	Kirpi	Zoonoz	Pire taşıyıcılığı, salmonella
Martes foina	Kaya sansarı	Zoonoz	Kuduz potansiyeli, dışkı-bakteri taşıyıcılığı
Bufo bufo	Kara kurbağası	Fiziksel, Alerjen	Deri toksinleri, temasla tahriş
Hyla arborea	Ağaç kurbağası	Alerjen	Deri salgısı hassasiyet oluşturabilir
Testudo graeca	Kaplumbağa	Zoonoz	Salmonella taşıyıcısı
Hemidactylus turcicus	Duvar kertenkelesi	Alerjen (düşük)	Zararsız, nadiren dışkı alerjisi
Lacerta viridis	Yeşil kertenkele	Alerjen (düşük)	Nadiren temas tahrişi
Mytilus galloprovincialis	Midye	Alerjen, Zoonoz	Alerjik reaksiyon; ağır metal ve patojen birikimi
Crangon crangon	Kum karidesi	Alerjen	Kabuklu alerjisi olanlar için riskli
Carcinus aestuarii	Yeşil yengeç	Alerjen	Kabuklu alerjisi, el temasıyla tahriş
Callinectes sapidus	Mavi yengeç	Alerjen	Kabuklu reaksiyonları, temasla tahriş
Pelagia noctiluca	Ateş denizanası	Fiziksel, Alerjen	Ciddi cilt tahrişi, temasla ağrı
Mnemiopsis leidyi	Taraklı denizanası	Alerjen (düşük)	Zararsız, dolaylı etkili (ekosistem bozulması)
Aurelia aurita	Ay denizanası	Fiziksel	Hafif yanık/tahriş
Larus michahellis	Gümüş martı	Zoonoz, Fiziksel	Salmonella, dışkıdan bulaş; saldırgan davranışlar

Latince Adı	Halk Adı	Risk Türü	Risk Detayı (Özet)
Trachurus mediterraneus	İstavrit	Alerjen	Kabuklu-balık alerjisi olanlarda risk; iskelelerde temas
Sparus aurata	Çipura	Alerjen (düşük)	Gıda işleme alanlarında temas alerjisi
Dicentrarchus labrax	Levrek	Alerjen (düşük)	Kabuklu/balık alerjisi olanlar için olası reaksiyon
Engraulis encrasicolus	Hamsi	Alerjen	Gıda kaynaklı alerji; iskele-temas
Pomatomus saltatrix	Lüfer	Fiziksel	Sivri dişler, yanlış tutuşta ısırık riski
Mugil cephalus	Kefal	Alerjen (düşük)	Kıyı balıkçılığı sırasında temas alerjisi
Belone belone	Zargana	Fiziksel	Sivri çenesiyle temas halinde cilt yaralanması
Gobius niger	Kaya balığı	Fiziksel (düşük)	Temasla nadiren cilt tahrişi
Atherina boyeri	Gümüş balığı (Atarina)	Alerjen	Küçük boyutlu ama toplu temasta kabuklu etkisi
Chelon labrosus	Gri kefal	Alerjen (düşük)	Balık işleme alanlarında potansiyel reaksiyon
Callinectes sapidus	Mavi yengeç	Alerjen, Fiziksel	Kabuklu teması; sıkıştırma yaralanmaları
Donax trunculus	Kum midyesi	Alerjen	Kabuklu alerjisi olanlarda ciltte kaşıntı
Cerastoderma glaucum	Lagün midyesi	Alerjen	Kabuklu temas reaksiyonu potansiyeli
Mya arenaria	Kum midyesi (büyük)	Alerjen	El ile temasla hafif alerjen etkisi
Paracentrotus lividus	Deniz kestanesi	Fiziksel	Batma ve toksik iğne tepkileri
Holothuria tubulosa	Deniz hıyarı	Alerjen (düşük)	Ciltte hafif tahriş, nadir
Ophioderma longicauda	Yılan yıldızı	Fiziksel	Tersane kıyı betonlarında elle temasta tahriş
Actinia equina	Kırmızı deniz anası	Fiziksel, Alerjen	Dokunmayla yanma, toksin hassasiyetleri
Phalacrocorax carbo	Karabatak	Zoonoz	Kuş dışkısı ile histoplazmoz riski
Phalacrocorax pygmaeus	Cüce karabatak	Zoonoz	Tersane çatılarında dışkı teması – solunum riskleri

