29 Ekim 2025

Güvenliğin Süresi Dolmasın! İş Ekipmanlarında Periyodik Kontroller

Makine güvenliğinde tasarım yetmez; süreklilik şart.

En iyi makineler bile zamanla yıpranır, aşınır, hassas ayarlarını kaybeder. İşte bu yüzden, bir makineyi “güvenli” kılan şey sadece üretim sırasındaki önlemler değil, kullanım süresi boyunca yapılan periyodik kontrollerdir. Bu yazımızda, iş ekipmanlarının neden ve nasıl düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiğini ele alıyoruz.

🧭 🧭 🧭

1. Neden Periyodik Kontrol Gerekli?

Makine parçaları zamanla:

Gevşer (vida, mil, yatak)
Aşınır (dişli, kayış, bıçak)
Hassasiyetini kaybeder (sensörler, limit switch’ler)
Bozulur (fren sistemleri, emniyet tertibatı)

Bu bozulmalar fark edilmeden kullanıma devam edilirse, sadece üretim değil, can güvenliği de tehlikeye girer. O yüzden kontrol, sadece teknik bir gereklilik değil, hayati bir zorunluluktur.

🕰️ 🕰️ 🕰️

2. Hangi sıklıkta kontrol edilmeli?

Kontrol sıklığı 3 faktöre bağlıdır:

Makinenin türü (pres mi, forklift mi?)
Kullanım yoğunluğu (günde 3 saat mi, 3 vardiya mı?)
Tehlike seviyesi (bıçaklı, sıkıştırmalı, patlayıcı vs.)

🔍 Örneğin:

Basınçlı kaplar → 1 yılda bir (6331 Sayılı Kanun ve TS EN standartları gereği)
Kaldırma ekipmanları (vinç, forklift) → 3 ayda bir
Pres makineleri, mekanik tezgâhlar → 6 ayda bir

İş Güvenliği Uzmanları, her ekipman için Kontrol Takvimi çıkarmalıdır.

🧾 🧾 🧾

3. Kim kontrol etmeli?

İş ekipmanlarının kontrolü:

✅ Yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.
✅ Bu kişiler, “periyodik kontrol yapmaya yetkili” mühendis, tekniker veya teknisyen olmalıdır.
✅ Bazı makinelerde yalnızca “A tipi muayene kuruluşları” kontrol yetkisine sahiptir.

Yani “usta baktı, sorun yokmuş” anlayışı geçersizdir.

🧰 🧰 🧰

4. Kontrol Neyi Kapsar?

Bir kontrol sadece “çalışıyor mu?” testi değildir. Aşağıdakiler titizlikle incelenir:

Koruyucu muhafazaların sağlamlığı
Acil durdurma tertibatının işlevi
Elektrik sisteminde kaçak ya da gevşeklik
Titreşim, ısınma, aşırı ses
Fren sistemlerinin yanıt süresi
Kullanım kılavuzuna uygunluk
Etiketler ve uyarı işaretlerinin görünürlüğü
Operatörün müdahale noktalarının erişimi

Kontrol sonunda rapor düzenlenir. Eksiklik varsa giderilmeden kullanım devam etmemelidir.

🧠 🧠 🧠

5. Denetim Kültürü: Sadece “kâğıt” değil, “farkındalık” da yaratır

Birçok işletme kontrolü “yılda bir defa imza atılacak zorunluluk” olarak görür. Oysa bu bakış açısı tehlikelidir.

Periyodik kontroller:

Sahada güvenlik kültürünü geliştirir.
Operatörlerin kendi makinelerine dikkatini artırır.
Bakım ekiplerinin önceliklerini netleştirir.
İş güvenliği uzmanına sahadaki gerçek riskleri gösterir.

Unutulmamalı: Güvensiz bir makineye onay vermek, kazaya ortak olmaktır.

