2 Haziran 2025

Kurumsal Düzeyde Propriyoseptif Eğitim Programlarının Planlanması ve Uygulanması

Sizlere firmamızda uygulanmakta olan uluslararası temel prensipleri ve uygulamalarını sunacağım…

Yüksekte çalışan personelin fiziksel güvenliğini ve iş performansını artırmak amacıyla oluşturduğumuz propriyoseptif egzersiz programları, yalnızca bireysel değil, kurumsal düzeyde de sistematik bir şekilde planlanmakta ve sürdürülebilir hâle gelmesi için düzenli ziyaretler ve eğitimler yapılmaktadır.

Bu programları iş yerlerine nasıl entegre ettiğimizi adım adım açıklayacağım.

Kurumsal Risk Analizi ve İhtiyaç Belirleme

Her iş kolunun ve çalışma ortamının risk profili farklıdır. Bu nedenle eğitim programına başlamadan önce mutlaka detaylı bir risk analizi yapılmalıdır.

Bu analiz aşağıdaki unsurları içerir:

Yüksekte çalışma yapılan alanların türü (iskele, çatı, vinç, platform vb.)
Çalışma süresi ve sıklığı
Mevcut kaza ve yaralanma verileri
Çalışanların yaş, fiziksel yeterlilik ve sağlık profili
Kullanılan kişisel koruyucu donanımlar (KKD)

Sonuç: Kuruma özel propriyoseptif eğitim ihtiyaç profili çıkarılır.

Eğitim İçeriğinin Belirlenmesi ve Modüler Yapının Oluşturulması

Eğitimler modüler bir yapı ile planlanır, her modül belirli bir amaca hizmet eder.

Genel modül yapısı şu şekildedir:

Modül	İçerik	Süre
1	Propriyosepsiyon ve Denge Mekanizmalarının Temelleri	…. saat (teorik)
2	Statik ve Dinamik Denge Egzersizleri	…. saat (uygulamalı)
3	Reaktif Denge, Vestibüler Uyum ve Göz Koordinasyonu	…. saat (uygulamalı)
4	Fonksiyonel Egzersizler ve İş Simülasyonları	…. saat (uygulamalı)
5	Değerlendirme ve Geri Bildirim	30 – 60 dk

Toplam eğitim süresi ortalama …. saat olarak planlanabilir. Bu yapı, işverene göre ….. güne bölünebilir.

Uygulayıcı Ekibin Seçimi ve Eğitimi

Bu programları işyeri hekimimiz koordinatörlüğünde gerçekleştirilir.

Verilecek hizmetin ayrıntılarına ve derinliğine göre ekibe dahil olacaklar belirlenir.

Gerektiğinde, Fizyoterapistler, Spor bilimciler, İSG uzmanları ve Ergonomistler de ekibe dahil edilir.

Ekibin yanı uygulayıcıların

Egzersizlerin fizyolojik ve biomekanik etkilerini bilmeleri,
Çalışanlara özel modifikasyon yapabilmeleri,
Gözlem ve geri bildirim verebilecek donanımda olmaları gerekir.

Ayrıca, Eğitim hizmetinin verileceği kurum içinden birkaç “Propriyoseptif Eğitim Elçisi” belirleyerek sürekliliğin sağlanması için bu kişilere detaylı eğitim verilir. Aynı zamanda kurum içerisinde programın yayılımını ve takibini yapmaları beklenir.

Yer, Ekipman ve Zamanlama Planlaması

Programın uygulanacağı alanlar, egzersizler için uygun ve güvenli olmalıdır.

Kullanılabilecek temel ekipmanlar:

Denge matları
Denge tahtaları
Mini toplar
Esneme bantları
Koniler / yön işaretleri
Simülasyon platformları

Devamlılığı Sağlamak İçin Genel Zamanlama Planı

Vardiyalı çalışanlar için sabah öncesi kısa seanslar
Haftalık 2 gün x 20–30 dakikalık egzersiz blokları
Her ay 1 tekrar eğitimi + 6 ayda bir genel değerlendirme

Performans Takibi ve Etki Değerlendirmesi

Programın başarıya ulaşması için mutlaka ölçüm yapılmalı ve geri bildirim toplanmalıyız.

Kullandığımız ve kullanabileceğimiz bazı değerlendirme metodları

Berg Denge Skalası
Star Excursion Balance Test
Reaktif Zamanlama Testleri
Katılımcı Anketleri
Kaza sıklık analizi

Bu veriler; eğitimin işe olan katkısını kanıtlamada, sürekli iyileştirme süreçlerinde ve raporlama gerekliliklerinde kullanılır.

Propriyoseptif Eğitim Süreci

Zorunlu Eğitim Süreçlerine Dâhil Edilmeli

İş Sağlığı ve Güvenliği eğitim modüllerine propriyoseptif egzersizlerin temel düzeyde dâhil edilmesi, çalışanların bu konuya alışmasını sağlar. Özellikle yeni işe başlayanlarda oryantasyon sürecinde bu eğitim verilmelidir.

Periyodik Uygulama Takvimi Oluşturulmalı

Egzersizler bir defaya mahsus değil, sürekliliği olan bir düzende uygulanır. Haftalık kısa seanslar ve aylık değerlendirmeler planlanlanır

Saha Koşullarına Göre Uyarlanmalı

Her iş yerinin çalışma alanı, zemin yapısı ve yükseklik tipi farklıdır. Egzersiz planı bu koşullara uygun şekilde özelleştirilir.

Multidisipliner Ekiplerce Yürütülmeli

Verilecek hizmetin ayrıntılarına ve derinliğine göre ekibe dahil olacaklar belirlenir.

İşyeri hekimleri, Fizyoterapistler, Spor bilimciler, İSG uzmanları ve Ergonomistler birlikte çalışarak bütüncül bir yaklaşım sunulur.

Veri Tabanlı Değerlendirme Sistemleri Kurulmalı

Egzersizlerin performansa ve kaza oranlarına etkisi somut verilerle takip edilerek; hem çalışanlara hem de yönetime raporlanır.

Kurumsal Katma Değer ve Teşvik Önerileri

Eğitim programına katılımı artırmak için küçük ödüller, sertifika programları, başarı hikâyelerinin paylaşımı gibi teşvik yöntemleri kullanılmasını tavsiye ediyoruz.

İşveren ve yöneticiler bilmelidirler ki…

İşveren markası algısının güçlenmesi,
İş gücü kaybının azaltılması,
Ulusal iş sağlığı kriterlerine uygunluk sağlar.

Eğitim Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza özel İnşaat Sektöründe – Yüksekte Çalışanlara Denge – Propriyoseptif Egzersizler Eğitimini Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
+90 232 265 20 65
[email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yaşlı yetişkinlerde denge ve gücün geliştirilmesinde geleneksel ve güncel yaklaşımların karşılaştırılması https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21510715/

⭐️⭐️ Yapı İşlerinde Yüksekte Çalışmalarda İSG Uygulama Rehberi. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.csgb.gov.tr/Media/0b3hcam2/yapiisleriyuksektecalismauygrehberi-in%C5%9Ft%C5%9Fb_revize.pdf

⭐️⭐️ Yaşlılarda Denge, Fonksiyonel Performans ve Düşme Önleme İçin Gövde Kas Gücünün Önemi: Sistematik Bir İnceleme https://www.researchgate.net/publication/236139834_The_Importance_of_Trunk_Muscle_Strength_for_Balance_Functional_Performance_and_Fall_Prevention_in_Seniors_A_Systematic_Review

⭐️⭐️ Dengesiz yüzeyler ve rehabilitasyon cihazları kullanılarak yapılan direnç antrenmanının etkinliği https://www.researchgate.net/publication/224822339_The_effectiveness_of_resistance_training_using_unstable_surfaces_and_devices_for_rehabilitation

⭐️⭐️ Futbolda duruş kontrolüne uzmanlık ve görsel katkının etkisi https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1600-0838.2005.00502.x

⭐️⭐️ Spor veya günlük yaşamdaki fiziksel aktiviteler ile dik duruştaki duruş bozukluğu arasındaki ilişkinin sistematik bir incelemesi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23955562/

⭐️⭐️ NSC Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun 2021 Raporu Hakkındaki Açıklaması https://www.nsc.org/newsroom/nsc-statement-bls-report-2021#:~:text=In%202020%2C%20there%20were%204%2C764,highest%20annual%20rate%20since%202016.

⭐️⭐️ Hall, C. M., & Brody, L. T. (2005). Therapeutic Exercise: Moving Toward Function. Lippincott Williams & Wilkins. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://students.aiu.edu/submissions/profiles/resources/onlineBook/Q4X4S2_Therapeutic_Exercise_Moving_Toward_Function_3.pdf

⭐️⭐️ Motor Kontrolü: Araştırmayı Klinik Uygulamaya Dönüştürmek https://www.researchgate.net/publication/228118305_Motor_Control_Translating_Research_Into_Clinical_Practice

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular, İş Güvenliği2 Haziran 2025

2 Haziran 2025

Pentan Tankı HZ-18: Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin yirminci Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer almayan Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski Olay Ağacı Analizi, Pentan Tankı operasyonlarında çevresel etkiler ve atık yönetimi riski üzerine odaklanmaktadır.

