8 Eylül 2025

Dış Saha Konteynerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Denetim Kontrol Listesi

Dış Saha Konteynerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Riskleri Görünenden Fazlası

Günümüzde dış saha faaliyetlerinde (şantiye, bakım alanı, geçici tesis vb.) konteyner yapıların kullanımı, hem operasyonel esneklik hem de lojistik pratiklik bakımından oldukça yaygındır. Ancak bu yapıların geçici ve taşınabilir doğası, çoğu zaman onları kalıcı yapılar kadar detaylı bir risk değerlendirmesine tabi tutmaktan uzaklaştırmaktadır.

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) açısından konteynerler; yapı stabilitesi, elektriksel altyapı, yangın riski, iç ortam hava kalitesi, ergonomik koşullar, tahliye düzeni, acil durum hazırlıkları ve kimyasal depolama gibi birçok alt başlıkta çok yönlü tehditler barındırır. Bu tehditler, hem mavi yaka (saha personeli) hem de beyaz yaka (idari çalışan) gruplarını eş zamanlı olarak etkileyebileceğinden, çapraz risklerin ve davranışsal etkileşimlerin de denetim planlarına entegre edilmesi gereklidir.

Bu nedenle hazırladığım bu denetim listesi (checklist), konteynerlerin bulunduğu tüm dış saha alanlarında İSG kültürünün yapısal, çevresel, davranışsal ve operasyonel yönleriyle bütüncül olarak değerlendirilmesini hedeflemektedir. Denetim maddelerini; ilgili ulusal/uluslararası standartlara, en iyi uygulamalara ve sahada karşılaşılan yaygın eksikliklerine göre şekillendirmeye çalıştım.

Kontrol listesini, İş Güvenliği uzmanlarının sahada sistematik kontrol sağlamasını, eksikliklerin dokümante edilmesini ve iyileştirme planlarının sahaya yansıtılmasını kolaylaştıracak şekilde teknik ve uygulanabilir formatta sunmaya çalıştım. Sizlerden gelecek katkı ve görüşleri de bu listeye ekleyerek kullanaıcılariçinn önemli bir başvuru kaynağı olmasını hedefliyorum.

📋 📋 📋
Dış Saha Konteynerleri İSG Denetim Kontrol Listesi
Kontrol BaşlığıKontrol Maddesi✅ Evet❌ Hayır📝 Açıklama
Yapısal StabiliteKonteyner düzgün zemin üzerine yerleştirilmiş mi?
Yapısal StabiliteRüzgar, eğim, kar yükü gibi dış koşullara karşı sabitleme (ankraj, kelepçe) yapılmış mı?
Yapısal StabiliteÇok katlı konteynerler çelik karkasla desteklenmiş mi?
Elektriksel GüvenlikElektrik tesisatı IP koruma sınıfına uygun mu (≥IP44 dış ortam için)?
Elektriksel GüvenlikTüm priz, lamba, klima vb. ekipmanlar sabit ve sağlam bağlantılı mı?
Elektriksel GüvenlikTopraklama ve kaçak akım rölesi (RCD) aktif mi?
Elektriksel GüvenlikUzatma kabloları sabitlenmiş ve hasardan korunmuş mu?
Yangın GüvenliğiYangın tüpü mevcut mu (min. 6 kg, ABC tipi)?
Yangın GüvenliğiYangın tüpü son kontrol tarihi güncel mi (<1 yıl)?
Yangın GüvenliğiKonteynerde alev kaynağı (ısıtıcı, soba vs.) varsa kullanım talimatı var mı?
Yangın GüvenliğiAcil çıkış kapısı var mı ve dışa açılır durumda mı?
Havalandırma & Ortam KoşullarıDoğal veya mekanik havalandırma sağlanıyor mu?
Havalandırma & Ortam KoşullarıKlima filtreleri temizlenmiş mi (aylık)?
Havalandırma & Ortam KoşullarıHava kalitesi izleniyor mu (örn. CO₂ sensörü varsa <1000 ppm)?
Havalandırma & Ortam KoşullarıNem, küf, koku problemi gözlemleniyor mu?
Hijyen & ZonlamaMavi – beyaz yaka ayrımı fiziksel olarak yapılmış mı (bölme, ayrı konteyner)?
Hijyen & ZonlamaTemiz – kirli koridor ve hijyen noktaları mevcut mu (galoş, dezenfektan vb.)?
Hijyen & ZonlamaTuvalet / duş / soyunma gibi alanlar yeterli sayıda ve hijyenik mi?
Kimyasal / Biyolojik RisklerKimyasal/tehlikeli madde bulunan konteyner işaretlenmiş mi (uyarı levhası)?
Kimyasal / Biyolojik RisklerHavalandırma, dökülme haznesi ve göz yıkama istasyonu mevcut mu?
Kimyasal / Biyolojik RisklerMSDS dökümanları konteyner içinde mevcut ve erişilebilir mi?
Acil Durum ve TahliyeKonteyner içinde tahliye planı ve yönlendirme levhaları asılmış mı?
Acil Durum ve TahliyeAcil durumda içerde bulunan kişi sayısı takibi yapılıyor mu (yoklama, turnike)?
Acil Durum ve TahliyeKonteyner kapıları önünde malzeme istiflenmemiş mi (kaçış engeli yok)?
Acil Durum ve TahliyeGece çalışmalarında dış ortam aydınlatması yeterli mi (projektör, acil aydınlatma)?
📝 📝 📝
Kullanım Talimatı
  • Denetim sırasında her madde tek tek kontrol edilir.
  • “Evet” kutucuğu işaretlenir ve uygunsa geçilir.
  • “Hayır” varsa mutlaka açıklama bölümüne detay yazılır.
  • “Kritik” risk barındıran eksiklikler kırmızı renk ile ayrıca işaretlenir ve acil aksiyon planına alınır.
  • Denetim en az ayda 1 kez, hava koşulları değiştikçe ve konteyner sayısı arttıkça daha sık yapılmalıdır.
🧭 🧭 🧭
Geçici Yapılar, Kalıcı Önlemler Gerektirir

Konteyner yapılar geçicidir, ancak içlerinde çalışan insanların sağlığı ve güvenliği kalıcı sorumluluklar doğurur. Bu yapılarda ihmal edilen her risk unsuru; sadece bir iş kazası değil, aynı zamanda kurumsal hafızada geri döndürülemez bir iz bırakabilir.

İSG uygulamalarının konteyner yapılarına özel olarak ele alınması, risk yönetimi perspektifinden bakıldığında taşınabilirlikten kaynaklı sistemsizlik riskini ortadan kaldırır. Enerji altyapısının korunması, yangın güvenliğinin sağlanması, iç ortam kalitesinin sürdürülebilirliği ve davranışsal etkileşimlerin kontrol altına alınması; bu yapıların sadece geçici çözüm değil, güvenli yaşam ve çalışma alanları olarak değerlendirilmesini sağlar.

Bu denetim listesin ile; yalnızca eksikleri tespit etmeyi değil, aynı zamanda güvenlik kültürünü sahaya yaymayı ve iyileştirme adımlarını sistematikleştirmeyi amaçladım. Her kontrol maddesi, bir kazayı önleyebilecek, bir hayatı koruyabilecek potansiyele sahiptir.

Unutulmamalıdır ki:

İnşa edilen her konteyner, kontrol edilmeden emniyetli sayılmaz.
Kontrol edilmeyen her konteyner, aslında denetlenmeyen bir risktir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Standartları Merak Edenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 1991-1-4/D2 Yapılar üzerindeki etkiler – Bölüm 1-4: Genel etkiler – rüzgâr etkileri (eurocode 1) https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073098100120113104103119068085105106https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073098100120113104103119068085105106

⭐️⭐️ TS EN 1991-1-3 2025 Eurocode 1: Yapılara olan etkiler – Bölüm 1-3: Kar yükleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073088108082085071084112102100089048

⭐️⭐️ TS EN 1090-1+A1 Çelik ve alüminyum yapı uygulamaları – Bölüm 1: Taşıyıcı elemanların uygunluk değerlendirme gerekleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073081051114066068116078076051050077

⭐️⭐️ IEC 61439-4 Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni panoları – Bölüm 4: Şantiyelerde kullanılan panolarla (ACS) ilgili özel kurallar (IEC 61439-4:2012)https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073084110111054056070049051069049072https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073084110111054056070049051069049072

⭐️⭐️ TS EN IEC 60079-17 2024 Patlayıcı ortamlar – Bölüm 17: Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakım https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073087053078107083106071097066070084

⭐️⭐️ EN 13501-1 2019 Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması bölüm 1: Yangın karşısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073100083051120056076052114116106066

⭐️⭐️ ISO 23601 – 2020 https://www.iso.org/standard/80678.html

⭐️⭐️ ASR A3.6 (Germany – Indoor Climate in Workplaces) standardı https://shop.standards.ie/en-ie/standards/asr-a3-6-2012-139114_saig_asr_asr_298677/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği8 Eylül 2025
6 Eylül 2025

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi Riskleri Birlikte Değerlendirmeli

Risk değerlendirmesi; iş güvenliği ve işyeri sağlığı uygulamalarının temel taşıdır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işveren tarafından düzenlenmesi zorunlu hale gelmiştir. Bu süreçte; İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ve İşyeri Hekimi (İH) birlikte yer alarak, risk değerlendirmesinin hem güvenlik hem de sağlık boyutlarını kapsamlı şekilde ele alır. İkili arasındaki uyum, çalışanların korunmasında kritik öneme sahiptir.

1. Yasal Düzenlemelerin Dayanakları
  • 6331 Sayılı Kanun, Ek-3/D Madde: “İSG profesyonellerinin görevleri ve birlikte çalışması”
  • Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği: İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ve İşyeri Hekimi (İH)’nin işbirliği yapmasını zorunlu kılıyor.
  • İşyeri Hekimliği ve Diğer Sağlık Personeli Hizmetleri Yönetmeliği: “Çalışan sağlığına yönelik tıbbi gözetim ve değerlendirme” vurgusu.
  • İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği: Hizmetlerin, ILO’nun 161 sayılı sözleşmesi doğrultusunda yapılandırılması öngörülüyor.

Bu mevzuatlar, sistemin tek başına uzmanlıkla değil, çok disiplinli yaklaşımla yürümesini emrediyor.

2. İki Disiplin, Tek Hedef: Entegre Risk Yönetimi
2.1. Farklı Ustalar, Tek Veri Havuzu
  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU): Fiziksel (gürültü, mekanik), kimyasal, ergonomik risklerin tanımlanması hususlarında daha eğitimliyken,
  • İşyeri Hekimi (İH): Sağlık gözetimi, biyolojik etkenler, kişisel sağlık durumu gibi parametrelerde daha eğitimlidir.

Birlikte çalıştıklarında, hem ortam hem çalışan bazlı riskler senkronize analiz edilir.

2.2. Örnek: Solvent Kullanımı Olan Bir Atölye
  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU) : Solvent buharı, aydınlatma, havalandırma düzeylerini değerlendirir.
  • İşyeri Hekimi (İH) : Çalışanlarda bulanık görüş, baş ağrısı gibi erken semptomları izler.
  • Ek koordinasyon: Solvent maruziyeti değerlendirilirken, İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ortam ölçümleri yaparken, İşyeri Hekimi (İH) belirti takibi için periyodik muayene planlar.

Bu iki aşamalı model, sadece tehlikeyi değil, etkilerini de düzenli izler.

3. Sahadan Somut Örnekler
3.1. Gürültü ve Tansiyon
  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU), makinadan kaynaklanan sürekli gürültüyü 85 dB üstünde tespit ederse;
  • İşyeri Hekimi (İH), işitmenin durumu ve süreciyle birlikte, kardiyovasküler risk takibi yapar, kan basıncı ölçümleriyle veri sağlar.
  • Birlikte: Gürültü izolasyonu ya da kulak koruyucu ekipman önerilerinin sağlık takibiyle desteklenmesi.

3.2. Kırıcı-Delici Tozlar ve Akciğer Sağlığı
  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU): Toz konsantrasyonlarını analiz eder.
  • İşyeri Hekimi (İH) : Solunum fonksiyon testleri ile çalışanlara yönelik potansiyel etkileri tarar.
  • Sonuç: Toz seviyesi yüksek ilaç makineleri için filtre sistemleri ve işyeri hekimi takibiyle koordineli karar haline gelir.

Bu işbirliği olmadan ya ortam iyileştirilir ama sağlık yetersiz izlenir ya da çalışan sağlığı izlenir ama ortam rehavetle bırakılır.

4. Planlama, Eğitim ve İyileştirme Süreçlerinde İşbirliği
4.1. Ortak Eğitim Planı
  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU): Fiziksel tehlikelere yönelik teknik eğitim tasarlar (kaps, baret, kesik koruma).
  • İşyeri Hekimi (İH): Kimyasal maruziyet, göz hijyeni, solunum maskesi vb. sağlık esaslı eğitimler verir.
    Bu ikili eğitimle çalışanlar hem teknik hem sağlık bazlı bilgiyle donanır.

