3 Kasım 2025

İşletmelerin Deprem Riskine Karşı İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri – I (Yasal ve Organizasyonel Tedbirler)

İşletmelerin Deprem Riskine Karşı İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri yazımın – çalışmamın birinci bölümünü değerlendirmenize sunuyorum…

Türkiye aktif fay hatları üzerinde yer alması nedeniyle yüksek deprem riski taşıyan bir ülke. Bu nedenle, ülkemizdeki işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kapsamında deprem öncesi, sırası ve sonrası alınması gereken önleyici ve koruyucu tedbirleri çok ayrıntılı şekilde uygulaması hayati önem taşır.

Aşağıda işletmelerin İSG perspektifiyle almaları gereken ayrıntılı deprem tedbirleri, yasal yükümlülükler, eğitim, altyapı, acil durum planlaması ve personel yönetimi gibi başlıklar altında detaylandırılmıştır:

🏛️ 🏛️ 🏛️
1. Yasal ve Organizasyonel Tedbirler
✔️ 1.1. Yasal Uyum
🏛️ 1.1.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Bu yasa, Türkiye’de tüm kamu ve özel sektör işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili yükümlülükleri tanımlar.

İşverene düşen yükümlülükler:

  • Risk değerlendirmesi yapmak (Madde 10)
  • Acil durum planı hazırlamak (Madde 11)
  • İlk yardım, yangınla mücadele, tahliye ve benzeri acil durum organizasyonunu kurmak
  • Çalışanları bilgilendirmek ve eğitmek (Madde 16)
  • İş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak (işyeri hekimi ve İş Güvenliği uzmanı görevlendirmek)

🛑 Deprem, doğrudan “acil durum” olarak tanımlandığı için işverenin tüm bu önlemleri alma zorunluluğu vardır.

📄 📄 📄

1.1.2. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği
  • Binaların yapısal güvenliği, tahliye yolları, toplanma alanları, acil aydınlatma ve yönlendirme sistemleri gibi konular düzenlenir.
  • Deprem bölgesindeki işletmeler, yapı ruhsatlarının ve kullanım izinlerinin bu yönetmeliğe uygun olmasına dikkat etmelidir.

🧯 🧯 🧯

1.1.3. Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik

Deprem, yangın, gaz kaçağı, kimyasal sızıntı gibi durumları kapsar.

Bu yönetmeliğe göre:

  • Deprem riskine özgü acil durum eylem planı hazırlanmalı,
  • Acil durum ekipleri kurulmalı (ilkyardım, arama-kurtarma, yangın),
  • Yılda en az bir kez tatbikat yapılmalı,
  • Planlar ve görevlendirmeler yazılı olarak belgelenmeli.

🏗️ 🏗️ 🏗️

1.1.4. Deprem Yönetmeliği (Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Ekleri)

İşyeri binaları ve eklentileri için:

  • Deprem dayanıklılığı raporu istenebilir.
  • Riskli yapıların tespiti ve güçlendirilmesi gerekir.
  • İzmir gibi 1. derece deprem bölgelerinde, bu raporların olmaması ağır idari ve cezai sorumluluklara neden olabilir.

📌 📌 📌

1.1.5. İşyeri Tehlike Sınıfı ve İSG Profesyoneli Atamaları
  • Az Tehlikeli, Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm işletmelerde yönetmeliğe uygun sınıfta (C-B-A) İş Güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi görevlendirilmesi yasal zorunluluktur.
  • Bu profesyonellerin görev tanımları içinde doğal afetlere hazırlık da bulunur.

📋 📋 📋

1.1.6. İşyeri Risk Değerlendirme Yönetmeliği

İşverenin, faaliyet alanı ve bölgesine göre doğal afetleri (örneğin deprem) risk etkeni olarak değerlendirmesi zorunludur.

Risk Değerlendirmesinde aşağıdakiler yer almalıdır:

  • Yapı güvenliği
  • Deprem sırasında devrilme/çökme riski olan ekipmanlar
  • Elektrik-gaz-patlama riskleri
  • Tahliye süreleri
  • Toplanma alanlarının erişilebilirliği
  • Engelli çalışanların durumu

🧾 🧾 🧾

1.1.7. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Yönetmeliği
  • İşyerinin bulunduğu binanın depreme dayanıklı olması gereklidir.
  • Belediyeler ruhsat vermeden önce bu uygunluğu teknik raporlarla denetleyebilir.

🧑‍⚖️ 🧑‍⚖️ 🧑‍⚖️

1.1.8. Yasal Sorumluluklar ve Cezai Yaptırımlar
  • Deprem sonrası yaşanacak iş kazalarında veya can kaybında, alınmayan önlemler belgelenirse:
    • İşveren hakkında TCK 85 (taksirle yaralama) ve TCK 81 (taksirle ölüm) hükümleri uygulanabilir.
    • SGK’ya bildirilmeyen risk değerlendirmesi ve planlar varsa, idari para cezaları uygulanır.

📈 📈 📈

1.1.9. İSG Kayıt ve Belgelendirme Yükümlülükleri
  • Deprem tatbikatları, eğitimler, ekip görevlendirmeleri, plan ve raporlar kayıt altına alınmalı.
  • Denetimlerde sunulmak üzere iş güvenliği dosyasında saklanmalı.

📊 📊 📊

1.1.10. Yasal Uyumun Kurumsal Faydaları
  • Denetimlerde “hazırlıklı işletme” puanı alarak prestij sağlar.
  • Afet sonrası iş sürekliliği sağlar.
  • Çalışanların güven duygusunu artırır, moral motivasyonu yükseltir.
  • SGK ve yargı süreçlerinde cezai yükümlülüklerden korur.

✔️ 1.2. İSG Kurulunun Deprem Riskine Karşı Görevleri

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kurulu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik kapsamında kurulması zorunlu olan ve işyerinde İSG faaliyetlerinin planlanmasını, denetlenmesini ve iyileştirilmesini sağlayan yasal bir organdır.

1.2.1. Deprem Risk Analizi ve Acil Durum Planlamasına Katkı Sağlamak
  • Deprem riskiyle ilgili risk değerlendirmesi çalışmasının yapılmasını sağlar.
  • Depreme özgü acil durum planlarının (tahliye, toplanma alanı, acil ekip görevleri) hazırlanmasını denetler.
  • Binaların statik yapı analizleri yapılıyor mu diye kontrol eder; gerekli görülen takviye ve güçlendirme önerilerini gündeme taşır.

📌 📌 📌

1.2.2. Deprem Acil Durum Eylem Planlarının Oluşturulması
  • İşyerinde görevli acil durum ekiplerinin belirlenmesini sağlar (yangın, ilkyardım, kurtarma, tahliye).
  • Acil durum senaryolarının içine deprem özel senaryolarını dahil eder.
  • Toplanma alanları ile ilgili yönlendirme levhaları, ulaşım yolları, aydınlatmalar, tahliye rotalarının sürekli kontrolünü sağlar.

🎗️ 🎗️ 🎗️

1.2.3. Eğitim ve Farkındalık Faaliyetleri Yürütmek
  • Tüm çalışanlara yönelik deprem farkındalık eğitimleri verilmesini sağlar.
    • Güvenli davranışlar (çök-kapan-tutun),
    • Bina içinde güvenli alanların seçimi,
    • Deprem anı ve sonrası yapılacaklar.
  • Acil durum ekipleri için özel, uygulamalı tatbikatlar ve görev tanımlı eğitimlerin periyodik olarak yapılmasını organize eder.

🧯 🧯 🧯

1.2.4. Deprem Tatbikatlarını Planlamak ve İzlemek
  • En az yılda bir kez deprem tatbikatı yapılmasını önerir ve takip eder.
  • Tatbikat sonrası gözlemlerle iyileştirme önerileri geliştirir.
  • Toplanma alanına varış süresi, panik seviyesi, tahliye sırasındaki aksaklıklar gibi konuları raporlar.

👀 👀 👀

1.2.5. Yapısal ve Yapısal Olmayan Tehlikelerin Belirlenmesini Sağlamak
  • Binada devrilebilecek makineler, raflar, panolar, cam yüzeyler gibi yapısal olmayan tehlikeleri tespit ettirir.
  • Sabitleme, koruma bariyeri, raf sabitleyici, yangın önleyici sistem kontrolü gibi teknik önlemleri gündeme alır.
  • Asma tavan, aydınlatma elemanları, elektrik panoları gibi düşme riski olan parçaların kontrolünü düzenli hale getirir.

🔥 🔥 🔥

1.2.6. Deprem Sonrası Müdahale Planlarını Geliştirmek
  • Deprem sonrası iletişim zinciri, görev dağılımı, ilk müdahale ve hasar tespit görevlerinin tanımlanmasını sağlar.
  • İlk yardım dolaplarının, arama kurtarma malzemelerinin düzenli kontrol edilmesini gündeme alır.
  • Deprem sonrası personel yoklaması, yaralı ve kayıp tespiti gibi prosedürleri içeren yazılı planları oluşturur.

🎯 🎯 🎯

1.2.7. Depremle İlgili Malzeme, Ekipman ve Altyapı Kontrolünü Denetlemek
  • Acil durum çantaları, el fenerleri, megafonlar, telsizler, çadırlar ve içme suyu gibi malzemelerin işyerinde bulunup bulunmadığını denetler.
  • Bu malzemelerin erişilebilir, düzenli ve çalışanlarca bilinir olmasını sağlar.
  • Jeneratörlerin, acil aydınlatmaların, yangın sistemlerinin ve asansörlerin deprem anında otomatik kapanma sistemlerinin kontrolünü takip eder.

🏵️ 🏵️ 🏵️

1.2.8. İş Sürekliliği Planlamasında Destek Sağlamak
  • İşletmenin deprem sonrası ne kadar sürede faaliyet gösterebileceğiyle ilgili analizlerin yapılmasını önerir.
  • Kritik üretim süreçlerinin yedeklenmesi, veri yedekleme, uzaktan erişim sistemleri gibi iş sürekliliği adımlarının planlanmasını destekler.
  • Çalışanların psikolojik etkilenmelerine karşı destek sistemleri kurulmasını önerir (psikolojik ilk yardım gibi).

♟️ ♟️ ♟️

1.2.9. Kurumsal Sorumluluk ve Yasal Uyum Takibi
  • İşverenin 6331 sayılı kanun kapsamında deprem riskine karşı yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini izler.
  • Belediyelerden veya yapı denetim firmalarından alınması gereken risk raporları, zemin etütleri ve bina güvenlik belgeleri konularında hatırlatmalar yapar.
  • Yılda en az bir kez kurula özel olarak “deprem hazırlıkları gündemiyle” toplanılmasını önerir.

🔆 🔆 🔆

1.2.10. Çalışanların Katılımını ve Geri Bildirimini Sağlamak
  • Çalışanlardan gelen depremle ilgili tehlike bildirimlerini değerlendirir.
  • Binalarda hissedilen sarsıntılar, çatlak gözlemleri gibi konularda çalışanların gözlemlerini kayıt altına aldırır.
  • Depremle ilgili anketler, öneri kutuları, kurum içi eğitim forumları düzenlenmesini destekler.

🎯 🎯 🎯

Kurulun Deprem Görevlerini Sürdürmek İçin Ek Araçlar
  • 📊 Aylık Deprem Takip Çizelgesi (önlemler ve kontroller için)
  • 🗂️ Acil Durum Görev Kartları (kişiye özel sorumluluk dağılımları)
  • 📷 Görsel Risk Haritaları (riskli alanların işaretlendiği planlar)
  • 📋 Tatbikat Gözlem ve Değerlendirme Formları
  • 📚 Eğitim Kayıt Defteri (katılım, süre, içerik takibi)

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İşyerinde Deprem Güvenliği https://www.acgov.org/cao/rmu/programs/safety/topics/earthquakes.htm

⭐️⭐️ OSHA İşyerleri için Acil Durum Hazırlığı ve Afet Güvenliği Rehberi https://www.oshaeducationcenter.com/emergency-disaster-safety-guide/

⭐️⭐️ OSHA Deprem Hazırlığı ve Müdahale. https://www.osha.gov/earthquakes/preparedness

⭐️⭐️ OSHA Deprem Rehberi. https://www.osha.gov/emergency-preparedness/guides/earthquakes#:~:text=What%20can%20I%20do%20to,likely%20you%20will%20be%20injured.

⭐️⭐️ Deprem Öncesinde, Sırasında ve Sonrasında Ne Yapmalıyım? https://www.mtu.edu/geo/community/seismology/learn/earthquake-take-action/

⭐️⭐️ OSHA’nın Acil Durum Hazırlığı ve Müdahalesindeki Rolü: Krizde Çalışanları Koruma https://udshealth.com/blog/osha-emergency-preparedness-response-guide/

⭐️⭐️ Deprem https://ehs.stanford.edu/manual/emergency-response-guidelines/earthquake

⭐️⭐️ Deprem Hazırlığı https://www.caloes.ca.gov/office-of-the-director/operations/planning-preparedness-prevention/seismic-hazards/earthquake-preparedness/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği3 Kasım 2025
3 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Dix–Hallpike Manevrası – Propriyosepsiyon

Dix–Hallpike Manevrası – Yüksekte Çalışanlarda Vestibüler Değerlendirme Kılavuzu
1. DİX–HALLİPİKE MANEVRASI

İş sağlığı ve güvenliği bağlamında dengenin korunması, özellikle yüksekte çalışma yapan personel için kritik öneme sahiptir. Baş dönmesi, vertigo veya vestibüler disfonksiyon, çalışanlarda ciddi düşme ve yaralanma riskleri oluşturabilir.

Dix–Hallpike Manevrası (DHM), benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısında altın standart olarak kabul edilen bir testtir. BPPV, iç kulaktaki yarım daire kanallarındaki otolitlerin yanlış yerde hareket etmesi sonucu oluşan, baş hareketine bağlı kısa süreli vertigo atakları ile karakterizedir.

İş sağlığı uygulamaları bağlamında, DHM ile yapılan değerlendirme, çalışanların yüksekte güvenle çalışabilirlikleri, düşme riski ve denge reflekslerinin yeterliliği konusunda somut veri sağlar.

2. VESTİBÜLER SİSTEMİN TEMELİ

Dix–Hallpike Manevrası, vestibüler sistemin posterior yarım daire kanalının işlevselliğini test eder.

2.1 İç Kulak Anatomisi
  • Utrikül ve Sakkül: Lineer hız ve yerçekimi algılar.
  • Yarım Daire Kanalları: Angular hız ve yön değişikliklerini algılar.
  • Otolitler (Kristaller): Endolenf içindeki kalsiyum karbonat kristalleri; hareket sırasında kanalın uyarılmasını sağlar.

BPPV’de, otolitler yerlerinden kopar ve yarım daire kanallarının endolenfinde serbest yüzer. Bu durum, baş belirli bir pozisyona geldiğinde saniyeler süren vertigo ve nistagmus ile kendini gösterir.

2.2 Fizyoloji ve Patofizyoloji
  • Normal koşul: Baş hareketi sırasında endolenf ve ampulladaki tüy hücreleri uyarılır, beyin göz hareketlerini ve dengenin korunmasını sağlar.
  • BPPV durumu: Otolitler kanal içinde serbest hareket eder ve anormal uyarı gönderir.
  • Klinik sonuç: Kısa süreli, pozisyona bağlı vertigo ve nistagmus. İş güvenliği açısından risklidir, özellikle yüksekte çalışırken.

3. DIX–HALLPIKE MANEVRASININ UYGULANMASI

DHM, klinik gözlem ve objektif ölçüm temelli bir testtir. İş sağlığı değerlendirmelerinde prosedür, güvenlik ve çalışan konforu ön plandadır.

3.1 Uygulama Öncesi Hazırlık
  1. Çalışan Bilgileri: Adı, pozisyonu, mevcut baş dönmesi hikayesi, düşme öyküsü kaydedilir.
  2. Ortam Hazırlığı: Test, güvenli bir yatak veya klinik masa üzerinde yapılır. Yüksekte çalışanlarda yere yakın, emniyetli bir alan tercih edilir.
  3. Ekipman: Gerekirse göz hareketleri videonistagmografi (VNG) ile kaydedilebilir. Elbise rahat olmalı, ayakkabılar çıkartılmalıdır.
  4. Uyarılar: Test sırasında vertigo, bulantı, düşme riski olabileceği çalışanla paylaşılır. Yardımcı personel hazır bulunur.

3.2 Adım Adım Manevra
  1. Başlangıç Pozisyonu
    • Kişi test masasına oturtulur.
    • Baş 45° sağa veya sola döndürülür (kanal tarafına göre).
    • Ayaklar düz şekilde, eller kenarda veya göğüste tutulur.
  2. Hızlı Sırt Üzerine Yatırma
    • Baş pozisyonunu koruyarak, çalışan sırt üstü yatırılır.
    • Boyun, yaklaşık 20° hiper ekstansiyona getirilir.
    • Test sırasında gözler açık veya gözlük kapalı olarak gözlenir.
  3. Göz Hareketlerinin Gözlemlenmesi
    • Nistagmus yönü ve süresi kaydedilir.
    • Vertigo şiddeti ve süresi not edilir.
    • Göz hareketleri genellikle üst göz kaslarının hızlı ritmik hareketi şeklinde görülür.
  4. Testin Tekrarı
    • Aynı prosedür diğer tarafa uygulanır.
    • Her iki tarafın karşılaştırması, asimetri veya unilateral disfonksiyon hakkında bilgi verir.

3.3 Güvenlik Önlemleri
  • Baş ve boyun yaralanmaları olan kişilerde dikkatli olunmalıdır.
  • Test sırasında çalışanı destekleyen ikinci kişi hazır bulunmalıdır.
  • Yüksekte çalışanlar için teste zeminde, yumuşak altlık üzerinde başlanır.
  • Şiddetli vertigo durumunda test derhal durdurulur.

4. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

DHM’de gözlenen parametreler şunlardır:

ParametreNormal BulgularPatolojik Bulgularİş Sağlığı Yorumu
Nistagmus süresi0–1 sn minimal>5–10 sn pozisyona bağlıUzun süreli nistagmus = vestibüler bozukluk, yüksekte riskli
Nistagmus yönüYok veya minimalYatay-rotator veya torsiyonelTek taraflı asimetri = BPPV
Vertigo şiddetiYok veya hafifŞiddetli baş dönmesi, bulantıŞiddetli vertigo = yüksekte çalışamaz
Baş tarafı etkilenmesiSimetrikTek taraflıKanala göre risk değerlendirmesi yapılır

Not: İş güvenliği perspektifinde, DHM bulgusu yüksekte çalışma uygunluğu kriterlerinden biridir. Pozitif test sonucu, çalışan için geçici iş kısıtlaması ve denge rehabilitasyonu gerektirir.

5. ÖRNEKLER
Örnek 1: Sağ Posterior Kanal BPPV
  • Baş sağa döndürülür ve sırt üstü yatırılır.
  • Göz hareketi: torsiyonel nistagmus sağ üst göz kaslarında başlar.
  • Vertigo süresi: 8 saniye.
  • İş güvenliği yorumu: Sağ posterior kanal BPPV pozitif. Yüksekte çalışma yasak, vestibüler rehabilitasyon gerekir.

Örnek 2: Sol Posterior Kanal BPPV
  • Baş sola döndürülür, sırt üstü yatırılır.
  • Göz hareketi: torsiyonel nistagmus sol üst göz kaslarında.
  • Vertigo: hafif, 4 saniye.
  • İş güvenliği yorumu: Minimal disfonksiyon. Çalışma öncesi denge egzersizi ve gözlemle test tekrarı yapılabilir.

Örnek 3: Bilateral Vestibüler Disfonksiyon
  • Baş her iki tarafa yatırıldığında nispeten az nistagmus, ancak vertigo eşlik eder.
  • İş güvenliği yorumu: Yüksekte çalışma riskli; dikkatli gözetim ve fizik tedavi önerilir.

6. UYGULAMA VE İSG ENTEGRASYONU
6.1 Risk Değerlendirmesi

DHM bulguları, işyeri risk analizi ile entegre edilmelidir:

DHM SonucuYüksekte Çalışma KararıÖnerilen Önlemler
Negatif / NormalÇalışabilirRutin denge takibi
Hafif VertigoÇalışabilir, gözetim altındaGünlük denge egzersizi, ara kontroller
Pozitif / Şiddetli VertigoGeçici uygun değilVestibüler rehabilitasyon, tekrar test sonrası karar

6.2 Eğitim ve Rehabilitasyon
  • Pozitif DHM sonucu olan çalışanlara BPPV egzersizleri (Epley manevrası vb.) öğretilir.
  • İş sağlığı birimi, test sonrası takip ve kayıt yapmalıdır.
  • Düzenli DHM uygulaması, yüksekte çalışanlarda düşme riskini azaltan proaktif bir önlemdir.

7. SONUÇ

Dix–Hallpike Manevrası, yüksekte çalışacak personelin vestibüler fonksiyonlarını objektif şekilde değerlendiren kritik bir testtir.

Önemli noktalar:

  1. Vestibüler fonksiyon bozukluğu, yüksekte çalışma için doğrudan bir risk faktörüdür.
  2. DHM, BPPV ve unilateral posterior kanal disfonksiyonunu tespit eder.
  3. İş sağlığı uygulamasında DHM bulguları, yüksekte çalışma uygunluğu, geçici iş kısıtlaması ve rehabilitasyon planlaması ile doğrudan ilişkilidir.
  4. Test, güvenli bir ortamda, yardım ve dikkatli gözlemle uygulanmalıdır.
  5. Bulgular kayıt altına alınmalı ve çalışan takibi sağlanmalıdır.

DHM’nin iş sağlığı perspektifi, sadece bir tanı testi değil, çalışan güvenliğini artıran ve iş kazalarını önleyen bir önleyici uygulamadır. Bu nedenle düzenli DHM uygulaması ve takip sistemi, yüksekte çalışacak personel için standardize edilmiş bir güvenlik protokolü olmalıdır.

DIX–HALLPIKE MANEVRASI UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

Belge No: DHM-01  Revizyon No: 00  Tarih: ……/……/20…

1. ÇALIŞAN BİLGİLERİ
AlanBilgi
Adı Soyadı
TC Kimlik No
Yaş / Cinsiyet
Departman / Görev
Çalışma Ortamı
Maruz Kalınan Faktörler (Titreşim, Gürültü, Yükseklik vb.)
Testi Uygulayan Hekim / Uzman

2. TESTİN AMACI

Dix–Hallpike manevrası, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) şüphesinde, özellikle posterior veya anterior semisirküler kanal tutulumu değerlendirmesi için kullanılan standart vestibüler testtir.
İşyeri hekimliği açısından, yüksekte çalışma, vinç kabinleri, iskele, direk üstü bakım ve kapalı alan çalışmaları gibi pozisyon değişikliğinin sık olduğu işlerde vestibüler sistem bütünlüğünü değerlendirmede kullanılır.

3. TEST ÖNCESİ HAZIRLIK
AdımUygulamaAçıklama
1Çalışan bilgilendirilirBaş dönmesi, mide bulantısı hissi olabileceği anlatılır.
2Kontrendikasyonlar sorgulanırServikal travma, ciddi boyun hareket kısıtlılığı, retinal dekolman, ileri yaşta düşme riski varsa test yapılmaz.
3Güvenlik önlemleri alınırTest yatağına baş hizasında minder konur, personel gerekirse destek olur.
4Gözlem formu hazırlanırGöz ve baş hareketleri not edilecektir.

4. UYGULAMA BASAMAKLARI

Amaç: Baş hareketi ile birlikte ortaya çıkan nistagmus ve vertigo belirtilerini değerlendirmek.

AşamaUygulama AdımıKlinik Gözlem
1Çalışan oturur, baş 45° sağa çevrilir.Baş yönü test edilecek kulak tarafına göre belirlenir.
2Test uygulayıcısı destek olarak çalışanın baş ve omzundan tutar.Güvenli geçiş için destek sağlanır.
3Hızlı bir hareketle çalışan sırtüstü yatırılır, başı yatağın kenarından 20–30° aşağıda kalacak şekilde pozisyonlanır.Vestibüler kanalların uyarılması sağlanır.
4Göz hareketleri (nistagmus) 30 sn boyunca gözlenir.Gözler açık kalmalı, nistagmus yönü (yukarı, aşağı, torsiyonel) not edilir.
5Test tamamlanınca kişi yavaşça oturur pozisyona getirilir.Dönme hissi veya mide bulantısı gözlenir.
6Aynı işlem diğer taraf için tekrarlanır.İki taraf arasında belirgin fark varsa pozitif kabul edilir

5. GÖZLEM VE KAYIT TABLOSU
ParametreSağ TarafSol TarafAçıklama
Vertigo Hissi“Var” veya “Yok” olarak işaretlenir.
Nistagmus Başlangıç SüresiBaş pozisyonundan sonra saniye cinsinden ölçülür.
Nistagmus SüresiOrtalama 5–30 sn arası sürer.
Nistagmus YönüYukarı, aşağı, torsiyonel yön kaydedilir.
Şiddet (subjektif)1: hafif – 2: orta – 3: şiddetli
Test Sonrası DengesizlikDuruşta salınım, göz kararması vb. not edilir

6. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
BulgularKlinik AnlamıYorum
Nistagmus + Vertigo (aynı tarafta)Pozitif Dix–Hallpike – Posterior kanal BPPVYüksekte çalışma uygun değildir; ileri tetkik gerekir.
Vertigo var, nistagmus yokPsikojenik veya santral vertigo olasılığıNörolojik değerlendirme önerilir.
Nistagmus var, vertigo yokGörsel vestibüler uyumsuzlukGörsel ve postüral değerlendirme yapılmalı.
Her iki testte negatifNormal vestibüler yanıtÇalışan yüksekte çalışmaya aday olabilir.

7. YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME
Değerlendirme AlanıBulgularİş Sağlığı Yorumu
Vestibüler Denge
Baş Hareketine Tolerans
Göz Odak Stabilitesi
Duruşta Denetim
Reaksiyon Süresi
Genel Uygunluk“Uygun / Şartlı Uygun / Uygun Değil” seçeneklerinden biri işaretlenir.

8. GÜVENLİK VE İŞ SAĞLIĞI NOTLARI
  • Pozitif test sonucu alınan çalışanlar yükseklik, kapalı alan, hareketli platform veya denge gerektiren işlerde çalıştırılmamalıdır.
  • Çalışanın vertigo nedeni belirlenmeden yüksekliğe çıkması yasaktır.
  • Negatif test sonucu olsa dahi, tekrarlayan baş dönmesi, dengesizlik veya ani pozisyon değişikliklerinde rahatsızlık bildiren çalışanlar yeniden değerlendirilmeli.
  • Test sonrası bulantı veya baş dönmesi gelişen çalışanlar 15–20 dk gözlem altında tutulmalıdır.

9. GÖZLEM VE DEĞERLENDİRME NOTLARI
TarihUygulayıcı AdıBulgularYorum / Notlarİmza

10. SONUÇ VE KARAR
Sonuçİş Sağlığı Değerlendirmesi
NegatifVestibüler yanıt normal. Yüksekte çalışma için engel yoktur.
Şartlı UygunHafif vertigo veya kısa süreli nistagmus gözlenmiştir. Klinik takip ve gerekirse KBB / nöroloji değerlendirmesi önerilir.
PozitifPosterior kanal kaynaklı pozisyonel vertigo tespit edilmiştir. Yüksekte çalışma uygun değildir. Tedavi ve kontrol sonrası yeniden değerlendirme gerekir.

11. FORMU DOLDURAN
Ad SoyadGörevİmza

12. SON SÖZ – KLİNİK VE İŞ SAĞLIĞI YORUMU

Dix–Hallpike manevrası, yalnızca vestibüler kanal tutulumunu saptayan bir test değildir; aynı zamanda çalışanın postüral kontrol, denge stratejisi ve görsel-vestibüler koordinasyon becerisinin de dolaylı göstergesidir.
İşyeri ortamında özellikle yüksekte çalışanlar için bu testin değeri, dengesizliğe neden olabilecek iç kulak kökenli sorunları erken tespit etmesi açısından büyüktür.
Vertigo veya nistagmus gözlenen bir çalışanın bu durumu yalnızca “baş dönmesi” olarak değerlendirilmemeli; iş kazası riski ve düşme potansiyeli yüksek bir uyarı olarak kabul edilmelidir.

Kapsamlı bir iş sağlığı değerlendirmesinde, Dix–Hallpike sonucu;

  • Romberg, Unterberger, Past Pointing, Fukuda, Tandem Walk testleriyle birlikte yorumlanmalı,
  • Çalışanın vestibüler-propriyoseptif bütünlüğü dinamik postürografi veya denge platformu testleriyle desteklenmelidir.

Sonuçta, bu form yalnızca bir test kaydı değil; iş güvenliğini doğrudan etkileyen nöro-duyusal risklerin izlenebilir bir belgesidir.

Denge, insanın çevre ile güvenli etkileşimini sağlayan en karmaşık nörofizyolojik işlevlerden biridir. Günlük yaşamda çoğu zaman farkına varılmadan sürdürülen bu denge kontrolü, iş yaşamında –özellikle yüksekte, hareketli platformlarda, iskelelerde, vinç kabinlerinde veya gemi güvertelerinde çalışan bireyler için– hayati bir öneme sahiptir.
Dengenin korunması; vestibüler sistem (iç kulak), proprioseptif sistem (kas, eklem ve tendon algısı) ve görsel sistemin uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Bu üçlüden birinde meydana gelen bozukluk, kişinin postüral stabilitesini azaltır ve düşme riskini ciddi biçimde artırır.

Dix–Hallpike Manevrası, vestibüler sistemdeki yarım daire kanallarının, özellikle de posterior kanalın pozisyon değişikliklerine verdiği yanıtı ölçmek amacıyla geliştirilmiş, tıbbi geçerliliği yüksek bir değerlendirme yöntemidir. Klinik olarak, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısında temel testlerden biridir.
Ancak son yıllarda, bu manevra yalnızca hastalık tanısı koymak için değil; iş sağlığı değerlendirmelerinde vestibüler yanıtın bütünlüğünü anlamak amacıyla da kullanılmaktadır.

İşyerinde yükseklik, basınç değişimi, titreşim, yüksek hızda dönen makineler veya sürekli pozisyon değişimi gerektiren görevlerde çalışan bireylerin vestibüler sistemleri, günlük yaşam koşullarına göre çok daha yüksek stres altındadır. Bu nedenle, çalışma öncesi periyodik muayenelerde Dix–Hallpike testi, dengenin temel bileşenlerinden birinin fonksiyonel sağlamlığını objektif olarak ölçme fırsatı sunar.

Bu form, Dix–Hallpike manevrasının standartlaştırılmış biçimde uygulanmasını, gözlem bulgularının kayıt altına alınmasını ve sonuçların iş güvenliği açısından yorumlanmasını amaçlamaktadır.
Formun uygulanması sırasında elde edilen veriler, yalnızca vestibüler sistemdeki olası bir bozukluğun tespitiyle sınırlı kalmamalı; çalışanın yüksekten düşme, refleks yavaşlaması, baş pozisyonu değişiminde dengesizlik gibi risk faktörlerinin de belirlenmesine katkı sağlamalıdır.

İş sağlığı profesyonelleri için bu formun en önemli işlevi, biyolojik sistemler arası bütünlüğü gözlemlemektir. Vestibüler sistemin beyin sapı, serebellum ve proprioseptif ağlarla kurduğu hassas bağlantılar, bir çalışanın sadece “denge duruşunu” değil, aynı zamanda iş kazalarına karşı korunma kapasitesini de belirler.
Bu nedenle Dix–Hallpike Manevrası, tek başına bir klinik test değil, iş güvenliği kültürünün fizyolojik bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir.

Formun yapılandırılmış bölümleri —çalışan bilgileri, test öncesi hazırlık, uygulama adımları, gözlem alanları, puanlama tablosu ve sonuç değerlendirmesi—;
• Testin tekrarlanabilirliğini,
• Farklı hekim veya sağlık personeli tarafından standart gözlem yapılabilmesini,
• Bulguların objektif olarak kayıt altına alınmasını sağlar.

Sonuçların yorumlanması aşamasında, testte nistagmus ve vertigo varlığı yüksekte çalışmanın güvenliği açısından doğrudan uyarı kabul edilmelidir. Testin pozitif çıktığı çalışanlar, tedavi ve rehabilitasyon süreci tamamlanmadan yüksekte veya dengesiz zeminli ortamlarda görevlendirilmemelidir.
Negatif test sonucu ise, vestibüler bütünlüğün iş güvenliği açısından uygun olduğunu gösterir; ancak bu durum periyodik aralıklarla yeniden doğrulanmalıdır.

Bu formun uygulanmasıyla, işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları yalnızca bir tıbbi test sonucu elde etmezler; aynı zamanda çalışanın nörosensoriyel denge kapasitesine dair objektif bir veri tabanı oluştururlar. Bu veriler, iş kazası analizlerinde, rehabilitasyon planlamalarında ve yüksekte çalışma eğitimlerinde referans olarak kullanılabilir.

Sonuç olarak;
Dix–Hallpike Manevrası Uygulama ve Değerlendirme Formu, hem klinik doğruluğu hem de iş sağlığı açısından pratik uygulanabilirliğiyle, denge, güvenlik ve mesleki uygunluk değerlendirmelerinin bütüncül bir parçası olmayı hedeflemektedir.
Her bir kayıt, yalnızca bir test sonucu değil; aynı zamanda bir çalışanın güvenli yaşama ve çalışma hakkının bilimsel teminatıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #dix–hallpikemanevrası #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni3 Kasım 2025
2 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Past Ponting Testi – Propriyosepsiyon

PAST POINTING TESTİ: DENGE, VESTİBÜLER FONKSİYON VE YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

İş sağlığı ve güvenliği açısından, yüksekte çalışan bireylerin denge, koordinasyon ve vestibüler sistem fonksiyonlarının doğru şekilde değerlendirilmesi, ölümcül kazaları önlemenin en etkin yollarından biridir. İnsan dengesini sağlayan üç temel sistem — vestibüler sistem, propriyosepsiyon ve görsel sistem — birlikte çalışarak bedenin uzaydaki konumunu kontrol eder. Bu sistemlerden birindeki aksama, özellikle yüksek irtifada veya dar yüzeylerde çalışan işçilerde ciddi düşme risklerine yol açabilir.

Bu üçlü denge sisteminin klinik değerlendirmesinde Past Pointing Testi (Hata Noktalama Testi) önemli bir yer tutar. Özellikle vestibüler nükleus, serebellar bağlantılar ve propriyoseptif geri bildirim mekanizmalarının entegrasyonunu test eder.

Past Pointing Testi, vestibüler sistemin baş hareketlerine ve uzay algısına karşı verdiği motor yanıtların doğruluğunu değerlendirir. Başka bir deyişle, kişi elini hedefe doğru yönlendirirken hedefi “ıska geçiyorsa”, bu durum vestibüler sistem veya beyincik kaynaklı bir koordinasyon bozukluğunu gösterir.

Bu yazıda Past Pointing Testi’nin:

  • Fizyolojik temelleri,
  • Adım adım uygulama protokolü,
  • Örnek uygulamaları,
  • Yüksekte çalışma yapan kişilerde değerlendirilme biçimi ve sonuç yorumlama ilkeleri,
  • İş sağlığı ve güvenliği açısından anlamı

bilimsel temelde ve saha pratiğine uyarlanmış biçimde ele alınmıştır.

Past Pointing Testinin Fizyolojik Temelleri
Vestibüler Sistem ve Uzay Algısı

Vestibüler sistem, iç kulakta yer alan yarım daire kanalları ve otolit organları (utrikül ve sakkül) aracılığıyla başın konumunu, hızını ve ivmesini algılar. Bu bilgiler beyin sapı ve beyinciğe iletilir.

Bu sistemin görevi, baş hareketleriyle göz ve kas sistemleri arasında dengeleyici refleksleri başlatmaktır. Eğer vestibüler sistem bozulursa, kişi uzaydaki konumunu doğru algılayamaz; elini veya vücudunu yanlış yöne hareket ettirir.

Past Pointing Testi tam olarak bu noktada devreye girer. Test, vestibüler sistemden beyin sapına ve beyincik korteksine giden sinyallerin doğruluğunu ve simetrisini değerlendirir.

Serebellumun Rolü

Serebellum (beyincik), hareketlerin inceliğini ve zamanlamasını kontrol eder. Vestibüler sistemden gelen verileri motor korteksin komutlarıyla karşılaştırır. Eğer bir hata varsa, beyincik düzeltici sinyaller üretir.

Past Pointing Testi sırasında kişi hedefe ulaşmaya çalışırken, beyincik – vestibüler çekirdek – propriyoseptif geri bildirim döngüsü aktif olarak test edilir.

Propriyosepsiyon ve Görsel Katkı

Propriyoseptif sistem kaslar, tendonlar ve eklemlerden bilgi toplar; vücudun konumunu “gözler kapalıyken bile” fark etmemizi sağlar.

Bu nedenle test, gözler açık ve kapalı olarak yapılır:

  • Gözler açıkken görsel sistem hataları telafi eder.
  • Gözler kapalıyken vestibüler ve propriyoseptif sistemin saf fonksiyonu değerlendirilir.

Testin Uygulanışı – Klinik Protokol
Test Ortamı ve Hazırlık
  • Oda sessiz, iyi aydınlatılmış ve sabit bir referans noktası olmalıdır.
  • Katılımcı oturur pozisyonda, sırtı dik şekilde konumlandırılır.
  • Uygulayıcı (örneğin işyeri hekimi veya fizyoterapist) karşısında oturur.
  • Katılımcının iki kolu omuz hizasında uzatılır, ellerin işaret parmakları karşılıklı olacak şekilde hizalanır.

Gözler Açık Aşaması
  1. Katılımcı ve uygulayıcı işaret parmaklarını birbirine değdirir.
  2. Ardından kollar yanlara indirilir ve tekrar yukarı kaldırılarak hedef parmağa dokunması istenir.
  3. Bu işlem birkaç kez tekrarlanır.
  4. Bu aşamada genellikle sapma görülmez; görsel sistem hata düzeltir.