🎯 🎯 🎯

İş Güvenliği

Periyodik kontrol raporları, sadece dosyalık bir evrak değil, gelecekteki kazaları önleme belgesidir. Gerçek anlamda kontrol yapılan her makine, potansiyel bir kazayı önler. Siz sahadayken, kontrolün ne anlama geldiğini tüm ekibe anlatmalı, kontrol raporlarını eyleme döküp iyileştirme zincirini başlatmalısınız.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği29 Ekim 2025

10 Ekim 2025

Çalışanın Duygu Durumunu Kontrol Eğitimi

Konu: Kişinin Duygu Durumunu, Kişisel Kontrolünün İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Önemi
Hedef Kitle: Çalışanlar, iş güvenliği uzmanları, yöneticiler
Süre: 1 gün (7,5 saat) veya 2 yarım gün
Eğitim Yöntemi: Sunum, grup çalışması, oyun, rol canlandırma, vaka analizi

🎯 🎯 🎯

Eğitim Amaçları

Bu eğitim sonunda katılımcılar:

Duygu durumunun iş sağlığı ve güvenliğine etkilerini anlayacak,
Kendi duygu durumlarını fark etmeyi öğrenecek,
Kişisel kontrol stratejileri geliştirecek,
Stres, öfke ve kaygı ile başa çıkma yöntemlerini uygulayabilecek,
İş kazalarının önlenmesinde psikolojik faktörlerin önemini kavrayacak.

📂 📂 📂

Eğitim Modülleri

Modül 1: Duygular ve İş Güvenliği (60 dk)

Duygu nedir?
Duyguların çalışma hayatındaki yeri
İş kazalarına yol açan duygusal faktörler (örnek olaylar)
Grup çalışması: “Bir iş kazasını duygu faktörleriyle analiz edin.”

Etkinlik:
Katılımcılardan, kendi işyerlerinde duyguların etkilediği bir güvenlik olayını hatırlayıp paylaşmaları istenir.

Modül 2: Duygu Durumu ve Beden (90 dk)

Stres hormonları (kortizol, adrenalin)
Duyguların dikkat, konsantrasyon ve reflekslere etkisi
Panik anında beyin ve sinir sistemi nasıl çalışır?
Grup oyunu: “Stres altında karar alma” (Eğitmen, hızlı karar verilmesi gereken kısa senaryolar sunar).

Modül 3: Kişisel Kontrol Stratejileri (120 dk)

Öz farkındalık: “Şu an ne hissediyorum?” sorusu
Öfke kontrol yöntemleri
Nefes teknikleri ve kısa molaların önemi
Mindfulness (bilinçli farkındalık) uygulaması
Grup çalışması: “Benim stres anında uyguladığım yöntemler”

Modül 4: İletişim ve Duygusal Bulaşma (60 dk)

İşyerinde duyguların yayılması
Ekip içinde sakinleştirici liderlik rolü
Çatışma yönetimi teknikleri
Grup tartışması: “Bir arkadaşınız öfkeliyken güvenliği nasıl sağlarsınız?”

Modül 5: Vaka Çalışmaları (90 dk)

Tersane işçisi (emniyet kemerini takmaması)
Vinç operatörü (öfkeden uyarıyı dinlememesi)
Katılımcılar küçük gruplara ayrılır, her vaka için “Neden oldu? Nasıl önlenebilirdi?” sorularını tartışır.
Sunum: Gruplar çözüm önerilerini paylaşır.

Modül 6: Kişisel Aksiyon Planı (30 dk)

Her katılımcı, işyerinde duygu durumunu kontrol etmek için 3 kişisel hedef belirler.
Örnek: “Gergin hissettiğimde 1 dakika mola alacağım.”
Eğitim kapanışı, soru-cevap.

Eğitim Materyalleri

Sunum slaytları
Grup çalışması formları
Rol canlandırma senaryoları

Değerlendirme

Ön test – Son test: Eğitim öncesi ve sonrası 10 soruluk mini test ile farkındalık ölçümü
Gözlem: Grup çalışmalarında katılımın değerlendirilmesi
Geri bildirim formu: Katılımcıların eğitim hakkındaki düşünceleri

✅ ✅ ✅

Beklenen Kazanımlar

İşyerinde duygusal farkındalığın artması
Kazalara yol açan psikolojik etmenlerin azaltılması
Ekip içinde iletişim ve empati gelişimi
Çalışanların iş tatmininin artması
İSG kültürünün güçlenmesi

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Çalışanın Duygu Durumunu Kontrol Eğitimi Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza Çalışanın Duygu Durumunu Kontrol Eğitimini Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
+90 232 265 20 65
[email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Bu sitede yer alan içerikler yalnızca genel bilgilendirme amacı taşır. Paylaşılan bilgiler, bir hekim muayenesinin, tedavisinin veya profesyonel danışmanlığın yerini tutmaz. Buradaki bilgiler esas alınarak herhangi bir ilaç tedavisine başlanması, mevcut tedavinin değiştirilmesi ya da bırakılması uygun değildir.

Aynı şekilde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili içerikler, bir iş güvenliği uzmanı, mühendis veya teknik ekip tarafından yapılması gereken değerlendirme ve kararların yerine geçemez. Bu bilgiler temel alınarak saha risk değerlendirmesi yapılması ya da mevcut sistemin değiştirilmesi önerilmez.

Sitede herhangi bir yasa dışı ilan ya da yönlendirme yapılması amacı bulunmamaktadır. İçerikler, sadece farkındalık yaratmak ve bilinçlendirme sağlamak amacıyla sunulmuştur.

⭐️⭐️⭐️

TETKİK OSGB İZMİR KEBAT

KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni10 Ekim 2025

3 Ekim 2025

Çalışanın Duygu Durumunu Kontrol Edebilmesinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Önemi

İnsan, yalnızca fiziksel değil aynı zamanda duygusal bir varlıktır. Günlük yaşamda olduğu gibi iş hayatında da duygular, davranışlarımızı yönlendirir. Bir işçinin öfkeli, gergin, kaygılı veya aşırı coşkulu olması, iş yapış biçimini doğrudan etkiler. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği (İSG) yalnızca teknik önlemlerle değil, aynı zamanda bireylerin duygu durumları ve kişisel kontrolleri üzerinden de ele alınmalıdır.

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu da işverenlerin çalışanların ruhsal ve psikolojik sağlıklarını gözetmesini öngörmektedir. Ancak çoğu zaman sahada, özellikle üretim tesislerinde, şantiyelerde veya tersanelerde güvenlik ihlallerinin ardında teknik değil psikolojik ve duygusal faktörler bulunmaktadır.

Tetkik Osgb Duygu Durumu ve Kişisel Kontrol Nedir? Tetkik Osgb

Duygu durumu, bireyin belirli bir anda ya da dönemde yaşadığı duyguların toplam ifadesidir. Bu; mutluluk, kaygı, öfke, stres, huzur, motivasyon, yorgunluk gibi farklı bileşenlerden oluşur.

Kişisel kontrol ise bireyin bu duygularını fark edebilmesi, düzenleyebilmesi ve davranışlarına yansıtma biçimini yönetebilmesidir. Psikolojide buna çoğu zaman öz-düzenleme denir.

Örneğin:

Bir çalışan, iş sırasında ani bir öfke hissettiğinde bunu kontrol altına alıp dikkatini işine verebiliyorsa yüksek kişisel kontrol sergilemektedir.
Tam tersine, öfkesine kapılıp güvenlik kurallarını hiçe sayarak hareket ediyorsa, düşük kişisel kontrol söz konusudur.

Duygu Durumunun İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlişkisi

1. Dikkat ve Konsantrasyon

Olumsuz duygular (kaygı, öfke, stres) çalışanların dikkatini dağıtır. Örneğin bir kaynakçının zihni, aile içi sorunlara takılı kaldığında, kaynak makinesinin güvenlik ayarlarını unutma ihtimali artar. Bu da iş kazasına davetiye çıkarır.

2. Risk Algısı

Mutlu, huzurlu ve dengeli çalışanlar tehlikeleri daha sağlıklı algılar. Oysa aşırı stres altındaki bir işçi “nasıl olsa bana bir şey olmaz” diyerek riskleri küçümseyebilir. Bu da İSG kültürünü zedeler.

3. Karar Verme

Bir vinç operatörünün anlık bir öfke ya da panikle yanlış karar vermesi, onlarca kişinin hayatını tehlikeye sokabilir. Kişisel kontrolü güçlü çalışanlar ise duygularını yöneterek soğukkanlı kararlar alabilir.

4. Ekip Çalışması

İş sağlığı ve güvenliği yalnızca bireysel değil, kolektif bir süreçtir. Duygularını kontrol edemeyen bir kişi, ekip arkadaşlarını da olumsuz etkileyerek güvenlik zincirini zayıflatır.

Psikolojik ve Fizyolojik Açıklamalar

Duygu durumunun İSG açısından önemini daha derinlemesine anlamak için psikolojik ve fizyolojik temellere bakalım:

Stres Hormonu (Kortizol): Aşırı stres altındaki kişilerde kortizol yükselir, bu da dikkati azaltır, kas gerginliği yaratır. İnce motor beceriler zayıflar.
Sempatik Sinir Sistemi Aktivasyonu: Kaygı veya öfke anında kalp hızı artar, nefes hızlanır. Bu durum panik davranışlarına yol açabilir.
Duygusal Bulaşma: Bir kişinin gerginliği, ekipteki diğerlerine de sirayet eder. Bu zincirleme etki, tüm ekibin güvenliğini zora sokar.

Gerçek Hayattan Olası Örnek Olaylar

Günlük iş yaşantınız sırasında sizlerin de muhakkak başınıza gelel yada şahit olduğunuz pek çok olaya aşağıda birkaç basit örnek ile ben de katkıda bulunayım;

Olay 1: Tersane İşçisi

İzmit Körfezi’nde bir tersanede çalışan işçi, evde yaşadığı tartışmanın etkisiyle işe geldi. Konsantrasyonu düşük olduğu için yüksekten düşmeye karşı koruyucu kemerini tam takmadı. Küçük bir kaymada yere düşerek ağır yaralandı.

Çıkarım: Duygusal sorunlar, en temel güvenlik ekipmanlarının kullanılmamasına yol açabilir.

Olay 2: İnşaat Sahasında Vinç Operatörü

Bir vinç operatörü, iş arkadaşına kızgın olduğu için kulaklığından gelen güvenlik uyarısını dikkate almadı. Sonuçta yük yanlış noktaya bırakıldı ve maddi hasara yol açtı.

Çıkarım: Öfke kontrolsüzlüğü, teknik sistemlerin sağladığı güvenliği bile boşa çıkarabilir.

Ulusal ve Uluslararası Yaklaşımlar

ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü): Çalışanların psikososyal risklerini iş sağlığı ve güvenliği kapsamına alır.
OSHA (Occupational Safety and Health Administration, ABD): Stres yönetimi ve duygusal refahı iş güvenliği eğitimlerinin bir parçası haline getirir.
Türkiye’de 6331 sayılı Kanun: Çalışanların ruhsal sağlığının gözetilmesini işveren yükümlülüğü olarak tanımlar.

Bu çerçevede, duygu durumunun kontrolü yalnızca bireysel bir beceri değil, aynı zamanda yasal ve kurumsal bir sorumluluktur.

Çözüm Yolları ve Uygulamalar

1. Eğitim

Çalışanlara duygusal farkındalık, stres yönetimi ve öfke kontrolü eğitimleri verilmelidir. Bu eğitimlerde örnek olay analizleri ve rol canlandırmalar kullanılabilir.

2. Psikolojik Destek

İşyeri hekimi ve psikologların işbirliğiyle çalışanlara psikolojik danışmanlık hizmetleri sunulmalıdır.

3. Fiziksel Ortam Düzenlemeleri

Gürültü, aydınlatma, ergonomi gibi faktörler duygusal durumu etkiler. Rahat bir çalışma ortamı, sakinlik ve konsantrasyonu destekler.

4. Liderlik ve İletişim

Yöneticilerin empatik, sabırlı ve açık iletişimi çalışanların duygusal kontrolünü kolaylaştırır. Sert ve cezalandırıcı yaklaşımlar ise tam tersine stres yaratır.

5. Kişisel Stratejiler

Çalışanlar kendi kontrollerini geliştirmek için:

Nefes egzersizleri,
Düzenli uyku,
Spor ve fiziksel aktivite,
Hobiler,
Mindfulness (bilinçli farkındalık) tekniklerini uygulayabilir.

Sonuç

İş sağlığı ve güvenliği yalnızca baret, kemer, maske gibi fiziksel önlemlerle sınırlı değildir. Asıl mesele, bu önlemleri doğru ve istikrarlı şekilde kullanabilecek bir psikolojik denge oluşturmaktır.

Çalışanların duygu durumlarını kontrol edebilmeleri, iş kazalarının önlenmesinde kritik bir role sahiptir. Bir anlık öfke, dikkatsizlik veya kaygı, hayat boyu sürecek yaralanmalara sebep olabilir.

Dolayısıyla hem bireyler hem de kurumlar, duygusal sağlığı ve kişisel kontrolü iş güvenliği kültürünün ayrılmaz bir parçası haline getirmelidir. Bu yaklaşım, sadece kazaları azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda daha verimli, huzurlu ve güvenli bir iş ortamı yaratacaktır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sitede herhangi bir yasa dışı ilan ya da yönlendirme yapılması amacı bulunmamaktadır. İçerikler, sadece farkındalık yaratmak ve bilinçlendirme sağlamak amacıyla sunulmuştur.

⭐️⭐️⭐️

TETKİK OSGB İZMİR KEBAT

KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT KEBAT

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni3 Ekim 2025

27 Ağustos 2025

Tork Kontrolü Yapılmamasının Yol Açabileceği Uygunsuzluklar

Hayatı Sarsan Bir Eksiklik

Günlük yaşamda fark edilmese de, endüstriyel sistemlerin çalışmasında ve iş sağlığı güvenliği uygulamalarında “tork” kavramı kritik öneme sahiptir.

Tork, bir civata ya da bijonun üzerine uygulanan döndürme kuvvetidir ve her bir bağlantı elemanı için öngörülen sıkılık değeri, hem sistemin doğru çalışması hem de insan hayatının korunması açısından belirleyicidir.

Tork kontrolü yapılmadan ya da eksik yapıldığında ortaya çıkabilecek uygunsuzluklar yalnızca ekipman arızasına değil, aynı zamanda ciddi kazalara da yol açabilir.

Tabloda, tork yapma sırasında İhmal Edilen Hususları ve Potansiyel Uygunsuzluklarını genel olarak göstereceğim.

İhmal Edilen Husus	Potansiyel Uygunsuzluk
Doğru tork değeri uygulanmaması	Aşırı sıkma → bağlantı kırılması Zayıf sıkma → gevşeme
Tork anahtarı kullanılmaması	Rastgele sıkma, operatöre bağlı hata
Periyodik tork kontrolünün yapılmaması	Zamanla gevşeyen bağlantı noktaları
Torklama sonrası işaretleme yapılmaması	Takip edilemeyen veya çift sıkılan bağlantılar
Kalibrasyonu yapılmamış tork aleti	Hatalı değer → sahte güvenlik hissi

🔧 🔧 🔧

Bu kısımda da, tork kontrolü eksikliklerinin yol açabileceği önemli uygunsuzlukları kısaca vurgulamaya çalışacağım.

1. Kritik Bağlantı Noktalarında Gevşeme ve Sızıntılar

Makine, basınçlı kap, tank, flanş, boru sistemlerinde tork kontrolü sağlanmadığında, sıkılması gereken parçalar gevşeyebilir. Bu da zamanla titreşim veya şok yüklenmelerle birleşince conta sıkılığını kaybedebilir, sızıntı başlar.

Risk: Yanıcı gaz, buhar ya da kimyasalların sızması, patlama veya zehirlenme riski doğurabilir. Gözle görülmeyen sızıntılar uzun vadede çevre kirliği ve çalışan sağlığını tehdit eder.

2. Aşırı Tork Uygulamasına Bağlı Malzeme Hasarı

Tork kontrolü yapılmayan durumlarda, özellikle operatör deneyimsizse, cıvata ya da bijonlara fazladan güç uygulanabilir. Bu da dişlilerde sıyırma, kırılma, mikro çatlak oluşumu gibi yapısal hasarlara neden olur.

Risk: Yük taşıma kapasitesi zayıflar, yapının dayanımı azalır. Ani bir darbe ya da yüklenmede kırılma ya da dağılma meydana gelebilir.

3. Seyir Halindeki Taşıtlarda Bijon Gevşemesi

Taşıt lastiklerini sabitleyen bijonlar doğru torkta sıkılmazsa, zamanla gevşeyebilir. Yetersiz sıkılık, tekerleğin süyrülerek çıkmasına neden olabilir.

Risk: Tekerleğin seyir halindeyken yerinden çıkması, kontrol kaybı, devrilme ve ölümlü trafik kazaları anlamına gelir.

4. Titreşime Bağlı Bağlantı Çözülmeleri

Makine ve motor sistemleri içerisinde tork değeri korunmadan yapılan bağlantılar, zamanla titreşimin etkisiyle yerinden oynar.

Risk: Titreşime bağlı gevşemeler, çoklu sistem arızası, parça fırlaması ve çalışanlara fiziksel zarar verilmesiyle sonuçlanabilir.

5. Sökülme Sırasında Malzeme Kaybı

Tork kontrolü olmayan civatalar aşırı sıkıldığında çıkarılması zorlaşır. Sökme esnasında kopma, vida yuvasında bozulma ve alet zararı gibi sorunlar ortaya çıkar.

Risk: Ekipman ömrü kısalır, tekrar kullanılabilir parçalar hurdaya ayrılmak zorunda kalınır.

6. Hidrolik ve Basınçlı Sistemlerde Patlama Riski

Hidrolik hortum ve vanaların bağlantıları doğru torklanmadığında, sistem basıncı altındayken patlama ya da şok tahliye meydana gelebilir.

Risk: Parça fırlaması, yanık, kesi, travmatik yaralanma hatta göz kırılmasına kadar giden ciddi kazalar oluşabilir.

7. Yangın ve Patlama Riski

Özellikle yanıcı gaz ve solvent sistemlerinde tork kontrolsüzlüğü nedeniyle oluşan sızıntılar, elektrik arkı veya statik yüklenmeyle temas ettiğinde yangın çıkabilir.

Risk: Tesisin tamamını etkileyen yangınlar, can ve mal kaybı, tazminat davaları ve uzun duruşlar.

8. Yük Taşıyan Sistemlerde Dengesizlik

Vinç, forklift, şalt, ıskele ve platform sistemlerinin kritik bağlantı noktaları torklandırılmadığında, hareket sırasında asimetrik dağılım olur.

Risk: Ağırlık merkezi kayar, denge bozulur, devrilme ya da ekipman üzerine yük düşmesi gibi kazalar meydana gelir.

9. Statik Elektrik Kaçağına Bağlı Parlama

Zeminleme ve yüzey potansiyel eşitlik sistemlerinde doğru torklanmayan kelepçe ve kablo uçları, yüzeyde mikro ark oluşumuna neden olabilir.

Risk: Parlama riski, elektronik cihaz arızası ve hassas üretim alanlarında yangın tetiklemesi.

10. Torklama Prosedürü Eksikliğinin Denetimlerde Uygunsuzluk Olarak Karşıya Çıkması

Tork kontrolü belgelenmemiş, prosedüre bağlanmamış sistemler, denetim ve sertifikasyonlarda “kritik uygunsuzluk” olarak kabul edilir.

Risk: CE, ISO 45001, ISO 9001 gibi belgelerin askıya alınması ya da iptali, iş kaybı, ihale dışı kalma gibi mali yük.

Sonuç

Tork kontrolü, basit bir teknik uygulama değil; öngörülebilir riskleri ortadan kaldıran önleyici bir stratejidir. Doğru sıkılmış her bağlantı elemanı, bir zincirin halkası gibidir; biri zayıfsa sistemin bütünü tehdit altındadır. Bu nedenle tork kontrolü, yalnızca bir “kontrol” değil, bir hayati sorumluluktur.

Tesislerdeki her personelin, her bağlantının ardında yatan bu kritik anlamı fark etmesi ve uygulaması, daha güvenli iş alanlarının temelidir.

Tork kontrolü sadece teknik bir işlem değil, önlenebilir iş kazalarının önüne geçmenin en sade ama etkili yollarından biridir.

İş güvenliği uzmanlarının bu konuda;

Periyodik kontrol planı hazırlamaları,
Tork değerlerinin üretici talimatlarıyla uyumlu olup olmadığını kontrol etmeleri,
Kalibrasyon kayıtlarını düzenli olarak takip etmeleri

gerekmektedir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği27 Ağustos 2025

19 Ağustos 2025

Bijon Tork Kontrol Prosedürü

“Torklanmayan Her Bijon, Potansiyel Bir Kazadır”

Günümüz iş makineleri, hizmet araçları ve filo taşıtları, işyerlerinin dinamosudur. Ancak bu dev mekanik sistemlerin yol alabilmesi, çoğu zaman birkaç parmak kalınlığındaki bijonlara bağlıdır. Ne yazık ki, bijonların doğru torkla sıkılmaması, hem iş güvenliği açısından hem de operasyonel süreklilik yönünden yüksek risk taşır.

İş kazalarının, ölümlü trafik olaylarının ve ciddi araç hasarlarının birçok örneğinde, tekerleğin yerinden çıkması, bijonların gevşemesi ya da yanlış montajın payı büyüktür. Tüm bu riskler, yalnızca doğru bir “Bijon Tork Kontrol Prosedürü” ile ortadan kaldırılabilir.

Bu prosedür, yalnızca teknik bir kılavuz değil; çalışanların, sürücülerin ve yolcuların can güvenliğini sağlayan bir emniyet zincirinin halkasıdır. Her işletmenin, her araç için bu kontrolleri bir refleks haline getirmesi, yasal bir zorunluluk kadar ahlaki bir sorumluluktur.

Bijon Tork Kontrol Prosedürü

Prosedür No: ARK-TRK-001 – bu kısmı firmanızın kalite belgelerine göre kodlayabilirsiniz
Yürürlük Tarihi: [Tarih]
Hazırlayan: İş Güvenliği Uzmanı
Onaylayan: İşletme Müdürü
Revizyon No / Tarihi: 01 / [Tarih]

🔧 🔧 🔧

1. AMAÇ

Bu prosedür, işletme bünyesindeki tüm motorlu kara taşıtlarının (binek, hafif ticari, ağır vasıta) tekerlek bijonlarının doğru torkla sıkılmasını sağlamak ve bu yolla mekanik arızaları, iş kazalarını ve can kayıplarını önlemek amacıyla hazırlanmıştır.

2. KAPSAM

Bu prosedür, işletmede bulunan:

Tüm araçlar (firma mülkiyetindeki veya kiralık)
Bakım-onarım birimleri
Sürücüler / filo kullanıcıları
üzerinde uygulanır.

3. TANIMLAR

Terim	Tanım
Bijon	Tekerlekleri göbeğe bağlayan somun veya civatalar
Tork	Bijonun sıkılma kuvveti (Nm – Newton metre)
Tork Anahtarı	Ayarlanabilir ve kalibreli sıkma aracı
Çapraz Sıkma	Bijonların yıldız şeklinde sırayla sıkılması
Kontrol Torklaması	İlk sıkmadan sonra kısa mesafe kullanım sonrası tekrar torklanması

4. SORUMLULUKLAR

Araç Bakım Personeli:
- Tekerlek montajı sonrası torklamayı yapar.
- Kalibrasyonlu tork anahtarı kullanır.
- Tork değerini kayıt altına alır.
İş Güvenliği Uzmanı:
- Sürecin denetimini sağlar.
- Prosedürün güncelliğini ve uygulanmasını takip eder.
Araç Kullanıcısı (Sürücü):
- 50–100 km sonra aracını tekrar torklama için bakım birimine getirir.
- Sürüş sırasında bijon gevşemesi belirtilerini (titreşim, ses vs.) izler.

5. UYGULAMA ADIMLARI

5.1. Torklama Gerektiren Durumlar

Yeni lastik takıldığında
Tekerlek sökülüp takıldığında
Jant değişimlerinde
Rotasyon/dengeleme sonrası
Yolda zıplama, çukur, kaza vs. yaşandıysa
Periyodik bakım sırasında (en az 3 ayda bir)

5.2. Torklama Süreci

Araç düz zemine alınır, el freni çekilir.
Tork anahtarı kullanılır.
Üretici katalog değerine göre tork ayarı yapılır.
- Örnek: Binek araç ➜ 110 Nm
Bijonlar yıldız şeklinde sıkılır.
İlk torklama sonrası araç 50–100 km kullanılmalı; sonra tekrar torklanmalıdır.

5.3. Kayıt ve Etiketleme

Torklamayı yapan kişi, “Bijon Tork Kontrol Formu”nu doldurur.
Torklanan tekerleğe “kontrol etiketi” yapıştırılır.

5.4. Uygunluk Kriterleri

Kriter	Uygunluk
Tork anahtarı kalibrasyonu yapılmış mı?	✅
Doğru Nm değeri kullanılmış mı?	✅
Çapraz sıkma uygulanmış mı?	✅
Araç sahibine 2. torklama bildirimi yapılmış mı?	✅

6. TORK DEĞERLERİ TABLOSU (Örnek)

Araç Tipi	Bijon Tork Değeri
Binek Araç	90–120 Nm
Hafif Ticari	110–140 Nm
Ağır Vasıta	450–650 Nm
Forklift (standart)	150–200 Nm

Bu değerler, üreticiye göre değişebilir. Her araç tipi için teknik katalog kontrol edilmelidir.

7. KONTROLLER VE KAYITLAR

Tüm torklamalar “Bijon Tork Kontrol Formu”na yazılır.
Tork anahtarlarının kalibrasyon kayıtları yıllık arşivde saklanır.
Aylık tork kontrol denetimi yapılır.

8. ACİL DURUMLARDA TESPİT

Araçtan gelen çatırtı, titreme, teker boşluğu varsa:
- Kullanım durdurulur.
- Araç kontrol noktasına çekilir.
- Tüm bijonlar torklanır ve kontrol formuna işlenir.

9. İLGİLİ DÖKÜMANLAR

Bijon Tork Kontrol Formu (FRK-TRK-01 – bu kısmı firmanızın kalite belgelerine göre kodlayabilirsiniz)
Tork Anahtarı Kalibrasyon Sertifikası
Araç Teknik Kılavuzu
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

10. EĞİTİM

Bakım personeli yılda en az 1 kez “Tekerlek Torklama ve Güvenli Lastik Montajı” eğitimi almalıdır. Yeni başlayan personele oryantasyon eğitimi verilir.

“Sıkılmamış Bijon, Gevşek Güvenliktir”

Araçlarınızın lastikleri yolda değil, genellikle bakım noktasında yerinden çıkar. Ama hatalı torklamayla çıkarlarsa, bunun geri dönüşü olmayabilir.

Tekerlek bijonlarının uygun torkla sıkılması; trafik kazalarının önlenmesi, çalışan sağlığının korunması ve işletme araçlarının uzun ömürlü kullanımı açısından kritik öneme sahiptir. Bu prosedürün düzenli olarak uygulanması; hem yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesini hem de güvenliğin sürekliliğini sağlar.

Bijon Tork Kontrol Prosedürü, bakım ekibine teknik bir referans; sürücüye güven hissi; işletmeye ise riski yönettiğini gösteren bir sigortadır. Bu nedenle, her bijon sıkıldığında aslında sadece somun değil, bir güvenlik taahhüdü de yerine getirilmiş olur.

Unutulmamalıdır:
Bijonları doğru torklamayan bir işletme, aslında tüm güvenlik sistemini gevşek bırakmış olur.

Bu prosedür; uygulanması kaydı ile sadece vidaları değil, hayatı sıkı tutmak içindir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği19 Ağustos 2025