Latince Adı	Halk Adı	Risk Türü	Risk Detayı (Özet)
Ardea cinerea	Gri balıkçıl	Zoonoz, Fiziksel	Dışkı kaynaklı mikrobiyal bulaş; kıyıda saldırgan olabilir
Egretta garzetta	Küçük ak balıkçıl	Zoonoz	Tüy ve dışkı kaynaklı solunum riski (örn. histoplazmoz)
Anas platyrhynchos	Yeşilbaş ördek	Zoonoz, Alerjen	Kuş gribi vektörü, dışkı kaynaklı enfeksiyon riski
Sterna hirundo	Sumru	Zoonoz, Fiziksel	Yuva döneminde saldırganlık, dışkı ile bulaş
Larus ridibundus	Karabaş martı	Zoonoz	Salmonella ve kampilobakter potansiyeli
Columba livia	Güvercin	Zoonoz, Alerjen	Kriptokokkoz, psittakoz; tüy-dışkı solunumu
Corvus cornix	Leş kargası	Zoonoz	Çöp karıştırıcılığı, enfekte dışkı riski
Passer domesticus	Serçe	Alerjen, Zoonoz	Tüy ve dışkı inhalasyonu ile duyarlılık
Delichon urbicum	Ev kırlangıcı	Alerjen	Yuvalama bölgesinde dışkı birikimi, solunum yolu etkisi
Hirundo rustica	Kırlangıç	Alerjen	Tavanlarda yuvalama; dışkı kaynaklı alerjen riski
Falco tinnunculus	Kerkenez	Zoonoz (düşük)	Nadir dışkı teması; yırtıcı olduğu için doğrudan risk düşüktür
Buteo buteo	Şahin	Fiziksel (düşük)	Tersane yakınında yuva varsa savunma davranışı olabilir
Tursiops truncatus	Afalina (şişe burunlu yunus)	Fiziksel (nadir)	İnsan dostudur, ama iskeleye çarpış veya strese girme riski
Delphinus delphis	Bayağı yunus	Fiziksel (nadir)	Kıyı sığlıklarında nadir, kıyıdan gözlem dışında etkileşim az
Mnemiopsis leidyi	Taraklı denizanası	Alerjen (dolaylı)	Plankton dengesi bozucu; balık azalması → dolaylı etki
Beroe ovata	Avcı taraklı	Alerjen (dolaylı)	Ekosistem etkisi, doğrudan temas riski yoktur
Podarcis muralis	Duvar kertenkelesi	Alerjen (düşük)	Nadiren iç mekânlara girer; dışkısı potansiyel alerjen
Vulpes vulpes	Kızıl tilki	Zoonoz, Fiziksel	Kuduz, dışkı ile parazit yayılımı; kıyı bölgesine inebilir
Lepus europaeus	Yabani tavşan	Zoonoz	Tularemi (Francisella tularensis); nadir ama ciddi risk
Martes foina	Kaya sansarı	Zoonoz	Kuduz, evcil hayvanlara saldırı, gece aktif

Latince Adı	Halk Adı	Risk Türü	Risk Detayı (Özet)
Apis mellifera	Bal arısı	Fiziksel, Alerjen	Sokma riski, arı alerjisi olanlarda anafilaktik şok riski
Vespula germanica	Alman eşekarısı	Fiziksel, Alerjen	Saldırgan, sokma sonucu alerjik reaksiyon riski yüksek
Polistes dominula	Kağıt yaban arısı	Fiziksel, Alerjen	Çatı altlarında yuva; beklenmeyen sokmalar
Bombus terrestris	Bombus (büyük arı)	Fiziksel, Alerjen	Nadir sokar, ama alerjisi olanlar için tehlikeli
Culex pipiens	Sivrisinek	Zoonoz, Alerjen	Bataklık alanlarda artar; Batı Nil virüsü taşıyıcısı
Aedes albopictus	Asya kaplan sivrisineği	Zoonoz, Alerjen	Zika, chikungunya; ısırıkla alerjik reaksiyonlar
Phlebotomus papatasi	Tatarcık	Zoonoz	Şark çıbanı (Leishmaniasis) taşıyıcısı
Ixodes ricinus	Kenar (Avrupa türü)	Zoonoz	Lyme hastalığı, Kırım-Kongo kanamalı ateşi potansiyeli
Hyalomma marginatum	Kırım-Kongo kenesi	Zoonoz	Ciddi enfeksiyon riski; hayvanlardan insanlara geçiş
Blatta orientalis	Kara hamam böceği	Alerjen, Zoonoz	Alerjen partikül kaynağı, patojen taşıyıcısı
Periplaneta americana	Amerikan hamam böceği	Alerjen, Zoonoz	Solunum yolu alerjeni; özellikle depo alanlarında görülür
Tenebrio molitor	Un kurdu	Alerjen	Depolarda yaygın; deri döküntüsü ve solunum riski
Dermatophagoides pteronyssinus	Toz akarları	Alerjen	Kapalı alanlarda alerjen partikül maruziyeti
Sarcoptes scabiei	Uyuz akarı	Zoonoz, Fiziksel	Cilt paraziti; temasla bulaşabilir
Lucilia sericata	Yeşil sinek	Zoonoz	Yaralara yumurta bırakabilir (miyazis riski)
Musca domestica	Ev sineği	Zoonoz	Enfeksiyon taşıyıcı; gıda ve açık alanlarda risk
Tipula spp.	Vinç sineği	Alerjen (düşük)	Zararsızdır, ama bazı kişilerde temasla iritasyon
Chironomus spp.	Sivrisinek benzeri sinek	Alerjen	Kıyılarda yoğunluk; ölü bireylerin parçaları alerjen
Forficula auricularia	Kıskaç böceği	Fiziksel (düşük)	Nadiren savunma davranışı, cilde zarar vermez ama rahatsız edici
Armadillidium vulgare	Bokböceği (takoz böceği)	Alerjen (düşük)	Temasla hafif cilt tahrişi, nemli alanlarda yaygın

