Genel

Güzel bir pazar sabahıydı. Güneş, yaprakların arasından altın gibi süzülüyor, kuşlar sabah neşesiyle cıvıldıyordu. Alsancak fuarda park, çocukların buluşma noktasıydı. Bankta oturan Kıvanç ve Mercan, dondurmalarını yavaş yavaş yiyor, sohbet ediyorlardı.

— Mercan (elini kalbinin üzerine koyarak): “Kıvanç, hiç düşündün mü? Kalbimiz nasıl çalışıyor? Sürekli pıt pıt atıyor, hiç durmuyor. Yorulmuyor mu yani?”

— Kıvanç (kaşlarını kaldırarak): “Hmm… galiba kanı pompalıyor ama nereye, nasıl pompalıyor, orası biraz muamma!”

Tam o sırada, parkın diğer ucundan Hatice Öğretmen yürüyerek yaklaşıyordu. Elinde bir kitap vardı, yüzünde her zamanki gibi sıcak bir gülümseme.

— Hatice Öğretmen: “Günaydın çocuklar! Ne üzerine konuşuyorsunuz bakalım?”

— Mercan: “Kalbimiz hakkında! Nasıl çalıştığını merak ettik.”

— Kıvanç: “Yani, hiç durmadan atıyor. Ama nasıl bu kadar güçlü olabiliyor?”

Hatice Öğretmen, bankın yanındaki çimenlere oturdu. Kitabını dizine koydu.

— Hatice Öğretmen: “Çok güzel bir soru. Kalp, vücudumuzun motoru gibidir. Ama bu motorun nasıl çalıştığını öğrenmek için biraz daha derinlere inmemiz gerek…” dedi. Ve her zamanki gibi avuç içlerini üç kez birbirine vurdu.

Tam o anda, gökyüzünden yumuşak, sihirli bir ışık süzüldü. Işık göz kamaştırıcıydı ama sıcak ve huzur vericiydi. Mercan ve Kıvanç ayağa fırladılar. Hatice Öğretmen gözlüklerini düzeltti, gülümseyerek ışığa baktı.

Işık kaybolduğunda karşılarında her zamanki gibi garip kıyafetleri ile, bembeyaz saçlı, gözlüklü Prof. yürek belirdi. Cübbesi kalp şekilleriyle süslenmişti, elinde parlayan bir değnek vardı. Ayaklarının altından minik yıldızlar sıçrıyordu.

— Prof. yürek – Tatlı bir tebessümle: “Kalbin nasıl çalıştığını mı öğrenmek istiyorsunuz?”

— Mercan – Şaşkınlıkla: “Eveeeeett Prof. yürek” diye bağırdı.

— Prof. yürek– Gülümseyerek: “O zaman Sihirli bir yolculukla kalbin içine girmeye ne dersiniz?”

— Kıvanç: “Gerçekten mi? Kalbin içine mi gireceğiz?” dedi.

— Hatice Öğretmen (gülerek): “Çocuklar, bu fırsat kaçmaz. Bilim yine sihirle buluşuyor. Hazırsanız, birlikte keşfe çıkalım.”

Tam o anda Nilda, Çınar ve Ali de parka gelmişti. Onlar da konuşmaları duyunca heyecanla yaklaştılar.

— Nilda: “Biz de gelebilir miyiz?”

— Çınar: “Kalbin içini görmek mi? Harika olur!”

— Ali: “Ben kalbin nasıl ses çıkardığını hep merak etmişimdir.”

— Prof. Yürek: “Elbette! Kalbin sırrı herkesin hakkı. Ama bu yolculuk biraz küçülmeyi gerektiriyor…”

— Mercan: “Küçülmek mi?”

— Prof. Yürek: “Evet. Kalbin içine girmek için kan hücresi boyutuna gelmeliyiz. Hazırsanız, sihirli değneğimi sallıyorum!”

Hatice Öğretmen ayağa kalktı, çocukların ellerini tuttu.

— Hatice Öğretmen: “Ben de sizinle geliyorum. Bilim yolculuğu yalnız yapılmaz!”

Prof. Yürek değneğini havaya kaldırdı. Bir anda çocuklar ve Hatice Öğretmen küçüldüler, küçüldüler… ve kendilerini kandan kırmızı bir hücrenin – eritrositin – üzerinde buldular!

Etraflarında devasa kırmızı duvarlar, dalgalanan sıvılar ve ritmik bir titreşim vardı. Her şey hareket halindeydi.

— Nilda – Etrafa bakarak: “Aman Allah’ım! Bu bir eritrosit mi?”

— Prof. Yürek: “Bravo Nilda! Bu, oksijen taşıyan kırmızı kan hücresi. Şu anda sizinle beraber atardamarlarınızda seyahat ediyoruz.”

— Çınar – Gözlerini kocaman açarak: “Bu tüp gibi yollar nedir?”

— Hatice Öğretmen: “Bunlar damarlar çocuklar. Kanın vücutta dolaştığı yollar.”

— Prof. Yürek: “Şu anda aorttayız. Yani kalpten çıkan en büyük atardamar. Her atışta kalp, içindeki kaslar sayesinde kanı buraya basıyor.”

— Ali – Ritmik bir ses duyunca: “Bu ses… kalbin sesi mi?”

— Prof. Yürek: “Evet. Kalbin dört odacığı vardır: iki kulakçık, iki karıncık. Kulakçıklar kanı toplar, karıncıklar pompalar. Bu ‘PUMP – PUMP’ sesi, karıncıkların kanı damarlara fırlattığı anlarda çıkar.”

— Mercan – İleriye bakarak: “O ne öyle? Kocaman kapılar!”

— Prof. Yürek: “Bunlar kapakçıklar. Kanın doğru yönde akmasını sağlar. Gerisin geri gitmesini önlerler. İşte bu mitral kapak, şu da aort kapağı.”

— Kıvanç – Merakla: “Peki bu kapaklar bozulursa ne olur?”

— Hatice Öğretmen: “Kan geri kaçabilir. Bu da kalbin daha fazla çalışmasına neden olur. O yüzden sağlıklı beslenmek ve hareket etmek çok önemli.”

Çocuklar birbirlerine baktılar. Artık sadece merak eden çocuklar değil; kalbin içine adım atmış küçük bilim gezginleriydiler.

Kırmızı kan hücresinin üzerinde ilerleyen grup, devasa bir yapının önüne geldi. Duvarlar kaslıydı, ritmik şekilde hareket ediyordu. Her “PUMP – PUMP” sesiyle yer hafifçe titriyordu.

— Mercan: “Burası… kalbin içi mi?”

— Prof. Yürek: “Evet! Şu anda kalbin merkezindeyiz. Dört odacıklı bir saray gibi düşünün. İki kulakçık, iki karıncık.”

— Nilda – Kaşlarını kaldırarak: “Kulakçık mı? Kalpte kulak mı var?”

— Hatice Öğretmen – Gülerek: “Hayır Nilda, sadece adı öyle. Kulakçıklar, kalbin üst odacıklarıdır. Kanı toplarlar. Karıncıklar ise alt odacıklardır, kanı pompalarlar.”

— Çınar – Parmaklarıyla sayarak: “Yani iki üst, iki alt oda. Dört tane. Tam bir apartman gibi!”

— Ali – Etrafa bakarak: “Ama bu apartmanda kapılar da var. Şu büyük şeyler ne?”

— Prof. Yürek: “İşte onlar kapakçıklar. Kalbin kapıları. Kanın doğru yönde akmasını sağlarlar. Geriye gitmesini engellerler.”

— Kıvanç – Yaklaşıp dikkatle bakarak: “Bu kapaklar açılıp kapanıyor. Tıpkı su borusunun vanası gibi!”

— Hatice Öğretmen: “Çok güzel benzetme Kıvanç. Kalbin mitral kapağı, trikuspit kapağı, aort kapağı ve pulmoner kapağı vardır. Her biri bir geçişi kontrol eder.”

— Mercan – Ritmik sesleri dinleyerek: “Bu ‘lub-dub’ sesi… kapakların sesi mi?”

— Prof. Yürek: “Evet! ‘Lub’ sesi kulakçıkların kapanması, ‘dub’ sesi karıncıkların kapanmasıdır. Kalp bu ritmi dakikada yaklaşık 70 kez tekrarlar.”

— Nilda – Gözleri büyüyerek: “Yani kalbimiz dakikada 70 kez kapı açıp kapatıyor mu?”

— Hatice Öğretmen: “Ve bu, günde yaklaşık 100.000 kez eder. Bir yılda 35 milyon kez. Bir ömürde 3 milyar kez!”

— Çınar – Şaşkınlıkla: “Bu nasıl yorulmaz hocam?”

— Prof. Yürek: “Çünkü kalp, kaslardan oluşur. Ama sıradan kaslar gibi değil. Özel bir kas türü: kalp kası. Sürekli çalışmak üzere tasarlanmıştır.”

— Ali – Düşünerek: “Ama biz yorulunca dinleniyoruz. Kalp hiç mi durmaz?”

— Hatice Öğretmen: “Durursa hayat durur Ali. O yüzden kalbin sağlığı her şeyden önemlidir.”

— Kıvanç – Merakla: “Peki kalp ne zaman daha hızlı atar?”

— Prof. Yürek: “Koştuğumuzda, heyecanlandığımızda, korktuğumuzda… Vücut daha fazla oksijen ister. Kalp de hızlanır.”

— Mercan – Gülerek: “Ben sınavdan önce hep kalbimin sesini duyuyorum!”

— Nilda – Başını sallayarak: “Ben de! Sanki göğsümde zıplıyor!”

— Hatice Öğretmen: “Bu çok normal. Kalp, duygularımıza da tepki verir. Beyinle sürekli iletişim hâlindedir.”

— Çınar – Etrafa bakarak: “Peki bu odacıklar hep aynı anda mı çalışıyor?”

— Prof. Yürek: “Hayır. Önce kulakçıklar dolar, sonra karıncıklar. Bir düzen içinde sırayla çalışırlar. Tıpkı bir dans gibi!”

— Ali – Gözlerini kapatıp dinleyerek: “Gerçekten de bir ritim var. Kalbimiz dans ediyor!”

— Hatice Öğretmen: “Ve bu dans hiç durmaz. Kalbin ritmi, yaşamın müziğidir.”

Çocuklar kalbin odacıklarını tek tek gezdiler. Her biri farklı bir görev üstlenmişti. Kulakçıklar kanı topluyor, karıncıklar güçlü kaslarıyla kanı fırlatıyordu. Kapakçıklar ise sessizce açılıp kapanıyor, geçişleri kontrol ediyordu.

— Prof. Yürek: “Şimdi bir sonraki durağımıza geçiyoruz: Akciğerler! Kanın oksijenle buluştuğu yer!”

— Hatice Öğretmen: “Hazır mısınız çocuklar? Kalbin sırları daha yeni başlıyor!”

Kalbin içinden çıkan sihirli yolculuk, çocukları ve Hatice Öğretmen’i bir anda başka bir yöne sürükledi. Etraflarındaki kırmızı sıvı koyulaşmıştı. Eritrosit, yani kırmızı kan hücresi, artık daha yavaş ilerliyordu.

— Nilda – Etrafa bakarak: “Bir şey değişti… Kanın rengi daha koyu oldu!”

— Prof. Yürek: “Çok iyi gözlem Nilda. Çünkü bu kan artık oksijenini vücuda dağıttı. Şimdi karbondioksit taşıyor. Hedefimiz: akciğerler!”

— Çınar – Kaşlarını çatıp: “Yani kan hem oksijen hem karbondioksit mi taşıyor?”

— Hatice Öğretmen: “Evet Çınar. Oksijenli kan parlak kırmızı olur. Karbondioksit taşıyan kan ise koyu kırmızıya döner. Akciğerler bu değişimi sağlar.”

— Ali – Merakla: “Peki akciğerde ne oluyor?”

— Prof. Yürek: “Şimdi göreceğiz!”

Bir anda etrafları kabarcıklarla doldu. Minik hava kesecikleri, yani alveoller, etraflarında dans ediyordu. Kan hücresi bir tanesine yaklaştı. İçinden mavi bir ışık süzüldü.

— Mercan – Gözlerini kocaman açarak: “Bu… oksijen mi?”

— Prof. Yürek: “Evet! Akciğerlerdeki hava kesecikleri, oksijeni kana verir. Karbondioksiti alır. Bu alışveriş, her nefes alışta gerçekleşir.”

— Kıvanç – Gülerek: “Yani kan benzin alıyor gibi! Motor gibi çalışıyor bu sistem.”

— Hatice Öğretmen: “Çok güzel benzetme Kıvanç. Kalp bir pompa, akciğer bir filtre ve yakıt deposu gibi çalışır. Vücut da bu enerjiyi kullanır.”

— Nilda – Düşünerek: “Peki biz nefes almazsak ne olur?”

— Prof. Yürek: “Oksijen gelmez. Kan karbondioksitle dolup vücudu zehirleyebilir. Bu yüzden nefes almak hayati bir görevdir.”

— Çınar – Gülerek: “Ben bazen nefesimi tutuyorum, rekor kırmaya çalışıyorum!”

— Hatice Öğretmen – Gülümseyerek: “Ama dikkatli ol Çınar. Vücudun oksijensiz kalırsa başın dönebilir.”

— Ali – Parmak kaldırarak: “Peki akciğerler sadece oksijen mi verir?”

— Prof. Yürek: “Hayır. Aynı zamanda vücudu mikroplardan korur, ses üretir ve kanın pH dengesini sağlar.”

— Mercan – Şaşkınlıkla: “Yani akciğerler sadece nefes değil, bir sürü iş yapıyor!”

— Hatice Öğretmen: “Vücudumuzdaki her organ bir kahramandır. Ama kalp ve akciğer birlikte çalışarak hayatı sürdürür.”

Oksijen alan eritrosit, bir anda parladı. Rengi yeniden parlak kırmızıya döndü. Çocuklar bu değişimi hayranlıkla izlediler.

— Kıvanç – Gözlerini kısıp: “Şimdi nereye gidiyoruz?”

— Prof. Yürek: “Sol kulakçığa! Oksijenli kan kalbe geri döner. Oradan da vücudun her yerine dağılır.”

— Nilda – Heyecanla: “Yani şimdi kalbin ikinci turuna mı geçiyoruz?”

— Hatice Öğretmen: “Evet. Kalp iki devreli bir sistemdir. Birinci devre: akciğer. İkinci devre: tüm vücut.”

— Çınar – Gülerek: “Tıpkı bir lunapark treni gibi! Dönüyor, dönüyor, ama hep bir görevle!”

— Ali – Ciddi bir sesle: “Bu sistem bozulursa ne olur?”

— Prof. Yürek: “Oksijen taşınamaz. Organlar zarar görür. Bu yüzden kalp ve akciğer sağlığı çok önemlidir.”

— Mercan – Düşünerek: “Ben artık daha derin nefes alacağım. Akciğerlerime teşekkür etmek gibi!”

— Hatice Öğretmen: “Ve bol bol yürüyüş, temiz hava, egzersiz… Bunlar akciğerin en sevdiği şeylerdir.”

Eritrosit, akciğerden kalbin sol kulakçığına, oradan da sol karıncığa geçti. Kapakçıklar açılıp kapanırken tok sesler çıkarıyordu. Çocuklar artık kalbin ritmini hissedebiliyor, her atışın bir anlam taşıdığını biliyorlardı.

— Prof. Yürek: “Hazırsanız, sıradaki durağımız: Kalbin kendi beslenme sistemi! Koroner damarlar bizi bekliyor.”

Eritrosit, akciğerden aldığı taze oksijenle parlayarak kalbin sol kulakçığına ulaştı. Oradan sol karıncığa geçti ve yeniden vücuda dağılmak üzere hazırlandı. Ancak Prof. Yürek değneğini salladı ve yönlerini değiştirdi.

— Prof. Yürek: “Şimdi kalbin dış yüzeyine çıkıyoruz. Kalbin kendi beslenme sistemini göreceğiz!”

— Mercan – Kaşlarını kaldırarak: “Kalbin kendi beslenme sistemi mi? Kalp yemek mi yiyor yani?”

— Hatice Öğretmen – Gülümseyerek: “Aslında evet! Kalp, çalışabilmek için oksijen ve besin almalı. Tıpkı bizim gibi.”

Çocuklar bir anda kalbin dışına doğru ilerlediler. Kalbin yüzeyinde örümcek ağı gibi ince damarlar kıvrılıyordu. Bazıları parlak kırmızı, bazıları daha soluktu.

— Nilda – Hayranlıkla: “Bu damarlar ne kadar ince! Ama her yere yayılmışlar.”

— Prof. Yürek: “Bunlar koroner damarlar. Kalbin kendi özel damarlarıdır. Kalp, bu damarlar sayesinde beslenir.”

— Çınar – Merakla: “Peki bu damarlar tıkanırsa ne olur?”

— Hatice Öğretmen: “İşte o zaman kalp krizi olabilir. Kalp yeterince oksijen alamazsa kasları zarar görür.”

— Ali – Şaşkınlıkla: “Kalp krizi mi? Ama kalp çok güçlü değil mi?”

— Prof. Yürek: “Güçlü ama hassas. Eğer bu damarlar yağla, kolesterolle tıkanırsa, kalp çalışamaz hale gelir.”

— Kıvanç – Düşünerek: “Yani hamburger, cips, gazlı içecekler… bunlar kalbe zarar mı veriyor?”

— Hatice Öğretmen: “Evet Kıvanç. Özellikle fazla tuz, şeker ve doymuş yağlar koroner damarları tıkayabilir.”

— Mercan – Kararlı bir sesle: “Ben artık okul kantininden sadece su alacağım!”

— Nilda – Gülerek: “Ben de meyve getireceğim yanımda. Kalbim için!”

— Çınar – Ciddi bir ifadeyle: “Ben babama da anlatacağım. O çok tuzlu yiyor.”

— Ali – Gözlerini kısıp: “Peki spor yapmak bu damarları açar mı?”

— Prof. Yürek: “Spor damarları güçlendirir. Kan akışını hızlandırır. Kalp daha verimli çalışır.”

— Hatice Öğretmen: “Ama aşırıya kaçmadan. Düzenli yürüyüş, bisiklet, yüzme… bunlar kalbin en sevdiği aktiviteler.”

Çocuklar koroner damarların arasında dolaşırken, bir damar aniden karardı. İçinden kan geçemiyordu.

— Nilda – Endişeyle: “Bu damar neden karardı?”

— Prof. Yürek: “Bu, tıkanmış bir damar. Eğer bu uzun sürerse, kalp dokusu zarar görür. Kalp krizi dediğimiz şey budur.”

— Çınar – Fısıldayarak: “Korkutucu…”

— Hatice Öğretmen – Yumuşak bir sesle: “Ama önlenebilir. Sağlıklı beslenme, hareket, stresten uzak durmak… bunlar kalbin koruyucu melekleridir.”

— Ali – Gülümseyerek: “Ben artık kalbimi bir VIP gibi koruyacağım!”

— Kıvanç – Gülerek: “Kalbim benim patronum. Ona iyi davranacağım!”

— Mercan – Şiirsel bir sesle: “Kalbim çalışsın diye ben de çalışacağım!”

Prof. Yürek değneğini salladı. Çocuklar yeniden kalbin iç kısmına döndüler. Kalbin ritmi hâlâ güçlüydü. Ama artık bu ritmin ne kadar değerli olduğunu çok daha iyi biliyorlardı.

— Prof. Yürek: “Hazırsanız, sıradaki durağımız: Beyin! Kalbin en özel yolcusunu ziyaret edeceğiz.”

— Hatice Öğretmen: “Beyin ve kalp… Birbirine bağlı iki büyük lider. Hadi bakalım çocuklar, keşfe devam!”

Kalbin içinden çıkan sihirli yolculuk, çocukları yukarı doğru kıvrılan bir damar yoluna sürükledi. Bu damar, diğerlerinden farklıydı. Daha kalın, daha parlak ve daha hızlıydı.

— Mercan – Gözlerini kısarak: “Bu damar… sanki acele ediyor!”

— Prof. Yürek: “Çünkü bu damar beyne gidiyor. Beyin, vücuttaki oksijenin yaklaşık %20’sini tek başına tüketir. En kaliteli, en hızlı kan ona gider.”

— Nilda – Şaşkınlıkla: “Ama beyin küçücük bir şey! Neden bu kadar oksijen istiyor?”

— Hatice Öğretmen: “Çünkü beyin çok çalışır. Düşünmek, öğrenmek, hatırlamak… hepsi enerji ister. Oksijen olmadan beyin çalışamaz.”

— Çınar – Gülerek: “Yani biz ders çalışırken beynimiz oksijen mi yakıyor?”

— Prof. Yürek: “Kesinlikle! Beyin, bir bilgisayar gibi işlem yapar. Ama elektriği oksijenle sağlar.”

— Ali – Ciddi bir sesle: “Peki kalp düzgün çalışmazsa beyin zarar görür mü?”

— Hatice Öğretmen: “Evet Ali. Kalp yeterince kan pompalamazsa, beyin oksijensiz kalır. Bu da baş dönmesi, bayılma, hatta felç gibi ciddi sorunlara yol açabilir.”

— Kıvanç – Düşünerek: “O zaman tansiyon çok önemli, değil mi?”

— Prof. Yürek: “Harika bir nokta! Tansiyon, kanın damarlara yaptığı basınçtır. Çok yüksek olursa damarlar zarar görür. Çok düşük olursa beyin yeterince kan alamaz.”

— Mercan – Merakla: “Peki tansiyon neden yükselir?”

— Hatice Öğretmen: “Fazla tuz, stres, hareketsizlik, fazla kilo… bunlar tansiyonu yükseltebilir.”

— Nilda – Gözlerini büyüterek: “Ben anneme söyleyeceğim. O hep ‘tansiyonum çıktı’ diyor!”

— Çınar – Gülerek: “Ben de dedeme! O her gün tansiyonunu ölçüyor.”

— Ali – Parmak kaldırarak: “Peki tansiyonla kalp arasında nasıl bir ilişki var?”

— Prof. Yürek: “Kalp, kanı pompalarken bir güç uygular. Bu güç, damarların direnciyle karşılaşır. Eğer damarlar daralmışsa, kalp daha fazla zorlanır. Bu da tansiyonu artırır.”

— Kıvanç – Gülerek: “Yani kalp bir su pompası gibi, damarlar da hortum gibi!”

— Hatice Öğretmen: “Ve hortum tıkanırsa, pompa zorlanır. İşte bu yüzden damar sağlığı çok önemli.”

— Mercan – Düşünerek: “Ben artık tuzlu cips yemeyeceğim. Beynime zarar gelsin istemem!”

— Nilda – Gülümseyerek: “Ben de daha çok su içeceğim. Damarlarım rahat etsin!”

— Çınar – Ciddi bir ifadeyle: “Ben babama stres yapmamasını söyleyeceğim. Kalbi yorulmasın!”

— Ali – Gözlerini kısıp: “Peki beyin kalbe sinyal gönderiyor mu?”

— Prof. Yürek: “Harika bir soru! Evet, beyin kalbin hızını kontrol eder. Sinir sistemi aracılığıyla kalbe ‘hızlan’ ya da ‘yavaşla’ komutu verir.”

— Hatice Öğretmen: “Mesela korktuğumuzda kalp hızlanır. Çünkü beyin ‘tehlike var’ sinyali gönderir.”

— Kıvanç – Gülerek: “Ben sınavdan önce hep kalbimin hızlandığını hissediyorum!”

— Mercan – Gülerek: “Ben de! Sanki göğsümde bir davulcu var!”

Çocuklar beyne giden damarın içinden geçerken, etraflarında sinir hücreleri parlıyordu. Beyin, sessiz ama yoğun bir şekilde çalışıyordu. Her hücre, oksijenle ışıldıyor, bilgiyle doluyordu.

— Prof. Yürek: “İşte bu yüzden kalp ve beyin birbirine bağlıdır. Biri zarar görürse, diğeri de etkilenir.”

— Hatice Öğretmen: “Ve bu yüzden sağlıklı yaşam sadece kalbi değil, tüm vücudu korur.”

Yolculuk devam ederken çocuklar artık sadece kalbin değil, beynin de ne kadar değerli olduğunu anlamışlardı. Her nefes, her kalp atışı, her düşünce… hepsi bir zincirin halkalarıydı.

— Prof. Yürek: “Hazırsanız, sıradaki durağımız: Hareketin Gücü! Spor ve kalp sağlığı üzerine konuşacağız.”

— Hatice Öğretmen: “Hadi bakalım çocuklar, şimdi biraz ter dökmeye hazır olun!”

Kalpten çıkan sihirli yolculuk, çocukları geniş bir alana taşıdı. Bu yer, dev bir spor salonuna benziyordu ama damarlarla çevriliydi. Duvarlarda koşan eritrositler, zıplayan kalp kasları ve ritmik nabız grafikleri vardı. Ortalıkta “PUMP – PUMP” sesi daha hızlı duyuluyordu.

— Mercan – Etrafa bakarak: “Burası sanki kalbin spor salonu gibi!”

— Prof. Yürek – Gülümseyerek: “Tam da öyle! Kalp, egzersizle güçlenir. Şimdi kalbin nasıl çalıştığını hareketle göreceğiz.”

— Nilda – Merakla: “Yani spor yapınca kalp daha mı iyi çalışıyor?”

— Hatice Öğretmen: “Evet Nilda. Egzersiz, kalp kaslarını güçlendirir. Kanı daha verimli pompalar. Nabız hızlanır ama bu sağlıklı bir hızlanmadır.”

— Çınar – Koşan eritrositlere bakarak: “Şu hücreler ne kadar hızlı gidiyor! Spor yapınca kan da hızlanıyor mu?”

— Prof. Yürek: “Kesinlikle! Egzersiz sırasında vücut daha fazla oksijen ister. Kalp daha hızlı atar, kan daha hızlı dolaşır.”

— Ali – Gözlerini kocaman açarak: “Ben futbol oynarken kalbim göğsümden çıkacak gibi oluyor!”

— Hatice Öğretmen – Gülerek: “Bu çok normal Ali. Ama dikkatli olmak gerek. Aşırıya kaçmadan, düzenli egzersiz en iyisidir.”

— Kıvanç – Düşünerek: “Peki hangi sporlar kalp için en faydalı?”

— Prof. Yürek: “Yürüyüş, yüzme, bisiklet, dans… Hepsi kalbin dostudur. Özellikle tempolu ama zorlamayan aktiviteler.”

— Mercan – Gülerek: “Ben dans etmeyi çok seviyorum! Kalbim de seviyor demek ki!”

— Nilda – Gözlerini kısıp: “Ama bazı insanlar spor yapmıyor. Kalpleri ne oluyor?”

— Hatice Öğretmen: “Hareketsizlik, kalbin tembelleşmesine neden olur. Damarlar daralabilir, kaslar zayıflar.”

— Çınar – Ciddi bir sesle: “Ben artık her gün yürüyüş yapacağım. Kalbim için!”

— Ali – Gülümseyerek: “Ben de sabahları zıplama egzersizi yapacağım. Kalbimle güne başlayacağım!”

— Kıvanç – Şaşkınlıkla: “Peki spor yapınca kalp büyür mü?”

— Prof. Yürek: “Evet, ama sağlıklı bir büyüme. Kalp kasları güçlenir, daha az çabayla daha çok kan pompalar.”

— Hatice Öğretmen: “Bu yüzden sporcuların nabzı genelde daha düşüktür. Çünkü kalpleri daha verimli çalışır.”

— Mercan – Nabzını kontrol ederek: “Benimki şu an hızlı. Çünkü heyecanlıyım!”

— Nilda – Gülerek: “Benimki de! Kalp bu hikâyeyi çok sevdi!”

Çocuklar spor salonu gibi tasarlanmış kalp alanında zıpladılar, yürüdüler, nabızlarını ölçtüler. Her hareket, kalbin ritmini değiştirdi. Her nefes, oksijenin dansını hızlandırdı.

— Prof. Yürek: “Unutmayın çocuklar, kalp bir kas. Ne kadar doğru çalıştırırsanız, o kadar güçlü olur.”

— Hatice Öğretmen: “Ama dinlenmek de önemli. Kalp, gece uyurken yavaşlar. Bu onun dinlenme zamanıdır.”

— Çınar – Gülerek: “Yani kalp de uyuyor mu?”

— Prof. Yürek: “Tam olarak değil. Ama ritmini düşürerek enerji tasarrufu yapar.”

— Ali – Düşünerek: “Ben artık uyumadan önce kalbime teşekkür edeceğim!”

Yolculuk devam ederken çocuklar artık sadece kalbin nasıl çalıştığını değil, onunla nasıl yaşanacağını da öğrenmişti. Her adım, her nefes, her hareket… kalbin bir dostu olmalıydı.

— Prof. Yürek: “Hazırsanız, sıradaki durağımız: Beslenme ve Kalp! Ne yersek, kalbimiz de onu hisseder.”

— Hatice Öğretmen: “Hadi bakalım çocuklar, şimdi sofraya oturuyoruz. Ama bilimle!”

Sihirli yolculuk, çocukları bu kez rengârenk bir sofraya taşıdı. Ortalıkta dev meyveler, sebzeler, kalp şeklinde tabaklar ve dans eden vitamin molekülleri vardı. Bir yanda parlayan zeytinyağı şişeleri, diğer yanda gölgede kalmış cips dağları…

— Mercan – Gözlerini büyüterek: “Burası… bir kalp mutfağı mı?”

— Prof. Yürek – Gülümseyerek: “Kesinlikle! Kalbin neyle beslendiğini burada göreceğiz. Çünkü ne yersek, kalbimiz de onu hisseder.”

— Nilda – Elini kalbine koyarak: “Yani kalbim benim yediklerimi mi takip ediyor?”

— Hatice Öğretmen: “Evet Nilda. Kalp, damarlar aracılığıyla beslenir. Yediğimiz her şey, kan yoluyla kalbe ulaşır.”

— Çınar – Cips dağlarına bakarak: “Peki bu cipsler… kalbe zarar mı veriyor?”

— Prof. Yürek: “Maalesef evet. Fazla tuz, doymuş yağ ve katkı maddeleri damarları tıkayabilir. Bu da kalbin zorlanmasına neden olur.”

— Ali – Gözlerini kısıp: “Ben bazen kola içiyorum. O da zararlı mı?”

— Hatice Öğretmen: “Kola gibi şekerli içecekler, fazla enerji verir ama besin değeri düşüktür. Fazla şeker, damarları yorar.”

— Kıvanç – Düşünerek: “Peki kalp neyi sever?”

— Prof. Yürek: “Sebzeler, meyveler, tam tahıllar, zeytinyağı, balık… Bunlar kalbin en sevdiği yiyeceklerdir.”

— Mercan – Zeytinyağı şişesine yaklaşarak: “Bu parlıyor! Kalp bunu seviyor mu?”

— Hatice Öğretmen: “Evet. Zeytinyağı, iyi yağlar içerir. Damarları esnek tutar, iltihapları azaltır.”

— Nilda – Elma şeklindeki moleküle bakarak: “Bu vitamin mi?”

— Prof. Yürek: “Evet! Özellikle C vitamini, kalp dostudur. Antioksidan etkisiyle damarları korur.”

— Çınar – Gülerek: “Ben artık sabahları elma yiyeceğim. Kalbim için!”

— Ali – Ciddi bir sesle: “Ben de gazlı içecekleri bırakacağım. Su içeceğim.”

— Kıvanç – Gözlerini kısıp: “Peki kahvaltı önemli mi?”

— Hatice Öğretmen: “Çok önemli. Sabah kalp yeni güne hazırlanır. Dengeli bir kahvaltı, gün boyu ritmini korur.”

— Mercan – Gülerek: “Ben bazen sadece çikolata yiyorum…”

— Prof. Yürek – Şefkatle: “Tatlılar da olabilir ama ölçülü. Kalp dengeyi sever.”

Çocuklar sofrada dolaşırken, bir yanda sağlıklı yiyecekler dans ediyor, diğer yanda sağlıksızlar yavaşça soluyordu. Her seçim, kalbin ritmini etkiliyordu.

— Nilda – Düşünerek: “Yani biz ne yersek, kalbimiz de ona göre çalışıyor…”

— Hatice Öğretmen: “Ve bu seçimler, gelecekteki kalp sağlığımızı belirliyor.”

— Çınar – Gülümseyerek: “Ben artık alışverişte etiket okuyacağım!”

— Ali – Gülerek: “Ben de anneme ‘kalp dostu’ alışveriş listesi hazırlayacağım!”

— Kıvanç – Şiirsel bir sesle: “Kalbim için değil sadece… kendim için!”

Prof. Yürek değneğini salladı. Sofra bir anda kayboldu. Çocuklar yeniden kalbin içindeydi. Ama artık kalplerine ne verdiklerini biliyorlardı.

— Prof. Yürek: “Hazırsanız, sıradaki durağımız: Kalp Tiyatrosu! Bilgiyi paylaşma zamanı!”

— Hatice Öğretmen: “Hadi bakalım çocuklar, şimdi sahne sizin!”

Yolculuk sona erdiğinde Prof. Yürek sihirli değneğini son bir kez salladı. Çocuklar ve Hatice Öğretmen bir anda kendilerini yeniden Alsancak fuarında parkta buldular. Güneş hâlâ parlıyordu ama onların gözlerinde yeni bir ışık vardı: bilgi ve farkındalık.

— Mercan – Heyecanla: “Bu inanılmazdı! Kalbin içini gördük, damarları gezdik, oksijenle dans ettik!”

— Nilda – Gülerek: “Ben artık kalbimi bir kahraman gibi göreceğim!”

— Çınar – Ciddi bir sesle: “Ve onu korumak için elimden geleni yapacağım.”

— Ali – Gözlerini kısıp: “Ama bu bilgiyi sadece biz biliyoruz. Diğer arkadaşlarımız da öğrenmeli!”

— Kıvanç – Zıplayarak: “Tiyatro yapalım! Kalbin içini sahneye taşıyalım!”

Hatice Öğretmen gözlüklerini düzeltti, gülümsedi.

— Hatice Öğretmen: “Harika fikir! Bilgiyi paylaşmak, onu kalıcı kılar. Hadi bakalım, sahne sizin!”

Bir hafta sonra Alsancak fuarında park alanı, kalp temalı bir tiyatro sahnesine dönüştü. Ağaçları. dallarında damar çizimleri, alanın ortasında dev bir kalp maketi, kulakçık ve karıncık bölmeleri vardı. Öğrenciler, veliler, öğretmenler ve fuara gelen birçok kişi heyecanla bekliyorlardı.

Sahne 1: Kalbin Ritmi

— Kıvanç (Kalbin sesi rolünde): “Ben kalbim! Her gün 100.000 kez atarım. PUMP – PUMP! Durmam, dinlenmem. Hayat benimle başlar!”

— Mercan (Mitral kapak rolünde): “Ben kapakçığım! Kanın doğru yönde gitmesini sağlarım. Geriye kaçarsa, ben dur derim!”

— Nilda (Kulakçık rolünde): “Ben kulakçığım! Kanı toplarım, karıncığa gönderirim. İşbirliğiyle çalışırım!”

— Çınar (Karıncık rolünde): “Ben karıncığım! Güçlü kaslarımla kanı fırlatırım. Her atışta vücuda enerji taşırım!”

— Ali (Eritrosit rolünde): “Ben kırmızı kan hücresiyim! Oksijen taşırım, karbondioksiti bırakırım. Akciğere gidip yakıt alırım!”

Sahne 2: Kalbin Beslenmesi

— Mercan (Koroner damar rolünde): “Ben kalbin özel beslenme hattıyım! Tıkanırsam, kalp krizi olur. Dikkatli beslenin!”

— Nilda (Zeytinyağı molekülü): “Ben kalbin dostuyum! Damarları esnek tutarım. Beni sofradan eksik etmeyin!”

— Çınar (Cips karakteri): “Ben tuzlu ve yağlıyım… ama dikkat! Fazlam zarar verir!”

— Hatice Öğretmen (Anlatıcı): “Kalbinizi korumak için dengeli beslenin, hareket edin, stresten uzak durun!”

Sahne 3: Kalp ve Beyin

— Ali (Beyin rolünde): “Ben düşünürüm, öğrenirim, hatırlarım. Ama oksijen olmadan çalışamam!”

— Kıvanç (Kalp rolünde): “Ben sana kan gönderirim. Ama damarlarım sağlıklı olmalı!”

— Mercan (Tansiyon karakteri): “Ben dengede olmalıyım. Yükselirsem tehlike olur!”

Final Sahnesi

Tüm çocuklar sahneye çıktı. Ellerinde kalp şekilli kartlar vardı. Hep birlikte söylediler:

“Kalbimiz bizim motorumuz. Ona iyi bakarsak, hayat hep bizimle olur!”

Alkışlar tüm alsancakta yankılandı. Öğrenciler hem eğlenmiş hem öğrenmişti. Kalbin sadece bir organ değil, yaşamın ritmi olduğunu anlamışlardı.

Dr. Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️