Gözler Kapalı Aşaması
  1. Katılımcının gözleri kapatılır.
  2. Aynı hareket dizisi tekrarlanır: eller yana indirilir ve hedef parmağa dokunması istenir.
  3. Eğer kişi hedefi kaçırırsa (“past pointing” yaparsa), sapmanın yönü ve miktarı kaydedilir.

Testin Modifikasyonları
  • Başın Dönmesiyle Uygulama: Baş hafifçe bir yöne (örneğin sağa 30°) çevrilir ve test tekrarlanır. Vestibüler sistemdeki asimetrik aktivasyonun etkisi bu şekilde gözlenebilir.
  • Ayakta Durarak Uygulama: Propriyoseptif yük artar; denge testiyle entegre edilir.
  • Dinamik Versiyon: Katılımcı gözleri kapalıyken başını hafifçe hareket ettirir, bu sırada hedefi bulması istenir.

Sonuçların Değerlendirilmesi
Normal Sonuç
  • Gözler açık ve kapalıyken hedef doğru bulunur.
  • Sapma < 2 cm’dir.
  • Baş döndürülse bile hedef tutturulur.
    Bu durumda vestibüler ve propriyoseptif sistemler dengeli çalışmaktadır.

Patolojik Sonuç
  • Gözler kapalıyken hedefin sapması > 5 cm’dir.
  • Sapma sürekli aynı yöne oluyorsa tek taraflı vestibüler disfonksiyon düşünülür.
  • Sapma yönü, genellikle hipofonksiyon gösteren vestibüler labirentin bulunduğu tarafa doğrudur.
  • Rastgele veya geniş sapmalar varsa beyincik veya propriyosepsiyon kaynaklı bozukluk olasılığı artar.

Yorumlama Rehberi
BulgularOlası NedenKlinik Yorum
Sağ yöne sapmaSağ labirent hipofonksiyonuSağ vestibüler sinir zayıf
Sol yöne sapmaSol labirent hipofonksiyonuSol vestibüler çekirdek etkilenmiş
Rastgele sapmalarSerebellar disfonksiyonBeyincik koordinasyon bozukluğu
Her iki yöne düzensiz sapmaPropriyosepsiyon eksikliğiKas-eklem geri bildirimi zayıf

Yüksekte Çalışma Açısından Değerlendirme

Yüksekte çalışma, vestibüler sistemin ve propriyosepsiyonun kusursuz bir şekilde entegre olmasını gerektirir. Başın ani hareketleri, dengesiz yüzeyler ve rüzgâr gibi faktörler, vestibüler stres yaratır.

Past Pointing Testinin İş Sağlığı Perspektifi

Past Pointing Testi, yüksekte çalışan personelde şu durumları önceden tespit etmek için kullanılabilir:

  • Vestibüler adaptasyon yetersizliği
  • Uzay oryantasyonu hataları
  • Göz-baş koordinasyon eksikliği
  • Denge reflekslerinin gecikmesi

Bu test, işe giriş muayenelerinde ve periyodik sağlık kontrollerinde “denge değerlendirme bataryasının” bir parçası olarak uygulanabilir.

Örnek Uygulama Senaryosu

Bir tersanede 45 yaşındaki bir kaynakçı, yüksek iskelede başını ani çevirdiğinde dengesini kaybettiğini bildiriyor.

  • HIT testinde hafif sakkadik hareketler görülüyor.
  • Past Pointing Testi’nde gözler kapalıyken sağa 7 cm’lik sapma kaydediliyor.
    → Bu bulgular sağ vestibüler labirent hipofonksiyonunu düşündürür.

Sonuç: Bu kişi, yüksek çalışma pozisyonundan geçici olarak uzaklaştırılır, denge rehabilitasyonu (vestibüler egzersizler) başlatılır.

Past Pointing Testi ve Propriyosepsiyonun Entegrasyonu
Propriyoseptif Katkı

Eğer birey gözleri kapalıyken bile hedefe doğru yönelme eğilimindeyse, propriyosepsiyon sisteminin güçlü olduğu düşünülür. Ancak vestibüler sistem zayıfsa, kişi hedefe sapma yönünde tekrarlayan hatalar yapar.

Romberg ve Unterberger ile Birlikte Kullanım

Past Pointing testi tek başına vestibüler bozukluk hakkında bilgi verirken, Romberg ve Unterberger testleriyle birlikte kullanıldığında kişinin denge ve oryantasyon kabiliyeti bütüncül olarak değerlendirilebilir.

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar
  1. Test öncesi kişi yeterince dinlenmiş olmalıdır; yorgunluk sonucu hatalı sapmalar görülebilir.
  2. Test ortamı gürültüsüz ve sabit referanslı olmalıdır.
  3. Baş hareketi içeren varyasyonlarda, ani baş çevirmeden kaçınılmalıdır.
  4. Göz kapama süresi kısa tutulmalı, kişiye rehberlik edilmelidir.
  5. Test sonuçları objektif olarak ölçülmeli (örneğin cetvelle sapma mesafesi kaydedilmelidir).

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Öneriler
Risk Yönetimi

Past Pointing Testi sonuçları, yüksekte çalışmaya uygunluk kararlarında yardımcı bir parametre olarak kullanılabilir.

  • Hafif sapmalar → izlem ve eğitimle telafi edilebilir.
  • Orta ve ciddi sapmalar → vestibüler rehabilitasyon programı ve geçici görev değişikliği gerektirir.

Eğitim ve Rehabilitasyon

Vestibüler sistemin adaptasyonu mümkündür.

  • Baş-hareket egzersizleri,
  • Göz takibi çalışmaları,
  • Denge platformu eğitimleri,
  • Yavaş tempo proprioseptif egzersizler (ör. tek ayak üzerinde durma, başı hafifçe sağ-sol çevirme)

uygun programlarla uygulanarak sistem yeniden dengelenebilir.

Düzenli İzlem

Yüksekte çalışanlarda Past Pointing Testi yılda en az bir kez tekrarlanmalıdır. Vestibüler sistem yaşla zayıfladığı için özellikle 40 yaş üzeri çalışanlarda periyodik değerlendirme önemlidir.

Bilimsel Dayanaklar ve Literatür Notları

Çeşitli klinik çalışmalarda Past Pointing Testi’nin vestibüler sistem bozukluklarını saptamada duyarlılığı %70-80 arasında bildirilmiştir. Özellikle unilateral labirent hipofonksiyon, vestibüler nörit, serebellar lezyonlar ve migrenöz vertigo olgularında belirgin sapmalar tespit edilmiştir (Kaynak: Baloh & Honrubia, Clinical Neurophysiology of the Vestibular System, 2001).

Ayrıca iş sağlığı ortamlarında, testin nörosensoriyel denge taramalarına entegre edilmesi, Avrupa İş Sağlığı ve Ergonomi Kurumu’nun (EU-OSHA) “Occupational Balance Screening” rehberlerinde önerilen uygulamalar arasında yer almaktadır.

Sonuç

Past Pointing Testi, basit ama nörofizyolojik olarak derin bir anlam taşıyan bir testtir.
Yüksekte çalışma gibi vestibüler stabilitenin kritik olduğu işlerde, bu test:

  • Vestibüler asimetriyi,
  • Beyincik kaynaklı koordinasyon bozukluklarını,
  • Propriyoseptif entegrasyon zayıflıklarını
    erken dönemde tespit ederek kazaların önüne geçilmesini sağlar.

Gözler kapalıyken hedefi kaçıran bir el hareketi, yüksekte düşme riski anlamına gelir. Bu nedenle Past Pointing Testi, işe giriş muayenelerinde ve periyodik kontrollerde standart hale getirilmelidir.

Dengesi sağlam bir çalışan, yalnızca üretken değil; aynı zamanda kendi ve çevresinin güvenliğini de koruyan kişidir. Vestibüler testler, bu güvenliğin bilimsel teminatıdır.

PAST POINTING TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU
1. Form Kimlik Bilgileri
AlanBilgi
Adı Soyadı
T.C. Kimlik No
Birim / Departman
Görevi
Tarih
Uygulamayı Yapan Uzman
Test Ortamı (Aydınlık, sessiz, zeminin durumu)

2. Testin Amacı

Bu test, bireyin propriyoseptif ve vestibüler sistem koordinasyonunu değerlendirmek, denge ve yön tayini kabiliyetinde bozulma olup olmadığını belirlemek amacıyla uygulanır. Özellikle yüksekte çalışma, dar platform hareketi veya ekipmanla hassas kontrol gerektiren işlerde görev alacak çalışanlarda denge merkezinin (vestibüler sistemin) yeterliliği tespit edilir.

3. Testin Uygulama Basamakları
BasamakAçıklama
1. HazırlıkTest ortamı sessiz, aydınlık ve zemini düz olmalıdır. Test edilen kişi rahat kıyafet giymelidir.
2. PozisyonKişi sandalyeye dik oturur veya ayakta sabit bir pozisyonda durur. Kollar omuz hizasında öne doğru uzatılır, eller açık ve parmaklar birleştirilmiştir.
3. Referans Noktası BelirlemeUygulayıcı, test edilenin her iki eline işaret parmak uçlarından temas eder (başlangıç noktası).
4. Gözlerin KapatılmasıKişiye gözlerini kapatması söylenir. Baş sabit pozisyonda kalır.
5. Kolların DöndürülmesiTest edilen kişi kollarını 90° yukarıya kaldırır, ardından başlangıç pozisyonuna geri indirir. Bu hareketi 5 kez yapar.
6. Past Pointing DeğerlendirmesiKişi gözleri kapalı şekilde, ellerini yeniden uygulayıcının parmak uçlarına dokundurmaya çalışır. Sapma yönü ve miktarı değerlendirilir.
7. Her İki Taraf İçin TekrarSağ ve sol taraf ayrı ayrı değerlendirilir.

4. Değerlendirme Kriterleri
GözlemBulgularPuanlama
Kolların yönü (sağa/sola sapma)0–5 cm: Normal sınır
6–10 cm: Hafif sapma
>10 cm: Belirgin sapma		– 0
– 1
– 2
Kolların aşağıya veya yukarıya sapmasıEşit düzeyde: Normal
Bir kol aşağıda/yukarıda: Dengesizlik		– 0
– 1
– 2
Ritmik hareket tekrarıAkıcı ve simetrik: Normal
Yavaş, tereddütlü: Hafif bozukluk
Düzensiz, titrek: Belirgin bozukluk		– 0
– 1
– 2
Baş pozisyonu değişikliğiSabit: Normal
Baş dönmesi veya yön kaybı: Patolojik bulgu		– 0
– 1
– 2

Toplam Puan: 0 – 8
Yorum:

  • 0–2: Normal denge fonksiyonu
  • 3–5: Hafif vestibüler koordinasyon bozukluğu – İzlem ve ek test önerilir
  • 6–8: Belirgin vestibüler veya propriyoseptif bozukluk – Yüksekte çalışma için uygun değildir

5. Ek Bulgular (Klinik Gözlem Alanı)
BulgularEvet / HayırAçıklama
Test sırasında baş dönmesi hissi☐ / ☐
Nistagmus (göz titremesi) gözlendi☐ / ☐
Kolda veya vücutta titreme☐ / ☐
Test sırasında dengesini kaybetme eğilimi☐ / ☐
Gözler açıldığında belirgin yön karışıklığı☐ / ☐
Diğer gözlemler (not alanı)

6. Sonuç ve Yorum
AlanBilgi
Genel Denge Değerlendirmesi☐ Normal ☐ Hafif Bozuk ☐ Belirgin Bozuk
Vestibüler Sistem Uygunluğu (Yüksekte Çalışma İçin)☐ Uygun ☐ Uygun Değil
Ek Öneri☐ Vestibüler Rehabilitasyon
☐ Nörolojik Değerlendirme
☐ Tekrar Test (x Gün)
Açıklama

7. Uzman Onayı

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

8. Arka Sayfa Notu (Bilgilendirme Amaçlı)

Past Pointing Testi, genellikle Unterberger ve Romberg testleriyle birlikte uygulanır. Bu üç test birlikte, denge merkezlerinin (serebellum, vestibüler sistem, propriosepsiyon) bütünlüğünü ortaya koyar.
Test, özellikle yüksekte çalışma, iskele kullanımı, gemi bakım-onarım, vinç kabini çalışmaları, enerji nakil hatları gibi işlerde görev yapacak çalışanlarda denge reflekslerinin güvenli düzeyde olup olmadığını anlamak için kritik öneme sahiptir.

Testin sonucu “Uygun Değil” olarak değerlendirilen çalışanlar, daha ileri vestibüler değerlendirme ve görsel-kinestetik denge egzersizleri programına yönlendirilmelidir.

Past Pointing Testi, vestibüler sistemin, proprioseptif duyunun ve motor koordinasyonun birlikte işlev gördüğü bir denge kontrol testidir. Testin temel amacı, kişinin uzayda yön tayini becerisini ve ekstremite hareketlerinin merkezi sinir sistemi tarafından doğru biçimde yönlendirilip yönlendirilmediğini ortaya koymaktır. Test sırasında kolların sağa, sola, aşağıya veya yukarıya belirgin sapma göstermesi, genellikle vestibüler sistemde lateralize bir bozukluk, serebellar koordinasyon kaybı veya propriyoseptif geri bildirim eksikliği ile ilişkilidir.

Uygulama sonucunda elde edilen bulguların Unterberger ve Romberg testleriyle karşılaştırılması, dengenin duyusal bileşenlerinin hangi düzeyde etkilendiğini anlamak açısından önemlidir. Past Pointing Testi’nin tek başına patolojik sonuç vermesi, çoğu zaman geçici vestibüler uyumsuzluk veya yorgunlukla ilişkili olabilir; ancak aynı zamanda periferik vestibüler hastalıklar (örneğin labirentit, vestibüler nörinit) ya da serebellar sistem bozukluklarının erken bulgusu da olabilir.

Bu testte saptanan belirgin sapma, asimetrik hareket veya gözleri kapalı iken yön karıştırma eğilimi, kişinin yüksek yerlerde, dar platformlarda veya sürekli baş pozisyonu değişikliği gerektiren görevlerde çalışmasının güvenli olmadığını gösterir. Çünkü bu tür görevlerde denge reflekslerinin milisaniyelik gecikmesi bile düşme riskini artırabilir.

Sonuç olarak, Past Pointing Testi’nin normal sınırlarda olduğu kişiler, vestibüler denge açısından yüksekte çalışmaya uygun kabul edilebilir. Hafif bozukluk saptanan kişilerde, kısa süreli vestibüler denge egzersizleri ve ikinci bir kontrol testi önerilir. Belirgin bozukluk bulunan bireyler ise nörolojik veya otolojik uzman değerlendirmesine yönlendirilmelidir.

Test sonuçlarının yorumlanmasında, kişinin yaşı, uyku düzeni, kullanılan ilaçlar, kafein ve nikotin alımı, baş-boyun travması öyküsü gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması gereklidir. Bu değişkenler, geçici dengesizlik veya oryantasyon bozukluğu yaratabilir.

Bu değerlendirme formu, sadece bir “test sonucu” değil, aynı zamanda çalışanın bedensel denge güvenliğinin belgeye dayalı kanıtı niteliğindedir. İş sağlığı ve güvenliği açısından, özellikle yüksekte çalışma onayı verilmeden önce Past Pointing, Unterberger ve Romberg testlerinin birlikte değerlendirilmesi önerilir.

Sonuçta, Past Pointing Testi, basit görünmesine karşın, insan dengesinin nörolojik altyapısını ortaya çıkaran kritik bir güvenlik göstergesidir. Bu test sayesinde; çalışanların baş dönmesi, yön karıştırma, ani dengesizlik ve düşme gibi durumlara karşı iş öncesi koruyucu bir tarama yapılmış olur.
Bu yönüyle test, yalnızca bireyin değil, aynı zamanda tüm çalışma ekibinin güvenliğini artıran önleyici bir uygulamadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #pastpontingtesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni2 Kasım 2025
1 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Heel-to-Shin (Topuk–Diz) Testi – Propriyosepsiyon

Heel-to-Shin Testi Nedir? Temel Kavramlar

Heel-to-Shin testi (Türkçesi: Topuk–Diz testi), alt ekstremite koordinasyonu ve proprioseptif sistemin bütünlüğünü değerlendirmek için kullanılan klasik bir nörolojik muayene testidir.
Test, kişinin topuğunu karşı bacağın dizine yerleştirip bacağını boyunca indirmesi sırasında koordinasyon, denge ve kas kontrolünü ölçer.

  • Amaç: Serebellar (beyincik) ve proprioseptif yolların fonksiyonunu değerlendirmek.
  • Kapsanan sistemler:
    1. Serebellum: Kas tonusu, koordinasyon ve motor kontrol.
    2. Proprioseptif yollar (dorsal column): Alt ekstremite pozisyonunu algılamak ve hareketi düzeltmek.
    3. Görsel sistem: Test sırasında görsel destekle dengeyi optimize eder.

Klinik Önemi

Heel-to-Shin testi, aşağıdaki durumlarda kullanılır:

  • Serebellar lezyon şüphesi (inme, multipl skleroz, travmatik beyin hasarı)
  • Vestibüler sistemle ilişkili koordinasyon problemleri
  • Yaşlı veya riskli iş ortamlarındaki denge kaybının değerlendirilmesi
  • Yüksekte çalışma gerektiren işlerde düşme riskinin erken tespiti

Test, özellikle yüksekte çalışacak personelin alt ekstremite motor kontrolünü ve proprioseptif denge kapasitesini ölçmek için kritik bir araçtır.

Heel-to-Shin Testinin Anatomik ve Fizyolojik Temeli
Serebellar Rolü

Serebellum, kasların senkronize çalışmasını, hareketin düzgünlüğünü ve postural dengeyi sağlar.
Heel-to-Shin testi sırasında:

  • Başlangıç pozisyonunda topuk dizin üzerine konulur
  • Düz bir çizgi boyunca bacak hareket ettirilir
  • Serebellum, kas tonusunu ve hareket hızını ayarlar

Serebellar disfonksiyon durumunda:

  • Hareket yavaş veya düzensiz olur
  • Topuk çizgiden sapar
  • Ritmik olmayan sakkad benzeri düzeltmeler gözlenir

Proprioseptif Sistem

Dorsal column-medial lemniskus yolu, bacak pozisyonunu beyne iletir.

  • Heel-to-Shin testi, bu sinir yolu aracılığıyla alt ekstremite yer değiştirme hassasiyetini ölçer.
  • Proprioseptif kayıp durumunda hareket, görsel düzeltme ile telafi edilmeye çalışılır; bu da gözle görülebilir dengesizlik oluşturur.

Testin Uygulama Prosedürü
Hazırlık
  1. Katılımcı düz ve kaymaz bir zeminde oturur veya yatay pozisyonda sırt üstü yatar.
  2. Ayaklar çıplak veya hafif giysi ile desteklenir.
  3. Katılımcı talimatlandırılır: “Topuğunuzu diğer dizinize yerleştirin ve diz boyunca yavaşça indirin.”
  4. Gözlemci test sırasında hareketin hızını, düzlüğünü ve koordinasyonunu gözlemler.

Uygulama Adımları
  1. Katılımcının sağ topuğunu sol diz üzerine yerleştirmesini isteyin.
  2. Topuğu, tibia boyunca ayak bileğine kadar düz bir çizgi boyunca kaydırmasını sağlayın.
  3. İşlemi ters bacak için tekrar edin.
  4. Hareketin hızını, çizgi doğruluğunu ve koordinasyonu not edin.

Gözlem Kriterleri
  • Normal: Topuk düz bir çizgi boyunca tibia üzerinde kayar, ritim ve hız sabittir.
  • Dengesiz: Topuk çizgiden sapar, düzensiz veya ritim bozukluğu vardır.
  • Titreme (intansiyon tremoru): Serebellar disfonksiyon işareti.
  • Hız kontrolü bozukluğu: Kas tonusu veya proprioseptif hatalara işaret eder.

Testin Değerlendirilmesi
BulgularAnlamıYüksekte Çalışma Açısından Öneri
Topuk düz çizgi boyunca hareket ediyor, ritim stabilNormalUygun
Topuk hafif sapıyor, düzeltmeler küçükHafif disfonksiyonGeçici uygun, denge egzersizleri önerilir
Topuk çizgiden belirgin sapıyor, titreme varPatolojik, serebellar veya proprioseptif disfonksiyonUygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

Yüksekte Çalışma Bağlamında Önemi
İş Sağlığı Perspektifi
  • Yüksekte çalışan bir personelin alt ekstremite koordinasyonu ve propriosepsiyonu kritik önem taşır.
  • Topuk-diz testinde gözlenen sapmalar, ani yön değişimlerinde veya dengesiz zeminlerde düşme riskini artırır.
  • Bu nedenle Heel-to-Shin testi, yüksekte çalışma risk matrisi içinde önemli bir değerlendirme aracıdır.

Risk Analizi
  1. Testin normal sonucu → düşük düşme riski → rutin görev uygunluğu.
  2. Hafif disfonksiyon → orta risk → görev öncesi denge egzersizi ve izlem önerilir.
  3. Patolojik bulgu → yüksek risk → görev geçici olarak kısıtlanmalı, rehabilitasyon sonrası tekrar test yapılmalıdır.

Örnek Uygulama Senaryoları

Örnek 1: Vinç Operatörü Adayı

  • Sağ topuk sol diz boyunca çizgiye tamamen uyuyor
  • Sol topuk da aynı şekilde
  • Ritim ve hız normal
    Sonuç: Normal koordinasyon → yüksekten çalışma uygun

Örnek 2: İskele Bakım Personeli

  • Sağ topuk çizgiden sapıyor, ayak bileğine yaklaşırken küçük titreme var
  • Sol topuk normal
    Sonuç: Hafif serebellar / proprioseptif disfonksiyon → geçici uygun, rehabilitasyon önerilir

Örnek 3: Türbin Bakım Teknisyeni

  • Her iki topuk çizgiden belirgin sapıyor, ritim bozuk, titreme mevcut
    Sonuç: Patolojik → yüksekte çalışmaya uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

Heel-to-Shin Testi ile Risk Yönetimi ve İş Güvenliği
  • Ön değerlendirme: Yaş, düşme öyküsü, kas-iskelet sistemi sorunları
  • Test uygulaması: Her iki alt ekstremite için Heel-to-Shin testi
  • Gözlem ve kayıt: Sapma, ritim, hız ve titreme not edilir
  • Değerlendirme: Yüksekte çalışma uygunluğu test bulgularına göre karar verilir
  • Rehabilitasyon: Egzersiz ve denge eğitim programları uygulanabilir

Sonuç ve Öneriler
  1. Heel-to-Shin testi, alt ekstremite koordinasyonu, serebellar ve proprioseptif fonksiyonların objektif değerlendirmesini sağlar.
  2. Yüksekte çalışacak personelin düşme ve yaralanma riskini azaltmak için proaktif bir testtir.
  3. Test bulguları, iş güvenliği uzmanları ve hekimler tarafından işe uygunluk ve risk yönetimi kararında kullanılmalıdır.
  4. Hafif veya patolojik bulgularda, rehabilitasyon ve tekrar test süreçleri güvenli çalışma için zorunludur.
  5. Test, Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge testleri ile desteklenmelidir.

HEEL-TO-SHIN (TOPUK–DİZ) TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU
1. PERSONEL BİLGİLERİ
  • Adı Soyadı: ………………………………………………………
  • T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
  • Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
  • Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
  • Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
  • Test Tarihi: …. / …. / 20….
  • Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI
  • Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
  • Katılımcı gözleri: ( ) Açık ( ) Kapalı (gerekirse gözle destek)
  • Katılımcı pozisyonu: ( ) Oturur ( ) Yatar ( ) Ayakta durur
  • Refakatçi mevcut mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
  • Katılımcı sağlık durumu:
     ( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kas-iskelet sorunu ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

3. TEST UYGULAMA PROSEDÜRÜ
  1. Katılımcıya testin amacı ve yapılacak hareketler açıklanır.
  2. Katılımcı, sağ topuğunu sol diz üzerine yerleştirir ve tibia boyunca ayak bileğine kadar yavaşça kaydırır.
  3. İşlem sol bacak için tekrarlanır.
  4. Test sırasında gözlemci; topuğun çizgi boyunca hareketi, ritim, hız ve titreme gibi kriterleri değerlendirir.

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI
Bacak / Topuk HareketiÇizgiye UymaRitimTitremeNotlar
Sağ Bacak( ) Tam 
( ) Kısmi 
( ) Sapma		( ) Stabil 
( ) Bozuk		( ) Yok 
( ) Var		…………
Sol Bacak( ) Tam 
( ) Kısmi 
( ) Sapma		( ) Stabil 
( ) Bozuk		( ) Yok 
( ) Var		…………

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
BulgularYorumYüksekte Çalışma Kararı
Topuk çizgi boyunca kayıyor, ritim stabil, titreme yokNormal koordinasyonUygun
Hafif sapma veya küçük titremeHafif disfonksiyonGeçici uygun, denge egzersizleri önerilir
Belirgin sapma, ritim bozuk, titreme varPatolojik, serebellar/proprioseptif disfonksiyonUygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

6. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

7. SON SÖZ / AÇIKLAMA VE SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ

Heel-to-Shin testi, alt ekstremite koordinasyonu ve proprioseptif sistemin bütünlüğünü değerlendiren kritik bir nörolojik testtir.
Test sırasında gözlenen sapmalar, ritim bozukluğu veya titreme, özellikle yüksekten çalışma gibi dengede ve koordinasyonda hızlı tepki gerektiren görevlerde düşme ve yaralanma riskinin arttığını gösterir.

Testin bulguları, sadece sayısal veri olarak değil, çalışanın iş güvenliği açısından fizyolojik uygunluğunu belirleyen bir risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.
Hafif disfonksiyonlarda, denge egzersizleri ve rehabilitasyon programları uygulanarak yeniden test yapılması önerilir. Patolojik bulgularda, görev geçici olarak kısıtlanmalı ve uzman değerlendirmesi ile rehabilitasyon süreci tamamlandıktan sonra yüksekte çalışmaya izin verilmelidir.

Heel-to-Shin testi, Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge testleri ile birlikte kullanıldığında, yüksekten çalışacak personelin güvenliğini sağlamak için güçlü bir araç oluşturur.

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge ve Koordinasyon Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Disfonksiyon – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Patolojik Bulgular – Uzman Muayenesi ve Rehabilitasyon Gerekli

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

Bu form, Unterberger ve Head Impulse Testi formları ile aynı yapıda olduğu için, tüm denge değerlendirmeleri tek bir standart dosyada birleştirilebilir.

Heel-to-Shin (Topuk–Diz) Testi, alt ekstremite koordinasyonu, proprioseptif bütünlük ve beyincik (serebellum) fonksiyonlarının saha koşullarında hızlı ve güvenilir biçimde değerlendirilmesine olanak tanıyan nörolojik bir tarama testidir. Bu test, özellikle yüksekte çalışma, dar platformlarda denge sağlama veya hassas koordinasyon gerektiren iş kollarında görev alacak personelin nöromotor yeterliliğini belirlemede önemli bir göstergedir.

Testin temel amacı, bireyin alt ekstremite kas gruplarını istemli ve kontrollü biçimde kullanabilme düzeyini, aynı zamanda kas-iskelet sistemi, vestibüler sistem ve beyincik arasındaki iletişimin senkronizasyonunu değerlendirmektir. Normal bir test sonucunda topuk, karşı bacak tibia hattı boyunca düzgün bir şekilde kayar; hareket ritmik, dengeli ve süreklidir. Bu durum, sinirsel kontrolün sağlıklı olduğunu gösterir.

Buna karşın, topuğun diz üzerinde doğru noktaya temas edememesi, kayma esnasında sapmalar veya titremeler görülmesi, serebellar disfonksiyon, alt ekstremite proprioseptif duyusal kayıpları ya da kas tonusu bozuklukları açısından uyarıcı bulgular olarak değerlendirilmelidir. Bu tür bulgular, yüksekte çalışma sırasında kişinin refleks yanıt sürelerini uzatabilir, adım kontrolünü bozabilir ve dengesizliğe bağlı düşme riskini ciddi ölçüde artırabilir.

İşyeri Sağlık ve Güvenliği Bağlamında Önemi

Yüksekte çalışma gerektiren mesleklerde (örneğin tersane personeli, iskele işçileri, kule bakım teknisyenleri, enerji hatları çalışanları, raf sistem montajcıları vb.), bireyin dinamik denge kapasitesi ve koordinatif motor kontrolü, kişisel koruyucu donanımlar kadar kritik öneme sahiptir.
Heel-to-Shin testi bu bağlamda, işyeri hekimlerine sadece bir “nörolojik muayene verisi” sunmakla kalmaz, aynı zamanda fizyolojik uygunluk ve refleks güvenliği hakkında erken uyarı sinyali verir.

Özellikle şu durumlarda test bulguları titizlikle değerlendirilmelidir:

  • Önceden geçirilmiş kafa travması, inme, multipl skleroz, periferik nöropati öyküsü olan çalışanlar,
  • Kronik alkol kullanımı, diyabetik nöropati veya B12 eksikliğine bağlı sinirsel etkilenimi bulunan kişiler,
  • Denge sistemini etkileyebilecek ilaç kullanan bireyler,
  • Aşırı yorgunluk, uyku eksikliği veya dehidratasyon riski taşıyan vardiyalı çalışanlar.

Bu gruplarda Heel-to-Shin testi, erken dönemde nörolojik veya vestibüler denge sorunlarını fark etmek için ön tarama niteliğinde bir değerlendirme aracı olarak kullanılmalıdır.

Test Sonuçlarının Yorumlanması ve Karar Süreci
  1. Normal Performans:
    Katılımcı her iki bacakta da topuğunu dizi üzerine doğru şekilde koyabiliyor, topuğu tibia hattı boyunca kesintisiz kaydırabiliyor ve ritmik kontrolünü koruyorsa; bu durum alt ekstremite koordinasyonunun sağlıklı olduğunu gösterir.
    → Karar: Yüksekte çalışma açısından “uygun” kabul edilir.
  2. Hafif Disfonksiyon:
    Topuk hareketinde hafif sapmalar, zaman zaman duraksama veya küçük titremeler gözleniyorsa, bu durum hafif koordinatif bozukluk anlamına gelebilir.
    → Karar: Geçici olarak “sınırlı uygun”; denge egzersizleri ve yeniden değerlendirme önerilir.
  3. Belirgin Disfonksiyon:
    Topuğun dizi hedefleyememesi, belirgin titreme, ritim bozukluğu veya hareketin tam olarak gerçekleştirilememesi, serebellar veya proprioseptif sistem bozukluğunu düşündürür.
    → Karar: “Uygun değil”; detaylı nörolojik değerlendirme, gerekirse rehabilitasyon süreci sonrası yeniden test yapılmalıdır.

İş Güvenliği Açısından Uygulama Önerileri
  • Test, işe giriş ve periyodik muayenelerde mutlaka vestibüler ve koordinatif değerlendirme serisinin bir parçası olarak uygulanmalıdır.
  • Unterberger, Romberg, Head Impulse ve Tandem Yürüyüş Testleri ile birlikte kullanıldığında, vestibüler sistemin tüm bileşenleri (statik, dinamik, refleksif ve koordinatif denge) bütüncül biçimde incelenmiş olur.
  • Pozitif bulgu saptanan çalışan, geçici olarak yüksek riskli görevlerden uzaklaştırılmalı, fizyoterapi veya nörolojik konsültasyon sonrası kontrol testine alınmalıdır.
  • Test sırasında ortam güvenliği (kaymaz zemin, refakatçi desteği, sedye veya sandalye yanında uygulama) sağlanmalıdır.
  • Değerlendirmeler mümkünse aynı sağlık personeli veya hekim tarafından yapılmalı, böylece takiplerde objektif karşılaştırma sağlanabilir.

Bilimsel ve Klinik Yorum

Heel-to-Shin testinde kullanılan hareket, beyinciğin ipsilateral hemisfer fonksiyonlarını ortaya koyar; bu nedenle bir tarafın performansındaki bozulma, genellikle aynı taraftaki serebellar lezyonla ilişkilidir. Bu testin saha koşullarında tercih edilmesinin nedeni, özel bir ekipman gerektirmemesi, uygulanmasının kısa sürmesi ve sonuçların görsel olarak kolay gözlemlenmesidir.

Ayrıca test, alt ekstremite kinestezik farkındalığı ve kaslar arası koordinasyon hakkında doğrudan bilgi verir. Denge bozukluklarının erken fark edilmesi, yüksekten düşme, merdiven kazaları ve dengesizlik kaynaklı ekipman çarpışmalarının önüne geçilmesi açısından hayati önem taşır.

İşyeri hekimi bu testin sonucunu, çalışanın genel nöromüsküler yeterliliğini yansıtan bir veri olarak değerlendirmelidir. Gerektiğinde sonuçlar elektromiyografi (EMG), denge platform testleri (postürografi) veya nörolojik muayene raporlarıyla desteklenebilir.

Sonuç ve Kurumsal Öneri

Heel-to-Shin testi, yüksekte çalışma yapacak personelin seçimi ve izlenmesi sürecinde, önleyici tıp ve iş sağlığı uygulamalarının en sade ama en etkili araçlarından biridir.
Bu testin düzenli uygulanması, iş kazalarının en sık sebeplerinden biri olan denge kaybına bağlı düşmeleri önlemede doğrudan katkı sağlar.

İşyerinde uygulanacak kapsamlı sağlık gözetimi programlarında bu testin:

  • Yılda en az bir kez periyodik muayenelerde,
  • Yüksekten çalışma, vinç platformu, dar alan veya hareketli yüzeylerde görev değişikliği öncesinde,
  • Baş dönmesi, dengesizlik, uyuşma gibi semptomlarla başvuran her çalışanda tekrarlanması

önerilir.

Bu testin sonuçlarının yalnızca “uygun” veya “uygun değil” şeklinde değerlendirilmesi yeterli değildir; her bulgu, çalışanın sinir sistemi sağlığı, fiziksel uygunluk düzeyi ve kazalardan korunma kapasitesi açısından bütünsel olarak analiz edilmelidir.

Bu test, bir formda yer alan birkaç gözlemden ibaret değildir.
Heel-to-Shin değerlendirmesi, insan bedeninin iç denge mekanizmalarının, sinir iletim ağlarının ve motor koordinasyon sistemlerinin sessiz bir diyaloğunu dinleme yöntemidir.
İşyeri hekimleri bu diyaloğu doğru okuyabildiklerinde, yalnızca bir çalışanın değil, tüm bir çalışma alanının güvenliğini koruma fırsatını elde ederler.

Sonuç olarak, Heel-to-Shin testi, iş sağlığı pratiğinde erken tanı, önleme ve güvenli görevlendirme ilkelerini somutlaştıran bir uygulamadır.
Her test sonucu, yalnızca bir tıbbi bulgu değil, aynı zamanda “önlenmiş bir kazanın sessiz kaydı” olarak görülmelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #heeltoshinsetesti #topukdiztesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni1 Kasım 2025
31 Ekim 2025

Yüksekte Çalışma – Head Impulse Testi – Propriyosepsiyon

Head Impulse Testi (HIT) Nedir? Temel Kavramlar
Vestibüler Sistem ve Denge

İnsan vücudu dengesini üç ana sistem üzerinden sağlar:

  1. Görsel sistem: Çevresel referans noktaları üzerinden baş ve vücut konumunu algılar.
  2. Proprioseptif sistem: Kas, eklem ve tendonlardan gelen sinyaller sayesinde vücudun uzaydaki konumu belirlenir.
  3. Vestibüler sistem: İç kulakta bulunan yarım daire kanalları ve otolit organları başın hareket yönü ve hızını algılar, vestibülo-oküler refleks (VOR) ile gözleri stabilize eder.

Vestibüler sistemin bütünlüğü, özellikle gözleri sabit tutarak hızlı baş hareketlerinde bile çevresel nesneleri net görmemizi sağlar.
Head Impulse Testi, vestibüler sistemin tek taraflı veya çift taraflı fonksiyonunu, özellikle hızlı baş hareketleri sırasında VOR refleksini ölçer.

Testin Tarihçesi ve Evrimi

Head Impulse Testi, 1988’de Halmagyi ve Curthoys tarafından klinik kullanım için tanımlanmıştır.
Amaç, hastanın ani baş hareketleri sırasında göz kaymasını (sakkad) tespit etmek ve vestibüler kanal disfonksiyonlarını ortaya çıkarmaktı.

  • Klasik HIT: Göz kaymalarını gözle klinik olarak değerlendirir.
  • Video Head Impulse Testi (vHIT): Yüksek hızlı kameralarla göz ve baş hareketlerini ölçer, objektif ve nicel veri sağlar.

Günümüzde HIT, nöroloji, KBB ve iş sağlığı muayenelerinde vestibüler fonksiyon taraması için standart bir test haline gelmiştir.

Testin Amacı
  • Vestibüler sistemin lateralizasyonunu belirlemek.
  • VOR refleksinin yeterliliğini ölçmek.
  • Tek taraflı vestibüler kayıpları erken dönemde tespit etmek.
  • Yüksekte çalışacak personelin denge ve refleks kapasitesini değerlendirmek.

Özellikle yüksek platform, vinç, kule, iskele, rüzgar türbini ve gemi güvertesi gibi görevlerde, ani baş ve göz hareketleri sırasında dengesizlik ciddi kazalara yol açabilir.

Head Impulse Testi Uygulama Adımları
Hazırlık ve Ön Koşullar
  1. Zemin ve güvenlik: Katılımcının arkasında refakatçi bulundurulmalı; kaymaz zemin tercih edilmeli.
  2. Kıyafet ve ayakkabı: Rahat, hareketi engellemeyen giysi ve sabit ayakkabı.
  3. Katılımcı bilgilendirmesi: Testin amacı ve olası baş dönmesi veya kısa süreli göz kaymaları açıklanmalı.
  4. Göz ve baş pozisyonu: Katılımcı, düz bir noktaya bakacak şekilde oturur veya ayakta durur.

Klasik HIT Uygulaması
  1. Katılımcının başını hafif öne eğin ve çeneyi göğüs hizasına yakın tutun.
  2. Başını 15–20° yana döndürün ve hızlı, küçük bir impuls ile 10–20° hareket ettirin.
  3. Katılımcının gözleri, baş hareketine karşı sabit bir noktada kalmalıdır.
  4. Pozitif bulgu: Baş hızlı hareket ettirildiğinde gözlerin hedefi kaydırması ve küçük sakkadlarla hedefi yeniden bulmasıdır.

Not: Sakkad göz kayması vestibüler kanalın zayıf çalıştığını gösterir. Sağ kulak disfonksiyonunda sağa baş hareketinde, sola disfonksiyonunda sola hareket sırasında sakkad gözlemlenir.

Video Head Impulse Testi (vHIT)
  • Katılımcıya hafif, özel bir göz kamerası takılır.
  • Kamera baş ve göz hareketlerini milisaniye hassasiyetinde kaydeder.
  • Test, her bir yarım daire kanalı (horizontal, anterior, posterior) için ayrı uygulanır.
  • Çıktı: VOR kazancı, sakkad sayısı ve yönü, tepki hızı.

vHIT, özellikle yüksek riskli işler için objektif veri ve tekrarlanabilirlik sağlar.

HIT Sonuçlarının Yorumlanması
BulgularAnlamı
VOR gain ≥0.8Normal, refleks yeterli
VOR gain 0.6–0.8Hafif azalma, izlem önerilir
VOR gain <0.6Patolojik, tek taraflı veya bilateral vestibüler disfonksiyon
Sakkad göz hareketiRefleks zayıflığını gösterir
Baş yönü ile sakkad yönüEtkilenen kulak lateralizasyonunu gösterir

Örnek Uygulama 1:

  • Katılımcı: 30 yaş, vinç operatörü adayı.
  • Sağ baş impuls: göz sabit kalıyor → VOR gain 0.85, negatif sakkad
  • Sol baş impuls: göz sabit kalıyor → VOR gain 0.88, negatif sakkad
    Sonuç: Normal vestibüler fonksiyon → yüksekte çalışma uygun.

Örnek Uygulama 2:

  • Katılımcı: 38 yaş, iskele bakım personeli.
  • Sağ baş impuls: göz 4° sağa kayıyor, hızlı sakkad gözlemleniyor → VOR gain 0.55
  • Sol baş impuls: normal
    Sonuç: Sağ vestibüler hipofonksiyon → yüksekten çalışmaya geçici uygun değil, rehabilitasyon önerilir.

Yüksekte Çalışma Bağlamında HIT Değerlendirmesi
İş Sağlığı ve Güvenliği Önemi
  • Yüksekte çalışmak, vestibüler sistemin tam kapasite çalışmasını gerektirir.
  • Ani baş ve göz hareketlerinde dengesizlik, düşme riskini artırır.
  • HIT ile tespit edilen vestibüler zayıflık, iş kazalarının önlenmesinde erken uyarı sağlar.

İşe Uygunluk Kriterleri
VOR Gain / Sakkad BulgusuYüksekte Çalışma KararıÖneri
Normal (≥0.8, sakkad yok)UygunRutin çalışma
Hafif azalma (0.6–0.8, küçük sakkad)Geçici uygunRehabilitasyon sonrası yeniden test
Patolojik (<0.6, belirgin sakkad)Uygun değilUzman değerlendirmesi ve vestibüler terapi

Testin Avantajları
  • Hızlı ve güvenli uygulanabilir.
  • Objektif ölçümler (vHIT) ile nicel veri sağlar.
  • Tek taraflı veya bilateral vestibüler disfonksiyonu ayırt eder.
  • Yüksekte çalışma risk analizi için klinik bilgi sunar.

Sınırlamalar
  • Klasik HIT: Gözle değerlendirme subjektif olabilir.
  • vHIT ekipmanı maliyetli olabilir.
  • Kas-iskelet veya boyun sorunları test performansını etkileyebilir.
  • Tek başına tanı koymaz; Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş ile desteklenmelidir.

HIT ile Risk Analizi ve İş Güvenliği Entegrasyonu
  • Ön değerlendirme: Anamnez, baş dönmesi öyküsü, ilaç kullanımı, görme bozukluğu.
  • Test uygulama: vHIT veya klasik HIT, her bir yarım daire kanalı için uygulanır.
  • Bulguların kaydı: VOR gain, sakkad sayısı, lateralizasyon.
  • Değerlendirme: İşe uygunluk kararı, yüksekten çalışma risk matrisi ile ilişkilendirilir.
  • Rehabilitasyon: Gerekirse vestibüler egzersiz programı (Cawthorne-Cooksey, Gaze Stabilization).

Örnek Vaka Çalışması

Vaka: 40 yaş, gemi güvertesi bakım teknisyeni, yeni yüksek platform görevi.

  • vHIT: sağ horizontal kanal gain 0.52, sol normal
  • Sakkad: sağa baş hareketinde göz hedefi kaybediyor, hızlı düzeltme sakkadı var
    Analiz: Sağ vestibüler hipofonksiyon, ani baş hareketlerinde refleks gecikmesi.
    Öneri: Vestibüler rehabilitasyon (göz sabitleme ve baş hareketi egzersizleri), 2–3 hafta sonrası yeniden HIT.
    Sonuç: Rehabilitasyon sonrası VOR gain 0.81 → yüksekte çalışma için uygun.

Sonuç ve Öneriler
  1. HIT ve vHIT, yüksekten çalışma gibi riskli görevlerde vestibüler sistemin işlevselliğini değerlendirmede altın standart kabul edilir.
  2. Test, düşme riskini öngörme ve önleme açısından proaktif bir araçtır.
  3. İşe uygunluk kararları sadece sayısal verilere değil, bütünsel fizyolojik değerlendirmeye dayandırılmalıdır.
  4. Hafif disfonksiyon durumlarında, rehabilitasyon ve yeniden test süreci yüksekte çalışmayı güvenli hale getirir.
  5. İşverenler ve İSG profesyonelleri, bu testi rutin tarama ve periyodik muayeneler kapsamında kullanmalıdır.

HEAD IMPULSE TESTİ (HIT) / vHIT UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU
1. PERSONEL BİLGİLERİ
  • Adı Soyadı: ………………………………………………………
  • T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
  • Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
  • Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
  • Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
  • Test Tarihi: …. / …. / 20….
  • Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI
  • Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
  • Aydınlatma: ( ) Normal ( ) Zayıf ( ) Parlak
  • Katılımcı gözleri: ( ) Açık ( ) Kapalı (sakkad gözlemi için göz açık)
  • Katılımcı oturuyor mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
  • Refakatçi mevcut mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
  • Katılımcı sağlık durumu:
     ( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kulak çınlaması ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

3. TEST UYGULAMA PROSEDÜRÜ
3.1. Klasik Head Impulse Testi
  1. Katılımcıyı oturur veya ayakta pozisyona alın, bakış sabit bir noktaya odaklansın.
  2. Başını 15–20° yana çevirin.
  3. Küçük, hızlı ve kontrollü impuls hareketiyle başı 10–20° döndürün.
  4. Gözler hedefte sabit kalmalıdır.
  5. Pozitif bulgu: Gözlerin hedefi kaydırıp ardından sakkad ile yeniden sabitlenmesi.

3.2. Video Head Impulse Testi (vHIT)
  1. Katılımcıya özel göz kamerası takılır.
  2. Her bir yarım daire kanalı (horizontal, anterior, posterior) için baş impulsları uygulanır.
  3. Göz ve baş hareketleri milisaniye hassasiyetinde kaydedilir.
  4. Çıktılar: VOR gain, sakkad sayısı, yönü ve tepki süresi.

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI
Kanal / Baş HareketiVOR GainSakkad Var/YokSakkad Derecesi / YönüNotlar
Sağ Horizontal….( ) Var ( ) Yok………………………………
Sol Horizontal….( ) Var ( ) Yok………………………………
Sağ Anterior….( ) Var ( ) Yok………………………………
Sol Anterior….( ) Var ( ) Yok………………………………
Sağ Posterior….( ) Var ( ) Yok………………………………
Sol Posterior….( ) Var ( ) Yok………………………………

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ
VOR Gain / BulgularYorumYüksekte Çalışma Kararı
≥0.8, sakkad yokNormal vestibüler fonksiyonUygun
0.6–0.8, küçük sakkadHafif azalmaGeçici uygun, rehabilitasyon sonrası tekrar test
<0.6, belirgin sakkadPatolojikUygun değil, uzman değerlendirmesi ve vestibüler rehabilitasyon gerekli

6. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

7. SON SÖZ / AÇIKLAMA VE SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ

Head Impulse Testi, yüksekten çalışma gibi vestibüler ve görsel-refleks entegrasyonu gerektiren görevlerde, çalışanların denge kapasitesini ve VOR refleksini ölçen objektif bir testtir.
Pozitif bulgular (sakkad, düşük VOR gain) ani baş ve göz hareketlerinde refleks gecikmesine işaret eder. Bu durum, düşme veya yaralanma riskini artırabilir.
Test sonuçları yalnızca sayısal veri olarak değil, bütünsel bir fizyolojik risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.
Rehabilitasyon ve uzman değerlendirmesi sonrası yeniden test, yüksekten çalışma için güvenli uygunluk kararının verilmesini sağlar.

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge ve Vestibüler Fonksiyon Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Azalma – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Patolojik Bulgular – Uzman Muayenesi ve Rehabilitasyon Gerekli

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20…. 

İmza / Kaşe: ……………………………………

Head Impulse Testi (HIT) ve Video Head Impulse Testi (vHIT), özellikle yüksekte çalışacak personelin denge ve refleks yeterliliğini objektif olarak değerlendiren temel araçlardır. Test, vestibüler sistemin fonksiyonunu, vestibülo-oküler refleks (VOR) yanıtını ve ani baş hareketleri sırasında göz stabilitesini ölçer.

Pozitif bulgular, örneğin düşük VOR gain veya sakkad göz hareketleri, vestibüler disfonksiyonun göstergesi olup; çalışanın yüksekten çalışma sırasında ani yön değişimlerinde dengesizlik veya düşme riski taşıyabileceğini işaret eder. Bu nedenle test, yalnızca sayısal veri toplamak için değil, aynı zamanda çalışanın iş güvenliği açısından fizyolojik uygunluğunu değerlendirmek için kritik bir araçtır.

Testin yorumlanması, aşağıdaki noktaları kapsamalıdır:

  1. VOR Gain Analizi: Gain değerleri ≥0.8 normal, 0.6–0.8 hafif azalma, <0.6 ciddi disfonksiyon olarak değerlendirilir.
  2. Sakkad Göz Hareketleri: Sakkadların varlığı ve yönü, hangi kulaktaki veya hangi yarım daire kanalındaki fonksiyonun zayıf olduğunu gösterir.
  3. Bütünsel Risk Değerlendirmesi: Test sonuçları tek başına karar vermek için yeterli değildir. Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge değerlendirmeleri ile desteklenmelidir.
  4. İş Güvenliği Kararı: Test bulgularına göre yüksekte çalışmaya uygunluk; normal bulguda uygun, hafif azalmada rehabilitasyon sonrası yeniden değerlendirme, patolojik bulguda uzman muayenesi ve vestibüler rehabilitasyon ile birlikte kararlaştırılmalıdır.

Sonuç olarak, HIT / vHIT testi yüksekten çalışma gibi vestibüler sistemin aktif ve hızlı tepki gerektirdiği görevlerde, proaktif bir risk azaltma ve iş güvenliği önlemi olarak kullanılmalıdır. Testin bulguları, çalışanların güvenliğini sağlamak ve olası kazaları önlemek için hem tıbbi hem de yönetsel karar mekanizmalarında temel bir referans oluşturur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #headimpulsetesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni31 Ekim 2025
31 Ekim 2025

HAZOP Nedir?

Tehlike ve İşletilebilirlik Çalışması
Hazop Neden Bu Kadara Önemli?

İş sağlığı ve güvenliği süreçlerinin ayrılmaz bir parçası olan proses güvenliği, yalnızca kişisel koruyucu donanım ve yangın tüpü yerleştirmekten ibaret değildir. Tehlikeleri gerçekten analiz edip sistemin kendisinde kusur varsa bunu ortaya koymak gerekir.

İşte tam burada devreye giren bir yöntem var: HAZOP (Hazard and Operability Study)

HAZOP, sistemin işleyişindeki sapmaları belirlemek, bunların tehlike yaratıp yaratmayacağını analiz etmek ve alınacak önlemleri ortaya koymak için kullanılan sistematik ve yapılandırılmış bir risk analiz yöntemidir.

🧠 🧠 🧠
Hazop Nedir?

HAZOP, İngilizce “Hazard and Operability Study” ifadesinin kısaltmasıdır.

Bir sistemin tasarımına, prosesine ya da operasyonuna ait her adımı, önceden tanımlanmış “kılavuz kelimeler” kullanarak analiz etmek; sapmaları, bu sapmaların neden olabileceği tehlikeleri ve olası sonuçları belirlemek için kullanılan bir grup çalışması yöntemidir.

İlk olarak 1960’larda İngiliz kimya endüstrisinde geliştirilmiş, bugün uluslararası standart haline gelmiştir (örneğin IEC 61882).

🧩 🧩 🧩
Hazop Nerede, Ne Zaman Kullanılır?
  • Yeni tesis tasarımı aşamasında (Tasarım HAZOP)
  • Mevcut tesislerde modifikasyon öncesi (Revizyon HAZOP)
  • İşletme değişikliklerinde (MOC) analiz aracı olarak
  • Rutin proses güvenliği incelemelerinde (ör. 5 yılda bir tekrar edilen PHA çalışmaları)

Petrokimya, ilaç, enerji santralleri, gıda üretimi, atık su arıtma tesisleri gibi proses temelli endüstrilerde sıklıkla uygulanır.

👥 👥 👥
Hazop Ekibi Kimlerden Oluşur?

Başarılı bir HAZOP çalışması, disiplinler arası bir ekip tarafından gerçekleştirilmelidir.

Tipik olarak:

  • HAZOP Lideri: Eğitilmiş, tarafsız ve metodolojiye hâkim kişi
  • Proses Mühendisi
  • İşletme ve bakım personeli
  • Elektrik ve otomasyon mühendisleri
  • İş Güvenliği Uzmanı (SİZ!)
  • Gerektiğinde: Kalite, çevre, tedarik, proje yöneticisi vb.

İş Güvenliği uzmanları bu süreçte senaryo üretimi, insan faktörleri analizi ve kontrol önlemleri açısından çok kritik katkı sağlar.

🧠 🧠 🧠
Hazop’un Çalışma Prensibi
Kılavuz Kelimelerle Düşünmek

Sistem, “düğümlere” ayrılır (örneğin bir boru hattı, reaktör girişi vb.).
Her düğüm, önceden tanımlı kılavuz kelimeler ile analiz edilir.

Kılavuz KelimeAnlamıÖrnek
Yok (No)Hiç akış yokPompa devre dışı
Daha fazlaNormalden fazla akışBasınç kontrolü bozulmuş
Daha azNormalden az akışKısmen tıkanıklık
AksiTers yönde akışGeri akış
GeçZamanında olmayanGeç başlama veya kapanma
ErkenBeklenenden önce olanVananın erken açılması

Bu kelimeler yardımıyla:

  • Sapma nedir?
  • Sebebi ne olabilir?
  • Sonucu ne olur?
  • Var olan koruma ne?
  • Ek önlem gerekiyor mu?

…soruları sistematik şekilde sorulur ve belgelenir.

🧯 🧯 🧯
Hazop Örneği (Basitleştirilmiş)

Proses: Tank dolumu
Kılavuz kelime: “Daha fazla”
Sapma: Tanka fazla sıvı dolması
Sebep: Seviye göstergesi arızalı
Sonuç: Taşma, çevre kirliliği, kaygan zemin
Mevcut önlem: Alarm + seviye şalteri
Öneri: Seviye anahtarının periyodik test planına alınması

📊 📊 📊
Hazop Raporlaması

HAZOP çalışmasının sonunda, her düğüm ve her sapma için sistematik bir tablo oluşturulur.

Bu tabloda;

  • Tehlikeler
  • Olası sonuçlar
  • Mevcut güvenlik önlemleri
  • Önerilen ilave önlemler
  • Sorumlu kişi/tarih

belirtilerek aksiyon planı oluşturulur.

🎯 🎯 🎯
Hazop’u Sadece Uygulamak Yetmez!

HAZOP bir defalık bir faaliyet değildir.

Sonrasında şu adımlar şarttır:

  • Aksiyonların takibi
  • Saha gerçekliğiyle uyum kontrolü
  • LOPA (Layer of Protection Analysis) gibi ileri analizlerle entegrasyon
  • Periyodik gözden geçirme
🧭 🧭 🧭
İş Güvenliği Uzmanlarının Rolü
  • HAZOP toplantılarına aktif katılın
  • Özellikle insan faktörü ve davranış bazlı riskler konusunda katkı verin
  • Tavsiye edilen önlemlerin uygulanabilirliğini sahada kontrol edin
  • LOPA, SIL gibi konularla kavram entegrasyonu sağlayın
📌 📌 📌
Sonuç

HAZOP, sadece bir analiz değil; önleyici güvenliğin mühendislik versiyonudur.

İSG uzmanları bu sürecin pasif izleyicisi değil, aktif bir yapıtaşıdır. Sürecin içinde yer almak; sadece tehlikeyi belirlemek değil, işletmenin sürdürülebilir güvenliğini şekillendirmektir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği31 Ekim 2025
30 Ekim 2025

Yangın Söndürücülere Kısa bir Bakış

Sinsi Tehlike Yangın

Günlük yaşamda her an karşımıza çıkabilecek risklerden biri yangındır. Elektrik kontağından mutfaktaki yağın tutmasına, sanayi tesislerinde meydana gelebilecek patlamalardan doğada çıkabilecek orman yangınlarına kadar yangın, hayatımızda yıkıcı etkiler bırakabilecek bir tehdittir.

Yangın, basit bir ifadeyle yanma olayının kontrol dışına çıkmasıdır. Bu olayın oluşması için üç temel unsur gerekir: yanıcı madde, oksijen ve ısı kaynağı. Bu üçgen tamamlandığında yangın başlar.

Yangın Türleri – Her Alev Aynı Değil

“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY)” yangınları dört temel kategoriye ayırmıştır:

  1. Katı madde yangınları (kâğıt, tahta, kumaş)
  2. Sıvı madde yangınları (benzin, alkol)
  3. Gaz madde yangınları (LPG, propan)
  4. Metal yangınları (magnezyum, sodyum gibi aktif metaller)

Buna ek olarak, TSE’nin TS EN 2 standardına göre bitkisel ve hayvansal yağ yangınları da sınıflandırılmıştır. NFPA (Amerikan Yangın Koruma Derneği) ise elektrikli ekipman yangınlarını ayrıca değerlendirmektedir. Bu farklılıklar, doğru yangın söndürme cihazını seçmenin neden bu kadar kritik olduğunu göstermektedir.

Yangın Söndürme Cihazlarının Şifreleri – Hangi Yangına Hangi Cihaz?

Yangın söndürme cihazları, yangın türüne uygun seçilmelidir. Bu cihazlar aşağıdaki ana gruplara ayrılır:

  1. Kuru Kimyevi Tozlu (KKT) Cihazlar
    • ABC tozu: Katı, sıvı ve gaz yangınlarında kullanılır. Yaygını en fazladır.
    • BC tozu: Sıvı ve gaz yangınlarında kullanılır.
    • D tozu: Metal yangınları için özeldir.
    • L2 tozu: Lityum pilli cihaz yangınları için uygundur.
  2. Karbondioksitli (CO2) Cihazlar
    • Elektriksel yangınlar için idealdir. Temiz ve kalıntı bırakmaz.
  3. Köpüklü Cihazlar
    • Katı ve sıvı yangınlarda etkili. Elektrikli ortamlarda kullanılmaz.
  4. Sıvı Kimyasal Cihazlar
    • Bitkisel ve hayvansal yağ yangınlarında kullanılır.
  5. Heptafloropropan (HFC-227ea)
    • Elektronik sistemlerin yangınında kullanılır. Temiz söndürme yapar.
  6. AVD (Vermikülit Sulu Dispersiyon)
    • Metal ve batarya yangınları için geliştirilmiştir. Çevre dostudur.
  7. Deiyonize Su Sisi Cihazları
    • Elektrik iletmez, ıslaklık bırakmaz. Elektronik cihazlarda emniyetli kullanılabilir.

Cihazlar Nasıl Kullanılmalıdır?

Yangın Söndürme Cihazları yangının başlangıç anında etkili müdahale için hayati öneme sahiptir. Kullanıcılar aşağıdaki adımlara dikkat etmelidir:

  • Cihazı yerinden al (sabitse askısından çıkar)
  • Emniyet piminin çekilmesi
  • Yangına 3-4 metre mesafeden nozulun yönlendirilmesi
  • Tetik kolunun sıkılması ve cihazın hareket ettirilerek kullanılması
Doğru Kullanım Hayat Kurtarır
Periyodik Bakım ve Kontrol

Yangın söndürme cihazının sadece duvarda asılı olması yeterli değildir.

Her cihaz:

  • Aylık olarak kontrol edilmeli,
  • Her 4 yılda bir hidrostatik testten geçmeli,
  • Kullanıldıktan sonra yetkili firma tarafından yeniden doldurulmalı,
  • Doğru yüksekliğe asılmalı (90 cm yerden, 200-240 cm aralığında yön levhası ile birlikte)
Sadece Var Olması Yetmez

Yanlış Cihaz Seçimi

Ülkemizde en yaygın cihazlar ABC tozlu KKT cihazlarıdır. Fiyatın uygunluğu nedeniyle tercih edilen bu cihazlar, her yangın türü için uygun değildir. Elektronik cihazlarda CO2 ya da HFC-227ea, yağ yangınlarında ise sıvı kimyasal cihazlar tercih edilmelidir. Yanlış cihazla yapılan müdahale, yangını büyütecek ya da canlıya zarar verebilecektir.

Sonuç ve Öneriler

Yangın söndürme cihazları, doğru seçim, doğru yerleştirme, doğru kullanım ve periyodik bakımla bir butonluk müdahale aracı olmaktan çıkıp bir hayat kurtarma aracına dönüşmektedir. Güvenli alanlar yaratmak için her kurum ve birey, bu bilgiler ışığında kendi alanında uygun cihazı seçmeli, bakımlarını aksatmamalı ve bilinçli müdahale kabiliyetini artırmalıdır. Unutulmamalıdır ki, ucuz çözümler, pahalı felaketleri beraberinde getirebilir. Bu nedenle, en az yangından korunmak kadar, doğru cihazla donanmak da hayati bir stratejidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

FİRMANIZA ÖZEL YANGIN EĞİTİMİ ve TATBİKAT HİZMETİ
🔥 Risklere Karşı Hazırlıklı, Denetimlere Karşı Güçlü Olun!

Sayın Firma Yetkilisi,

Çalışma hayatında en büyük tehditlerden biri olan yangın riski, yalnızca ekipmanla değil, bilinçli çalışanlarla kontrol altına alınabilir.
İş yerinizde olası bir yangına karşı ilk dakikalar en kritik süredir. Bu nedenle; çalışanlarınızın doğru müdahale becerisi kazanması ve gerçek bir senaryoda panik yaşamaması, önleyici eğitim ve tatbikatlarla mümkündür.

📌 Peki Siz Firmanız İçin Gerekeni Yaptınız mı?

🔹 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
🔹 Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
… hükümleri gereğince çalışanlarınıza yangın eğitimi vermek ve düzenli yangın tatbikatı yapmak zorundasınız.

🎓 Neler Sunuyoruz?

✅ Temel Yangın Bilgilendirme Eğitimi
– Yangın türleri ve çıkış nedenleri
– İlkyardım niteliğinde müdahale adımları
– Söndürücü cihazların doğru ve güvenli kullanımı
– Tahliye, duman altı kalma, panik yönetimi vb.

✅ Uygulamalı Yangın Tatbikatı
– Gerçeğe yakın senaryolar
– Tahliye yollarının test edilmesi
– Söndürme cihazı kullanımı uygulamaları
– Tatbikat raporu ve fotoğraf/video kaydı

✅ Resmî Belgelendirme ve Raporlama
– Katılım belgeleri
– Eğitmen sertifikaları
– Yönetmeliğe uygun tatbikat tutanağı

🎯 Neden Biz?
– Deneyimli eğitmen kadrosu
– Gerçekçi ve öğretici tatbikat senaryoları
– Her sektöre ve iş koluna özel içerikler
– Denetimlerde size avantaj sağlayan belgeler

🔥 Unutmayın!
Yangın anında panik, bilgi eksikliği ve yanlış müdahale can ve mal kaybını büyütür.
Doğru bilgi, doğru refleks ve önceden yapılmış bir tatbikat; iş yerinizi korumanın en güçlü yoludur.

📞 Bilgi ve rezervasyon için bizimle iletişime geçin:
📧 [email protected]
📱 +90 232 265 20 65
🌐 https://tetkik.com.tr/ – www.tetkik.com.tr
📍 Türkiye genelinde hizmet veriyoruz.

📌 Güvenliğiniz, sorumluluğunuzdur. Biz bu yolda yanınızdayız.

“Yangını önlemek mümkündür, hazırlıksız yakalanmak affedilmez.”

Dr. Mustafa KEBAT
Tetkik İş Sağlığı vve Eğitim Koordinatörü
📱 0 530 568 42 75
📧 [email protected]
Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yangın Söndürücüler – Taşınabilir https://www.ccohs.ca/oshanswers/safety_haz/fire_extinguishers.html

⭐️⭐️ Yangın Söndürücü Yerleştirme Kılavuzu https://www.nfpa.org/news-blogs-and-articles/blogs/2021/04/30/extinguisher-placement-guidehttps://www.nfpa.org/news-blogs-and-articles/blogs/2021/04/30/extinguisher-placement-guide

⭐️⭐️ Seyyar yangın söndürücüler – Bölüm 10: Seyyar yangın söndürücünün en 3-7 ye uygunluğunu değerlendirmek için hükümler https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073083114121073085067118075066090107

⭐️⭐️ Taşınabilir yangın söndürücüler – bölüm 1: Karakteristikler, performans ve deney metotları https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073097087079078113097107119120085113

⭐️⭐️ Doğru Yangın Söndürme Cihazının Seçimi İçin Gerekli Bilgiler http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://sssjournal.com/files/sssjournal/453f95dc-71ac-422e-b440-cc5e0081ee9a.pdf

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği30 Ekim 2025
30 Ekim 2025

Yüksekte Çalışma – Unterberger Testi – Propriyosepsiyon

Unterberger Testinin Temel Tanımı ve Bilimsel Dayanakları
Vestibüler Sistem ve Denge Algısı

İnsan vücudu, üç ana sistemin bütünleşik çalışmasıyla dengesini sağlar:

  • Görsel sistem (okülomotor kontrol): Gözlerden gelen çevresel bilgiler sayesinde uzaydaki konum ve yön algısı korunur.
  • Proprioseptif sistem (kas ve eklem duyusu): Kas iğcikleri ve eklem reseptörlerinden gelen sinyaller, vücudun hangi pozisyonda olduğunu beyne bildirir.
  • Vestibüler sistem (iç kulak denge organı): İç kulakta yer alan yarım daire kanalları ve otolit organları başın yön, hız ve ivme değişikliklerini algılar.

Bu üç sistemden biri zayıfladığında veya yanlış sinyal gönderdiğinde kişi “denge kaybı” yaşar.
Unterberger Yürüyüş Testi (Unterberger-Fukuda Step Testi) bu dengenin özellikle vestibüler komponentini ölçmeye yarar.
Test, kişinin gözleri kapalıyken yerinde adım atması sırasında ekseni etrafında sapma miktarını değerlendirir.
Bu sapma, tek taraflı vestibüler disfonksiyon veya beyin sapı düzeyinde postüral kontrol asimetrisi hakkında bilgi verir.

Testin Tarihçesi

Unterberger testi, 1938 yılında Alman nörolog Heinrich Unterberger tarafından geliştirilmiştir.
Amaç, görsel girdinin ortadan kaldırıldığı koşullarda vestibüler sistemin tek başına dengenin korunmasındaki rolünü değerlendirmekti.
Daha sonra Japon araştırmacı Fukuda (1959) testi modifiye ederek adı “Fukuda-Unterberger Step Testi” olarak literatüre geçmiştir.
Bugün klinik nöroloji, otorinolaringoloji, denge rehabilitasyonu ve işe giriş muayenelerinde vestibüler tarama testlerinden biri olarak kullanılır.

Testin Amacı

Unterberger testinin temel amacı:

  • Vestibüler sistemin lateralizasyonunu (sağ veya sol taraf üstünlüğü) belirlemek,
  • Gözsüz dengenin sürdürülebilirliğini değerlendirmek,
  • Nörolojik, otolojik veya proprioseptif kaynaklı sapmaların ayırıcı tanısına katkı sunmaktır.

Yüksekte çalışma, platform kullanımı, kule veya gemi üzeri bakım işleri gibi görevlerde denge reflekslerinin bütünlüğü hayati önem taşır.
Bu nedenle, Unterberger testi işe giriş veya periyodik muayenelerde fonksiyonel denge testi olarak uygulanabilir.

Unterberger Testinin Uygulama Adımları, Örnekler ve Sonuçların Yorumlanması
Uygulama Öncesi Hazırlık

Testin güvenli ve doğru sonuç vermesi için şu koşullar sağlanmalıdır:

  1. Zemin: Kaymaz, düz, sessiz bir yüzey (örneğin 2×2 m’lik mat veya parke zemin).
  2. Işık: Normal aydınlatmada başlanır, ancak testin asıl kısmı gözler kapalı olarak yapılır.
  3. Katılımcı kıyafeti: Rahat, hareketi engellemeyen ve dengeyi bozmayacak ayakkabı.
  4. Güvenlik: Gözler kapalı yapılacağı için test edilen kişinin etrafında bir destek personeli bulunmalıdır.
  5. Başlangıç pozisyonu: Katılımcı ayakta dik durur, kollar öne doğru düz uzatılır (90° fleksiyon), parmaklar açık, ayaklar omuz genişliğinde.

Testin Uygulanışı (Standart Protokol)
  1. Katılımcı, gözlerini kapatır.
  2. Kollar önde düz tutulur.
  3. Testi uygulayan kişi, “Başla” komutuyla birlikte katılımcının yerinde 50 adım atmasını ister.
    • Adımlar yaklaşık yükseklik olarak 45°’yi geçmemelidir.
    • Adım ritmi yaklaşık 1 adım/saniye hızındadır.
  4. Test sırasında başın pozisyonu sabit tutulur; kişi sağa-sola bakmamalıdır.
  5. 50 adım sonunda katılımcı durdurulur ve:
    • Başlangıç yönüne göre vücudun rotasyon açısı (derece),
    • İleri-geri yer değişimi (cm) ölçülür.

Sonuçların Yorumlanması
Ölçüm DeğeriNormal SınırAnlamı
Rotasyon açısı 0–30°NormalVestibüler sistem dengeli
Rotasyon 30–45°ŞüpheliHafif asimetri olabilir
Rotasyon >45°PatolojikTek taraflı vestibüler hipofonksiyon olasılığı
Yer değiştirme (ileri/geri) <50 cmNormalProprioseptif denge korunmuş
Yer değiştirme >50 cmAnormalDuruş kontrolü zayıf veya görsel kompanzasyon bağımlı

Sağa sapma: Sağ vestibüler sistemin baskın çalıştığı, sol tarafın zayıf olduğu anlamına gelir.
Sola sapma: Sol vestibüler baskınlık, sağ taraf zayıflığı anlamına gelir.

Bazı vakalarda sapma yönü vestibüler lezyonun aynı tarafında olur (örneğin sağ kanal hipofonksiyonunda sağa dönme). Ancak merkezi sistem bozukluklarında yön değişken olabilir.

Örnek Uygulama 1 – Normal Bulgular
  • Katılımcı: 28 yaşında erkek, yüksekte çalışacak (vinç operatörü adayı).
  • Adım sayısı: 50
  • Sapma: 20° sağa, yer değiştirme 30 cm.
    Yorum: Normal sınırdadır. Vestibüler sistem simetrik, gözsüz denge korunmuş.
    Sonuç: Yüksekte çalışma açısından uygun.

Örnek Uygulama 2 – Hafif Sapma
  • Katılımcı: 35 yaşında kadın, iskele montaj ekibinden.
  • Adım sayısı: 50
  • Sapma: 38° sola, yer değiştirme 55 cm.
    Yorum: Hafif asimetrik vestibüler yanıt, proprioseptif denge kontrolünde sınırlı kompanzasyon.
    Öneri: Vestibüler rehabilitasyon egzersizleri (Cawthorne–Cooksey) sonrası yeniden değerlendirme.

Örnek Uygulama 3 – Patolojik Sapma
  • Katılımcı: 42 yaşında erkek, gemi bakım işçisi.
  • Sapma: 65° sağa, yer değiştirme 120 cm.
    Yorum: Tek taraflı vestibüler disfonksiyon veya merkezi denge koordinasyon bozukluğu olabilir.
    Öneri: Nöroloji/KBB muayenesi, Romberg testi ve göz hareketleriyle birlikte değerlendirilmelidir.
    Sonuç: Yüksekte çalışma açısından geçici olarak uygun değil.

Testin Avantajları
  • Ucuz, ekipmansız ve hızlı uygulanabilir.
  • Görsel ve vestibüler sistemin ayrımını yapabilmeye imkân tanır.
  • Yüksekte çalışacak işçilerin dinamik denge reflekslerini doğrudan gözlemleme fırsatı verir.

Testin Sınırlılıkları
  • Gözleri kapalı pozisyonda korku veya anksiyete test performansını bozabilir.
  • Kas-iskelet sistemi problemleri (örneğin diz ağrısı, bel fıtığı) sonucu etkileyebilir.
  • Tek başına tanı koydurucu değildir; Romberg, Head Impulse, Dix-Hallpike gibi diğer testlerle desteklenmelidir.

Yüksekte Çalışma Adaylarında Unterberger Testinin Değerlendirilmesi
İş Sağlığı ve Güvenliği Bağlamında Önemi

Yüksekte çalışma, İSG mevzuatına göre yüksek riskli işler sınıfına girer.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Yüksekte Çalışma Yönetmeliği uyarınca, bu işlerde çalışacak personelin:

  • Görme,
  • İşitme,
  • Vestibüler (denge),
  • Kas-iskelet ve nörolojik fonksiyonlarının sağlıklı olması zorunludur.

Bu bağlamda Unterberger testi, işe giriş muayenelerinde denge sistemi tarama testi olarak kullanılabilir.
Özellikle şu gruplarda uygulanması önerilir:

  • Vinç, kule, iskele, anten montaj personeli,
  • Gemi güvertesi, bakım-onarım veya yükleme ekipleri,
  • Elektrik direği ve telekom hat işçileri,
  • Rüzgâr türbini bakım teknisyenleri.

Değerlendirme Protokolü (İşyeri Hekimi Uygulaması)

A. Ön Değerlendirme:

  • Anamnez (baş dönmesi, kulak çınlaması, dengesizlik öyküsü).
  • Görme veya işitme bozukluğu.
  • İlaç kullanımı, nörolojik hastalıklar.

B. Testin Uygulanması:
Unterberger testi standardına uygun şekilde (50 adım, gözler kapalı, kollar önde).

C. Kayıt:

  • Sapma açısı (derece), yön (sağ/sol), yer değiştirme (cm).
  • Not: Video kaydı alınması objektif izleme açısından yararlıdır.

D. Yorumlama ve Sınıflandırma:

SonuçSapma AçısıYer DeğiştirmeDenge Değerlendirmesiİşe Uygunluk
Normal≤30°≤50 cmDenge stabilUygun
Sınırda31–45°51–70 cmDenge asimetrikKontrollü uygunluk (rehabilitasyon sonrası tekrar test)
Patolojik>45°>70 cmVestibüler disfonksiyonUygun değil (uzman sevki)

Uygulamada Gözlenen Tipik Bulgular
  • Sağa Sapma: Sağ iç kulak vestibüler hipofonksiyonu.
  • Sola Sapma: Sol labirent zayıflığı.
  • Düz ilerleyememe, zikzak adımlar: Merkezi sinir sistemi kaynaklı dengesizlik.
  • Kolların düşmesi: Proprioseptif veya serebellar yetersizlik.
  • Yer değiştirme ileri/geri: Vestibülospinal reflekslerde dengesizlik.

Yüksekte Çalışma İçin Risk Analiziyle İlişkilendirme

Aşağıdaki tablo, Unterberger test sonuçlarının yüksekte çalışma riski ile bağlantısını özetler:

Unterberger BulgusuMuhtemel Fizyolojik KaynakRisk DüzeyiKontrol Önerisi
0–30° sapmaNormal vestibüler yanıtDüşükRutin muayene
30–45° sapmaHafif vestibüler asimetriOrtaDenge egzersizleri, yeniden test
>45° sapmaTek taraflı vestibüler disfonksiyonYüksekNöroloji/KBB sevki
Yer değiştirme >100 cmProprioseptif veya görsel bağımlılıkYüksekGörsel kontrol gerektiren işler dışında çalıştırma
Düzensiz adım ritmiSerebellar/psikomotor koordinasyon bozukluğuÇok yüksekÇalışma kısıtlaması

Bu değerlendirme, risk matrisi içinde “fizyolojik kaynaklı düşme riski” kategorisine girer.
Yani, çevresel önlem alınsa dahi (emniyet kemeri, korkuluk vs.), bireyin denge refleksi zayıfsa düşme olasılığı artar.

Testin Diğer Denge Testleriyle Kombinasyonu
Test AdıDeğerlendirdiği AlanUnterberger ile Kombinasyonu
Romberg TestiStatik denge, propriosepsiyonÖncesinde uygulanır, statik referans sağlar
Tandem Yürüme TestiDinamik postüral kontrolUnterberger sonrası uygulanır
Head Impulse TestiVestibülo-oküler refleksVestibüler kaybın yönünü doğrular
Past Pointing TestiÜst ekstremite koordinasyonuSapma yönünü destekler

Bu kombinasyon, yüksekte çalışacak personelde bütüncül denge değerlendirmesi sağlar.
Örneğin Romberg normal, ancak Unterberger pozitifse; sorun vestibüler değil proprioseptif olabilir.

Eğitim ve Rehabilitasyon Perspektifi

Unterberger testinde hafif sapma gösteren çalışanlarda rehabilitasyonla düzelme mümkündür.
Vestibüler Rehabilitasyon Egzersizleri (VRE) kapsamında şu yöntemler önerilir:

  • Baş hareketi egzersizleri (horizontal/vertical döndürmeler),
  • Göz sabitleme çalışmaları (VOR adaptasyonu),
  • Denge tahtasında durma,
  • Göz kapalı kısa yürüyüşler,
  • Hafif dönme adaptasyonları.

Bu egzersizlerin 2–3 haftalık uygulanması sonrasında test tekrarlanır.
Sapma azalmışsa kişi yüksekte çalışma görevine uygun hale gelir.

İşveren ve İş Sağlığı Profesyonelleri İçin Uygulama Rehberi

A. İşveren Sorumluluğu:

  • Her yüksekte çalışma öncesinde işe uygunluk muayenesi yapılmalı.
  • Unterberger testi sonucu “patolojik” olanlar yüksek platform görevine verilmemelidir.
  • Test kayıtları sağlık dosyasında saklanmalıdır.

B. İşyeri Hekimi Rolü:

  • Testi standarda uygun şekilde uygulayıp sonuçları belgelemeli.
  • Gerektiğinde vestibüler rehabilitasyon veya uzman sevkini organize etmelidir.

C. İSG Uzmanı Rolü:

  • Test sonuçlarına göre risk değerlendirmesini güncellemeli.
  • Düşme önleme planına fizyolojik uygunluk kriterini dahil etmelidir.

Gerçek Hayattan Bir Örnek Vaka

Vaka:
Tersanede çalışan 39 yaşındaki bir kaynak ustası, yeni projede 12 m yükseklikte iskele üzerinde çalışacaktır.
İşyeri hekimi tarafından yapılan Unterberger testinde 50 adım sonunda sağa 60° rotasyon ve 100 cm yer değiştirme saptanır.
Romberg testi normaldir.

Analiz:
Bu bulgu vestibüler kaynaklı lateralizasyonu gösterir.
Çalışanın geçmişinde geçici vertigo atağı olduğu öğrenilir.
KBB değerlendirmesi sonrası benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısı konur.
Tedavi ve vestibüler egzersizler sonrası test tekrarlanır, sapma 25°’ye düşer.
Sonuç: Kişi yüksekte çalışma için yeniden uygun hale gelir.

Bu örnek, Unterberger testinin erken uyarı ve önleyici tarama aracı olarak önemini açıkça gösterir.

Sonuç ve Öneriler

Unterberger testi, basit görünmesine rağmen hem nörolojik hem de iş güvenliği açısından kritik bilgiler sağlar.
Yüksekte çalışacak personelin denge, yön algısı ve vestibüler refleks bütünlüğünü ölçmek için düşük maliyetli, sahada uygulanabilir bir yöntemdir.

Temel çıkarımlar:

  1. Testin klinik geçerliliği yüksektir – özellikle tek taraflı vestibüler hipofonksiyonun belirlenmesinde.
  2. Yüksekte çalışmalarda düşme riskini öngörmede etkilidir.
  3. İSG profesyonelleri için pratik bir tarama aracıdır.
  4. Sonuçlar objektif kaydedilmeli, 45°’den fazla sapmalarda uzman değerlendirmesi istenmelidir.

Uygulama İçin Pratik Özet
AdımEylemAçıklama
1Katılımcıyı bilgilendirTestin amacı ve süreci anlatılır
2Başlangıç pozisyonuAyakta, kollar önde, gözler açık
3Gözleri kapatGörsel girdi devre dışı bırakılır
4Yerinde 50 adımRitmik adımlar, baş sabit
5Durdur ve ölçSapma açısı ve yer değişimi
6Sonuçları kaydetYön, açı, mesafe not edilir
7Uygunluk kararı≤30° → uygun; >45° → uygun değil

Genel Değerlendirme

Yüksekte çalışma gibi yüksek dikkat, denge ve refleks gerektiren işlerde küçük bir vestibüler dengesizlik bile kazaya yol açabilir.
Unterberger testi, bu tür sorunları henüz semptom vermeden tespit ederek önleyici hekimlik anlayışına hizmet eder.

Dolayısıyla, işyeri hekimleri ve İSG uzmanları için bu test, yalnızca bir “denge ölçümü” değil, aynı zamanda yaşam kurtaran bir erken uyarı mekanizmasıdır.

UNTERBERGER TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU
1. PERSONEL BİLGİLERİ
  • Adı Soyadı: ………………………………………………………
  • T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
  • Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
  • Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
  • Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
  • Test Tarihi: …. / …. / 20….
  • Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI
  • Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
  • Aydınlatma: ( ) Normal ( ) Zayıf ( ) Parlak
  • Test sırasında gözler: ( ) Kapalı ( ) Açık
  • Güvenlik önlemi: ( ) Refakatçi mevcut ( ) Yok
  • Katılımcı sağlık durumu:
     ( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kulak çınlaması ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

3. TEST UYGULAMASI
  • Başlangıç Pozisyonu: Ayakta, kollar önde, parmaklar açık, ayaklar omuz genişliğinde
  • Adım Sayısı: 50 (yaklaşık 1 adım/saniye hızında)
  • Test Süresi: ………. saniye
  • Gözler Kapalı Süre: ………. saniye
  • Test Alanı: 2 m x 2 m güvenli zemin

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI
Gözlem AlanıBulgular / Ölçüm
Dönme Açısı (°)……….°  ( ) Sağa ( ) Sola
İleri/Geri Yer Değiştirme (cm)………. cm
Adım Ritmi( ) Düzenli ( ) Düzensiz
Kolların Pozisyonu( ) Sabit ( ) Dengesiz / Düşme eğilimi
Başın Pozisyonu( ) Sabit ( ) Sağa/Sola eğilim
Gözler kapalıyken korku/anksiyete( ) Var ( ) Yok
5. DEĞERLENDİRME
Sapma AçısıYer DeğişimiYorum
0–30°≤50 cmNormal vestibüler yanıt, denge stabil
31–45°51–70 cmHafif vestibüler asimetri, izlem önerilir
>45°>70 cmPatolojik, vestibüler disfonksiyon olasılığı

Toplam Değerlendirme:
☐ Normal ☐ Sınırda ☐ Patolojik

Yönelme Tarafı: ☐ Sağ ☐ Sol ☐ Belirsiz

6. UYGUNLUK KARARI (YÜKSEKTE ÇALIŞMA / DENGE GEREKTİREN GÖREVLER)
SonuçKararAçıklama
Normal☐ UYGUNDenge fonksiyonları yeterli
Sınırda☐ GEÇİCİ UYGUNRehabilitasyon sonrası tekrar test
Patolojik☐ UYGUN DEĞİLUzman değerlendirmesi gerektirir

7. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

8. TESTİ UYGULAYANIN – ONAYLAYANIN BİLGİLERİ

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

Not: Bu test, tek başına tanısal nitelik taşımaz. Gerektiğinde Romberg, Head Impulse veya göz hareket testleriyle desteklenmelidir.

Unterberger Yürüyüş Testi, vestibüler sistemin lateralizasyonunu, proprioseptif denge bütünlüğünü ve bireyin görsel destek olmaksızın uzaydaki yön koruma yeteneğini değerlendirmeyi amaçlayan bir klinik denge testidir.
Bu test, yüksekten çalışma, deniz veya hava platformlarında görev alma, vinç, iskele, kule, türbin, gemi güvertesi gibi dengesel reflekslerin sürekli aktif tutulduğu işlerde çalışan personelin fizyolojik uygunluğunun değerlendirilmesinde tamamlayıcı bir yöntem olarak kullanılmaktadır.

Testin sonuçları, kişinin gözleri kapalı iken yerinde adım atma sırasında eksen etrafında sapma (rotasyon açısı) ve ileri-geri yer değiştirme miktarına göre yorumlanır.
Sapmanın yönü ve derecesi, iç kulaktaki vestibüler sistemin fonksiyonel dengesi, beyin sapı ve serebellar kontrol mekanizmaları hakkında klinik ipuçları verir.
Ancak test tek başına tanı koydurucu değildir; Romberg, Head Impulse, Tandem Yürüyüş ve Past Pointing gibi diğer nörolojik denge testleriyle birlikte değerlendirilmelidir.

Bu form kapsamında elde edilen bulgular, çalışanın mevcut denge durumunun bir “görsel ve vestibüler stres koşulundaki davranış modelini” yansıtır.
Yani, kişi gözlerini kapattığında denge kaybı gösteriyorsa bu, yüksekte çalışırken ya da ani yön değişimlerinde refleks gecikmesi yaşayabileceği anlamına gelir.
Bu nedenle testte 45° ve üzeri sapma, 70 cm’den fazla yer değiştirme ya da ritim bozukluğu gözlenen personelin yüksekte çalışma görevine geçici olarak uygun görülmemesi; gerekirse vestibüler rehabilitasyon ve uzman değerlendirmesi sonrası yeniden test edilmesi önerilir.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, test sonuçlarını birlikte değerlendirerek bireysel risk faktörlerini (yaş, ilaç kullanımı, iç kulak hastalıkları, kas-iskelet sistemi sorunları, görme bozuklukları) göz önünde bulundurmalıdır.
Bu yaklaşım, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, “Çalışanların Sağlık Gözetimi Yönetmeliği” ve “Yüksekte Çalışma Yönetmeliği” hükümleriyle de örtüşmektedir.

Sonuç olarak; Unterberger Testi, iş sağlığı ve güvenliği kültüründe proaktif koruma yaklaşımının güçlü bir aracıdır.
Erken dönemde tespit edilen vestibüler veya proprioseptif dengesizlikler, hem bireyin yaşam kalitesini korur hem de iş kazalarının önlenmesinde kritik rol oynar.
Bu nedenle, test sonuçları yalnızca sayısal bir veri olarak değil, bütünsel bir fizyolojik risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge Fonksiyonları Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Vestibüler Asimetri – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Vestibüler Disfonksiyon Şüphesi – Uzman Muayenesi Gerekli

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #unterbergertesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni30 Ekim 2025
29 Ekim 2025

Yüksekte Çalışma – Tandem Walk Testi – Propriyosepsiyon

Denge, Koordinasyon ve Nöromotor Bütünlüğün Değerlendirilmesi

Tandem Walk Testi, bireyin denge, koordinasyon ve proprioseptif kontrol kapasitesini ölçmek için kullanılan basit fakat oldukça anlamlı bir nörolojik testtir. Özellikle yüksekte çalışma, denge gerektiren iş kolları, vinç operatörlüğü, iskele ustalığı, platform bakım işleri, kule tırmanışları gibi mesleklerde; çalışanların sinir-kas iletişimi, vestibüler sistem bütünlüğü ve kas tonusu koordinasyonunun değerlendirilmesinde kritik öneme sahiptir.

Bu test, kişinin tek bir düz hat üzerinde topuk–parmak ucu hizasında yürürken, gövde dengesini, alt ekstremite kontrolünü ve göz, iç kulak ile kas-iskelet sistemleri arasındaki eşgüdümün etkinliğini ölçer.

Düşme, denge kaybı, adım atma sırasındaki sapmalar veya istemsiz kol hareketleri gibi parametreler, merkezi sinir sistemindeki bir dengesizliği veya refleks koordinasyonundaki bir bozukluğu işaret edebilir.

Testin Fizyolojik Temelleri

Tandem yürüyüş, üç sistemin ortak çalışmasıyla mümkündür:

  1. Vestibüler sistem (iç kulak): Başın ve vücudun uzaydaki konumunu algılayarak dengeye katkı sağlar.
  2. Proprioseptif sistem: Kas, eklem ve tendonlardan gelen bilgi ile vücudun pozisyonunu algılar.
  3. Görsel sistem: Gözlerden alınan verilerle hareketin yönlendirilmesini sağlar.

Bu üç sistemden biri veya birkaçı zayıf olduğunda, bireyin tandem yürüyüş sırasında dengeyi koruması zorlaşır. Bu nedenle Tandem Walk Testi, özellikle vestibüler disfonksiyon, serebellar lezyonlar, periferik nöropati, kas güçsüzlüğü veya alkol etkisi gibi durumları ortaya çıkarma açısından yüksek duyarlılığa sahiptir.

Testin Amacı

Tandem Walk Testi’nin amacı sadece “yürüyebilmek” değildir; dengeyi kontrollü bir şekilde sürdürme kapasitesi, motor planlama yeteneği, kas-sinir koordinasyonu ve odaklanma becerisi de değerlendirilir.

Özellikle yüksekte çalışma yapacak bireylerde, test şu amaçlarla kullanılır:

  • Düşme riskini öngörmek.
  • Vestibüler bozuklukları erken fark etmek.
  • Reaksiyon süresi ve denge kontrolü kapasitesini ölçmek.
  • Yorgunluk, uykusuzluk, alkol ya da ilaç etkilerinin denge üzerindeki etkisini belirlemek.
  • İşe uygunluk değerlendirmelerinde (örneğin “yüksekte çalışma uygunluk raporu”) yardımcı test olarak kullanmak.

Gereken Ekipmanlar
  • 4 ila 5 metre uzunluğunda düz bir çizgi (zemine bant çekilerek hazırlanabilir)
  • Kronometre (isteğe bağlı süre ölçümü için)
  • Güvenlik gözlemcisi veya denge destek personeli
  • Uygun aydınlatmalı, kaymaz yüzeyli test alanı
  • Gerektiğinde dengeyi koruma barı (özellikle yaşlı veya yüksek riskli bireylerde)

Uygulama Yöntemi
Test Öncesi Hazırlık
  • Katılımcı rahat, kaymaz tabanlı bir ayakkabı giymelidir.
  • Test alanında gürültü, dikkat dağıtıcı unsurlar veya zemin bozukluğu olmamalıdır.
  • Katılımcıdan son 12 saat içinde alkol, yatıştırıcı ilaç, kas gevşetici veya ağır kafein almamış olması istenir.
  • Teste başlamadan önce kişi testin nasıl yapılacağını izleyerek anlamalıdır.

Testin Uygulaması
  1. Katılımcı, çizginin bir ucunda dik durur.
  2. Eller bel hizasında serbest ya da yanlarda dengede tutmak için h
  3. afif açık pozisyonda olmalıdır.
  4. Talimat: “Lütfen bu çizgi üzerinde, topuğunuzu her adımda diğer ayağınızın parmak ucuna değecek şekilde yürüyün. Başınızı düz tutun ve ileriye bakın.”
  5. Katılımcı, en az 10 adım (ortalama 3–4 metre) boyunca bu şekilde yürür.
  6. Aynı mesafe geri dönüş yönünde de tekrarlanabilir.
  7. Test, açık gözle ve ardından gözler kapalı olarak yapılabilir (ikinci uygulama ileri seviye değerlendirmedir).

Değerlendirme Ölçütleri
Gözlem Parametreleri
  • Denge kaybı (örneğin yana doğru adım atma veya sallanma)
  • Kollarla kompansatuar hareket (dengeyi korumak için)
  • Ayakların çizgiden sapması (her adımda kaç cm veya kaç kez)
  • Adım uzunluğu ve ritim tutarlılığı
  • Süre (isteğe bağlı)
  • Yere bakma eğilimi (görsel kontrol eksikliği göstergesi olabilir)

Puanlama Yöntemi (0–3 Arası Değerlendirme)
PuanGözlenen DavranışYorum
0Mükemmel yürüyüş, sapma veya denge kaybı yokNormal motor ve vestibüler fonksiyon
1Küçük sapma, kollarla hafif denge arayışıHafif dengesizlik veya yorgunluk etkisi
2Bir veya iki defa denge kaybı, çizgiden çıkmaVestibüler sistem veya propriosepsiyon zayıflığı
3Dengede duramama, yürümenin tamamlanamamasıBelirgin nörolojik/denge bozukluğu, yüksekte çalışma için uygun değil

Testin Nörolojik Yorumu

Tandem yürüyüş, serebellum (beyincik) bütünlüğü açısından çok önemli bir göstergedir. Serebellar lezyonlar, genellikle adımların düzensizliği, geniş tabanlı yürüyüş ve aşırı kompansatuar hareketlerle kendini gösterir.

Vestibüler sistem kaynaklı bozukluklarda kişi genellikle çizgiden sağa ya da sola sapar, çünkü denge merkezine gelen bilgi asimetriktir.

Periferik nöropati durumlarında (örneğin diyabetik bireylerde), ayak tabanlarındaki proprioseptif duyular zayıfladığı için, kişi yere daha çok bakarak yürümeye çalışır. Bu da refleks koordinasyonun azaldığı anlamına gelir.

Uygulamada Karşılaşılan Hatalar
  • Kişinin çizgiye bakması: Görsel rehberlik proprioseptif değerlendirmeyi bozar.
  • Çok yavaş veya çok hızlı yürümek: Gerçek denge kontrolünü yansıtmaz.
  • Test alanında zemin bozukluğu veya gürültü: Sonuçların güvenilirliğini düşürür.
  • Testi yorgun, uykusuz veya aç şekilde yapmak: Geçici dengesizlik oluşturabilir.

Gözler Kapalı Tandem Walk (Advanced)

Bu versiyon, görsel sistemin devre dışı bırakıldığı durumda proprioseptif ve vestibüler sistemin saf koordinasyon kapasitesini değerlendirir.
Katılımcıdan gözlerini kapatarak aynı yürüyüşü yapması istenir.
Bu durumda, normal bireyler hafif salınım gösterse de çizgiden çıkmadan tamamlayabilirler.
Ancak ciddi vestibüler bozukluğu olan kişiler, genellikle 2–3 adım içinde dengesini kaybeder.

Yüksekte Çalışma Öncesi Değerlendirme

Tandem Walk Testi, yüksekte çalışma muayenelerinde tamamlayıcı bir nöromotor test olarak değerlendirilebilir.

Yüksekte Çalışma Kriterleri

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği’ne göre “yüksekte çalışma”, seviye farkı olan ve düşme riski bulunan, kişinin düşmesi halinde yaralanabileceği her türlü alandır (genellikle 2 m ve üzeri yükseklikler).

Bu tür çalışmalarda, çalışanların:

  • Denge
  • Görme
  • Kas gücü
  • Refleks
  • Koordinasyon
    fonksiyonlarının yeterli olması gerekir.

Uygulama Biçimi

Yüksekte çalışacak adaylara, işe giriş muayenesinde (ya da periyodik kontrollerde):

  1. Romberg Testi
  2. Tandem Walk Testi
  3. Finger-to-Nose (Parmak–Burun) testi
  4. Heel-to-Shin (Topuk–Diz) testi
    birlikte uygulanır.

Tandem Walk Testi burada özellikle dinamik denge ve motor koordinasyonun objektif göstergesidir.

Değerlendirme Örneği

Örnek 1:
Bir iskele işçisi adayına test uygulanıyor.

  • Açık gözle yürüyüşte hafif sapma var (1 puan).
  • Gözler kapalı yürüyüşte 3. adımda dengesini kaybediyor (2 puan).
  • Sonuç: Vestibüler refleks zayıflığı şüphesi → işyeri hekimi ileri KBB değerlendirmesi isteyebilir.

Örnek 2:
Vinç operatörü adayı testte 10 adımı sorunsuz tamamlıyor.

  • Sapma yok, kollar serbest, ritmik yürüyüş.
  • Gözler kapalı yürüyüşte hafif salınım ancak çizgi dışına çıkmıyor.
  • Sonuç: Normal denge ve motor koordinasyon → yüksekte çalışmaya uygundur.

Testin Bilimsel Dayanakları

Tandem Walk Testi, Romberg testi ile birlikte en yaygın kullanılan denge testlerinden biridir.
Araştırmalar göstermiştir ki:

  • Serebellar hasarı olan bireylerin %90’ı tandem yürüyüşte sapma gösterir.
  • Vestibüler sistem disfonksiyonu olanlarda dengesizlik oranı %85’tir.
  • Sağlıklı bireylerde başarı oranı %98 civarındadır.

Bu test, American Academy of Neurology ve Occupational Safety and Health Administration (OSHA) rehberlerinde, nörolojik muayenelerin standart bir parçası olarak yer alır.

Ergonomik ve İş Güvenliği Açısından Önemi

Yüksekte çalışma, vücudun dinamik denge sistemi için ekstrem bir stres faktörüdür.
Kas-iskelet sistemi, vestibüler sistem ve görsel algı sürekli olarak “mikro denge düzeltmeleri” yapmak zorundadır.
Bu refleks zincirinde bir aksama olursa, kişi birkaç milisaniyelik bir gecikmeyle dengesini kaybedebilir.

Tandem Walk Testi bu açıdan mikro denge kusurlarını erken saptama imkânı sunar.
Örneğin; yüksek HbA1c değeri olan, periferik nöropati gelişmiş bir çalışanın tandem yürüyüşte çizgiden sapması, ayak tabanlarındaki duyusal kaybın işaretidir. Bu bireyin yüksek platformda çalışması ciddi düşme riski doğurur.

Gelişmiş Versiyonlar ve Teknolojik Uygulamalar

Modern ergonomi laboratuvarlarında Tandem Walk Testi, basınç sensörlü yürüme platformları veya ivmeölçer sensörlü giyilebilir cihazlar ile desteklenir.
Bu sayede:

  • Adım simetrisi
  • Basınç dağılımı
  • Zamanlama farkı
  • Mikro salınım genliği
    gibi parametreler sayısal olarak analiz edilir.

Mobil cihazlara entegre edilmiş versiyonlar, saha muayenelerinde de kullanılabilir.
Örneğin, bir iş güvenliği uzmanı, çalışanın cep telefonuna takılan ivmeölçer ile tandem yürüyüşü kaydederek anlık analiz alabilir.

Test Sonuçlarının Klinik Yorumlanması

Tandem Walk Testi’nin tek başına bir tanı aracı olmadığı unutulmamalıdır.
Ancak şu durumlar tespit edilirse, ileri değerlendirme gerekir:

  • Sürekli sapma veya yön kaybı
  • Dengesizlik sırasında kollarla aşırı kompansasyon
  • Yavaş adım temposu ve ritim kaybı
  • Gözler kapalı testte erken denge kaybı

Bu bulgular, nörolojik, vestibüler, metabolik veya ilaç kaynaklı olabilir.

Özellikle yüksekte çalışacak personel için bu durum, işe uygunluk açısından “ön değerlendirme dışı” kararı doğurabilir.

Testin İş Sağlığına Katkısı

Tandem Walk Testi’nin düzenli uygulanması:

  • İş kazalarını önleyici tarama sağlar.
  • Düşme riskine sahip çalışanları erken belirler.
  • Rehabilitasyon sürecini izleme olanağı verir.
  • Ergonomik eğitim programlarına veri sağlar.
  • Bireysel farkındalık yaratır: çalışanlar kendi dengesizliklerinin farkına varır.

Ayrıca test, yaşlanma, kronik hastalıklar, diyabetik nöropati, alkol veya ilaç kullanımı gibi faktörlerin iş performansına etkisini izlemek için de kullanılır.

Eğitim ve Standartlaştırma

Tandem Walk Testi’nin güvenilirliği, eğitimli uygulayıcı tarafından yürütülmesine bağlıdır.
Uygulayıcı:

  • Test sırasında katılımcının dengesini bozmadan gözlem yapmalıdır.
  • Objektif kriterlerle puanlama yapmalıdır.
  • Gerektiğinde video kaydı alabilir.

OSHA ve ISO 45001 standartlarında geçen “sağlık gözetimi ve işe uygunluk” prensipleri gereği, bu tür testlerin kayıt altına alınması önerilir.

Özet Değerlendirme Tablosu
KriterNormalAnormalOlası Sebep
Açık gözle çizgi üzerinde yürüyüşDüz, sapma yokYana kayma, kol dengelemesiVestibüler/denge bozukluğu
Gözler kapalı yürüyüşHafif salınımErken düşme veya sapmaProprioseptif zayıflık
Adım uzunluğuEşitAsimetrikKas gücü dengesizliği
Süre (10 adım)7–10 sn>15 snKoordinasyon veya dikkat sorun

Sonuç ve Öneriler

Tandem Walk Testi, basit bir nörolojik değerlendirme aracı olmasına karşın, yüksekte çalışma güvenliği açısından büyük önem taşır.
Bireyin vestibüler refleksleri, kas-iskelet koordinasyonu, dikkat düzeyi ve proprioseptif farkındalığı hakkında çok değerli bilgiler sunar.

Yüksekte çalışma yapacak personelde testin uygulanması aşağıdaki nedenlerle önerilir:

  1. Düşme riskinin öngörülmesi
  2. Yorgunluk ve metabolik bozuklukların tespiti
  3. Refleks süresinin objektif ölçümü
  4. İşe uygunluk kararına bilimsel destek

Testin her 6 ayda bir tekrarlanması, periyodik muayenelerde “denge izleme göstergesi” olarak kullanılabilir.

Son Söz

Tandem Walk Testi, iş sağlığı ve güvenliği disiplininde bedensel farkındalık, denge yönetimi ve nörolojik güvenlik kavramlarını birleştiren en etkili araçlardan biridir.
Birkaç adımda bile, insan bedeninin sinir, kas, göz ve iç kulak arasındaki olağanüstü koordinasyonunu değerlendirmek mümkündür.

Bu test, basit bir “yürüyüş” gibi görünse de, aslında yüksekte çalışan bir kişinin hayatta kalma refleksini temsil eder.
Çünkü dengesi yerinde olmayan bir çalışan, sadece düşmez — aynı zamanda refleksleri, dikkat ve motor kontrolü de zayıflar.

Bu nedenle, Tandem Walk Testi her iş güvenliği uzmanının klinik gözlem aracı kutusunda mutlaka bulunmalıdır.

🔹 🔹 🔹
TANDEM WALK TESTİ DEĞERLENDİRME FORMU

Kişisel Bilgiler

AlanBilgi
Adı Soyadı
T.C. Kimlik No
Yaş
Cinsiyet
Meslek / Görev
Tarih
Testi Uygulayan

1. Test Öncesi Bilgiler
SoruEvetHayır
Son 12 saatte alkol, ilaç veya kafein aldı mı?☐☐
Uykusuzluk, baş dönmesi, yorgunluk var mı?☐☐
Gözlük, işitme cihazı vb. yardımcı kullanıyor mu?☐☐

2. Uygulama Bilgileri

Zemin: ☐ Düz ☐ Kaymaz ☐ Bantlı Çizgi
Mesafe: ______ metre
Test Alanı Aydınlatması: ☐ Yeterli ☐ Yetersiz

Yürüyüş Talimatı:

“Topuğunuzu diğer ayağınızın parmak ucuna değdirerek çizgi boyunca yürüyünüz. Başınızı düz tutunuz, ileriye bakınız.”

3. Gözlem ve Puanlama (0–3 Arası)
ParametreAçıklamaPuan
Adım HattıÇizgiden sapma yok = 0, 1–2 Çizgiden sapma = 1, ≥3
Çizgiden sapma = 2–3
Denge KaybıYok = 0,
Hafif = 1,
Belirgin = 2,
Yürüyemedi = 3
Kollarla DengeNormal = 0,
Hafif sallanma = 1,
Aşırı kompansasyon = 2
Süre (10 Adım)7–10 sn = 0,
10–15 sn = 1,
>15 sn = 2
Gözler Kapalı Yürüyüş10 adım tamamlandı = 0,
3–6 adımda durdu = 1–2, Tamamlayamadı = 3

🟩 Toplam Puan: ______ / 15

4. Klinik Gözlem

☐ Görsel kontrol (yere bakma eğilimi)
☐ Adım ritminde bozukluk
☐ Baş dönmesi / dengesizlik
☐ Yorgunluk belirtileri
☐ Kas titremesi
☐ Gözler kapalı testte erken sapma

Gözlem Notları:
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………….

5. Testin Yorumu
Toplam Puan AralığıDeğerlendirmeAçıklama
0 – 2NormalDenge ve koordinasyon yeterli
3 – 5Hafif dengesizlikTakip önerilir, yorgunluk/ilaç etkisi olabilir
6 – 9Belirgin koordinasyon sorunuVestibüler veya nörolojik değerlendirme önerilir
≥10Ciddi dengesizlikYüksekte çalışma için uygun değildir

6. Sonuç

☐ Yüksekte Çalışmaya Uygundur (Diğer tüm tetkik – tahlil ve testleri uygun sınırlarda ise)
☐ Geçici Olarak Uygun Değildir (yeniden değerlendirme: ___ gün sonra)
☐ Uygun Değildir (ileri nörolojik muayene önerilir)

7. Testi Uygulayan

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….  

İmza / Kaşe: ……………………………………

Tandem Walk Testi, insan bedeninin nöromotor bütünlüğünü en yalın ama en çarpıcı şekilde gözler önüne seren bir değerlendirme aracıdır. Bu test sırasında, kişinin yalnızca adım atma becerisi değil; beyincik (serebellum), vestibüler sistem, proprioseptif reseptörler, kas tonusu ve odaklanma mekanizmaları arasındaki kusursuz iletişim sınanır.

Her bir adımda, kaslar, eklemler, iç kulak ve beyin, milisaniyeler içinde binlerce sinyal alışverişi yapar. Bu sinyallerin herhangi birinde meydana gelen gecikme veya bozulma, testin sonucuna doğrudan yansır. Dolayısıyla Tandem Walk Testi, basit bir “denge egzersizi” olmanın ötesinde, vücudun nörolojik bütünlüğünün canlı bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir.

Yüksekte çalışma gibi denge, refleks ve dikkat koordinasyonu gerektiren işlerde, kişinin sadece kas gücü değil, denge farkındalığı da hayati öneme sahiptir. Çünkü bir platformun kenarında ya da dar bir iskele üzerinde çalışan bir kişinin dengesini kaybetmesi, yalnızca kişisel bir yaralanma değil, aynı zamanda ekip güvenliğini de tehdit eden zincirleme kazalara yol açabilir.

Bu nedenle Tandem Walk Testi, işe giriş muayenelerinde ve periyodik kontrollerde uygulanarak, çalışanların nörolojik güvenliğini izleyen bir “erken uyarı mekanizması” işlevi görür. Testin düşük puanla sonuçlanması, genellikle üç temel alanı işaret eder:

  1. Vestibüler sistem zayıflığı: İç kulaktaki denge organlarında veya beyin kökü bağlantılarında disfonksiyon olabilir.
  2. Proprioseptif duyarlılık kaybı: Diyabetik nöropati, kas-iskelet sistemi travmaları veya uzun süreli hareketsizlik bu yeteneği azaltabilir.
  3. Serebellar koordinasyon bozukluğu: Motor planlama ve reflekslerin kontrolünde bozulma söz konusu olabilir.

Bu üç alanın herhangi birinde saptanan zayıflık, çalışanı yüksekte çalışma için riskli hale getirir. Ancak bu durum kalıcı bir yetersizlik anlamına gelmez.
Uygun rehabilitasyon, egzersiz programları, denge eğitimleri ve yaşam tarzı düzenlemeleri ile denge kapasitesi büyük oranda geri kazanılabilir.

Tandem Walk Testi’nin önemi, sadece “kim çalışabilir, kim çalışamaz” kararını desteklemesinden ibaret değildir. Aynı zamanda çalışanın kendi beden farkındalığını artırır.
Testi uygulayan kişi, kendi dengesizliklerini fark ederek erken önlem alma, dikkatli olma ve güvenli davranış geliştirme bilincine ulaşır. Bu farkındalık, iş kazalarının önlenmesinde teknik önlemler kadar güçlü bir davranışsal savunma hattı oluşturur.

İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı için bu test, somut gözleme dayalı bir karar aracıdır.
Romberg, Finger-to-Nose veya Heel-to-Shin gibi klasik nörolojik testlerle birlikte uygulandığında, bireyin nöromotor kapasitesi bütüncül biçimde değerlendirilmiş olur.
Bu da, sadece fiziksel yeterliliği değil, aynı zamanda sinir-kas sisteminin çevresel uyaranlara verdiği tepki hızını da ortaya koyar.

Tandem Walk Testi’nin sonuçları, sadece o anki denge performansını değil, aynı zamanda bireyin yaşam tarzı, metabolik durumu, ilaç kullanımı ve iş yüküyle ilişkili denge potansiyelini de yansıtır.
Örneğin; kronik stres, yetersiz uyku, dehidratasyon veya yüksek HbA1c seviyeleri gibi faktörler denge koordinasyonunu doğrudan etkiler. Bu nedenle test sonuçları, her zaman çalışanın genel sağlık durumu ile birlikte yorumlanmalıdır.

Sonuç olarak;
Tandem Walk Testi, bilimsel olarak basit ama iş güvenliği açısından stratejik öneme sahip bir testtir.
İnsan bedeninin “denge kodunu” birkaç adımda çözebilme gücüne sahiptir.
Bir işyerinde bu testin düzenli uygulanması, sadece bir prosedür değil, aynı zamanda çalışan güvenliğine ve sağlığına verilen değerin somut göstergesidir.

İş güvenliği profesyonelleri ve işyeri hekimleri için bu test, önleyici sağlık yönetimi anlayışının en pratik ve sahada uygulanabilir araçlarından biridir.
Denge bozukluğunun erken saptanması, potansiyel bir kazayı engellemek; doğru zamanda yapılan yönlendirme ise bir hayat kurtarmak anlamına gelebilir.

Unutulmamalıdır ki:

“Denge, sadece ayakta kalma yeteneği değil; bedensel sistemlerin uyum içinde çalışmasının sessiz bir kanıtıdır.”

Tandem Walk Testi, bu uyumun sürdürülebilirliğini izlemek ve güvenli çalışma kültürünü desteklemek için vazgeçilmez bir ölçüm aracıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni29 Ekim 2025
29 Ekim 2025

Güvenliğin Süresi Dolmasın! İş Ekipmanlarında Periyodik Kontroller

Makine güvenliğinde tasarım yetmez; süreklilik şart.

En iyi makineler bile zamanla yıpranır, aşınır, hassas ayarlarını kaybeder. İşte bu yüzden, bir makineyi “güvenli” kılan şey sadece üretim sırasındaki önlemler değil, kullanım süresi boyunca yapılan periyodik kontrollerdir. Bu yazımızda, iş ekipmanlarının neden ve nasıl düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiğini ele alıyoruz.

🧭 🧭 🧭
1. Neden Periyodik Kontrol Gerekli?

Makine parçaları zamanla:

  • Gevşer (vida, mil, yatak)
  • Aşınır (dişli, kayış, bıçak)
  • Hassasiyetini kaybeder (sensörler, limit switch’ler)
  • Bozulur (fren sistemleri, emniyet tertibatı)

Bu bozulmalar fark edilmeden kullanıma devam edilirse, sadece üretim değil, can güvenliği de tehlikeye girer. O yüzden kontrol, sadece teknik bir gereklilik değil, hayati bir zorunluluktur.

🕰️ 🕰️ 🕰️
2. Hangi sıklıkta kontrol edilmeli?

Kontrol sıklığı 3 faktöre bağlıdır:

  1. Makinenin türü (pres mi, forklift mi?)
  2. Kullanım yoğunluğu (günde 3 saat mi, 3 vardiya mı?)
  3. Tehlike seviyesi (bıçaklı, sıkıştırmalı, patlayıcı vs.)

🔍 Örneğin:

  • Basınçlı kaplar → 1 yılda bir (6331 Sayılı Kanun ve TS EN standartları gereği)
  • Kaldırma ekipmanları (vinç, forklift) → 3 ayda bir
  • Pres makineleri, mekanik tezgâhlar → 6 ayda bir

İş Güvenliği Uzmanları, her ekipman için Kontrol Takvimi çıkarmalıdır.

🧾 🧾 🧾
3. Kim kontrol etmeli?

İş ekipmanlarının kontrolü:

✅ Yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır.
✅ Bu kişiler, “periyodik kontrol yapmaya yetkili” mühendis, tekniker veya teknisyen olmalıdır.
✅ Bazı makinelerde yalnızca “A tipi muayene kuruluşları” kontrol yetkisine sahiptir.

Yani “usta baktı, sorun yokmuş” anlayışı geçersizdir.

🧰 🧰 🧰
4. Kontrol Neyi Kapsar?

Bir kontrol sadece “çalışıyor mu?” testi değildir. Aşağıdakiler titizlikle incelenir:

  • Koruyucu muhafazaların sağlamlığı
  • Acil durdurma tertibatının işlevi
  • Elektrik sisteminde kaçak ya da gevşeklik
  • Titreşim, ısınma, aşırı ses
  • Fren sistemlerinin yanıt süresi
  • Kullanım kılavuzuna uygunluk
  • Etiketler ve uyarı işaretlerinin görünürlüğü
  • Operatörün müdahale noktalarının erişimi

Kontrol sonunda rapor düzenlenir. Eksiklik varsa giderilmeden kullanım devam etmemelidir.

🧠 🧠 🧠
5. Denetim Kültürü: Sadece “kâğıt” değil, “farkındalık” da yaratır

Birçok işletme kontrolü “yılda bir defa imza atılacak zorunluluk” olarak görür. Oysa bu bakış açısı tehlikelidir.

Periyodik kontroller:

  • Sahada güvenlik kültürünü geliştirir.
  • Operatörlerin kendi makinelerine dikkatini artırır.
  • Bakım ekiplerinin önceliklerini netleştirir.
  • İş güvenliği uzmanına sahadaki gerçek riskleri gösterir.

Unutulmamalı: Güvensiz bir makineye onay vermek, kazaya ortak olmaktır.

🎯 🎯 🎯
İş Güvenliği

Periyodik kontrol raporları, sadece dosyalık bir evrak değil, gelecekteki kazaları önleme belgesidir. Gerçek anlamda kontrol yapılan her makine, potansiyel bir kazayı önler. Siz sahadayken, kontrolün ne anlama geldiğini tüm ekibe anlatmalı, kontrol raporlarını eyleme döküp iyileştirme zincirini başlatmalısınız.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği29 Ekim 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al