Çalışanların kalp ve damar sağlığını korumak ve erken riskleri tespit ederek müdahale etmek amacıyla geliştirilen kapsamlı bir “Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolü” yer almaktadır. Bu protokol, işyeri hekimleri, İSG profesyonelleri ve yöneticiler için uygulanabilir, ölçülebilir ve sürdürülebilir bir yol haritası sunar.
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Amacı
Çalışanların kalp-damar sağlığını korumak, risk gruplarını erkenden belirleyerek yaşam kalitesini ve iş gücü verimliliğini artırmak, ani kalp krizlerini ve kardiyovasküler olayları önlemeye yönelik bilimsel ve sistematik bir tarama programı geliştirmektir.
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Kapsamı
Bu protokol, aşağıdaki çalışan gruplarını kapsamaktadır:
40 yaş ve üzeri tüm çalışanlar
Ailesinde kalp hastalığı öyküsü bulunanlar
Sigara içenler
Diyabet, hipertansiyon veya obezite hastaları
Yoğun stres altında çalışanlar (ör: vardiyalı işçiler)
Grip sonrası göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi şikâyetleri olanlar
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Uygulama Basamakları
Ön Değerlendirme ve Anamnez
Ailede kalp hastalığı öyküsü
Kişisel sağlık geçmişi (diyabet, hipertansiyon vb.)
Başta olmak üzere ayrıntılı bir anamnez (soy – şahsi geçmişi ve anlık durumunun soru cevap ile değerlendirilmesi) çalışanın sağlık durumunun değerlendirilmesi için çok önemlidir.
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Fiziksel Muayene ve Vücut Ölçümleri
Değerlendirme
Sıklık
Notlar
Vücut Kitle İndeksi
Yılda 1
>30: Obezite riski
Bel çevresi
Yılda 1
Erkek >102 cm, Kadın >88 cm riskli
Kan Basıncı (Tansiyon)
Her muayene
>140/90 mmHg: Hipertansiyon şüphesi
Nabız
Her muayene
60-100 normal, aritmi varsa ileri tetkik
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Laboratuvar Testleri ve Sıklığı
Psikososyal Destek: Stres yönetimi ve iş-yaşam dengesi atölyeleri
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Veri Takibi ve Raporlama
Her çalışanın bireysel sağlık kartı oluşturulur
Veriler dijital ortamda gizlilikle kaydedilir
Yılda 1 defa toplu analiz raporu hazırlanır
Yüksek riskli çalışanlar için bireysel geri bildirim verilir
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Acil Durum Eylem Planı (İşyeri Kalp Krizi Senaryosu)
İlk Yardımcı Personel Listesi güncel tutulur
Tüm çalışanlara Temel Yaşam Desteği (TYD) eğitimi
AED (Otomatik defibrilatör) cihazı temini ve eğitimi
Acil durumda 112’ye ulaşım protokolü belirlenir
Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Performans Göstergeleri (İzleme ve Başarı Kriterleri)
Gösterge
Hedef Değer
Yıllık tarama katılım oranı
>%85
Sigara bırakma programına katılım
>%50
Kalp-damar hastalığı nedeniyle işe devamsızlık
%10’dan az
Acil kardiyak olay sayısı
Yıllık <5 vaka
Riskli bireylerde yaşam tarzı değişikliği başarısı
>%60
Çalışanların kalp-damar sağlık durumlarını değerlendirmek, riskleri teşhis etmek ve olası kardiyovasküler hastalıkları erken saptamak için yapılması gereken tetkik ve tahliller aşağıda kapsamlı bir şekilde listelenmiştir.
Bu liste, tarama (risk belirleme), tanı (mevcut hastalık saptama) ve izlem (mevcut durumun takibi) açısından kategorize edilmiştir:
🧪 1. Temel Kan Testleri (Biyokimyasal Tetkikler)
Test Adı
Amacı / Değerlendirme
Total Kolesterol
Genel kolesterol düzeyi
LDL (Kötü Kolesterol)
Ateroskleroz (damar tıkanıklığı) riskini belirler
HDL (İyi Kolesterol)
Kalp koruyucu rol oynar
Trigliserid
Yağ metabolizması ve pankreas hastalıklarıyla ilişkili
Sarımsak (Allium sativum), yüzyıllardır hem mutfaklarda lezzet artırıcı olarak hem de geleneksel tıpta şifa kaynağı olarak kullanılmaktadır.
Yoğun aroması, keskin tadı ve güçlü kimyasal içeriği sayesinde sarımsak (Allium sativum), bugün modern tıbbın da dikkatini çeken doğal süper besinlerden biridir.
Sarımsağın başlıca etkin maddesi allicin adlı sülfür bileşiğidir. Allicin, sarımsak (Allium sativum)ezildiğinde veya doğrandığında ortaya çıkar ve çok güçlü antimikrobiyal, antifungal, antiviral ve antioksidan özelliklere sahiptir.
Sarımsağın içerdiği bu ve benzeri bileşikler, vücudu hastalıklara karşı korurken, çeşitli sistemleri destekleyici bir etki yaratır.
Sarımsağın içerdiği diğer maddeler:
Ajoene
S-allyl cysteine (SAC)
Diallyl disulfide
Flavonoidler
Selenyum
Kardiyovasküler Sağlığı Destekler
Kan Basıncını Düşürme
Vazodilatasyon (Damar Genişlemesi)
Sarımsak (Allium sativum), damar duvarlarındaki düz kasları gevşeterek vazodilatasyona neden olur. Bu etki özellikle nitrik oksit (NO) üretimini artırarak gerçekleşir. NO, damarların genişlemesini sağlayan doğal bir bileşiktir.
Anjiyotensin II Aktivitesini Azaltma
Allicin,anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) aktivitesini baskılayabilir. ACE, kan basıncını yükselten anjiyotensin II’nin üretiminde rol oynar.
Bu yolla sarımsak (Allium sativum), ACE inhibitörü ilaçlara benzer bir mekanizma ile tansiyonu düşürebilir.
Çeşitli klinik çalışmalar, günde 600–1500 mg sarımsak (Allium sativum) ekstresi kullanımının, sistolik ve diyastolik kan basıncında belirgin düşüşler sağladığını göstermiştir. Etkisi özellikle yüksek tansiyonu olan bireylerde daha belirgindir.
Kolesterol ve Lipid Metabolizması Üzerine Etkisi
Sarımsak (Allium sativum)sarımsak (Allium sativum), kolesterol metabolizması üzerinde hem üretimi azaltıcı hem de vücuttan atılımı kolaylaştırıcı etkilere sahiptir.
LDL Kolesterolü Azaltır
Sarımsak (Allium sativum), karaciğerde kolesterol sentezini kontrol eden HMG-CoA redüktaz enziminin aktivitesini baskılar. Bu enzim, kolesterol üretiminde kilit rol oynar.
Bu sayede LDL düzeyleri %10-15 oranında düşürülebilir.
LDL, damar duvarlarında birikip plak oluşturarak damar tıkanıklığına yol açabilir. Sarımsak (Allium sativum) bu süreci yavaşlatır.
HDL Kolesterolü Korur
HDL, kötü kolesterolü damar duvarlarından uzaklaştırarak karaciğere taşır.
Sarımsak (Allium sativum), karaciğerde yağ asidi sentezini baskılayarak trigliserid düzeylerinin düşmesine yardımcı olur.
Trigliseridler, fazla kalorilerin yağ olarak depolanmış halidir.
Yapılan meta-analizlerde, 3 ay ve daha uzun süreli sarımsak (Allium sativum) tüketimi ile
LDL’de %10’a kadar azalma
Toplam kolesterolde %15’e kadar düşüş
Trigliseridlerde belirgin iyileşme sağladığı rapor edilmiştir.
Anti-inflamatuar Etkisi
Kronik inflamasyon, kalp hastalıklarında temel mekanizmalardan biridir. Sarımsağın anti-inflamatuar etkileri şunları içerir:
C-reaktif protein (CRP) düzeylerini düşürür
İnflamatuar sitokinleri (TNF-alfa, IL-6) azaltır
Oksidatif strese karşı koruyucu olur
Bu etkiler sayesinde damar çeperlerinde kronik iltihap oluşumu engellenir.
Aterosklerozu Önleyici Etkisi
Oksidatif LDL’yi Önler
LDL’nin oksidasyonu, damar duvarlarında inflamasyon başlatır ve plak oluşumunu tetikler. Allicin gibi antioksidan bileşikler, LDL’nin oksitlenmesini engeller. Bu sayede:
Damar duvarları sağlıklı kalır
Aterosklerotik plak gelişimi yavaşlar
Endotel Fonksiyonunu İyileştirir
Sarımsak (Allium sativum), endotel hücrelerin (damar iç yüzeyindeki hücreler) fonksiyonlarını iyileştirir. Bu, damar sertliği ve elastikiyet kaybının önlenmesinde kritik rol oynar.
Trombosit Aktivitesini Azaltır
Sarımsak (Allium sativum), trombositlerin yapışmasını ve pıhtı oluşturmasını engelleyerek kan akışkanlığını artırır. Bu da kalp krizi ve inme riskini azaltır.
Sarımsağın bu kadar yararlarını gördükten sonra nasıl tüketeceğiniz konusunda da bazı örnekler yazıyorum. Lakin her okuduğunuzu uygulamayın. Unutmayın herkesin bünyesi farklıdır. Aşağıda yer alan tarifleri ve örnek diyet programını hekiminizin görüşünü – onayını almadan uygulamayın. Burada yazanlar genel tavsiye ve bilgilendirme için verilmiştir.
Sarımsak Tarifleriyle Destekli, Haftalık Kalp Dostu Beslenme Planı
Aralıklı oruç (intermittent fasting – IF) ve Sarımsak (Allium sativum) destekli kalp dostu beslenme birleştirildiğinde;
İnsülin direncini kırmak,
Kolesterol ve trigliseritleri düşürmek,
Visseral yağları azaltmak,
ve kalp damar sağlığını güçlendirmek açısından oldukça etkili bir strateji olur.
Aşağıda günde 2 öğünlük (örnek: 16:8 modeli), Sarımsak (Allium sativum) tarifleriyle desteklenmiş, haftalık kalp dostu beslenme planını bulabilirsin.
1 kase yoğurt (üzerine 1 çay kaşığı zerdeçal eklenebilir)
🟢 Cuma
12.00 – Öğle (İlk Öğün)
Sarımsak-limon kürü
Fırında sebzeli tavuk but (sarımsaklı marinasyonla)
1 dilim tam buğday ekmeği
Yoğurtlu mevsim salatası
19.00 – Akşam (Son Öğün)
Mercimek köftesi (içinde bol sarımsak)
Marul, limon, zeytinyağı
1 kase sarımsaklı yoğurt
🟢 Cumartesi
12.00 – Öğle (İlk Öğün)
Elma sirkesi shot
Karabuğday pilavı + zeytinyağlı semizotu
1 dilim tam buğday ekmeği
1 haşlanmış yumurta
19.00 – Akşam (Son Öğün)
Fırında sebzeli somon
Yoğurtlu roka-salata (1 diş sarımsakla)
1 tatlı kaşığı ballı sarımsak fermentesi
🟢 Pazar
12.00 – Öğle (İlk Öğün)
Ballı sarımsak fermentesi
Tam tahıllı ekmek + ezilmiş sarımsak + domatesli peynirli bruschetta
1 yumurta
Bol yeşillik
19.00 – Akşam (Son Öğün)
Zeytinyağlı enginar + bol limon
Sarımsaklı ıspanak kavurması
1 kase kefir + toz zerdeçal
Önemli Notlar
Tavsiye
Açıklama
Çiğ Sarımsak
Sabahları aç karnına tüketmek allicin etkisini artırır, ama mide hassasiyeti varsa yoğurtla birlikte alın.
Yeme Penceresi
Öğle ve akşam öğünleri arasında 6–8 saat bırakılması yeterlidir.
Su Tüketimi
Özellikle açlık süresinde, günde minimum 2 litreden az olmayacak aynı zamanda idrar rengi şeffaf eya çok açık sarı olacak şekilde ayarlayarak su içilmelidir.
Takviyeler
Omega-3, koenzim Q10, magnezyum düşünenler için kalp destekleyici olabilir (lakin hekiminize danışmadan kullanmayın).
Sarımsağın bu kadar yararlarını gördükten sonra nasıl tüketeceğiniz konusunda da bazı örnekler yazıyorum. Lakin her okuduğunuzu uygulamayın. Unutmayın herkesin bünyesi farklıdır. Aşağıda yer alan tarifleri hekiminizin görüşünü – onayını almadan uygulamayın. Burada yazanlar genel tavsiye ve bilgilendirme için verilmiştir.
Kalp-Damar Sağlığına Yönelik Sarımsak Tarifleri
🧄 1. Sarımsak-Limon Kürü (Kolesterol ve Tansiyon Dengeleyici)
Malzemeler
4 adet limon (kabukları soyulmadan)
40 diş sarımsak
2 litre içme suyu
Hazırlanışı
Limonları iyice yıkayıp, dilimleyin.
Sarımsakları soyun ve ezin.
Tüm malzemeleri blenderda karıştırın.
Karışımı cam bir kavanoza alıp, buzdolabında 2 gün bekletin.
Günde 1 kez sabah aç karnına yarım çay bardağı için.
📌 Kür süresi: 21 gün 📌 Etkisi: Tansiyon düşürür, damar sertliğini azaltır, kolesterolü dengeler.
📌 Etkisi: Kan şekerini dengeler, trigliserit ve kolesterol seviyesini düşürür, damarları rahatlatır.
Sarımsağı Tüketirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Durum
Açıklama
Mide hassasiyeti
Sarımsak çiğ tüketildiğinde mideyi rahatsız edebilir. Yoğurtla ya da yemekle alın.
Aşırı tüketim
Günde 2–3 dişi geçmemek önerilir (çiğ olarak). Fazlası mide-bağırsak sorunlarına ve kan sulandırıcı etkiden dolayı risklere neden olabilir.
Kan sulandırıcı kullanımı
Sarımsak, doğal antikoagülandır. Kan sulandırıcı ilaçlarla birlikte kullanılıyorsa mutlaka doktora danışılmalı.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️ Çeşitli fitokimyasalların deposu olan sarımsağın (Allium sativum ) geleneksel kullanımları, fitokimyası, farmakolojisi ve toksikolojisi: Sağlık ve beslenme etkilerine odaklanan son on yıldaki araştırmaların bir incelemesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9650110/