Latince Adı	Halk Adı	Risk Türü	Risk Detayı (Özet)
Erinaceus europaeus	Kirpi	Zoonoz, Fiziksel	Dışkısıyla parazit taşıyabilir; iğneleri ciltte enfeksiyona yol açabilir
Rattus norvegicus	Lağım sıçanı	Zoonoz	Leptospiroz, hantavirüs, salmonella vektörü
Rattus rattus	Çatı sıçanı	Zoonoz	Veba ve tifo taşıyıcısı; yiyecek depolarında risk
Mus musculus	Ev faresi	Zoonoz, Alerjen	İdrar ve tüy partikülleriyle solunum alerjen riski
Canis lupus familiaris	Sahipsiz köpek	Zoonoz, Fiziksel	Kuduz, echinococcus; ısırma riski; grup saldırıları
Felis catus	Sahipsiz kedi	Zoonoz, Alerjen	Toxoplasma, kuduz; tüy alerjeni ve tırmalama riski
Bufo bufo	Kara kurbağası	Toksik, Fiziksel	Deri bezlerinden toksin salgılar; temasla tahriş
Rana ridibunda	Su kurbağası	Zoonoz (düşük)	Bataklıklarda; salmonella taşıyıcısı olabilir
Testudo graeca	Tosbağa (kara kaplumbağası)	Zoonoz (düşük)	Nadir, ama salmonella bulaştırıcısı
Mauremys rivulata	Nil kaplumbağası	Zoonoz (düşük)	Temasla bakteri geçişi; kirlilikle ilişkili risk artar
Pelophylax bedriagae	Levanten kurbağası	Zoonoz (düşük)	Nemli alanlarda salmonella taşıma potansiyeli
Dolichophis caspius	Hazar yılanı	Fiziksel (düşük)	Zararsız, ama çalışanlarda korku ve panik yaratabilir
Natrix tessellata	Su yılanı	Fiziksel (düşük)	Zehirsizdir, ancak savunmada ısırabilir
Vipera ammodytes	Boynuzlu engerek	Fiziksel, Toksik	Zehirli ısırık riski; ilk yardım gerektirir
Macrovipera lebetina	Koca engerek	Fiziksel, Toksik	Türkiye’de nadir ama zehirli; ağır tıbbi sonuçlar
Glycera spp.	Kan kurdu (polychaeta)	Fiziksel	Isırabilir; küçük ama keskin çeneleriyle kanamalı yara açabilir
Nereis diversicolor	Çok kıllı deniz kurdu	Fiziksel	Elle tutulduğunda ısırabilir; hafif cilt iritasyonu
Branchiostoma lanceolatum	Mızrak başı (ilkel kordalı)	Alerjen (nadir)	Temas alerjisi potansiyeli; nadir tür
Sagitta setosa	Ok kurtçukları (chaetognatha)	Alerjen (dolaylı)	Planktonik, solunum alerjenlerine katkıda bulunabilir
Aurelia aurita	Ay denizanası	Fiziksel, Alerjen	Hafif temasla cilt tahrişi; mevsimsel olarak kıyılarda artar

Bir çalışanın başına düşen cıvata kadar, sinek ısırığı da risk oluşturabilir. Deniz suyunun altında gizlenen denizanası kadar, havada süzülen polen de ciddi bir sağlık sorununun habercisi olabilir. Bu nedenle iş sağlığı yönetiminde “büyük” tehlikeler kadar “küçük” olanlar da dikkate alınmalıdır. Çünkü iş kazası sadece patlama, düşme veya kimyasal sızıntıyla gelmez; bazen bir kuş dışkısında, bir balık dikeninde, ya da bir arının iğnesinde gizlenmiş olarak gelir.

İzmit Körfezi’ndeki canlı çeşitliliği, bölgeye özgü bir zenginliktir. Ancak bu zenginlik, uygun önlem alınmazsa çalışanlar için bir tehdit halini alabilir. Biyolojik riskleri bilmek, görmezden gelmekten daha güçlü bir koruma sağlar. Sizlere yukarıda sunmuş olduğum tablo, yalnızca bir liste değil; sahadaki görünmeyen düşmanlara karşı hazırlıklı olmanın pusulasıdır.

Unutmayalım: Doğa ile barışmak için, önce onu tanımak gerekir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İzmit Körfezi Kıyılarında İnsan Kaynaklı Jeomorfolojik Değişimler ve Süreçler https://www.researchgate.net/publication/354732570_Izmit_Korfezi_Kiyilarinda_Insan_Kaynakli_Jeomorfolojik_Degisimler_ve_Surecler

⭐️⭐️ Kocaeli’de Tarım Ve Hayvancılık http://www.kocaeli.gov.tr/kocaelinde-tarim-ve-hayvancilik

⭐️⭐️ KÖRFEZ SULAKALANI (KOCAELİ) ORNİTOFAUNASI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/79844/T06379.pdf?sequence=1

⭐️⭐️ İZMİT KÖRFEZİ BALIKLARI VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/226532/yokAcikBilim_181926.pdf?sequence=-1&isAllowed=y

⭐️⭐️ Türkiye’de Meslek Hastalıkları ve Tersaneler (In English: Occupational Diseases and Shipyards in Turkey) https://www.researchgate.net/publication/341869003_Turkiye’de_Meslek_Hastaliklari_ve_Tersaneler_In_English_Occupational_Diseases_and_Shipyards_in_Turkey

⭐️⭐️ GEMİ İNŞA SANAYİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/ET001021.pdf

⭐️⭐️ Yılan Sokmalarının Değerlendirilmesi ve Tedavisi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553151/

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.who.int/health-topics/snakebite#tab=tab_1

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.nature.com/articles/nrdp201763

⭐️⭐️ Zehirli yılan ısırıkları: Klinik tanı ve tedavi https://jintensivecare.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40560-015-0081-8

⭐️⭐️ Yılan ısırığının kronik sağlık etkileri ve maliyeti https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590171021000102

⭐️⭐️ Antimikrobiyal Yönetimi Çağında Yılan Isırması Sonrası Antibiyotik Kullanımı https://www.mdpi.com/2072-6651/16/1/37

⭐️⭐️ Yeni nesil yılan ısırığı tedavileri ölüm oranını azaltabilir https://www.nature.com/articles/d41586-024-03818-z

⭐️⭐️ Yılan sokmasından korunma, ilk yardım ve tedavi. https://www.outdoorhaber.com/saglik/yilan-sokmasi#google_vignette

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni9 Ağustos 2025

8 Ağustos 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatları

İnşaat iskelelerinden rüzgar türbinlerine, tersanelerden elektrik iletim hatlarına kadar, yüksekte çalışma artık birçok sektörde kaçınılmaz bir gerçek. Bu zorlu alanlarda çalışanların güvenliği, yalnızca bilgi ve dikkatle değil, aynı zamanda doğru seçilmiş, standartlara uygun emniyet ekipmanlarıyla sağlanabilir.

Paraşüt tipi emniyet kemerleri (tam vücut kemerleri), düşme riskine karşı en kritik kişisel koruyucu donanımlardan biri olarak öne çıkar. Ancak bu sistem tek başına yeterli değildir. Kemerin etkili ve güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için yardımcı aparatların – yani lanyard, karabina, düşüş durdurucu, bağlantı halatları, ankraj noktaları, şok emiciler ve kılavuz sistemleri – doğru şekilde seçilmesi ve standartlara uygun olarak kullanılması gerekir.

Bu yazıda, sadece bir teknik listeleme değil; aynı zamanda yüksekte çalışmanın “görünmeyen kahramanlarını” tanıtmayı ve bu hayati ekipmanların neden özenle seçilmesi gerektiğini anlatmayı amaçladım.

Ulusal ve uluslararası standartlara (EN 354, EN 355, EN 361, EN 362, EN 795 vb.) uygunluk, bu aparatların üretiminde kullanılan malzemelerin türü (örneğin poliester, galvanizli çelik, alüminyum, yüksek mukavemetli tekstil lifleri) ve piyasada kabul görmüş örnek marka/modeller, bu çalışmanın temel yapı taşlarını oluşturacaktır.

🔩 1. Karabinalar

➤ Malzemeler:

Alaşımlı alüminyum (7075-T6, 6061)
Paslanmaz çelik (304, 316)
Titanyum alaşımları (yüksek dayanım gereken uygulamalar için)

➤ Standartlar:

EN 362 (Kişisel düşüş durdurma sistemleri – Bağlantı elemanları)
ANSI Z359.12 (ABD standardı)

➤ Örnek Marka / Modeller:

Petzl OK Triact-Lock (Alüminyum)
Kong Frog Cable Carabiner (Yüksek hızlı bağlantı)
Skylotec Double Action Steel Carabiner

🧵 2. Halatlar (Lanyard / Şok emici bağlantı halatları)

➤ Malzemeler:

Polyester (Yüksek UV direnci)
Naylon (Elastik özellik için)
Aramid (Alev geciktirici modeller için)

➤ Standartlar:

EN 354 (Bağlantı halatları)
EN 355 (Enerji emicili bağlantı halatları)
EN 1891 (Statik halatlar)

➤ Örnek Marka / Modeller:

Honeywell Miller Manyard Stretch Lanyard
3M DBI-SALA ShockWave2 Lanyard
Skylotec L-0322 Elastic Lanyard

🛑 3. Düşüş Durdurucular (Düşüş Tutucu Cihazlar)

➤ Malzemeler:

Paslanmaz çelik gövde
Termoplastik kaplamalı mekanik sistemler
Anti-korozyon kaplama (deniz/kimyasal ortamlarda)

➤ Standartlar:

EN 353-1 (Sabit dikey sistemler için)
EN 353-2 (Esnek dikey sistemler için)

➤ Örnek Marka / Modeller:

Petzl ASAP Mobile Fall Arrester
Protecta Rebel SRL (Self-retracting lifeline)
Kratos FA 20 401 02 Düşüş Durdurucu

🧷 4. Ankraj Sistemleri (Bağlantı Noktaları ve Halka Sistemleri)

➤ Malzemeler:

Galvanizli çelik
Paslanmaz çelik
Alüminyum döküm veya kaynaklı sistemler

➤ Standartlar:

EN 795 (Sabit ve mobil ankraj sistemleri)
CEN/TS 16415 (Çoklu kullanıcı sistemleri)

➤ Örnek Marka / Modeller:

3M DBI-SALA Roof Anchor 2103673
Petzl Coeur Stainless Anchor Plate
Miller H-Design Mobile Anchor Point

⚙️ 5. Yükselme / İniş Sistemleri (Ascender / Descender)

➤ Malzemeler

Kovanlı alüminyum gövde
Çelik veya bronz dişli sistemler
Ergonomik kauçuk kaplama tutacak

➤ Standartlar

EN 12841 (İple erişim sistemleri – kontrol cihazları)
EN 341 (İniş sistemleri için)

➤ Örnek Marka / Modeller

Petzl I’D Descender
Camp Turbo Chest Ascender
CMC Rescue MPD Descender/Belay

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatları Tablosu

Yardımcı Aparat	Malzeme	Standart	Marka / Model Örneği
Karabina	Alüminyum, Çelik, Titanyum	EN 362, ANSI Z359	Petzl OK, Skylotec Double Action
Lanyard / Halat	Polyester, Naylon, Aramid	EN 354, EN 355	Miller Manyard, 3M ShockWave2
Düşüş Durdurucu	Paslanmaz çelik, Termoplastik	EN 353-1, EN 353-2	Petzl ASAP, Protecta Rebel
Ankraj Sistemi	Galvanizli / Paslanmaz Çelik	EN 795	DBI-SALA Roof Anchor, Miller H-Design
Ascender / Descender	Alüminyum, Çelik, Kauçuk Kaplama	EN 12841, EN 341	Petzl I’D, Camp Turbo Chest, CMC MPD

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

Omuz, bel ve bacak destek noktaları
Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
CE işareti ve üretici beyanı
Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.

🧭 🧭 🧭

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

Yüksekte çalışan bir işçinin hayatı, kimi zaman bir karabinanın sağlamlığına, kimi zaman da bir düşüş durdurucunun açılma hızına bağlıdır. Bu gerçek, paraşüt tipi emniyet kemerlerinin yalnızca giyilmekle değil, doğru donanım kombinasyonlarıyla birlikte kullanılmakla etkili olacağını açıkça ortaya koyar.

İş kazalarının çoğu, ya uygun ekipmanın seçilmemesinden ya da yardımcı aparatların önemsenmemesinden kaynaklanır. Bu noktada yapılması gereken, yalnızca işçilere eğitim vermek değil; işverenleri, satın almacıları ve İSG profesyonellerini de teknik bilgiyle donatmaktır.

Unutulmamalıdır ki, bir emniyet kemeri sistemi zincir gibidir ve zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür. Bu yazı, o halkaların her birini teknik, bilimsel ve pratik bakış açısıyla ele alarak, yüksekte çalışanların güvenliğine katkı sunmayı amaçlamaktadır.

Çünkü yüksekte çalışmak kader olabilir, ama düşmek asla kader olmamalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği8 Ağustos 2025

6 Ağustos 2025

İş Ayakkabısı Teknik Özellikleri

İş ayakkabıları, iş sağlığı ve güvenliği alanında en temel kişisel koruyucu donanımlardan (KKD) biridir. Ayaklar, çalışma ortamlarında fiziksel, kimyasal, mekanik ve biyolojik pek çok riske maruz kalabilir. İş ayakkabısı seçimi, bu risklerin değerlendirilmesiyle birlikte uygun teknik özelliklerin belirlenmesini gerektirir. Yanlış ayakkabı seçimi hem kaza riskini artırabilir hem de sağlık – ergonomik problemler doğurabilir.

İş Ayakkabısı Yasal Dayanaklar ve Standartlar

İş ayakkabıları, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan “Kişisel Koruyucu Donanımların İş Yerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik” kapsamında değerlendirilir.

Teknik standart olarak EN ISO 20345 – 2022, EN ISO 20346 – 2022 ve EN ISO 20347 – 2022 normları çerçevesinde sertifikalandırılmış olması gerekir. CE belgesi bulunmayan ürünler, piyasaya arz edilemez.

Risk Değerlendirmesi ve Çevresel Faktörlerde İş Ayakkabısı

Bir İş Güvenliği Uzmanı’nın iş ayakkabısı seçimi yaparken veya yapılmasına danışmanlık yaparken ilk yapması gereken iş, çalışma alanındaki riskleri tanımlamak ve analiz etmektir:

Darbe ve ezilme riski: Çelik burun (S) koruması gerekir.
Delici nesneler: Delinmeye dayanıklı ara taban (P) gerekir.
Kaygan zemin: Çalışılacak yüzeye göre SRA – SRB – SRC sertifikalı kaymaz taban özelliği aranmalıdır.
Islak ve kimyasal ortamlar: Su geçirmezlik (WR) ve kimyasal dayanım malzemesi gerekir.
Statik elektrik ve patlayıcı ortama yakınlık: Antistatik ya da ESD (Elektrostatik Boşalma) kontrollü modeller tercih edilmelidir.

İş Ayakkabısı Sınıflandırması ve Teknik Kodlar

S1: Kapalı topuk, antistatik taban, enerji emici topuk, yakıt yağ dayanımı
S1P: S1 + delinmeye dayanıklı ara taban
S2: S1 + su emilimine karşı dayanıklılık
S3: S2 + taban altından delmeye dayanıklılık + tırtıklı taban
S4: Su geçirmez, antistatik, enerji emici, genellikle poliüretan veya PVC
S5: S4 + delici nesnelere karşı dayanıklılık

İş Ayakkabısı Malzeme Seçimi

Deri: Nefes alabilirlik ve konfor açısından avantajlıdır.
PVC / PU: Kimyasal dayanım gereken ortamlarda kullanılır.
Mikrofiber / sentetik malzemeler: Hafiflik ve şekil koruma özellikleriyle öne çıkar.

İş Ayakkabısı Taban Seçimi ve Performans Özellikleri

SRC: Seramik ve çelik zeminlerde sıvıyla kayma testlerini geçmiştir.
SRA: Seramik karo üzerinde su ve deterjan karışımıyla yapılan testten geçmiştir.
SRB: Çelik zemin üzerinde gliserin ile yapılan testten geçmiştir.
HRO: 300 °C’ye kadar ısıya dayanımlı taban
CI / HI: Soğuk-sıcak yüzeye karşı taban izolasyonu
WRU / WR: Suya dayanımlı saya veya tamamını kapsayan su geçirmezlik

İş Ayakkabısında SRA Nedir ve Neden Önemlidir?

SRA işareti, EN ISO 20345:2022 standardına göre iş ayakkabısının seramik karo üzerinde su ve deterjan karışımı ile yapılan kayma direnci testini başarıyla geçtiğini gösterir. Kaygan zeminlerde çalışanlar için bu işaret kritik bir önlemdir. Çünkü bu test gerçek hayatta çok karşılaşılan ıslak ve sabunlu yüzeyleri simüle eder. SRA sertifikalı ayakkabılar, iş kazalarını önleyerek hem çalışanı korur hem de işverenin yükümlülüklerini azaltır.

Ayrıca, SRA gibi kayma direnci testleri ürünün sadece güvenliğini değil aynı zamanda kalitesini ve uzun ömürlülüğünü de garanti eder. Bu özellik, işveren için maliyet avantajı yaratırken, çalışan için konforlu ve güvenli bir kullanım sunar.

İş Ayakkabısında Ergonomi ve Kullanıcı Konforu

Uzun süre ayakta çalışan işçilerde ayakkabının ağırlığı, iç taban desteği ve nefes alabilirlik gibi faktörler de göz ardı edilmemelidir. Yanlış ergonomik tasarımlar diz, bel ve omurga sağlığını tehdit edebilir.

İş Ayakkabısında Deneme ve Beden Uyumu

Ayakkabının çalışan tarafından uygun kalıpta denenmesi, çalışma esnasındaki ayağı sarması, topuğu sabitlemesi gibi detaylar doğrudan performansı etkiler.

İş Ayakkabısı Bakım ve Saklama Koşulları

Ayakkabının ömrü, bakım ve temizlikle doğrudan ilgilidir:

Kimyasal temizlik malzemelerinden uzak durulmalıdır.
Rutubetsiz, güneş görmeyen bir ortamda saklanmalıdır.
Aşınma, çatlak ve deformasyonlar sürekli kontrol edilmelidir.

İş Ayakkabısında Etiketleme ve Belgelendirme Kontrolü

Her iş ayakkabısının iç kısmında şu bilgilerin yer alması gerekir:

CE işareti
EN standardı
İmal tarihi ve raf ömrü
Üretici firma bilgisi
Taban ve saya kodları

Sürekli Denetim ve KKD Takip Sistemi

İGU’lar, kullanılan iş ayakkabılarının periyodik kontrolünü, KKD zimmet defteri ve e-imza sistemleriyle kayıt altına alarak süreklilik sağlamalıdır. Değişim periyotları (6 ay, 12 ay) iş yüküne göre planlanmalıdır.

İş ayakkabılarının uygun seçimi, yalnızca yasal zorunluluk değil, aynı zamanda hayatınızın kurtarılması anlamına da gelir.

İş güvenliği uzmanlarının, risk analizleri doğrultusunda en uygun teknik özelliklere sahip KKD’yi belirlemesi ve bu bilgileri çalışanlara doğru aktarabilmesi kritik bir işlevdir. Teknik bilgi kadar saha uygulaması da dikkate alınmalı, ergonomi-güvenlik dengesi kurulmalıdır. Kayma direnci gibi özellikler ihmal edilmemeli, özellikle SRA, SRB ve SRC işaretlerine dikkat edilerek uygun ayakkabı tercihi yapılmalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18540&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ EU-OSHA – Kişisel koruyucu ekipmanlara ilişkin (AB) 2016/425 sayılı Yönetmelik https://osha.europa.eu/en/legislation/directive/regulation-eu-2016425-personal-protective-equipment

⭐️⭐️ OSHA – Genel Endüstri için Kişisel Koruyucu Donanım https://www.osha.gov/laws-regs/federalregister/1994-04-06

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği6 Ağustos 2025

4 Ağustos 2025

Çalışanlarda KKD Harici Giysilerin İş Süreçleri ve İş Kazaları Üzerindeki Etkileri

İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, sadece kişisel koruyucu donanımlar (KKD) ile sınırlı de değildir. Çalışanın iş ortamında giydiği iç çamaşırından, günlük elbisesine kadar her detay, fark edilmeyen ancak kritik öneme sahip risk faktörleri yaratabilir.

KKD haricindeki giysi seçimlerinin çalışma süreçlerine ve iş kazalarına olan etkisini teknik, fizyolojik ve ergonomik açılardan birlikte değerlendirelim.

Giysilerin seçimi, vücut sıcaklığının korunması, terin dışarı atılması, statik elektrik birikiminin önlenmesi, hareket kabiliyetinin sınırlanmaması ve yangın, kesik ya da kimyasal gibi maruziyetlere karşı koruma sağlaması gibi işlevsel roller üstlenir. Bu fonksiyonlar yeterince karşılanmadığında çalışan hem fiziksel yorgunluk hem de ani kazalarla karşı karşıya kalabilir.

İç Çamaşırı Seçiminin Çalışanın Fizyolojisine Etkileri

Termal Konfor ve Terletme

İç çamaşırının yapıldığı kumaş türü (pamuk, polyester, bambu vb.), terin vücuttan uzaklaştırılmasını etkiler. Sentetik kumaşlar teri emmek yerine vücut yüzeyinde tutar, bu da cilt irritasyonlarına, mantar enfeksiyonlarına ve termal rahatsızlığa neden olur. Termal rahatsızlık ise çalışma performansını düşürür.

Kas Destek ve Dolaşım Etkisi

Bazı ısıya duyarlı sıkı giysiler, kan dolaşımını engelleyerek yorgunluk hissini artırabilir. Sıkı çamaşırlar ayrıca böbrek bölgesinde ısı birikimine neden olur, bu da böbrek sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Cinsel ve Hormonal Sağlık Etkileri

Özellikle sıkı ve sentetik iç çamaşırları testislerde sıcaklık artışına ve sperm kalitesinde azalma gibi uzun vadeli etkiler yaratabilir. Kadınlarda hava almayan giysiler vajinal flora dengesini bozarak mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.

Günlük Elbiselerin İş Kazalarına Etkisi

Gevşek, Bol ve Uzun Giysiler

Makineyle çalışılan alanlarda gevşek kol, paça veya kemer bölgesi, hareketli parçalara takılarak uzuv kopması, ezilme ve çekilme gibi ciddi kazalara neden olabilir.

Cep, Aksesuar ve Metal Detaylar

Fazla cepli, metal fermuarlı veya süs eklentili giysiler, kaynak, elektrik veya kimyasal ortamlarda ark oluşumuna, ısı iletimine veya ark atlamasına neden olabilir.

Yanıcı Kumaşlar

Pamuk gibi doğal kumaşlar yumuşak ve rahat olsa da açık alevle temas ettiğinde hızlı yayılabilir. Alev geciktirici işlem görmüş kumaşlar tercih edilmelidir.

Renk ve Görünürlük

Yetersiz aydınlatmalı ortamlarda koyu renk giysiler çalışanın fark edilmesini zorlaştırır. Bu da forklift, vinç gibi hareketli ekipmanlar tarafından görülmeyerek ezilme kazalarının artmasına neden olabilir.

Giysinin Ergonomik Etkileri

Hareket Kabiliyeti

Vücudu sıkan, elastikiyetsiz ya da esnemez kumaşların kullanımı çalışanın eğilme, uzanma ve yük kaldırma hareketlerini zorlaştırır. Bu da bel fıtığı, kas yırtığı gibi meslek hastalıklarının gelişimine zemin hazırlar.

Psikososyal Etki

Giysinin vücuda oturmaması, ter kokusu oluşturması ya da çekici olmaması gibi sosyal etkenler, çalışanın özgüvenini etkileyerek iş performansını düşürebilir.

Statik Elektrik ve Giysi Materyali

Sentetik kumaşlar statik elektrik oluşturarak toz, kimyasal zerrecik ya da yanıcı gaz ortamlarında çalışanlar için çok tehlikeli hale gelir. Özellikle solvent buharlarının bulunduğu ortamlarda bu durum patlama riski yaratabilir.

Sektörel Örnekler

Gıda İşleme Tesisleri

İç çamaşırının toz oluşturan veya tüylü yapıda olması, ürün kontaminasyonu riski taşır. Aşırı sıcak ortamda teri tutan kumaşlar gıda hijyenine zarar verir.

Kimya Sektörü

Kimyasallarla temas eden yüzeylerin üstüne sızdırmaz üst giyim olsa dahi, iç giysiler yanıcı, emici ya da tutucu ise içten maruziyet yaratabilir. Hızlı müdahale gerektiren durumlarda giysinin çıkmasını zorlaştıran modeller hayati risk taşır.

Elektrik-Elektronik Üretim

Statik elektrik birikimini önleyici giysiler tercih edilmelidir. Sentetik, metal parçalı ya da dokuma şeklinde işlem görmüş kumaşlar riskli olabilir.

Çözüm ve Standartlar

İç çamaşırında pamuk-bambu karışım nefes alabilir, antibakteriyel kumaşlar tercih edilmelidir.
Giysi dikişleri ve yapısı hareket kısıtlamayacak şekilde ergonomik tasarlanmalıdır.
Cepsiz, fermuarsız, yansıtıcısız, süs içermeyen sınırlı giyim sektörel farklılıklara uygun şekilde standartlaştırılmalıdır.
EN ISO 13688 ve sektöre özgü giysi standartları dikkate alınmalıdır.

İş kazalarının önlenmesinde KKD kadar çalışanın giydiği KKD-dışı giysiler de kritik rol oynar. Vücut sıcaklığını, hareket serbestisini, cilt sağlığını ve maruziyet risklerini doğrudan etkileyen bu faktörler, iş yeri risk analizlerine mutlaka dahil edilmelidir. Giyimin bir tercihten öte, sistemli bir çalışma parçası olduğu unutulmamalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği4 Ağustos 2025