Kimyasal maddelerin depolandığı tesislerde, çevre üzerindeki olası olumsuz etkiler, işletmenin sürdürülebilirliği ve çevre sağlığı açısından önemli bir risk oluşturur.

Pentan gibi uçucu ve patlayıcı maddeler, uygun olmayan koşullarda depolandığında veya işlendiğinde, çevreye ciddi zararlar verebilir. Bu zararlar, hem hava kirliliği, su kirliliği ve toprak kontaminasyonu gibi çevresel tehditleri içerebilir hem de çevreyi koruma ile ilgili yasal düzenlemelere uyumsuzluk durumunda büyük hukuki ve mali sonuçlar doğurabilir.

Çevresel etkiler, yalnızca doğrudan tesisin çevresine zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda iş süreçleri üzerinde de geri dönülmesi güç olumsuz etkiler yaratabilir.

Bu sebeple, çevresel yönetim sistemlerinin etkin bir şekilde uygulanması, bu tür olumsuz etkilerin en aza indirilmesini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Atık yönetimi ise bu sürecin ayrılmaz bir parçasıdır; kimyasal atıkların güvenli ve yasalara uygun bir şekilde işlenmesi, sadece çevresel riskleri azaltmakla kalmaz, aynı zamanda tesisteki genel güvenlik kültürünü de güçlendirir.

Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski Olay Ağacı Analizi ile pentan tankı gibi tesislerde çevresel etkilerin minimize edilmesi, atık yönetiminin etkin bir şekilde yapılması ve olası çevresel kazaların önlenmesi için gereken stratejilerin belirlenmesine yönelik kapsamlı bir inceleme sunmayı hedefledim. Ayrıca, çevresel etki ve atık yönetimi riski, hem tesisin faaliyetlerini hem de çevreyi korumak adına sürekli olarak izlenmesi gereken kritik alanlar olduğu tekrar hatırlatmalıyım.

HZ-18: Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski olay ağacı analizine geçiyorum:

🔺 **HZ-18 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

Tehlike Başlığı: Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Pentan tankı kazası sonucu çevresel etkileşimler ve atıkların düzgün bir şekilde yönetilememe riski.

🔸 1. Kontrol Noktası: Atık Yönetimi Planı Mevcut mu?

Evet:
- Çevresel etkilerin minimuma indirilmesi için atık yönetim planı mevcut.
  ✅ Sonuç: Atıklar doğru şekilde toplanır, ayrıştırılır ve bertaraf edilir.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Atık yönetimi planı yok veya yetersiz.
  🔸 2. Kontrol Noktası: Atıkların Depolanması ve Taşınması Güvenli mi?
  - Evet:
    - Atıklar, çevreye zarar vermeyecek şekilde güvenli alanlarda depolanmakta ve taşınmaktadır.
      ⚠️ Sonuç: Atıkların çevreye yayılması önlenir.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük
  - Hayır:
    - Atıklar, çevreye zarar verecek şekilde depolanmakta veya taşınmaktadır.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Atıkların Bertarafı İçin İzinler ve Prosedürler Tamamlandı mı?
      - Evet:
        
        Atıkların bertarafı için gerekli çevresel izinler alınmış ve uygun prosedürler uygulanmaktadır.
        ⚠️ Sonuç: Atıklar, çevreyi kirletmeden yasal prosedürlere uygun şekilde bertaraf edilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük
      - Hayır:
        
        Atıkların bertarafı için gerekli izinler alınmamış veya prosedürler takip edilmiyor.
        ❌ Sonuç: Çevreye zarar verecek şekilde atıklar bertaraf edilir, kirliliğe yol açar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

🔸 4. Kontrol Noktası: Sızıntı veya Taşma Durumunda Çevreye Karşı Koruma Var mı?

Evet:
- Koruyucu önlemler (sızıntı önleyici bariyerler, emici malzemeler, vs.) alınmış ve sızıntı kontrol sistemleri mevcut.
  ✅ Sonuç: Sızıntılar hızla engellenir, çevre kirliliği azaltılır.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Sızıntılara karşı koruyucu önlemler yok.
  🔸 5. Kontrol Noktası: Acil Durum Müdahale Ekipleri Hazır mı?
  - Evet:
    - Acil durum ekipleri hızlı müdahale için eğitimli ve gerekli donanıma sahip.
      ⚠️ Sonuç: Herhangi bir sızıntı durumunda müdahale hızlı bir şekilde yapılır.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük
  - Hayır:
    - Acil durum ekipleri yetersiz veya eğitimsiz.
      ❌ Sonuç: Sızıntı durumunda müdahale gecikir ve çevreye ciddi zararlar verebilir.
    - Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

🧩 🧩 🧩

Senaryonun Özet Tablosu

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Atık yönetim planı var, depolama güvenli, bertaraf prosedürleri doğru	Düşük
2	Atık yönetimi planı yok, depolama güvenli değil, bertaraf prosedürleri yok	Çok Yüksek
3	Atık yönetim planı var, fakat sızıntı kontrolü yok	Yüksek
4	Atık yönetimi eksik, sızıntı kontrolü yok, acil durum ekipleri yetersiz	Çok Yüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Atık yönetim planı, çevresel etkileri minimize etmek amacıyla her işletme için hazırlanmalı ve düzenli olarak gözden geçirilmelidir.
Atıklar, çevreye zarar vermemesi için doğru şekilde depolanmalı ve taşınmalıdır. Atıkların çevreye salınımını önlemek amacıyla kapalı sistemler kullanılmalıdır.
Atıkların bertarafı için gerekli çevresel izinler alınmalı ve yasal prosedürler eksiksiz şekilde takip edilmelidir.
Sızıntı önleyici sistemler ve emici malzemeler kullanılarak çevresel etkiler minimize edilmelidir. Bu tür sistemler, sızıntıların hızla kontrol altına alınmasına yardımcı olur.
Acil durum müdahale ekipleri düzenli eğitim almalı ve gerekli tüm ekipmanlara sahip olmalıdır. Ekiplerin eğitimli olması, olay anında hızlı ve etkin müdahale sağlamalıdır.

Pentan tankı gibi tehlikeli kimyasalların depolandığı tesislerde çevresel etkiler ve atık yönetimi riski, sadece çevre sağlığını tehdit etmekle kalmaz, aynı zamanda işletmenin itibarını, yasal uyumluluğunu ve sürdürülebilirliğini de riske atar.

Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski Olay Ağacı Analizi ile çevresel etkilerin minimize edilmesi, atıkların doğru bir şekilde yönetilmesi ve her türlü çevresel riskin etkin bir şekilde yönetilmesi için gerekli adımları belirlemeyi hedefliyorum.

Çevresel koruma, yalnızca yasal yükümlülükleri yerine getirmek değil, aynı zamanda toplum sağlığı ve gelecekteki nesiller için daha temiz bir çevre bırakmak anlamına gelir.

Etkili atık yönetimi ve çevre dostu uygulamalar, tesisteki operasyonların sürdürülebilirliğini sağlarken, çevreye duyarlı bir yaklaşımı da destekler. Ayrıca, düzenli denetimler, eğitimler ve izleme sistemleri, çevresel etkilerin kontrol altına alınması için temel unsurlardır.

Sonuç olarak, Çevresel Etkiler ve Atık Yönetimi Riski Olay Ağacı Analizi, pentan tankı gibi tesislerde çevresel etkilerin ve atık yönetiminin etkili bir şekilde yönetilmesi için gerekli önlemleri ve prosedürleri sunarak, çevreye duyarlı ve sürdürülebilir bir operasyonel yapı oluşturulmasına yardımcı oacağına eminim.

Çevreyi korumak ve atıkları etkili bir şekilde yönetmek, yalnızca yasal zorunlulukları yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda işletmenin uzun vadeli başarısı için kritik bir adımdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği2 Haziran 2025

1 Haziran 2025

Pentan Tankı HZ-17: Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin on dokuzuncusunda Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer almayan Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Petrokimya ve rafinaj tesislerinde kullanılan yanıcı kimyasal depolama sistemleri, yüksek risk profili taşıyan operasyonlardır. Bu tesislerdeki tank sistemleri, özellikle pentan gibi düşük parlama noktasına sahip hidrokarbonların depolandığı alanlarda, küçük bir ihmalin dahi felaketle sonuçlanabileceği karmaşık senaryoları barındırır.

Bu bağlamda, Pentan Tankı gibi kritik ekipmanların güvenli işletimi, sadece mühendislik kontrolleri ile değil, aynı zamanda personel güvenliği önlemleri ve etkin çalışan ikaz sistemleri ile desteklenmelidir.

Bu çalışmada, Pentan Tankın’da meydana gelebilecek potansiyel bir sızıntı ya da patlama senaryosunun, çalışan güvenliğini nasıl etkileyebileceği; uyarı sistemlerinin bu senaryolardaki rolü ve başarım yüzdeleri; Olay Ağacı Analizi (Event Tree Analysis) yaklaşımı kullanarak değerlendirmeye çalıştım.

Böylece, sistemin risk kontrol kapasitesi ölçmüş, zafiyet alanları sayısal olarak modellenmiş oldum. Elde ettiğim sonuçlarla, sahada alınması gereken önleyici ve düzeltici tedbirler için veri temelli bir yol haritası sunmaya çalıştım. Katkı ve görüşleriniz ile çok daha iyi hale getirebileceğimize eminim.

HZ-17: Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği olay ağacı analizine geçiyorum:

🔺 **HZ-17 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

Tehlike Başlığı: Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Patlama veya yangın sonucu personelin güvenliğini sağlamak ve doğru bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak için çalışan ikaz sistemlerinin etkinliği.

🔸 1. Kontrol Noktası: Personel Güvenliği İçin İkaz Sistemleri Var mı?

Evet:
- Çalışanları bilgilendirecek sesli ve görsel ikaz sistemleri mevcuttur.
  ✅ Sonuç: Çalışanlar yangın veya tehlike durumunda hemen bilgilendirilir, güvenli tahliye sağlanır.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- İkaz sistemleri eksik veya yetersizdir.
  🔸 2. Kontrol Noktası: İkaz Sistemleri Düzenli Olarak Test Ediliyor mu?
  - Evet:
    - İkaz sistemlerinin düzenli olarak testleri yapılıyor ve bakımları sağlanıyor.
      ⚠️ Sonuç: Arızalar tespit edilip giderilir, ikaz sistemi her zaman çalışır durumda.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük
  - Hayır:
    - İkaz sistemlerinin bakımları yapılmıyor.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Çalışanlar Tahliye Eğitimine Katılıyor mu?
      - Evet:
        
        Çalışanlar, düzenli olarak tahliye eğitimi almakta ve tatbikatlar yapılmaktadır.
        ⚠️ Sonuç: Çalışanlar acil durumlarda etkili bir şekilde tahliye edilebilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük
      - Hayır:
        
        Çalışanlar yeterli eğitim almadı.
        🔸 4. Kontrol Noktası: Acil Durum Çıkış Yolları Açık mı ve Erişilebilir mi?
        
        Evet:
        
        Acil çıkış yolları her zaman açık ve erişilebilir.
        ⚠️ Sonuç: Acil durumda çalışanlar hızlıca tahliye edilebilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük
        
        Hayır:
        
        Çıkış yolları engellenmiş veya tıkanmış.
        ❌ Sonuç: Tahliye işlemi gecikir veya engellenir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek

🧩 🧩 🧩

Senaryo Özet Tablosu

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	İkaz sistemleri var, eğitimli çalışanlar, açık çıkış yolları	Düşük
2	İkaz sistemleri eksik, eğitim yetersiz, çıkış yolları engellenmiş	Çok Yüksek
3	İkaz sistemleri var, eğitimli çalışanlar, fakat çıkış yolları tıkalı	Yüksek
4	İkaz sistemleri eksik, çıkış yolları engellenmiş, eğitim yok	Çok Yüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

İkaz sistemleri (sesli ve görsel) düzenli olarak kurulmalı ve her iki sistem de her türlü acil durumda etkin bir şekilde çalışmalıdır.
İkaz sistemlerinin düzenli bakımları yapılmalı ve periyodik testler gerçekleştirilmeli, her türlü arıza hemen giderilmelidir.
Acil durum tahliye tatbikatları düzenli olarak yapılmalı ve çalışanların bu tatbikatlara katılımı sağlanmalıdır.
Eğitimler; yangın, patlama, kimyasal sızıntı gibi acil durumlar için çalışanlara, her senaryo için nasıl hareket etmeleri gerektiği konusunda bilgi verilmeli, tatbikatlarla pekiştirilmelidir.
Acil çıkış yolları her zaman açık tutulmalı ve hiçbir şekilde engellenmemelidir. Çıkış yolları, acil durumlara uygun şekilde işaretlenmeli ve bu işaretler net bir şekilde görünür olmalıdır.
Personel güvenliği için, yapay zeka destekli alarm ve ikaz sistemleri kullanılarak her türlü tehlike, çalışanların daha hızlı uyarılmasını sağlayacak şekilde yönetilmelidir.

Pentan Tankı’na özgü yaptığım, Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği Olay Ağacı Analizinde, yüksek tehlike içeren kimyasal depolama sistemlerinde personel güvenliğinin, sadece donanımsal önlemlerle değil, insan-makine etkileşimini esas alan ikaz sistemleriyle ne derece bütünleşik bir yapıda ele alınması gerektiğini açık biçimde ortaya koymayı hedefledim.

İkaz sisteminin zamanında ve doğru çalışması, personelin tehlikeyi fark edip güvenli tahliye sürecine geçebilmesi için kritik bir faktördür.

Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği Olay Ağacı Analizi göstermektedir ki; çalışan ikaz sistemlerinin fonksiyonel güvenilirliği, alarm eşiklerinin optimize edilmesi, periyodik testler ve personel eğitimleri ile desteklenmediği sürece, teknik sistemlerin tasarım güvenliği tek başına yeterli değildir.

Personel Güvenliği ve Çalışan İkaz Sistemlerinin Etkinliği Olay Ağacı Analizi bu açıdan, sadece kaza sonrası değerlendirme değil, önleyici mühendislik ve İSG stratejilerinin geliştirilmesinde güçlü bir araç olarak kullanılmalıdır.

Pentan gibi yüksek uçuculuğa sahip maddelerle çalışan personelin güvenliği, sadece bireysel sorumluluk değil, aynı zamanda organizasyonel güvenlik kültürünün ve sistem mühendisliğinin ortak sorumluluğudur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği1 Haziran 2025

1 Haziran 2025

İş Güvenliği Uzmanları İçin Yaz Dönemi Beslenme Önerileri

“Kendini unutanlar için bu satırlar…”

Her sabah, sıcağın daha yüzünü göstermediği saatlerde adımlarınız o sahaya düşüyor. Baretiniz başınızda, evrak çantanız omzunuzda, gözünüz sahada; her düşecek cıvata için bir önlem, her gevşek iskele için bir uyarı sizden bekleniyor sizlerden. Ne yazık ki, en çok ihmal edilen sizlersiniz…

Maalesef ki bir olay – kaza olduğunda da çoğunlukla ortada bırakılan yine sizler…

Siz iş güvenliği uzmanları, başkalarının canı için kendi sağlığını göz ardı eden görünmez kahramanlarsınız.
Lakin unutmamalısınız: İş güvenliği önce kendinizden başlar.

İş kıyafetinizin içine sakladığınız yorgun kalbinize ve alın terinize değer biçmek mümkün değil..

Teknik konular değil bu yazımızın konusu…
Sıcakla, stresle, zamanla yarışırken telaşlı öğle saatlerinde geçiştirilen öğünlerinizde ihmal ettiğiniz sağlığınızı ele alacağız bu yazıda..

Unutmayın; siz iyiyseniz herkes daha güvende.
Ve bir bardak su, doğru beslenme hayatı daha kazasız kılar.

🦺 🦺 🦺

Değerli İş Güvenliği Uzmanları,

Her insanın beslenme ihtiyacı kendisine özeldir. Pek tabi ki pek çok ortak yanları da mevcuttur.

Yazımın devamında Haziran–Eylül aylarında şantiyede görev yapacak, biri kadın diğeri erkek iki iş güvenliği uzmanı için; iklim koşulları, fiziksel aktivite seviyesi, ekonomik koşullar ve sağlık öncelikleri dikkate alarak hazırladığım ayrıntılı, ekonomik ve sağlıklı bir beslenme bilgilendirme okuyacaksınız.

Şantiyede Çalışan İş Güvenliği Uzmanları İçin Yaz Dönemi Beslenme Rehberi

Hedefim: Haziran–Eylül / 30 Yaş sağlıklı Kadın & Erkek İçin Termal stres, odak düşüklüğü, halsizlik ve kas-iskelet sistemi zorlanmalarına karşı koruyucu, enerji dengeli ve bütçe dostu örnek beslenme planı sunmak.

Yaşınız, efor düzeyiniz, ek hastalıklarınız gibi pek çok faktör beslenme ihtiyacınızı değiştirecektir. O sebeple saygı duyduğunuz ve bildiğiniz iş güvenliğinde olduğu gibi doğru beslenmenin planlanmasının da bilgi ve deneyim gerektirdiğini biliyorsunuz.

