Yaşam Tarzı – İnsülin Duyarlılığı – Glisemik Yanıt

Kan şekeri seviyesinin düzenlenmesi ve normal sınırlar içerisinde kalması için diyet en önemli etken de olsa tek başına yeterli değildir.

Metabolik sağlığın yaşam standartları içerisinde iyi düzeyde olması, insülin direncinin önlenmesi, vücudun enerji seviyesinin ve hormonların dengede kalması için diyete ek olarak aşağıdaki hususları da doğru ve yeterli yerine getirmeliyiz.

  • EGZERSİZ, özelikle hayatın içerisinde düzenli yapılması insülin duyarlılığını engelemeye ve glisemik yanıtı normal seviyede tutmaya yarayacaktır. Yemeklerden sonra yapılacak 20 dk lık bir yürüyüş kan glikoz seviyelerini %39’a kadar azaltabilir.
  • UYKU, organ ve sistemlerin dinlenmesinin yanı sıra metabolik sağlığın önemli bir parçasıdır. Uykunun kötü olması düzensiz uyku / uyanıklık saatleri ve uyku zamanının eksikliği insülin duyarlılığını kötüleştirebilir ve alınan gıdalarla aşırı glikoz tepkilerine yol açabilir.
  • STRES, hayatın içerisinde olması gereken sağlıklı ve doğal bir süreçtir; Lakin kronik stres (kortizol seviyesinin devamlı yüksek kalması) insülin direncini artıracağı gibi glisemik tepkinin zayıflamasına ve dolayısı ile kilo alımı yolu ile zaman içerisinde giderek ilerleyen metabolik işlevlerde bozulmaya yol açar.

Normal sağlıklı bireylerin (Kan şekeri düzeyi olan soy geçmişinde diyabet hikayesi olmayan vb gibi) metabolik olarak sağlıklı kalabilmek için gerekli beslenme düzenini kurmalarında Glisemik indeks ve Glisemik Yük çok önemli bilgiler verirler.

Diyabeti, insülin direnci, soy geçmişinde diyabet hikayesi vb gibi sorunları olan kişilerin metabolik olarak sağlıklı kalabilmesi için gerekli beslenme düzenini kurmaları şarttır. Bu düzenin kurulabilmesi için de bir süre hekim kontrolünde sürekli şeker ölçüm cihazları ile takipleri gerekebilir.

  • Sürekli Şeker Ölçüm Cihazları kişinin farklı gıdalar ve farklı miktarlar ile beslendiği tüm durumlarda kanında oluşan glisemik tepkinin görülebilmesini sağlar.
  • İşlenmiş – rafine karbonhidratların tüketilmesi yerine işlenmemiş karbonhidratları (tam tahıllı ekmek, esmer pirinç, arpa ve kinoa ve bunun gibi ) tercih edilmeli (düşük Glisemik indeks‘li gıdalar) ve tabi ki tüketilen miktarlar (porsiyonlar) kişinin metabolik durumuna uygun olmalıdır.
  • Ani kan şekeri yükselmelerini önlemek veya yavaşlatmak için beslenme düşük Glisemik indeks‘li gıdalar (tahıllar, meyveler ve nişastalı olmayan renkli sebzeler gibi lifli besinler vb gibi) olmalıdır. 
  • Karbonhidrat protein ve yağ ile birlikte alındığında gilisemik tepki azalır. lakin bu beslenme tercihinin de farklı sorunlar doğurması mümkündür. (Protein ve karbonhidrat aynı anda mideye geldiğinde birbirlerinin emilimini geciktirirler ve hazım süreci uzar)
  • Metabolik işleyiş için en tehlikeli gıdaların başında işlenmiş olanlar gelmektedir. Metabolik işeyişinizin sağlıklı olabilmesi için minimum işlenmiş gıdaları tercih edin. 

⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Hiperglisemi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430900/

⭐️⭐️ Düşük glisemik indeksli diyetlerin metabolik etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2654909/

⭐️⭐️ T2 Diyabetli Hastalarda Postprandiyal Hiperglisemiyi Optimize Etmek İçin Glisemik İndeks (GI) veya Glisemik Yük (GL) ve Diyet Müdahaleleri: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7352659/

⭐️⭐️ Hiperglisemi (Hiper) https://www.diabetes.org.uk/about-diabetes/complications/hypers

⭐️⭐️ Glisemik Yük https://www.diabetes.co.uk/diet/glycemic-load.html#google_vignette

⭐️⭐️ 60+ gıda için glisemik indeks https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/glycemic-index-and-glycemic-load-for-100-foods

⭐️⭐️ Düşük glisemik indeksli diyetlerin metabolik etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2654909/

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

İş ile İlgili Kalp Hastalıkları

Kalp hastalığı” terimi, çeşitli kalp rahatsızlıklarını ifade eder. En yaygın kalp hastalığı türü Koroner Kalp Hastalığıdır.

Bazen kalp hastalığı “sessiz” olabilir ve bir kişi kalp krizi, kalp yetmezliği veya aritmi belirtileri veya semptomları yaşayana kadar teşhis edilmeyebilir. Bu olaylar gerçekleştiğinde, semptomlar şunları içerebilir:

  • Kalp Krizi: Göğüs ağrısı veya rahatsızlığı, sırtın üst kısmında veya boyunda ağrı, mide ekşimesi, mide bulantısı veya kusma, aşırı yorgunluk, baş dönmesi ve nefes darlığı.
  • Aritmi: Göğüste çırpıntı hissi (çarpıntı).
  • Kalp Yetmezliği:  Nefes darlığı, yorgunluk veya ayak, ayak bileği, bacak, karın veya boyun damarlarında şişme.

Çalışma hayatında yer alan hemen herkes ortalama olarak günün en aktif 8 (sekiz) saatini işyerinde geçirir. En az bir öğünü de çalışma saatleri içerisinde yer alır. İşe gidiş ve dönüşte yolda geçen zamanı da dikkate alırsak günümüz koşullarında iş maksadı ile geçen zaman aile – sosyal hayata ve uykuya ayrılan zamandan oldukça fazladır.

Bu sebeple çalışanlarda gelişebilecek tüm kardiyovasküler (kalp) hastalıklarında genetik harici sebeplerde kişisel yaşam tarzı kadar çalışma hayatı da önemlidir.

İşyeri Hekimi olarak bizler; çalışanlarımız başta olmak üzere işveren ve yöneticilerimizi, çalışma hayatının tüm kardiyovasküler (kalp) hastalıkların gelişmesindeki rolünü doğru anlatabilirsek birlikte hem kendileri hem çalışanları için en iyi çözümleri üretebiliriz.

Tüm Kardiyovasküler (Kalp) Hastalık Ölümlerinin İşe Bağlı Nedenleri

  1. Çalışma ortamında örgütsel adaletin olmaması (işyerinde haksızlığa uğradığı hissi)
  2. Toz, duman veya kimyasal maruziyetler (örneğin ikinci el duman ve kurşun)
  3. Geceleri çalışma, vardiyalı çalışma veya diğer standart dışı vardiyalar 
  4. Uzun çalışma saatleri (haftada 55 saat veya daha fazla
  5. İşletmenin çalışanlarına sosyal desteğinin az olması
  6. İş güvencesinin olmaması (işini kaybetme endişesi)
  7. Çok çaba gerektiren, düşük gelirli bir işte çalışmak 
  8. Çalışma sırasında yeterli iş kontrolü yapılmaması
  9. Çalışanın kapasitesi üzerinde iş talep edilmesi
  10. Geçici işler – İşsizlik süreci yaşaması
  11. İşyerinde zorbalık veya şiddet 
  12. Mobbinge maruz kalmak
  13. Artırılmış fiziksel aktivite 
  14. İş-aile dengesizliği