4.2. Tatbikat ve Acil Durum Hazırlığı
  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU): Yangın tahliye, acil duruş prosedürleri.
  • İşyeri Hekimi (İH) : Kalp hastasına tahliye senaryolarında özel önlemler, ilk yardım dâhilinde kriz yönetimi.
    Bu şemsiye senaryolar, iş kazalarına değil sağlık krizlerine de duyarlı hale gelir.

5. Belirli Saha Uygulamaları
Saha/KonuİGU RolüİH RolüBirlikte Eylem
Kimyasal risk bölgesiTehlike işaretleme, yoğunluk ölçümleriSolunum testi, kimyasal duyarlılık kontrolüSolvent kullanımına göre işyeri koruma planı
Milanman makineleriVibrasyon ölçüm ve analizKas-iskelet sistem taramalarıVibrasyondan kaynaklanan risklerin en aza giderilmesi
Ağır yük taşımacılığıYük kaynaklı ergonomik risk analiziKas-iskelet sistemi işlev testiKaldırma teknikleri ve görev değişimi düzenlemesi
Ofis tipi ortamlarAydınlatma, ısı, ergonomi analiziMonotonluk ve göz yorgunluğu testleriYeni düzenli molalar, ergonomik kurulum önerileri

6. Mevzuata Etkisi ve Yükümlülükler
  • Risk değerlendirme belgesi tehlike sınıfına göre (2-4-6 yılda) veya değişiklikte güncellenmelidir (İSGH Yönetmeliği).
  • Bu belgede İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ve İşyeri Hekimi (İH)’nin imzası, tarih ve görev tanımları yer almalı.
  • Vardiyalı çalışma, fazla mesai, kimyasal maruziyet gibi konular İşyeri Hekimi (İH) tarafından periyodik kontrole, İş Güvenliği Uzmanı (İGU) tarafından ortam ve ekipmanlara yönelik revizyona tabi tutulmalıdır.
  • Çalışan sağlık karnesi, risk bildirimi, acil durum planı belgelerinde hem iki İşyeri Hekimi (İH) hem de İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ortak sorumluluğu vardır.

7. Entegrasyonsuzluğun Maliyeti
  • Sadece İş Güvenliği Uzmanı (İGU) varsa: Ortam standartlara uygun olsa bile sağlık etkileri göz ardı olabilir.
  • Sadece İşyeri Hekimi (İH) varsa: Ortam iyileştirilebilir ama profesyonel risk yönetimi eksik kalabilir.
    Neticede: Kanama durmayan bir kazada ilk yardım yapılmış olur, ama kuruma başka bir kaza için sistem kurulmamış olur.

Bu ayrışma halinde, işveren yasal risk, çalışan fiziksel/sağlık riski, kurum itibar ve sürdürülebilirlik riski yaşar.

8. Güvenlik Kültürü – İkili Yaklaşım

Bir işletmenin “Risk Alma ve Bilinçli Önlem Alma Kapasitesi”, İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ve İşyeri Hekimi (İH)’nin birlikte kurduğu bilgi tabanına bağlıdır. Sahada nötr ortamlar yerini karar odaklı, veri üreten, planlı hareket eden bir sisteme bırakır.

  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU): Ölçüm – Tedbir – Revizyon
  • İşyeri Hekimi (İH) : Semptom – Tarama – Sağlık
    Bu iki döngü, **“sürekli iyileştirme kültürü”**nü işletmede doğurur. Çalışan da yalnız bırakılmaz; hem ortam hem sağlık süreci izlenir.

9. Teknik Yaklaşımla Entegre Risk Değerlendirme
  1. Veri Setleri Tanımlanır: Ortam, sağlık, algı, şikâyet.
  2. Risk Matrisi Oluşturulur: Hem fiziksel hem sağlık etkileri baz dâhil edilir.
  3. Tedavi Edici Tedbir Matrisleri: Ortam modifikasyonu (İş Güvenliği Uzmanı (İGU)), sağlık taraması İşyeri Hekimi (İH), eğitsel önlem (her iki taraf).
  4. Dokümantasyon & Güncelleme: Ortam verisi + sağlık raporları + eğitim kayıtları.
  5. Uygulama & İzleme: Ölçüm sonrası düzeltme + sağlık izlem düzeltme.

Bu yaklaşım, “Risk Değerlendirme”yi sadece kağıda değil sahaya taşıyan, ilgili veri sistemlerini birleştiren, önlem ve izleme mekanizmalarını birbirine bağlayan gerçek bir modeldir.

Sonuç

İş Güvenliği Uzmanı (İGU) ve İşyeri Hekimi (İH), risk değerlendirmesinin iki farklı boyutudur.

Yalnız çalışıldığında;

  • İş Güvenliği Uzmanı (İGU), ortamı iyileştirir ama sağlık verisi toplayamaz.
  • İşyeri Hekimi (İH), sağlık taraması yapar ama ortam tehlikesini minimize etmekte yetersiz kalabilir.

Birlikte çalıştıklarında;

  • Ortak değerlendirmeli risk matrisi oluşturulur.
  • Ergonomik, kimyasal, biyolojik ve psikososyal riskler bir bütünde ele alınır.
  • Proaktif sistem yaklaşımı hayata geçirilir (Planla – Uygula – İzle – Düzenle).
  • Hem kurumun yasal uyumu sağlanır, hem de çalışan sağlığı sistematik izlenir.

Bu işbirliği; bilgi paylaşımı, karar bütünlüğü, uyumlu tedbir sistemi ve etkin değerlendirme mekanizması sunarak; iş güvenliği ve işyeri sağlığı kültürünü disiplinlerarası zemin üzerinde yeniden kurar.

İş Güvenliği Uzmanı ve İşyeri Hekimi’nin ENTEGRE ÇALIŞMASI, sadece mevzuata uygunluk değil; insan merkezli, sürdürülebilir ve veri temelli İSG yönetiminin olmazsa olmaz temelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni6 Eylül 2025
3 Eylül 2025

Denizde ve Gemide Güvenli Çalışma Eğitimi – 0

Bu Eğitim İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamında Orkinos Çiftliğinde Çalışan Personele Özel Olarak Hazırlanmıştır.

Orkinos avcılığı açık deniz faaliyetidir. Ülkemiz orkinos firmaları akdenizde avlanmaktadır. Orkinoslar hasat zamanı gelene kadar sistem denilen bir araya getirilmiş kafeslerin içlerinde beslenir. Yönetmelikler gereği orkinos çiftlikleri ana karaya belirli mesafede bulunurlar. Bu mesafe sebebiyle; Orkinosların beslenmesi muhafazası ve kontrolü için devamlı gemiler kullanılmaktadır. Dalgıçlar, gemi personeli, yemciler ve teknik destek ekipleri zorlu doğa koşullarında kompleks iş operasyonlarını aynı anda yürütürler. Bu çalışma şekli ve temposu çok daha disiplinli bir iş sağlığı ve güvenliği (İSG) yaklaşımını zorunlu kılar.

Bu eğitim programı, orkinos çiftliğinde görev yapan dalgıçlar, kaptanlar, yemciler, gemi personeli ve karada destek veren tüm personelin, deniz ve gemi ortamında karşılaşabilecekleri riskleri tanımalarını, güvenli çalışma kurallarını öğrenmelerini ve acil durumlarda doğru tepki verebilmelerini sağlamayı hedeflemektedir.

Öncellikle Tehlikeli Sınıfta yer almasına rağmen, yapılan işlerin niteliği ve risklerini değerlendirerek Orkinos Çiftliğinde her yıl 16 saatlik İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi veriyoruz. Bu eğitimin yanı sıra (iş sağlığı ve güvenliği hizmeti kapsamında hazırladığımız risk analizi ve acil durum planları özelinde) ayrıca içeriğinin ana ve alt başlıklarını aşağıda sizlerle paylaştığım 4 saatlik”Denizde ve Gemide Güvenli Çalışma Eğitimi” de veriyoruz.

Denizde ve Gemide Güvenli Çalışma Eğitimi yazı dizimizin ilkinde, firmalarımızda verdiğimiz ”Denizde ve Gemide Güvenli Çalışma Eğitimi” ana başlıkları ve bu ana başlıkların altında yer alan alt konu başlıkları aşağıda yer almaktadır.

Aynı ana başlıkla diğer yazılarımızda her alt konu başlığı sizler için ayrıntılandırılmış olarak sunulacaktır.

İlgililere yararlı olmasını temenni ediyorum.

Saygılarımla.

Dr. Mustafa KEBAT

Orkinos Çiftliğinde Denizde ve Gemide Güvenli Çalışma Eğitimimizin Ana Başlıkları
  1. Deniz Ortamında Çalışmanın Temel Riskleri
  2. Gemi ve Platform Güvenliği Kuralları
  3. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımı
  4. Dalgıç Güvenliği ve Su Altı Çalışma Kuralları
  5. Gemide Yangın Önlemleri ve Müdahale
  6. Gemi Elektriği ve Enerji Sistemlerinde Güvenlik
  7. Denizde Tahliye ve Kurtarma Prosedürleri
  8. Denizde Haberleşme ve Acil Durum Koordinasyonu
  9. Gemiye Biniş – İniş ve Güvertede Güvenli Hareket
  10. Deniz Koşullarına Göre İş Organizasyonu ve Çalışma Disiplini

Orkinos Çiftliğinde Denizde ve Gemide Güvenli Çalışma Eğitimimizin Ana Başlıkları – Alt Başlıkları
1. Deniz Ortamında Çalışmanın Temel Riskleri
  • Açık denizde çalışmanın getirdiği hava koşulları riski: fırtına, ani rüzgar, görüş düşüklüğü.
  • Deniz taşıtlarının hareketli zemin olması nedeniyle kayma, düşme ve çarpma tehlikeleri.
  • Tuzlu suyun metal ekipman üzerindeki aşındırıcı etkisi.
  • Islak yüzeylerde elektrikli ekipman kullanımı riskleri.
  • Biyo-tehlikeler: deniz canlılarıyla temas, deniz suyunun yutulması, enfeksiyon riski.

2. Gemi ve Platform Güvenliği Kuralları
  • Gemiye adım atmadan önce kişisel güvenlik kontrolü.
  • Gemide hareket kuralları: üç noktadan temas kuralı, güvertede koşmama.
  • Halat, zincir, vinç ve iskele kullanımı sırasında güvenli çalışma prosedürleri.
  • Kapalı alanların havalandırılması, gaz ölçümleri.
  • Kaygan yüzeylerin belirlenmesi ve temizlenmesi.

3. Denizde ve Gemide Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımı
  • Can yeleği türleri ve doğru giyilme şekli.
  • Deniz elbiseleri, kuru tulumlar, neopren giysiler.
  • Emniyet kemeri, kask, gözlük ve kaymaz tabanlı ayakkabı kullanımı.
  • Su geçirmez telsiz, sinyal cihazları, düdük ve ışık taşıma zorunluluğu.

4. Dalgıç Güvenliği ve Su Altı Çalışma Kuralları
  • Dalgıçlıkta solunum sistemi, hava tüpü kontrolü ve bakım prosedürleri.
  • Dalış planı oluşturma, eşli dalış ve haberleşme sistemi.
  • Dekompresyon hastalığı, yüzeye ani çıkma tehlikesi.
  • Su altı görsel ve sesli işaret dili.
  • Acil yükselme, su altında mahsur kalma ve kurtarma uygulamaları.

5. Gemide Yangın Önlemleri ve Müdahale
  • Gemi tipi yangın türleri: elektrik kaynaklı, yağ bazlı, motor dairesi yangınları.
  • Gemi içi yangın alarm sistemleri ve test prosedürleri.
  • Su sisi, köpük, CO2, kuru kimyevi tozlu yangın söndürücüler ve kullanım şekilleri.
  • Yangın bölgesine yaklaşma, sınırlama ve tahliye yolları.
  • Gemi yangın tatbikatı ve rollerin belirlenmesi.

6. Gemi Elektriği ve Enerji Sistemlerinde Güvenlik
  • Jeneratör, akü ve enerji kabinlerinin kontrol prosedürleri.
  • Tuzlu suyun iletkenliği ve kısa devre oluşturma potansiyeli.
  • Enerji izole etme prosedürleri: lock-out / tag-out.
  • Gemide taşınabilir elektrikli aletlerin izolasyon ve topraklama kontrolleri.

7. Denizde Tahliye ve Kurtarma Prosedürleri
  • Gemi terk prosedürleri, can salı, can yeleği ve işaret fişekleri kullanımı.
  • Denize düşen kişiye yaklaşma, atlama ve kurtarma teknikleri.
  • Soğuk su şoku, hipotermi, su üzerinde kalma teknikleri.
  • Helikopterle kurtarma öncesi hazırlık ve duruş pozisyonları.

8. Denizde Haberleşme ve Acil Durum Koordinasyonu
  • Telsiz kodları, frekanslar ve acil çağrı prosedürleri.
  • Sinyal işaretleri (ışık, duman, el işaretleri).
  • Uluslararası denizcilik acil durum kodları (MAYDAY, PAN-PAN, SECURITE).
  • Karaya haber verme ve kriz yönetimi iletişim zinciri.

9. Gemiye Biniş – İniş ve Güvertede Güvenli Hareket
  • İskele, halat merdiven, seyyar platform kullanımı.
  • Dalga etkisiyle savrulma, kayma ve çarpma risklerine karşı denge sağlama.
  • El bagajı ile gemiye binme: iki el serbest kalmalı.
  • Gemide yaşam alanı ve çalışma alanı ayrımının korunması.

10. Deniz Koşullarına Göre İş Organizasyonu ve Çalışma Disiplini
  • Rüzgar ve dalga yüksekliğine göre çalışma iptali ve yeniden planlama kriterleri.
  • Denizde çalışanlar için vardiya düzeni ve dinlenme süreleri.
  • İşbaşı konuşmaları (toolbox meeting) ve risk değerlendirme oturumları.
  • Gemi kaptanı ve kıdemli çalışanların sorumlulukları.

Bu eğitim programı, orkinos çiftliği çalışanlarının maruz kaldığı özel riskleri dikkate alarak hazırladık. Eğitim sonunda katılımcılarda şu kazanımların oluşması hedefledik.

  • Deniz ve gemi ortamında karşılaşılan tehlikeleri tanıyabilme,
  • Acil durumlarda panik yapmadan müdahale edebilme,
  • KKD’leri doğru ve sürekli kullanma alışkanlığı,
  • Ekip çalışmasına yatkınlık ve sorumluluk bilinci gelişimi,
  • Kurallı, planlı ve disiplinli çalışmaya yönelik tutum kazandırma.

Bu eğitimimimizi her yıl av sezonu öncesi Nisan ayı sonu Mayıs ayı başında tüm personele bölümler halinde; teorik anlatım, geçmiş yıllarda yaşanan vakaların analizleri, görsel materyaller ve tiyatral destekli olarak planlıyoruz. Kısa uygulamalar ve soru-cevaplarla pekiştirmeye çalışıyoruz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18741&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ BALIKÇI GEMİLERİNDE YAPILAN ÇALIŞMALARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.csgb.gov.tr/Media/wxtnvm2v/gururtantoglu.pdf

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği3 Eylül 2025
1 Eylül 2025

Konteyner Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği Riskleri

🏗️ 🏗️ 🏗️
Dış Sahada Konteyner Kullanımında İş Sağlığı ve Güvenliği Riskleri ve Çözüm Önerileri
Konteyner Yapıların Sahada Kullanımı ve Önemi

Dış saha faaliyetlerinde (şantiye, bakım alanları, montaj sahaları, geçici tesisler vb.) konteyner yapılar; ofis, yemekhane, soyunma odası, istirahat alanı, depo veya geçici yönetim birimi gibi çok yönlü kullanım alanları sunar. Ancak bu yapıların geçici ve modüler doğası, iş sağlığı ve güvenliği açısından birtakım özgün riskleri beraberinde getirir. Özellikle hem beyaz yaka hem de mavi yaka personelin bu alanlarda etkileşimde bulunması, karmaşık risk senaryoları doğurur.

🧯 🧯 🧯
1. Yapısal Riskler ve Stabilite Problemleri
🔎 Risk:
  • Konteynerin yeterli zemin stabilizasyonu sağlanmadan yerleştirilmesi,
  • Yüksek rüzgâr, kar yükü, eğimli zemin gibi doğal faktörler sonucu devrilme, kayma veya göçme riski,
  • Uygun bağlantı ve sabitleme olmaması.

✅ Çözüm:
  • Konteynerler TS EN 1991-1-4 2022 (Rüzgar etkisi) ve TS EN 1991-1-3 2025 (Kar yükü) standartlarına uygun olarak konumlandırılmalıdır.
  • Zemin üzerine yerleştirme öncesi geoteknik analiz yapılmalı, gerekiyorsa betonarme platform veya çelik karkas zemin hazırlanmalıdır.
  • Her konteyner; çelik kelepçe, ankraj veya rijit bağlantılarla sabitlenmelidir.
  • Çoklu kat uygulamalarda modüller, TS EN 1090-1+A1 standardına uygun çelik konstrüksiyonla desteklenmelidir.
⚡ ⚡ ⚡
2. Elektriksel Riskler
🔎 Risk:
  • Konteynerlere çekilen geçici enerji hatlarının açıkta bırakılması,
  • Aşırı yüklemeye bağlı kısa devre veya yangın riski,
  • Topraklama yetersizliği, kaçak akım riski,
  • Uzatma kablolarının uygunsuzluğu.

✅ Çözüm:
  • Tüm konteynerler için geçici şantiye panoları IEC 61439-4 standardına göre tesis edilmelidir.
  • Konteynerde kullanılan priz, aydınlatma, klimalar ve diğer donanımlar IP koruma sınıfı dikkate alınarak seçilmelidir.
  • Topraklama ve kaçak akım rölesi (RCD) zorunlu tutulmalı; periyodik kontroller TS EN IEC 60079-17 2024 referans alınarak yapılmalıdır.
  • Uzatma kabloları sabitlenmeli, mekanik hasara karşı kablo kanalıyla korunmalıdır.
🔥 🔥 🔥
3. Yangın Riski ve Kaçış Güvenliği
🔎 Risk:
  • Konteynerin yangına dayanım sınıfı düşük olması,
  • Yanıcı malzeme (köpük izolasyon, PVC döşeme vb.) kullanımı,
  • İçeride kullanılan ısıtıcıların denetimsizliği,
  • Acil çıkış yollarının dar veya engelli olması.

✅ Çözüm:
  • Konteyner iç yapı elemanları EN 13501-1 2019 standardına göre en az B-s2,d0 yangın sınıfında olmalıdır.
  • Her konteynerde yangın algılama cihazı, 1 adet ABC tipi kuru kimyevi tozlu yangın tüpü (6 kg) bulunmalıdır.
  • İçten kilitlenebilen kapılar yerine çift yönlü açılan panik barlı kapılar kullanılmalıdır.
  • Tüm konteynerlerde yangın tatbikatı, ISO 23601 – 2020 standardına uygun kaçış planlarıyla birlikte gerçekleştirilmelidir.
🌡️ 🌡️ 🌡️
4. İç Ortam Koşulları – Havalandırma ve Termal Konfor
🔎 Risk:
  • Kapalı ortamda yeterli hava değişimi sağlanamaması (CO₂, VOC birikimi),
  • Yazın aşırı ısınma, kışın yetersiz ısıtma,
  • Yetersiz izolasyon nedeniyle nem, küf oluşumu,
  • Klimalardan kaynaklı lejyonella riski.
✅ Çözüm:
  • Konteyner iç ortamı için ASR A3.6 (Germany – Indoor Climate in Workplaces) standardı referans alınarak termal konfor limit değerleri sağlanmalıdır.
  • Minimum 1 saatlik periyotta 1 hava değişimi sağlanacak şekilde doğal veya mekanik havalandırma tasarlanmalıdır.
  • Klima sistemlerinin filtre bakımı aylık yapılmalı, yılda bir lejyonella analizi yapılmalıdır.
  • Hava kalitesi sensörleri ile CO₂ seviyeleri izlenmelidir (1000 ppm üzeri değer alarm seviyesi sayılmalıdır).
👥 👥 👥
5. Karma Kullanım Riski – Beyaz Yaka ve Mavi Yaka Etkileşimi
🔎 Risk:
  • Ofis ile soyunma/istirahat alanlarının aynı konteynerde olması,
  • Gürültü, hijyen, disiplin çatışmaları,
  • Saha personelinin kirli kıyafetle ofis alanlarına girmesi,
  • Beyaz yaka çalışanların tehlikeli bölgelere yönlendirilmesi.

✅ Çözüm:
  • Zon ayrımı yapılmalı: Beyaz yaka (idari işler), mavi yaka (personel alanı) konteynerleri ayrılmalı.
  • Temiz / kirli koridorlar oluşturulmalı, geçiş noktalarında dezenfeksiyon ve galoş istasyonları kurulmalıdır.
  • Ortak kullanım alanlarında koku ve gürültü yalıtımı için çift duvar sistemi veya ses emici bölmeler kullanılmalıdır.
  • Beyaz yaka personelin saha geçişleri için KKD bilgilendirme panosu ve geçici donanım istasyonu sağlanmalıdır.
🧪 🧪 🧪
6. Kimyasal ve Biyolojik Riskler (Depo Konteynerleri için)
🔎 Risk:
  • Kimyasal malzeme bulunan konteynerlerde havalandırma eksikliği,
  • Yanıcı/basınçlı gaz tüplerinin kapalı alanda saklanması,
  • Biyolojik ajan barındıran atıkların yanlış depolanması.

✅ Çözüm:
  • Kimyasal konteynerler için EX-proof havalandırma, dökülme toplama havuzu ve emniyet duşu + göz yıkama istasyonu bulunmalıdır.
  • Tüm konteynerler için Kimyasal Envanter Listesi, MSDS dökümanları, yangın yükü hesapları hazırlanmalı.
  • Tüm riskli konteynerler, tabela – uyarı levhası – sınıflandırma etiketleri ile işaretlenmelidir.
🧯 🧯 🧯
7. Acil Durumlara Müdahale ve Toplanma Organizasyonu
🔎 Risk:
  • Konteyner içindekilerin yangın veya deprem anında tahliye planı olmaması,
  • Gece çalışmaları sırasında aydınlatma yetersizliği,
  • Acil çıkışların malzeme ile kapanması.

✅ Çözüm:
  • Tüm konteynerler için acil durum planı, toplanma noktası yönlendirmeleri, içeride kişi sayısı takibi yapılmalıdır.
  • Kapı üstlerinde ışıklı tahliye işaretleri, dış sahada acil durum projektörleri (IP65) bulunmalıdır.
  • Konteyner içi dolap/malzeme istiflemeleri, kaçış güzergahlarını kapatmayacak şekilde dizayn edilmelidir.
📝 📝 📝
Geçici Yapılar Kalıcı Risklere Neden Olmasın

Dış sahada konteyner kullanımı, planlama ve mühendislik gerektiren bir İSG konusu haline gelmiştir. Bu yapılar geçici olsa da, içinde çalışanlar gerçek risklere maruz kalmaktadır.

Bu nedenle her konteyner yerleşimi:

  • Yapısal güvenlik,
  • Enerji kontrolü,
  • Yangın önlemleri,
  • Ortam hijyeni ve hava kalitesi,
  • İnsan trafiği organizasyonu

açısından özel bir İSG planlaması gerektirir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Standartları Merak Edenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 1991-1-4/D2 Yapılar üzerindeki etkiler – Bölüm 1-4: Genel etkiler – rüzgâr etkileri (eurocode 1) https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073098100120113104103119068085105106https://intweb.tse.org.tr/Standard/Standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073098100120113104103119068085105106

⭐️⭐️ TS EN 1991-1-3 2025 Eurocode 1: Yapılara olan etkiler – Bölüm 1-3: Kar yükleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073088108082085071084112102100089048

⭐️⭐️ TS EN 1090-1+A1 Çelik ve alüminyum yapı uygulamaları – Bölüm 1: Taşıyıcı elemanların uygunluk değerlendirme gerekleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073081051114066068116078076051050077

⭐️⭐️ IEC 61439-4 Alçak gerilim anahtarlama düzeni ve kontrol düzeni panoları – Bölüm 4: Şantiyelerde kullanılan panolarla (ACS) ilgili özel kurallar (IEC 61439-4:2012)https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073084110111054056070049051069049072https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073084110111054056070049051069049072

⭐️⭐️ TS EN IEC 60079-17 2024 Patlayıcı ortamlar – Bölüm 17: Elektrik tesisatlarının muayenesi ve bakım https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073087053078107083106071097066070084

⭐️⭐️ EN 13501-1 2019 Yapı mamulleri ve yapı elemanları, yangın sınıflandırması bölüm 1: Yangın karşısındaki davranış deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073100083051120056076052114116106066

⭐️⭐️ ISO 23601 – 2020 https://www.iso.org/standard/80678.html

⭐️⭐️ ASR A3.6 (Germany – Indoor Climate in Workplaces) standardı https://shop.standards.ie/en-ie/standards/asr-a3-6-2012-139114_saig_asr_asr_298677/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni1 Eylül 2025
27 Ağustos 2025

Tork Kontrolü Yapılmamasının Yol Açabileceği Uygunsuzluklar

Hayatı Sarsan Bir Eksiklik

Günlük yaşamda fark edilmese de, endüstriyel sistemlerin çalışmasında ve iş sağlığı güvenliği uygulamalarında “tork” kavramı kritik öneme sahiptir.

Tork, bir civata ya da bijonun üzerine uygulanan döndürme kuvvetidir ve her bir bağlantı elemanı için öngörülen sıkılık değeri, hem sistemin doğru çalışması hem de insan hayatının korunması açısından belirleyicidir.

Tork kontrolü yapılmadan ya da eksik yapıldığında ortaya çıkabilecek uygunsuzluklar yalnızca ekipman arızasına değil, aynı zamanda ciddi kazalara da yol açabilir.

Tabloda, tork yapma sırasında İhmal Edilen Hususları ve Potansiyel Uygunsuzluklarını genel olarak göstereceğim.

İhmal Edilen HususPotansiyel Uygunsuzluk
Doğru tork değeri uygulanmamasıAşırı sıkma → bağlantı kırılması
Zayıf sıkma → gevşeme
Tork anahtarı kullanılmamasıRastgele sıkma, operatöre bağlı hata
Periyodik tork kontrolünün yapılmamasıZamanla gevşeyen bağlantı noktaları
Torklama sonrası işaretleme yapılmamasıTakip edilemeyen veya çift sıkılan bağlantılar
Kalibrasyonu yapılmamış tork aletiHatalı değer → sahte güvenlik hissi
🔧 🔧 🔧

Bu kısımda da, tork kontrolü eksikliklerinin yol açabileceği önemli uygunsuzlukları kısaca vurgulamaya çalışacağım.

1. Kritik Bağlantı Noktalarında Gevşeme ve Sızıntılar

Makine, basınçlı kap, tank, flanş, boru sistemlerinde tork kontrolü sağlanmadığında, sıkılması gereken parçalar gevşeyebilir. Bu da zamanla titreşim veya şok yüklenmelerle birleşince conta sıkılığını kaybedebilir, sızıntı başlar.

Risk: Yanıcı gaz, buhar ya da kimyasalların sızması, patlama veya zehirlenme riski doğurabilir. Gözle görülmeyen sızıntılar uzun vadede çevre kirliği ve çalışan sağlığını tehdit eder.

2. Aşırı Tork Uygulamasına Bağlı Malzeme Hasarı

Tork kontrolü yapılmayan durumlarda, özellikle operatör deneyimsizse, cıvata ya da bijonlara fazladan güç uygulanabilir. Bu da dişlilerde sıyırma, kırılma, mikro çatlak oluşumu gibi yapısal hasarlara neden olur.

Risk: Yük taşıma kapasitesi zayıflar, yapının dayanımı azalır. Ani bir darbe ya da yüklenmede kırılma ya da dağılma meydana gelebilir.

3. Seyir Halindeki Taşıtlarda Bijon Gevşemesi

Taşıt lastiklerini sabitleyen bijonlar doğru torkta sıkılmazsa, zamanla gevşeyebilir. Yetersiz sıkılık, tekerleğin süyrülerek çıkmasına neden olabilir.

Risk: Tekerleğin seyir halindeyken yerinden çıkması, kontrol kaybı, devrilme ve ölümlü trafik kazaları anlamına gelir.

4. Titreşime Bağlı Bağlantı Çözülmeleri

Makine ve motor sistemleri içerisinde tork değeri korunmadan yapılan bağlantılar, zamanla titreşimin etkisiyle yerinden oynar.

Risk: Titreşime bağlı gevşemeler, çoklu sistem arızası, parça fırlaması ve çalışanlara fiziksel zarar verilmesiyle sonuçlanabilir.

5. Sökülme Sırasında Malzeme Kaybı

Tork kontrolü olmayan civatalar aşırı sıkıldığında çıkarılması zorlaşır. Sökme esnasında kopma, vida yuvasında bozulma ve alet zararı gibi sorunlar ortaya çıkar.

Risk: Ekipman ömrü kısalır, tekrar kullanılabilir parçalar hurdaya ayrılmak zorunda kalınır.

6. Hidrolik ve Basınçlı Sistemlerde Patlama Riski

Hidrolik hortum ve vanaların bağlantıları doğru torklanmadığında, sistem basıncı altındayken patlama ya da şok tahliye meydana gelebilir.

Risk: Parça fırlaması, yanık, kesi, travmatik yaralanma hatta göz kırılmasına kadar giden ciddi kazalar oluşabilir.

7. Yangın ve Patlama Riski

Özellikle yanıcı gaz ve solvent sistemlerinde tork kontrolsüzlüğü nedeniyle oluşan sızıntılar, elektrik arkı veya statik yüklenmeyle temas ettiğinde yangın çıkabilir.

Risk: Tesisin tamamını etkileyen yangınlar, can ve mal kaybı, tazminat davaları ve uzun duruşlar.

8. Yük Taşıyan Sistemlerde Dengesizlik

Vinç, forklift, şalt, ıskele ve platform sistemlerinin kritik bağlantı noktaları torklandırılmadığında, hareket sırasında asimetrik dağılım olur.

Risk: Ağırlık merkezi kayar, denge bozulur, devrilme ya da ekipman üzerine yük düşmesi gibi kazalar meydana gelir.

9. Statik Elektrik Kaçağına Bağlı Parlama

Zeminleme ve yüzey potansiyel eşitlik sistemlerinde doğru torklanmayan kelepçe ve kablo uçları, yüzeyde mikro ark oluşumuna neden olabilir.

Risk: Parlama riski, elektronik cihaz arızası ve hassas üretim alanlarında yangın tetiklemesi.

10. Torklama Prosedürü Eksikliğinin Denetimlerde Uygunsuzluk Olarak Karşıya Çıkması

Tork kontrolü belgelenmemiş, prosedüre bağlanmamış sistemler, denetim ve sertifikasyonlarda “kritik uygunsuzluk” olarak kabul edilir.

Risk: CE, ISO 45001, ISO 9001 gibi belgelerin askıya alınması ya da iptali, iş kaybı, ihale dışı kalma gibi mali yük.

Sonuç

Tork kontrolü, basit bir teknik uygulama değil; öngörülebilir riskleri ortadan kaldıran önleyici bir stratejidir. Doğru sıkılmış her bağlantı elemanı, bir zincirin halkası gibidir; biri zayıfsa sistemin bütünü tehdit altındadır. Bu nedenle tork kontrolü, yalnızca bir “kontrol” değil, bir hayati sorumluluktur.

Tesislerdeki her personelin, her bağlantının ardında yatan bu kritik anlamı fark etmesi ve uygulaması, daha güvenli iş alanlarının temelidir.

Tork kontrolü sadece teknik bir işlem değil, önlenebilir iş kazalarının önüne geçmenin en sade ama etkili yollarından biridir.

İş güvenliği uzmanlarının bu konuda;

  • Periyodik kontrol planı hazırlamaları,
  • Tork değerlerinin üretici talimatlarıyla uyumlu olup olmadığını kontrol etmeleri,
  • Kalibrasyon kayıtlarını düzenli olarak takip etmeleri

gerekmektedir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği27 Ağustos 2025
22 Ağustos 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatları Kullananlarda Fiziksel Sınır Aşımı Riskleri

“Güvende olmak ile güvende hissetmek aynı şey değildir.”

Paraşüt tipi emniyet kemerleri ve onlara entegre edilen yardımcı aparatların (örneğin konumlandırma kayışları, şok emiciler, karabinalar, yaşam hatları) kullanımı, yüksekte çalışmanın vazgeçilmez bir parçasıdır. Ancak bu donanımların sunduğu teknolojik avantajlar, çalışanlarda yanıltıcı bir güvenlik hissi oluşturarak fark edilmeden fiziksel sınırların aşılmasına yol açabilir.

Bu yazı, emniyet aparatlarının sağladığı konforun ve hareket özgürlüğünün, nasıl olup da çalışanların denge, erişim ve dayanıklılık sınırlarını zorlamasına neden olduğunu teknik bir zeminde incelemektedir.
Amacımız; güvenlik donanımlarının sağladığı avantajları yok saymadan, fizyolojik kapasitenin ötesine geçmenin yarattığı tehlikeleri anlamak ve yönetmektir.

İş güvenliği uzmanlarının, sadece ekipmanı tanımakla değil, aynı zamanda bu ekipmanla çalışan insan organizmasının sınırlarını da gözeten bir bakış açısını benimsemeleri artık kaçınılmaz bir sorumluluktur.

Paraşüt tipi emniyet kemerinin (tam vücut kemeri) yardımcı aparatlarını kullanacakların fiziksel alt ve üst sınırlarının aşılması durumunda ortaya çıkabilecek riskler:

Ağırlık Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
Ağırlık Alt Sınır Aşılması DurumuAğırlık Üst Sınır Aşılması Durumu
– Kemerin Düzgün Oturmaması: Kemerin küçük kullanıcıya tam oturmaması, bel, omuz ve bacak askılarının gevşek olmasına yol açabilir.– Kemerin Dayanıklılığının Azalması: Ağırlık sınırını aşan kullanıcılar için kemer yıpranabilir ve dayanıklılığını kaybedebilir.
– Kötü Konfor: Kemerin uygun olmaması, kullanım sırasında rahatsızlık yaratabilir ve uzun süreli kullanımı zorlaştırabilir.– Bağlantı Elemanlarının Kopması: Aşırı yük, halatlar, karabineler ve bağlantı noktalarının kopmasına yol açabilir.
– Şok Emici Sistemin Yetersizliği: Kemer, düşük ağırlıklı kullanıcıyı düzgün şekilde desteklemeyebilir, bu da şok emici sistemin verimsiz olmasına yol açar.– Düşüş Kontrolü Kaybı: Yüksek ağırlık, kemerin düzgün çalışmamasına ve düşüşün kontrolsüz olmasına neden olabilir.

Boy Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
Boy Alt Sınır Aşılması DurumundaBoy Üst Sınır Aşılması Durumunda
– Kemerde Uyum Sorunu: Kısa boylu kullanıcılar için kemer bel kısmından gevşek kalabilir, omuz askıları ve bacak askıları düzgün oturmayabilir.– Kemerin Yetersiz Uzunluğu: Uzun boylu kullanıcılar için kemer yeterli uzunlukta olmayabilir, bu da kemerin vücuda tam oturmamasına yol açar.
– Bağlantı Elemanlarının Yanlış Yerleşmesi: Omuz askıları, kısa boylu kullanıcıda yanlış yerleşebilir, bu da kemerin kaymasına neden olur.– Yetersiz Şok Emici İşlev: Kemerin uzunluğu yetersiz olduğunda, düşüş anında şok emici sistem tam işlevini yerine getiremeyebilir.
– Hareket Kısıtlaması: Kısa boylu kullanıcılar, kemerin sağladığı desteği tam anlamıyla alamaz, bu da hareket kabiliyetlerini sınırlayabilir.– Kemerin Kayması: Uzun boylu kullanıcılar, kemer sıkı olmadığı için düşüş sırasında kemerin kayması riskiyle karşılaşabilirler.

Bel Çevresi Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
Bel Çevresi Alt Sınır Aşılması DurumundaBel Çevresi Üst Sınır Aşılması Durumunda
– Kemerin Gevşek Olması: Küçük bel çevresi olan kullanıcılar için kemer gevşek kalabilir ve bu, düşüş sırasında kemerin kaymasına yol açabilir.– Kemerin Dar Olması: Geniş bel çevresi olan kullanıcılar için kemer yeterince geniş olmayabilir ve bu da konforu etkileyebilir.
– Konfor Eksikliği: Kemerin gevşekliği nedeniyle kullanıcı rahatsızlık hissi yaşayabilir ve bu, dikkat kaybına yol açabilir.– Hareket Sınırlaması: Kemerdeki fazla sıkılık, kullanıcıyı hareket etmekte zorlayabilir ve iş yaparken konforu azaltabilir.
– Düşüş Sırasında Güvenlik Riski: Kemerin gevşekliği, düşüş sırasında güvenliği sağlamadığından yaralanmalara neden olabilir.– Şok Emici Sistemin Yetersizliği: Dar kemer, şok emici sistemin düzgün çalışmasını engelleyebilir, bu da ciddi yaralanmalara yol açabilir.

Omuz Çevresi Sınırlarının Aşılması Durumunda Ortaya Çıkabilecek Riskler
Omuz Çevresi Alt Sınır Aşılması DurumundaOmuz Çevresi Üst Sınır Aşılması Durumunda
– Omuz Askılarının Gevşek Olması: Küçük omuz çevresi olan kullanıcılarda omuz askıları gevşeyebilir, bu da kemerin dengesiz şekilde oturmasına yol açar.– Omuz Askılarının Sıkı Olması: Büyük omuz çevresi olan kullanıcılar için askılar dar olabilir ve bu da kullanıcıya rahatsızlık verebilir.
– Düşüş Anında Stabilite Kaybı: Omuz askılarının gevşemesi, kemerin kaymasına ve dolayısıyla düşüş anında kontrol kaybına yol açabilir.– Kan Dolaşımı Sorunları: Fazla sıkı omuz askıları, omuzlarda kan dolaşımını engelleyebilir ve rahatsızlığa neden olabilir.
– Hareket Kısıtlaması: Gevşek askılar, kullanıcının hareketini kısıtlayabilir ve iş yaparken rahatsızlık oluşturabilir.– Yüksek Basınç: Omuz askılarının sıkılığı, omuzlara fazladan basınç uygular ve bu da uzun süreli kullanımlarda ağrıya yol açabilir.