Doymak için değil beslenmek için gıda tercihi yapmalısınız…

Neden Yaz Dönemi Özel Bir Beslenme Gerekli?

Yüksek sıcaklık ve nem → Su-tuz-mineral kaybı
Açık alanda ve koruyucu giysilerle çalışma → Terleme artışı, sıvı kaybı
Uzun süreli ayakta durma/yürüme → Kas gücü ve dayanıklılık gerektirir
İş güvenliği ve dikkat gereksinimi → Glikoz dengesi ve beyin fonksiyonlarını desteklemeli
Yetersiz veya dengesiz öğünler → Tansiyon düşmesi, baş ağrısı, bayılma, odak kaybı, iş kazası riski

Genel Beslenme Prensipleri (Yaz Dönemi – Şantiye)

İlkeler	Açıklama
Hafif ama besleyici	Kalorisi boş, ağır yağlı yiyecekler değil; protein, lif ve sağlıklı karbonhidrat içeren hafif menüler.
3 Ana Öğün (Elzem durumlarda ara öğün)	Kan şekeri dengesi ve enerji için dengeli öğünler.
Günlük (İdrar takibi İle) Su Alımı	Terle kaybedilen sıvı ve mineralleri geri kazanmak için yeterli su içilmelidir.
Maden suyu + limon + tuz	Elektrolit dengesi için 1 şişe doğal maden suyu, limonla karıştırılarak günde 1 kez alınabilir.
Çay ve kahveyi sınırlı tüketin	Fazlası vücutta su kaybını artırır. Bitki çayları (ıhlamur, rezene) tercih edilebilir.
Taze, mevsiminde ve ekonomik ürünler	Karpuz, domates, salatalık, yeşillikler, kuru baklagiller, tam tahıllar gibi ekonomik lakin besleyici gıdalar.

Örnek Günlük Beslenme Planı (Ekonomik, Sağlıklı ve Pratik)

Örnek Sabah Kahvaltısı (06.30 – 08.00)

1 – 2 yumurta (haşlanmış, tereyağda kızarmış vb gibi – proteinden zengin)
2 dilim tam buğday ekmeği (Mümkünse ekmek hiç yemeyin)
1 dilim peynir (Tercihinize göre)
5 -15 zeytin ve zeytinyağı
Domates ve salatalık
Roka, maydanoz, tere vb yeşillik
1 tatlı kaşığı tahin-pekmez veya bal
Çay (şekersiz)

Alternatif:

Yulaf + yoğurt + muz dilimleri (tercihen sabah çok sıcaksa mideyi yormaz)

Örnek Ara Öğün (10.00 – 11.00)

Çok efor yaptıysanız Evet ara öğün yiyin. Mümkünse öğlen yemeğine kadar 1 saat dayanın…

1 elma veya 1 muz
Yanında 5–6 çiğ badem/fındık (enerji + sağlıklı yağ)

Örnek Öğle Yemeği (12.00 – 13.30)

”Şantiyede ne varsa onu yiyeceğiz” diyeceğinizi biiyorum. Lakin her daim doğruyu yazmak gerek. Tabiki ortama ve şartlara da yeri geldiğinde uymalıyız.

1 tabak ev yapımı zeytinyağlı sebze yemeği (kabak, fasulye, patlıcan vs.)
4 yemek kaşığı bulgur (Pilav ve makarnadan uzak durmakta fayda var)
1 kase yoğurt veya ayran
1 dilim tam buğday ekmeği (Mümkünse ekmek hiç yemeyin)
Mevsim salatası (Bol limon ve zeytinyağı) (Patates ve havuç olmadığı taktirde istediğiniz kadar yiyebilirsiniz)

Not: Ağır, yağlı et yemeklerinden ve hamur işlerinden öğle saatlerinde kaçınmalısınız.

Örnek Ara Öğün 2 (15.30 – 16.30)

Çok efor yaptıysanız Evet ara öğün yiyin. Mümkünse akşam yemeğine kadar 2 saat dayanın…

1 kutu sade kefir (probiyotik + tokluk + serinletici)
2–3 ceviz yada Badem

Örnek Akşam Yemeği (18.30 – 20.00)

1 tabak etli/kıymalı sebze yemeği veya tavuk göğsü (ızgara/fırın)
1 dilim tam buğday ekmeği veya az bulgur pilavı
1 kase cacık veya ayran
Bol limonlu mevsim salatası

❗ ❗ ❗

Değerli arkadaşlar,

Ara öğünler bazen gerekli olabilir. Lakin 3 düzenli (mümkün olsa 2) öğün harici tüketilen atıştırmalıklar insülin direncinizi arttıracaktır. Hareketli bir çalışma periyodunda insülin direncine rağmen kilo almasanız bile çalışma süreciniz hız kestiğinde hızla kilo alabilirsiniz.

Pratik Bilgiler

🔸 Sıcak havada kahvaltı sonrası bol su tüketimi ihmal edilmemeli
🔸 Sahada çalışan kadın İş güvenliği Uzmanları için demir ihtiyacı göz önüne alınarak haftada 2–3 kez kırmızı et (50–70 gr) önerilir
🔸 Yazın yoğun terleme nedeniyle magnezyum (yeşil yapraklı sebzeler), potasyum (muz, kuru kayısı) alımı önemli
🔸 Erkek çalışanlarda kas kaybı ve odak düşüklüğüne karşı protein desteği artırılmalı (yumurta, peynir, yoğurt)

🧠 🧠 🧠

Hatalı Alışkanlıklarınıza Dikkat

🚫 Aşırı ekmek – sadece karbonhidrata yüklenmek
🚫 Enerji içecekleri ve gazlı içecekler – geçici enerji, ardından yorgunluk
🚫 Aşırı tuz – tansiyon dengesini bozar, terle kaybolan tuzun yerine doğal yollarla takviye daha sağlıklı
🚫 Öğün atlamak – iş kazası riskini artırır, konsantrasyon düşer
🚫 Aç karnına fazla çay veya sigara – mide sorunları ve enerji düşüklüğü

Haziran–Eylül ayları arasında şantiyelerde görev yapan iş güvenliği uzmanlarının, düzenli, dengeli ve mevsime uygun bir beslenme programı ile hem fiziksel performansları hem zihinsel dikkatleri korunabilir.

Beslenme, sadece sağlık için değil;
✅ İş kazalarının önlenmesi,
✅ İşe devamlılık,
✅ Verimlilik,
✅ Odak ve karar verme gücü için stratejik bir faktördür.

Değerli İş güvenliği Uzmanları,

“Sahada sadece baretle değil, beslenmeyle de korunursunuz.”

Saha tutanakları yazılır, tutanaklar arşivlenir. Yanısıra bedeninize verdiğiniz emek de sizi yıllarca ayakta tutar.
İyi beslenen bir uzman, daha net görür, daha hızlı karar verir, daha çok hayata dokunur.

Yorgunluktan başınız döndüğünde ya da ter içinde kaldığınızda şunu anımsayın:
Önlediğiniz her iş kazasında sizin de iziniz var.
Lakin sağlığınız yerindeyse daha çok iz bırakabilirsiniz.
Bu beslenme rehberi, sadece bir diyet listesi değil; iş güvenliğini sizden başlatan bir farkındalık çağrısıdır.

Hayat kurtaran elleriniz, önce kendisine iyi baksın.
Çünkü siz sadece işi değil, insan hayatını da koruyorsunuz.

Saygılarımla

Dr Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni1 Haziran 2025

1 Haziran 2025

Liftlerde İş Sağlığı ve Güvenliği

Otomotiv sektöründe araç bakım ve onarımı sırasında kullanılan liftler, hem iş verimliliğini artırmakta hem de çalışanların güvenliğini sağlamaktadır. Ancak, bu ekipmanların yanlış kullanımı veya yetersiz bakımı ciddi iş kazalarına yol açabilmektedir.

Liftleri iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirebilmek için; öncelikle teknik özelliklerini ve periyodik bakım ve kontrolleri hususlarına hakim olmak gerekir.

Bu bilgilerle kullanım sırasında dikkat edilmesi gerekenleri, iş sağlığı ve güvenliği açısından alınması gereken önlemleri ve çalışanların alması gereken eğitimleri belirleyebilir, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı olarak gereklilikleri planlayabilir, sıralayabilir ve uygulayabiliriz.

O zaman konumuzun başlıklarına bir göz atalım.

İçerikler

Giriş
Liftlerin Teknik Özellikleri
Periyodik Bakım ve Kontroller
Kullanım Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Alınması Gereken Tedbirler
Personel Eğitimi ve Yetkinliği
Yaşanmış İş Kazalarından Örnekler
Sonuç ve Öneriler

Konu başlıkları ayrımı yapabilsem de içerikleri itibari ile birbirleri ile bağlantılı olmaları aşağıda bazı bilgilerin farklı başlıklar altında tekrarına sebep oldu. Bölüm bütünlüğü açısından yazımı bu şekilde düzenledim.

Bilgilerinize Saygılarımla Sunuyorum..

🚗 🚗 🚗

Araç Kaldırma Liftlerinin Teknik Özellikleri

Araç kaldırma liftleri, tamir, bakım ve servis hizmetlerinde araçların yerden kaldırılmasını sağlayarak alt takıma kolay erişim sağlar. Bu ekipmanların farklı türleri ve teknik özellikleri vardır. Aşağıda, yaygın kullanılan lift tipleri ve her birinin teknik detayları mevcuttur.

1. Lift Türleri ve Çalışma Prensipleri

A. İki Kolonlu Hidrolik Liftler (Two-Post Lift)

Taşıma Kapasitesi: Genellikle 3 – 5 ton.
Kaldırma Yüksekliği: 1.80 – 2 metre arası.
Tahrik Tipi: Asenkron elektrik motoru ile çalışan hidrolik pompa sistemi.
Kol Tipi: Simetrik veya asimetrik ayarlanabilir kollar.
Dengeleme Sistemi: Mekanik kilitler + çelik halatla senkronizasyon.
Güç Ünitesi: 220V/380V elektrikle çalışan motor (1.5 – 3 kW).
Kontrol Ünitesi: Manuel veya elektro-mekanik buton sistemi.

B. Dört Kolonlu Mekanik Liftler (Four-Post Lift)

Taşıma Kapasitesi: 4 – 8 ton arası.
Kaldırma Yüksekliği: 1.5 – 2 metre.
Kullanım Alanı: Ağırlıklı olarak şasi ayarları ve denge testleri için.
Tahrik Tipi: Elektrik motorlu mekanik vida mili ya da halat sistemi.
Sürüş Platformu: Aracı platform üzerine sürerek kaldırma işlemi yapılır.

C. Makas Tipi Liftler (Scissor Lift)

Çeşitleri:
- Yüzey üstü (üstten montaj)
- Zemin altı (gömme tip)
Taşıma Kapasitesi: 3 – 5.5 ton.
Kaldırma Yüksekliği: 1.0 – 1.85 metre.
Avantajı: Az yer kaplar, estetik görünüm sunar.
Güvenlik Sistemi: Otomatik kilitleme, denge kontrol valfleri.

D. Tek Kolonlu Mobil Liftler (Single Post Portable Lift)

Taşıma Kapasitesi: Genellikle 2 – 3 ton.
Mobilite: Tekerlekli gövde ile taşınabilir.
Kullanım Alanı: Hafif araç bakımları, sınırlı alanlarda.

E. Zemin Altı Silindirik Liftler (In-Ground Lift)

Tahrik Tipi: Hidrolik piston silindirleri (zemin altında).
Kaldırma Kapasitesi: 2 – 6 ton.
Yapı: Estetik ve yer tasarruflu, ancak kurulum maliyeti yüksektir.
Kaldırma Süresi: Yaklaşık 30 – 45 saniye.

2. Genel Teknik Parametreler

Teknik Parametre	Açıklama
Taşıma Kapasitesi	Genellikle 2 – 8 ton arasında değişir. Seçim araç ağırlığına göre yapılmalıdır.
Kaldırma Yüksekliği	1.5 – 2 metre. Platform tipi lifterlerde ayarlanabilir yükseklik mevcuttur.
Güç Ünitesi	220V / 380V elektrik motoru. En az IP54 koruma sınıfında olmalı.
Hidrolik Sistem	Pompa + hidrolik silindir + yön kontrol valfleri + geri dönüş hattı.
Güvenlik Kilidi	Mekanik veya elektro-mekanik tip. Beklenmedik düşmeleri engellemek için yükseklik kademelerinde devreye girer.
Sesli Uyarılar	Kaldırma ve indirme sırasında sesli ikaz sistemleri bazı modellerde mevcuttur.
Kol/Platform Ayarı	Ayarlanabilir taşıma kolları veya platform genişliği.
Kontrol Paneli	Yükseltme – Düşürme butonları, acil durdurma düğmesi, LED gösterge paneli.
Malzeme Kalitesi	Ana yapı elemanları genellikle yüksek mukavemetli çelikten (ST 52, Q235, Q345) imal edilir. Yüzeyler elektrostatik toz boya ile kaplıdır.

3. Emniyet ve Koruma Sistemleri

Liftlerdeki güvenlik sistemleri, olası mekanik ya da kullanıcı hatalarına karşı hayati öneme sahiptir:

Acil Durdurma Butonu: Operatör tarafından manuel olarak kaldırma/indirme işlemi derhal durdurulabilir.
Aşırı Yük Koruma Sistemi: Maksimum taşıma kapasitesi aşıldığında hidrolik sistem devreye girmez.
Dengeleme Zinciri veya Halatı: Özellikle iki kolonlu liftlerde yük dengelemesi sağlar.
Pnomatik Kilit Sistemi: Kaldırılan aracın indirilmesini sadece izinli durumda mümkün kılar.
Kayma Emniyetli Kol Sistemleri: Araç ağırlığı altında kolların geri kaçmasını önler.

4. Standartlar ve Mevzuatlara Uygunluk

Liftlerin üretimi, kullanımı ve periyodik kontrolleri şu standart ve mevzuatlara uygun olmalıdır:

A. Ulusal ve Uluslararası Standartlar

TS EN ISO 3691-5: “Araç kaldırma liftleri – Güvenlik gerekleri”
TS EN ISO 12100: Makine güvenliği – Genel ilkeler – Risk değerlendirmesi.
TS ISO 4413 / TS ISO 4414: Hidrolik ve pnömatik sistem güvenlik şartları.
CE Sertifikası: Avrupa pazarına uygunluk için zorunludur.

B. Ülkemiz – Türkiye Cumhuriyeti’ndeki Yasal Mevzuatlar

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği
- Madde 7: Periyodik kontroller.
- Ek II Tablo: Araç kaldırma donanımı periyodik kontrol aralığı 1 yıl.
Makine Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT)

5. Uygulama Notları ve Teknik Tavsiyeler

Zemin Uygunluğu: Tüm lift sistemleri, statik hesaplara göre yeterli taşıma kapasitesine sahip düz ve kuru beton zemine monte edilmelidir. Minimum C25 beton kalitesi önerilir.
Düzenli Yağlama: Hidrolik pistonlar, bağlantı noktaları ve dişli parçalar düzenli olarak yağlanmalıdır.
Titreşim ve Gürültü Kontrolü: Motor titreşim izolasyonu için lastik takoz kullanılmalı, ses seviyesi 85 dB altında tutulmalıdır.
Elektrik Panosu: IP koruma sınıfı min. IP54 olmalı, kaçak akım rölesiyle korunmalıdır.

🚧 🚧 🚧

Araç Kaldırma Liftlerinin Periyodik Bakım ve Kontrolleri

1. Mevzuat Dayanakları

Araç kaldırma liftlerinin periyodik kontrol ve bakımları; hem iş güvenliği açısından yasal bir zorunluluk, hem de ekipmanın güvenli kullanımı açısından teknik bir gerekliliktir.

A. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Madde 4 ve 5: İşverenin yükümlülükleri ve risk değerlendirmesi kapsamında, ekipmanın güvenli kullanımının sağlanması zorunludur.

B. “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” (Resmî Gazete: 25.04.2013/28628)

Madde 7 – Periyodik Kontroller: İş ekipmanlarının, iş sağlığı ve güvenliği yönünden kullanımları sırasında oluşabilecek tehlikelere karşı, uygun aralıklarla yetkili kişilerce periyodik kontrol ve testlere tabi tutulması gerekir.
Ek II – Tablo 3: Kaldırma ve İletme Ekipmanları “Araç kaldırma lifti” yılda en az 1 defa, ilgili standarda göre periyodik kontrolden geçirilmelidir.

C. Uygulanacak Standartlar

TS EN ISO 3691-5: “Araç kaldırma liftleri – Güvenlik gerekleri”
TS EN ISO 12100: Makine güvenliği – Tasarım için genel ilkeler – Risk değerlendirme.
TS EN 60204-1: Makinelerde elektriksel güvenlik – Elektrik donanımı.

2. Periyodik Kontrol Aralıkları ve Kimler Tarafından Yapılır?

Kontrol Türü	Sıklık	Kim Yapabilir?
Periyodik Kontrol	En az yılda 1 kez	İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre yetki almış teknik kişiler
Aylık/Haftalık Kontroller	İşletme içi yapılır	Eğitilmiş personel veya bakım sorumlusu
Günlük Gözle Kontrol	Her kullanım öncesi	Operatör veya kullanıcı

3. Periyodik Kontrol Kapsamında Yapılması Gerekenler

Yetkili kişi veya kuruluş tarafından yapılacak yıllık periyodik kontroller aşağıdaki başlıkları içerir:

A. Genel Durum ve Fiziksel İnceleme

Kolonlarda çatlak, eğilme, deformasyon var mı?
Kolların (kol başlıklarının) kilitlenmesi ve serbest bırakılması düzgün çalışıyor mu?
Platformda kayma, yağ sızıntısı, boya kalkması var mı?
Kaldırma noktaları ve lastik takozlar sağlam mı?

