İşletmelerin Deprem Riskine Karşı İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri yazımın – çalışmamın üçüncü bölümünü değerlendirmenize sunuyorum…
Deprem gibi ani ve yüksek yıkım potansiyeline sahip doğal afetler, yalnızca yapısal hasara değil, aynı zamanda ciddi iş gücü kayıplarına ve uzun süreli işletme kesintilerine yol açabilir. Bu nedenle afetlere karşı hazırlıklı olmak, yalnızca mühendislik çözümleriyle sınırlı kalmamalı; aynı zamanda etkin bir acil durum yönetim sistemiyle desteklenmelidir. Özellikle iş sağlığı ve güvenliği (İSG) perspektifinden bakıldığında, acil durum planlaması ve düzenli tatbikatlar, risklerin kontrolü kadar önleyici tedbirlerin sürdürülebilirliğini de sağlar.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bağlı yönetmelikler, işverenleri, çalışanları olası acil durumlara karşı koruyacak önlemleri almaya, Acil Durum Planı hazırlamaya, eğitimleri gerçekleştirmeye ve tatbikatları düzenli olarak uygulamaya yasal olarak zorunlu kılmaktadır. Bu yükümlülük, sadece belgelendirme düzeyinde değil, aynı zamanda sahada uygulanabilir, ölçülebilir ve sürekli geliştirilebilir bir sistem kurmayı zorunlu kılar.
Deprem riskine özel olarak tasarlanmış acil durum planlarının nasıl oluşturulması gerektiğini, ekiplerin nasıl yapılandırılacağını, iletişim ve tahliye sistemlerinin nasıl kurgulanacağını ve tüm bu sürecin tatbikatlarla nasıl test edilip iyileştirileceğini ele aldığım bu yazının siz İş güvenliği uzmanları, İSG kurulları ve işletme yöneticileri için afet anında kaosu azaltan, yaşam kurtaran ve iş sürekliliğini sağlayan bir katkı olmasını temenni ediyorum.
Saygılarımla
Dr. Mustafa KEBAT
3. Acil Durum Planlaması ve Tatbikatlar
A – Acil Durum Planlaması
A – 3.1. Hazırlık Aşaması
a. Risk Analizi ve Tehlike Değerlendirmesi
- Bina deprem riski analizi (zemin etüdü, yapı statiği)
- Yapısal olmayan tehlikelerin (mobilya, makine, raf) belirlenmesi
- Çalışan sayısı, kat planları, engelli çalışanların varlığı gibi faktörler değerlendirilir
b. Acil Durum Ekipleri Oluşturulması
- İlkyardım Ekibi
- Yangınla Mücadele Ekibi
- Tahliye ve Kurtarma Ekibi
- Koordinasyon Ekibi
Her ekibin görev tanımları yazılı olarak belirlenmeli ve personele bildirilmelidir.
c. Kritik Personelin ve Prosedürlerin Belirlenmesi
- Makine operatörleri, güvenlik, BT personeli, kimyasal sorumluları
- Kritik dokümantasyonun dijital yedeklenmesi
d. Toplanma Alanı Planlaması
- Açık alanda güvenli, işaretli ve tabela ile gösterilen alanlar
- Engelli bireylerin tahliyesine uygun rota ve yardımcı personel planlaması
A – 3.2. Planın Hazırlanması
a. Acil Durum Prosedürleri Yazımı
- Deprem anında yapılacaklar (çök-kapan-tutun, gaz-elektrik kapatma)
- Tahliye prosedürü
- Yaralı tahliyesi ve ilk yardım süreci
- Acil durum iletişim planı
b. İletişim Zinciri Oluşturulması
- Acil numaralar listesi (AFAD, 112, itfaiye, OSGB, bina yöneticisi)
- İç iletişim için telsiz, megafon, telefon zinciri
c. Kaynak ve Malzeme Planlaması
- Acil durum kitleri (el feneri, ilk yardım seti, megafon, battaniye)
- Gaz kesici otomatik valf, yangın tüpleri, alarm sistemleri
- Alternatif enerji (jeneratör)
A – 3.3. Eğitim ve Bilgilendirme
a. Personel Eğitimi
- Depremde hayatta kalma davranışları (çök-kapan-tutun)
- Tahliye yolları ve toplanma alanı bilgisi
- Ekip görev tanımları eğitimi
- İlk yardım ve yangın söndürme eğitimi (sertifikalı)
b. Yazılı Bilgilendirme
- Her çalışan için kişisel acil durum bilgi kartı
- Asılan yönlendirme tabelaları ve kat planları
- Giriş-çıkış noktalarında görsel materyaller
📗 📗 📗
B. Tatbikatlar – Detaylı Uygulama Planı
B – 3.1. Tatbikat Türleri
a. Masa Başında Planlama Tatbikatı
- Acil durum senaryosu üzerinden yöneticiler ve acil durum ekiplerinin uygulamalı masa başı simülasyonu
b. Kısmi Tatbikat
- Sadece yangın veya sadece tahliye gibi belirli senaryo uygulamaları
c. Tam Tatbikat (Deprem + Yangın + Tahliye + Yaralı Müdahale)
- Gerçek saatli, sürpriz senaryolu
- Çalışanların tamamını kapsayan en az yılda 1 defa uygulanan geniş kapsamlı tatbikat
B – 3.2. Tatbikat Planlama Süreci
a. Senaryo Hazırlığı
- Deprem + yangın + gaz kaçağı + yaralanma gibi kombinasyonlar
- Kapsayıcı ve gerçekçi içerik
b. Tatbikat Zamanlaması ve Duyurusu
- Tüm çalışanlara duyurulmalı, sürpriz uygulama yapılacaksa üst düzey onay alınmalı
- İşin durdurulacağı süre belirlenmeli
c. Tatbikat Gözlemcileri ve Değerlendirme Formları
- Dış gözlemciler veya İş Güvenliği uzmanları not tutmalı
- Her ekibin performansı izlenmeli
d. Tatbikat Sonrası Değerlendirme ve İyileştirme Planı
- Tespit edilen eksikler yazılı hale getirilmeli
- İyileştirme eylem planı oluşturulmalı (süre, sorumlu kişi, kaynak)
B – 3.3. Periyotlar ve Kayıtlar
| Tatbikat Türü | Sıklık | Zorunluluk |
|---|---|---|
| Masa Başı Tatbikat | Yılda 2 kez | Tavsiye |
| Kısmi Tahliye Tatbikatı | 6 ayda bir | Tavsiye |
| Tam Acil Durum Tatbikatı | Yılda en az 1 kez (zorunlu) | Zorunlu |
| Eğitim Geri Bildirimleri | Her eğitim sonrası | Zorunlu |
| Gözlem ve Değerlendirme | Her tatbikat sonrası | Zorunlu |
Tatbikatlara ilişkin katılım listeleri, fotoğraflar, değerlendirme formları ve gözlemci raporları dosyalanmalı ve denetime hazır tutulmalıdır.
📘 📘 📘
Ek Belgeler ve Gereklilikler
- ✔️ Acil Durum Planı ve Ekleri (harita, telefon zinciri, görev tanımları)
- ✔️ Tatbikat Değerlendirme Formları
- ✔️ Yönlendirme Tabelaları Kontrol Formu
- ✔️ Sabitleme Listeleri (yapısal olmayan riskler için)
- ✔️ Deprem Sonrası İş Sürekliliği Planı
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ İşyerinde Deprem Güvenliği https://www.acgov.org/cao/rmu/programs/safety/topics/earthquakes.htm
⭐️⭐️ OSHA İşyerleri için Acil Durum Hazırlığı ve Afet Güvenliği Rehberi https://www.oshaeducationcenter.com/emergency-disaster-safety-guide/
⭐️⭐️ OSHA Deprem Hazırlığı ve Müdahale. https://www.osha.gov/earthquakes/preparedness
⭐️⭐️ OSHA Deprem Rehberi. https://www.osha.gov/emergency-preparedness/guides/earthquakes#:~:text=What%20can%20I%20do%20to,likely%20you%20will%20be%20injured.
⭐️⭐️ Deprem Öncesinde, Sırasında ve Sonrasında Ne Yapmalıyım? https://www.mtu.edu/geo/community/seismology/learn/earthquake-take-action/
⭐️⭐️ OSHA’nın Acil Durum Hazırlığı ve Müdahalesindeki Rolü: Krizde Çalışanları Koruma https://udshealth.com/blog/osha-emergency-preparedness-response-guide/
⭐️⭐️ Deprem https://ehs.stanford.edu/manual/emergency-response-guidelines/earthquake
⭐️⭐️ Deprem Hazırlığı https://www.caloes.ca.gov/office-of-the-director/operations/planning-preparedness-prevention/seismic-hazards/earthquake-preparedness/
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü