4 Haziran 2025

Görünmeyen Tehlike – Sessizce Gelen İş Kazası

🔥 🔥 🔥

Termal Konfor Eksikliği

Görünmeyen Tehlike, Sessizce Gelen Kaza

İş Güvenliğinde Az Bilinen Büyük Risk

İş güvenliği denince akla genellikle baret, gözlük, iş ayakkabısı gibi koruyucu donanımlar gelir.

Ancak iş güvenliğinde az bilinen riskler arasında yer alan ve çok daha sinsi şekilde etkili olan bir faktör vardır: termal konfor eksikliği.

Çalışma ortamının sıcaklığı, nem oranı, hava akımı ve radyant ısı düzeyi gibi bileşenlerin çalışan üzerindeki etkisi, iş kazalarının görünmeyen tetikleyicisidir.

❓ ❓ ❓

Termal Konfor Nedir?

Termal konfor, bir çalışanın bulunduğu ortamda ne soğuk ne sıcak hissederek fizyolojik ve psikolojik açıdan rahat hissetmesidir.

Sıcaklık, nem, hava akımı, radyant ısı ve giyilen kıyafetler gibi etkenlerin birleşimiyle belirlenen bu denge, bozulduğunda çalışanlarda dikkat dağınıklığı, reaksiyon süresi uzaması ve hata oranında artış yaşanır.

Termal konfor, bir çalışanın ortam sıcaklığı, nem, hava hareketi ve radyant sıcaklık gibi iklimsel faktörlere karşı ne fizyolojik ne de psikolojik olarak rahatsızlık hissetmediği haldir.

Ancak bu koşul bozulduğunda:

  • Terleme artar,
  • Konsantrasyon düşer,
  • Kas fonksiyonları yavaşlar,
  • Ve en önemlisi: tehlikeye tepki süresi uzar.

➡️ Termal konfor eksikliği, iş güvenliği dünyasında “sessiz risk” olarak anılmakta. Çünkü çoğu zaman bu eksiklik fark edilmez ama iş kazalarının artmasında büyük rol oynar.

🌡️ 🌡️ 🌡️

Sıcaklık Uygun Değilse, Güvenlik de Değildir!

🧠 🧠 🧠

Termal Stres ve İş Kazaları Arasındaki Bağlantı

Yüksek ya da düşük sıcaklık koşullarına uzun süre maruz kalan çalışanlar, termal stres yaşar.

Bu stres hali:

  • Dikkat eksikliği,
  • El becerilerinde azalma,
  • Hatalı karar verme eğilimi,
  • Tepki süresinde uzama

gibi sonuçlar doğurarak iş kazası ihtimalini artırır.

Örneğin bir çalışanın sıcaklık nedeniyle eldivenle tutuş becerisi azalırsa, elektrikli el aletini düşürerek hem kendisine hem çevresindekilere zarar verebilir.

Bilimsel çalışmalar, 30°C üzerindeki endüstriyel ortam sıcaklığı koşullarında, çalışanların kazaya karışma riskinin %25’e kadar arttığını göstermektedir.

Termal Konfor, Beyin Performansını Nasıl Etkiler?

Çok sıcak veya çok soğuk ortamlar

  • Beyindeki hipotalamus bölgesini baskılar,
  • Düşünme ve karar alma süreçleri yavaşlar,
  • Yorgunluk sinyalleri artar ama işçi bunu fark etmez.

Bu nedenle güvenlik eğitimleri kadar, iklimlendirme sistemleri de kritik önemdedir.

🏗️ 🏗️ 🏗️

Tersanelerde İş Güvenliği ve Termal Riskler

Tersaneler, hem açık alanlarda hem de kapalı sac-metal alanlarında çalışmayı gerektiren zorlu endüstriyel ortamlardır. Bu nedenle tersanelerde iş güvenliği, yalnızca fiziksel ekipman güvenliğiyle değil, çevresel koşullarla da yakından ilişkilidir.

Yüksek sıcaklıkta çalışan kaynakçılar ya da düşük sıcaklıkta çalışan boyacılar, termal konfor dengesini kaybettiklerinde refleks ve denge sorunları yaşayabilir. Bu da özellikle iskelelerde veya dar platformlarda yüksekten düşme gibi ciddi kazalara yol açabilir.

Hayali Bir Örnek – Serin Ama Ölümcül

Bir tersanede çalışan 52 yaşındaki Ali Usta, kışın 7°C olan bir atölyede sabah vardiyasında çalışıyordu. Soğuktan dolayı elleri uyuşmuştu. Civata yerine kaynak torcunu yanlışlıkla tutarak ciddi bir el yanığı yaşadı. İş güvenliği ekipmanları eksiksizdi ama ortam sıcaklığı uygun değildi.

📌 Sonuç: İş ekipmanları kadar, termal çevre de güvenliğin bir parçasıdır.

Termal Konfor Ölçümü Nasıl Yapılır?

Termal konfor ölçümü, genellikle WBGT (Islak Küre Termometre İndeksi) cihazı ile yapılır. Bu cihaz; kuru hava sıcaklığı, ıslak küre sıcaklığı ve radyant ısıyı birleştirerek, çalışanlar için güvenli bir termal yük hesabı çıkarır.

Ayrıca iş güvenliği uzmanları tarafından yapılması gereken kontrollerde şu kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır:

Ölçüm ParametresiAçıklama
Kuru TermometreOrtam sıcaklığı
Islak TermometreTerlemeye dayalı buharlaşma etkisi
Radyant IsıOrtamdaki yüzeylerden yayılan ısı
Hava AkımıKonveksiyonel soğutma veya ısı artışı faktörü
Göreli NemHavanın nem oranı, terlemeyi etkiler

⚠️ ⚠️ ⚠️

Termal Stresin İş Kazalarına Etkisi

Termal stres (sıcak ya da soğuk), özellikle tersane, inşaat ve metal işlerinde çalışanlar için

  • ❌ El becerilerini azaltır (alet düşürme, kesme kazaları),
  • ❌ Refleks süresini %35’e kadar uzatabilir,
  • ❌ Dikkat süresini 30 dakikanın altına çeker,
  • ❌ Yanlış karar alma oranını artırır.

💡 💡 💡

Araştırmalara göre, 30°C üzeri sıcaklıklarda çalışan işçilerde kazaya karışma oranı %25 daha yüksek!

⚠️ ⚠️ ⚠️

İş Kazası Nedenlerinde Termal Etkiler Listenin Başında

Kaza analizlerinde genellikle teknik arıza veya operatör hatası öne çıksa da bu hataların arka planında termal kaynaklı duyusal yorgunluk sıkça yer alır.

Özellikle yaz aylarında sıcaklık artışıyla birlikte:

  • İş bırakma oranı artar,
  • Kazaya karışma oranı yükselir,
  • Yanlış ekipman kullanımı gözlemlenir.

Yani iş kazası nedenleri arasında termal faktörler dolaylı ama etkili bir yere sahiptir.

🧩 🧩 🧩

Sıcaklık Kaynaklı Dikkat Dağınıklığı

Yüksek sıcaklık, beyindeki bilgi işleme sürecini yavaşlatır. Bu durum, bir çalışanın çevresel değişikliklere yanıt verme süresini %20’ye kadar azaltabilir. Tersanelerde dar alanlarda veya vinç altında çalışırken bu küçücük zaman farkı ölümcül olabilir.

Bu nedenle sıcaklık kaynaklı dikkat dağınıklığı, hem bireysel güvenlik hem de üretim kalitesi açısından ciddi bir tehdit oluşturur.

✅ İşletmelere Öneriler: Termal Konforu Artırmak İçin

  1. Ortam sıcaklıkları düzenli ölçülmeli ve raporlanmalı. WBGT (Islak Termometre Bileşik Isı İndeksi) gibi cihazlarla ortam düzenli olarak kontrol edilmeli.
  2. Serinleme/ısıtma istasyonları oluşturulmalı.
  3. Molalar ortam koşullarına göre yeniden planlanmalı. 30°C üzeri sıcaklıklarda her 30 dakikada 5-10 dakikalık molalar önerilmektedir.
  4. Çalışanlara termal konfor hakkında eğitim verilmeli. Çalışanlar, sıcaklığın veya soğuğun performanslarına olan etkisini öğrenmelidir.
  5. Yorgunluk ve dikkat testi uygulamaları entegre edilmeli.
  6. Giyilebilir Uyarı Sistemleri Kullanılmalı. Vücut sıcaklığı aşırı yükseldiğinde veya düştüğünde uyarı veren sistemler kazaları önleyebilir.

📣 📣 📣

Termal Konfor, İş Güvenliğinin “Gizli Katmanı”

İş güvenliği yalnızca görünür ekipmanlarla değil, görünmeyen risklerin farkındalığıyla sağlanır.
Sıcaklık ve termal stres, yalnızca konforu değil, doğrudan hayatları ve üretim kalitesini etkiler.

Ortam Sıcaksa, Risk Soğuk Kanlı Olmaz!

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Telafi edilemeyen ısı stresinin termofizyolojisi. Fizyolojik manipülasyonlar ve bireysel özellikler https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10840867/

⭐️⭐️ Termal Konfor http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.csgb.gov.tr/Media/1b2nnc0j/termal-konfor.pdf

⭐️⭐️ Diyet , ısınma sırasında bir deniz ektoterminde (Girella nigricans ) termal uyum kapasitesini değiştirir, ancak uyum oranını değiştirmez https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36987639/

⭐️⭐️ Türkiye’de Aylık 07.00, 14.00, 21.00 Uzaklık Termal Konfor Koşullarının Zaman-Mekânsal Analizi (1975-2008) (Türkiye’de Aylık 07.00, 14.00, 21.00 Ortalama Termal Konfor Koşullarının Uzay-Zaman Analizi (1975–2008)) https://www.researchgate.net/publication/334658528_Turkiye’de_Aylik_0700_1400_2100_Ortalama_Termal_Konfor_Kosullarinin_Zaman-Mekansal_Analizi_1975-2008_The_Spatiotemporal_Analysis_of_Monthly_0700_1400_2100_Mean_Thermal_Comfort_Conditions_in_Turkey_197

⭐️⭐️ Haddehanelerdeki Fizyolojik Faktörlerden Termal Konfor Değerinin İş Verimi Üzerindeki Etkisi https://acikerisim.karabuk.edu.tr/items/d69bbe79-d299-45e3-a1b8-fd39298ab324

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni4 Haziran 2025
3 Haziran 2025

Kalbinizin Yazdığını Okuyalım – Küçük Gençlere

Bora ve Irmak, bir yaz günü parkta yürürken, yaşlı bir amcanın elindeki kâğıda bakakaldılar. Kâğıdın üzerinde dalga dalga çizgiler vardı.

“Bu ne böyle?” dedi Irmak. “Zikzaklar gibi…”

Bora biraz düşünceli: “Galiba bu EKG dedikleri şey. Kalbin attığını gösteriyormuş. Ama nasıl bilmiyorum?”

O sırada parkta bir kuş sesi gibi tatlı bir ses yankılandı:
“Kalbin sesini duymak isterseniz, EKG size fısıldar!”

Ve ışıklar arasında yine belirdi: Sihirli Prof. Yürek!

Beyaz pelerini, kalp rozetli bastonu ve her zamanki gülümsemesiyle…

“Çocuklar,” dedi Prof. Yürek, “Hazırsanız bu kez sizi kalbin ritmini fısıldayan mucizeye, yani EKG’nin çizgilerini oluşturan yere götürüyorum.”

Prof. Yürek, bastonunu sallarken sihirli birkaç kelime mırıldandı…Bora ve Irmak, birer hücre kadar küçüldüler ve ardından minik bir kapsüle bindiler. Eritrosit şeklindeki şeffaf kapsül, kalbin içinden geçerken ritmiyle senkronize titriyordu.

Kalbin Sessiz Orkestrası

Prof. Yürek, anlatmaya başladı:
“Kalp sadece kan pompalayan bir pompa değil, aynı zamanda muazzam dakiklikte elektrikli bir makinedir. Bu makinada ritmi yöneten şef, Sinoatriyal (SA) düğüm denilen bir merkezdir. Burada oluşan küçük elektrik akımı, kalbin her atışını başlatır.”

Irmak hayretle sordu: “Yani kalp kendi elektriğini mi üretiyor?”

“Evet,” dedi Prof. Yürek. “Ve her elektriksel sinyal kasılmayla sonuçlanır. Bu sinyalleri dışarıdan ölçmek için vücuda elektrotlar bağlarız. İşte bu işlem sonunda elde edilen – Elektrokardiyografi (EKG).”

Bora düşünceli düşünceli sordu: Sinoatriyal (SA) düğüm den üretilen elektrik bizi niye çarpmıyor?

Prof. Yürek gülümseyerek yanıtladı:
“Çünkü Sinoatriyal (SA düğümünden çıkan elektrik çok ama çok zayıftır, mikrosaniyelik ve miliVolt seviyesindedir. Bu sinyal sadece kalp hücrelerini harekete geçirmek için yeterlidir, dışarıdan hissedilebilecek kadar güçlü değildir. Yani kalbin elektriği seni çarpmaz, sadece yaşatır.”

EKG Dalgalarının Sihirli Dili

Eritrosit şeklindeki kapsül, kalbin içinden geçerken bir anda devasa bir ekran belirdi. Üzerinde EKG nin çizikleri belirdi. Girinti çıkıntı üzerinde “P, Q, R, S, T” harfleri yazılı dalgalar…

“EKG bu harflerle çalışır” dedi Prof. Yürek. “Her harf, kalbin bir hareketini temsil eder. Tıp fakültesine gidip hekim olduğunuzda çok daha fazlasını öğreneceksiniz. Şimdi harflere bir bakalım çocuklar”

P Dalgası

Irmak bir kıpırtı hissetti. “Bu ne?”

“P dalgası” dedi Prof. Yürek. “Sinoatriyal (SA) düğümünden çıkan sinyal, kulakçıkları kasılmaya yönlendirir. Yani kulakçıkların elektriksel aktivitesini temsil eder. Normalde küçüktür, yuvarlaktır. Büyükse kulakçık genişlemiş olabilir.”

QRS Kompleksi

Bora daha büyük bir titreşim hissetti.

“Bu en önemli kısım” dedi Prof. Yürek. “QRS kompleksi, karıncıkların kasıldığını gösterir. Asıl pompalama gücü burada başlar. Q küçük bir negatif dalga, R en yüksek pozitif dalga ve S yeniden negatif dalgadır.”

Bora heyecanla: “O zaman kalbin esas gücü R dalgasında mı?”

“Evet!” dedi Prof. Yürek. “R dalgası yüksekse kalp kası güçlü çalışıyor demektir. Ama çok yüksek ya da çok alçak olması da hastalık belirtisi olabilir.”

T Dalgası

Bir süre sonra hafif bir sükûnet oldu. “T dalgası” dedi Prof. Yürek “Kaslar çalıştıktan sonra gevşer. İşte bu gevşemenin elektriksel ifadesi T dalgasıdır. Eğer bu dalga ters dönmüşse, kalp stres altında olabilir.”

Elektrik Akımının Yolu – İletim Sistemi

“Peki, bu sinyaller nasıl yayılıyor?” dedi Bora.

“Kalbin iletim sistemi bir kablo hattı gibidir” diye yanıtladı Prof. Yürek:

  • SA Düğüm: Kalbin doğal pili, sağ kulakçıkta.
  • AV Düğüm: Sinyalin biraz beklediği yer, kulakçıklardan karıncıklara geçiş noktası.
  • His Demeti: Sinyali karıncıklara taşıyan hat.
  • Purkinje Lifleri: Sinyali en uçtaki kas hücrelerine ileten ince dallar.

Bora “Yani kablo bozulursa sinyal geç ulaşır?” dedi.

“Evet” dedi Prof. Yürek. “EKG’de bu gecikmeleri ‘PR mesafesi’, ‘QRS süresi’ gibi ölçümlerle anlayabiliriz.”

Bora ve Irmak ışık tutulmuş tavşancıklar gibi Prof. Yürek‘ e bakıyorlardı…

Kalbin Elektrik Haritasını Okumak

Bora, kekeleyerek ”kafam çok karıştı benim’‘ dedi…

Irmak, Bora’yI tasdik etti… ”Benim de” dedi.. Sonra devem etti.. ”Ekranda “P, Q, R, S, T” harfleri yazılıydı. Ama yaşlı amcanın EKG kağıdında da şimdi sizin elinizdekinde de hiç harf yok..

”EKG çizgisi düz bir çizgi gibi görünse de, onu okumak uzmanlık işidir.” dedi Prof. Yürek elindeki EKG kâğıdını göstererek.

“Ayrıca bakın..her küçük kare 0.04 saniyedir. 5 küçük kare = 1 büyük kare = 0.20 saniye. Normalde bir kalp atışı 0.8 saniye sürer.”

Bora, ”Daha da zorlaşıyor bu EKG.. eyvah eyvah” dedi.

Irmak merakla sordu: “Peki nabız kaç olmalı?”

“60-100 atım/dakika arasında” dedi Prof. Yürek. “Daha düşükse bradikardi, daha yüksekse taşikardi olabilir. Ama sporcularda düşük nabız normaldir.”

Irmak başka bir EKG ye bakarken… “Bu çizgi çok garip.” dedi.

“Bu bir ‘Ritim bozukluğu (Aritmi)’ olabilir” dedi Prof. Yürek. “Mesela ‘atriyal fibrilasyon’da P dalgaları kaybolur, düzensiz R dalgaları görünür. Veya ‘ventriküler taşikardi’de ardışık yüksek QRS kompleksleri görülür.”

Bora sordu: “Bu iş iyice karışıklaşıyor. Harfler havada uçuşmaya başladı. Ritim bozukluğu (Aritmi)’ ehlikeli mi?”

“Bazısı ölümcül olabilir” dedi Prof. Yürek. “EKG erken tanı sağlar. Bu yüzden EKG sadece dalga değil, bir hayat kurtarıcıdır.”

Irmak, kalbinden hasta olanlar için EKG çekilmeli değil mi Profesör? diye sordu.

“EKG sadece kalp hastaları için değildir” dedi Prof. Yürek.. “Yoğun egzersiz yapan, ilaç kullanan, İce tea, Kola, şekerli gıdalar, cipsler ve benzeri zararlı gıda tüketen büyük küçük herkes tansiyon ve kalp hastası adayıdır. Böyle durumlarda doktorlar gerek gördüğünde EKG çektirirler. Örneğin, sessiz kalp krizleri EKG’de fark edilir.”

Irmak “Yani EKG kalbin konuşması gibi…” dedi.

“Harika söyledin!” dedi profesör. “Her çizgi, kalbinizdeki bir duygunun yankısıdır.” Kalbin dilini öğrenirsen ne dediğini ne hissettiğini de anlayabilirsin.

Yolculuk sona erdiğinde, üçlü parkta eski hâline dönmüştü. Ama bu sefer Bora ile Irmak’In kalbinde bir şey değişmişti: Artık her atışı bir anlamla dinliyorlardı.

Prof. Yürek son kez konuştu:

“Kalbinizin sesi sadece sevgiyle atmaz. Bazen sinyal verir, bazen susar. Ama EKG, onunla konuşmanın yoludur. Dinlerseniz, kalbiniz size bir ömür boyu şarkı söyler…”

Ve bir ışıkla kayboldu.

Bora, iki eliyle başını tutarak ki yana salladı.. ‘‘Bunların hepsini öğrenmek ne kadar da güzel olur… Düşünsene Irmak, EKG kağıdına bakacağız ve hastamızın kalbi hakkında bilgileri okuyacağız. Hastalarımız da yakınları da sadece EKG kağıdına bizim şimdi baktığımız gibi bakıp kafalarını kaşıyacaklar. İşte sihir gibi görünen BİLGİ...”

”Çok çalışmalıyız çok okumalıyız. Hatice öğretmenimizin, tüm öğretmenlerimizin her dediğini yapıp başarmalıyız’‘ dedi..

Evet çocuklar;

EKG, karmaşık gibi görünse de, aslında kalbinizin diliyle yazılmış basit bir mektuptur.

Kalbinizin dilini öğrenin ona iyi bakın

Dr. Mustafa KEBAT

Sayın okuyucu,

Yukarıda yer alan hikaye firmalarımız Tetkik OSGB – Tetkik Danışmanlık tarafından sosyal sorumluluğumuz olan çocuklarımızı bilgilendirmek, okumaya, çalışmaya, doğal hayata heveslendirmek ülkemize ve geleceğimize yararlı bireyler olabilmelerine katkı sağlamak maksadı ile yayınlanmıştır.

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz. Varsa hatalarımızı bildirmeniz daha faydalı olmamıza desteğiniz bizim için çok değerli.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni3 Haziran 2025
3 Haziran 2025

Bir Adımın Hikâyesi

🧠 ➡️ 🦵

Beyinden Kaslara Giden Yolculuk

Bebeklikten çocukluğa geçişimizin belirtisi sanki yürümek. O kadar doğal ki sadece yürüyoruz..

Nasıl yürüdüğünüzü hiç düşündünüz mü?

Düz bir yolda yürümek, dışarıdan bakıldığında basit bir hareket gibi görünür. Ama aslında bu, insan bedeninin en karmaşık ve harika işbirliklerinden biridir.

Bir adım atmak için beyin, omurilik, sinirler, kaslar ve eklemler bir orkestra gibi uyum içinde çalışır.

Bu yazıda sizleri yürüme yolculuğuna çıkaracağım, ilk sinyalin beyninizden çıkışından, adımınızın tamamlandığını beyninize bildiren geri sinyale kadar adım adım neler olduğunu okuyacaksınız…

Önemli Not

Parantez içi açıklamaların çok olması ile dağınıklığa sebep olmamak için; Aşağıdaki yazıda farklı renklerde paragraflar göreceksiniz…

⭐️ Bu renk (siyah) olan paragraflarda anlatımı ilgili yerin-bölümün sade teknik adını vererek yazdım.

⭐️⭐️ Bu renk (turuncu) olan paragraflarda anlatımı ilgili yerin-bölümün en basit kelimelerle ifade ettim.

Yazının bitiminde de;

⭐️ ⭐️⭐️ Tıbbı ve Bilimsel Yazıları Sevenler İçin olan bölüme geldiğinizde yürüme eylemini ”Bir Adımın Nörofizyolojik ve Kas-İskelet Dinamiği” ve ”Sinir İletisi ve Kas Aktivasyonu ile Motor Kontrolün Fizyolojisi” olarak detaylı tıbbi terminoloji ile ayrıntılandırdığımı okuyabilirsiniz.

Tercihinize göre keyifli okumalar diliyorum…

İlk Kıvılcım – Hareket Etme Kararı

Her şey beyinde başlar.

Yürümeye karar verdiğinizde, bu karar öncelikle beynin prefrontal korteksi tarafından alınır. Bu bölge planlama ve karar verme işlevlerinden sorumludur.

“Hadi bir adım atayım!” düşüncesi burada doğar.

Bu karar, beynin hareket kontrol merkezi olan motor kortekse iletilir. Bu merkez, hangi kasların ne zaman ve nasıl çalışacağına karar verir. Motor korteks, aynı zamanda adımın yönünü, hızını ve kuvvetini de hesaplar.

Yürümeye ilk olarak beynimiz karar verir. Diyelim ki parkta oturuyorsun ve “Hadi biraz yürüyeyim” diyorsun. İşte bu düşünce, beynin ön kısmındaki bir bölgede oluşuyor. Bu bölge, planlama yapan, karar veren, adeta bir komutan gibi çalışan bir yerdir.

“Yürümek istiyorum!” diyen komut, beynin başka bir yerine, kasları yöneten merkeze gider.

Sinyalin Yola Çıkışı – Merkezi Komuta

Motor korteks, hareketi başlatmak için bir grup sinir hücresini (nöronları) aktive eder. Bu sinir hücreleri, kaslara mesaj gönderecek olan üst motor nöronlardır.

Sinyal, beynin hareket yollarından biri olan kortikospinal yol üzerinden yolculuğa başlar. Bu yolun en önemli kısmı, beynin alt kısmındaki medulla oblongatadan geçerken çapraz yapmasıdır. Yani beynin sol tarafı vücudun sağ tarafını, sağ tarafı ise sol tarafını kontrol eder.

Beynin kaslara emir vermesi için sinir yollarını kullanır. Bu yollar, elektrikli kablolar gibi çalışır. Beyin bu kablolarla, “sağ ayağını kaldır”, “sol dizini düzleştir”, “topuğu yere koy” gibi komutlar gönderir.

Omurilikten Kaslara – Alt Motor Nöronlar Devrede

Sinyal, omuriliğin ilgili seviyesine ulaştığında (örneğin bir adım için genellikle L2–S2 omurilik seviyeleri), burada bulunan alt motor nöronlara aktarılır. Bu nöronlar, artık mesajı doğrudan kasta sonlandıracak olan “son kablolardır”.

Elektriksel sinyal, alt motor nöronun uzun aksonu boyunca ilerler ve sinaps adı verilen bağlantı noktasında kas hücresine ulaşır.

Bu sinyaller, omuriliğe gider. Omurilik, sırtımızın içinde, beyin ile vücut arasındaki ana iletim merkezidir. Buradan sinyaller ayaklara kadar uzanan sinirlere aktarılır.

Kaslarla Buluşma – Nöromüsküler Kavşak

Sinir ucunda sinyal durur ve özel bir kimyasal olan asetilkolin adlı nörotransmitter salgılanır. Bu madde, kas hücresindeki alıcılara (reseptörlere) bağlanarak kasın kasılmasını başlatır.

Adımı Gerçekleştiren Kaslar – Kim Ne İş Yapar?

Bir adım atarken sırasıyla şu kas grupları görev alır:

1. Kalça Kasları (Gluteus Maximus, Medius, Minimus):

  • Kalçayı sabitler, bacağı arkaya iter.

2. Uyluk Kasları:

  • Quadriceps (ön grup): Dizi düzleştirir, ayağı yere uzatır.
  • Hamstring (arka grup): Dizi büker, bacağı arkaya çeker.

3. Baldır Kasları (Gastrocnemius, Soleus):

  • Ayağı aşağı iter, yürüyüşün son aşamasında itici güç sağlar.

4. Tibialis Anterior (ön bacak):

  • Ayağı yukarı çeker, topuğun yere düzgün basmasını sağlar.

5. Ayak ve parmak kasları:

  • Dengede durmayı ve yere uyum sağlamayı kontrol eder.

6. Omurga ve karın kasları:

  • Gövdeyi dik tutar, dengenin korunmasına yardımcı olur.

Tüm bu kaslar senkronize olarak çalışır. Bir grup kas kasılırken diğer grup gevşer; bu duruma kas antagonistliği denir.

Sinirlerden gelen elektriksel sinyal, kaslara ulaştığında, kaslar hemen harekete geçer.

Mesela:

  • Kalçadaki kaslar bacağı hareket ettirir, vücudu dik tutar.
  • Uyluk kasları dizi büküp düzleştirir.
  • Baldır kasları ayak parmaklarını yere iter.
  • Ayağın üstündeki kaslar ayağı yukarı kaldırır ki yere takılmasın.

Bu kaslar, sırayla çalışarak ayağını yerden kaldırmanı, havada taşımanı ve tekrar yere sağlam basmanı sağlar. Aynı anda diğer bacak da dengeyi korur. Tüm bu işlerin sırası karışmaz, çünkü beyin ve kaslar arasında harika bir uyum vardır.

Denge ve Koordinasyon – Beyincik ve Duyu Geri Bildirimi

Yürürken sadece kaslar değil, denge ve kontrol için de birkaç sistem devrededir:

🧠 Beyincik (Serebellum):

  • Hareketin düzgün ve dengeli olmasını sağlar.
  • Hatalı adımı düzeltir.

👁️ Gözlerden Gelen Bilgi:

  • Görme ile yürüyüş yönünü ve engelleri algılar.

👣 Kas iğcikleri ve Golgi tendon organları:

  • Kasın ne kadar gerildiğini beyne bildirir.

🦶 Ayak tabanı ve eklemlerden gelen bilgi:

  • Zeminin sertliği, eğimi gibi bilgileri aktarır.

Tüm bu duyular sayesinde, yürürken ayaklarımız nereye bastığını bilir ve gerekirse hemen düzeltme yaparız.

Yürürken sadece kaslar çalışmaz.

Dengenin bozulmaması için de vücut bazı sistemleri devreye sokar:

  • Gözlerin çevreyi kontrol eder.
  • İç kulaktaki denge sistemi (denge sıvıları ve küçük taşlar), başın ve vücudun pozisyonunu algılar.
  • Ayak altındaki sinirler, zeminin sert mi, eğri mi olduğunu fark eder.
  • Beyincik, bu tüm bilgileri alır ve “düşmeyelim, kaymayalım” diye ince ayarlar yapar.

Geri Bildirim – “Adımı Attım!”

Adım tamamlandığında vücut, beyne durumu bildirir.

Bu geri bildirim;

  • Propriyoseptörler (kas-iskelet sistemi içindeki algılayıcılar),
  • Deri reseptörleri (ayağın zemine temasını hissedenler),
  • Eklemler ve tendonlardan gelen sinyaller aracılığıyla olur.

Bu sinyaller, omurilikten yukarı taşınarak duyusal kortekse ulaşır.
Beyin böylece şunu anlar:

“Evet, sağ ayağım yere bastı. Şimdi sıra sol ayakta!”

Bu geri bildirim sayesinde bir sonraki adım planlanır.

Adım attıktan sonra, vücudumuz hemen geri bildirim verir:

“Evet beyin! Sağ ayak yere bastı, iş tamam!”

Bu mesajlar, kaslardan, eklemlerden ve deriden toplanır ve sinirler aracılığıyla tekrar beyne gider. Beyin bu bilgilerle yürüyüşü kontrol eder ve bir sonraki adımı hazırlamaya başlar.

⏱️ ⏱️ ⏱️

Adım Atma Ne Kadar Sürer?

Bu bütün yolculuk milisaniyeler içinde gerçekleşir. Ortalama bir sinir sinyali saatte 300 km hıza ulaşabilir. Yani, düşünceyle başlayan bir adım, sinirsel düzeyde saniyenin onda biri kadar bir sürede gerçekleşir!

Tüm bu işler birkaç saliselik (saniyenin çok küçük bir bölümü) zaman diliminde gerçekleşir. Biz daha düşünürken, vücut yürümeye başlamıştır bile! Sinirler o kadar hızlı çalışır ki, bir elektrik kablosundan bile hızlı haber taşırlar.

📌 📌 📌

Özet Olarak

Bir adım atmak için;

  1. Beyin karar verir.
  2. Motor sinyaller omurilikten geçerek kaslara ulaşır.
  3. Kaslar uygun sırayla çalışır.
  4. Duyular ve denge sistemleri yürüyüşü kontrol eder.
  5. Geri bildirim beyne ulaşıp bir sonraki adıma hazırlık yapılır.

Bu harika uyum sayesinde sen sadece düşünürsün, ve ayakların yürümeye başlar.
Farkında olmasan da, her adımda yüzlerce sinir ve kas birlikte çalışır.

Özetle – Yürümek Aslında Minik Bir Mucize

  • Beyin karar verir, “Yürü!” der.
  • Sinirler bu kararı kaslara iletir.
  • Kaslar çalışır, ayağını kaldırır, indirir.
  • Göz, kulak ve ayak sinirleri dengeni kontrol eder.
  • Kaslardan gelen bilgiler tekrar beyne gider, beyin kontrol eder.
  • Ve sen, farkına bile varmadan yürümüş olursun!

Tıbbı ve Bilimsel Yazıları Sevenler İçin

Bir Adımın Nörofizyolojik ve Kas-İskelet Dinamiği

Sinir İletisi ve Kas Aktivasyonu ile Motor Kontrolün Fizyolojisi

1. Yüksek Merkezlerde Hareketin Planlanması

Yürüyüş gibi istemli bir motor davranışın başlatılmasında, bilişsel düzeyde ilk aktivasyon prefrontal kortekste (Brodmann alanları 9–10) oluşur. Bu bölgede hedef belirleme ve motor niyet oluşturulduktan sonra, sinyal premotor korteks (BA 6) ve suplementer motor alan (SMA) ile entegre olarak hareket planlamasını yapar. Özellikle SMA, istemli hareketlerin ardışık planlamasında kritik rol oynar.

Planlanan hareketin primer motor kortekse (M1, Brodmann alanı 4) iletilmesiyle birlikte, kortikospinal traktus üzerinden motor eferent sinyaller oluşturulur.

2. Motor Komutun Serebral Korteksten Kaslara İletimi

2.1. Üst Motor Nöron İletisi

M1’deki pyramidal hücrelerin aksonları kortikospinal traktusu oluşturur.

Bu traktus:

  • Korona radiata → internal kapsül (posterior limb) → serebral pedinkül → pons üzerinden geçer,
  • Medulla oblongata’da %85 oranında pyramidal dekussasyon ile çapraz yapar,
  • Kontrlateral lateral kortikospinal traktus içinde omuriliğe iner.

Bu yol boyunca glutatamat salınımı ile sinapslar oluşturularak, sinyal spinal düzeydeki alt motor nöronlara iletilir.

3. Alt Motor Nöron ve Nöromüsküler İletişim

3.1. Alt Motor Nöronlar

Omurilikte ilgili segmentlerde (özellikle L2–S2 arasında, yürüme sırasında alt ekstremite kontrolü için), ventral boynuzda bulunan α-motor nöronlar, kaslara doğrudan sinyal taşıyan efferent nöronlardır.

Motor nöronun aksonu periferik sinir ağıyla ilgili kasta ulaşarak nöromüsküler kavşakta sonlanır.

3.2. Nöromüsküler Kavşakta İletim
  • Presinaptik terminalde aksiyon potansiyeli voltaj bağımlı Ca²⁺ kanallarını açar.
  • Kalsiyum iyonlarının girişiyle asetilkolin (ACh) veziküllerinden sinaptik aralığa salınır.
  • ACh, postsinaptik kas hücresi membranında bulunan nikotinik ACh reseptörlerine bağlanır.
  • Bu etkileşim, sodyum iyonlarının hücre içine girmesini ve kas hücresinde depolarizasyonu başlatır.
  • Bu aksiyon potansiyeli, sarkolemma boyunca yayılır ve T-tübüller aracılığıyla sarkoplazmik retikuluma (SR) ulaşır.
  • SR’den Ca²⁺ salınımı tetiklenir (ryanodin reseptörleri aracılığıyla).

4. Kas Kasılması (Excitation-Contraction Coupling)

  • Sitoplazmaya yayılan Ca²⁺ iyonları troponin C‘ye bağlanır.
  • Tropomiyozin, aktin filamentlerinin üzerindeki miyozin bağlanma bölgelerinden uzaklaşır.
  • Miyozin başlıkları, ATP hidroliziyle “kanca” gibi aktin filamentlerine bağlanır.
  • Güç vuruşu (power stroke) gerçekleşir → kas kısalır.
  • Yeni ATP bağlanmasıyla miyozin başlıkları aktinden ayrılır → süreç devam eder.

Bu mekanizma, bir adımın tamamlanması için birçok kasta ardışık ve koordineli şekilde yinelenir.

5. Adım Atılırken Kasların Fonksiyonel Rolü

5.1. Stance Fazı (Ayağın yerde olduğu evre)
  • Gluteus maximus: Kalçanın ekstansiyonu
  • Quadriceps femoris: Diz ekstansiyonu ve vücudun stabilizasyonu
  • Soleus ve gastrocnemius: Ayak bileği plantarfleksiyonu, zemini itme

5.2. Swing Fazı (Ayağın havada olduğu evre)
  • Iliopsoas ve rectus femoris: Kalça fleksiyonu
  • Hamstring kasları: Diz fleksiyonu
  • Tibialis anterior: Ayak bileği dorsifleksiyonu (ayağın takılmasını önler)

Kas kontraksiyonlarının tipi:

  • İzotonik kasılma (kontraksiyon sırasında kas boyu değişir)
  • İzometrik kasılma (kas boyu değişmez, ancak gerilim artar – denge sırasında)

6. Propriyosepsiyon ve Geri Bildirim Mekanizması

Yürüyüş sırasında merkezi sinir sistemi, hareketin doğruluğunu ve kasların pozisyonunu sürekli olarak izler.

Bu bilgileri aşağıdaki yapılar sağlar:

6.1. Kas İğcikleri (Muscle Spindles)
  • Kasın uzunluğundaki değişimi algılar.
  • Ia afferent lifleri aracılığıyla sinyali dorsal kökten omuriliğe iletir.

6.2. Golgi Tendon Organları
  • Kas gerilimini ölçer.
  • Ib afferent lifleri ile inhibitör sinyaller taşır, aşırı yüklenmeye karşı koruma sağlar.

6.3. Cutaneous Reseptörler
  • Ayak tabanındaki basınç ve dokunma algısı ile zemine temasın geri bildirimi sağlanır.

6.4. Vestibüler Sistem
  • İç kulaktaki semisirküler kanallar ve otolit organları, denge ve baş pozisyonunu algılar.

7. Geri Bildirimin Yüksek Merkezlere İletimi

Tüm bu duyusal veriler afferent yollarla (spinotalamik, posterior column-medial lemniscus yolu vb.) spinal korddan yükselerek:

  • Serebellum (hareketin koordinasyonu ve hatasız yürüyüş)
  • Somatosensoriyel korteks (vücudun mekânsal pozisyonunun algılanması)
  • Bazal ganglionlar (hareketin başlatılması ve kontrolü)
  • Vestibüler çekirdekler (denge ve postüral refleksler)

gibi yapılarla entegre edilir.

Bu merkezlerde işlenen bilgiler tekrar motor sisteme gönderilerek düzeltici motor yanıtlar oluşur.

8. Sinaptik Plastikiyet ve Motor Öğrenme

Sık kullanılan motor yollar zamanla long-term potentiation (LTP) gibi mekanizmalarla daha verimli hâle gelir.

Özellikle yürüyüş gibi tekrar eden görevlerde:

  • Serebellar sinapslar
  • Kortikospinal bağlantılar
  • Bazal gangliyon devreleri

plastik değişikliklere uğrayarak yürüyüşün akıcı ve otomatikleşmiş hâle gelmesini sağlar.

🧠 🧠 🧠

9. Sempatik Sinir Sisteminin Yürüyüş Üzerine Etkileri

Yürüyüş gibi fiziksel bir aktivite, sadece somatik motor sistemin değil, aynı zamanda otonom sinir sisteminin (ANS) de aktivasyonunu gerektirir. Bu bağlamda, sempatik sinir sistemi özellikle dinamik efor, hızlanma, çevresel adaptasyon ve stres faktörlerine yanıt olarak yürüyüş sürecinde aktif hâle gelir.

9.1. Kardiyovasküler Ayarlamalar
  • Sempatik aktivasyon, β₁-adrenerjik reseptörler üzerinden kalp atım hızını (pozitif kronotropi) ve kasılma gücünü (pozitif inotropi) artırır.
  • Periferik vasküler yatakta α₁-adrenerjik reseptörler yoluyla vazokonstriksiyon sağlanır.
  • Buna karşılık, çalışan iskelet kaslarında lokal metabolik vazodilatasyon (örneğin adenozin, laktat, NO etkisiyle) egemen olur, böylece kaslara selektif kan akışı artırılır.

9.2. Solunum Yanıtları
  • Bronkodilatasyon (β₂-reseptör aktivasyonu) ile hava yolları genişletilir.
  • Solunum hızı ve derinliği artar → artmış oksijen talebine cevap olarak alveoler gaz değişimi optimize edilir.

9.3. Metabolik Etkiler
  • Lipoliz (yağ yıkımı) ve glikojenoliz (karaciğer ve kaslarda glikojen yıkımı) uyarılır.
  • Bu yolla, çalışan kasların enerji ihtiyacı karşılanır.

9.4. Termoregülasyon
  • Ter bezleri (ekrin) sempatik kolinerjik sinirlerle uyarılır → terleme artar.
  • Deri damarlarında vazodilatasyon (özellikle ısıyı uzaklaştırmak için) ve vazokonstriksiyon (soğukta ısı koruması) sempatik sistem tarafından düzenlenir.

9.5. Kas tonusu ve refleks kontrolü
  • Kas tonusunun artışı ve postüral reflekslerin modülasyonu sempatik sistemin spinal interneuronlar üzerindeki etkileriyle dolaylı olarak desteklenir.

⚡ ⚡ ⚡

10. Sinaptik İletim: İyon Kanalları ve Reseptör Alt Tipleri

Sinaptik iletim, bir nöronun diğerine ya da kas hücresine bilgi aktarımını sağlayan temel nörofizyolojik süreçtir. Bu süreç iyon kanal açılımı, nörotransmitter salınımı, reseptör aktivasyonu gibi alt mekanizmaları içerir.

10.1. Presinaptik Aksiyon Potansiyeli ve İyon Kanalları
  • Aksiyon potansiyeli sinir terminaline ulaştığında voltaj bağımlı kalsiyum kanalları (Cav2.1 / P/Q tipi) aktive olur.
  • Bu kanallar, Ca²⁺ iyonlarının hücre içine girmesine izin verir.
  • Artan intraselüler Ca²⁺ → SNARE proteinleri aracılığıyla nörotransmitter veziküllerinin presinaptik membrana kaynaşmasını ve ekzositozla boşaltılmasını tetikler.

10.2. Sinaptik Nörotransmitterler ve Reseptör Alt Tipleri

Aşağıda yürüyüşle ilişkili sinirsel süreçlerde yer alan başlıca nörotransmitterler ve reseptör alt tipleri açıklanmıştır:

🔹 Asetilkolin (ACh)

  • Nikotinik reseptörler (ionotropik) → Nöromüsküler kavşakta kas kasılmasını başlatır.
    • Özellikle α1β1δε (adült kas tipi) alt birim kombinasyonundan oluşur.
  • Mekanizma: Na⁺ içeri, K⁺ dışarı hareketi → depolarizasyon.

🔹 Glutamat

  • Merkezi sinir sisteminde eksitatör sinyalleşmenin başlıca aracıdır.
  • Ionotropik reseptörler:
    • AMPA reseptörleri (Na⁺, K⁺ geçirgen)
    • NMDA reseptörleri (Na⁺, K⁺, Ca²⁺ geçirgen; Mg²⁺ ile voltaj bağımlı blok)
  • Metabotropik glutamat reseptörleri (mGluR) → G-protein bağlıdır, yavaş yanıt oluşturur.

🔹 GABA (γ-Aminobutirik Asit)

  • İnhibitör nörotransmitter: Spinal reflekslerin düzenlenmesinde önemlidir.
  • GABA-A reseptörleri (ionotropik): Cl⁻ girişine izin verir → hiperpolarizasyon.
  • GABA-B reseptörleri (metabotropik): K⁺ kanallarını açar, Ca²⁺ kanallarını inhibe eder.

🔹 Glikin

  • Özellikle omurilikte inhibitör sinyal taşıyıcısıdır.
  • Cl⁻ girişine neden olur → postsinaptik nöronu inhibe eder.
  • Renshaw hücreleri üzerinden negatif geri bildirim sağlar.

10.3. Sinaptik Plastikiyet: Uzun Süreli Potansiyasyon (LTP)
  • Sık tekrar eden sinaptik aktivite ile NMDA reseptörlerinden Ca²⁺ girişi artar.
  • Bu, CaMKII, PKC, CREB gibi hücre içi yolları aktive eder.
  • Yeni AMPA reseptörlerinin membrana taşınması ve gen ekspresyonu ile sinaptik güçlenme oluşur.
  • Özellikle hipokampus, motor korteks ve serebellum gibi öğrenmeyle ilişkili bölgelerde bu mekanizma önemlidir.

🧩 🧩 🧩

Yürüyüşte Tüm Sistemlerin Eşzamanlı Etkinliği

SistemRolü
Somatik Sinir SistemiKaslara istemli motor komut iletimi
Sempatik Sinir SistemiOksijenlenme, dolaşım, enerji üretimi, denge kontrolü
Sinaptik MekanizmalarHızlı ve düzenli nöron-kas, nöron-nöron iletişimi
İyon KanallarıAksiyon potansiyeli oluşumu ve sinaptik iletim
Reseptör Alt TipleriSpesifik uyarılma ve inhibisyon kontrolü
Kas İskelet SistemiMekanik hareketin üretimi ve sürdürülmesi

🔬 🔬 🔬

Sonuç

İnsanın düz bir zeminde bir adım atabilmesi için:

  • Yüksek merkezlerde istemli motor planlama yapılır,
  • Kortikospinal yollarla sinyal kaslara iletilir,
  • Kas kontraksiyonları fizyolojik ve biyokimyasal olarak gerçekleşir,
  • Duyusal geri bildirimle motor aktivite sürekli denetlenir ve ayarlanır.

Bu süreçte nöronal iletim, nöromüsküler iletim, kas kasılması, proprioseptif bilgi akışı ve postüral kontrol sistemleri bir bütün hâlinde çalışır. Tüm bu işlemler milisaniyeler içinde gerçekleşir ve yürüyüş davranışı ortaya çıkar.

Bu detaylarla birlikte, bir adım atmak gibi basit görünen bir eylemin aslında nasıl kompleks, çok sistemli ve hassas bir nörofizyolojik süreç olduğunu bilimsel derinlikle görmüş olduk…

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Fonksiyonel yürüyüş bozuklukları https://www.neurology.org/doi/10.1212/WNL.0000000000009649

⭐️⭐️ Geriye doğru yürümenin yürüme bozukluğu olan kişilerde tedavi olarak etkinliği: sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30229667/

⭐️⭐️ Yürüyüş Bozuklukları https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560610/

⭐️⭐️ Yürüme ve Koşma Sırasında Ayak Biyomekaniği https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(12)61642-5/fulltext

⭐️⭐️ Kandel ER, Schwartz JH, Jessell TM. Principles of Neural Science. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/30536508/neuroscience_syllabus-libre.pdf?1391782476=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DPrinciples_of_neural_science.pdf&Expires=1747571238&Signature=L9wsGxHG34wlVMz682dmTb3YK8EDE6E8cb73HVAUNeYqCTkyXuZ5JMYk-hK-rPtGL6lu95HAGQ8cH-XlQ5WO0vThu2d9R~wV-wu0qccRuioe-jRc4-Eu7L5HE2dCL-N0zJzv1OIDNjBqf8gA9wAXKtBJ5mMfY4T5ar65AJDzO8oxtC4GZctQ-nF3P7GjGAv99tSLyK2Y~iig1GtkYJiXAtSRFSyBvrcewIEjjmdoT977vV2enWiHuCVSFK8WtYdeBAn0tQie0Wyf1P~6gi7Hz3FLEkuAAu-0VHSiblpczStWUqptGEuTWHqAMOHROmP0OUdZbNKj6got2z9j7EFkEg__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA

⭐️⭐️ Guyton & Hall. Textbook of Medical Physiology. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://repository.poltekkes-kaltim.ac.id/1147/1/Guyton%20and%20Hall%20Textbook%20of%20Medical%20Physiology%20(%20PDFDrive%20).pdf

⭐️⭐️ Purves D et al. Neuroscience (Sinaptik iletim detayları için). https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK10799/

⭐️⭐️ Boron & Boulpaep. Medical Physiology. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://librodigital.sangregorio.edu.ec/librosusgp/54533.pdf

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni3 Haziran 2025
2 Haziran 2025

Yazın Sessiz Misafirleri Sivrisineklerle Başa Çıkmanın Pratik Yolları

🦟 🦟 🦟

Her yaz aynı manzara: Camlar açık, hava sıcak, televizyon karşısında serinlemeye çalışıyorsunuz… ve bir “vızzz” sesi kulaklarınızda çınlıyor. Ardından bir ısırık, kaşıntı, kızarıklık.
Güzel yaz gecelerinde ne yazık ki bu huzuru bozan sivrisinekler, adeta evimizin davetsiz misafirleri.

Ama merak etmeyin! Sivrisineklerle savaşmak için koca koca kimyasal silahlara ihtiyacınız yok. Basit, doğal, etkili yöntemlerle evinizi koruyabilir, sokma sonrası da rahatlayabilirsiniz.

🏠 🏠 🏠
Sivrisinekler Eve Girmeden Korunma Taktikleri
Sineklik Şart!

Camlara ve kapılara sineklik takmak, en basit ama en etkili çözümlerden biridir. Özellikle akşam saatlerinde ışığa gelen sinekler, açık camdan içeri dalar. Sineklik varsa, içeri giremezler.

Doğal Kovucular Kullanın
  • Limon ve karanfil: Ortadan ikiye böldüğünüz limonlara 5-6 adet karanfil batırın. Pencere önlerine ve sehpalara koyun.
  • Lavanta, fesleğen, nane, biberiye: Sivrisineklerin hiç hoşlanmadığı kokular arasında. Saksıda balkona veya pencere önlerine yerleştirin.
  • Lavanta yağı veya okaliptüs yağı: Sprey şişeye birkaç damla damlatıp suyla karıştırın, evin köşelerine sıkın.

Elektrikli Buharlaştırıcılar

Marketlerde bulunan fişe takılan sivrisinek kovucular, özellikle gece saatlerinde etkilidir. Fakat her gece, tüm yaz boyunca kullanmak yerine aralıklı tercih edin.

Suyla Oynamayın!

Sivrisinekler yumurtalarını durgun suya bırakır. Balkon saksı altlıkları, evcil hayvan sulukları, unutulmuş kovalar en sevdiği yerlerdir. Bu kapları haftada en az 2 kez boşaltın, temizleyin.

🦟 🦟 🦟
Isırıldınız mı? Korkmayın! İşte İlk Yardım

Sivrisinek ısırığı genellikle tehlikeli değildir ama kaşıntı, kızarıklık ve şişlik can sıkıcı olabilir. Kaşımak ise hem yarayı büyütür hem enfeksiyon riskini artırır.

🚿 Soğuk Kompres Yapın

Buz torbasını (veya dondurulmuş bezelye paketini) ince bir bezle sarıp ısırık bölgesine 5-10 dakika tutun. Kaşıntıyı azaltır, şişliği indirir.

🧼 Sabunlu Su ile Yıkayın

İlk adımda bölgeyi ılık su ve sabunla yıkamak, mikropları uzaklaştırır, enfeksiyon riskini azaltır.

🍯 Doğal Rahatlatıcılar
  • Karbonat macunu: Bir çay kaşığı karbonatı birkaç damla suyla karıştırın, ısırık bölgesine sürün.
  • Bal: Antibakteriyel özellik taşır. İnce bir tabaka halinde sürülürse hem kaşıntıyı azaltır hem iyileştirici etki yapar.
  • Aloe Vera jeli: Cilt tahrişini yatıştırır, serinletici etkisi vardır.

💊 Eczane Desteği Gerekirse

Eğer ısırık çok kaşınıyor ya da şişlik fazlaysa, eczaneden alabileceğiniz antihistaminik kremler veya kaşıntı giderici losyonlar kısa sürede etki gösterir.

⚠️ ⚠️ ⚠️
Tehlikeli Bir Durum mu? Ne Zaman Dikkatli Olmalı?

Sivrisinek sokmaları çoğunlukla zararsızdır ama bazen dikkatli olmak gerekir:

  • Yoğun kızarıklık ve sıcaklık artışı varsa (özellikle 1 gün sonra başladıysa),
  • Ateş, halsizlik, kas ağrısı gibi sistemik belirtiler geliştiyse,
  • Alerjik reaksiyon (nefes darlığı, dudakta şişme) başladıysa,
  • Veya ısırık yeri iltihaplandıysa mutlaka sağlık kuruluşuna başvurun.

🦟 Not: Türkiye’de bazı bölgelerde (özellikle kıyı kesimlerinde), sivrisinekler nadir de olsa virüs taşıyabilir. Bu yüzden ısırıklar hafife alınmamalı, özellikle çocuklarda ve yaşlılarda dikkatli olunmalıdır.

☀️ ☀️ ☀️
Yaz Boyu Rahat Etmek İçin…
  • Yatarken vantilatörü açmak, sivrisinekleri uzak tutar. Çünkü onlar güçlü hava akımlarında uçamazlar. Tabiki direk vücudunuza hava akımı gelmemeli…
  • Açık renkli kıyafetler giyin. Sivrisinekler koyu renkleri daha çok sever.
  • Gece açık pencereye ışık yakınsa, sinekleri resmen içeri davet edersiniz. Işığı pencere kenarından uzak tutun.
🎯 🎯 🎯
Özetle…

Sivrisineklerle baş etmek, aslında bir “yaz ritüeli” haline gelmiştir. Ama bu ritüel can yakıcı olmasın diye önceden önlem almak ve sokma sonrası doğru davranmak çok önemlidir.

Bir limon, biraz lavanta, biraz dikkat…
İşte bu kadar basit yöntemlerle yaz geceleri sizin olur,
sivrisinekler sadece uzaktan “vızıldar”… 😊

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni2 Haziran 2025
1 Haziran 2025

Hücrelerin Söylemeye Çalışıyor? Yaşamak İçin Koşma Yürü

Koşmak mı, Tempolu yürümek mi?

Cevap basit: Tabii ki tempolu yürümek!

Peki neden mi? Hadi insan vücudunun derinliklerine bir yolculuğa çıkalım…

“HÜCRE HASARI” NEDİR, NEDEN OLUR?

Hücrelerimiz, günlük hayatımızı sürdürebilmemiz için gece gündüz çalışan minik fabrikalar gibidir. Ama bu fabrikalar bazen zarar görür. En önemli nedenlerinden biri: İSKEMİ.

İskemi, yani bir dokunun yeterince kan ve oksijen alamaması, zincirleme bir hasar dalgasını tetikler:

  • Oksijen yok
  • Glikoz yok
  • Vitamin, mineral yok
  • Enerji yok!

ENERJİ SANTRALİ – MİTOKONDRİ VE ATP

Hücre içindeki sodyum-potasyum pompası, çalışmak için enerjiye, yani ATP’ye ihtiyaç duyar. Bu ATP’yi de oksijenle çalışan mitokondri üretir.

Ama ya oksijen yetmezse?

KOŞUYORUZ AMA…

Koşarken mitokondri daha çok oksijen ister. Daha çok oksijen almak için daha hızlı nefes alırız. Ama nefeslerimiz yüzeysel olur. Yani aslında yeterince oksijen alamayız. Sonuç?

  • Pompa çalışamaz,
  • Sodyum hücrede birikir,
  • Sodyum su çeker, hücre şişer,
  • Hidropik dejenerasyon başlar.

Bu durumda:

  • Mikrovilluslar (emilim tüpçükleri) kaybolur,
  • Reseptörler zarar görür (B12, D vitamini, insülin gibi),
  • Vücudun sinyalleri bozulur.

OKSİJENSİZ SOLUNUM – ÇİFT TARAFLI ZARAR

Oksijen yoksa, vücut oksijensiz solunuma gçer. Ama burada sorun büyük:

  • Sadece 2 ATP kazanılır,
  • Karşılığında laktik asit üretilir,
  • Kaslar ağırır, sertleşir,
  • Hücre içi asidik ortam olur.

Asidik ortamda:

  • Ribozom protein üretemez,
  • Yağlar birikir,
  • Karaciğer ve kalp zarar görür.

Eğer bu durum devam ederse:

  • Hücre zardan çatlar,
  • Kalsiyum hücreye girer,
  • Yıkıcı enzimler aktif olur,
  • HÜCRE ÖLÜR.

KOŞMAK İSTİYORSANIZ DİKKAT!

Koşmak istiyorsanız:

  • Nefes nefese kalmayın!
  • Satürasyon cihazlarına aldanmayın.

Oksijen taşıyor gibi görünse de, damar iç duvarlarında (endotel) hasar varsa, organların oksijen alması engellenir. Kalp krizleri bu yüzden “birdenbire” oluverir.

Ayrıca:

  • Demir, B12, B9 eksikliği (anemi)
  • Yüksek trigliserit ve LDL-a

Damarları tıkar, oksijen gitmez. Suçlu genelde yağ değil, rafine karbonhidratlardır!

BEYİN SİSİ VE NÖROLOJİK BELİRTİLER

Oksijen yetersizliği sadece kalbi değil, beyni de etkiler. Unutkanlık, konsantrasyon sorunları, “beyin sisi” gibi belirtiler ortaya çıkar.

SONUÇ

Koşmak yerine tempolu yürüyüş yapın.

  • Oksijen ihtiyacını yorulmadan karşılayın,
  • Kalp ve damarları zorlamayın,
  • Kaslarını, beynini ve karaciğerini koruyun.

Vücudunuzaa iyi bakmak için kendinizi yormananıza gerek yok. Akıllı hareket edin yeter.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İkinci Kalbinizi Biliyor musunuz? https://tetkik.com.tr/2024/10/07/ikinci-kalbinizi-biliyor-musunuz/

⭐️⭐️ Yürüme ve Koşma Sırasında Ayak Biyomekaniği https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(12)61642-5/fulltext

⭐️⭐️ Çıplak ayakla koşmak, ayakkabılı koşmaya kıyasla daha az koşu dengesine yol açıyor – randomize kontrollü bir çalışmadan elde edilen sonuçlar https://www.nature.com/articles/s41598-021-83056-9

⭐️⭐️ Yürüme ve koşmanın enerji harcaması: tahmin denklemleriyle karşılaştırma https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15570150/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni1 Haziran 2025
1 Haziran 2025

İş Güvenliği Uzmanları İçin Yaz Dönemi Beslenme Önerileri

“Kendini unutanlar için bu satırlar…”

Her sabah, sıcağın daha yüzünü göstermediği saatlerde adımlarınız o sahaya düşüyor. Baretiniz başınızda, evrak çantanız omzunuzda, gözünüz sahada; her düşecek cıvata için bir önlem, her gevşek iskele için bir uyarı sizden bekleniyor sizlerden. Ne yazık ki, en çok ihmal edilen sizlersiniz…

Maalesef ki bir olay – kaza olduğunda da çoğunlukla ortada bırakılan yine sizler…

Siz iş güvenliği uzmanları, başkalarının canı için kendi sağlığını göz ardı eden görünmez kahramanlarsınız.
Lakin unutmamalısınız: İş güvenliği önce kendinizden başlar.

İş kıyafetinizin içine sakladığınız yorgun kalbinize ve alın terinize değer biçmek mümkün değil..

Teknik konular değil bu yazımızın konusu…
Sıcakla, stresle, zamanla yarışırken telaşlı öğle saatlerinde geçiştirilen öğünlerinizde ihmal ettiğiniz sağlığınızı ele alacağız bu yazıda..

Unutmayın; siz iyiyseniz herkes daha güvende.
Ve bir bardak su, doğru beslenme hayatı daha kazasız kılar.

🦺 🦺 🦺

Değerli İş Güvenliği Uzmanları,

Her insanın beslenme ihtiyacı kendisine özeldir. Pek tabi ki pek çok ortak yanları da mevcuttur.

Yazımın devamında Haziran–Eylül aylarında şantiyede görev yapacak, biri kadın diğeri erkek iki iş güvenliği uzmanı için; iklim koşulları, fiziksel aktivite seviyesi, ekonomik koşullar ve sağlık öncelikleri dikkate alarak hazırladığım ayrıntılı, ekonomik ve sağlıklı bir beslenme bilgilendirme okuyacaksınız.

Şantiyede Çalışan İş Güvenliği Uzmanları İçin Yaz Dönemi Beslenme Rehberi

Hedefim: Haziran–Eylül / 30 Yaş sağlıklı Kadın & Erkek İçin Termal stres, odak düşüklüğü, halsizlik ve kas-iskelet sistemi zorlanmalarına karşı koruyucu, enerji dengeli ve bütçe dostu örnek beslenme planı sunmak.

Yaşınız, efor düzeyiniz, ek hastalıklarınız gibi pek çok faktör beslenme ihtiyacınızı değiştirecektir. O sebeple saygı duyduğunuz ve bildiğiniz iş güvenliğinde olduğu gibi doğru beslenmenin planlanmasının da bilgi ve deneyim gerektirdiğini biliyorsunuz.

Doymak için değil beslenmek için gıda tercihi yapmalısınız…

Neden Yaz Dönemi Özel Bir Beslenme Gerekli?

  • Yüksek sıcaklık ve nem → Su-tuz-mineral kaybı
  • Açık alanda ve koruyucu giysilerle çalışma → Terleme artışı, sıvı kaybı
  • Uzun süreli ayakta durma/yürüme → Kas gücü ve dayanıklılık gerektirir
  • İş güvenliği ve dikkat gereksinimi → Glikoz dengesi ve beyin fonksiyonlarını desteklemeli
  • Yetersiz veya dengesiz öğünler → Tansiyon düşmesi, baş ağrısı, bayılma, odak kaybı, iş kazası riski

Genel Beslenme Prensipleri (Yaz Dönemi – Şantiye)

İlkelerAçıklama
Hafif ama besleyiciKalorisi boş, ağır yağlı yiyecekler değil; protein, lif ve sağlıklı karbonhidrat içeren hafif menüler.
3 Ana Öğün (Elzem durumlarda ara öğün)Kan şekeri dengesi ve enerji için dengeli öğünler.
Günlük (İdrar takibi İle) Su AlımıTerle kaybedilen sıvı ve mineralleri geri kazanmak için yeterli su içilmelidir.
Maden suyu + limon + tuzElektrolit dengesi için 1 şişe doğal maden suyu, limonla karıştırılarak günde 1 kez alınabilir.
Çay ve kahveyi sınırlı tüketinFazlası vücutta su kaybını artırır. Bitki çayları (ıhlamur, rezene) tercih edilebilir.
Taze, mevsiminde ve ekonomik ürünlerKarpuz, domates, salatalık, yeşillikler, kuru baklagiller, tam tahıllar gibi ekonomik lakin besleyici gıdalar.

Örnek Günlük Beslenme Planı (Ekonomik, Sağlıklı ve Pratik)

Örnek Sabah Kahvaltısı (06.30 – 08.00)

  • 1 – 2 yumurta (haşlanmış, tereyağda kızarmış vb gibi – proteinden zengin)
  • 2 dilim tam buğday ekmeği (Mümkünse ekmek hiç yemeyin)
  • 1 dilim peynir (Tercihinize göre)
  • 5 -15 zeytin ve zeytinyağı
  • Domates ve salatalık
  • Roka, maydanoz, tere vb yeşillik
  • 1 tatlı kaşığı tahin-pekmez veya bal
  • Çay (şekersiz)

Alternatif:

  • Yulaf + yoğurt + muz dilimleri (tercihen sabah çok sıcaksa mideyi yormaz)

Örnek Ara Öğün (10.00 – 11.00)

Çok efor yaptıysanız Evet ara öğün yiyin. Mümkünse öğlen yemeğine kadar 1 saat dayanın…

  • 1 elma veya 1 muz
  • Yanında 5–6 çiğ badem/fındık (enerji + sağlıklı yağ)

Örnek Öğle Yemeği (12.00 – 13.30)

”Şantiyede ne varsa onu yiyeceğiz” diyeceğinizi biiyorum. Lakin her daim doğruyu yazmak gerek. Tabiki ortama ve şartlara da yeri geldiğinde uymalıyız.

  • 1 tabak ev yapımı zeytinyağlı sebze yemeği (kabak, fasulye, patlıcan vs.)
  • 4 yemek kaşığı bulgur (Pilav ve makarnadan uzak durmakta fayda var)
  • 1 kase yoğurt veya ayran
  • 1 dilim tam buğday ekmeği (Mümkünse ekmek hiç yemeyin)
  • Mevsim salatası (Bol limon ve zeytinyağı) (Patates ve havuç olmadığı taktirde istediğiniz kadar yiyebilirsiniz)

Not: Ağır, yağlı et yemeklerinden ve hamur işlerinden öğle saatlerinde kaçınmalısınız.

Örnek Ara Öğün 2 (15.30 – 16.30)

Çok efor yaptıysanız Evet ara öğün yiyin. Mümkünse akşam yemeğine kadar 2 saat dayanın…

  • 1 kutu sade kefir (probiyotik + tokluk + serinletici)
  • 2–3 ceviz yada Badem

Örnek Akşam Yemeği (18.30 – 20.00)

  • 1 tabak etli/kıymalı sebze yemeği veya tavuk göğsü (ızgara/fırın)
  • 1 dilim tam buğday ekmeği veya az bulgur pilavı
  • 1 kase cacık veya ayran
  • Bol limonlu mevsim salatası

❗ ❗ ❗

Değerli arkadaşlar,

Ara öğünler bazen gerekli olabilir. Lakin 3 düzenli (mümkün olsa 2) öğün harici tüketilen atıştırmalıklar insülin direncinizi arttıracaktır. Hareketli bir çalışma periyodunda insülin direncine rağmen kilo almasanız bile çalışma süreciniz hız kestiğinde hızla kilo alabilirsiniz.

Pratik Bilgiler

🔸 Sıcak havada kahvaltı sonrası bol su tüketimi ihmal edilmemeli
🔸 Sahada çalışan kadın İş güvenliği Uzmanları için demir ihtiyacı göz önüne alınarak haftada 2–3 kez kırmızı et (50–70 gr) önerilir
🔸 Yazın yoğun terleme nedeniyle magnezyum (yeşil yapraklı sebzeler), potasyum (muz, kuru kayısı) alımı önemli
🔸 Erkek çalışanlarda kas kaybı ve odak düşüklüğüne karşı protein desteği artırılmalı (yumurta, peynir, yoğurt)

🧠 🧠 🧠

Hatalı Alışkanlıklarınıza Dikkat

🚫 Aşırı ekmek – sadece karbonhidrata yüklenmek
🚫 Enerji içecekleri ve gazlı içecekler – geçici enerji, ardından yorgunluk
🚫 Aşırı tuz – tansiyon dengesini bozar, terle kaybolan tuzun yerine doğal yollarla takviye daha sağlıklı
🚫 Öğün atlamak – iş kazası riskini artırır, konsantrasyon düşer
🚫 Aç karnına fazla çay veya sigara – mide sorunları ve enerji düşüklüğü

Haziran–Eylül ayları arasında şantiyelerde görev yapan iş güvenliği uzmanlarının, düzenli, dengeli ve mevsime uygun bir beslenme programı ile hem fiziksel performansları hem zihinsel dikkatleri korunabilir.

Beslenme, sadece sağlık için değil;
✅ İş kazalarının önlenmesi,
✅ İşe devamlılık,
✅ Verimlilik,
✅ Odak ve karar verme gücü için stratejik bir faktördür.

Değerli İş güvenliği Uzmanları,

“Sahada sadece baretle değil, beslenmeyle de korunursunuz.”

Saha tutanakları yazılır, tutanaklar arşivlenir. Yanısıra bedeninize verdiğiniz emek de sizi yıllarca ayakta tutar.
İyi beslenen bir uzman, daha net görür, daha hızlı karar verir, daha çok hayata dokunur.

Yorgunluktan başınız döndüğünde ya da ter içinde kaldığınızda şunu anımsayın:
Önlediğiniz her iş kazasında sizin de iziniz var.
Lakin sağlığınız yerindeyse daha çok iz bırakabilirsiniz.
Bu beslenme rehberi, sadece bir diyet listesi değil; iş güvenliğini sizden başlatan bir farkındalık çağrısıdır.

Hayat kurtaran elleriniz, önce kendisine iyi baksın.
Çünkü siz sadece işi değil, insan hayatını da koruyorsunuz.

Saygılarımla

Dr Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni1 Haziran 2025
31 Mayıs 2025

Gençlik Bu Proteinde Saklı!

Haydi Kolajen Üretelim!

Cildinizin, kemiklerinizin ve eklemlerinizin gizli kahramanıyla tanışın!

“Kolajen” kelimesi, eski Yunanca’da kolla yani “tutkal” anlamına gelir. Ve bu gerçekten tam yerinde bir tanım! Çünkü kolajen, vücudumuzdaki dokuları bir arada tutan doğal bir yapıştırıcı gibidir.

Kolajen, memelilerde en bol bulunan proteindir. Vücudunuzda kemikten deriye, damarlardan gözlere, dişlerden tırnaklara kadar birçok yerde görev alır. Şu ana kadar 28 farklı kolajen türü tespit edilmiştir. En yaygın olanları ise Tip 1, Tip 2 ve Tip 3’tür.

😲 😲 😲

Kolajen Neden Bu Kadar Önemli?

🧬 Kolajen, yaşlandıkça azalır.
18-20 yaşından sonra her yıl vücudumuzdaki kolajen miktarı yaklaşık %2 oranında azalır.
Kadınlarda menopoz sonrası bu oran %17’ye kadar çıkabilir! Bu da ciltte sarkma, kırışıklık, eklem ağrıları ve kemik zayıflıkları olarak kendini gösterir.

🌱🌱🌱

Bitkisel Kolajen Gerçek mi?

Kısa cevap: Hayır!
Bitkilerde kolajen yoktur. Bitkiler sadece kolajen üretimini destekleyen besinler sağlar.
Kolajenin gerçek kaynakları şunlardır:
🐟 Balık, 🐇 Tavşan, 🐔 Tavuk, 🐄 Sığır etleri.

🧪 🧪 🧪

Kolajeni Nasıl Üretiriz?

Haydi şimdi bu mucizevi yapıyı birlikte “üretelim”!

  1. Temel malzemeler:
    🧵 Glisin, Prolin ve Hidroksiprolin (bunları üç iplik gibi düşünün)
    ➕ C vitamini (bu iplikleri sola büken güç!)
  2. Bu üç amino asidi C vitaminiyle sola doğru bükün → PROKOLAJEN oluştu!
    (C vitamini eksikse bu adım gerçekleşmez.)
  3. Ardından 15 adet prokolajeni yan yana koyun.
    ➕ Çinko ve Magnezyum ekleyin.
    👉 Bu kez iplikleri sağa doğru bükün → İşte size gerçek KOLAJEN!
🔒 🔒 🔒

Kolajeni Sabitleme Zamanı

Kolajeni yaptık ama sabitlemezsek hemen çözülür.
İşte burada Glukoz (şeker) devreye giriyor. Tıpkı elinize şeker bulaştığında yapış yapış olmanız gibi, glukoz da kolajen liflerinin üzerine yapışır ve çözülmelerini önler. (Ama abartmayın, her şey kararında!)

🧷 🧷 🧷

Kolajene Esneklik Kazandırma

Kolajen lifleri elastik olmalı ki, cilt gergin dursun, dokular güçlü olsun.
Bunun için gerekli olan “kanca ve kilit” sistemini vücudumuzdaki enzimler oluşturur.
Ama bu enzimlerin çalışması için şu besinler gereklidir:
✅ Vitamin A
✅ Vitamin E
✅ Selenyum
(Bakır da önemli ama fazla alınırsa zararlı olabilir, mutlaka doktor kontrolü!)

💡 💡 💡

Kolajen Tipleri ve Ne İşe Yarar?

Kolajen TipiGörev Alanı
Tip ICilt, kemik, saç, diş – vücudun en yaygın kolajeni
Tip IIKıkırdak – eklem sağlığı için hayati
Tip IIIİç organlar, damarlar, cilt altı destek
Tip IVHücre zarları, böbrek ve akciğer filtre sistemleri
Tip VKornealar, saç kökü, cilt derin katmanları
💊 💊 💊

Kolajen Takviyeleri Gerçekten İşe Yarıyor mu?

📉 Kolajenin deri üzerinden emilimi çok zayıftır (%2.5’ten az).
Yani pahalı kremler yerine iyi içerikli tablet veya toz formları çok daha etkilidir.
İçeriklerinde şu maddelere dikkat edin:
✅ Glisin, Prolin, Hidroksiprolin
✅ C Vitamini
✅ Çinko, Magnezyum
✅ Vitamin A, E, Selenyum

🧾 🧾 🧾

Doğru Kolajen Kullanımı Nasıl Olmalı?

💁‍♀️ Cildiniz için:
(Tip 1, 3 ve 10)
📆 Günde 1000-2000 mg – 6-10 haftada etkisini gösterir.

🦴 Eklem / Kemik için:
(Tip 1, 2 ve 5)
📆 Günde 4000 mg – 4. haftada etki başlar.

💪 Kas gelişimi için:
(Tip 1, 2 ve 5)
📆 Günde 10.000 mg – 10. haftadan sonra sonuç verir.

🩹 Yara iyileşmesi için:
(Tip 1, 2 ve 5)
📆 Günde 2000-4000 mg – 8. haftada etki başlar.

📊 📊 📊

Araştırmalardan Neler Öğrendik?

12 haftalık düzenli kolajen kullanımıyla:
🔴 Cilt elastikiyeti %17 arttı
🔴 Kırışıklıklar %19 azaldı
🔴 Nem oranı yükseldi
🔴 Kemik erimesi yavaşladı
🔴 Bağ doku hasarı azaldı
🔴 Bağırsak geçirgenliği düzeldi

🏁 🏁 🏁

Son Söz

Kolajen vücudunuzun yapı taşıdır.
Doğru aminoasitleri, vitamin ve mineralleri yeterli oranda aldığınızda vücudunuz zaten kendi kolajenini üretir.

Yeter ki malzeme eksik olmasın!

💡 Unutmayın: Takviye almadan önce mutlaka bir uzmana danışın.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni31 Mayıs 2025
31 Mayıs 2025

Dalış Yapanların Seyahat Sağlık Çantası

Güvenli ve Bilinçli Keşifler İçin Rehber

Dalış, hem fiziksel hem de çevresel riskleri barındıran bir aktivitedir. Su altındaki basınç değişiklikleri, sıcaklık farklılıkları, deniz canlılarıyla temas ve erişim kısıtlılığı gibi durumlar, dalgıçların sağlık yönünden hazırlıklı olmasını gerektirir. Özellikle dalış yapılan bölgelerde acil tıbbi yardımın sınırlı olduğu durumlar düşünüldüğünde, iyi planlanmış bir seyahat sağlık çantası, hem profesyonel hem de amatör dalgıçlar için vazgeçilmezdir.

Bu yazıda, dalış seyahatleri için ideal bir sağlık çantasının nasıl hazırlanması gerektiği, bilimsel temelli bilgiler ve saha pratikleriyle anlatmayı amaçladım.

🤿 🤿 🤿

Sağlık Çantası Hazırlığında Temel İlkeler

  • Taşınabilirlik: Hafif ama kapsamlı olmalı.
  • Dayanıklılık: Su geçirmez, darbelere dayanıklı bir muhafaza tercih edilmeli.
  • Kişiselleştirme: Kişisel sağlık geçmişi (alerjiler, kronik hastalıklar) göz önünde bulundurularak düzenlenmeli.
  • İklim ve Bölgeye Uygunluk: Gidilecek bölgedeki iklim koşulları ve deniz canlıları dikkate alınmalıdır.

⚓ ⚓ ⚓

Temel Sağlık Malzemeleri Listesi

🩺 🩺 🩺

Acil Müdahale Malzemeleri

  • Çeşitli boyutlarda bandajlar, gazlı bez, elastik bandaj, antiseptik, cımbız, makas ve pamuklu çubuklar gibi temel ilk yardım malzemeleri
  • Su geçirmez yara bandı
  • Turnike (kanama kontrolü için)
  • Küçük makas ve pens
  • İlk yardım hızlı referans kartı
  • Güneş yanıkları için aloe jeli
  • Dijital termometre
  • Oral rehidratasyon paketleri (Tropikal – çok sıcak iklimler için özellikle)

💊 💊 💊

İlaçlar

  • Analjezikler: Parasetamol, ibuprofen
  • Antihistaminikler: Alerjik reaksiyonlara karşı (loratadin, difenhidramin)
  • Antiemetik: Deniz tutması ve mide bulantısı için (örneğin: dimenhidrinat)
  • Antiseptik solüsyonlar: Povidon iyot, hidrojen peroksit
  • Antibiyotik merhem: Yaralanmalara karşı koruyucu
  • Oral rehidrasyon tuzları: Dehidrasyon önleme

🦑 🦑 🦑

Dalışa Özgü Risklere Karşı Malzemeler

  • Isırık ve sokmalara karşı jel veya pomadlar: Özellikle denizanaları ve mercan yaralanmaları için (lidokainli merhemler önerilir)
  • Amonyak solüsyonu: Denizanası sokmalarında ilk müdahale için
  • Vazelin veya benzeri yağ bazlı krem: Isı kaybını önlemeye yardımcı olur
  • Termal battaniye (alüminyum folyo battaniye): Hipotermi riski durumunda

🤿 🤿 🤿

Özel Gereksinimler İçin Eklemeler

🧍 🧍 🧍

Kişisel Medikal Eşyalar

  • Kişisel ilaçlar (düzenli kullanılanlar)
  • Astım inhalerleri, diyabet cihazları vb.
  • Alerji kartı veya medikal uyarı bilekliği

📋 📋 📋

Dokümantasyon

Seyahat edenler aşağıdaki belgeleri her zaman yanlarında taşımalı ve acil bir durum olması durumunda bunların kopyalarını evde bir aile üyesinize veya yakın bir arkadaşına bırakmalısınız.

  • Acil durum iletişim listesi
  • Kan grubunuz ve aşı geçmişinizin bilgileri
  • Uluslararası Aşılama veya Profilaksi Sertifikası (ICVP) kartında aşı kanıtı veya varış noktanızda belirli aşıların gerekli olması durumunda tıbbi feragatname.
  • Tüm ilaçlarınız, gözlükleriniz ve/veya kontakt lensleriniz ve diğer reçeteli tıbbi malzemeleriniz için reçetelerin kopyaları ; ilaçların genel isimlerini İngilizce olarak ve mümkünse varış noktanızın diline çevrilmiş olarak eklemelisiniz.
  • Diyabet veya alerjiler gibi önceden var olan rahatsızlıklarınızın İngilizce ve mümkünse varış noktanızın diline çevrilmiş bir nüshası olmalı.
  • Dalış sigortası bilgileri – Sağlık sigortanızın kapsamının, ek seyahat sağlık sigortanızın, tıbbi tahliye sigortanızın ve seyahat sigortanızın kanıtı; tüm sigorta sağlayıcılarının iletişim bilgilerini ve talep formlarının kopyalarını taşıyın
  • Her zaman yanınızda taşıyacağınız, aşağıdakilere ait sokak adreslerini, telefon numaralarını ve e-posta adreslerini içeren  bir iletişim kartı :
    • Evde kalacak bir aile üyesi veya yakın arkadaş
    • Gideceğiniz yer/yerlere en yakın Türk Konsolosluğu
    • Gideceğiniz yer/yerlerdeki sağlık kuruluşları

⚓ ⚓ ⚓

Güvenli Saklama ve Taşıma Tavsiyeleri

  • Tüm malzemeler su geçirmez, sert kapaklı bir kutuda saklanmalıdır.
  • İçerik periyodik olarak kontrol edilmeli ve son kullanma tarihi geçen ilaçlar yenilenmelidir.
  • Sağlık çantası, tekne veya dalış kampı gibi her an ulaşılabilir bir yerde tutulmalıdır.

🤿 🤿 🤿

Koruyucu Ürünler

  • Böcek kovucu
  • Hem UVA hem de UVB korumasına sahip güneş kremi (tercihen SPF 15 veya üzeri ve çevre için güvenli)
  • Antibakteriyel el mendilleri veya en az yüzde 60 alkol içeren alkol bazlı el dezenfektanı
  • Kulak tıkacı
  • Yüz maskeleri ve nitril eldivenler gibi kişisel koruyucu ekipmanlar
  • Planlarınıza uygun kask, araç güvenlik koltuğu, koruyucu gözlük, iş eldiveni vb. gibi kişisel güvenlik ekipmanları .

⚓ ⚓ ⚓

Eğitim ve Farkındalık

Dalış yapan bireyler, temel ilk yardım bilgilerine ve çanta içeriğini doğru kullanma eğitimine sahip olmalıdır. Özellikle CPR (kardiyopulmoner resüsitasyon) ve deniz canlılarının neden olduğu yaralanmalarla başa çıkma teknikleri bilinmelidir.

🤿 🤿 🤿

Dalış, iyi hazırlıkla çok daha güvenli ve keyifli bir etkinliğe dönüşür. Seyahat sağlık çantası, yalnızca kişisel güvenliğiniz için değil, çevrenizdeki dalgıçlara yardım etmek açısından da kritik öneme sahiptir. Her dalgıç, sağlık çantasını sadece bir ekipman değil, hayati bir güvenlik önlemi olarak değerlendirmelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Makaleler, Sağlık Bülteni31 Mayıs 2025
30 Mayıs 2025

Gıdalarla Kandırdığımız Kanımızın Sırları

Kan Pıhtılaşsın mı, Sulansın mı? – Gıdalarla Kandırdığımız Kanımızın Sırları!

Hayatımızda her gün yediğimiz içtiğimiz şeyler sadece midemizi doyurmuyor, aynı zamanda kanımızın bile nasıl davrandığını belirliyor! Kimi yiyecekler kanımızı adeta “kalınlaştırırken”, bazıları onu “incecik” yaparak damarlarımızda ipek gibi süzülmesini sağlıyor. Ama işin içine biraz da ilaçlar ve sağlık sorunları girince… Eyvah! Bir anda yediğimiz bir tabak bezelye, kullandığımız kan sulandırıcı ilacın etkisini sıfırlayabiliyor!

Peki bu işler nasıl oluyor?

Hadi, “kanımızı kaynatmadan” anlatalım…

🩸 🩸 🩸

Kan Pıhtılaşması Nedir, Neden Olur?

Aslında kanın pıhtılaşması kötü bir şey değil.

Düşünün, parmağınızı kestiğinizde kan durmuyorsa ne olurdu?

İşte vücudun pıhtılaşma sistemi bu yüzden var. Ama bu sistem bazı gıdalarla “fazla gaza gelirse”, bu sefer damarlarda istenmeyen pıhtılar oluşabilir – özellikle kalp-damar hastalıkları, pıhtı atması ve felç riski olanlar için!

Kanı Pıhtılaştıran Gıdalar – Damara Fren, Ama Gerektiğinde!

Bu yiyecekler, bolca K1 vitamini içerir. Bu vitamin, kanınız “dikiş makinesi” gibidir; açık yara görünce hemen pıhtı hazırlar.

Ne güzel değil mi? Ama dikkat! Eğer kan sulandırıcı (özellikle Coumadin gibi) ilaç kullanıyorsanız, bu gıdalar ilacınızın etkisini kırabilir.

Dikkat Edilmesi Gereken Bazı “Pıhtıcılar”

  • Brokoli, yeşil lahana, marul, maydanoz, bezelye
  • Yumurta sarısı, karnabahar, pırasa, kereviz, taze fasulye
  • Fesleğen, kuşkonmaz, incir, böğürtlen, pancar yaprağı
  • Domates (evet, şaşırtıcı ama öyle), buğday ve yulaf
  • Süt ve süt ürünleri, karaciğer ve sakatatlar
  • Kuruyemişler: Fındık, ceviz, kaju
  • Adaçayı (sakinleştirici ama kanı sıkı tutar!)

Küçük uyarı: Eğer kalp hastasıysanız, kalp kapak protezi taşıyorsanız ya da pıhtılaşma riski taşıyan bir ilaç kullanıyorsanız, bu yiyecekleri hekiminizin kontrolünde tüketin.

🔔 🔔 🔔

Kanı Sulandıran Gıdalar – Damarın İpek Eşarbı

Bu yiyecekler kanınızın daha akışkan olmasına yardımcı olur. Damar tıkanıklığı, yüksek tansiyon, felç ve kalp krizi riski taşıyanlar için adeta doğal koruyucudur.

Bazılarının içinde kanı “şımartan” kimyasallar gizlidir

  • Coumarin → Tarçın, zencefil
  • Curcumin → Zerdeçal
  • Salisilik Asit → Kırmızı biber
  • Ajoen → Sarımsak
  • Vitamin E → Balık, avokado, badem, fıstık ezmesi, ay çekirdeği
  • Omega-3 → Yağlı balıklar
  • Bitkisel salisilatlar → Limon, kiraz, nar, üzüm, ıhlamur, papatya

Bazı Doğal “Kan Sulandırıcılar”

  • Limon, nar, vişne, kiraz, üzüm ve çekirdeği
  • Zencefil, tarçın, zerdeçal (baharatın efendileri)
  • Sarımsak (bir diş mucize!), ıhlamur, papatya
  • Kırmızı biber, avokado, balık, kabak çekirdeği
  • Zeytinyağı, turunçgiller ve fıstık ezmesi!

📌 Not: Bu gıdalar ilaç gibi çalışmaz ama bazı ilaçlarla birlikte kullanıldığında kanı gereğinden fazla sulandırabilir. Bu da morarmalara, ani burun kanamalarına, hatta iç kanamalara yol açabilir.

⚖️ ⚖️ ⚖️

Peki Ne Yapmalı? Dengede Tut!

Kanımız hassas bir terazidir. Pıhtı da sulanma da kendi yerinde güzeldir. Dengeli beslenmek, bilinçli ilaç kullanımı ve düzenli doktor kontrolü şart!

Öneriler

  • Eğer kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, K1 vitamini bakımından zengin gıdaları bir günde aşırıya kaçmadan ama her gün sabit miktarda tüketin. Yani, bir gün 5 tabak brokoli yiyip ertesi gün hiç yememek dengeleri alt üst eder!
  • “Bitkisel ya bu, zararsızdır” deyip kilo kilo sarımsak yemek de yanlış! Kan sulandırıcı etki gösteren her besin dikkatle tüketilmeli.
🧠 🧠 🧠

Son Söz “Doğal” Her Zaman Zararsız Değildir!

Doğanın gücü büyük ama onunla iş birliği içinde davranmazsak, en sağlıklı besin bile baş belası olabilir. Hele ki iş kalp-damar sağlığıysa…

Unutmayın! Mutfaktaki seçimleriniz, kanınınızın akışına yön veriyor.
Bir tutam tarçın, bir dilim avokado ya da bir dal maydanoz…
Hepsi siznn yaşam tarzınla kimyasal dans yapıyor.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pıhtı – Kan Sulandırıcı https://tetkik.com.tr/2024/10/31/13845/

⭐️⭐️ Kanı Sulandıran / Pıhtılaştıran Gıdalar https://tetkik.com.tr/2024/10/23/13056/

⭐️⭐️ Kalp Damar Sisteminiz İçin Muhteşem Sarımsak https://tetkik.com.tr/2025/05/09/muhtesem-sarimsak/

⭐️⭐️ Biyokimya, Pıhtılaşma Faktörleri https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507850/

⭐️⭐️ Endotel hücreleri ve pıhtılaşma https://link.springer.com/article/10.1007/s00441-021-03471-2

⭐️⭐️ Enfeksiyon ve inflamasyon ve pıhtılaşma sistemi https://academic.oup.com/cardiovascres/article/60/1/26/321951

⭐️⭐️ Kanı Sulandıran / Pıhtılaştıran Gıdalar https://tetkik.com.tr/2024/10/23/13056/

⭐️⭐️ Hesperdin https://tetkik.com.tr/2024/09/23/hesperidin-p-vitamini/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni30 Mayıs 2025
30 Mayıs 2025

Karanfil Yağından Öjenol Dişinize Dolgu Oluyor

🦷 🦷 🦷

Diş Hekimliğinde Geçici Dolgu Maddesi

Öjenol (eugenol), (4-allyl-2-methoxyphenol), karanfil yağı gibi bitkilerden elde edilen aromatik bir bileşiktir. Diş hekimliğinde geçici dolgu maddesi, kalıcı dolgu öncesi dişi korumak, sinir dokusunu yatıştırmak ve geçici süreyle çiğneme işlevini devam ettirmek amacıyla kullanılır.

Öjenol (eugenol), bu tür geçici dolgular için ideal olan ZOE (Zinc Oxide Eugenol) adı verilen materyalin temel bileşenlerinden biridir.

Bu dolgu, özellikle dişin canlı dokularının yatıştırılmasında kullanılır çünkü öjenol analjezik (ağrı kesici) ve antiinflamatuvar özellikler taşır.

  • Çinko oksit (ZnO): Toz formunda bulunur.
  • Öjenol: Karanfil yağından elde edilen doğal bir fenolik bileşiktir.

Bu iki madde karıştırıldığında, sertleşen, dişe kolayca uygulanan ve belirli bir süre boyunca dayanıklılık gösteren geçici bir restoratif madde oluşur.

🦷 🦷 🦷

Kimyasal Özellikleri ve Etki Mekanizması

Karanfil yağı gibi bitkilerden elde edilen Öjenol, fenolik yapısı sayesinde anti-inflamatuar, analjezik ve antiseptik özellikler gösterir. Çinko oksit ile karıştırıldığında, bu bileşenler arasında bir reaksiyon gerçekleşir ve çinko öjenolat oluşur. Bu reaksiyon sonucunda elde edilen siman, diş dokularına karşı biyouyumlu olup, geçici restorasyonlar için uygun bir materyal haline gelir.

🦷 🦷 🦷

Klinik Kullanım Alanları

Karanfil yağı gibi bitkilerden elde edilen Öjenol içeren geçici dolgu materyalleri, diş hekimliğinde çeşitli amaçlarla kullanılır:

  • Geçici Dolgu Maddesi Olarak: Diş çürüklerinin temizlenmesinden sonra, kalıcı dolgu yapılana kadar dişi korumak amacıyla kullanılır.
  • Pulpa Sedasyonu: Öjenolün sedatif etkisi sayesinde, pulpa dokusunun yatıştırılmasına yardımcı olur.
  • Kaide Materyali Olarak: Amalgam gibi restoratif materyallerin altına konularak, termal izolasyon sağlar ve pulpa üzerindeki irritasyonu azaltır.

🦷 🦷 🦷

Öjenol Avantajları

  • Analjezik ve Anti-inflamatuar Etki: Öjenol, diş pulpasındaki ağrıyı azaltır ve inflamasyonu kontrol altına alır.
  • Kolay Uygulanabilirlik: ZOE simanları, toz ve likit formunda olup, kolayca karıştırılarak uygulanabilir.
  • Biyouyumluluk: Diş dokularıyla uyumlu olup, geçici restorasyonlar için güvenle kullanılabilir.

🦷 🦷 🦷

Öjenol Dezavantajları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Rezin Bazlı Materyallerle Uyuşmazlık: Öjenol, rezin bazlı kompozit materyallerin polimerizasyonunu inhibe edebilir. Bu nedenle, ZOE simanlarının kompozit dolgularla birlikte kullanılması önerilmez.
  • Mekanik Dayanıklılık: ZOE simanları, uzun süreli restorasyonlar için yeterli mekanik dayanıklılığa sahip değildir. Bu nedenle, sadece geçici çözümler için uygundur.

🦷 🦷 🦷

Karanfil yağı gibi bitkilerden elde edilen Öjenol, diş hekimliğinde geçici dolgu maddesi olarak önemli bir yere sahiptir. Analjezik ve anti-inflamatuar özellikleri sayesinde, diş tedavilerinde hastaların konforunu artırır. Ancak, rezin bazlı materyallerle olan etkileşimleri ve mekanik dayanıklılığı göz önünde bulundurularak, uygun endikasyonlarda kullanılması önemlidir.

🩺 🩸🩺 🩸 🩺 🩸 🩺 🩸 🩺 🩸 🩺

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Eugenol’ün Farmakolojik Özellikleri ve Sağlık Faydaları: Kapsamlı Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8357497/

⭐️⭐️ Eugenol: Çok yönlü farmakolojik etkilere sahip doğal bir bileşik https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21299140/#:~:text=Eugenol%20possesses%20significant%20antioxidant%2C%20anti,in%20humans%20have%20been%20studied.

⭐️⭐️ Ağ farmakolojisi ve moleküler yerleştirme teknolojisi ile ağrı tedavisinde öjenolün transdermal uygulanmasının mekanizması üzerine çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405844024057530

⭐️⭐️ Analjezik ve anti-inflamatuar etki için öjenol bazlı jel formülasyonunun geliştirilmesi ve değerlendirilmesi http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/98040061/ap.2022.11.1-libre.pdf?1675162402=&response-content-disposition=inline%3B+filename%3DDevelopment_and_evaluation_of_eugenol_ba.pdf&Expires=1744405754&Signature=WwNa278uecseGyVsCAgSwDHgygrOdLqJ-gYkIjtXq1lQiuR7bz~z~22RTF50XIIgMpaYaqZEPpTBuJKRTcRpufDYN~jiEjoYp1Uo-BEWgDLoAKIpj5rOo56wP5Sebv033ROnI8ySCI~-jl~I9YFvCqSxPCpQ9zPoHo-YdcVbmZ-zY3pYZ-Of5KF4gryRzM7GBp57duxfPI9XzGUXxokJFSmaMUyRpr8kspN2dBykB5GZN66WMb2Uu265jlUy-jktPG9SvAHHyHBv8oo7yPm25DmPC8FK56KLpWkEXSmzcDUFnVPUegXlrS3u9QylNTemCFWX25wcZp4Y6y7fOgLblQ__&Key-Pair-Id=APKAJLOHF5GGSLRBV4ZA

⭐️⭐️ Geliştirilmiş analjezik ve anti-inflamatuar etkiler için naproksen- öjenol ile birlikte yüklenen farmasötik emüljellerin üretimi ve karakterizasyonları https://www.mdpi.com/2310-2861/8/10/608https://www.mdpi.com/2310-2861/8/10/608

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni30 Mayıs 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al