25 Ekim 2025

Sıfır İnsan Hatası Hedefi – İşletmelerde Uygulanabilirlik, Yöntemler ve Süreç Yönetimi

Sıfır İnsan Hatası Hedefi Gerçekçi mi?

Endüstriyel güvenlik, üretim verimliliği, kalite yönetimi ve sürdürülebilir işletme süreçleri açısından insan hatalarının azaltılması, hatta ortadan kaldırılması yönünde dünya genelinde önemli yaklaşımlar geliştirilmiştir. Bu yaklaşımların en idealist olanı “Sıfır İnsan Hatası” (Zero Human Error) hedefidir. Bu hedef, insan faktörünün neden olduğu sistem arızalarını minimize etmek değil, tamamen ortadan kaldırmayı amaçlayan proaktif ve sistemik bir bakış açısıdır.

Sıfır insan hatası, gerçekçi olarak ulaşılamaz bir hedef gibi görünse de, mükemmellik kültürü içerisinde risk temelli yaklaşım, süreç tasarımı, ergonomi, otomasyon ve insan-makine arayüzlerinin optimizasyonu ile oldukça düşük hata oranlarına ulaşmak mümkündür. Sıfır insan hatası hedefine ulaşmak isteyen işletmeler için gerekli stratejiler, süreç yönetimi adımları ve teknik uygulamaları detaylı olarak inceleyelim..

İnsan Hatasının Temel Nedenleri

İnsan hataları çoğunlukla aşağıdaki faktörlerden kaynaklanır:

  • Bilişsel yük ve dikkat dağınıklığı
  • Yetersiz eğitim veya deneyim
  • Karmaşık süreç tasarımları
  • Ergonomik olmayan iş istasyonları
  • Yetersiz iletişim ve bilgi akışı
  • Yorgunluk, uykusuzluk ve stres
  • İş doyumsuzluğu ve motivasyon eksikliği

Bu faktörler, genellikle sistemik eksikliklerin semptomudur. Bu nedenle sıfır hata yaklaşımı, sadece bireyi değil, sistemin tamamını hedef alır.

Sıfır İnsan Hatası İçin Stratejik Yaklaşımlar
Hata Önleyici (Error-Proof) Sistem Tasarımı
  • Poka-Yoke (Yanıltma önleme): Japon üretim sistemlerinde yaygın olan bu yöntemle, operatörün hata yapması fiziksel olarak engellenir.
  • İşlem sırası kısıtlayıcılar (interlock): Kritik süreçlerin yanlış sırada yapılmasını engeller.
  • Zorunlu alan kontrolleri: Tehlikeli işlemler sadece yetkilendirilmiş personel tarafından erişilebilir hale getirilir.

Risk Tabanlı Görev Analizi
  • Görev, adım adım analiz edilerek her aşamada oluşabilecek hata türleri (lapse, slip, mistake, violation) belirlenir.
  • Her hata türü için savunma katmanları (barrier, safeguard, control) tasarlanır.

Davranış Temelli Güvenlik (BBS)
  • İşletmede gözlem, geribildirim ve pekiştirme üzerine kurulu bir kültür inşa edilir.
  • İşgörenler, birbirlerinin davranışlarını gözlemleyerek hem öz denetim hem de karşılıklı sorumluluk geliştirilir.

Hata Sonrası Kök Neden Analizi (RCA)
  • Her hata sonrası sadece “kim yaptı?” değil, “neden oldu?” sorusu sorulur.
  • Balık kılçığı diyagramı, 5N1K analizi ve FTA (Fault Tree Analysis) yöntemleriyle sistem kaynaklı nedenler açığa çıkarılır.

Süreç Yönetimi Açısından “Sıfır İnsan Hatası”
Süreçlerin Yeniden Tasarımı (Reengineering)
  • Gereksiz veya hata yaratabilecek manuel adımlar elenerek otomasyonla desteklenmelidir.
  • Süreçlerin “yalınlaştırılması” ile dikkat dağıtan unsurlar minimize edilir.

Sürekli Eğitim ve Yetkinlik İzleme
  • Eğitimler sadece bilgi aktarmakla kalmaz, davranış değişikliği yaratacak şekilde yapılandırılır.
  • Yetkinlikler, yazılı testlerin yanı sıra simülasyon, gözlem ve performans değerlendirmeleriyle ölçülür.

İnsan-Makine Etkileşimi Optimizasyonu
  • Ekranlar, kontrol panelleri, alarm sistemleri ve kumandalar kullanıcı ergonomisine göre tasarlanmalıdır.
  • Geri bildirimli sistemler (örneğin titreşimli, ışıklı uyarılar) hataya karşı önleyicidir.

Dijital İzleme ve Veri Analitiği
  • SCADA, MES, ERP gibi sistemler yardımıyla hatalı işlem verileri toplanarak yapay zekâ ile analiz edilebilir.
  • Makine öğrenmesi tabanlı yazılımlar, gelecekteki hata olasılıklarını tahmin eder ve uyarı oluşturur.

Sıfır İnsan Hatası Kültürü İnşası
Liderlik ve Yönetim Desteği
  • Üst yönetim, “cezalandırıcı değil, öğrenmeye açık” bir yaklaşımı benimsemelidir.
  • Hata bildirimleri teşvik edilerek çalışanlar korkmadan sistem hatalarını paylaşabilir.

Açık İletişim Kanalları
  • İşletme içi geri bildirim kanalları aktif tutulur (örneğin dijital bildirim uygulamaları).
  • Hatalar, haftalık toplantılarda isim vermeden analiz edilir ve çözüm önerileri tüm çalışanlarla paylaşılır.

Psikolojik Güvenlik
  • Çalışanlar, hata yaptıklarında itibarsızlaştırılmayacaklarını bildiklerinde hataları zamanında bildirirler.
  • Bu da proaktif hata yönetimini mümkün kılar.

Örnek Uygulamalar
Havacılık Endüstrisi
  • Kokpit tasarımı, insan hatasını minimize edecek şekilde yıllarca test edilmiş ve standardize edilmiştir.
  • Pilotlar için CRM (Crew Resource Management) eğitimi, iletişim hatalarının önüne geçilmesini sağlar.

Nükleer Enerji Sektörü
  • Her kritik işlem birden fazla kişi tarafından kontrol edilir (redundancy).
  • Eğitimler gerçek tehlike simülasyonlarıyla desteklenir ve “no blame policy” (suçsuz hata yaklaşımı) uygulanır.

İlaç Üretimi
  • Tek bir dozaj hatası bile ölümcül olabileceğinden tüm üretim adımları barkodlu sistemler, çift doğrulama ve dijital izleme ile kontrol altına alınmıştır.

Performans İzleme ve Geri Bildirim Süreci
  • KPI’lar (Anahtar Performans Göstergeleri):
    • Operasyon başına düşen insan hatası sayısı
    • Eğitim sonrası performans gelişim oranı
    • Hatalı işlem sonrası müdahale süresi
  • Hata Gözlem Panoları:
    • Hatalar ve alınan dersler, anonim şekilde panolarda veya intranet platformlarında paylaşılır.

Sıfır İnsan Hatası İçin Dijital Dönüşüm
  • Yapay Zekâ Destekli Karar Verme: Operatörlerin karar verme yükünü azaltarak doğru seçenekleri sunar.
  • AR/VR Tabanlı Eğitim: Hatalı senaryolar sanal olarak yaşatılarak refleks geliştirilir.
  • IoT Tabanlı Takip Sistemleri: Gerçek zamanlı insan hareketi ve etkileşimleri izlenerek tehlikeli davranışlar önceden belirlenir.

Sıfır insan hatası hedefi, işletmelerde teknik iyileştirmelerle sınırlı kalmayıp kültürel dönüşüm, sistem mühendisliği ve insan davranışlarının birlikte değerlendirilmesini zorunlu kılar. Bu hedef, yalnızca cezai yaklaşımlarla değil, teşvik edici ve öğrenme odaklı sistemlerle ulaşılabilir. İşletmelerin bu doğrultuda atacağı her adım, hem iş güvenliği hem de verimlilik açısından çarpan etkisi yaratacaktır.

🧠 🧠 🧠
Ve Son Bir Gerçek: İnsan Asla Hatasız Değildir… Lakin

…insan, doğru sistem içinde daha az hata yapan, hatasından öğrenebilen ve gelişebilen bir varlıktır.
Onu baskıyla değil, anlayış ve veriyle yönettiğimizde; insan en büyük risk olmaktan çıkar, en değerli güvenlik faktörüne dönüşür.

📌 📌 📌

Unutmayın:

  • Bir çalışanın hata yapma hakkı yoksa, onun öğrenme hakkı da yoktur.
  • Hataları örtmeye zorlanan sistemler, kazaları kaçınılmaz hale getirir.
  • Psikolojik sınırlar tanınmadığında, fiziksel sınırlar ihlal olur.
📌 📌 📌

İnsana uygun işler, insana uygun sistemler ve insana uygun beklentiler.
Ve bu, yalnızca bir politika değil; ahlaki bir sorumluluktur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İnsan hatası https://oshwiki.osha.europa.eu/tr/themes/human-error

⭐️⭐️ İnsan hatası https://www.sciencedirect.com/topics/social-sciences/human-error

⭐️⭐️ Sağlık hizmetlerinde insan hataları ve önlenmesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8562433/

⭐️⭐️ İnsan Hatası ve Hasta Güvenliği https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK585626/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni25 Ekim 2025
24 Ekim 2025

İşletmelerde Ülkeye Göre Risk Analizi Zorunluluğu Yasal Düzenlemeleri

İşletmelerde risk analizi yapılması, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kapsamında birçok ülkede yasal bir zorunluluktur. Bu zorunluluk, işyerlerinde çalışanların güvenliğini sağlamak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla getirilmiştir.

Aşağıda, farklı ülkelerde risk analizi yapılmasını gerektiren başlıca yasal düzenlemeler, ilgili mevzuatlar ve bunların uygulanış şekilleri uluslararası standartlar (örneğin, ILO Sözleşmeleri) ve ulusal yasalar baz alarak hazırlamaya çalıştım.

1. Türkiye
  • Yasal Düzenleme: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (30 Haziran 2012, Resmi Gazete No: 28339).
  • İlgili Yönetmelik: İşyerlerinde Risk Değerlendirmesi Yapılması Hakkında Yönetmelik (29 Aralık 2012, Resmi Gazete No: 28512).
  • Hükümler: Madde 4 ve 10, işverenin risk değerlendirmesi yapmasını zorunlu kılar. Madde 5, riskleri sistematik olarak belirleme ve kontrol altına alma sorumluluğunu tanımlar. Az tehlikeli işyerlerinde (örneğin, ofisler) en az 1 ilkyardımcı ile risk analizi yapılır; tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde (örneğin, inşaat, kimya) daha kapsamlı analizler gereklidir.
  • Uygulama: İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı ile ekip tabanlı yapılır. Son güncelleme (2025’te Resmi Gazete’de yayınlanan tebliğler) küçük işyerleri için esneklik sağlamış, ancak zorunluluk devam ediyor.

2. Avrupa Birliği (AB)
  • Yasal Düzenleme: Directive 89/391/EEC – İş Sağlığı ve Güvenliği Çerçeve Direktifi (12 Haziran 1989).
  • İlgili Mevzuat: Üye ülkeler, bu direktifi ulusal yasalarına uyarlar. Örneğin:
    • Almanya: Arbeitsschutzgesetz (ArbSchG, İş Güvenliği Kanunu) ve Gefahrstoffverordnung (Tehlikeli Maddeler Yönetmeliği).
    • Fransa: Code du Travail (İş Kanunu), Article L4121-1 ve L4121-2.
    • İngiltere: Health and Safety at Work Act 1974 (HSWA) ve Management of Health and Safety at Work Regulations 1999.
  • Hükümler: Risk değerlendirmesi, işverenin temel görevi olarak tanımlanır. AB genelinde, tüm sektörlerde (50+ çalışanı olanlar için zorunlu) risk analizi yapılmalıdır. Tehlike sınıfına göre yöntemler (HAZOP, FMEA gibi) seçilir.
  • Uygulama: AB OSHA ve ulusal iş müfettişleri denetler. 2025’te, Yeşil Anlaşma ile iklim riskleri de analize dahil edildi.

3. Amerika Birleşik Devletleri (ABD)
  • Yasal Düzenleme: Occupational Safety and Health Act (OSHA) of 1970.
  • İlgili Standartlar: 29 CFR 1910 (Genel Endüstri) ve 29 CFR 1926 (İnşaat).
  • Hükümler: İşverenler, “General Duty Clause” (Bölüm 5(a)(1)) gereği tehlikeleri tanımlamak ve kontrol etmek zorundadır. Risk analizi, OSHA’nin “Job Hazard Analysis (JHA)” veya “Process Safety Management (PSM)” gereklilikleriyle yapılır.
  • Uygulama: Zorunluluk, sektöre (örneğin, petrol, maden) ve çalışan sayısına (10+ işçi) göre değişir. OSHA, 2025’te yeni kimyasal risk yönergeleri yayınladı.

4. Kanada
  • Yasal Düzenleme: Canada Labour Code ve eyalet bazlı İSG yasaları (örneğin, Ontario’da Occupational Health and Safety Act – OHSA).
  • Hükümler: Madde 125(1)(z.01), risk değerlendirmesi ve kontrol önlemlerini zorunlu kılar. Tehlike tanımlama ve risk yönetimi, her işyerinde gereklidir.
  • Uygulama: WorkSafeBC gibi eyalet kurumları denetler. 2025’te, iklim değişikliği riskleri (örneğin, sıcaklık stresi) analize eklendi.

5. Avustralya
  • Yasal Düzenleme: Work Health and Safety Act 2011 (WHS Act).
  • İlgili Yönetmelikler: Work Health and Safety Regulations 2011.
  • Hükümler: Bölüm 34-38, riskleri belirleme ve kontrol etme zorunluluğunu tanımlar. Tehlike sınıflandırmasına göre (yüksek riskli madenler dahil) analiz yapılır.
  • Uygulama: Safe Work Australia tarafından denetlenir. 2025’te, psiko-sosyal riskler (stres) dahil edildi.

6. Japonya
  • Yasal Düzenleme: Industrial Safety and Health Act (1972).
  • Hükümler: Madde 28, işverenin risk değerlendirmesi yapmasını zorunlu kılar. Tehlikeli makineler ve kimyasallar için özel analizler gerekir.
  • Uygulama: Japonya İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı denetler. 2025’te, yaşlanan işgücü için ergonomik riskler eklendi.

7. Uluslararası Standartlar
  • ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü): ILO Convention C155 (Occupational Safety and Health Convention, 1981), risk değerlendirmesini önerir. 187 ülkeden 60’ı kabul etmiş (Türkiye dahil).
  • ISO 45001:2018: İSG yönetim sistemleri standardı; risk analizi bir gereklilik olarak yer alır. Küresel çapta uygulanır.

Genel Değerlendirme

Risk analizi zorunluluğu, işçi sağlığını koruma amacıyla evrensel bir ilkedir. Ülkeler, tehlike sınıflarına ve sektörel ihtiyaçlara göre farklı yöntemler (HAZOP, FMEA, JSA) uygular.

Türkiye’de 6331 sayılı Kanun, küçük işletmelerde bile temel analiz gerektirir; AB ve ABD ise daha katı denetimlerle sektörel farklılıkları kapsar.

2025 güncellemeleri, iklim ve psiko-sosyal riskleri de dahil ediyor.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

#riskanalizi #risk #analiz #yasal #ülke #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği24 Ekim 2025
24 Ekim 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ve Yardımcı Aparatlar Periyodik Muayeneleri

Yüksekte çalışma, düşme riskine bağlı olarak iş kazaları açısından en kritik alanlardan biridir. Bu nedenle düşüş durdurma sistemleri, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin temelini oluşturmaktadır.

Paraşüt tipi emniyet kemerleri ve ilgili bağlantı elemanları, düşme sonucu oluşabilecek ölümcül riskleri kontrol altına almayı amaçlayan kişisel koruyucu donanımlar arasında yer alır. Ancak bu donanımların yalnızca varlığı değil, kullanım öncesi uygunluğu ve periyodik muayenelerinin eksiksiz yapılması, sistemin etkinliği açısından vazgeçilmezdir.

Bu yazıda; EN 361, EN 354, EN 355, EN 362 ve benzeri standartlar temelinde, paraşüt tipi emniyet kemerleri ve yardımcı bileşenlerinin risk temelli periyodik kontrol kriterlerini sizlere sunuyorum.

📋 📋 📋
Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ve Yardımcı Aparatlar Periyodik Muayene Tablosu
Ekipman/BileşenKontrol SıklığıKontrol TipiKontrolü YapanKriterler
Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri6 ayda 1Gözle & DokunarakYetkili Kişi (İSG Uzmanı / Eğitilmiş Personel)Kesik, yıpranma, dikiş kontrolü, deformasyon
Sırt D Halkası (Ana bağlantı noktası)6 ayda 1Fiziksel & GörselYetkili Teknik PersonelKorozyon, çatlak, kaynak hatası
Ayarlanabilir Omuz Kayışları6 ayda 1GörselYetkili KişiAşınma, dikiş kontrolü, bükülme
Bacak Kayışları6 ayda 1Görsel & FonksiyonelYetkili KişiToka durumu, açma-kapama mekanizması
Tokalar ve Bağlantı Elemanları6 ayda 1Fonksiyonel & FizikselYetkili Teknik PersonelPas, mekanik arıza, açılıp kapanma özelliği
Şok Emici (Enerji Sönümleyici)6 ayda 1Gözle & Etiketle KontrolYetkili Teknik PersonelAçılmış mı, deforme olmuş mu, son kullanım tarihi geçmiş mi
Karabina
(D tipi veya Vidalı)		6 ayda 1Fonksiyonel & FizikselEğitilmiş KişiAçılma-kapanma kontrolü, pas, kilit mekanizması
Lanyard
(Bağlantı Halatı)		6 ayda 1Görsel & FizikselEğitilmiş KişiHalatın aşınması, kopma, düğüm, deformasyon
Kendiliğinden Sarımlı Düşüş Durdurucu (SRL)6 ayda 1Fonksiyonel,
Geri Sarım Testi		Yetkili Teknik PersonelSarım mekanizması, frenleme süresi, etiket durumu
Dikişler ve Etiketler6 ayda 1GörselEğitilmiş KişiAçılma, sökülme, okunabilirlik
Üretim Etiketi & SertifikasyonlarHer kontroldeEtiket KontrolüEğitilmiş KişiCE, EN 361, EN 354, EN 355, üretim tarihi, son kullanım tarihi
Depolama Kutusu / Çantası12 ayda 1FizikselDepo YetkilisiNem, güneş ışığı, kimyasal temas kontrolü
📘 📘 📘
Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ve Yardımcı Aparatların Periyodik Muayeneleri
1. Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri (EN 361)

Tanım: Yüksekte çalışan kişinin düşüş anında güvenliğini sağlamak amacıyla vücuda bağlanan kişisel koruyucu donanımdır. Sırt kısmında bir adet “D-halkası” bulunur. Omuz, gövde ve bacak çevresini sarar.

Kontrol Kriterleri:

  • Kumaş Aksamı: Yırtık, kesik, liflenme, UV ışığına bağlı gevşeme ve renk atması varsa kullanılamaz.
  • Dikişler: Açılma, sökülme veya gevşeme belirtisi varsa değiştirilmelidir.
  • Etiket: Kullanım tarihi, üretim tarihi ve EN 361 standardı okunabilir olmalıdır.

Kritik Not: Emniyet kemeri düşüş sırasında kullanılmışsa mutlaka servis görmeli veya imha edilmelidir.

🛠️ 🛠️ 🛠️
2. Sırt D-Halkası

Tanım: Emniyet kemerinin sırt kısmında yer alan, düşüş durdurucu sistemin bağlantı yapacağı metal halka.

Kontrol Kriterleri:

  • Korozyon: Paslanma, yüzey bozulması varsa değiştirilmelidir.
  • Çatlak / Kaynak Hataları: Metal üzerinde çatlama ya da kaynak noktalarında ayrılma varsa kullanım yasaktır.
  • Form Bozukluğu: D-halkası oval yapısını kaybetmişse deformasyon var demektir.
🛠️ 🛠️ 🛠️
3. Ayarlanabilir Omuz Kayışları

Tanım: Kemerin vücudu saran üst kısmını oluşturan kayışlardır.

Kontrol Kriterleri:

  • Gerginlik Ayarı: Ayar yapılabilmeli, mekanizma sıkışmamalıdır.
  • Kayma Riski: Kayışlar çalışırken yerinden kayıyorsa risk teşkil eder.
  • Dikişler: Önemli bağlantı yerleri olan bu dikişler gevşekse onarılmaz, kemer değiştirilmelidir.
🛠️ 🛠️🛠️
4. Bacak Kayışları

Tanım: Kullanıcının bacaklarını sararak kemerin kaymasını önler, yükü dengeli dağıtır.

Kontrol Kriterleri:

  • Tokalar: Kolay takılıp çıkmalıdır. Kilitlenmesi bozuksa kullanım dışı kalır.
  • Kumaş Kontrolü: Ter, sürtünme ve hareketten dolayı deformasyona uğrayabilir.
  • Dikiş Yerleri: Kullanıcının ağırlığını taşıyan dikiş noktaları mutlaka gözlemlenmelidir.
🛠️ 🛠️ 🛠️
5. Tokalar ve Bağlantı Elemanları

Tanım: Omuz ve bacak kemerlerinin uçlarında yer alarak açma-kapama işlevi gören metal parçalardır.

Kontrol Kriterleri:

  • Kilitleme Mekanizması: Tokalar açıldığında geri kilitlenebilmeli.
  • Pas ve Çatlaklar: En yaygın tehlikedir. El kontrolüyle bile hissedilebilir.
  • Kuvvet Testi (Opsiyonel): Laboratuvar ortamında 15 kN yük taşıyıp taşıyamadığı test edilebilir.
🛠️ 🛠️ 🛠️
6. Şok Emici (EN 355)

Tanım: Düşüş sırasında oluşan enerjiyi absorbe ederek vücuda etki eden kuvveti azaltan sistemdir.

Kontrol Kriterleri:

  • Açılmış mı?: Şok emici bir kez açılmışsa kesinlikle tekrar kullanılmaz.
  • Etiket Bilgileri: Açılma tarihi, üretim tarihi, EN standardı okunmalıdır.
  • Dış Koruyucu Kılıf: Yırtılmış veya zedelenmişse koruma zafiyeti vardır.
🛠️ 🛠️ 🛠️
7. Karabina (EN 362)

Tanım: Emniyet kemerinin veya halatın bağlantı noktalarında kullanılan metal bağlantı aparatıdır.

Kontrol Kriterleri:

  • Kilit Mekanizması: Vidalı veya otomatik kilitli olmalıdır. Serbestçe çalışmalıdır.
  • Paslanma ve Çatlaklar: Sürtünme kaynaklı deformasyon varsa yenilenmelidir.
  • Yük Taşıma Belgesi: Üzerindeki işaretleme (kN değeri) silinmemelidir.
🛠️ 🛠️ 🛠️
8. Lanyard (EN 354)

Tanım: Emniyet kemeri ile bağlantı noktası arasında bağlantıyı sağlayan halattır.

Kontrol Kriterleri:

  • Halat Durumu: Kesik, lif atması, aşırı esneme veya düğüm varsa risklidir.
  • Bağlantı Noktaları: Halat ucu dikilerek veya özel aparatla sabitlenmişse sağlamlığı kontrol edilir.
  • Şok Emiciyle Kombinasyon: Şok emici içermeyen lanyardlar yalnızca sınırlı mesafe için uygundur.
🛠️ 🛠️ 🛠️
9. Kendiliğinden Sarımlı Düşüş Durdurucu (SRL)

Tanım: Kullanıcının hareketine uyum sağlayarak halatın serbest sarılmasını ve düşüşte ani frenlemeyi sağlayan cihaz.

Kontrol Kriterleri:

  • Geri Sarım Testi: Halat serbest bırakıldığında cihaz içine sarmalıdır.
  • Frenleme Mekanizması: Ani çekişte kilitlenme test edilmelidir.
  • Halat Durumu: Yıpranma, düğüm ve metalde ezilme kontrol edilmelidir.
  • Etiket: Üretici, üretim tarihi, CE işareti açıkça görünür olmalıdır.
🛠️ 🛠️ 🛠️
10. Dikişler ve Etiketler

Tanım: Tüm kayış ve bağlantı noktalarındaki dikişler, kullanıcı güvenliği açısından kritik önemdedir.

Kontrol Kriterleri:

  • Renk Değişimi: Dikişlerde renk atması varsa UV ışığı etkisiyle zayıflama olabilir.
  • Sökülme: Tek bir ipliğin bile kopması, yük dağılımını bozar.
  • Etiket Durumu: Kullanım tarihi, standardı ve teknik bilgileri silinmişse belirsizlik oluşur.
🛠️ 🛠️ 🛠️
11. Depolama Kutusu / Çantası

Tanım: Emniyet kemeri ve ekipmanlarının kuru, tozsuz ve kimyasal maddelerden uzak şekilde saklandığı alan.

Kontrol Kriterleri:

  • Ortam Nem Seviyesi: Donanım nemliyse malzeme mukavemeti düşer.
  • Güneş Işığı Teması: UV ışınları ekipmanı zayıflatır.
  • Kimyasal Etki: Asit, yağ, solvent gibi maddelere karşı korunaklı olmalıdır.
🎯 🎯 🎯
Sonuç ve Tavsiyeler

İş kazalarının büyük bir kısmı, yetersiz denetim ve donanım kontrollerinin ihmal edilmesinden kaynaklanmaktadır.

Yüksekte çalışmanın kaçınılmaz olduğu sektörlerde paraşüt tipi emniyet kemeri ve yardımcı aparatları, işçinin hayatını doğrudan koruyan sistemlerdir. Ancak bu donanımların etkinliği, yalnızca kaliteli üretimle değil, periyodik muayenelerin düzenli ve bilinçli yapılmasıyla sağlanır.

Kullanıcıların sadece donanımı değil, aynı zamanda kontrol ve bakım kültürünü de benimsemesi hayati önem taşır. Paraşüt tipi emniyet kemerleri ve yardımcı aparatların periyodik muayeneleri; sadece bir yasal zorunluluk değil, aynı zamanda yaşam koruyucu bir teknik sorumluluktur.

Bu doğrultuda yapılacak her denetim, yalnızca ekipmanın sağlamlığını değil, aynı zamanda kullanıcı güvenliğine olan kurumsal bağlılığı da yansıtır. Kuralına uygun yapılmış her muayene, iş güvenliği kültürünün sürdürülebilirliğini sağlayacak somut bir adımdır. Donanımların görsel, fonksiyonel ve teknik kontrolleri planlı bir şekilde yürütülmeli, her kontrol belgelendirilerek kurumsal denetim sistemine entegre edilmelidir.

Öneriler:

  • Kişisel koruyucu donanım eğitimi yılda en az bir kez tekrar edilmeli.
  • Kontroller mutlaka belgelendirilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.
  • Kullanılmış, düşüşe maruz kalmış, deformasyon görülmüş her donanım kullanım dışı bırakılmalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Standart ve Yönetmelik Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği24 Ekim 2025
23 Ekim 2025

Endüstriyel Rafların İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Güvenliği

1. Raf Sistemleri – Depolamanın Sırtındaki Görünmez Altyapı

Endüstriyel işletmelerde malzeme depolama sistemleri; üretimin sürekliliğini, iş akışını ve lojistik verimliliğini doğrudan etkiler. Ancak, bu sistemlerin güvenliği de iş sağlığı açısından önemli bir risk alanıdır. Çünkü kötü tasarlanmış, yanlış yüklenmiş veya bakımsız raf sistemleri; çökme, düşen yükler, çalışanlara çarpma ve makine çarpması gibi kazalara neden olabilir.
Dolayısıyla, raf sistemlerinin güvenli tasarımı, kurulumu, kullanımı, bakımı ve düzenli denetimi bir İSG sorumluluğudur.

2. Raf Sistemlerinin Yapısal Temelleri
2.1 Malzeme ve Tasarım Standartları

Endüstriyel çelik raf sistemleri için önemli bir referans standardı olan ANSI MH16.1‑2023, raf sistemlerinin taşıma kapasitesi, dayanımı, bağlantıları ve stabilitesi konusunda kılavuzluk sağlar. The ANSI Blog
Bu standartlara göre:

  • Raf kolonlarının ve kirişlerin araştırılmış maksimum yük değerlerine göre tasarlanması gerekir.
  • Tasarımda Allowable Strength Design (ASD) veya Load and Resistance Factor Design (LRFD) yöntemleri kullanılabilir. The ANSI Blog
  • Köşe bağlantıları, ankraj plakaları, düşey taşıyıcı elemanlar, çapraz bağlama sistemleri, zemin ankrajları gibi bileşenler doğru seçilmeli ve montajı üretici talimatlarına uygun yapılmalıdır.

2.2 Zeminin ve Ankraj Sisteminin Önemi

Raf sisteminin üzerine yerleştirildiği zemin ve ankraj sistemi, sistem güvenliğinin temelini oluşturur. Örneğin, bir raporda zemin kalınlığı en az 6 inç ve basınç dayanımı yaklaşık 3000 psi olarak verilmiştir. mh-usa.com

  • Ankraj cıvataları, taban plakaları ve beton zemin birleşimi doğru yapılmalıdır.
  • Ankraj sistemi olmadığında veya zemin zayıfsa, raf sisteminin çökme riski artar.
  • Ayrıca, ankrajın sarsıntı, forklift çarpması gibi yüklerden kaynaklanan yatay kuvvetlere karşı yeterli kapasitede olması gerekir.

3. İSG Mevzuatı ve Denetim Temelleri
3.1 ABD Örneği ve OSHA Mevzuatı

Amerika Birleşik Devletleri’nde raf sistemleriyle ilgili özel bir OSHA standardı bulunmamakla birlikte, özellikle depo ve malzeme depolama alanları için geçerli olan hüküm şudur: Occupational Safety and Health Administration (OSHA) 29 CFR 1910.176(b) maddesinde:

“Mala depolama yapılırken, maddeler devrilme veya kayma riskine karşı güvenli şekilde istiflenmeli ve yığılmalıdır.” Diversified Rack & Shelving, Inc,
Ayrıca, raf sistemleriyle ilgili güvenlik pratiklerinin denetlenmesi sırasında, OSHA müfettişleri genellikle ANSI MH16.1 gibi sektör standardlarını dayanak alır. jjkellersafety.com

3.2 Türkiye ve Uluslararası Yaklaşımlar

Türkiye’de raf sistemleri için özel bir “raf güvenliği yönetmeliği” olmamakla birlikte, genel iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı ve işyeri risk değerlendirmesi zorunluluğu nedeniyle bu sistemlerin güvenli olarak kurulması ve işletilmesi İSG açısından yükümlülüktür.
Uluslararası olarak ise, depolama sistemleri için yapı güvenliği, yükleme sınırları, denge kontrolü ve acil durum erişimi gibi kriterler çeşitli rehberler tarafından önerilmektedir. tal.sg

4. Operasyonel Tehlikeler ve Raf Sistemlerinde Sık Rastlanan Riskler
4.1 Aşırı Yükleme ve Dengesizlik

Raf sistemlerinde yük sınırlarının aşılması, çökme riskini büyük ölçüde artırır. Örneğin, bir kaynakta “uygulama dışı yükleme” ve “aşırı raf yüksekliği” nedeniyle sistemin dengesiz hale gelmesi sonucu ciddi kazaların meydana geldiği belirtilmiştir. CI INDUSTRIAL
Özellikle, yükün düzgün dağıtılmaması, bir yükün raf kirişinin ortasına yoğun olarak yerleştirilmesi, rafın eğilmesine veya parçalanmasına neden olabilir.

4.2 Forklift Çarpması ve Darbe Hasarları

Depo içi forklift trafiği, raf sistemleri için önemli bir risk unsurudur. Forklift vurması sonucu kolonlarda çökme olabilir; OSHA müfettişleri bu tür darbe kaynaklı hasarları sıkça tespit etmektedir. jjkellersafety.com
Darbe nedeniyle:

  • Raf kolonları eğilebilir veya bükülebilir,
  • Ankraj sistemleri gevşeyebilir,
  • Raf kiriş bağlantıları zayıflayabilir.

4.3 Yetersiz Denetim ve Bakım Eksikliği

Raf sistemlerinde görsel denetimler yapılmadığında, küçük hasarlar zamanla büyüyerek büyük felaketlere yol açabilir. Kırık bir kiriş, eksik bir bağlantı veya yerinden çıkmış bir ankraj sistemi, sistemin dayanımını ciddi ölçüde azaltır. mh-usa.com

4.4 Erişim Tehlikeleri ve Yüksek Raflardan Erişim

Yüksek raf sistemlerinde çalışanların erişim sırasında düşme, yükün devrilmesi veya malzemenin sıkışması gibi tehlikelerle karşılaşması mümkündür. İnsanların rafın asılı yükleri altında çalışması ciddi risk taşır. Reddit gibi sahadan gelen yorumlarda bu tür durumların«yakında çökme» için önceden uyarı niteliğinde olduğu ifade edilmiştir. Reddit

4.5 Yangın Güvenliği ve Raf Sistemleri

Raf sistemleri yalnızca mekanik olarak değil, yangın riski açısından da değerlendirilmelidir. Örneğin, depolanmış malzemelerin yangın sprinkleriyle uygun mesafede olmaması, yangın söndürme sisteminin etkinliğini azaltabilir. Bir kaynağa göre, 18 inç (≈45 cm) sprinkler ile raf üzerindeki yük arasında uzaklık bırakılması gerekir. globalindustrial.com

5. Güvenli Raf Kullanımı İçin Tasarım ve Kurulum Kriterleri
5.1 Uygun Yük Kapasitesi ve Etiketleme

Her raf sistemi için üretici tarafından belirlenmiş yük kapasitesi olmalı ve bu kapasite rafın her seviyesi için etiketle görünür şekilde yerleştirilmelidir. CI INDUSTRIAL
Etiket içeriğinde şunlar bulunmalıdır:

  • Maksimum ünitelik yük (Unit Load)
  • Kat edilen uniform yük (UDL – Uniformly Distributed Load)
  • Raf kolon/kat maksimal yükü
    Yük kapasitesinin aşılması, sistemde elastik deformasyon, kalıcı hasar veya çökme gibi sonuçlara neden olabilir.

5.2 Ankraj ve Kolon Stabilitesi

Raf sisteminin stabil kalabilmesi için:

  • Taban plakalarının uygun şekilde ankraj cıvatalarıyla zemine sabitlenmiş olması gerekir.
  • Zeminin toleransları: kolon sapmalarının –örneğin 10 ft yükseklikte en fazla ½ inç sapma gibi– sınırları vardır. J. J. Keller® Compliance Network
  • Depreme veya forklift darbesine karşı çapraz bağlantılar, stabilizatörler veya koruyucu bariyerler kurulmalıdır.

5.3 Raf Sistemlerinin Zemine İlişkisi ve Zemin Dayanımı

Zemin betonunun yeterli basınç dayanımı ve yüzey düzgünlüğü önemlidir. Zemin eğimi veya çatlaklar, raf kolonlarının sabit oturmamasına neden olabilir.
Zemin bakımı ve zemin üzerinde yer alan ankraj sisteminin düzenli kontrolü, raf güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.

5.4 Raf Aralıkları, Koridor Genişlikleri ve Yaya Güvenliği

Raf kurulumu sırasında koridor genişlikleri ve yaya/araç trafiği yollarının net belirlenmesi gerekir. Aşağıdaki hususlar dikkat edilmelidir:

  • Forklift veya reach-truck gibi ekipmanların manevra alanı.
  • Yaya yollarının ayrılması ve net işaretlenmesi.
  • Düşen yük veya devrilen raf riskine karşı koruyucu bariyerlerin yerleştirilmesi.
    Yetersiz koridor genişliği veya erişim alanlarının dar olması, hem kazalara hem de acil durum tahliyesinde aksamalara yol açabilir. Rack Safety Products

6. Operasyonel Güvenlik Uygulamaları
6.1 Yükleme, İstifleme ve Malzeme Yerleştirme
  • Ağır ve sık kullanılan yükler, rafların alt katlarına yerleştirilmelidir. Daha hafif ve nadiren erişilen yükler üst katlara konabilir. Bu hem ergonomi hem de stabilite açısından önemlidir. srs-i.com+1
  • Yükler raf kirişleri üzerinde tam destek almalı; palet taşmaları, çıkıntılar veya raf dışına taşmış yükler yok edilmelidir. Yükler çift katlı kiriş sisteminde kullanılmadığı sürece üst üste istiflenmemelidir.
  • Yüklerin aktarımı sırasında forklift darbeleri veya yükün raf elamanına çarpması engellenmelidir. Raf sisteminde çarpma sonucu oluşan hasarlar raporlanmalı ve değerlendirilmelidir. jjkellersafety.com

6.2 Periyodik Denetim ve Bakım
  • Gözle kontrol: Haftalık veya günlük olarak gözle yapılabilecek kontroller (eğrilmiş kolon, eksik kiriş, hasarlı ankraj vb.).
  • Derinlemesine denetim: Üç ayda bir veya altı ayda bir uzman ekip tarafından yapılan detaylı kontrol (kaynak çatlakları, çelik çekme deformasyonları, ankraj gevşemesi). mh-usa.com
  • Hasar tespitinde bazı bölümler kullanım dışı bırakılarak tamir edilmeli veya rafa uygun üretici parçaları ile değiştirilmelidir. “Geçici tamiratlar” ciddi risk yaratır. Rack Safety Products

6.3 Personel Eğitimi ve Davranışsal Güvenlik
  • Raf sistemleriyle çalışacak tüm personel; yük sınırları, güvenli yerleştirme, pallet taşırken dikkat edilmesi gerekenler, çarpma riskleri ve acil durum davranışları konusunda eğitim almalıdır. srs-i.com
  • Forklift operatörleri, raf sistemlerine yakın manevra yaparken özel dikkat göstermeli, raf kolonlarına çarpma olmaması için hız sınırları ve bariyer sistemleri oluşturulmalıdır.

7. Acil Durum Hazırlığı ve Tahliye Prosedürleri

Raf sistemlerinin bulunduğu depo veya depolama alanlarında yangın, sismik hareket veya çökme gibi acil durumlar için özel hazırlık yapılmalıdır:

  • Raf sistemlerinin yüksekliği, yangın spriklerine ve sprinkler püskürtücülerine uygun olmalıdır (en az 18 inç – ≈45 cm mesafe bırakılmalıdır). globalindustrial.com
  • Depolama alanlarında acil çıkış yolları, yangın muslukları ve bakım platformları raf sistemleriyle engellenmemelidir.
  • Raf çökmesi halinde devrilme alanları ve “çökme risk bölgesi” olarak işaretlenmiş alanlar oluşturulmalıdır. Yüksek raflardan malzeme düşmesi riski için kafes sistemleri veya yük tutucu bariyerler kullanılabilir.

8. Raf Sistemlerinde İSG Performansının Ölçülmesi ve Sürekli İyileştirme
  • Bir işletmede raf sistemlerinin iş güvenliği performansı; inceleme sonuçları, hasar raporları, kazalar/ramak kalalar kayıtları, personel eğitim düzeyi ve yapılan bakım sayısı gibi göstergelerle ölçülebilir.
  • İyi bir uygulamalarda “raf güvenliği kontrol formu” olabilir; örneğin bent kırılması, ankraj gevşemesi, çarpma izi, kapasite etiketi eksikliği gibi maddeler kontrol edilir. Üretici standardı ANSI MH16.1 ile karşılaştırılabilir. CI INDUSTRIAL
  • Ayrıca, bu veriler ISO 45001 gibi iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinde raporlanmalı ve yönetim kuruluna sunulmalıdır. Geçmiş rakamlara göre “raf kaynaklı kaza oranı %X düşürüldü” gibi hedefler belirlenmelidir.

9. Özet ve Sonuç

Endüstriyel raf sistemleri, lojistik ve üretim süreçlerinin bel kemiğidir; ancak iş sağlığı ve güvenliği açısından üzerinde en çok gözden kaçan major risklerden birini barındırır. Stabilite ihlali, çarpma hasarı, aşırı yükleme, erişim hataları veya bakımsızlık; bunların her biri ciddi yaralanmalara veya ölümcül kazalara yol açabilir.
Güvenli bir raf sisteminin ana unsurları özetle şunlardır:

  • Doğru tasarım ve üretici standardına uygunluk,
  • Uygun zemin ve ankraj sistemi,
  • Açık yük kapasiteleri ve görünür etiketleme,
  • Forklift ve materyal taşıma trafiğinin raf sistemine uygun planlanması,
  • Sürekli denetim, bakım ve eğitim,
  • Acil durum hazırlıkları ve baglantılı güvenlik kültürü.

İSG profesyonelleri, raf sistemlerinde yalnızca yükü dikkate almakla kalmamalı; sistemin çevreyle, insanla ve proses araçlarıyla etkileşimini de değerlendirmelidir. Böylece “çalışanlar güvenli şekilde malzeme akışını sağlayabilir, raf sistemi çökmeksizin görevini sürdürebilir” bir gerçeklik sağlanmış olur.
Bu bağlamda raf sistemlerinin güvenliği, hem üretim verimliliğinin hem de çalışan sağlığı ve güvenliğinin doğrudan bir göstergesidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#endüstriyelraf #işgüvenliği #ankraj #tetkikosgb #kebat #izmir

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği23 Ekim 2025
23 Ekim 2025

İş Güvenliği Uzmanlarında Tükenmişlik Sendromu – Görünmeyen Yükün Ağırlığı

Güvenlik Başkalarının, Risk Onların

Görünmeyen kazaları önlemek, görünmeyen yükler taşımayı gerektirir.
İş Güvenliği Uzmanları, fabrikaların, şantiyelerin, tersanelerin ve ofislerin görünmez nöbetçileri gibidir. Her an bir yangını, düşmeyi, patlamayı, kimyasal teması önceden sezmek zorundadırlar. Ancak çoğu zaman unvanlarının ağırlığı, iş tanımlarının çok ötesinde bir ruhsal ve duygusal yükü de beraberinde taşır: Tükenmişlik sendromu (burnout).

Tükenmişlik Nedir? İş Güvenliği Uzmanında Nasıl Farklı Görünür?

Tükenmişlik sendromu, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından “işle ilişkili kronik stresin başarılı bir şekilde yönetilememesi sonucu ortaya çıkan bir sendrom” olarak tanımlanır. Ancak iş güvenliği uzmanlarında bu süreç, klasik ofis çalışanından daha farklı bir zeminde şekillenir:

  • Sürekli “en kötü senaryoyu” düşünme hali,
  • İkaz ettiği halde dinlenmeyen risklerin vicdani sorumluluğu,
  • İşveren ile çalışan arasında sıkışmışlık,
  • Kâğıt üzerinde yasal sorumluluğun İş Güvenliği uzmanı üzerine yıkılması,
  • Baskıya dayalı rapor talepleri,
  • İş Güvenliği kültürünün yerleşmemiş olduğu sahalarda sürekli psikolojik dirençle mücadele,
    bunların tümü, psikolojik yıpranmayı hızlandırır.

Zorlayıcı Faktörler – Görmezden Gelinen Saha Gerçekleri
Çift Taraflı Baskı Mekanizması

İş güvenliği uzmanı, hem işverene hem çalışana karşı sorumludur. Bir yandan “üretim durmasın”, diğer yandan “kimse zarar görmesin” dengesi içinde manevra yapar. Bu da uzun vadede rol çatışması yaratır.

Örnek:
Bir otomotiv fabrikasında çalışan B sınıfı bir uzman, üretim hattındaki acil durdurma butonlarının önünün istifleme nedeniyle kapatıldığını rapor ettiğinde, hat yöneticisi tarafından “işi yavaşlatmakla” suçlandı. Yönetim de destek vermedi. Uzman, sonraki raporlarında susmayı tercih etti ve kısa sürede anksiyete bozukluğu gelişti.

Aşırı Yük ve Zamana Karşı Yarış

Özellikle çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, uzmanlara haftalık 40 saatten daha kısa sürede rutin denetim, eğitim, risk değerlendirmesi, acil durum planı, tatbikat ve periyodik kontrol koordinasyonu gibi birçok görev yüklenir. Bu iş yükü, zihinsel tükenmeyi hızlandırır.

İşyerinde Değer Gören Ama Yalnız Olan Meslek

Çalışanlar açısından uzman “otorite” olarak algılanırken; yöneticiler için “zorunlu bir danışman”dır. Bu da uzmanların birçok durumda yalnızlaşmasına, ekibin bir parçası olarak değil “müdahale eden bir figür” olarak görülmesine yol açar.

Tükenmişliğin Evreleri ve Uzman Örüntüsü

Her iş güvenliği uzmanı aynı hızda tükenmez. Ancak yapılan saha gözlemlerinde, özellikle 3 yıllık çalışmanın ardından aşağıdaki evreler daha sık görülür:

EvreGözlenen Belirtiler
1. Uyarı EvresiSürekli düşünce tekrarı: “Yarın ne olacak?”, “Bir kaza olursa ben suçlanırım.”
2. Direnç EvresiUykusuzluk, odak kaybı, mesleki keyifsizlik, yapılan işten tat almama
3. Yıpranma EvresiAnlam arayışı kaybı, kaçınma davranışları, mesleği bırakma isteği
4. Çöküş EvresiPsikosomatik hastalıklar, panik atak, klinik depresyon, işten ayrılma

Mevzuatın Yüklediği Sorumluluklar – Ağırlık Nerede?

İş güvenliği uzmanı, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre:

  • Risk değerlendirme sürecini yürütmek,
  • Uygunsuzlukları yazılı bildirmek,
  • Önlemlerin alınmasını sağlamak,
  • İhlal durumunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bildirim yapmak zorundadır.

Ancak bu sorumlulukların çoğu, “tavsiye” düzeyinde etkili olabilirken, oluşacak kaza durumunda uzman, hem idari hem cezai yönden doğrudan sorumlu tutulabilmektedir. Bu dengesizlik, psikolojik baskının temel kaynağıdır.

Kurumsal Destek Yokluğu ve Rol Belirsizliği

Pek çok işletmede uzman:

  • Amir değildir ve hesap verir.
  • Karar veremez ama kararın sonucundan sorumlu tutulur.
  • Yöneticilerin yanında değildir ama işçilerin tarafı da değildir.

Bu pozisyon, duygusal izolasyon ve rol karmaşasına neden olarak tükenmişliği derinleştirir.

Çözüm Önerileri: Görünmeyen Yük Hafifletilebilir
✅ İSG Profesyonelleri İçin Psikolojik Destek Programları
  • Mesleki tükenmişlik ölçekleriyle düzenli tarama,
  • Kurum içi psikososyal destek birimleri,
  • Travma sonrası danışmanlık

✅ Rol Tanımı ve Yetki-Netlik Reformu
  • İş güvenliği uzmanlarının yasal yetkilerinin işletmede tanınması,
  • “Önlem alınmadıysa, sorumluluk işverendedir” maddesinin pratikte işletilmesi

✅ Sürekli Mesleki Gelişim ve Dikey Kariyer İmkanları
  • Uzmanın kariyerinde ilerlemesi için yatay değil dikey mesleki gelişim yolu tanınmalı (ör. baş uzmanlık, denetmenlik, akademik destek)

✅ İSG Kültürünün Ortak Sorumluluk Olduğu Bilinci
  • Güvenlik sadece uzmanın değil, tüm işletmenin görevi olduğu kültürel anlayış desteklenmeli

Görünmeyen Yükle Devrilenler

İş güvenliği uzmanları, birçok hayatı kurtaran görünmeyen kahramanlardır. Ancak unutulmamalıdır ki “görünmeyen yükler, bazen en sağlam omuzları çökertir**.”
Kurumsal yapıların bu meslek grubunun karşılaştığı duygusal, sosyal ve hukuki basıncı anlaması; iş güvenliği kültürünün sürdürülebilirliği için temel şarttır. Çünkü tükenmiş bir güvenlik uzmanı, en büyük güvenlik açığıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Tükenmişlik Sendromu Bir Ruhsal Bozukluk Olarak mı Kavramsallaştırılmalı? https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8945132/

⭐️⭐️ Stres ve tükenmişlik sendromu ve bunların yoğun bakım hemşirelerinde başa çıkma ve iş tatmini ile ilişkileri: bir literatür taraması https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30946714/

⭐️⭐️ Fizyoterapistler arasında tükenmişliğin yaygınlığı: sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0031940624000208

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni23 Ekim 2025
22 Ekim 2025

OSHA 29 CFR 1910.147 Standardı ve EKED Uygulamaları

1. Tehlikeli Enerji Kavramı ve Kontrol Gerekliliği

Endüstriyel ortamlarda enerji, üretim süreçlerinin temel taşıdır; ancak kontrolsüz enerji, en ölümcül iş kazalarının da kaynağıdır. Elektrik, mekanik, hidrolik, pnömatik, termal veya kimyasal enerjinin beklenmedik serbest kalması; makine bakım, temizlik veya arıza müdahalesi sırasında çalışanların ciddi şekilde yaralanmasına ya da ölümüne neden olabilir.
Bu nedenle “Tehlikeli Enerjinin Kontrolü (Lockout/Tagout – EKED)” sistemi, iş sağlığı ve güvenliği yönetiminde kritik bir bariyer olarak tanımlanır.

OSHA’nın 29 CFR 1910.147 standardı, bu enerjilerin güvenli şekilde izole edilmesi ve ekipmanın sıfır enerji durumuna getirilmesi için izlenmesi gereken tüm teknik ve idari adımları tanımlar. Bu standart, yalnızca yasal bir gereklilik değil, aynı zamanda davranışsal güvenliğin mühendislikle kesiştiği bir güvenlik kültürü göstergesidir.

2. OSHA 29 CFR 1910.147 Standardının Temel İlkeleri
2.1 Kapsam ve Amaç

OSHA standardının amacı, bakım ve servis işlemleri sırasında makine ve ekipmanlardan kaynaklanabilecek beklenmedik enerji açığa çıkışlarını veya makine hareketlerini önlemektir.
Standart, tüm enerji kaynaklarını kapsar:

  • Elektrik enerjisi
  • Mekanik enerji (yaylar, ağırlıklar)
  • Hidrolik enerji (basınçlı yağ devreleri)
  • Pnömatik enerji (hava basıncı sistemleri)
  • Termal enerji (ısı, buhar, kızgın yağ)
  • Kimyasal enerji (reaktif maddeler, gazlar)

2.2 “Energy Control Program”ın Temel Bileşenleri

OSHA 1910.147’ye göre her işyerinde bir Enerji Kontrol Programı bulunmalıdır. Bu program üç temel unsurdan oluşur:

  1. Yazılı Prosedürler: Her makine için enerji izolasyonu adımlarını belirleyen yazılı talimatlar.
  2. Eğitim: Çalışanlara, yetkililere ve denetçilere yönelik periyodik EkED eğitimleri.
  3. Denetim: Her yıl yapılan iç denetimlerle prosedürlerin etkinliğinin doğrulanması.

3. Lockout/Tagout (EkED) Sürecinin Teknik Aşamaları

Aşağıdaki altı adım OSHA standardına uygun bir EkED uygulamasının genel akışını temsil eder:

İşlemAmaç
Hazırlık ve bilgilendirmeÇalışanlara yapılacak bakım hakkında bilgi verilir, enerji kaynakları tanımlanır.
Kapatma (Shutdown)Makine kontrollü biçimde durdurulur.
İzolasyonTüm enerji kaynakları kesilir (sigorta, vana, valf, ana şalter vb.).
Kilitleme (Lockout)Her çalışan kendi kilidini takar. Kilitler kişiye özeldir.
Etiketleme (Tagout)“Çalışma var, açmayın!” uyarı etiketleri takılır.
Enerjinin sıfırlanmasının doğrulanmasıTest edilerek makinenin tamamen enerjisiz olduğu doğrulanır.

Bu adımların sırası değişmemelidir; aksi halde zincir kırılır ve kontrolsüz enerji riski doğar.

4. Enerji Türleri ve Endüstriyel Tehlike Profili

Her enerji türü farklı bir risk profiline sahiptir. Çimento, petrokimya, metal, gıda ve otomotiv sektörlerinde risk türleri değişkenlik gösterir:

Enerji TürüTipik Kullanım AlanıPotansiyel Tehlikeİzolasyon Yöntemi
ElektrikMotorlar, pompalar, konveyörlerArk, çarpılma, yangınDevre kesici kilidi, padlock
MekanikDişli sistemler, preslerEzilme, sıkışmaMekanik mandal kilidi
HidrolikPres, kaldırma sistemleriBasınçlı yağ fışkırmasıVana kapama, hat boşaltma
PnömatikHava sistemleri, pistonlarHızlı hareket, parça fırlamasıHava vanası kilidi
TermalBuhar, fırın sistemleriYanma, patlamaSoğutma süresi, vana kilidi
KimyasalTanklar, reaktörlerZehirlenme, reaksiyonKör flanş, vana etiketi

5. İş Kazaları Verileri ve EkED’in Etkinliği

OSHA’ya göre yalnızca ABD’de her yıl 120’yi aşkın ölüm ve 50.000’den fazla ciddi yaralanma, tehlikeli enerji kontrolü eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
National Safety Council (NSC) verilerine göre bu kazaların %80’i, makine bakım ve temizlik işlemleri sırasında meydana gelir.

5.1 Tipik Kazalar:
  • Bir pres makinesinin enerji izolasyonu yapılmadan sensör tamiri sırasında beklenmedik şekilde çalışması → ezilme ölümü.
  • Bir çimento değirmeninde pnömatik hatın valfi açık bırakıldığı için, bakım sırasında piston aniden fırlamış ve çalışan ağır yaralanmıştır.
  • Bir kimya tesisinde kimyasal reaktör valfi izole edilmeden açılmış, operatör aşırı buhar ve toksik gazla karşılaşmıştır.

5.2 Verilerin Yorumlanması

ABD Çalışma Bakanlığı raporlarına göre etkin bir EkED programı, iş kazası oranlarını %30–40 oranında azaltmaktadır.
Ayrıca, ISO 45001 sistemleri içinde uygulandığında, enerji kaynaklı kazaların neredeyse tamamen önlenebilir olduğu gösterilmiştir.

6. Türkiye’de EkED Uygulamalarının Durumu

Türkiye’de tehlikeli enerjinin kontrolü, “Makine Emniyeti Yönetmeliği” ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında dolaylı olarak yer alır.
Ancak, OSHA’daki kadar detaylı bir LOTO (Lockout/Tagout) kültürü henüz yerleşmemiştir.

Eksiklikler:

  • Yazılı enerji izolasyon prosedürlerinin olmaması,
  • Kişisel kilit uygulamasının yetersizliği,
  • Bakım ekipleri arasında yetki belirsizliği,
  • Etiketlerin standart dışı veya geçici olması.

Bu durum özellikle çimento, demir–çelik ve gıda sektörlerinde yüksek riskli sonuçlara yol açmaktadır.

7. İyi Uygulama Örnekleri
7.1 Otomotiv Sektörü (Ford, Toyota)

Her operatörün kişisel kilidi vardır. Kilit sayısı çalışan sayısına eşittir.
Bakım tamamlanmadan kilit çıkarılamaz. Her kilit numarası kişisel kimlikle eşleştirilir.

7.2 Çimento Tesisleri (Lafarge, Çimsa)

Enerji izolasyon noktaları renk kodlarıyla işaretlenmiştir (elektrik – kırmızı, hidrolik – mavi).
Ayrıca, “sıfır enerji durumu” sensörlerle izlenmektedir.

7.3 Kimya Endüstrisi

Kör flanş uygulamasıyla kimyasal hatlar fiziksel olarak ayrılır.
Lockout sırasında gaz detektörleri aktif hale getirilir.

8. Yönetimsel ve Davranışsal Boyut

Tehlikeli enerjinin kontrolü yalnızca teknik değil, örgütsel bir güvenlik davranışıdır.
Yöneticilerin rolü:

  • Prosedürlerin uygulanabilirliğini sağlamak,
  • Kilit ve etiket sistemlerinin tedarikini yapmak,
  • Periyodik tatbikatlarla çalışan farkındalığını korumak.

İyi uygulamalarda, EkED eğitimleri sadece mühendisler değil, operatörler, temizlik personeli ve yüklenici firmalar için de zorunlu hale getirilmiştir.

9. Raporlama ve Denetim Sistemi

Her yıl en az bir kez Enerji Kontrol Programı Denetimi yapılmalıdır.
Denetimde değerlendirilen başlıca unsurlar:

  1. Yazılı prosedürlerin güncelliği
  2. Kilitlerin kayıtlı kullanımı
  3. Etiketlerin okunabilirliği
  4. Çalışanların farkındalık düzeyi
  5. Uygulama sırasında gözlemlenen sapmalar

Denetim sonuçları, “Enerji Kontrol Uygunluk Raporu” şeklinde yönetim sistemine entegre edilir.

10. Sonuç ve Öneriler

Endüstriyel ortamlarda tehlikeli enerji kontrolü, sadece bir bakım güvenliği prosedürü değil, yaşamı koruyan mühendislik disiplinidir.
OSHA 1910.147 standardı, uygulanabilirliği kanıtlanmış bir çerçeve sunar. Türkiye’de bu standardın ruhuna uygun bir kültürün gelişmesi için şu adımlar önerilebilir:

  • Her makine için ayrı Enerji İzolasyon Kartı (Energy Card) oluşturulmalı,
  • Tüm bakım personeline kişisel kilit ve etiket tahsis edilmeli,
  • “Sıfır enerji durumu” testleri bakım öncesi standart hale getirilmeli,
  • LOTO sistemleri ISO 45001 iç tetkiklerinde kontrol kriteri olmalı,
  • Eğitimler simülasyon tabanlı hale getirilmelidir.
🧩 🧩 🧩

“EKED (Enerji Kaynaklarının Etiketlenmesi ve Kilitlenmesi) Uygulama Kontrol Formu”; OSHA 29 CFR 1910.147, ISO 45001 ve Türkiye’deki “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” esas alınarak hazırlanmıştır.
Bu form; denetçiler, bakım sorumluları ve iş güvenliği uzmanları tarafından, bakım veya enerji izolasyonu öncesinde–sonrasında kullanılabilecek şekilde düzenlenmiştir.

EKED (Lockout/Tagout) UYGULAMA KONTROL FORMU

Form No: EKED-001
Revizyon No: 1
Revizyon Tarihi: ………
İşletme Adı: ………………………………………………………
Tesis / Bölüm: ………………………………………………………
Makine / Ekipman Adı – Kodu: ………………………………………………………
Tarih: ………
Denetimi Yapan: ………………………………………………………
Bakım / Onarım Ekibi Sorumlusu: ………………………………………………………

🔹 1. GENEL BİLGİLER
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Yapılacak bakım/onarım çalışması için geçerli yazılı iş izni alınmış mı?☐☐
Çalışmaya başlamadan önce tüm ilgili çalışanlar bilgilendirilmiş mi?☐☐
Çalışma alanı çevresine güvenlik bariyeri veya uyarı şeritleri çekilmiş mi?☐☐
Çalışma alanında yetkisiz personel bulunmadığından emin olunmuş mu?☐☐
Çalışma için yetkili bakım personeli listesi hazırlanmış mı?☐☐

🔹 2. ENERJİ KAYNAKLARININ TANIMLANMASI VE KONTROLÜ
Enerji TürüKaynak Noktasıİzolasyon YöntemiKilitleme EkipmanıUygulandı mı? (E/H)Notlar
ElektrikPano No: …Ana şalter kapatıldı, sigorta devre dışıPadlock, kırmızı etiket☐
MekanikDişli sistemi / milMekanik mandal / pim kilidiZincir + kilit☐
HidrolikPompa hattı / vanaVana kapama + basınç tahliyesiMavi padlock☐
PnömatikHava hattı / valfVanalar kapatıldı, hat boşaltıldıSarı etiket☐
TermalFırın / buhar hattıSoğutma bekleme süresi uygulandıUyarı etiketi☐
KimyasalTank / reaktörKör flanş takıldıMetal kilitli plaka☐

🔹 3. EKED (KİLİTLEME VE ETİKETLEME) UYGULAMA DETAYLARI
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Tüm enerji izolasyon noktaları belirlenip işaretlenmiş mi?☐☐
Her çalışan kendi kişisel kilidini kullanıyor mu? (Kilit–isim eşleşmesi)☐☐
Her kilit benzersiz numara ve anahtara sahip mi?☐☐
Etiketlerde çalışan adı, tarih, açıklama net şekilde yazılmış mı?☐☐
Tüm enerji kaynaklarının sıfır enerji durumunda olduğu test edildi mi?☐☐
Test sırasında enerji geri beslemesi gözlenmedi mi?☐☐
İzolasyon noktaları çevresinde ek enerji kaynağı bulunmadığı doğrulandı mı?☐☐

🔹 4. BAKIM / ONARIM ÇALIŞMASI SÜRESİNCE GÜVENLİK DURUMU
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Çalışma alanında uygun aydınlatma ve havalandırma sağlanmış mı?☐☐
Kullanılan el aletleri ve kişisel koruyucular uygun durumda mı?☐☐
Çalışma sırasında yetkisiz müdahale engellendi mi?☐☐
Ara denetimler (saha kontrolü) yapılmış mı?☐☐
Beklenmedik enerji birikimi gözlemlenmişse anında durdurulmuş mu?☐☐

🔹 5. ÇALIŞMA SONRASI KİLİT–ETİKET KALDIRMA VE ENERJİ GERİ YÜKLEME
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Tüm personel çalışma alanından uzaklaştırıldı mı?☐☐
Makine parçalarının, koruyucuların ve muhafazaların montajı tamamlandı mı?☐☐
Tüm kilit ve etiketlerin sorumlular tarafından kaldırıldığı doğrulandı mı?☐☐
Enerji kaynağı kontrollü biçimde yeniden devreye alındı mı?☐☐
Test çalışması sonrası normal işletme koşuluna dönüldü mü?☐☐

🔹 6. EK GÖZLEMLER VE FOTOĞRAF REFERANSLARI
Gözlem / BulgularDüzeltici FaaliyetFotoğraf No / Referans

🔹 7. ONAY VE İMZALAR
RolAd – SoyadİmzaTarih
Bakım Sorumlusu
İş Güvenliği Uzmanı
Vardiya Amiri
Enerji İzolasyon Denetçisi

🟩 FORMUN KULLANIM TALİMATI
  1. Her bakım veya onarım öncesinde bu form eksiksiz doldurulmalıdır.
  2. Formun bir kopyası bakım alanında, bir kopyası da İSG biriminde arşivlenmelidir.
  3. Denetim sırasında bu form referans alınarak kontrol listesi üzerinden gözlem yapılır.
  4. Form, yılda en az bir kez yapılan “Enerji Kontrol Programı Denetimi” sırasında geriye dönük olarak incelenir.
  5. Eksik veya uygunsuz tespitler, “Düzeltici Faaliyet Formu” ile birlikte değerlendirilir.

📊 DEĞERLENDİRME SONUCU (Denetçi Tarafından Doldurulur)
KriterPuanlamaAçıklama
Enerji izolasyonu doğrulama etkinliği/10
Etiket–kilit uyumu/10
Personel farkındalığı/10
Denetim ve kayıt sistemi/10
Toplam Uygunluk Düzeyi__/40

Kaynakça

  1. OSHA 29 CFR 1910.147 – The Control of Hazardous Energy (Lockout/Tagout).
  2. National Safety Council (NSC) Accident Reports, 2023.
  3. Von Drehle, D. (2003). Triangle: The Fire That Changed America.
  4. NIOSH Publication No. 2019-100 – Preventing Worker Deaths from Uncontrolled Energy.
  5. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı – İş Ekipmanları Yönetmeliği (2020).
  6. ISO 45001:2018 – Occupational Health and Safety Management Systems.

🔒 🔒 🔒
EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Eğitimi Başlıyor!

💡 İş kazalarının büyük bir bölümü kontrolsüz enerji kaynaklarından kaynaklanıyor.
Çözüm mü? Doğru uygulanan EKED – LOTO sistemi!

👉 Bu eğitimde:

  • Elektrik, mekanik, hidrolik, pnömatik ve diğer tüm enerji türlerinde güvenli izolasyon yöntemlerini,
  • Kilitleme ve etiketleme adımlarını uygulamalı olarak,
  • Gerçek iş sahası senaryoları ve mevzuat gereklilikleriyle birlikte öğreneceksiniz.

🎯 Katılımcılar;

  • İş kazalarının nasıl önleneceğini,
  • Hangi durumlarda kilitleme-etiketleme yapılacağını,
  • Uygulamada sık yapılan hataları ve doğru yöntemleri
    detaylı şekilde öğrenecekler.

📌 Kimler Katılmalı?

  • Bakım-onarım personeli
  • İSG profesyonelleri
  • Üretim ve enerji sektöründe görev yapan tüm çalışanlar

Eğitim Sonunda

Sınavda başarılı olan katılımcılara; Üniversite onaylı, e-devlet kayıtlı barkodlu belge verilmektedir.

Sınava girmeyen veya başarılı olamayan adaylara; eğitim katılım belgesi verilmektedir.

🚀 Siz de ekibinizi iş kazalarına karşı güçlendirin, güvenliği en üst seviyeye taşıyın.

✅ Hemen Başvurun

📞 Bilgi ve kayıt için:

📍 Tetkik Eğitim Merkezi : Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
📞 Eğitim Koordinatörü Telefonu: +90 530 568 42 75

📞 Tetkik Merkez Telefonu: +90 232 265 20 65
🌐 Web sitemiz: https://tetkik.com.tr/
📧 Bilgi: [email protected]

🔔 Unutmayın: Bir enerji kaynağını güvenli hale getirmeden yapılan her müdahale, ciddi kaza riski demektir.
EKED – LOTO, iş güvenliğinde hayati bir kalkandır!

EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Konulu yazımızı aşağıda okuyabilirsiniz.

Kilitleme – Etiketleme (EKED / LOTO) Sistemi Nedir, Nasıl Yapılır?

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Eğitimi Öncesi Katılımcı Bilgilendirme

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#eked #loto #tetkikosgb #kebat #izmir

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Makaleler22 Ekim 2025
22 Ekim 2025

Makineyi Kurmak Üreticinin, Güvenliği Sürdürmek Kullanıcının İşi

Makine Kullanıcısının Sorumluluğu: Güvenliği Sürdürmek, Sadece Üreticinin Değil…

Üretici makineyi tüm güvenlik tedbirleriyle tasarlamış olabilir…

Peki ya kullanıcı bu tedbirleri işler halde tutmazsa?

Güvenliğin yarısı üreticiyse, diğer yarısı kullanıcıdır.

Makineyi kim kullanıyorsa, güvenliği de onun uygulaması gerekir. Bu yazıda, makine kullanıcılarının (işletmelerin, operatörlerin, işverenlerin) güvenliği nasıl sürdürülebilir kılacağına odaklanıyoruz.

🔩 🔩 🔩
1. Uygunluk, sadece satın alırken değil, kullanırken de geçerli olmalı

EU-OSHA – 2006/42/EC Makine Direktifi Avrupa pazarına sunulan makinelerin tasarımı ve yapımı için sağlık ve güvenlik gerekliliklerini belirler ve üreticiye büyük yükümlülükler getirirken Yönetmelik 2023/1230/EU – Makineler ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Resmi Gazetede 3 Mart 2009 SALI Sayı : 27158 ile yayınlanan MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/03/20090303-4.htm

2009/104/EC sayılı “İş Ekipmanlarının Kullanımı” direktifi, kullanıcıların yani işverenlerin ve operatörlerin alması gereken önlemleri açıkça ortaya koyar.

Resmî Gazete Tarihi: 25.04.2013 Resmî Gazete Sayısı: 28628 İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

🔸 Makine işe uygun olmalı.
🔸 Operatör, o makineyi güvenli şekilde kullanabilmeli.
🔸 Makine, güvenli konumda kurulmuş olmalı.
🔸 Koruyucular kaldırılmamalı, bypass yapılmamalı.
🔸 Bakım ve temizlik, risksiz bir şekilde yapılmalı.

🧰 🧰 🧰
2. Ek Emniyet Tedbirleri: Fabrikadaki “ince ayarlar”

Makine ne kadar güvenli olursa olsun, kullanım alanı bu güvenliği bozabilir. Dar bir alanda kurulan makinede operatör kaçamazsa, bu güvenlikten söz edilemez.

Örneğin:

  • Hareketli parçalarla duvar arasında çalışan varsa, bu sıkışma riski doğurur.
  • Koruma mesafesi yetersizse, kazaya davetiyedir.
  • Kapılar, panolar, acil durdurma butonları ulaşılabilir olmalı.

Bu nedenle işveren;

✅ Makineyi güvenli bir alana yerleştirmeli,
✅ Koruma ekipmanları bozulmuşsa kullanıma izin vermemeli,
✅ Sabit korumalar yetmiyorsa hareketli muhafazalar eklemelidir.

👷‍♂️ 👷‍♂️ 👷‍♂️
3. Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) – Son savunma hattı

Makineye yaklaşan herkesin, görevine uygun kişisel koruyucu donanımı kullanması gerekir. Bunlar, teknik önlemlerle ortadan kaldırılamayan riskleri azaltır.

🛡️ Örnekler:

  • Göz koruyucu (taşlama, çapak)
  • Kulaklık (yüksek gürültü)
  • Baret (üstten gelebilecek cisimler)
  • Eldiven (kesici/ezici ekipmanlar)
  • Çelik burunlu ayakkabı (ağır parçalar)

İyi bir KKD uygulaması sadece donanımı dağıtmak değil; uygun kullanımı öğretmek ve kontrol etmektir.

🗂️ 🗂️ 🗂️
4. Prosedürler: Yazılı kurallar, kazayı önler

Makinenin güvenli kullanımı için sadece fiziksel önlemler yetmez. İş organizasyonu ve yazılı prosedürler güvenliğin çimentosudur.

📋 Örnek prosedürler:

  • Kimler makineyi kullanabilir?
  • Ne zaman temizlik yapılır?
  • Bakım sırasında hangi enerji kaynakları izole edilir?
  • Acil durumda kim bilgilendirilir?

Bu prosedürler:

  • Yazılı olmalı,
  • Güncel tutulmalı,
  • Eğitimle desteklenmeli,
  • Denetimlerle güçlendirilmelidir.
🧠 🧠 🧠
5. Eğitim: Bilgi, en ucuz güvenlik önlemidir

Eğitimsiz bir çalışana en güvenli makineyi de verseniz, risk sıfır olmaz.

Kullanıcıya şu soruları sorabilmelisiniz:

  • Koruyucuyu neden kaldırmıyorsun?
  • Bakım sırasında niye fişi çekiyorsun?
  • Neden bu eldiveni kullanıyorsun?

Ve cevapları biliyorsa, eğitim başarılıdır.

Eğitim yalnızca ilk işe başlarken değil, bakım, arıza ve yenilikler olduğunda da tekrar edilmelidir.

🎯 🎯 🎯
İş Güvenliği

Makine güvenliğinde “sistem kapandı, iş bitti” anlayışı yanlıştır. Güvenlik yaşayan bir yapıdır. Üretici güvenli bir makine tasarlar ama onu koruyup işletecek olan sahadaki kullanıcıdır.

Her güvenlik önlemini yerinde görmek, test etmek, uygunsuzlukları raporlamak iş güvenliği uzmanının temel görevidir. Gözünüz açık, prosedürler güncel, kontrol listeleriniz eksiksiz olsun.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği22 Ekim 2025
20 Ekim 2025

Kaygı Durumunda Dalış Yapılır mı?

Derinlerdeki Zihin – Dalışta Kaygının Anatomisi ve Yönetimi

Kaygı, kişinin kontrolünü yitirme korkusuyla birlikte beliren ezici bir endişe hissidir. Bu duygusal durum, yalnızca zihinsel bir yük oluşturmakla kalmaz; aynı zamanda vücutta çeşitli fizyolojik belirtilerle kendini gösterir. Özellikle su altında, bu tepkilerin çok daha çarpıcı ve kritik hale gelmesi mümkündür. İşte bu nedenle, kaygının fizyolojisi, semptomları ve dalıştaki etkilerinin derinlemesine anlaşılması, güvenli dalış pratiği açısından üst düzeyde stratejik bir öneme sahiptir.

Kaygının Psikofizyolojik Mekanizması

Kaygı, tehditlerin gerçekliği konusunda belirsizlik yaşanması ve bireyin kendi başa çıkma becerilerine olan güveninin sarsılmasıyla tetiklenir. Bu durum, sinir sistemi üzerinde doğrudan etkilidir ve şu fiziksel belirtilerle kendini gösterebilir:

  • Genişlemiş göz bebekleri
  • Artan kalp atış hızı ve kan basıncı
  • Daralan periferik damarlar
  • İskelet kaslarına yönelen kan akışı
  • Hızlı solunum (hiperventilasyon)
  • Artan terleme

Kaygı bozukluğu olan bireylerde bu belirtiler daha şiddetli biçimde ortaya çıkar. Özellikle panik ataklar sırasında:

  • Nefes darlığı
  • Kalp çarpıntısı
  • Göğüs ağrısı
  • Baş dönmesi
  • Soğuk-sıcak basmaları

gibi durumlar yaşanabilir.

Dalış Ortamında Kaygı: Su Altında Zihinle Savaş

Okyanus, pek çok insan için doğal bir stres kaynağıdır. Sualtı ortamı, sınırlandırılmış hareket özgürlüğü, düşük görüş mesafesi ve izolasyon hissi gibi faktörler nedeniyle kaygıyı tetikleyebilir. Stres arttığında, bir dalgıcın bilişsel işlevleri bozulur; tanıma, karar verme ve tepki hızları düşer.

Dalgıçlarda Görülen Kaygı Belirtileri:
  • Hızlı ve yüzeysel solunum
  • Kaslarda aşırı gerginlik
  • “Beyaz eklem” tutuşu (kontrolsüzce ekipmana yapışma)
  • Göz temasından kaçınma
  • Dikkat dağınıklığı ve sinirlilik
  • “Yüzeye kaçış” eğilimi
  • Ekipman takarken aşırı zaman harcama
  • Hayali kulak ya da ekipman sorunları yaratma
  • Aşırı konuşkanlık ya da içine kapanıklık

Bu davranış kalıpları, dalış profesyonelleri tarafından gözlemlenebilir ve doğru şekilde değerlendirildiğinde erken müdahale olanağı sağlar.

Stresi Tetikleyen Dalış Faktörleri

Dalış esnasında kaygıya neden olan bazı yaygın faktörler şunlardır:

1. Zaman Baskısı: Derinlik ve basınçsız kalma süreleri nedeniyle dalış planları zamanla sınırlıdır. Bu kısıt, özellikle görev yükü altında olan dalgıçlarda stres oluşturur.

2. Görev Yükleme: Aynı anda çok fazla işle ilgilenmek, örneğin bir mağarada video kaydı alırken ışık ve yön bulma görevlerini birlikte yürütmek, dikkat dağınıklığına neden olabilir. Bu durum “algısal daralma”ya yol açar.

3. Fiziksel ve Zihinsel Sınırları Zorlama: Kendini aşırı zorlamak veya yetkinliğin ötesinde derinliklere dalmak ciddi risk yaratır.

4. Çevresel Koşullar: Yabancı dalış noktaları, akıntılar, düşük görüş mesafesi, gece dalışları gibi etmenler stresi artırır.

5. Hazırlıksızlık: Eğitimsiz ya da plansız dalış, bireyin stresle başa çıkma kapasitesini zayıflatır.

6. Ekipman Uyumsuzluğu: Yeni ya da alışık olunmayan ekipman (örneğin kuru elbise) da kaygıya neden olabilir.

7. Yanlış Motivasyonlar: Akran baskısı, sosyal kabul ihtiyacı, itibar kaygısı gibi psikolojik nedenlerle dalış yapmak, bireyin kendi sınırlarını ihmal etmesine neden olabilir.

Kaygı ve Tıbbi Koşullar

Bazı tıbbi durumlar kaygı semptomlarını artırabilir:

  • Anemi
  • Mitral kapak prolapsusu
  • Adet öncesi sendrom (PMS)
  • Menopoz
  • Diyabet / hipoglisemi
  • Tiroid bozuklukları
  • Astım

Bu durumlar, dalış öncesi detaylı bir medikal değerlendirme ile kontrol altına alınmalıdır. Bu hem bireyin güvenliği hem de dalış ekiplerinin risk yönetimi açısından en tepedeki sorumluluktur.

Yönetim Stratejileri ve Müdahale Teknikleri

1. Eğitim ve Hazırlık: Stresin önlenmesinde en etkili yol, hazırlıklı olmaktır. Teorik bilgi kadar pratik uygulamalar, stresi azaltır.

2. Maruz Kalma ve Desensitizasyon: Stres faktörlerine kademeli maruz kalma, bireyin toleransını artırır.

3. Psikolojik Dayanıklılık Eğitimi: Nefes egzersizleri, görselleştirme, pozitif iç diyalog gibi teknikler uygulanabilir.

4. Ekip İletişimi: Dalış arkadaşları arasında açık iletişim, erken sinyallerin fark edilmesine olanak tanır.

5. Profesyonel Destek: Klinik düzeyde kaygı durumlarında terapötik yaklaşımlar ve gerektiğinde farmakolojik destek uygulanabilir.

Risk Yönetiminde İnsan Faktörü

Dalış, teknik yeterliliğin ötesinde psikolojik dayanıklılık gerektiren bir disiplindir. Eğitim kurumları ve işletmeler için, kaygı yönetimi yalnızca bireysel bir sorun değil, bütünsel güvenlik kültürünün bir parçasıdır. Proaktif müdahaleler, yalnızca kazaları değil, aynı zamanda ekip içi dayanışmayı da artırır.

Kaygıyı görmezden gelmek yerine anlamak, onu kontrol altına almanın ilk adımıdır. Unutulmamalıdır ki; derinlerde su kadar tehlikeli olan bir şey varsa, o da kontrolsüz strestir.

Dalış Öncesi Psikiyatrik Muayene ve Seçim Kriterleri
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Dalış Tepkisinin Panik Semptomlarını Azaltmadaki Etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8667218/

⭐️⭐️ Dalış Öncesi Psikiyatrik Muayene ve Seçim Kriterleri https://tetkik.com.tr/2024/11/04/amator-dalicilarda-psikiyatrik-muayene-ve-secim-kriterleri/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni20 Ekim 2025
20 Ekim 2025

İş Güvenliği Uzmanının Nöroergonomi Bilmesinin Önemi

Bilişsel Güvenliğin Yeni Boyutu

İş güvenliği (İG) uzmanı, işyerlerinde fiziksel riskleri yönetmekle yükümlü bir profesyoneldir. Ancak, modern iş hayatı sadece makineler ve ortamlarla sınırlı değil – beyin fonksiyonları, dikkat dağılması, zihinsel yorgunluk gibi bilişsel faktörler de kazaların ana nedeni haline geliyor.

İşte burada nöroergonomi devreye giriyor:

Nörobilim ve ergonominin kesişimi olan bu disiplin, beyin ve davranışın iş ortamındaki etkileşimini inceler. G uzmanının nöroergonomi bilmesi, risk analizi, eğitim ve önleme stratejilerini dönüştürür – çünkü kazaların %70’i insan hatasından kaynaklanır ve bu hatalar beyin süreçleriyle doğrudan ilişkilidir.

Aşağıda, bu önemi ayrıntılı bir şekilde ele alacağım, bilimsel veriler, örnekler ve pratik uygulamalarla destekleyeceğim. Bu bilgiler, siz uzmanlar için işyerlerinizi daha güvenli ve verimli kılacak bir “süper güç” olacaktır. (Boost Workplace Performance with Neuroergonomics: A Guide – TuMeKe. Ergonomics) – (Applications Of Neuroergonomics To Health And Safety Research – Industrial And Systems Engineering) -(Neuroergonomics applied to construction: Preventing human error to protect health and safety of high-risk workers – WJARR)

1. Nöroergonomi Nedir? İG Uzmanı İçin Temel Bilgi

Nöroergonomi, beyin fonksiyonlarını (dikkat, karar verme, yorgunluk) iş tasarımıyla entegre eden bir alan. 2000’lerde Raja Parasuraman tarafından popülerleştirilen bu disiplin, EEG (elektroensefalografi), göz takip ve fNIRS gibi araçlarla beyin aktivitesini ölçer.

İSG bağlamında, fiziksel ergonomiden (masa yüksekliği) bilişsel ergonomiye (zihinsel yük) geçiş sağlar. Uzman, nöroergonomi bilmezse, risk analizi yüzeysel kalır – örneğin, yorgun bir operatörün makine hatasını öngöremez.

Araştırmalar, nöroergonomik yaklaşımların iş performansını %20 artırdığını gösteriyor. Bu bilgi, Türkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun “risk değerlendirmesi” gerekliliğini (Madde 10) bilişsel boyuta taşır. (Medical Safety and Neuroergonomics – Oxford Academıc) – (Boost Workplace Performance with Neuroergonomics: A Guide – TuMeKe. Ergonomics)

2. İnsan Hatası Önlemede Nöroergonominin Rolü

İş kazalarının %80’i insan hatasından kaynaklanır – dikkat dağılması, zihinsel yorgunluk gibi. Nöroergonomi, bu hataları beyin seviyesinde analiz eder. İG uzmanı bu bilgiyi bilirse, zihinsel yük artışına karşı önlemler alır – örneğin, vardiyalı çalışmalarda yorgunluk piklerini öngörür.

Bir anekdot: İnşaat sektöründe nöroergonomi kullanan bir firma, işçilerin dikkat seviyelerini testler ve takip ile izledi; hatalar %30 azaldı.(Neuroergonomics applied to construction: Preventing human error to protect health and safety of high-risk workers – WJARR)

Uzmanlar, nöroergonomiyle “zihinsel ergonomik” tasarımlar yapar – örneğin, gürültülü ortamların beyin yorgunluğunu artırdığını bilerek sessiz zonlar oluşturur. Bilgi eksikliği ise, kazaların artmasına yol açar; örneğin, tıbbi güvenlikte nöroergonomi, cerrahi hataları %25 azaltır. (Medical Safety and Neuroergonomics – Oxford Academıc)

Türkiye’de, Tehlike Sınıfı Yönetmeliği’ne göre tehlikeli işyerlerinde bu bilgi, risk analizi yöntemlerini (HAZOP gibi) bilişsel hatayla entegre eder.

3. Ergonomi Tasarımında Nöroergonomi Entegrasyonu

Geleneksel ergonomi fizikseldir, ama nöroergonomi bilişsel yükü ekler – uzman, bu bilgiyi bilirse, çalışma ortamlarını beyin dostu kılar. Örneğin, ekran tasarımı dikkat dağılmasını önler; uzman, göz takip araçlarıyla arayüzleri optimize eder. Araştırmalar, nöroergonomik müdahalelerin üretkenliği %15 artırdığını gösteriyor. (A neuroergonomics approach to investigate the mental workload of drivers in real driving settings – Sicience Direct) – (Boost Workplace Performance with Neuroergonomics: A Guide – TuMeKe. Ergonomics)

Pratikte, uzman nöroergonomiyle psiko-sosyal riskleri (stres, burnout) yönetir – örneğin, inşaatta zihinsel yükü azaltan mola stratejileri. Bilgi eksikliği, ergonomik değerlendirmeleri (RULA gibi) yetersiz kılar ve kas-iskelet rahatsızlıklarını artırır. Türkiye’de İşyerlerinde Ergonomik Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği, bu entegrasyonu teşvik eder. (From silos to synergies: A scoping review for bridging gaps in occupational health psychology and human neuroscience – Sicience Direct)

4. Eğitim ve Farkındalık Yaratmada Nöroergonomi Bilgisi

İG uzmanı nöroergonomi bilir, eğitimleri bilişsel boyuta taşır – örneğin, yorgunluk eğitimlerinde katılımcı grubun profiline göre beyin dalgalarını anlatır. Bu, çalışan farkındalığını artırır ve hataları önler. Araştırmalar, nöroergonomik eğitimlerin güvenlik bilincini %25 yükselttiğini gösteriyor. (Applications Of Neuroergonomics To Health And Safety Research – Industrial And Systems Engineering) -(From silos to synergies: A scoping review for bridging gaps in occupational health psychology and human neuroscience – Sicience Direct)

Uzmanlar, gelecekte nöroergonomiyle simülasyonlar (VR tabanlı) tasarlayacaklardır – örneğin, beyin yorgunluğunu simüle eden eğitimler. Bilgi eksikliği, eğitimleri geleneksel kılar ve etkinliği düşürür.

5. Rehabilitasyon ve İşe Dönüş Sürecinde Nöroergonomi

Kaza sonrası, nöroergonomi bilişsel iyileşmeyi hızlandırır – uzman, beyin travması sonrası dikkat testleri yapar. Bu, işe dönüş süresini %20 kısaltır. Türkiye’de SGK verilerine göre, nöroergonomik rehabilitasyon programları devamsızlığı azaltır. (From silos to synergies: A scoping review for bridging gaps in occupational health psychology and human neuroscience – Sicience Direct)

6. Risk Analizi ve Yasal Uyumda Nöroergonomi

Risk yöntemlerinde (FTA, HAZOP) nöroergonomi, insan faktörünü ekler – uzman, bu bilgiyle analizleri bilişsel hatalara karşı güçlendirir. ILO standartları, nöroergonomiyi teşvik eder; bilgi eksikliği, yasal cezaları artırır. (Applications Of Neuroergonomics To Health And Safety Research – Industrial And Systems Engineering)

Nöroergonomi Bilgisi, İG Uzmanlarının Geleceğidir

Nöroergonomi bilmek, İG uzmanını sıradan bir denetçiden stratejik bir lidere dönüştürür – hataları önler, ergonomiyi geliştirir, eğitimi zenginleştirir ve rehabilitasyonu hızlandırır. Nöroergonomik yaklaşımlar işyerlerini %20 daha güvenli kılar.

Eğer İş Güvenliği Uzmanı iseniz, hemen eğitim alın – Tetkik Eğitim Merkezi nöroergonomi modülleri sunuyor; bu bilgi, kariyerinizi yükseltir ve hayat kurtarır! (Boost Workplace Performance with Neuroergonomics: A Guide – TuMeKe. Ergonomics)

#nöroergonomi #işgüvenliğiuzman #eğitim #tetkikosgb #kebat

Nöroergonomi Eğitimi Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, Nöroergonomi Eğitimini Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

  • Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
  • +90 232 265 20 65
  • [email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni20 Ekim 2025
19 Ekim 2025

Kas Krampı İş Kazası Sebebi Olmasın..!!

Evde – İşyerinde Kas Kramplarını Hafife Almayın

İş hayatında çoğu zaman büyük tehlikeler gözle görülür: yüksekten düşme, elektrik çarpması, kimyasal maruziyet… Ancak bazı tehlikeler vardır ki sessizdir, sinsidir ve genellikle “önemsiz” sanıldığı için göz ardı edilir.

Kas krampları da bunlardan biridir.

Oysa bu ani ve istemsiz kasılmalar, özellikle fiziksel emek gerektiren işlerde çalışanlar için hem üretkenliği düşüren hem de iş kazalarına zemin hazırlayan ciddi bir fizyolojik risk faktörüdür.

Geceleri uykudan uyandıran bacak krampları, iş sırasında alet düşürmeye neden olan el kasılması ya da merdiven üzerinde yaşanan bir kas çekilmesi… Her biri sıradan gibi görünse de bir zincirin halkaları gibi iş kazasına, iş gücü kaybına ve uzun vadede kas-iskelet sistemi hastalıklarına neden olabilir.

Kas kramplarının çalışanlar açısından taşıdığı riskleri bilimsel temellere dayanarak ve sahadaki gözlemlerle harmanlayarak ele alacağım. Amacım, bu “küçük ama etkili” fizyolojik olayın iş sağlığı ve güvenliği içindeki yerini ciddiyetle değerlendirmek ve hem çalışanlar hem de işverenler için koruyucu adımların önemini vurgulamak.

Unutmayın: Kas krampı sadece bir rahatsızlık değil, dikkate alınmazsa kazaya dönüşebilecek bir işaret olabilir.

İşyerinde kas krampları, özellikle fiziksel işlerde çalışan bireyler açısından önemsiz gibi görünen ama ciddi sonuçlara yol açabilecek bir risktir.

İşte çalışanlar açısından kas kramplarının oluşturduğu riskler detaylı şekilde:

💥 💥 💥
1. Ani Hareket Kaybı ve Düşme Riski

Kas krampı, ani ve istemsiz bir kas kasılmasıdır.

Özellikle bacak veya baldır kaslarında meydana geldiğinde:

  • Merdiven, iskele, vinç, yükseklik gibi alanlarda çalışan kişiler dengesini kaybedebilir.
  • İş kazası ve yüksekten düşme riski artar.
  • Yürürken ya da ağır bir cismi taşırken kramp girerse, hem kendisini hem de çevresini tehlikeye atabilir.
🛠 🛠 🛠
2. El Bileği, Önkol ve Parmak Krampları – El Aletlerini Düşürme

El gücüyle çalışan işçilerde (örneğin montaj, kaynak, torna, elektrik, bakım):

  • Kramplar ani tutamama, alet düşürme veya kontrolsüz refleksle aleti fırlatma gibi sonuçlar doğurabilir.
  • Kesici/delici aletler kullanılıyorsa ciddi yaralanmalar yaşanabilir.
  • İnce motor beceri isteyen işlerde (elektronik kart tamiri gibi) hata oranı artar.
🔁 🔁 🔁
3. Tekrarlayan Kramp Riski – Kas Yorgunluğu ve Performans Kaybı

Aynı kasın sürekli kullanıldığı işlerde (örneğin bant sisteminde çalışmak, sürekli taşıma işi):

  • Kas yorgunluğu birikir, kramp riski artar.
  • İş gücü verimliliği düşer, çalışma motivasyonu azalır.
  • Kas ağrılarıyla birlikte kronik hale gelirse iş gücü kaybı yaşanır.
🛑 🛑 🛑
4. Gece Krampı – Uykusuzluk ve Gündüz İşte Dikkat Dağınıklığı

Gece kas krampları yaşayan çalışanlar:

  • Uyku kalitesi bozulur, sabah yorgun kalkar.
  • Bu durum gündüz işte dikkat dağınıklığı, refleks yavaşlaması ve hata yapma olasılığını artırır.
  • Özellikle makine başında çalışanlar ve araç kullananlar için büyük tehlikedir.
🚧 🚧 🚧
5. Kas Gerginliğine Bağlı İşe Uygun Olmama
  • Kramp eğilimli kaslar genellikle sürekli gergindir.
  • Bu, ergonomik olmayan duruşa neden olur.
  • Bel, boyun, omuz gibi bölgelerde sürekli kramp yaşayan kişiler bazı iş pozisyonlarını sürdüremez hâle gelir.
  • Zamanla mesleki kas iskelet sistemi hastalıklarına (MSD) zemin hazırlar.
🧩 🧩 🧩
6. Psikolojik Etki ve İş Tatmini Kaybı

Sık kramp yaşayan bir çalışanda:

  • “Acaba şimdi tekrar olacak mı?” kaygısı oluşur.
  • Sürekli tetikte olmak yorgunluk ve stres yaratır.
  • İş tatmini düşer, motivasyon kaybı yaşanır, çalışan bağlılığı azalır.
⚠️ ⚠️ ⚠️
7. Yanlış Yorum ve Yanlış Tedavi Riski
  • Kas krampları genellikle “tuz eksikliği” ya da “susuzluk” sanılır.
  • Bu nedenle çalışanlar bazen bilinçsizce tuz tüketimini artırabilir, bu da hipertansiyon riski doğurur.
  • Krampın altında diyabet, sinir sıkışması, vitamin/mineral eksiklikleri gibi başka ciddi nedenler olabilir ama fark edilmez.
🛡 🛡 🛡
8. Önleyici Önlemlerin Alınmaması Durumunda Tehlike Süreklilik Kazanır
  • Kas krampları küçümsenirse, daha büyük kas/iskelet sorunlarına dönüşebilir.
  • Sürekli kramp yaşayan çalışanlar için:
    • İş yeri hekimi değerlendirmesi
    • Beslenme ve sıvı alım analizi
    • Ergonomik risk değerlendirmesi
    • Germe ve gevşeme egzersizleri eğitimi
      mutlaka yapılmalıdır.
✅ ✅ ✅
Küçük Belirtiler, Büyük Sonuçlar Doğurabilir

Kas krampları, çoğu zaman geçici ve zararsız kabul edilen fizyolojik olaylardır. Ancak iş yaşamında, özellikle de bedensel emek gerektiren sektörlerde bu krampların sonuçları geçici olmaktan çok daha öteye gidebilir. Ani bir kasılma, bir aletin düşmesine, bir dengenin bozulmasına, bir hayatın tehlikeye girmesine neden olabilir.

Kas krampları, çalışan sağlığı ve iş güvenliği açısından göz ardı edilmemesi gereken fizyolojik bir alarmdır. Doğru değerlendirme ve önlemler alınmazsa:

  • İş kazalarına,
  • Performans düşüklüğüne,
  • Uzun vadede kas-iskelet sistemi hastalıklarına neden olabilir.

Bu yüzden, kas kramplarını önlemek sadece bireysel bir konfor meselesi değil, kurumsal bir iş güvenliği sorumluluğudur. Yeterli su tüketimi, dengeli beslenme, doğru ekipman kullanımı ve düzenli esneme alışkanlıkları gibi basit ama etkili önlemlerle bu risk en aza indirilebilir.

Unutulmamalı ki, çoğu büyük iş kazası, küçük belirtilerin göz ardı edilmesiyle başlar. Kas krampları da bu küçük uyarılardan biridir. Bu yazıyla birlikte umuyoruz ki iş yerlerinde kas kramplarına dair farkındalık artar ve sağlıklı, güvenli bir çalışma ortamı oluşturma yolunda bir adım daha atılmış olur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kas Krampları https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499895/

⭐️⭐️ Kas krampları https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/569

⭐️⭐️ Kas Krampları https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK376/

⭐️⭐️ Kas Krampları https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29763070/

⭐️⭐️ Kafein ve Kas Krampları: Uyarıcı Bir Bağlantı https://www.amjmed.com/article/S0002-9343(06)01025-4/fulltext

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni19 Ekim 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al