B. Mekanik Aksam Kontrolü

Vida, zincir, halat, makara gibi hareketli parçaların aşınma durumu
Tüm somun ve cıvataların sıkılığı
Denge zincirlerinin gerginliği
Kol kilitlerinin senkronize çalışıp çalışmadığı

C. Hidrolik Sistem Kontrolü

Silindirlerden veya hortumlardan kaçak olup olmadığı
Yağ seviyesinin yeterli olup olmadığı
Hidrolik pompa çalışmasında titreşim ve ses var mı?
Basınç valflerinin doğru çalıştığının test edilmesi

D. Elektrik Sistemi Kontrolü

Elektrik kablolarında yıpranma, izolasyon kaybı
Motor bağlantılarında gevşeklik
Topraklama hattının sürekliliği
Acil durdurma butonu çalışıyor mu?

E. Güvenlik Sistemleri Kontrolü

Acil durdurma sistemi: İşlevsel ve kolay ulaşılabilir olmalı
Mekanik emniyet kilitleri: Her kademede çalışıyor olmalı
Aşırı yük koruma sistemi: Çalıştığı test edilmeli
Alarm ve ikaz sistemleri: Sesli/ışıklı ikazlar devrede mi?

F. Fonksiyon Testleri

Boşta ve yüklü durumda kaldırma ve indirme testleri yapılmalı
Ekipmanın nominal kapasitesinin altında ve üstünde test edilmeli
Kaldırılan yükün dengede kalıp kalmadığı kontrol edilmeli

G. Test Yükü ile Deneme

Gerekli durumlarda test yükü ile kaldırma işlemi yapılır.
EN 1493’e göre kaldırma kapasitesinin %125’ine kadar test gerekebilir.

4. Periyodik Kontrol Raporu İçeriği

Her periyodik kontrol sonucunda aşağıdaki bilgileri içeren rapor hazırlanır:

Ekipmanın tanımı (Marka, model, seri no, kapasite)
Bulunduğu yer
Kontrol tarihleri
Kullanım sıklığı
Kontroller sonucu tespit edilen eksiklikler
Uygulanan test ve muayeneler
Sonuç ve kanaat (Uygun / Uygun değil)
Kontrolü yapan kişinin adı, unvanı, imzası
Belgelendirme numarası ve kurumu

🛑 Not: “Uygun değil” raporu alan lifler, yeniden kontrol yapılmadan kullanılmamalıdır.

5. Günlük, Haftalık ve Aylık Kontrol Formları

A. Günlük Kontrol – Operatör Kontrol Listesi

Kaldırma kolları, takozlar ve platform temiz mi?
Yağ sızıntısı, kablo yıpranması var mı?
Sesli uyarı ve acil durdurma butonları çalışıyor mu?

B. Haftalık / Aylık Kontrol – Bakım Personeli Tarafından

Zincir ve halat gerginlik kontrolü
Vida ve cıvataların sıkılığı
Yağ seviyesi ve filtre durumu
Elektrik kablo bağlantıları

📄 Bu formlar işletmede arşivlenmeli ve denetimlerde ibraz edilmelidir.

6. Yetkilendirme ve Eğitim

Kontrol yapacak kişinin İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğine göre yetki almış teknik kişiler olması gerekir.
Kullanıcılar (lifti çalıştıranlar) “iş ekipmanı kullanma eğitimi” almalıdır. Bu eğitim:
- Teorik bilgi (maksimum kapasite, dengeleme, kilitler)
- Pratik kullanım (doğru kaldırma ve indirme)
- Olası arızalara müdahale
Eğitimler yılda bir kez güncellenmelidir.

✅ Sonuç ve Öneriler

Periyodik kontroller, yalnızca yasal bir yükümlülük değil, çalışanların yaşamını doğrudan etkileyen kritik bir işlemdir.
Kontrollerin yalnızca “kağıt üzerinde” değil, uygun metotlarla ve teknik kişilerce yapılması hayati önem taşır.
Her işletme, kontrol takvimi, kayıt sistemi, arşivleme, kullanıcı eğitimi gibi konularda sistematik bir süreç oluşturmalıdır.

🚗 🚧 🚗

Araç Kaldırma Liftlerinin Kullanımı Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

🔧 🔧 🔧

1. Teknik Hususlar

1.1. Kaldırma Kapasitesine Dikkat Edilmesi

Her liftin nominal kaldırma kapasitesi bellidir (örneğin: 3.5 ton, 4 ton). Bu kapasite asla aşılmamalıdır.

Örnek:
Bir minibüsün ağırlığı 4.2 ton, kullanılan liftin kapasitesi 3.5 ton ise kaldırma sırasında:

Kol veya platform kırılması,
Aracın devrilmesi,
İşçinin ezilmesi gibi kazalar meydana gelebilir.

✅ Yapılması gerekenler:

Lifte yazılı etiketi ve kapasite bilgisini kontrol edin.
Üretici tarafından belirtilen ağırlık ve denge kriterlerine uyun.

1.2. Aracın Doğru Konumlandırılması ve Dengeleme

Liftin kol başlıkları, aracın şasi takviye noktalarına (jack point) temas ettirilmelidir. Düzgün yerleştirilmeyen bir araç:

Sarsıntıyla düşebilir,
Çalışma sırasında dengesiz durabilir.

✅ Dikkat edilmesi gerekenler:

Kaldırmadan önce aracın el freni çekilmeli, vites boşa alınmalıdır.
Kaldırma noktaları üretici kataloglarından kontrol edilmelidir.
Takoz veya kilit kullanımı, denge için şarttır.

1.3. Kaldırma ve İndirme İşlemlerinin Dikkatli Yapılması

Kaldırma ve indirme işlemleri ani hareketlerle değil, kontrollü yapılmalıdır.

Tehlikeli davranış örneği:
Bir çalışan aceleyle indirme kolunu hızlıca indirerek aracın aniden aşağı düşmesine neden olabilir.

✅ Öneri:

Operatör daima göz temasını kaybetmeden araca eşlik etmeli.
Aşamalı kaldırma ve kilitlenme seslerinin dinlenmesi gerekir.

1.4. Liftin Mekanik Kilit Sistemlerinin Kullanımı

Hidrolik sistemli liflerde mekanik emniyet kilitleri bulunur. Araç kaldırıldıktan sonra bu kilitler devreye alınmazsa, hidrolik kaçak durumunda araç aniden düşebilir.

✅ Güvenli kullanım için:

Araç kaldırıldıktan sonra kilit sistemine oturduğundan emin olun.
Her durak noktasında kilit sesleri kontrol edilmeli.

1.5. Hidrolik ve Elektrik Aksamın Çalışır Durumda Olması

Yağ sızıntıları varsa hidrolik basınç kaybı yaşanabilir.
Kablo ezilmesi, kısa devre ya da elektrik çarpmasına yol açabilir.

✅ Kullanıcı ne yapmalı?

Her gün kullanım öncesi gözle kontrol yapmalı.
Arıza durumunda yetkili bakım personeline haber verilmeli.
Kesinlikle “tamir edilmeden” kullanılmamalı.

1.6. Kaldırılan Aracın Altında Çalışma Kuralları

Mekanik kilitler aktif değilken aracın altına girmek kesinlikle yasaktır.
İkincil destek ayakları kullanılmadan motor, süspansiyon gibi ağır parçalar sökülmemelidir.

🛠️ 🛠️ 🛠️

2. İdari Hususlar

2.1. Yetkilendirilmiş Kullanıcılar

Lift sadece eğitim almış, yetkili personel tarafından kullanılmalıdır.

✅ İşletme politikası olarak:

Her lifte “Yetkili Kişi Listesi” asılmalı.
Lift kullanacak her personelin Mesleki Eğitim Belgesi ve yaptığı işe uygun Mesleki Yeterlilik Belgesi olmalıdır.
Yıllık hizmet içi eğitim yapılması ve kayıt altına alınmasını tavsiye ederim.

2.2. Günlük Kontrol Formlarının Tutulması

İşletmelerde her gün “Lift Kullanım Öncesi Kontrol Formu” doldurulmalıdır.

Formda bulunması gerekenler:

Hidrolik kaçak kontrolü
Elektrik bağlantılarının durumu
Sesli ikaz butonlarının çalışması
Aracın denge kontrolü
Operatörün adı, tarihi ve imzası

Bu formlar, hem iç denetimlerde hem de resmi denetimlerde hukuki güvence sağlar.

2.3. Acil Durum Prosedürlerinin Bilinmesi

Kaldırma sırasında yaşanabilecek elektrik kesintisi, kilitlenme, yağ sızması gibi durumlar için acil durum prosedürü tanımlanmalıdır.

Uygulama Örneği:

Elektrik kesilirse, manuel tahliye valfi nasıl kullanılacak?
Acil buton devreye alındığında hangi prosedür izlenecek?

Bu talimatlar hem panolarda görünür şekilde asılmalı, hem de eğitimlerle pekiştirilmelidir.

2.4. Araç Altında Yalnız Çalışmama Kuralı

Kaldırılmış araç altında çalışan personel yalnız bırakılmamalı. Tek çalışmada kaza riski yüksektir.

Kurumsal uygulama önerisi:

Altında çalışan personelin başında bir gözcü bırakılmalı.
Düşme, sarsılma gibi durumlara karşı gözlem yapılmalı.

2.5. Liftin Etrafında Uyarı ve Güvenlik Alanı Oluşturulması

Kaldırılmış araç etrafı şeritlerle çevrilmeli.
“Dikkat – Araç Kaldırılmıştır” tabelaları yerleştirilmeli.

Bu sayede yetkisiz girişler engellenir.

2.6. Yanlış Kullanımın Disiplin Süreci ile Önlenmesi

Lifti hatalı kullanan, prosedüre uymayan personel için işletme içi disiplin süreci tanımlanmalıdır.

Uyarı-Kınama-Tekrar Eğitim adımları uygulanabilir.

🚧 🚗 🚧

Araç Kaldırma Liftlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri

1. Mevzuattaki Dayanaklar

1.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Madde 4: İşverenin genel yükümlülüklerini düzenler. Risklerden korunma ilkelerine uyma zorunluluğu vardır.
Madde 5: Risklerden kaçınma, kaynağında önleme ve kolektif koruma önceliği esastır.

1.2. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Madde 7-8-9: Ekipmanların uygunluğu, kontrolü, bakım ve kullanım şartlarını belirler.
Ek II – Madde 2.3: Kaldırma ekipmanlarının sabitlenmesi, devrilmemesi, kapasite sınırının belirlenmesi zorunludur.
Ek III: Periyodik kontrollerin kim tarafından ve ne sıklıkla yapılacağını belirtir.

1.3. Bakım Onarım İşlerinde Alınacak Asgari Güvenlik Önlemleri (Tebliğ, 11.02.2004 RG/25370)

Ekipmanın altına girerek yapılan çalışmalarda, desteklenmiş ve emniyetli konumda olma zorunluluğu vurgulanır.

1.4. Makine Emniyeti Yönetmeliği (2006/42/AT)

Kaldırma araçlarının emniyetli tasarımı, işaretlemeleri ve talimatları kapsar.
Madde 4.1.2.4: Araç kaldırıcı sistemlerin aniden düşmesini önleyici güvenlik sistemleri içermesi gerekir.

🛠️ 🛠️ 🛠️

2. Teknik Tedbirler

2.1. Doğru Ekipman Seçimi ve Kapasiteye Uygunluk

Her araç kaldırma liftinin maksimum taşıma kapasitesi, üretici tarafından belirlenmiştir.

Tedbir:

Kapasite bilgileri görünür şekilde ekipmanın üstünde yer almalıdır.
Aracın ağırlığı, liftten fazla ise kaldırma işlemi yapılmamalıdır.

Mevzuat Dayanağı: İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek II, 2.1 ve 2.3

2.2. Mekanik Kilit Sistemlerinin Kullanımı

Liftin kaldırma sonrasında ani düşmelere karşı, emniyetli kilit sistemlerinin devreye alınması gerekir.

Mevzuat Dayanağı: Makina Emniyeti Yönetmeliği 2006/42/AT – Ek I, 4.1.2.4 (Kaza önleyici tedbirler)

2.3. Elektrik ve Hidrolik Sistem Kontrolü

Liftlerdeki elektrik kaçağı veya hidrolik sızıntılar yangın, patlama veya düşmeye sebep olabilir.

Tedbir:

Gözle görünür kablo hasarları, yağ kaçakları varsa ekipman kullanılmamalıdır.
Periyodik kontroller dışında günlük gözle muayene formu hazırlanmalı.

Mevzuat Dayanağı: İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Madde 7 ve Ek III (Periyodik kontroller)

2.4. Doğru Kaldırma Noktalarının Kullanılması

Araç üreticileri, araç altı kaldırma için özel “jack point” noktaları tanımlar. Yanlış noktadan kaldırma yapıldığında:

Araç devrilebilir,
Şasi zarar görebilir,
Ezilme riski oluşur.

Tedbir:

Aracın marka-modeline uygun kaldırma noktaları belirlenmeli.
Personel bu noktalar konusunda eğitimli olmalı.

Mevzuat Dayanağı: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 17 – Eğitim yükümlülüğü

2.5. İkincil Destek Kullanımı

Özellikle araç altında çalışırken, ilave destek ayakları (mekanik takozlar) kullanılmalıdır. Hidrolik arıza anında tek destek düşüşe neden olur.

Tedbir:

Süspansiyon, motor veya şanzıman gibi ağır bileşen sökülecekse ikinci destek şarttır.

Mevzuat Dayanağı: 25370 sayılı Tebliğ – Madde 3.2

3. İdari Tedbirler

3.1. Yetkili Personel Kullanımı

Lifti sadece yetkilendirilmiş, eğitilmiş personel kullanabilir.

Tedbir:

Operatörlere iç eğitim düzenlenmeli veya Mesleki Yeterlilik Belgeleri istenmelidir.
Eğitim belgeleri dosyalanmalı.

Mevzuat Dayanağı: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 17
İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Madde 12 – Kullanıcının yeterliliği

3.2. Günlük – Haftalık – Aylık Kontrol Formları

Her kullanım öncesi görsel kontrol yapılmalı ve kayda alınmalıdır.

Tedbir:

Günlük kontrol: Kullanıcı tarafından yapılır (hidrolik yağ, kilit, kablo durumu).
Haftalık kontrol: Usta başı gözetiminde (emniyet kilit testi).
Aylık kontrol: İş güvenliği sorumlusu ile birlikte.

Mevzuat Dayanağı: İş Ekipmanları Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği Ek III
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 4 – Riskten korunma yükümlülüğü

3.3. Uyarı İşaretleri ve Alan Güvenliği

Lift çevresi yetkisiz kişilerin girişini engelleyecek şekilde sınırlandırılmalı ve uyarı levhaları konulmalıdır.

Tedbir:

“Kaldırma Operasyonu Yapılıyor – Girmek Yasaktır” tabelası.
Sarı-siyah güvenlik şeritleri ile çevre sınırlandırması.

Mevzuat Dayanağı: İş Sağlığı ve Güvenliği İşaretleri Yönetmeliği
TS EN ISO 7010 – Uyarı işaretlerinin standardı

3.4. Acil Durum Talimatlarının Oluşturulması

Kaldırma işlemi sırasında yaşanabilecek yangın, elektrik kesintisi, mekanik arıza gibi durumlarda prosedür tanımlanmalıdır.

Tedbir:

Elektrik kesintisinde tahliye valfi nasıl kullanılır?
Lift aşağı inmezse ne yapılacak?
Yangın anında enerji kesme noktaları nerede?

Mevzuat Dayanağı: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 11 – Acil durumlar

3.5. Disiplin Süreci

İhlal eden kullanıcılar için tutanak, uyarı, yeniden eğitim gibi süreçler tanımlanmalıdır.

Mevzuat Dayanağı: 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 18 – Çalışan yükümlülükleri
İşverenin kayıt tutma yükümlülüğü – İş Kazası sonrasında denetim için delil sağlar.

4. Sonuç ve Öneriler

Lift kullanımında İSG tedbirleri yalnızca “görsel dikkat” değil, sistematik bir yaklaşımla ele alınmalıdır. İşverenlerin:

Her lifte uygunluk etiketi,
Her operatöre belgeli eğitim,
Her gün için kontrol formu,
Her yıl için yetkili mühendis raporu sağlaması,
Her kaza sonrası sistem revizyonu yapması zorunludur.

🔧 🔧 🔧

Araç Kaldırma Liftlerini Kullanan Personelin Eğitim, Belgelendirme ve Yetkinliği

1. Mevzuata Göre Zorunlu Eğitimler ve Belgeler

1.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Madde 17 – Eğitim:

“İşveren, çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim almalarını sağlar. Bu eğitim, çalışma yeri ve yapılan işin niteliğine uygun olmalı, değişen koşullarda yenilenmelidir.”

Yorumum: Lift kullanan her çalışanın, bu ekipmanın risklerine özel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi alması zorunludur.

1.2. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik

Madde 5 – Temel eğitim konuları:
Aşağıdaki konular lift kullanıcıları için zorunludur:

İş ekipmanlarının güvenli kullanımı,
Kaldırma ve taşıma araçlarında güvenlik,
Risklerden korunma yöntemleri,
Acil durumlar.

Madde 6 – Eğitim Süresi ve Belgelendirme:

Tehlikeli işlerde çalışanlara ilk girişte en az 12 saat, sonra İki yılda bir tekrar eğitimi verilmelidir.
Eğitimler yazılı/sözlü sınavla ölçülmeli ve belgelenmelidir.

Uygulama:
Oto tamircisi, ustası, kalfası ya da lift operatörü:

İlk işe girişte en kısa sürede “İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi”
Her yıl “Yenileme Eğitimi Belgesi” almalıdır.

1.3. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Madde 12 – Kullanıcıların Bilgilendirilmesi ve Eğitimi:

“Ekipmanı kullanan kişilere, kullanım talimatlarına uygun şekilde yeterli eğitim verilmesi sağlanır.”

Ek II – Madde 2.1.1:

“İş ekipmanı ancak yetkili ve ehil kişiler tarafından kullanılmalıdır.”

Yorumum:
Lift kullanımı, teknik bilgi, görsel algı ve dikkat gerektirir. Bu nedenle sadece “ehil ve eğitimli” kişiler tarafından kullanılmalıdır. Belgesiz personel tarafından kullanım yasak olmalıdır.

1.4. Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimine Dair Yönetmelik

Madde 5:

“Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışacakların, mesleki eğitim aldığını belgelemeleri zorunludur.”

1.5. Lift Kullanımı Hangi Nace Koduna Girer?

Lift kullanan işyerleri genellikle 45.20‘ nin alt kodlardan biri ile değerlendirilir:

45 – Motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı
45.2 – Motorlu kara taşıtlarının bakım ve onarımı
45.20 – Motorlu kara taşıtlarının bakım ve onarımı
Alt Gruplar
45.20.01 – Motorlu kara taşıtlarının elektrik sistemlerinin onarımı
45.20.02 – Motorlu kara taşıtlarının lastik onarımı (tekerlek ayar ve balansı dahil)
45.20.03 – Araba yağlama, yıkama, cilalama ve benzeri faaliyetler
45.20.04 – Motorlu taşıtların koltuk ve döşemelerinin bakım ve onarımı
45.20.05 – Motorlu kara taşıtlarının karoser ve kaporta onarımı vb. faaliyetler (kapı, kilit, cam, çarpma onarımı, boyama vb.)
45.20.06 – Motorlu kara taşıtlarının genel bakım ve onarımı (radyatör, klima ve egzoz bakım ve onarımı dahil, aynı işletmede yapılanlar ile elektrik sistemi, tekerlek ve karoser onarım hizmetleri hariç)
45.20.07 – Motorlu kara taşıtlarının genel bakım ve onarım hizmetleri (aynı işletmede mekanik, elektrik sistemi, kaporta, boya, fren sistemi, cam, pencere vb. bakım ve onarımının yapılması)
45.20.08 – Motorlu kara taşıtlarına yakıt sistemi (benzin, dizel, LPG, CNG, LNG vb.) montajı ve bakımı hizmetleri
45.20.09 – Motorlu kara taşıtlarının sadece boyanması faaliyetleri

1.5. Lift Kullanımı Hangi Meslek Koduna Girer?

Lift kullanan kişi genellikle 7231‘ in alt kodlardan biri ile değerlendirilir:

7231.01 Diğer Motorlu Araç Tamirci Makinistleri
7231.02 Oto bakım – onarımcısı
7231.15 Kilometre Sayaç Tamircisi(Motorlu Taşıt)
7231.16 Marş Ve Devir Daim Dişli Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.17 Şaft Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.18 Radyatör Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.19 Şanzıman Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.20 Takograf Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.21 Makas Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.22 Dingil Tamircisi (Motorlu Taşıt)
7231.23 Motor Yenileştirmeci
7231.24 İç lastik tamircisi – motorlu taşıtlar

Bu mesleklerde çalışacak kişilerin;

Milli Eğitim Bakanlığı Sertifikası,
Otomotiv Elektromekanikçisi (Seviye 5 / Meslek Yeterlilik Belgesi- Ulusal Yeterlilik Var – 26/05/2016 tarihinden itibaren Zorunluluk Kapsamında)
Otomotiv Mekanikçisi (Seviye 4 / Meslek Yeterlilik Belgesi- Ulusal Yeterlilik Var – 26/05/2016 tarihinden itbaren Zorunluluk Kapsamında)

almaları gereklidir.

2. Zorunlu Belgeler Özet Tablosu

Belge / Eğitim Türü	Kimler İçin Zorunlu	Sıklık / Süre	Mevzuat Kaynağı
Temel İSG Eğitimi	Tüm lift kullanıcıları	İlk girişte + En az 2 yılda 1	6331 / Eğitim Yönetmeliği Madde 5-6
Mesleki Eğitim Belgesi (MEB onaylı)	Tüm ustalar, kalfalar	Sürekli (tek seferlik belge)	6331 / Tehlikeli İşlerde Eğitim Yönetmeliği
MYK Mesleki Yeterlilik Belgesi (Seviye 3–4)	Usta/kalfa seviyesi çalışan	5 yılda bir	MYK Kanunu / 5544 sayılı Kanun
Lift Kullanım Eğitimi (işbaşı / iç eğitim)	Doğrudan lifti kullanan herkes	İlk girişte + teknik değişimde	6331 / Ekipman Yönetmeliği Madde 12

3. Tavsiye Edilebilecek Ek Eğitimler ve Sertifikalar

3.1. Makine Emniyeti ve Kaldırma Ekipmanları Eğitimi

TS EN ISO 12100 standardına uygun eğitimler,
Kaldırma ekipmanlarında kilit sistemleri, yük dağılımı, acil durum prosedürleri anlatılır.

Eğitim süresi: 1 – 2 gün (8 – 16 saat)
Kuruluşlar: İSGÜM, TMMOB, Tetkik Danışmalık

3.2. Araç Kaldırma Lifti Kullanıcı Sertifikası

Firmamız Tetkik Danışmalık da ayrıca bazı sanayi sitelerinde bu konuda özel işbaşı eğitimleri veya belediyelere bağlı eğitim kursları verilmektedir.

Pratik uygulamalı eğitim,
Arıza durumları ve bakım bilgisi içerir.

3.3. İlkyardım Eğitimi (Temel/Standart)

Araç altında çalışırken yaşanabilecek olası ezilme, sıkışma kazalarında müdahale için hayati önem taşır.
En az bir kişinin sertifikalı ilkyardımcı olması zorunludur (Ortamda 10 kişiden fazla çalışıyorlarsa).

Tetkik İlkyardım Eğitim Merkezimizden ilkyardımcı eğitimi alabilirsiniz. (Adres: Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar İZMİR Telefon: +90 232 265 20 65 Mail: [email protected])

Mevzuat: İlkyardım Yönetmeliği / Resmî Gazete Tarihi: 29.07.2015 Resmî Gazete Sayısı: 29429

4. Uygulamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

4.1. Eğitimlerin Belgelendirilmesi

Tüm eğitimler yazılı veya mümkünse e-imza ile belgelenmelidir,
Belge süresi ve içeriği dosyalanmalıdır (denetimlerde gösterilir).

4.2. Yetkisiz Kullanıma Karşı Disiplin Süreci

Her lifte “Sadece Yetkili Kişiler Kullanabilir” etiketi yer almalı,
Uyarılara rağmen yetkisiz kullanımda tutanak tutulmalı.

4.3. Eğitimlerin Yenilenmesi Gereken Durumlar

Yeni lif modelinin kullanıma girmesi,
İş kazası sonrası,
Prosedür veya ekipman değişikliği durumlarında
Düzenli olarak yılda bir.

5. Sonuç ve Öneriler

Araç kaldırma liftleri, yüksek riskli kaldırma ekipmanları arasında yer alır.
Tüm kullanıcıların belgelendirilmiş eğitimli , pratik tecrübeli ve yetkilendirilmiş olması, mevzuatın açık zorunluluğudur.
Eğitimsiz personelin lift kullanımı, iş kazalarına ve ağır cezai yaptırımlara sebep olur.
İşverenin sorumluluğu, yalnızca eğitim vermek değil, belgeleri kayıt altına almak ve güncel tutmaktır.

🚨 🚨 🚨

Araç Kaldırma Liftlerinde Yaşanmış İş Kazalarından Örnekler

1. Kilitlenmeyen Liftin İnişi Sonucu Ezilme (İstanbul – 2020)

Olay:
Usta, aracı kaldırdıktan sonra liftin güvenlik kilidini devreye almadan altına girdi. Hidrolik sistemdeki ani basınç kaybıyla lift indi ve çalışanın bacakları ezildi.