Genel Riskler (Tüm Fiziksel Sınırların Aşılması Durumunda)
  • Düşüşe Karşı Koruma Kaybı: Kullanıcı sınırları aşarsa, kemerin şok emici özellikleri yetersiz kalabilir ve güvenlik sağlanamayabilir.
  • Kemerin Yetersiz Fonksiyonu: Kullanıcı için uygun olmayan kemer, düşüş anında tam koruma sağlayamayabilir, bu da yaralanma riskini artırır.
  • Düşüş Hızı ve Yük: Ağırlık ve boy sınırlarının aşılması, düşüş sırasında hızın artmasına yol açabilir, bu da şok emicilerin işlevini yerine getirememesine neden olabilir.
  • Kemerin Hareket Edememesi: Kemer düzgün oturmadığında, hareket edemez ve kullanıcı güvenli şekilde korunamaz.

Fiziksel sınırların aşılması, paraşüt tipi emniyet kemerinin yardımcı aparatlarının verimli çalışmamasına ve bu nedenle ciddi güvenlik risklerinin ortaya çıkmasına yol açabilir. Bu nedenle her kullanıcının kemeri, fiziksel özelliklerine göre doğru şekilde seçmesi ve kullanması hayati önem taşır.

İdeal Paraşüt Tipi Emniyet Kemerinin Yardımcı Aparatlarının Fiziksel Sınırları Aşan Kullanıcılar İçin Riskler
Senaryo 1: Ağırlık Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 150 kg)

Çalışan Profili:

  • Ağırlığı 150 kg ve üzerinde olan, fazla kilolu veya büyük yapılı çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Kemerin taşıma kapasitesinin aşılması.
  • Bağlantı noktalarının, şok emici sistemin veya karabinaların yetersiz kalması.
  • Düşüş sırasında kemerin kayması veya düzgün oturmaması.

Çözüm:

  • Kullanıcıya uygun yüksek kapasiteli kemerler ve şok emici sistemler kullanılmalıdır.
  • Kemerin bağlantı noktaları ve karabineler uygun kapasiteye sahip olmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Ağırlık sınırlarını belirleyen eğitim verilmelidir.
  • Kemerin uygun şekilde yerleştirilmesi ve doğru bağlanması hakkında uygulamalı eğitim sağlanmalıdır.

Senaryo 2: Boy Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 1.95 m)

Çalışan Profili:

  • Uzun boylu (1.90 m ve üzeri) çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Omuz askılarının ve bel kısmının uyumsuzluğu.
  • Kemerin düzgün oturmaması, kayma riski.

Çözüm:

  • Uzun boylu çalışanlar için özel olarak tasarlanmış kemerler kullanılmalıdır.
  • Kemerin ayarları yapılarak kullanıcıya tam uyum sağlanmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Kullanıcılara kemerin düzgün oturduğunun ve sıkılığının kontrol edilmesi öğretilmelidir.
  • Her kullanım öncesinde kemerin ayarları ve kullanıcıya uyumluluğu kontrol edilmelidir.

Senaryo 3: Ağırlık Alt Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 40 kg)

Çalışan Profili:

  • Küçük yapılı, düşük kilolu çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Kemerin gevşek olması, omuz ve bel askılarının kayması.
  • Kemerdeki şok emici sistemin etkisiz hale gelmesi.

Çözüm:

  • Küçük yapılı çalışanlar için tasarlanmış, esnek ve ayarlanabilir kemerler kullanılmalıdır.
  • Kemerin düzgün oturması için sıkılık kontrolü yapılmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Küçük yapılı kullanıcılar için kemerin sıkılığının ve doğru ayarlarının nasıl yapılacağı öğretilecektir.
  • Kemerin her zaman doğru şekilde yerleştirildiğinden emin olunmalıdır.

Senaryo 4: Omuz Çevresi Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 140 cm)

Çalışan Profili:

  • Geniş omuzlu kullanıcılar, vücut ölçüleri normdan büyük olan çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Omuz askılarının uyumsuzluğu, kemerin gevşekliği.
  • Kemerin düzgün oturmaması nedeniyle düşüş sırasında kayma riski.

Çözüm:

  • Omuz askıları genişletilmiş ve daha dayanıklı kemerler kullanılmalıdır.
  • Omuz askılarının sıkılığının doğru şekilde ayarlanması gereklidir.

Eğitim Uygulaması:

  • Omuz askılarının nasıl ayarlanacağı ve kemerin oturuşunun nasıl kontrol edileceği öğretilmelidir.
  • Kullanıcıya omuz askılarının yerini doğru ayarlamak için eğitim verilmelidir.

Senaryo 5: Bel Çevresi Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 130 cm)

Çalışan Profili:

  • Geniş bel yapısına sahip olan çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Kemerin bel kısmının gevşek olması, kayma riski.
  • Kemerin tam oturmaması nedeniyle düşüş anında kemerin yerinden kayması.

Çözüm:

  • Bel çevresine uygun, ayarlanabilir kemerler kullanılmalıdır.
  • Bel kısmının sıkılığı doğru şekilde ayarlanmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Bel çevresi için uygun kemerlerin seçilmesi konusunda eğitim verilecektir.
  • Bel bölgesinin sıkılığı, yerleşimi ve kemerin doğru oturması kontrol edilmelidir.

Senaryo 6: Ağırlık Üst Sınırının Aşılması (Kullanıcı: 200 kg)

Çalışan Profili:

  • Ağırlığı 200 kg ve üzerinde olan çalışanlar, aşırı kilolu kullanıcılar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Kemerin kopma riski, şok emici sistemin etkisiz olması.
  • Yüksek ağırlık nedeniyle kemerin taşınabilirliğinin bozulması.

Çözüm:

  • Yüksek kapasiteli, özel tasarlanmış kemer ve şok emici sistemler kullanılmalıdır.
  • Karabina ve bağlantı noktaları yüksek kapasiteye sahip olmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Ağırlık sınırlarını belirleyen talimatlar kullanıcıya açıkça verilmelidir.
  • Kullanıcı, kemerin her kullanım öncesinde uygunluğunu kontrol etmelidir.

Senaryo 7: Şok Emici Sisteminin Aksaması

Çalışan Profili:

  • Normal ağırlık ve boyda olup, düzenli kemer kullanımı gerektiren çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Şok emici bağlantı elemanlarının bozulması, uyumsuzluğu.
  • Düşüş sırasında şok emici sistemin devreye girmemesi.

Çözüm:

  • Düzenli olarak şok emici sistemin testi ve bakımı yapılmalıdır.
  • Şok emici sistemin kapasitesinin her kullanıcıya uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Eğitim Uygulaması:

  • Şok emici sistemlerin nasıl çalıştığı ve bakımlarının nasıl yapılacağı anlatılmalıdır.
  • Şok emici sistemlerin uygunluğu sürekli kontrol edilmelidir.

Senaryo 8: Halat / Lanyard’ın Uyumsuzluğu

Çalışan Profili:

  • Yükseklikle çalışırken halat kullanan personel.

Muhtemel Sorunlar:

  • Halatın yanlış uzunlukta olması, gevşek ya da sıkı bağlanması.
  • Bağlantı noktalarının uyumsuz olması.

Çözüm:

  • Halat uzunluğu ve bağlantı elemanları, her kullanıcıya uygun olmalıdır.
  • Bağlantı elemanları ve halatın güvenli şekilde yerleştirilmesi sağlanmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Halatın doğru uzunlukta olması ve bağlantı elemanlarının nasıl doğru bağlanacağı öğretilecektir.
  • Halatın periyodik olarak kontrol edilmesi gerektiği vurgulanmalıdır.

Senaryo 9: Karabina Bağlantılarının Aksaması

Çalışan Profili:

  • Yüksekte çalışırken bağlantı elemanları ve karabinaları kullanan personel.

Muhtemel Sorunlar:

  • Karabina bağlantılarının gevşek olması, düzgün yerleşmemesi.
  • Karabinaların kopma riski.

Çözüm:

  • Karabina ve bağlantı noktaları yüksek kalite ve dayanıklılıkla seçilmelidir.
  • Karabinaların düzenli olarak kontrol edilmesi ve test edilmesi gerekir.

Eğitim Uygulaması:

  • Karabina bağlantılarının doğru şekilde yerleştirilmesi ve bağlanması konusunda eğitim verilmelidir.
  • Karabina ve bağlantı noktalarının düzenli kontrol edilmesi gerektiği öğretilmelidir.

Senaryo 10: Kullanıcıya Uygun Olmayan Yükseklik Kısıtlamaları

Çalışan Profili:

  • Yüksek platformlarda çalışan, uzun süreli asılı pozisyonda kalan çalışanlar.

Muhtemel Sorunlar:

  • Kemerde uyumsuzluk, kemerin vücuda uygun olmaması.
  • Yükseklikle ilgili zorluklar, kemerin kayması.

Çözüm:

  • Yükseklikle çalışanlara özel ayarlanabilir kemerler kullanılmalıdır.
  • Yükseklik kısıtlamaları göz önünde bulundurularak kemer ve aparatların doğru seçimi yapılmalıdır.

Eğitim Uygulaması:

  • Yükseklik kısıtlamaları ve güvenlik önlemleri konusunda eğitim verilmelidir.
  • Kemerin doğru şekilde bağlanması ve yüksekliği ile uyumluluğu sağlanmalıdır.

“Donanım riski azaltır; ama davranış, sınırı belirler.”

Yardımcı aparatlarla donatılmış paraşüt tipi emniyet kemerleri, yüksekte çalışmayı daha erişilebilir ve konforlu kılabilir. Ancak bu konfor, fiziksel yetersizlikleri perdeleyen bir illüzyona dönüşebilir.
Dayanma refleksiyle daha uzağa uzanmak, pozisyon koruma sistemlerine aşırı güvenmek ya da düşmeye karşı alınan önlemlerin fizyolojik sınırları ihlal edebileceği unutulmamalıdır.

Bu yazı, iş güvenliği yaklaşımının yalnızca teknik çözümlerle değil, insan bedeni ve davranışlarının sınırlarını dikkate alan bütünsel bir yaklaşımla yeniden inşa edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.
Çünkü güvenlik donanımı, bedeni yere çarpmaktan koruyabilir,
Ancak sadece bilgi, bedeni sınırın ötesine geçmekten alıkoyar.

Her yüksek nokta bir sınavdır. Bu sınavı geçmek, teknik ekipman kadar, fizyolojik farkındalık ve davranışsal kontrolle mümkündür.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği22 Ağustos 2025
16 Ağustos 2025

Kritik Risk Yönetimi Programının Temel Amacı

Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri, yalnızca yasal uyumun ötesine geçerek sıfır kaza vizyonuna ulaşmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda geliştirilen Kritik Risk Yönetimi Programı, yüksek olasılıkla ölümcül veya kalıcı yaralanma ile sonuçlanabilecek durumları sistematik biçimde tanımlamak, kontrol etmek ve önleyici kültürü iş süreçlerine entegre etmek amacıyla kurgulanmıştır.

Kritik Risk Yönetimi Programı‘nın temel amacı; geleneksel risk değerlendirme yaklaşımlarının çoğu zaman gözden kaçırabildiği, düşük sıklıklı ancak yüksek etkili olayları önceden öngörerek, bu olaylara karşı yaşam kurtaran kritik kontrolleri sahada tutarlı ve doğrulanabilir biçimde uygulamaktır. Program, sektörlere özgü kritik riskleri analiz ederek bu risklere yönelik ölçülebilir ve davranış temelli kontrol sistemlerini geliştirir; böylece çalışanların maruz kalabileceği ölümcül risklerin en aza indirilmesini sağlar.

İşletmelerin yalnızca mevzuata değil, aynı zamanda etik sorumluluklara da cevap verebilmesi için Kritik Risk Yönetimi Programı, proaktif bir güvenlik kültürünün kurumsallaşmasında anahtar bir rol oynar. Bu sistematik yaklaşım sayesinde, kritik görevlerde çalışan personelin korunması, liderlik sorumluluğunun pekiştirilmesi ve güvenli operasyonların sürekliliği sağlanmış olur.

Kritik Risk Yönetimi, güvenliğin bir seçenek değil, operasyonel bir ön koşul olduğunu hatırlatan, mühendislik ve davranış biliminin kesiştiği noktada konumlanan stratejik bir programdır.

  • Saha operasyonlarında hayati tehlike oluşturan riskleri özel olarak ele almak
  • Bu risklere karşı alınan kontrollerin gerçekten uygulandığını sürekli doğrulamak
  • İş kazalarını önceden kestirilebilir hale getirip, sıfır kaza hedefine yaklaşmak
📌 📌 📌
Kritik Risk Nedir?

Kritik risk, gerçekleştiği takdirde:

  • Ölümcül kazaya,
  • Ciddi yaralanmaya,
  • Kalıcı sakatlığa,
  • Çok ciddi çevre veya mülkiyet zararına neden olabilecek tehlikedir.
📌 📌 📌
Kritik Kontrol Nedir?

Kritik riskin gerçekleşmesini engelleyen, gerçekleşse bile etkisini azaltan, kesin, uygulanabilir ve denetlenebilir kontrol önlemidir.

Örnek: Yüksekten düşme riskinde, çift kancalı düşüş durdurucu sistemin aktif ve doğru şekilde kullanılması kritik kontroldür.

🧱 🧱 🧱
Kritik Risk Yönetimi Programının Bileşenleri
1. Kritik Risklerin Tanımlanması
  • Organizasyonun iş koluna özel olarak
  • Ölümcül kaza istatistiklerine ve geçmiş olaylara göre belirlenir
  • Genelde aşağıdaki başlıklarda gruplanır:
    • Yüksekten düşme
    • Kapalı alanda çalışma
    • Enerji altında çalışma (LOTO eksikliği)
    • Hareketli araç/makine çarpması
    • Elektrik teması
    • Patlama/yangın
    • Kazı çökmesi
    • Vinçle yük kaldırma
    • Zehirli gaz, solunabilir toz maruziyeti

2. Kritik Kontrollerin Tanımlanması
  • Her risk için “olmazsa olmaz” kontroller tanımlanır
  • Kontrol şu soruları net yanıtlamalıdır:
    • Risk gerçekleşmeden önce mi uygulanıyor?
    • Doğrudan riski ortadan kaldırıyor mu?
    • Gözle görülür şekilde denetlenebilir mi?

3. Sorumlulukların Belirlenmesi
  • Hangi kontrolü kim uygulayacak, kim doğrulayacak net tanımlanır
  • Saha çalışanı, formen, şef, saha güvenliği sorumlusu gibi roller açıkça belirlenir

4. Doğrulama ve Denetleme Süreci
  • Kritik kontrollerin sahada gerçekten uygulanıp uygulanmadığı düzenli olarak kontrol edilir
  • “Yapılmış gibi gösterilen” kontrol önlemleriyle mücadele edilir
  • Dijital platformlar veya checklist sistemiyle kayıt tutulur

5. Kritik Olay Bildirim Sistemi
  • Kritik kontrol eksikliği ile karşılaşan çalışan bunu gizli şekilde bildirebilir
  • Kurum içi kültür desteklenir: “Dur – Değerlendir – Devam Et” anlayışı geliştirilir

6. Eğitim ve Davranışsal Güçlendirme
  • Kritik risk odaklı eğitimler (örneğin: sadece kapalı alan farkındalık eğitimi)
  • Liderlik bazlı saha gözlemleri (Stop Work Authority – İş Durdurma Yetkisi)
  • Olay sonrası kök neden analizleri: “Kontrol eksikliği”ne odaklanır
📊 📊 📊
Kritik Risk Yönetimi Programı’nın Farkı – Klasik Risk Değerlendirmesinden Ayıran Özellikler
KriterKlasik Risk DeğerlendirmesiKritik Risk Yönetimi
AmaçTüm riskleri değerlendirmekHayati tehlikeleri önlemek
Riskin sıklığına bakışSık gerçekleşen olaylara odaklıSeyrek ama ölümcül olasılıklara odaklı
Kontrol seviyesiGenel kontrol önlemleriKritik (hayati) kontrol önlemleri
İzleme mekanizmasıNadiren denetlenirSık sık doğrulama ve kayıt
Eğitim yaklaşımıGenel bilgilendirmeRisk bazlı, hedefli, uygulamalı
Davranışsal kültürUyum zorunluluğuKatılım ve sorumluluk alma
🌍 🌍 🌍
Uluslararası Uygulama Örnekleri
✅ Avustralya – ICAM ve Kritik Risk Yönetimi Programı
  • Yüksekten düşmelerde ölüm oranlarının azaltılmasında kritik risk kontrol listeleri kullanılmıştır.

✅ ABD – OSHA & High Hazard Focus
  • OSHA’nın “Fatal Four” olarak adlandırdığı dört temel ölümcül riske karşı şirketlerin Kritik Risk Yönetimi Programı temelli program kurmaları istenir.

✅ Avrupa – ISO 45001 ve Kritik Risk Yönetimi Programı Uyumu
  • ISO 45001:2018 standardı, kuruluşlara “önleyici kontrol sistemleri” kurmayı zorunlu kılmakta, Kritik Risk Yönetimi Programı Kritik Risk Yönetimi Programı bu ihtiyaca doğrudan cevap verir.
🔧 🔧 🔧
Kritik Risk Yönetimi Programında Kullanılan Bazı Araçlar
  • Kritik Kontrol Doğrulama Listeleri (Checklist)
  • İş Öncesi Risk Gözden Geçirme (JHA/Toolbox Talk)
  • Dijital Saha Denetim Uygulamaları (Web tabanlı kontrol)
  • Görsel Denetim Panoları (Her kritik risk için panolarda durum izleme)
  • İş Durdurma Yetkisi Eğitimleri (Yönetim ve denetim ekiplerine)
📈 📈 📈
Kritik Risk Yönetimi Programı Kurmanın Kuruma Faydaları
  • Ölümcül ve ağır yaralanmalı kazalarda %60’a kadar azalma
  • Davranış temelli güvenlik kültürü gelişimi
  • Yönetici ve saha çalışanları arasında iletişim artışı
  • ISO 45001 denetimlerinde olumlu geri bildirim
  • Yasal yükümlülüklerin proaktif şekilde karşılanması
🔚 🔚 🔚
Kritik Risk Yönetimi Programı Bir Güvenlik Davranışıdır

Kritik Risk Yönetimi sadece bir prosedür ya da liste değil, aynı zamanda iş yerlerinde hayatı koruyan davranış kültürünün temelidir. Kontrol listeleri değil, bu listelerin ne kadar içselleştirildiği ve günlük operasyonlara ne kadar yerleştiği kritik başarı göstergesidir.

Kritik Risk Yönetimi Programı, iş kazalarının çoğunlukla önlenebilir olduğunu hatırlatan güçlü bir sistematiği temsil eder. İstatistiksel veriler, ölümcül iş kazalarının büyük kısmının az sayıda risk kategorisine bağlı olduğunu göstermektedir. Bu gerçek, sahadaki kontrol çabalarının kritik riskler üzerine odaklanmasının ne denli stratejik bir tercih olduğunu ortaya koyar.

Kritik Risk Yönetimi Programı, sadece bir kontrol listesi ya da prosedür dokümanı değil; organizasyonun en tepe yönetiminden en alt operasyonel kademeye kadar, herkesin hayati tehlikeleri tanıdığı, kritik kontrolleri uyguladığı ve doğrulama sorumluluğunu sahiplendiği yaşayan bir sistemdir. Bu sistemin başarısı; teknik kontrollerin sürekliliği kadar, çalışan farkındalığı, liderlik kararlılığı ve güvenlik kültürünün içselleştirilmesi ile mümkündür.

Unutulmamalıdır ki, kritik risklerin her biri potansiyel bir trajedidir; ancak doğru kontrol önlemleriyle bu riskler bir daha yaşanmayacak olaylara dönüşebilir. Bu nedenle Kritik Risk Yönetimi Programı, sadece güvenli bir iş yeri yaratmanın değil, aynı zamanda her bir çalışanın sağ salim evine dönebilmesinin teminatıdır.

Kritik Risk Yönetimi Programı‘nın kararlılıkla uygulanması, sıfır kaza hedefini ulaşılabilir bir gerçekliğe dönüştürmenin en somut adımlarından biridir.

Kritik Risk Yönetimi Programı Eğitimi – Kurulumu Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza özel Kritik Risk Yönetimi Programı Eğitimini – Kurulumunu Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

  • Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
  • +90 232 265 20 65
  • [email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Haberler&Duyurular, İş Güvenliği, Makaleler16 Ağustos 2025
5 Ağustos 2025

HSE Indicator Tool (İş Sağlığı ve Güvenlik Göstergesi Aracı) Psikososyal Risk Değerlendirmesi

HSE Indicator Tool (HSE IT), özellikle psikososyal riskleri değerlendirmek ve iyileştirme alanlarını belirlemek için kullanılan, bilimsel temelli bir iş sağlığı ve güvenliği ölçüm aracıdır.

İngiltere merkezli Health and Safety Executive (HSE) tarafından geliştirilmiştir ve işyerinde stresle ilgili yedi temel alanı değerlendirir.

🔍 🔍 🔍
HSE Indicator Tool Nedir?

HSE Indicator Tool (HSE IT), çalışanların işyerindeki stres düzeylerini ve stres kaynaklarını belirlemeyi amaçlayan anket tabanlı bir değerlendirme aracıdır. Araç, çalışanların algılarına dayalı veri toplar ve bu verileri analiz ederek:

  • Örgütsel düzeyde psikososyal riskleri belirler,
  • Müdahale önceliklerini ortaya koyar,
  • Yönetime hedef odaklı iyileştirme stratejileri sunar.
🧱 🧱 🧱
HSE IT’in Temel Bileşenleri (7 Ana Boyut)

HSE Indicator Tool, iş yerinde stres oluşturan yedi ana faktör üzerine yapılandırılmıştır. Bunlar, iş sağlığı açısından kabul edilen ana stres kaynaklarıdır:

BOYUTAçıklama
1. Talepler (Demands)İş yükü, işin hızı, işin zorluğu ve çalışma koşullarıyla ilgilidir.
2. Kontrol (Control)Çalışanların işleri üzerinde ne kadar söz sahibi oldukları ve karar sürecine katılım düzeylerini kapsar.
3. Destek (Support)Yönetici ve çalışma arkadaşlarından alınan destek, eğitim olanakları ve duygusal destek içerir.
4. İlişkiler (Relationships)İşyerindeki kişilerarası ilişkiler, çatışmalar, zorbalık, güven ortamı gibi konuları değerlendirir.
5. Rol (Role)Çalışanın iş yerindeki rolünü net şekilde anlayıp anlamadığıyla ilgilidir.
6. Değişim (Change)İşyerindeki değişimlerin nasıl yönetildiği, iletişim düzeyi ve çalışanlara ne kadar bilgi verildiğidir.
7. Yönetici Desteği (Management of Change)Değişim süreçlerinde çalışanların desteklenip desteklenmediği değerlendirilir.

Not: Bazı sürümlerde “Destek” tek boyutta ele alınırken, bazı uygulamalarda “Yönetici Desteği” ve “Meslektaş Desteği” olarak alt kategorilere ayrılır.

📝 📝 📝
HSE IT Nasıl Uygulanır?
🔹 Adım 1: Anketin Hazırlanması
  • Genellikle 35-45 sorudan oluşur (7 boyut × 5–6 madde).
  • Likert tipi ölçek kullanılır (1: Hiç katılmıyorum – 5: Tamamen katılıyorum).

🔹 Adım 2: Anketin Uygulanması
  • Anonim ve gönüllü temelli yapılır.
  • Mümkünse dijital ortamda uygulanarak daha hızlı veri toplanması sağlanır.

🔹 Adım 3: Verilerin Analizi
  • Her boyut için ortalama skor hesaplanır.
  • HSE tarafından sağlanan benchmark (karşılaştırmalı) verilerle kıyaslama yapılabilir.

🔹 Adım 4: Geri Bildirim & Eylem Planı
  • Düşük puan çıkan boyutlar için müdahale planı hazırlanır.
  • Uygun aksiyonlar: Eğitim, liderlik gelişimi, iş tasarımı, ekip çalışması vb.
📊 📊 📊
Skorların Yorumlanması (Risk Seviyesi Değerlendirmesi)
Puan AralığıRenk KoduYorum
4.00 – 5.00YeşilGüvenli – İyileştirme gerekli değil.
3.00 – 3.99SarıUyarı – İyileştirme düşünülmeli.
2.00 – 2.99TuruncuRiskli – Müdahale planı oluşturulmalı.
1.00 – 1.99KırmızıÇok Riskli – Derhal müdahale gerektirir.

Bu renk skalası, örgütsel düzeyde hızlı görsel analiz yapılmasına olanak tanır.

🛠️ 🛠️ 🛠️
HSE IT’in Kurumlara Faydaları
  • 🔍 Objektif Psikososyal Risk Tespiti: Sayısal veriye dayalı stres haritaları oluşturulabilir.
  • 📈 Karşılaştırılabilirlik: Sektör veya ülke geneliyle kıyaslama yapma imkânı sunar.
  • 📣 Katılımcı Yönetim: Çalışan sesini sistematik biçimde duymaya yardımcı olur.
  • 🔄 Sürekli İyileştirme: Zaman içinde gelişmeleri izlemeye ve değerlendirmeye olanak sağlar.
🧪 🧪 🧪
Türkiye’deki Uygulama Durumu
  • Türkiye’de İSG profesyonelleri, özellikle büyük ölçekli şirketler ve kamu kurumlarında HSE IT’in Türkçe uyarlamasını kullanmaya başlamıştır.
  • İstanbul Üniversitesi ve bazı İSG danışmanlık firmaları, bu aracı Türkçeleştirmiş ve geçerlik-güvenirlik analizleri yapmıştır.
  • 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında psikososyal risklerin değerlendirilmesi gerektiği için bu araç, oldukça işlevsel bir çözüm sunmaktadır.
🧠 🧠 🧠
HSE IT ile Karıştırılanlar
HSE ITKOPSOR / COPSOQ / JCQ
Yalnızca stres kaynaklarını ölçerStresin yanı sıra memnuniyet, zihinsel talepler gibi alanları da ölçer
HSE tarafından geliştirilmiştirAkademik kurumlar ya da farklı ülkeler tarafından geliştirilmiştir
Daha sade ve kuruma yönelikDaha ayrıntılı ve araştırma bazlıdır
📁 📁 📁
Hazır Formlar
HSE Indicator Tool (İş Sağlığı ve Güvenliği Göstergesi) Anketi

Bu anket, işyerinizdeki stres düzeylerini ve stres kaynaklarını belirlemek amacıyla hazırlanmıştır.

Lütfen her ifadeyi dikkatlice okuyun ve sizin için ne derece geçerli olduğunu 1 ile 5 arasında değerlendiriniz:
1 = Kesinlikle Katılmıyorum
2 = Katılmıyorum
3 = Kararsızım
4 = Katılıyorum
5 = Tamamen Katılıyorum

1. Talepler (Demands)
  1. 1. İşim fiziksel olarak yorucu.
  2. 2. İş yüküm genellikle çok fazladır.
  3. 3. Sürekli olarak çok hızlı çalışmam gerekiyor.
  4. 4. İşyerimde sık sık zaman baskısı hissederim.
  5. 5. İşimin gereklilikleri bana ağır gelir.

2. Kontrol (Control)
  • 1. İşimde karar verme yetkim vardır.
  • 2. İşimde nasıl çalışacağımı kendim belirleyebilirim.
  • 3. Çalışma hızımı kendim kontrol edebilirim.
  • 4. İşim üzerinde etkili olduğumu hissederim.
  • 5. Kendimi işime dahil hissederim.

3. Destek (Support)
  1. 1. Yöneticim bana destek olur.
  2. 2. İş arkadaşlarım yardımseverdir.
  3. 3. Zor zamanlarda destek alabilirim.
  4. 4. İşim için yeterli eğitimi alıyorum.
  5. 5. İşyeri yönetimi ihtiyaçlarımı dikkate alır.

4. İlişkiler (Relationships)
  1. 1. İşyeri ortamında çatışma sıktır.
  2. 2. İşyeri arkadaşlarım saygılı davranır.
  3. 3. Zorbalık ya da mobbing yaşamam.
  4. 4. İşyeri ilişkilerinden memnunum.
  5. 5. İşyerinde sorunlar açıkça konuşulur.

5. Rol (Role)
  • 1. İşyerindeki rolüm açık ve nettir.
  • 2. Ne beklendiğini tam olarak bilirim.
  • 3. Görevlerim çakışmaz.
  • 4. İş tanımım uygun şekilde belirlenmiştir.
  • 5. Yöneticimden net yönlendirmeler alırım.

6. Değişim (Change)
  • 1. İşyerindeki değişiklikler önceden duyurulur.
  • 2. Yapılan değişiklikler iyi yönetilir.
  • 3. Değişikliklerle ilgili yeterli bilgi verilir.
  • 4. Değişim sürecine katılım sağlanır.
  • 5. Yöneticiler değişim hakkında görüşümüzü alır.
📌 📌 📌
Örnek Uygulama Senaryosu

Kurum: TETKİK Tersanesi A.Ş.
Sektör: Gemi İnşa – Ağır Sanayi
Uygulama Tarihi: Mart 2025
Katılımcı Sayısı: 60 çalışan
Anket Aracı: HSE Indicator Tool – 7 boyut, 43 soru
Uygulama Süresi: 15 gün

🧩 🧩 🧩
Anket Boyutları
  1. Yönetim Taahhüdü
  2. İletişim
  3. Katılım
  4. Öğrenme ve Gelişim
  5. Kural Uyumu
  6. İklim ve İşbirliği
  7. İş Yükü ve Baskı
📊 📊 📊
Örnek Veriler (Seçilmiş 5 Katılımcıdan)
KatılımcıBoyut 1Boyut 2Boyut 3Boyut 4Boyut 5Boyut 6Boyut 7
K14324342
K25445553
K33223321
K44334442
K55545554

Not: Her boyut 1 (çok zayıf) ile 5 (çok güçlü) arasında puanlanmıştır.

📈 📈 📈
Ortalama Puanlar
BoyutOrtalama
Yönetim Taahhüdü4.2
İletişim3.4
Katılım3.0
Öğrenme ve Gelişim4.2
Kural Uyumu4.0
İklim ve İşbirliği4.0
İş Yükü ve Baskı2.4 ⛔
🔎 🔎 🔎
Bulgular
  • Güçlü Alanlar:
    • Yönetim Taahhüdü, Öğrenme ve Gelişim (4.2)
    • Kural Uyumu ve İşbirliği oldukça yüksek (4.0)
  • Gelişime Açık Alanlar:
    • Çalışan Katılımı (3.0) – orta düzeyde ancak ideal değil.
    • İş Yükü ve Psikolojik Baskı (2.4) – kritik risk bölgesinde.
🛠️ 🛠️ 🛠️
Önerilen Müdahaleler
Zayıf BoyutÖnerilen Müdahale
İş YüküVardiya planlamalarının yeniden gözden geçirilmesi. Dinlenme sürelerinin artırılması.
KatılımÇalışanların öneri sistemi oluşturulmalı. Görüş alma toplantıları düzenlenmeli.
İletişimHaftalık HSE iletişim bülteni başlatılmalı. Geribildirim mekanizması kurulmalı.
🧾 🧾 🧾
Nihai Raporlama Formatı (Kısa Özet)

Başlık: “TETKİK Tersanesi A.Ş. 2025 Yılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kültür Değerlendirme Raporu (HSE Indicator Tool)”

Özet:

  • Yüksek yönetim taahhüdü ile güçlü bir HSE altyapısı var.
  • Ancak çalışanlar, iş yükü ve stres düzeyi konusunda ciddi sıkıntılar yaşıyor.
  • Çalışanların sürece katılımı sınırlı.
  • Bu iki boyutta iyileştirme çalışmaları planlanmalı.
📌 📌 📌
Uygulama Notları
  • Anket çevrim içi olarak doldurulmuştur.
  • Anonimlik garanti edilmiştir.
  • Analiz Microsoft Excel ile yapılmış, ortalamalar grafikleştirilmiştir.
  • Her boyut için çubuk grafik hazırlanmıştır.

HSE Indicator Tool, işletmelerin psikososyal risklerini bilimsel temele dayalı olarak ortaya koymasına imkân tanır. İş yükü, kontrol eksikliği, destek yetersizliği gibi konuların sistematik analizini sağlar ve iş sağlığına yönelik etkili adımlar atılmasına zemin hazırlar.

Firmanızın Psikososyal Risk Takip ve Müdahale Programı Var mı?

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Sağlık ve Davranış: Biyolojik, Davranışsal ve Toplumsal Etkilerin Etkileşimi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK43750/

⭐️⭐️ Psikososyal riskler ve çalışan sağlığı https://oshwiki.osha.europa.eu/tr/themes/psychosocial-risks-and-workers-health

⭐️⭐️ Çalışma Yaşamında Esenlik ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamiklerle Başa Çıkma Stratejileri İşyerinde Refah ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamikleri Yönetme Stratejileri https://www.researchgate.net/publication/377014012_Calisma_Yasaminda_Esenlik_ve_Psikososyal_Riskler_Degisen_Dinamiklerle_Basa_Cikma_Stratejileri_Well-being_and_Psychosocial_Risks_in_the_Workplace_Strategies_for_Navigating_Changing_Dynamics

⭐️⭐️ İş Stresi Kardiyovasküler Hastalıklar İçin Bir Risk Faktörüdür https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26238744/

⭐️⭐️ İşyerinde psikososyal riskler ve ruh sağlığı https://osha.europa.eu/en/themes/psychosocial-risks-and-mental-health

⭐️⭐️ Çalışma Yaşamında Esenlik ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamiklerle Başa Çıkma Stratejileri https://dergipark.org.tr/tr/pub/ohsacademy/issue/85769/1393212

⭐️⭐️ Fazla Saatlerle Çalışmanın Iş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Etkileri https://www.proquest.com/openview/29e975929e3587a0d68322e2e822c18e/1?cbl=2026366&diss=y&pq-origsite=gscholar

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni5 Ağustos 2025
2 Ağustos 2025

İlk Ziyaret Öncesi Hazırlıklar – Bilgi, Donanım, Farkındalık

İş güvenliği uzmanı olarak ilk kez çok tehlikeli sınıf bir işletmeye gidecek bir uzmanın, kendi sağlığı ve can güvenliği açısından yapması gereken hazırlıklar hem mesleki sorumluluk hem de kişisel korunma bakımından kritik önemdedir.

Ziyaret öncesi süreci adım adım detaylandırıp, teknik öncelikleri değerlendirelim.

1. 📚 İşletmeye Dair Ön Bilgi Toplama
  • İşletmenin faaliyet konusu, tehlikeli maddeler, kullanılan makine ve ekipmanlar öğrenilmelidir.
  • Yangın, patlama, toksik yayılım gibi büyük kaza risklerine dair geçmiş olaylara (varsa) bakılmalı.
  • Daha önce yapılmış risk değerlendirmesi, acil durum planı, saha krokisi gibi dokümanlar incelenmelidir.

2. 📄 Kendi Kişisel Risk Değerlendirmesini Yapmak
  • İş güvenliği uzmanı olarak ziyaret ettiğiniz alanlara göre kendi maruziyet risklerinizi (kimyasal, biyolojik, fiziksel) ayrı ayrı değerlendirin.
  • Sahaya girmeden önce mutlaka “ziyaret planı” çıkarın: Nereler gezilecek, ne kadar süre kalınacak, kim eşlik edecek?

3. 🧰 Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Seçimi

İlk giriş için standart ama gelişmiş bir KKD seti ile donanmak gerekir:

Risk TürüKKD
Mekanik – düşme/çarpmaÇelik burunlu iş ayakkabısı, baret
KimyasalKartuşlu maske (A-B-E-K tipi), kimyasal gözlük, nitril eldiven
GürültüKulak tıkacı veya kulaklık
Toz/partikülFFP3 maske (varsa ventilli)
Saha genelFosforlu reflektörlü iş kıyafeti, sahada uzun kollu tercih edilmeli
Elektriksel riskDielektrik eldiven/ayakkabı, izoleli zemin önlemi (gerekiyorsa)

🚷 Sahaya Giriş Sırasında – İlk Temas Anında Dikkat Edilecekler
1. 📋 Ziyaretçi Prosedürüne Uygun Hareket Edin
  • Ziyaretçi kartı, kayıt formu, KKD teslim belgesi gibi prosedürleri eksiksiz uygulayın.
  • Girişte tesisin kendi iş güvenliği personelinden saha bilgilendirmesi talep edin (acil durum çıkışları, toplanma alanları, yasaklı bölgeler vs.).

2. 👣 Rehbersiz Saha Gezinmeyin
  • İlk ziyarette yalnız dolaşmak asla önerilmez. Ekip şefi, saha sorumlusu veya başka bir yetkili eşliğinde sahada bulunulmalıdır.
  • Yüksek, kapalı, dar veya patlayıcı alanlara izinsiz ya da bilgilendirme yapılmadan girilmemelidir.

3. 📶 Acil Durum Bilgilerini Öğrenin
  • Girişte şu bilgileri öğrenmek hayati önem taşır:
    • En yakın ilk yardım noktası
    • Yangın tüplerinin konumu
    • En kısa acil çıkış rotası
    • Acil durumda kimlerle irtibata geçileceği

Saha Gözleminde Dikkatli ve Etik Olun
  • İlk ziyarette gözlem yaparken, çalışanlarla konuşmadan önce yetkili amirden izin alın.
  • Fotoğraf, video veya belge toplarken mutlaka bilgilendirme ve onay alın.
  • Tehlikeyi gösteren ama utandırıcı olmayan notlar alın; ilk izlenim önemlidir ama çalışanların psikolojik güvenliği de ihmal edilmemelidir.

Zihinsel ve Psikolojik Hazırlık
  • Çok tehlikeli sınıfta bir işyerine girerken, zihinsel farkındalık yüksek olmalıdır. Aşırı güven veya “ben uzmanım” rehaveti, sahada tehlikeye davetiye çıkarabilir.
  • Aşağıdaki refleksleri içselleştirin:
    • Tehlikeyi görmeden müdahale etme
    • Bilmediğiniz makinaya yaklaşmama
    • İşveren ve çalışana güven ama kontrol ederek güven

Kendi Güvenliğini Sağlayamayan, Başkasına Rehberlik Edemez

Bir iş güvenliği uzmanı olarak ilk ziyaret, sadece saha keşfi değil, aynı zamanda güvenlik kültürü testidir. İş güvenliği uzmanının ilk davranışları, işletme yöneticisinin gözünde onun ciddiyetini ve güvenilirliğini belirler.

👉 Kendi sağlığınızı riske atarak örnek olamazsınız.
👉 Önce kendi KKD’nizi takın, sonra sahadakine takmasını öğütleyin.
👉 Kendi davranışınız, eğitimden daha etkili bir mesaj taşır.

Bu ilke ile hazırlıklı, sistematik ve profesyonel bir giriş yaptığınızda; hem kendi güvenliğinizi korur, hem de kuruma daha ilk andan itibaren güven verirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği2 Ağustos 2025
29 Temmuz 2025

Kopenhag Psikososyal Risk Değerlendirme Ölçeği (KOPSOR)

Kopenhag Psikososyal Risk Değerlendirme Ölçeği (KOPSOR) Nedir?

KOPSOR (COPSOQ – Copenhagen Psychosocial Questionnaire), iş yerindeki psikososyal riskleri sistematik ve bilimsel bir şekilde değerlendirmek için geliştirilmiş uluslararası bir ölçektir.

Danimarka’da 1990’lı yıllarda geliştirilmiş ve daha sonra birçok ülke tarafından kültürel ve dilsel uyarlamalarla kullanıma alınmıştır. Türkiye için de uyarlanmış Türkçe sürümü bulunmaktadır.

🎯 🎯 🎯
Amacı Nedir?
  • Çalışma yaşamındaki stres kaynaklarını, psikolojik yükleri, iş tatmini düzeylerini ve iş-yaşam dengesi sorunlarını ölçmek.
  • İşyeri psikososyal ortamı hakkında veri toplayarak, müdahale planları geliştirmek.
  • İşverenin sorumluluğunu yerine getirmesi için bilimsel dayanak sunmak.
🧩 🧩 🧩
KOPSOR’un Yapısı

KOPSOR’un farklı versiyonları mevcuttur:

  • Kısa Versiyon (KOPSOR-K)
  • Orta Versiyon (KOPSOR-O)
  • Geniş Versiyon (KOPSOR-G)

Türkiye’de genellikle orta uzunluktaki versiyon tercih edilmektedir. Ölçek genelde 20–40 dakika arasında uygulanır.

🧠 🧠 🧠

KOPSOR, telif korumalı bir psikososyal ölçektir. Yasal ve etik sınırlar içinde, içerik paylaşımı aynı şekilde korunur. Bu sebeplerle ölçeğin tamamı yerine anlaşılmasını sağlamak için örneklem sorular iki farklı açıdan aşağıda verilmiştir.

🧠 🧠 🧠
Ana Boyutlar – Örnek Alt Başlıklarla
BoyutAçıklamaÖrnek Soru
İş TalepleriZihinsel, duygusal, fiziksel yükler“İş yükünüz zihinsel olarak sizi zorluyor mu?”
Çalışan Kontrolü (Özerklik)Kendi kararlarını verebilme düzeyi“İşinizi nasıl yapacağınızı siz mi belirlersiniz?”
Sosyal DestekYöneticilerden ve çalışma arkadaşlarından alınan destek“Zor zamanlarda yöneticiniz size destek olur mu?”
İş-Yaşam Dengesiİşin özel hayat üzerindeki etkisi“İşiniz, özel yaşamınızı olumsuz etkiliyor mu?”
Rol Açıklığı ve ÇatışmasıGörev tanımlarının netliği, çelişkili beklentiler“Yaptığınız işin sizden tam olarak ne beklendiğini biliyor musunuz?”
İş Güvenliği ve Gelecekİş güvencesi algısı ve kariyer devamlılığı“İşinizi kaybetme korkusu taşıyor musunuz?”
İşyerinde AdaletYönetsel kararların adil olup olmadığı“Yöneticiniz herkese adil davranıyor mu?”
Duygusal TaleplerDuygusal emek yükü, müşteri ilişkilerinin yoruculuğu“İşinizde duygusal olarak yıpranıyor musunuz?”
Mobbing ve Tacizİşyerinde olumsuz davranışlara maruz kalma durumu“İş arkadaşlarınız tarafından dışlandığınızı hissediyor musunuz?”
İş Tatminiİşten genel memnuniyet“İşinizden genel olarak memnun musunuz?”
🧠 🧠 🧠
KOPSOR‑O’nun Yapısı

KOPSOR‑O, 17 temel boyuttan ve bu boyutlara ait 45–60 arası maddeden oluşur. Türkiye’de uygulanan uyarlanmış sürümde yaklaşık 52 madde vardır.

KOPSOR‑O: Ölçek Boyutları ve Örnek Sorular

Aşağıda, KOPSOR‑O’nun ana boyutları ve her birinden seçilmiş örnek sorular yer almaktadır. Bu yapı, anketin neyi ölçtüğünü ve nasıl kurgulandığını anlamanızı sağlar.

BoyutÖrnek Madde
Zihinsel Talepler“İşiniz zihinsel olarak sizi ne kadar yoruyor?”
Duygusal Talepler“Gün boyunca duygusal anlamda kendinizi yıpranmış hissediyor musunuz?”
Fiziksel Talepler“Çalışma pozisyonunuz vücudunuzda ağrıya neden oluyor mu?”
Çalışma Hızı ve Yoğunluğu“İşlerinizi zamanında yetiştirmekte zorlanıyor musunuz?”
Karar Özgürlüğü (Kontrol)“İşinizi kendi yöntemlerinizle yapma imkânınız var mı?”
Gelişim İmkanları“İşiniz mesleki gelişime uygun fırsatlar sunuyor mu?”
İşin Anlamlılığı“Yaptığınız işin topluma fayda sağladığını düşünüyor musunuz?”
Rol Netliği“Görev ve sorumluluklarınız açıkça tanımlanmış mı?”
Rol Çatışması“İş yerinde çelişkili istekler alıyor musunuz?”
Sosyal Destek – Yönetici“Yöneticiniz zor durumda olduğunuzda yanınızda mı?”
Sosyal Destek – Meslektaş“İş arkadaşlarınız zor zamanınızda destek oluyor mu?”
İş Güvencesi“İşinizi kaybetme korkusu hissediyor musunuz?”
İş Tatmini“İşinizden genel olarak memnun musunuz?”
Ödül ve Tanıma“Yaptığınız başarılı işler takdir ediliyor mu?”
Adalet Algısı“Dairenizde herkes adil şekilde muamele görüyor mu?”
Mobbing / Taciz“Meslektaşlarınız tarafından psikolojik tacize uğradığınızı hissediyor musunuz?”
İş-Yaşam Dengesi“İşiniz özel hayatınızı düzenlemenizi zorlaştırıyor mu?”
📊 📊 📊
Uygulama Biçimi
  • Likert Tipi Ölçek: Genellikle 5’li veya 7’li skalada (örneğin: hiç – bazen – sık sık – her zaman) puanlama yapılır.
  • Anonim ve Gönüllü: Katılımcılar dürüst yanıt verebilsin diye anonimlik esastır.
  • Toplu veya Bireysel Uygulama: Kâğıt-kalem yöntemiyle ya da çevrim içi anket olarak uygulanabilir.
🔍 🔍 🔍
Neden KOPSOR Kullanılmalı?
AvantajıAçıklama
Bilimsel Geçerlik ve GüvenirlikUluslararası araştırmalarla test edilmiştir, geçerliliği kanıtlanmıştır.
Kültürel UyarlanabilirlikTürkiye dâhil birçok ülkede dil ve kültüre uygun hale getirilmiştir.
Çok BoyutlulukTek bir testle iş yerindeki birçok psikososyal faktörü değerlendirme imkânı sunar.
Kıyaslama İmkânıKurum içi birimler arasında ya da sektörler arası karşılaştırma yapılabilir.
Erken Uyarı MekanizmasıMüdahale gerektiren psikososyal riskleri önceden tespit etmeye yardımcı olur.
🎯 🎯 🎯
Kopenhag Psikososyal Risk Değerlendirme Ölçeği (KOPSOR) Nasıl Uygulanır?
Uygulama Yöntemi:
  • Kağıt-kalem anket veya çevrim içi form (Google Forms, SurveyMonkey, vb.)
  • Bireysel veya grup ortamında
  • Anonimlik garanti edilir
  • 25–35 dakika sürer
  • Ortalama 52 soru sorulur

Ölçek Biçimi:

5’li Likert Tipi
1 = Hiç katılmıyorum
2 = Katılmıyorum
3 = Ne katılıyorum ne katılmıyorum
4 = Katılıyorum
5 = Tamamen katılıyorum

Bazı maddelerde ters puanlama yapılabilir (örneğin: “Yaptığım iş anlamsız geliyor.” → yüksek puan = olumsuz)

Puanlama ve Değerlendirme
Puanlama
  • Her alt boyut için soruların puanları toplanır ve ortalaması alınır.
  • Boyutlar 1 ile 5 arasında puanlanır.
  • Yüksek puan = Olumlu algı (bazı boyutlar hariç: mobbing, rol çatışması gibi).
  • Bazı maddeler ters puanlanır → (5 – madde puanı)
📈 📈 📈
Değerlendirme Aralıkları (örnek olarak)
Alt Boyut1.00–2.002.01–3.003.01–4.004.01–5.00
Sosyal DestekDüşükOrta DüşükOrta YüksekYüksek
Rol ÇatışmasıYüksek RiskOrta RiskDüşük RiskYok
MobbingYüksek RiskOrta RiskDüşük RiskYok
İş TatminiÇok DüşükDüşükİyiÇok İyi

Bu sınıflandırma, her kurumun yapısına göre özelleştirilebilir.

Raporlama ve Kullanım
Raporlama İçeriği
  • Genel memnuniyet ve stres düzeyleri
  • Hangi birimlerde hangi boyutlarda risk yüksek
  • Çalışanlar hangi destekleri eksik hissediyor
  • Müdahale gerektiren alanlar
🔧 🔧 🔧
Müdahale Önerileri
Risk AlanıOlası Müdahale
Yüksek iş yüküİş planlamasının yeniden düzenlenmesi, iş bölümü
Düşük sosyal destekLiderlik eğitimi, ekip çalışması programları
Rol belirsizliğiGörev tanımlarının yeniden yazılması
İş-yaşam dengesi zayıfEsnek çalışma saatleri, evden çalışma olanakları
Yüksek mobbing riskiKurumsal davranış politikaları, psikolojik danışmanlık hattı kurulması
🎯 🎯 🎯
Etik ve Hukuki Dikkatler
  • Anonim ve gönüllülük esasına göre uygulanmalıdır.
  • Çalışanlar sonuçlara göre etik dışı muameleye uğramamalıdır.
  • Kişisel veri korunmalı, analizler toplu yapılmalıdır.
🎓 🎓 🎓
KOPSOR’un Sonuçlarının Kullanımı
  1. Raporlama: İstatistiksel analizlerle birim bazlı risk düzeyleri çıkarılır.
  2. Müdahale Planı: Yüksek riskli boyutlar için özel çözümler geliştirilir (ör. rol tanımlarının netleştirilmesi, stres yönetimi eğitimi).
  3. Eğitim ve Farkındalık: Riskin görüldüğü alanlarda eğitim çalışmaları başlatılır.
  4. İzleme: 6 ay ya da 1 yıl sonra tekrar ölçüm yapılarak iyileşme seviyesi kontrol edilir.

Vermiş olduğum bilgileri esas alarak kurumsal iç anketler hazırlayabilirsiniz.

Örneğin:

  • “İşim beni zihinsel olarak çok yoruyor mu?”
  • “Yaptığım işler için yeterince takdir görüyor muyum?”
  • “Ev ve iş yaşamımı dengede tutabiliyor muyum?”

Bu şekilde, kendi “mini KOPSOR” versiyonunuzu oluşturabilir ve erken aşamada psikososyal riskleri tespit edebilirsiniz.

📌 📌 📌
Sonuç

KOPSOR, iş yaşamında giderek önem kazanan psikososyal risk yönetimi için güçlü, bilimsel ve uygulaması kolay bir araçtır. İşverenler için hem çalışan sağlığını desteklemek, hem de verimliliği artırmak açısından etkili sonuçlar üretir. Türkiye’de Türkçeye çevrilmiş ve uyarlanmış versiyonu sayesinde artık yerel koşullara göre uygulanabilir durumdadır.

Firmanızın Psikososyal Risk Takip ve Müdahale Programı Var mı?

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Sağlık ve Davranış: Biyolojik, Davranışsal ve Toplumsal Etkilerin Etkileşimi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK43750/

⭐️⭐️ Psikososyal riskler ve çalışan sağlığı https://oshwiki.osha.europa.eu/tr/themes/psychosocial-risks-and-workers-health

⭐️⭐️ Çalışma Yaşamında Esenlik ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamiklerle Başa Çıkma Stratejileri İşyerinde Refah ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamikleri Yönetme Stratejileri https://www.researchgate.net/publication/377014012_Calisma_Yasaminda_Esenlik_ve_Psikososyal_Riskler_Degisen_Dinamiklerle_Basa_Cikma_Stratejileri_Well-being_and_Psychosocial_Risks_in_the_Workplace_Strategies_for_Navigating_Changing_Dynamics

⭐️⭐️ İş Stresi Kardiyovasküler Hastalıklar İçin Bir Risk Faktörüdür https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26238744/

⭐️⭐️ İşyerinde psikososyal riskler ve ruh sağlığı https://osha.europa.eu/en/themes/psychosocial-risks-and-mental-health

⭐️⭐️ Çalışma Yaşamında Esenlik ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamiklerle Başa Çıkma Stratejileri https://dergipark.org.tr/tr/pub/ohsacademy/issue/85769/1393212

⭐️⭐️ Fazla Saatlerle Çalışmanın Iş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Etkileri https://www.proquest.com/openview/29e975929e3587a0d68322e2e822c18e/1?cbl=2026366&diss=y&pq-origsite=gscholar

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni29 Temmuz 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al