Çalışan ile ilgili Kardiyovasküler (Kalp) Hastalık faktörleri

İşiniz kalp hastalığı için diğer risk faktörlerinizi de etkileyebilir. Buna yüksek tansiyonunuz, yüksek glikozunuz ve insülin direnciniz olup olmadığı da dahildir. Obez olup olmadığınız, egzersiz yapmadığınız veya sağlıksız bir diyetiniz olup olmadığı. Tükenmiş veya depresifseniz, aşırı alkol kullanıyorsanız veya uyku sorunlarınız varsa.

Kardiyovasküler (Kalp) Hastalıkları İçin En Çok Riski Olan İş – Meslekler

Bu mesleklerde çalışanların kalp hastalığı riski daha yüksektir.

  • Uzun yol kamyon şoförleri de dahil olmak üzere profesyonel şoförler
  • Emniyet görevlileri ve itfaiyeciler de dahil olmak üzere ilk/acil müdahale ekipleri
  • Yiyecek ve içecek hazırlama çalışanları
  • Balıkçılık çalışanları
  • Kargo çalışanları
  • İnşaat mühendisleri ve inşaat çalışanları
  • Tesis ve makine operatörleri ve montajcıları

Çalışma Ortamına Bağlı Kardiyovasküler (Kalp) Hastalıkları Önlemek İçin Ne Yapılabilir?

İşyerinde İşyeri Hekimleri Tarafından Program ve Aktiviteler Oluşturulabilir

  • Çalışma saatleri içerisinde dinlenme ve. yemek molaları haricinde kısa (5-10 dk) fiziksel aktivite molaları oluşturabilirsiniz.
  • Çalışanlara daha sağlıklı olmalarını sağlayacak eğitim programları planlayıp sunumlara katılmalarını sağlayabilirsiniz.
  • Çalışanların işyerinde kullanılan kimyasallara maruziyetlerini önlemek için gerekli eğitimler planlanmalı ve katılımları sağlanmalıdır.
  • İşyeri içerisinde özellikle ortak kullanım alanı olan tuvaletlerde, merdiven sahanlıklarında vb gibi alanlarda sigara içilmesini önleyebilirsiniz.
  • Yemekhane, kafeterya ve yiyecek – içecek otomatlarında sağlıklı yiyecekler sunulmasını sağlayabilirsiniz.

İşyeri Hekimleri Tarafından İşyerlerinde Gözetim Programları Uygulanabilir

  • Planlanacak sağlık taramaları ve yönlendirmeleri yapılabilir.
  • Çalışanların riskli grupta olanları belirlenerek düzenli kan basınçlarının ölçümü ve işyeri hekimi tarafından takibi planlanabilir.
  • İşyerinde çalışanların ve iş organizasyonunun stresörlerinin tespiti için çalışma yapılabilir. Elde edilen işyeri psikososyal stresörlerinin verileri; kronik, anlı, günlük olarak tasnif edilebilir. Bu tasnife göre stresörlerin ortadan kaldırılması için çalışma yapılabilir.

İşveren ve Yöneticiler Tarafından İşle İlgili Stres Faktörleri Azaltılabilir

Çalışanların iş kaynaklı stresini ve yorgunluğunu azaltabilecek önlem ve uygulamalar yapılmalıdır.

  • Zorunlu fazla mesai azaltılabilir. 
  • Çalışanın ailesindeki hastalıklarda da çalışana izin verilebilir. 
  • İşyeri revirinde personel sayısı gereklilik durumuna göre arttılabilir.
  • İşyerinde işe bağlı stresi belirlemek ve azaltmak için psikososyal risk analizi yapılabilir. (örneğin, çalışan-yönetim komiteleri geliştirilebilir). 
  • Çalışanların çalışma zamanı, iş görevleri veya iş organizasyonu üzerindeki etkinliği artırılabilir.

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla