25 Mayıs 2025

Yangın Dolabı İçeriği Gereklilik mi, Şarta Bağlı mı?

Saygıdeğer İşletme Yöneticileri ve Değerli İş Güvenliği Uzmanları,

Mizansen de olsa; karşılıklı görüşlerin taraflarca dile getirildiği, özlediğimiz tartışma-saygı kültürünü sergilemeye de çalıştığım, sonucunda hem ortak bir noktada uzlaşı lle sonuçlandırmayı hem de yakın zamanda hizmet verdiğimiz firmalarımızdan birinde yaşadığımız farklı bakış açılarını sizlerin muhakemelerinize sunmayı hedeflediğim yazının yararlı olmasını umut ediyorum.

Yangın, saniyeler içinde felakete dönüşebilecek bir risktir. Bu riski yönetmek, yalnızca yangın tüpü ve alarm sistemleriyle sınırlı kalmayıp, işyerinin her bir noktasında alınacak önleyici tedbirlerle mümkündür. Yangın dolaplarının içeriği de bu zincirin önemli halkalarından biridir.

Okumakta olduğunuzu bu yazıyı, yangın dolaplarında bulunması gereken ekipmanlar konusundaki iki temel yaklaşımı —“her dolapta tam donanım” ve “risk esaslı içerik planlaması”— teknik, mevzuat temelli ve örnek olaylar ışığında derinlemesine ele almaya çalışarak, moderatör yönetiminde iki farklı görüşün tartışması formatında sunmaya. çalışacağım

Amacım; güvenliğin en üst düzeyde sağlanması için yalnızca mevzuatla sınırlı kalmadan, sahadan gelen verileri de dikkate alarak akılcı, sürdürülebilir ve etkin çözümler üretmektir.

Bu yazımın, iş sağlığı ve güvenliği kültürünü geliştirme yolculuğunda siz değerli uzman ve yöneticilere katkı sunmasını umuyor, yangına karşı hazırlıkta “önce insan, önce yaşam” ilkesini rehber edinmenizi temenni ediyoruz.

Saygılarımla,
Dr Mustafa KEBAT

Moderatör Mustafa KEBAT Açılış Konuşması

Hoş geldiniz saygıdeğer katılımcılar. Bugünkü oturumumuzun konusu: “Yangın dolaplarının içeriği nasıl olmalı? Her dolapta tam ekipman mı olmalı, yoksa riske ve şartlara göre mi belirlenmeli?”

İki değerli konuğumuz bu tartışmada bizlere rehberlik edecek:

Sayın. Ali TAMOLMALI, İş Güvenliği Uzmanı ve Afet Acil Durum Koordinatörü
Sayın. Nilüfer COŞAR, A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Yangın Eğitmeni

I. Görüş: “Her Yangın Dolabında Tam Ekipman Olmalı” – Ali TAMOLMALI

Ali TAMOLMALI:
Teşekkür ederim. Benim durduğum nokta net: Her yangın dolabında temel müdahale ekipmanlarının tam olması gerekir. Bu sadece teknik bir gereklilik değil, aynı zamanda insan hayatına doğrudan dokunan bir etik sorumluluktur.

Bugün yangın dolaplarında genellikle sadece hortum ve nozullar bulunduruluyor. Ancak bir yangın anında müdahale edecek kişinin o dolapta yangın elbisesi, baret, eldiven, yangın battaniyesi, duman maskesi, mümkünse portatif oksijen tüpü, el feneri, düdük gibi ekipmanlara da ihtiyacı vardır.

II. Görüş: “Şartlara Göre Belirlenmeli” – Nilüfer COŞAR

Nilüfer COŞAR:
Ben bu yaklaşımı anlayışla karşılasam da, mevzuat ve risk yönetimi açısından daha bütüncül bakmak gerektiğini düşünüyorum. Tüm yangın dolaplarının içeriğini standart hale getirmek, özellikle düşük riskli yerlerde maliyet ve karmaşa doğurabilir. Yangın yönetmeliği zaten neyin nerede olması gerektiğini tarif eder.

Örneğin, “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” madde 97’de açıkça “yangın söndürme sistemlerinin bina kullanım amacına, yüküne, risk sınıfına göre belirleneceği“ vurgulanır. Tüm dolaplara aynı ekipmanı koymak yerine, risk analizi sonuçlarına göre farklı seviyelerde donanım sağlamak daha etkili olur.

Teknik Temelli Sorgulama

Ali TAMOLMALI:
Peki Nilüfer Hanım, yangın ilk 90 saniyede kontrol altına alınmazsa ölümcül duman yoğunluğu ve sıcaklıkla müdahale imkânı kalmaz. Yangın sırasında olay yerine ilk ulaşan, genellikle eğitimli olmayan bir personel oluyor. O kişinin yangın hortumunu takacak zamanı bile zor buluyor.

Peki ya duman yoğunluğu yüksekse?

Yangın battaniyesi ya da solunum maskesi olmadan bu kişiyi o noktaya göndermek ne kadar etik?

Nilüfer COŞAR:
Bu doğru. Ancak bir dolaba maske, tüp, battaniye gibi malzemeleri koymak onları işlevsel hale getirmiyor. O maskenin filtresi 5 yılda bir değişmeli. Tüpün doluluk oranı düzenli denetlenmeli. Yangın elbiseleri uygun şekilde saklanmazsa nemden etkilenip işlevini kaybedebilir. Sıkı bir bakım protokolü uygulanmazsa bu malzemeler hem işe yaramaz hale gelir hem de güvenli olduğu sanılan tehlikeli bir ortam yaratır.

Mevzuat Referansları

Ali TAMOLMALI:
Ben yine de şuna vurgu yapmak istiyorum: Mevzuatlar bir çerçeve sunar ama uygulamada daha ileriye gitmek mümkündür. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu madde 4 der ki: “İşveren, risklerden korunma ilkelerine uygun olarak her türlü önlemi almak zorundadır.” Bir çalışanın dumanlı ortama girerken sadece hortumla müdahale etmesini beklemek, bu hükmü karşılamaz.

Nilüfer COŞAR:
Ama 6331 sayılı kanun da “makul önlem” der. Örneğin, yüksek katlı otellerde yangın dolaplarının içinde solunum cihazı olabilir. Ancak bir otoparkta ya da bir depo koridorunda bu tür ekipmanlara her dolapta yer vermek uygulamada sürdürülebilir değil. Ayrıca, yangına ilk müdahale ekipleri zaten baretli, eldivenli ve gaz maskeli olarak hazır beklemelidir.

Örnek Olay – Tuzla Tersaneleri Vakası

Ali TAMOLMALI:
İzin verirseniz bir örnek vereyim. 2016’da Tuzla tersaneler bölgesinde bir kabin yangını yaşandı. Yangın anında 3 işçi ilk müdahale için yangın dolabına koştu. Hortum vardı, ama yoğun dumandan dolayı içeri giremediler. Solunum maskesi yoktu, sadece biri cebinde kişisel maskeyle müdahale edebildi. O yangın 11 dakikada büyüdü. Eğer her dolapta temel maske ve battaniye olsaydı, belki ilk müdahale daha etkin olurdu.

Nilüfer COŞAR:
Haklısınız ama o örnek “riskli alan” sınıfında. Orada istasyon tipi yangın dolabı kurulmalıydı. “Yangın dolabı içeriği tek tip olmalı” dediğinizde, aynı sistemi bir AVM’nin tuvalet katındaki dolaba da uygulamış oluyorsunuz. Bu ise kaynak israfı yaratır ve yanlış alarm durumlarında müdahale eden kişinin anlamadığı ekipmanlarla karşılaşması riskini doğurur.

Eğitim ve Denetim Açısından Tartışma

Ali TAMOLMALI:
Amaç caydırıcılık değil, hazırlıklı olmak. Ekipman varsa, eğitim verilir. Bir okulda bile yangın tatbikatı yapılırken öğrenciler yangın battaniyesiyle eğitiliyor. O zaman neden her dolapta bu ekipman olmasın? Ayrıca düzenli eğitim ve tatbikat şart. Yangın anında herkesin ilk 30 saniyedeki kararları hayati olur.

Nilüfer COŞAR:
İşte tam da bu yüzden yangına ilk müdahale ekiplerinin özel dolapları olmalı. Genel yangın dolaplarında temel müdahale araçları yeterlidir. Herkesin profesyonel bir itfaiyeci gibi davranmasını bekleyemeyiz. Eğitim verilir, lakin fazla malzeme kafa karıştırabilir. Bir ofis çalışanına oksijen tüpü verip “Yangına git” diyemezsiniz.

Karşılıklı Soru-Cevap

Ali TAMOLMALI:
O zaman size sorayım: Bir fabrikada 3 vardiya çalışanı var. Gece vardiyasında sadece 8 kişi görevde. Yangın çıktığında, tek yangın dolabında hortum ve musluk var. Duman artıyor. O 8 kişiden biri müdahale etmek zorunda. Elinde maske ya da battaniye yoksa ne olacak?

Nilüfer COŞAR:
O fabrikada “gece acil eylem planı” hazırlanmalıydı. Dolapta battaniye olsun diye değil, o saatlerde görevli bir yangın ekibi bulunsun diye. Sistem kişiler üzerine değil, organizasyon üzerine kurulmalı. Ayrıca sadece maskeyi koymak yeterli değil. Onu kullanmayı da öğretmek gerek. Bu da her kurumda uygulanamaz.

Uzlaşı Noktası Arayışı

Moderatör Mustafa KEBAT:
İki görüş de oldukça güçlü argümanlar sundu. Bir uzlaşı noktası – ortak bir karar belirleyebilir miyiz?

Ali TAMOLMALI:
Benim önerim şu: Yangın dolapları 3 seviyede sınıflandırılsın.

Temel Tip – Hortum, lans, nozül
Genişletilmiş Tip – + Yangın battaniyesi, maske
İleri Tip – + Solunum tüpü, yangın elbisesi, baret, gözlük

Bu sınıflama, risk analizine göre belirlensin.

Nilüfer COŞAR
Görüşmenin başında da savunduğum noktadayız ”Yangın dolapları 3 seviyede sınıflandırılsın” önerinizi destekliyorum. Ve ayrıca her yangın dolabına her şeyi koymak yerine, “yangına müdahale alanı” veya “istasyon” mantığıyla planlama yapılmasının yanısıra eğitimin de zorunlu olması gerektiğini eklemek istiyorum. Ekipman kadar bilgili insan da önemli.

Sonuç

Yangın dolaplarının içeriği konusundaki bu tartışma, aslında iş güvenliği kültürünün temel bir prensibini gösteriyor: “Yalnızca ekipman değil, sistem önemlidir.”

Her dolaba her şeyi koymak ideal olabilir lakin sürdürülebilir olmadığı giibi işlevsizdir de. Öte yandan dengeler iyi sağlanmalıdır. Gereksiz tasarruf uğruna insan hayatı riske atılamaz.

Önerilen Yaklaşım:

Risk analizine göre yangın dolabı içeriği seviyelendirilmeli.
Ekipmanlar düzenli olarak denetlenmeli ve bakım görmeli.
Tüm çalışanlar belirli periyotlarla tatbikat ve eğitimlerle hazırlanmalı.
İleri düzey dolaplar, yangın yükü ve erişim mesafesi yüksek bölgelerde zorunlu tutulmalı.

🧯 🧯 🧯

Yangın, birkaç dakika içinde bir binayı yok edebilir. Ama iyi organize edilmiş bir dolap, iyi eğitilmiş bir personel ve doğru zamanlama, bu senaryoyu bir başarı öyküsüne çevirebilir.

En iyi ekipman, doğru yerde, doğru zamanda ve doğru kişiyle buluştuğunda hayat kurtarır.

Kapanış

İşyerlerinde yangın güvenliği, yalnızca yasal zorunluluklar çerçevesinde ele alınmamalıdır. Her dolabın içinde neyin bulunacağı, sahadaki gerçeklik ve risk analiziyle şekillenmelidir. Ancak bu kararlar alınırken bir an için bile olsa “bir çalışanın hayatı” akıldan çıkarılmamalıdır.

Bu yazıda tartışılan iki yaklaşım da önemli açılımlar sunmaktadır: Her dolapta tam donanım bulunması savı, insan hayatını ön planda tutarken; şartlara göre belirleme yaklaşımı, sistemin sürdürülebilirliğine işaret etmektedir. Gerçek çözüm, bu iki uç arasında risk temelli, kaynak verimliliği yüksek ve eğitimle desteklenmiş bir yapı kurmaktır.

Unutulmamalıdır ki; bir yangın dolabının içinde sadece hortum değil, bazen hayat kurtaracak küçük bir maske ya da battaniye olabilir. Ancak her şeyden önce, o dolaba uzanacak elin, neyle karşılaşacağını ve nasıl müdahale edeceğini biliyor olması gerekir.

Bu metni rehber edinerek atacağınız her adım, hem çalışanlarınızın hem de işletmenizin geleceği için güçlü birer güvenlik yatırımı olacağına inanıyorum.

Güvenli yarınlar için birlikte çalışmaya devam edelim.

Saygılarımla,
Dr Mustafa KEBAT

Aşağıdaki bölümü, yangın dolaplarının içeriğine dair teknik, mevzuat içeriğini topluca bulabilmeniz için derledim.

Yararlı olmasını dilerim

🔥 🔥 🔥

Yangın Dolaplarının İçeriği

Yangın dolapları, binalarda yangına ilk müdahale amacıyla kullanılan ve genellikle duvar içine veya yüzeyine monte edilen sabit yangın söndürme tertibatlarıdır. İçeriğinde aşağıdaki temel bileşenler bulunur:

✅ 1. Yangın Hortumu

Tip: Yassı hortum veya kauçuk hortum (yarı sert)
Uzunluk: Genellikle 20 m – 30 m arası
Çap: 1” (25 mm) veya 1½” (38 mm)
Bağlantı Uçları: DIN veya BS tip rekorlu (nozul bağlantısına uygun)

✅ 2. Lans (Nozul)

Ayarlanabilir su çıkışı (jet/sis/kapalı)
Debi kontrolü yapılabilir
Genellikle pirinç ya da paslanmaz çelik malzemeden

✅ 3. Hortum Makarası veya Tamburu

Hortumun düzgün sarılmasını ve hızla açılmasını sağlar
Otomatik geri sarma mekanizması opsiyoneldir

✅ 4. Su Alma Vanası

1” ya da 2½” çapa sahip olabilir
Genellikle küresel vana veya düz tip vana

✅ 5. Basınç Göstergesi (Manometre)

Sistem basıncını gösterir (özellikle kuru sistemlerde önerilir)

✅ 6. Talimat Levhası ve Kullanım Şeması

Kullanım yönergeleri
Yangın anında aranacak telefon numaraları

✅ 7. (Opsiyonel) Yangın Tüpü

Kimi yangın dolaplarının içine kuru kimyevi tozlu yangın söndürücü eklenebilir (bina risk analizine göre)

📘 📘 📘

Türk Mevzuatında Yangın Dolaplarını Belirleyen Yönetmelikler

1. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY).

Resmî Gazete Tarihi: 19 Aralık 2007
Son Değişiklik: 21 Haziran 2023
Bağlayıcılığı: Zorunludur (Tüm bina ve tesislerde geçerlidir)

🔹 İlgili Maddeler:

Madde 96 – Yangın dolapları: Her yapı sınıfı için uygun çapta, uzunlukta ve basınçta yangın hortumu içeren sabit sistemlerin kurulması gerekir.
Madde 97 – Yangın hortum sistemleri: Hortumlar 1 veya 2 kişi tarafından kullanılabilecek şekilde ve en fazla 30 metre uzunlukta olmalıdır.
Madde 129 – İlk müdahale ekipmanı: Yangın dolapları, yangın tüpleri ve yangın vanaları gibi donanımların erişilebilir, açık ve bakımlı olması zorunludur.

Yorum:
BYKHY, temel yangın söndürme donanımını tanımlar. Ancak kişisel yangın koruyucu ekipmanların (KKD) bulundurulması, özel risklere göre belirlenir.

2. TS EN 671 Serisi – Yangın Dolabı Standardı (TSE Tarafından Yayımlanmıştır)

Bu standartlar, yangın dolaplarının tasarımı, üretimi, testi ve kullanımı hakkında teknik kriterler sunar.

TS EN 671-1: Yarı sert hortumlu yangın dolapları
TS EN 671-2: Yassı hortumlu yangın dolapları
TS EN 671-3: Periyodik kontrol ve bakım kuralları

3. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Dayanak: 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
İlgili: Yangınla mücadele ekipmanlarının periyodik kontrolü zorunludur.

4. Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik (2013)

Madde 11 – Acil Durum Ekipleri ve Donanımları:

İşyerindeki acil durumlar için görevlendirilen çalışanlara uygun koruyucu donanımlar, iletişim cihazları, kurtarma malzemeleri, solunum cihazları gibi araçlar sağlanmalıdır.

🔍 🔍 🔍

Yangın Dolaplarının Kontrol ve Denetim Sıklığı

Bakım Aralığı: TS EN 671-3’e göre 6 ayda bir bakım yapılmalı
Basınç testi ve hortum kontrolü: Yılda en az 1 kez
İlgili kişi/kurum: İşyeri sağlık ve güvenlik birimi veya yetkili yangın güvenliği firması

Solunum maskesi, alev geciktirici elbise, yangın battaniyesi gibi ekipmanların, özellikle kapalı alan, yüksek ısı, duman bulunan yerlerde müdahale edecek kişiler için hazır bulundurulması istenir.

TS EN 469 – İtfaiyeci Koruyucu Elbiseleri Standardı

Bu standarda göre, yangına doğrudan müdahale edecek görevli ekiplerde olması gereken temel kişisel donanım:

Isıya dayanıklı yangın elbisesi
Baret, eldiven, gözlük
Solunum cihazı (SCBA), duman maskesi
Oksijen tüpü (solunabilir ortamın olmadığı yerlerde)

Yangın dolaplarında değil, acil müdahale ekipman dolaplarında veya istasyon odalarında muhafaza edilmesi önerilir.

Tesisin Kendi Acil Durum Planları ve Risk Analizleri

Her tesisin hazırlamakla yükümlü olduğu Acil Durum Planları, yangın risk analizleri, ve KKD değerlendirmeleri doğrultusunda, yangın dolapları dışında “Yangın Güvenlik Noktaları”, “Acil Müdahale İstasyonları” veya “KKD dolapları” kurulması gerekebilir.

📌 📌 📌

Sonuç ve Uygulama Önerisi

Malzeme	Yangın Dolabında Zorunlu mu?	Hangi Mevzuata Göre?
Yangın hortumu, nozul, vana	✅ Evet	BYKHY Madde 96, TS EN 671-1/2
Yangın tüpü	⚠️ Opsiyonel	BYKHY’ye göre bina riskine göre eklenebilir
Yangın battaniyesi	⚠️ Risk bazlı	Acil Durum Yönetmeliği / Risk analizi çıktısına göre
Solunum maskesi, SCBA	❌ Dolapta değil, KKD istasyonunda	Acil Durumlar Yön. Madde 11, EN 136-EN 137
Oksijen tüpü	❌ Yalnızca kapalı-yoğun dumanlı ortamlarda	KKD yönetmeliği + özel görevli ekip şartı
İtfaiyeci elbisesi (EN 469)	❌ Genel dolapta değil	TS EN 469 + Acil Müdahale Ekibi donanımı

🔧 🔧 🔧

Öneriler

Yangın dolapları, temel müdahale için hortum, lans ve vanayı içermelidir. Ancak yangın müdahale ekipleri için ayrı olarak kurulan “Yangın Müdahale Donanım Dolapları” içinde şu ekipmanlar bulunabilir:

EN 469’a uygun elbise
SCBA (Solunum cihazı)
Yüksek sıcaklığa dayanıklı eldiven ve bot
Taşınabilir el feneri
Yangın battaniyesi
Gaz maskesi

Sizlerin de eklemek istediği maddeleri dahi etmekten mutluluk duyarım.

Yangın dolaplarının içeriğiyle ilgili yaklaşım farkları olsa da hedef ortaktır.

Can kayıplarını ve zararı en aza indirmek.

Yangın dolaplarının içine yangın elbisesi, itfaiyeci kıyafeti, yangın battaniyesi, solunum maskesi, oksijen tüpü, yangın tüpü gibi ek kişisel koruyucu ve müdahale ekipmanlarının yerleştirilmesi, doğrudan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” (BYKHY) kapsamında zorunlu tutulmaz, ancak riskli alanlar, endüstriyel tesisler, patlayıcı-yanıcı malzeme depolanan yerler, rafineriler, boyahaneler, kimya fabrikaları gibi özel nitelikli çalışma sahaları için özel iş güvenliği mevzuatları, acil durum planları ve sektör standartları kapsamında gerekebilir.

Bu nedenle, mevzuata uyumlu ancak aynı zamanda sahaya uygun, risk odaklı ve sürdürülebilir çözümler geliştirmek zorunludur. Unutmayalım ki, kriz anında en büyük farkı doğru yerde, doğru ekipman yaratır.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Makaleler25 Mayıs 2025

21 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-06: Yangın / Patlama Durumunda Acil Müdahale Gecikmesi Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin sekizincisinde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Yangın / Patlama Durumunda Acil Müdahale Gecikmesi Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan gibi düşük parlama noktası ve yüksek buhar basıncına sahip yanıcı maddelerin depolandığı tank sistemlerinde, yangın veya patlama gibi olayların gerçekleşme ihtimali düşük olsa da, gerçekleştiğinde sonuçları yıkıcıdır.

Meydana gelebilecek istenmeyen durumlarda (Yangın-Patlama), olayın kontrol altına alınması büyük ölçüde ilk müdahale süresine ve etkinliğine bağlıdır. Ancak acil müdahalede yaşanan her saniyelik gecikme, etkilerin büyüklüğünü katlanarak artırır.

Yangın / Patlama Durumunda Acil Müdahale Gecikmesi Olay Ağacı Analizi, pentan tankında meydana gelebilecek yangın veya patlama durumlarında, acil müdahale sistemlerinin ve insan kaynaklı tepkilerin zamanında devreye girip girmemesi mihvalinde risk gelişimini sistematik olarak ele almaya çalıştım.

Algılama sistemlerinin etkinliği,
Uyarı mekanizmalarının işlerliği,
Yangın söndürme sistemlerinin hazır bulunuşluğu,
Eğitimli personel varlığı ve koordinasyon becerileri gibi değişkenleri dikkate alarak, senaryo bazlı bir yapı oluşturmayı hedefledim.

🔺 HZ-06 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Yangın / Patlama Durumunda Acil Müdahale Gecikmesi

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Pentan sızıntısı sonucunda yangın veya patlamanın meydana gelmesi

🔸 1. Kontrol Noktası: Yangın Algılama Sistemi (Dedektör) Çalışıyor mu?

Evet:
- Yangın kısa sürede otomatik olarak algılanır.
- Alarm sistemi devreye girer.
  ✅ Sonuç: Müdahale tetiklenir.
- Risk Değerlendirmesi: Orta – Yangın var ama zamanında fark edildi.
Hayır:
- Dedektör arızalı ya da devrede değil.
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Yangın İnsan Gözetimiyle Fark Edildi mi?
  - Evet:
    - Personel gözle alevi görür ve alarm verir.
      ⚠️ Sonuç: Müdahale gecikmeli ama mümkündür.
    - Risk Değerlendirmesi: Yüksek – Gecikme nedeniyle alev yayılabilir.
  - Hayır:
    - Yangın fark edilmez.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Otomatik Söndürme Sistemi Mevcut mu ve Çalışıyor mu?
      - Evet:
        
        Yangın algılanmasa da sistem ısı/sıcaklıkla devreye girer.
        ✅ Sonuç: Alev kontrol altına alınır.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta
      - Hayır:
        
        Söndürme sistemi yok ya da devre dışı.
        🔸 4. Kontrol Noktası: Personel Tahliye Edilebildi mi?
        
        Evet:
        
        Alarm gecikmeli çalsa da tahliye eğitimi etkili.
        ⚠️ Sonuç: Can kaybı riski düşük ama mal kaybı yüksek olabilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek
        
        Hayır:
        
        Personel içeride mahsur kalır.
        ❌ Sonuç: Ciddi yaralanmalar ve olası ölümler.
        
        Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

🔸 5. Kontrol Noktası: Acil Durum Müdahale Ekibi Hazır mı?

Evet:
- Ekip eğitilmiş ve gerekli ekipmana sahip.
  ✅ Sonuç: Yangına erken müdahale edilir.
- Risk Değerlendirmesi: Orta
Hayır:
- Müdahale gecikir veya yetersiz kalır.
  🔸 6. Kontrol Noktası: İtfaiye Erişimi Hızlı mı?
  - Evet:
    - 5-10 dakika içinde ulaşılır.
      ⚠️ Sonuç: Yangın yayılmış olabilir ama kontrol altına alınır.
    - Risk Değerlendirmesi: Yüksek
  - Hayır:
    - Gecikme 15 dakikayı aşarsa yangın tüm tesisi sarar.
      ❌ Sonuç: Tesis kaybı ve büyük çevresel zararlar.
    - Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Dedektör ve söndürme sistemi çalışıyor, yangın kontrol altında	Orta
2	Yangın geç fark ediliyor ama tahliye sağlanıyor	Yüksek
3	Yangın fark edilmiyor, söndürme sistemi de çalışmıyor	Çok Yüksek
4	Dedektör çalışıyor ama müdahale ekibi hazırlıksız	Yüksek
5	Müdahale yok, yangın yayılıyor, itfaiye geç kalıyor	Çok Yüksek
6	Müdahale zamanında, ekip hazır, yangın lokalize ediliyor	Orta

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Yangın algılama ve erken uyarı sistemleri (alev, duman, sıcaklık dedektörleri) periyodik kontrol edilmeli.
Otomatik yangın söndürme sistemleri (köpük, su spreyi, kuru kimyevi toz) kurulmalı.
Personel düzenli yangın ve tahliye eğitimi almalı.
Acil durum planları güncel tutulmalı, her vardiyada hazır eğitimli ekip bulunmalı.
İtfaiye ile koordinasyon planı yapılmalı, erişim yolları açık tutulmalıdır.

Yangın ve patlama gibi yüksek şiddetli olaylarda zaman faktörü, olayın ölümcül ya da kontrol edilebilir olup olmadığını belirleyen en kritik parametredir.

Yangın / Patlama Durumunda Acil Müdahale Gecikmesi Olay Ağacı Analiziyle ortaya koymaya çalıştığım senaryolar, özellikle otomatik sistemlerin devreye girmemesi, alarm sistemlerinin gecikmesi, müdahale ekipmanlarının yetersizliği, görevli personelin eğitimsizliği veya fiziksel olarak olay yerine ulaşamaması gibi faktörlerin zincirleme olarak birbirlerine etkilerini gösterdiğini düşünüyorum.

Acil müdahalede yaşanan her gecikme; sadece yangının yayılma hızını artırmakla kalmaz, aynı zamanda can kaybı riskini, çevresel kontaminasyon ihtimalini ve tesisin tüm operasyonel devamlılığını tehlikeye atar.

Bu nedenle müdahale ekiplerinin organizasyon yapısı, haberleşme altyapısı, acil durum tatbikatları ve otomatik bastırma sistemlerinin sürekli işler halde tutulması, riskin yönetilmesinde kilit rol oynamaktadır.

Sonuç olarak, bu analizle yalnızca teknik riskleri değil; aynı zamanda organizasyonel reflekslerin ve sistem bütünlüğünün etkinliğini de sorgulamaya çalıştım. Karar vericilere ve saha uygulayıcıları için başlangıç olacağına, bilgi ve deneyimleri ile çok daha iyi hale getireceklerinii düşünüyorum. Sizlerden gelen geri bildirimlere göre düzeltmeler ve eklemeler yapmaktan mutlu olacağım.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği21 Mayıs 2025

18 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-03: Yangın ve Patlama Tehlikesi Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk beş) yazıdan oluşan serinin beşincisinde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Yangın ve Patlama Tehlikesi Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan gibi yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolandığı tanklar, özellikle endüstriyel tesislerde yüksek güvenlik önlemleri gerektiren kritik birimlerdir.

Bu tür tesislerde yangın ve patlama tehlikesi, yalnızca depolama alanının kendisini değil, aynı zamanda çevresindeki insanları, ekipmanları ve çevreyi de ciddi şekilde tehdit etmektedir.

Pentan tankları, uçucu özellikleri nedeniyle, açık hava koşulları, elektriksel kıvılcımlar, statik elektrik birikimi, yanıcı gazlar gibi dış etmenler tarafından tetiklenen yangın veya patlama riskine açıktır.

Yangın ve Patlama Tehlikesi Olay Ağacı Analizi, yangın ve patlama tehlikesinin gelişim süreçlerini incelemeye ve tankın çeşitli durumlarıyla ilişkili olan tüm potansiyel yangın ve patlama senaryolarını ortaya koymaya çalışılmıştır. Her zamanki gibi sizlerin görüş ve önerilerini eklemekten, bu sayede daha yararlı bir paylaşım olmasından mutluluk duyacağım.

Dolum, boşaltım, bakım ve temizlik işlemleri gibi tank operasyonları sırasında, patlama noktasına yaklaşan olaylar için uygun müdahale stratejilerini belirlemek ve bu tehlikelerin en aza indirilmesine yönelik önlemleri planlamak oldukça önemlidir. Ayrıca, yangın güvenlik sistemlerinin etkinliği, erken uyarı mekanizmalarının güvenilirliği ve acil durum protokollerinin hayati rol oynadığı bilinen ve ihmal edilmemesi gereken gerçeklerdir.

🔺 HZ-03 – Yangın ve Patlama tehlikesi için Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Yangın ve Patlama

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Yangın ve patlama başlatan bir durum (örneğin, sızıntı, ateşleme kaynağı, aşırı basınç vb.).

🔸 1. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılandı mı?

Evet:
- Sızıntı hemen tespit edildi ve müdahale başladı.
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Hızlı müdahale yapıldı mı?
  - Evet:
    - Sızıntı kontrol altına alındı.
    - Yangın oluşum riski minimize edildi.
      ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, hızlı müdahale ile yangın riski engellenmiştir.
  - Hayır:
    - Sızıntı büyür.
    - 3. Kontrol Noktası: Havalandırma yeterli mi?
      - Evet:
        
        Havalandırma sağlanır, buhar birikimi önlenir.
        
        Yangın riski düşük, ancak zehirli gazlar atmosfere yayılabilir.
        ⚠️ Sonuç: Buhar birikimi engellenir, ancak çevresel kirlenme riski devam eder.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, çevresel etkiler olabilir.
      - Hayır:
        
        Havalandırma yetersizdir.
        
        Buhar birikimi başlar ve ortamda patlayıcı atmosfer oluşur.
        
        🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağı ile yangın ve patlama meydana gelir.
        ❌ Sonuç: Yangın ve patlama oluşur, ciddi zarar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, yangın ve patlama riski büyük.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yok.
        
        Buhar birikimi olsa da, patlama riski engellenir.
        ⚠️ Sonuç: Patlayıcı ortam oluşur, ancak ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, ancak ateşleme kaynağı olmadığı için patlama olmayacaktır.
Hayır:
- Sızıntı tespit edilmez ve durum daha da kötüleşir.
- 🔸 5. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
  - Evet:
    - Ateşleme kaynağı ile yangın/patlama meydana gelir.
      ❌ Sonuç: Yangın ve patlama meydana gelir, büyük zarar.
    - Risk Değerlendirmesi: Yüksek, yangın ve patlama riski büyük.
  - Hayır:
    - Ateşleme kaynağı yoktur.
    - Yangın riski olmasa da, sızıntı çevresel zararlara yol açabilir.
      ⚠️ Sonuç: Yangın riski olmasa da, çevresel kirlilik devam eder.
    - Risk Değerlendirmesi: Orta, ancak ateşleme kaynağı yoksa patlama olasılığı yoktur.

🔸 2. Kontrol Noktası: Basınç Artışı veya Sistem Aşırı Isınması Oluştu mu?

Evet:
- Basınç artışı veya aşırı ısınma durumu oluşmuştur.
- 🔸 3. Kontrol Noktası: Güvenlik Valfi çalıştı mı?
  - Evet:
    - Güvenlik valfi devreye girer ve basıncı kontrol eder.
    - Yangın ve patlama riski engellenir.
      ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, güvenlik sistemleri aktif.
  - Hayır:
    - Güvenlik valfi çalışmaz ve basınç yükselir.
    - Tank aşırı ısınır vepatlama riski oluşur.
      🔸 4. Kontrol Noktası: Patlama oluştu mu?
      - Evet:
        
        Tank patlar, yangın oluşur.
        ❌ Sonuç: Patlama ve yangın büyük zarara yol açar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, patlama ve yangın büyük risk taşır.
      - Hayır:
        
        Patlama oluşmaz, ancak yangın riski devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Patlama olmamakla birlikte, yangın devam edebilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, yangın riski devam eder.
Hayır:
- Basınç artışı veya aşırı ısınma oluşmaz.
- Durum stabil kalır.
  ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük, basınç normal seviyelerde.

🔸 3. Kontrol Noktası: Yangın veya Patlama Öncesi Müdahale Yapıldı mı?

Evet:
- Yangın ve patlama öncesi müdahale yapılır ve tehlike önlenir.
  ✅ Sonuç: Yangın ve patlama riski ortadan kaldırılır.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük, doğru müdahalelerle risk engellenmiştir.
Hayır:
- Müdahale yapılmaz ve yangın/patlama meydana gelir.
  ❌ Sonuç: Yangın/patlama büyük hasara yol açar.
- Risk Değerlendirmesi: Yüksek, yangın ve patlama büyük risk taşır.

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Sızıntı tespit edildi, hızlı müdahale yapıldı	Düşük
2	Sızıntı tespit edilmedi, havalandırma yeterli	Orta
3	Sızıntı tespit edilmedi, havalandırma yetersiz	Yüksek
4	Basınç artışı tespit edildi, güvenlik valfi çalıştı	Düşük
5	Basınç artışı tespit edildi, güvenlik valfi çalışmadı	Yüksek
6	Yangın/patlama öncesi müdahale yapıldı	Düşük
7	Yangın/patlama öncesi müdahale yapılmadı	Yüksek

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Yangın ve patlama tehlikesi, yalnızca fiziksel altyapının değil, aynı zamanda operasyonel prosedürlerin de dikkatle yönetilmesi gereken bir risk faktörüdür. Pentan tanklarında gerçekleşebilecek bir yangın veya patlama, çok hızlı bir şekilde kontrolden çıkabilir ve felakete dönüşebilir. Bu olay ağacı analizi, söz konusu tehlikenin önlenmesi için bir dizi risk faktörünü detaylandırarak, tank operatörlerinin ve güvenlik ekiplerinin etkin müdahale kabiliyetini artırmayı hedeflemektedir.

Analiz sonucunda, yangın güvenliği önlemleri sadece yangın söndürme sistemlerinin varlığıyla değil, aynı zamanda yangın algılama sistemlerinin etkinliği, açık hava koşullarının kontrolü, personel eğitimi ve acil durum müdahale planlarının doğruluğu ile doğrudan ilişkilidir. Bu sistemlerin kesintisiz ve uyumlu çalışması, yangın ve patlama risklerini minimize etmenin ve potansiyel felaketleri önlemenin anahtarıdır.

Sonuç olarak, yangın ve patlama riski, sadece operasyonel süreçlerin dikkatle izlenmesi değil, aynı zamanda teknolojik altyapının güçlendirilmesi ve personelinin bilinçlendirilmesiyle etkin bir şekilde yönetilebilecek bir tehdittir. Bu olay ağacı analizi, güvenlik stratejilerini geliştirme ve sistematik iyileştirmeler yapma yolunda önemli bir rehber sunmaktadır.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği18 Mayıs 2025

3 Mart 2025

Yangından mı Kanserden mi Korunalım?

PBDE – Polibromlu Difenil Eterler

Nedir bu Polibromlu Difenil Eterler (PBDE)…!!

Perdelerin, halıların, döşemelerin, mobilyaların, elektronik aletlerde, poliüretan köpüklerde ve diğer birçok ev eşyalarının alev almasını önlemek için (alev geciktirici olarak) kullanılan kimyasalların başında geliyor. BDE 47, 99, 100, 153 ve 183

Yaygın kullanımları nedeniyle PBDE‘ler toprak, hava, su, toz ve hayvan dokularında tespit edilmiştir. Ayrıca PBDE’ler karaciğer, böbrek, yağ, beyin, anne sütü ve plazma dahil olmak üzere çeşitli dokularda bulunmuştur.

Yapılan araştırmalarda, PBDE‘lerin deriden emilebileceği ve 24 saat içinde kan dolaşımına geçebilecekleri belirlendi.

Araştırmalara göre, terli ciltten emilim kuru cilde göre daha fazla ve polimer tipi emilimi etkilemiyor.

PBDE – Polibromlu Difenil Eterler

Böbrek
Karaciğer
Yağ
Beyin
Anne sütü
Plazma dahil olmak üzere çeşitli dokularda bulunmuştur.

PBDE – Polibromlu Difenil Eterler’in sürekli birikimi

Hepatotoksisite
Böbrek toksisitesi
Bağırsak toksisitesi
Tiroid toksisitesi
Embriyotoksisite
Üreme toksisitesi
Nörotoksisite
İmmünotoksisite dahil olmak üzere potansiyel riskleri ihmal edilmemelidir.

İnsanoğlu kendi kendine neler yapıyor..!!

Yangınlardan korunmak için kullandığımız kimyasallar nelere sebep oluyor okudunuz…!!

Kanser dahil bir çok sağlık sorununa yol açtığı bilinirken kullanmak niye..?

Yangından korunmanın başka yolları da var.

Lakin kimyasalların zararlarında korunmak neredeyse imkansız..!!

Artık Uyanma Vakti – Kimyasallardan Uzak Durun

PBDE’ler çevrede biyolojik olarak birikir ve biyolojik olarak büyütülür ve dünyanın farklı bölgelerindeki su biyotoplarında genellikle nispeten yüksek seviyeler bulunur.

1970’lerin ortalarından 1980’lere kadar hem tortularda hem de su biyotasında PBDE seviyelerinde zamanla önemli bir artış oldu, buna karşın en son İsveç verileri (turna balığı ve guillemot yumurtası) seviyelerin sabit durumda olduğunu veya azaldığını gösterebilir.

Ancak, 1972-1997 yılları arasında anne sütünde üssel olarak artan PBDE seviyeleri gözlemlendi. 1999’daki gıda seviyelerine dayanarak, İsveç’te PBDE’nin diyetle alımının günde 0,05 mikrogram olduğu tahmin edilmektedir.

PBDE’ler İsveç’ten alınan anne sütü örneklerinde son 25 yıldır katlanarak artmaktadır. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10811563/

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

Doğal Yaşayın – Doğal Beslenin – Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilir

⭐️⭐️ 3 boyutlu insan derisi eşdeğer modelleri kullanılarak polietilen ve polipropilen mikroplastiklerdeki alev geciktirici katkı maddelerinin insan dermal emiliminin değerlendirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412024002216

⭐️⭐️ Polibromlu Difenil Eterlerin Toksik Etkileri ve Mekanizmaları https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10487835/

⭐️⭐️ Polibromlu difenil eterler: oluşum, beslenme yoluyla maruz kalma ve toksikoloji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11250805/

⭐️⭐️ Polibromlu Difenil Eterlere Maruz Kalma ve Her Nedene Bağlı ve Nedene Bağlı Ölüm Riski https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38558142/

⭐️⭐️ Çevresel endokrin bozuculara maruz kalma ve insan sağlığı https://jphe.amegroups.org/article/view/3669/html

⭐️⭐️ Polibromlu Difenil Eterler (PBDE’ler): Yeni Kirleticiler – Eski Hastalıklar https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1069057/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni3 Mart 2025

3 Aralık 2024

Köpüklü (AFFF – Aqueous Film Forming Foam) Yangın Tüplerinin Üzerindeki İşaretlerin Anlamları

AFFF Tüplerindeki Kodların Şifrelerini Çözmek

Yangınla mücadelede kullanılan söndürücü sistemlerin, yalnızca içerdikleri kimyasal maddelerle değil; taşıdıkları teknik bilgilerle de hayati önem taşıdığı unutulmamalıdır. Özellikle Aqueous Film Forming Foam (AFFF) gibi köpüklü yangın söndürücüler, yalnızca bir yangını bastırma aracı değil, aynı zamanda üzerlerinde yer alan semboller, değerler ve kodlarla donatılmış taşınabilir bir güvenlik sistemidir.

Köpüklü yangın söndürücülerin dış yüzeyinde yer alan işaretlerin anlamları yanı sıra bu sembollerin altında yatan mühendislik hesapları, uluslararası standartlara dayalı uygunluk kriterleri, kullanım limitleri ve bakım gereklilikleri hakkında da sizleri bilgilendirmeyi hedeflediğim bu yazı ile yangınla mücadelede başarının anahtarının sadece doğru ekipmana sahip olmak değil, bu ekipmanın sınırlarını, fonksiyonlarını ve uyarı sistemlerini eksiksiz anlayarak kullanmak olduğunu tekrar hatırlatacağım.

AFFF yangın tüpleri, genellikle A ve B sınıfı yangınlar (katı yanıcılar ve yanıcı sıvılar) için uygundur ve içinde hem fiziksel hem kimyasal işlev gören karmaşık bir söndürücü sistem barındırır. Ancak bu sistemin doğru basınçla çalışıp çalışmadığını, karışım oranının uygunluğunu, etki menzilini, boşaltma süresini, hatta periyodik test tarihlerini gösteren işaretler kullanıcı için adeta sessiz bir güvenlik rehberidir.

Bu bağlamda, köpüklü yangın tüpü üzerindeki işaretlerin detaylı anlamlandırılması, yalnızca teknik personel için değil; acil müdahale ekipleri, iş güvenliği uzmanları ve yangın güvenlik eğitimcileri için de stratejik önem taşır. Bu yazıda sizlere sunduğum her sembol, her basınç değeri ve her sınıflandırma, bir felaketin öncesinde veya ortasında hayat kurtarabilecek detaylardır.

Uluslararası Standartlar ve Kimyasal Altyapı – Köpüğün Arkasındaki Bilim

AFFF yangın söndürücülerinin etiketleri, yalnızca içeriğin tanımını yapmakla kalmaz; aynı zamanda Avrupa Standardı EN 3’e uygunluk beyanı da içerir. EN 3 standardı, taşınabilir yangın söndürücülerin emniyet, güvenilirlik, işaretleme, performans ve uygulama gereksinimlerini tanımlar. Etiket üzerindeki CE işareti ve EN 3-7 gibi alt kodlar, tüpün bu teknik standartları karşıladığını ve düzenli testlerden geçirildiğini gösterir.

Köpük kısmına gelince, AFFF’nin formülasyonu esas olarak sulu film oluşturan yüzey aktif maddeler (sürfaktanlar) içerir. Bu bileşenler, yangının yüzeyinde su bazlı bir film tabakası oluşturarak hem buharlaşmayı engeller hem de oksijenin yanıcı madde ile temasını keser. Söz konusu film, hidrokarbon temelli sıvı yangınlarda (örneğin benzin, tiner) alevi boğar, yeniden tutuşmayı engeller ve soğutucu etki gösterir. Bazı tüplerin etiketlerinde “%3” ya da “%6” gibi ifadelerle belirtilen oranlar, köpük konsantresinin su ile ne oranda karıştırıldığını ifade eder – bu oranlar, etkin söndürme performansı için kritik önemdedir.

Ayrıca, boşaltma süresi (discharge time), etki menzili (throw range) ve test basıncı (test pressure) gibi parametreler de etiket üzerinde sembol veya değer olarak belirtilir ve periyodik kontrol sırasında bu sınırlar referans alınır. Boşaltma süresi, özellikle dar alanlarda ve sıvı yangınlarda etkin müdahale için dikkatle izlenmelidir.

Köpüklü (AFFF – Aqueous Film Forming Foam) yangın söndürücülerinin (tüplerin) üzerinde genellikle yer alan işaretlerin ayrıntılı anlamlarını birlikte inceleyelim.

Köpük Sembolü

Tüp üzerinde köpük sembolü bulunur ve bu, tüpün köpüklü yangın söndürücü olduğunu gösterir.
AFFF köpükleri, özellikle A (katı maddeler: odun, kağıt vb.) ve B (yanıcı sıvılar: benzin, mazot, yağ gibi) sınıfı yangınlar için uygundur.
Köpük, yanan sıvının yüzeyini kaplayarak oksijenle temasını keser ve yangını boğar. Ayrıca yanıcı sıvının buharlaşmasını engelleyen film tabakası oluşturur.

Yangın Sınıfı İşaretleri

A Sınıfı: Katı yanıcı maddeler için uygundur.
B Sınıfı: Yanıcı sıvılar için uygundur.
AFFF köpük tüpleri genellikle A ve B sınıfı yangınlarda kullanılır ve bu sınıflara uygunluk işaretlenir.

Kullanım Talimatları ve Karışım Oranları

AFFF köpük konsantresi, su ile %1, %3 veya %6 oranlarında karıştırılarak kullanılır.
Tüp üzerinde bu karışım oranları veya kullanım şekline dair bilgiler bulunabilir.

Uyarılar ve Kısıtlamalar

Köpüklü yangın söndürücülerin elektrik yangınlarında kullanılmaması gerektiği genellikle belirtilir, çünkü su bazlıdır ve elektrikle temas ettiğinde tehlike oluşturabilir.
Tüp üzerinde elektrik yangınlarında kullanılmaması gerektiğine dair uyarılar olabilir.

Basınç Göstergesi

Tüpün üzerinde basınç göstergesi bulunur; bu, tüpün kullanıma hazır olup olmadığını gösterir.

Kimyasal İçerik ve Çevresel Bilgiler

AFFF köpüklerin içeriği ve çevresel etkileri hakkında kısa bilgiler veya semboller yer alabilir.
Modern AFFF köpükler, yangını hızlı söndürürken sağlık ve çevre açısından daha güvenli hale getirilmiştir.

Bu işaretler, kullanıcıların doğru yangın türünde doğru söndürücüyü kullanmasını sağlar ve güvenli müdahaleyi destekler

🧯 🧯 🧯

AFFF Yangın Tüpleri Üzerindeki İşaretlerin Teknik Anlamları

Etiket/İşaret	Anlamı ve Teknik Açıklama
Tüp Kapasitesi (Lt / kg)	Tüpün alabileceği toplam sıvı hacmi. Örneğin “9 Lt” ifadesi, 9 litre köpük çözeltili karışım (genellikle %6 AFFF + su) içerdiğini gösterir.
Söndürücü Madde Tipi	Genellikle “AFFF %6” veya “AFFF %3” olarak yazılır. Bu, köpük konsantresinin ne oranda suyla seyreltilmiş olduğunu belirtir. %6, daha yoğun çözelti anlamındadır.
Yangın Sınıfı Uyumluluğu	A, B sınıfı yangınlara uygundur. “A” sınıfı: Katı yanıcılar; “B” sınıfı: Yanıcı sıvılar. Etikette genellikle şu ifade olur: “Uygunluk: A ve B sınıfı yangınlar”.
Çalışma Basıncı (bar)	Tüp içindeki normal gaz basıncıdır. Genellikle 12–15 bar aralığındadır. Bu basınç altında köpük çözeltisi dışarı püskürtülür.
Test Basıncı (bar)	Tüpün periyodik olarak uygulanması gereken dayanıklılık testindeki basınçtır. Genellikle 25 bar’dır. Her 5 yılda bir hidrostatik test yapılır.
Boşaltma Süresi (saniye)	Köpük çözeltisinin tamamının dışarı verilme süresidir. Tüp kapasitesine göre değişmekle birlikte genellikle 20–60 saniye aralığındadır.
Etki Menzili (metre)	Tüpün püskürttüğü köpüğün etkili olduğu uzaklık. Genellikle 3–6 metre arasıdır. Yangına güvenli mesafeden müdahale için kritiktir.
Şarj Tarihi	Tüpün ilk doldurulduğu veya yeniden şarj edildiği tarihi belirtir. Denetim ve bakım planlaması için önemlidir.
Son Test Tarihi	En son hidrostatik testin uygulandığı tarih. Tüpün yapısal sağlamlığı için bu test periyodik olarak yapılır.
Sonraki Test Tarihi	Bir sonraki yapılması gereken test tarihi (genellikle 5 yıl sonra). Bu tarih geçmişse tüp, kullanıma uygun değildir.
CE / TSE İşareti	Tüpün Avrupa (CE) ve/veya Türkiye (TSE) standartlarına uygun üretildiğini gösterir. Tüplerin yasal satış ve kullanım uygunluğunun kanıtıdır.
Üretici / Marka Bilgisi	Üretici firma adı, üretim yeri ve iletişim bilgileri. Geri çağırma, servis ve garanti takibi için gereklidir.
Kullanım Talimatı (piktogramlı)	Genellikle resimli 3-4 adımda anlatım yer alır: Emniyet pimini çek, hortumu yönlendir, tetikleyici kola bas, yangının tabanına uygula.
Depolama Sıcaklık Aralığı	Tüpün güvenle saklanabileceği sıcaklık aralığıdır (örneğin: -10 °C ile +50 °C). Köpüğün donmaması ve performans kaybı yaşamaması için önemlidir.
Net Ağırlık / Toplam Ağırlık	Köpük çözeltisinin net ağırlığı ile tüpün toplam dolu ağırlığı ayrı ayrı belirtilir. Dolu-boş kontrolleri bu bilgilerle yapılır.
Basınç Göstergesi (Manometre)	Tüp üzerindeki manometre, iç basıncı gösterir. Yeşil alan: normal, kırmızı alan: düşük veya aşırı basınç (tehlike) anlamındadır.
Tehlike Sembolü (Uyarı İkonları)	Genellikle “basınçlı kap”, “cilt göz tahrişi”, “çevreye zararlı” gibi uyarı ikonları bulunur. Kimyasal güvenlik açısından önemlidir.

🧯 🧯 🧯

AFFF köpüğü, yanıcı sıvıların yüzeyinde su/film tabakası oluşturarak buharlaşmayı engeller ve oksijenle teması keserek yangını bastırır.
Elektriksel yangınlarda kullanılmaz! Köpük, iletken olduğu için elektrikli ekipmanlarda kullanılmamalıdır.
Ters çalkalanmamalıdır. Köpük karışımı bozulabilir. Bu, basınç ve püskürtme performansını düşürür.

🧯 🧯 🧯

AFFF Yangın Tüpü Etiketi – Örnek İnceleme Tablosu

Etiket Üzerindeki Bilgi / Sembol	Açıklama	Teknik Detay / Not
Tipi: AFFF	Sulu film oluşturan köpük tipi. Hidrokarbon bazlı yangınlarda etkilidir.	Genellikle Class A (katı madde) ve Class B (sıvı) yangınlarda kullanılır.
Kapasite: 6 litre	Tüpün içindeki toplam sıvı hacmi.	6 litre AFFF, ortalama 10–12 m² yüzey alanına müdahale edebilir.
Boşaltma Süresi: 45 sn	Sürekli tetik basımında tüpün tamamen boşalması için geçen süre.	Yangına doğrudan ve kısa sürede müdahale için kritik öneme sahiptir.
Boşaltma Basıncı: 14 bar	İç basınç altında püskürtme gücü.	12-15 bar arası genellikle endüstriyel tip AFFF’lerde normal kabul edilir.
Test Basıncı: 25 bar	Tüpün dayanıklılık kontrolü için uygulanan hidrostatik test basıncı.	TS EN 3-7 gereği periyodik kontrollerde uygulanır.
Kullanım Sıcaklığı: -5°C ~ +60°C	Tüpün güvenle çalışabileceği ortam sıcaklığı aralığı.	Köpüğün donmaması ve buharlaşmaması için önemlidir.
Köpük Konsantrasyonu: %6	Tüp içindeki köpük konsantresinin suya oranı.	%3 ve %6 yaygındır. %6 daha yoğundur, endüstriyel sıvı yangınlarda tercih edilir.
Etki Menzili: 4 metre	Köpüğün püskürtüldüğü maksimum mesafe.	Yakın mesafe uygulamalarda (kapalı alan, motor bölmeleri) güvenli çalışma sağlar.
Uygunluk: CE / EN 3-7	Avrupa standardına uygunluk ve CE güvenlik işareti.	EN 3-7 standardı taşınabilir yangın tüplerinin teknik performans gereklerini belirtir.
Yangın Sınıfları: A ve B	Uygun olduğu yangın tipleri: Katı maddeler (A) ve sıvı yanıcılar (B).	Elektrik yangınları (Class C) için uygun değildir.
Üretim Tarihi: 03 / 2023	İmalat tarihi.	Yangın tüplerinin maksimum 10 yıl ömrü vardır. Bu tarih kritik öneme sahiptir.
Son Kontrol Tarihi: 03 / 2024	Periyodik bakım / dolum kontrolü tarihi.	TS ISO 11602-2’ye göre yılda en az 1 kez kontrol zorunludur.
Sertifikalar: TSE – ISO 9001	Kalite belgeleri ve ulusal onaylar.	İmalatçı firmanın kalite güvence sistemine sahip olduğunu gösterir.
Kullanım Talimatı (Piktogramlarla)	1. Pimi çek. 2. Hortumu yönlendir. 3. Kolu sık.	Evrensel sembollerle anlatılır, söndürücüyü ilk defa kullanan biri için hayat kurtarıcıdır.
Depolama Uyarısı	Direkt güneş ışığına maruz bırakmayın, donma riskine karşı koruyun.	Köpük bileşimi yüksek ısıda bozulabilir, düşük sıcaklıkta donarak işlevsizleşebilir.
Kod No / Parti No	Üreticiye özel tanımlama kodu.	Geri çağırma, garanti, üretici takibi için gereklidir.

🔍 🔍 🔍

DİKKAT

Etiket üzerindeki bilgilerin silinmiş, okunamaz ya da eksik olması durumunda söndürücü mevzuata göre kullanılamaz sayılır.
Köpük tüplerinde baskı altında sıvı bulunduğundan, yetkili teknik servislerce periyodik bakım ve test şarttır.
AFFF maddesi çevreye zararlı bazı florlu bileşenler içerebilir; yeni nesil “fluorine-free foam” ürünlere geçiş trendi başlamıştır.

Köpüğün Sessiz Dili – Etiketten Okunan Güvenlik

Yangın tüplerinin üzerindeki işaretler, çoğu zaman göz ardı edilen ancak müdahale anında fark yaratabilecek kritik teknik bilgilerdir. Özellikle AFFF (Aqueous Film Forming Foam) tipi yangın söndürücüler, kimyasal yapıları kadar, etiketlerinde kodlanan teknik göstergeleri ile de değerlendirilmeye muhtaçtır. Çünkü bu cihazlar yalnızca birer söndürme aracı değil, aynı zamanda sistematik planlama, güvenlik mühendisliği ve standart uyumunun taşınabilir birer örneğidir.

Her bir sembol, her bir rakam; doğru ellerde okunduğunda, önceden önlem almayı sağlar, ekipmanın kullanılabilirliğini garanti eder ve acil durumda hata payını sıfıra yaklaştırır. Etikette yer alan; köpük konsantrasyonu, boşaltma süresi, test basıncı, kullanım sıcaklık aralığı ve standardizasyon kodları gibi veriler, yalnızca teknik personel için değil – aynı zamanda bu cihazları doğru yerde, doğru zamanda, doğru şekilde kullanması gereken herkes için hayati bilgi taşıyan işaretlerdir.

Özellikle endüstriyel tesislerde, akaryakıt depolama alanlarında, gemilerde, kimyasal proses bölümlerinde ve otoparklarda kullanılan köpüklü yangın tüplerinin bakımı ve kullanımı sırasında, bu işaretlerin anlaşılması bir lüks değil, zorunluluktur. Etiketsiz veya etiketi eksik tüpler, yangın güvenliği yönetmeliğine göre kullanılamaz sayılır; çünkü yangın anında bilgi eksikliği, müdahale gecikmesine ve dolayısıyla can kaybına kadar uzanan zincirleme sonuçlara yol açabilir.

Unutulmamalıdır ki; yangın söndürücülerin en büyük düşmanı paslanma değil, bilinçsizliktir. Köpüğün yangını bastırdığı kadar, üzerindeki işaretlerin de bilgiyle donanmış kullanıcıyı güçlendirdiği gerçeği göz ardı edilmemelidir.

Tüm teknik personel, iş güvenliği uzmanları ve yangınla mücadele birimleri için çağrımız şudur: Sadece söndürücüye değil, etikete de bakın. Çünkü bazen hayat, bir sembolün doğru okunmasına bağlıdır.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği3 Aralık 2024

2 Aralık 2024

CO₂ Yangın Tüplerinin Üzerindeki İşaretlerin Anlamları

Yangınla mücadele ekipmanlarının doğru ve etkin kullanımı, sadece eğitimli müdahale personeline değil, aynı zamanda bu ekipmanların teknik özelliklerini anlayabilen ve değerlendirebilen personelin varlığına da bağlıdır. Karbondioksit (CO₂) esaslı yangın söndürücüler, özellikle elektriksel ve sıvı kaynaklı yangınlarda etkili olmaları nedeniyle endüstriyel tesislerde, laboratuvar ortamlarında ve hassas ekipmanların bulunduğu alanlarda yaygın olarak tercih edilmektedir.

Bu söndürücülerin güvenli, etkili ve mevzuata uygun şekilde kullanılabilmesi için üzerlerinde yer alan teknik işaretlerin doğru okunması ve yorumlanması şarttır. Etiketler, kullanıcıya sadece içeriğin miktarını değil; aynı zamanda boşaltma süresi, etki mesafesi, çalışma ve test basınçları, üretim tarihi, son test tarihi gibi operasyonel ve yapısal parametreleri de sunar. Bu bilgiler; iş güvenliği, periyodik bakım, yangın tatbikatı planlaması ve denetim süreçlerinde kritik öneme sahiptir.

Yanlış değerlendirilen bir net ağırlık değeri, eksik gaz şarjı anlamına gelebilir. Görmezden gelinen bir test tarihi, yüksek basınca dayanım güvenliğini tehlikeye atabilir. Üstelik, CO₂ tüpleri -78,5 °C’ye kadar ani soğuma yapabilen gazlar içerdiğinden, fiziksel temasla oluşabilecek soğuk yanıkları gibi ikincil tehlikeler açısından da profesyonel farkındalık gerektirir.

Özellikle, CO₂’nin sıvı fazdan gaz faza geçişinde ortaya çıkan genleşme oranları, tüp içindeki basınç dalgalanmaları ve emniyet valfleri gibi kritik unsurlar ele alınarak, yangın anında operatörlerin ve bakım personelinin doğru bilgiye dayalı kararlar alabilmesi çok önemlidir ve bu yazının da maksadıdır. Bu bağlamda, teknik düzenlemeler ışığında tüplerin kullanım talimatları ve uyarı işaretlerinin ayrıntılı açıklamaları; acil müdahale senaryoları ve bakım/denetim süreçleri için referans niteliğinde sunmayı amaçladım.

🔥 🔥 🔥

CO₂ Yangın Tüplerinin Üzerindeki İşaretlerin Anlamları ve Hesaplamaları

🔹 1. Tüp Kapasitesi (Brüt Ağırlık / Net Ağırlık)

Tüpler üzerinde genellikle aşağıdaki gibi ifadeler bulunur:

Net: 5 kg → İçerdiği sadece CO₂ gazının ağırlığıdır.
Tüp Ağırlığı: 12.3 kg (T) → Tüpün boşkenki (yalnızca metal kısmının) ağırlığıdır.
Brüt: 17.3 kg → Tüp + gaz = toplam ağırlık.

📌 Kontrol Hesabı:
Brüt – Tüp = Gaz
17.3 kg – 12.3 kg = 5 kg CO₂

🔥 🔥 🔥

🔹 2. Yangın Sınıfı Uyumluluğu

CO₂ tüplerinin hangi tür yangınlar için uygun olduğunu gösterir:

Class B: Yanıcı sıvılar (benzin, alkol, solventler)
Class C: Elektrik yangınları
🔥 Not: CO₂ Class A (katı madde) yangınları için genellikle etkili değildir, çünkü soğutucu etkisi kısa sürer ve yeniden alevlenme olabilir.

🔥 🔥 🔥

🔹 3. Boşaltma Süresi (Discharge Time)

Bu, tüpün içinde gazın ne kadar sürede tamamen boşalacağını gösterir.

Örnek:

Boşaltma Süresi 15 sec

Bu, 5 kg CO₂’nin 15 saniyede boşaldığı anlamına gelir.
Bu süre, hem yangınla mücadele planlaması hem de tahliye süresi açısından önemlidir.

📌 İpucu: Büyük tüpler uzun süreli yangınlar için daha uygundur. Küçük CO₂ tüpleri kısa süreli, anlık müdahaleler içindir.

🔥 🔥 🔥

🔹 4. Boşaltma Mesafesi (Discharge Range)

Tüpten çıkan CO₂’nin etkili olduğu mesafeyi ifade eder.

Boşaltma Mesafesi: 2–3 m → CO₂ gazı bu mesafede yoğun ve etkili şekilde çıkar.

📌 Not: Açık alanlarda veya rüzgârlı bölgelerde bu mesafe kısalabilir. Bu nedenle CO₂ tüpleri kapalı alanlarda elektrik yangınlarına müdahalede daha uygundur.

🔥 🔥 🔥

🔹 5. Test Basıncı (Test Pressure / PT)

Tüpün dayanıklılık testi sırasında uygulanan basınçtır.

Örnek:

PT: 250 bar

Bu tüp, 250 barlık bir iç basınca dayanacak şekilde test edilmiştir. Bu değer, tasarım dayanım sınırıdır.

🔥 🔥 🔥

🔹 6. Çalışma Basıncı (Working Pressure / WP veya PW)

CO₂ tüpü kullanım sırasında ortalama olarak bu basınçta çalışır:

WP: 56 bar (genellikle 50–60 bar arası)
CO₂ normalde sıvılaştırılmış halde saklanır. Kullanım sırasında tüp içindeki sıvı hızla gaz hâline geçer ve bu sırada basınç yükselir.

📌 Tehlike Uyarısı: Tüp sıcak bir ortama maruz kalırsa basınç artar ve emniyet valfi açılabilir.

🔥 🔥 🔥

🔹 7. Üretim Tarihi ve Periyodik Kontrol

Örnek:

Üretim Tarihi: 2021/06
Bir sonraki test: 2026/06

CO₂ tüpleri genellikle her 5 yılda bir hidrostatik teste tabi tutulur.
Bu, tüpün dayanıklılığının hala geçerli olup olmadığını kontrol etmek içindir.

📌 Türkiye’de bu kontrollerin yapılması TS EN 1968 standardına göre zorunludur.

🔥 🔥 🔥

🔹 8. Emniyet Valfi / Tahliye Deliği Bilgisi

CO₂ tüplerinde, ani basınç artışında patlamayı önlemek için emniyet valfi bulunur. Üzerinde şu bilgiler olabilir:

Patlama Basıncı: 175 bar
Bu, valfin açılarak fazla gazı tahliye edeceği kritik basınçtır.

🔥 🔥 🔥

🔹 9. Kullanım Talimatları ve Sembol İşaretleri

Genellikle piktogram şeklindedir:

🔌 Elektrik yangını simgesi
🧯 Bir yangına doğru sıkılan tüp simgesi
❌ İnsan üzerine sıkmayın → CO₂ boğucu etki yapar!

Ayrıca şunlar da olabilir:

“Elektrik panoları için uygundur”
“Camla çevrili alanlarda dikkatle kullanın”
“Kapalı ortamda uzun süreli kullanım tehlikeli olabilir”

🔥 🔥 🔥

🔹 10. Standartlar ve Sertifikasyonlar

Tüplerin çoğunda aşağıdaki gibi bilgiler olur:

EN3: Avrupa yangın söndürücü standardı
CE 0036: Avrupa uygunluk işareti ve onay numarası
TS ISO 9809-1: Basınca dayanıklı çelik tüp standardı
TPED (Transportable Pressure Equipment Directive): Taşınabilir basınçlı ekipman güvenliği

🔧 🔧 🔧

Hacim Hesaplama ve Gaz Genleşme Oranı

CO₂ gazı sıvı hâlde saklanır, gaz hâline geçtiğinde yaklaşık 1:500 oranında genişler.

Örnek:

5 kg CO₂ → yaklaşık 2.5 m³ gaz

Bu hacim, küçük bir ofis odasında ciddi bir boğucu atmosfer yaratmaya yeterlidir.

🔥 🔥 🔥

CO₂ Yangın Tüplerindeki İşaretlerin Anlamı – Açıklamalı Tablo

İşaret / Bilgi	Açıklama	Örnek Değer / Not
Net Ağırlık (Net Weight)	İçindeki CO₂ gazının ağırlığıdır.	5 kg
Tüp Ağırlığı (Tare / Empty Weight)	Tüpün boşkenki metal ağırlığıdır.	12.3 kg
Brüt Ağırlık (Gross Weight)	Tüp + gaz = toplam ağırlıktır.	17.3 kg
Yangın Sınıfı (Fire Class)	Hangi tür yangınlara karşı etkili olduğunu belirtir.	Class B (yanıcı sıvılar), Class C (elektrik)
Boşaltma Süresi (Discharge Time)	Tüpün tamamının ne kadar sürede boşalacağını gösterir.	15 saniye
Boşaltma Mesafesi (Range)	Gazın etkili olduğu maksimum mesafedir.	2–3 metre
Çalışma Basıncı (Working Pressure)	Kullanım sırasındaki tipik iç basınç değeridir.	56 bar (50–60 bar arası)
Test Basıncı (Test Pressure)	Tüpün test edildiği maksimum dayanım basıncıdır.	250 bar
Patlama Basıncı (Burst Pressure)	Emniyet valfinin açılacağı kritik basınç.	175 bar
Üretim Tarihi (Manufacture Date)	Tüpün imal edildiği tarih.	2021/06
Sonraki Test Tarihi	Periyodik hidrostatik testin yapılması gereken tarih.	2026/06 (5 yılda bir)
Standartlar	Tüpün üretildiği ve test edildiği uluslararası teknik standartlar.	EN3, CE 0036, TS ISO 9809-1, TPED
Kullanım Talimatları ve Uyarılar	Piktogramlar ya da yazılarla kullanıcıya yönelik bilgilendirmeler içerir.	Elektrik yangını simgesi, “Kapalı alanda dikkat” vb.
Gaz Genleşme Oranı	CO₂ sıvı hâlde saklanır; gaz hâline geçtiğinde büyük hacme yayılır.	1:500 → 5 kg CO₂ ≈ 2.5 m³ gaz

🔥 🔥 🔥

Etiketin Arkasındaki Hayati Gerçekler

CO₂ yangın tüpleri elektrik ve sıvı yangınlarında oldukça etkilidir.
Kapalı ortamda uzun süreli kullanımı solunum riski oluşturur.
Tüplerin üzerindeki teknik bilgileri kullanım öncesi ve sonrası mutlaka kontrol edin.
Herhangi bir sızdırma, etiket silinmesi veya periyodik bakım eksikliği, tüpün kullanım dışı bırakılmasını gerektirir.

Karbondioksit (CO₂) yangın tüpleri, yüksek riskli ortamlarda yangına ilk müdahalenin kritik bileşenlerindendir. Ancak bu ekipmanların gerçek güvenlik değeri, yalnızca fiziksel varlıklarından değil; aynı zamanda üzerlerindeki teknik verilerin doğru okunması, yorumlanması ve uygulanmasından kaynaklanır. Çünkü bu işaretler; cihazın etkinliği, emniyet seviyesi, kullanım süresi ve bakım gereksinimlerini somut verilerle tanımlar.

Net ve brüt ağırlık farkı, cihazın boş mu dolu mu olduğunu anlamak için yalnızca bir gözlem değil, aynı zamanda periyodik kontrolün ilk adımıdır.

Çalışma ve test basınçları, tüpün hangi koşullarda güvenle işlev görebileceğini ve hangi durumlarda devre dışı bırakılması gerektiğini belirler.

Boşaltma süresi ve menzil, kullanıcıya zaman yönetimi ve konumlandırma stratejisi sunar.

Üretim ve test tarihleri, tüpün yasal ve teknik ömrünü ifade eder; zamanında yenilenmeyen bir tüp, kriz anında işlevini yitirebilir ve geri dönüşü olmayan sonuçlara neden olabilir.

Endüstriyel yangın güvenliği yaklaşımında, bu tür ayrıntılar sadece teknik personel için değil, yangınla mücadele prosedürlerinin tasarımı, denetimi ve uygulanmasında görevli tüm paydaşlar için yüksek öneme sahiptir. Özellikle İş Güvenliği uzmanları, saha mühendisleri, bakım birimleri ve yangın ekipleri, CO₂ tüplerinin etiket verilerini periyodik olarak gözden geçirmeli; ihtiyaç duyulan düzeltmeleri veya yenilemeleri vakit kaybetmeden gerçekleştirmelidir.

Unutulmamalıdır ki, etiketteki bir ihmal, gerçek yangın anında müdahaleyi başarısızlığa uğratabilir. Bu sebeple, yangın söndürücü etiketleri yalnızca bilgi değil, aynı zamanda hayati uyarı sistemleridir. Her bir satır, teknik bir veri olmanın ötesinde, insan hayatını ve ekipman bütünlüğünü korumaya yönelik somut bir güvenlik manifestosudur.

Gelecekteki güvenli müdahalelerin temeli, bugün doğru anlaşılan ve uygulanan teknik detaylarla atılır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği2 Aralık 2024

1 Aralık 2024

Kuru Kimyevi Tozlu (ABC) Yangın Tüpleri Üzerindeki İşaretlerin Anlamları

Yangın güvenliği, hem bireysel yaşam alanlarında hem de endüstriyel tesislerde öncelikli risk yönetimi başlıklarından biridir.

Özellikle acil durumlara müdahale etmek için kullanılan yangın söndürücülerin doğru seçimi, bakımı ve kullanımı hayati önem taşır.

Bu bağlamda, ülkemizde en yaygın olarak kullanılan Kuru Kimyevi Tozlu (ABC Tipi) Yangın Tüpleri, çok yönlü yangın söndürme özellikleriyle dikkat çeker.

Ancak bu tüplerin üzerindeki harfler, rakamlar, renkler, standart kodları ve basınç değerleri, çoğu zaman kullanıcılar tarafından fark edilmeden geçilir. Oysa bu işaretlerin her biri, tüpün ne tür yangınlara müdahale edebileceğini, ne kadar sürede ve ne hacimde söndürme sağlayabileceğini, hatta ne sıklıkla bakım görmesi gerektiğini detaylı biçimde açıklar.

Bu yazıda sadece Kuru Kimyevi Tozlu (ABC Tipi) Yangın Tüpleri üzerinde bulunan işaretlerin anlamlarına odaklandım yararlı olmasını temenni ederim.

Dr. Mustafa KEBAT

🔥 🔥 🔥

🔹 1. Yangın Sınıfları (A-B-C)

Sembol / Kod	Açıklama
A	Katı madde yangınları (odun, kumaş, plastik) – Soğutma etkisi gereklidir.
B	Yanıcı sıvı yangınları (benzin, tiner, alkol) – Boğma etkisi gereklidir.
C	Gaz yangınları (LPG, propan, asetilen) – Yayılmayı kesici ve patlama önleyici söndürücüler.

💡 ABC tipi toz, genellikle amonyum fosfat veya monomonyum fosfat içerir. Çok yönlü kullanım sağlar.

🔥 🔥 🔥

🔹 2. Söndürme Kapasitesi Kodları (Örn: 13A:89B:C)

Kod	Açıklama
13A	13 adet test bloğu büyüklüğünde A sınıfı yangını söndürebilir. (Yani büyük katı yangınlar için yeterli)
89B	89 litre sıvı yakıtla oluşturulmuş B sınıfı yangını söndürebilir.
C	Elektrik yangınlarına karşı güvenlidir (maks. 35kV’ye kadar test edilmişse özellikle belirtilir).

🔍 Not: A sınıfı için test bloğu genelde 0,5 m³‘lük ahşap yığınlardır.

🔥 🔥 🔥

🔹 3. TSE ve EN Kodları

Kod	Açıklama
TS EN 3-7	Türk Standardı (EN 3’e uyumlu): Taşınabilir yangın söndürücüler için temel standarttır.
CE	Avrupa Birliği Uygunluk Sertifikası (Conformité Européenne).
ISO 7165	Uluslararası yangın söndürme cihazı standardıdır.
PED 2014/68/EU	Basınçlı ekipman direktifine uyumlu olduğunu gösterir.

🔥 🔥 🔥

🔹 4. Tüp Kapasitesi ve Gaz Basıncı

Bilgi	Açıklama
6 kg	Toz kapasitesi. Yangın söndürme etkinliği bu ağırlığa göre ölçülür.
13 bar (maks.)	Tüpün içindeki gaz basıncı. Genellikle kuru azot (N₂) kullanılır.
Test Pressure: 25 bar	Tüpün hidrostatik test basıncı. Bu basınca kadar güvenli kabul edilir.
Min Discharge Time: 13 sec	En az 13 saniye boyunca sürekli boşaltım yapar.

💡 Hesaplama:

6 kg tozun boşaltım süresi 13 saniye ise → 0.46 kg/sn çıkış debisi
Bu değer yangınla mücadelede ani örtme etkisini sağlar.

🔥 🔥 🔥

🔹 5. Renk Kodları ve Gövde Bilgileri

Renk / Kod	Açıklama
Kırmızı Gövde	TS EN 3 standardına göre yangın tüplerinin gövde rengi kırmızıdır.
Sarı Etiket (ABC)	İçeriğin ABC tipi toz olduğunu ve çok yönlü söndürme özelliği olduğunu belirtir.
Yön Talimatları	Genellikle tüp üzerinde görsellerle “Pimi çek – Yönlendir – Sık” şeklinde gösterilir.

🔥 🔥 🔥

🔹 6. Diğer İşaretler, Kodlar ve Detaylar

Kod / İşaret	Açıklama
Üretim Tarihi	Tüpün üzerinde damgalıdır. Genelde YY/MM formatındadır.
Son Kontrol Tarihi	Tüpün dolum, bakım veya kontrol tarihidir. (Yılda en az 1 kez bakım önerilir.)
Max Temp: 60°C	En yüksek çalışma sıcaklığı. Üzerinde uzun süre kalması tehlikelidir.
Pressure Gauge (Manometre)	Tüp iç basıncını gösterir. Yeşil: Normal – Kırmızı: Düşük veya tehlikeli.
Kullanım Talimatı	Genellikle 3 adımda grafikle anlatılır: ① Pimi çek ② Hortumu yönlendir ③ Kolu sık

🔥 🔥 🔥

Örnek Teknik Bilgi Etiketi Analizi

Tüp Üzerindeki Etiket:

Kuru Kimyevi Tozlu Yangın Söndürücü
Model: XYZ-6ABC
Kapasite: 6 kg
Basınç: 13 bar
Kod: 13A:89B:C
Standart: TS EN 3-7 / ISO 7165
Dolum Tarihi: 04/2023
Son Kullanım: 04/2028

🔥 🔥 🔥

Alan	Yorum
XYZ-6ABC	6 kg kapasiteli, ABC tipi toz içeren model.
13A:89B:C	Oldukça yüksek söndürme kapasitesine sahip bir tüp.
TS EN 3-7	Avrupa ve Türkiye standartlarına uygun.
04/2028	5 yıllık kullanım süresi.

🔥 🔥 🔥

Sonuç Olarak

Kuru kimyevi tozlu yangın tüpleri, çok yönlü olmaları nedeniyle en yaygın kullanılan tiptir.
Tüp üzerindeki kodlar sadece teknik bilgi değil, aynı zamanda uygunluk, güvenlik, ve performans göstergeleridir.
Bu işaretlerin doğru okunması, hem yangın güvenliğinde hem de yasal denetimlerde hayati öneme sahiptir.

Yangın söndürücüler, olay anında hayat kurtaran araçlar olmakla birlikte, bu etkilerini yalnızca doğru yorumlandıklarında ve uygun koşullarda kullanıldıklarında gösterebilirler. Kuru kimyevi tozlu (ABC tipi) yangın tüplerinin üzerinde yer alan her kod, rakam ya da sembol; hem üreticinin hem de kullanıcının taşıdığı sorumluluğu belgeleyen teknik bir dildir.

Bu dili okuyabilen kullanıcılar, sadece yasal yükümlülüklerini yerine getirmekle kalmaz; aynı zamanda bir yangın anında soğukkanlı ve etkin bir müdahalede bulunarak can ve mal güvenliğini koruyabilir. Unutulmamalıdır ki, bir tüpün üzerindeki küçük bir işaret, doğru zamanda doğru hamle için hayati fark yaratabilir.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği1 Aralık 2024

9 Ocak 2024

Yangın Kurtarma Ekibi Eğitim Rehberi

🔥 Acil Durumlarda Hazır Olmak Hayat Kurtarır 🔥

🔹 1. Yangın Kurtarma Ekibinin Temel Görevi Nedir?

Yangın kurtarma ekibi, bir yangın anında işletmede bulunan personelin hızlı ve güvenli şekilde tahliyesini sağlamak, yangının yayılmasını önleyici ilk müdahaleleri yapmak ve itfaiye gelene kadar durumu kontrol altına almaya çalışmakla görevlidir.

Unutulmaması gereken ilke şudur:
🎯 Ekip, kendisini tehlikeye atmadan müdahale eder. Önce can güvenliği.

🔹 2. Ekip Üyelerinin Genel Sorumlulukları

Görev Alanı	Açıklama
Durumu Tespit	Yangının yeri, yayılma hızı, dumanın yönü ve tehlike altındaki alanlar hızlıca belirlenir.
İlk Bildirim	İşyeri santrali veya acil durum hattı üzerinden 112’ye yangın ihbarı yapılır.
Tahliye Koordinasyonu	Güvenli çıkış yolları yönlendirilir, özel durumu olan çalışanlara yardım edilir.
Söndürme Başlatma	Riskli değilse taşınabilir söndürücü ile ilk müdahale yapılır.
Bilgi Aktarımı	İtfaiye ve acil servis ekiplerine olayla ilgili doğru bilgi aktarılır.

🔹 3. Yangın Türleri ve Doğru Söndürücü Kullanımı

Yangın Sınıfı	Açıklama	Uygun Söndürücü
A Sınıfı	Katı madde (kâğıt, ahşap vb.)	Su, Kuru Kimyevi Toz
B Sınıfı	Yanıcı sıvılar	KKT, Köpük
C Sınıfı	Gaz yangınları	KKT, CO₂
D Sınıfı	Metal yangınları	Özel tozlu söndürücüler
F Sınıfı	Mutfak yağları	Özel mutfak tipi söndürücü

⛔ Yanlış söndürücü kullanımı yangını büyütebilir. Eğitimde gösterilen etikete dikkat edin.

🔹 4. Kurtarma Ekibinin Yangın Anındaki Adımları

Yangını fark ettiğinizde:
- Yangın alarmını manuel olarak çalıştırın.
- “112 Acil” hattını arayın.
- Hemen ekip liderinize bilgi verin.
İnsan tahliyesi:
- Öncelikli alan: duman dolu bölge.
- Yüksek sesle “Yangın! Tahliye olun!” şeklinde uyarı yapın.
- Özel gereksinimli bireyleri önceliklendirin.
Söndürme ve kontrol:
- Küçük yangınlarda doğru sınıf söndürücü ile müdahale edin.
- Kapalı alanlardaki yangına içeri girilmeden müdahale edin.
- Elektrikli cihazlarda su kullanmayın.
İtfaiye gelince:
- Yangının yeri, yayılma yönü ve içeride kalanlar hakkında bilgi verin.
- Gereksiz müdahaleden kaçının.

🔹 5. Kişisel Korunma: Yangında Nasıl Güvende Kalırım?

Duman yoğun ortamlarda eğilerek yürüyün.
Asla asansör kullanmayın.
Çıkış kapıları, merdiven yönleri önceden öğrenilmelidir.
Yangına karşı dayanıklı KKD (gerekliyse baret, eldiven, maske) kullanımı bilinmelidir.
Panik, yangının hızını ve tehlikesini artırır. Sakin kalmak eğitimli personelin temel özelliğidir.

🔹 6. Yangın Tatbikatları Neden Önemlidir?

Yangın tatbikatları:

Hazırlıklı olmayı artırır.
Ekip üyelerinin görevini tanımasını sağlar.
Gerçek yangın anında panik düzeyini düşürür.
Tesis içi yangın kaçış yollarının pratikte sınanmasını sağlar.

📌 Yangın kurtarma ekibi, yılda en az bir tatbikatta aktif olarak görev almalıdır.

🔹 7. Eğitimde Hatırlanması Gereken 5 Altın Kural

Önce can, sonra mal!
Yanlış söndürücü, yangını büyütebilir.
Duman, yangının en sinsi tehlikesidir.
Yangın anında iletişim ve liderlik hayat kurtarır.
Her ekip üyesi görevini önceden bilmeli, içselleştirmelidir.

Yangın kurtarma ekibi olmak, sadece bir görev değil, bir güvenlik sorumluluğudur. Her üyenin eğitimi içselleştirmesi, acil bir durumda sadece kendisini değil onlarca kişiyi koruyabilir. Bu nedenle, her yangın eğitimi bilgisi tekrar edilmeli, her tatbikat ciddiyetle ele alınmalıdır.

🔥 Unutmayın! Güvenlik, bir alışkanlık değil, bir bilinçtir.
Yangın anında panik, bilgi eksikliği ve yanlış müdahale can ve mal kaybını büyütür.
Doğru bilgi, doğru refleks ve önceden yapılmış bir tatbikat; iş yerinizi korumanın en güçlü yoludur.

📞 Bilgi ve rezervasyon için bizimle iletişime geçin:
📧 [email protected]
📱 +90 232 265 20 65
🌐 https://tetkik.com.tr/ – www.tetkik.com.tr
📍 Türkiye genelinde hizmet veriyoruz.

📌 Güvenliğiniz, sorumluluğunuzdur. Biz bu yolda yanınızdayız.

“Yangını önlemek mümkündür, hazırlıksız yakalanmak affedilmez.”

Dr. Mustafa KEBAT

Tetkik İş Sağlığı vve Eğitim Koordinatörü

📱 0 530 568 42 75

📧 [email protected]

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yangın Söndürücüler – Taşınabilir https://www.ccohs.ca/oshanswers/safety_haz/fire_extinguishers.html

⭐️⭐️ Yangın Söndürücü Yerleştirme Kılavuzu https://www.nfpa.org/news-blogs-and-articles/blogs/2021/04/30/extinguisher-placement-guidehttps://www.nfpa.org/news-blogs-and-articles/blogs/2021/04/30/extinguisher-placement-guide

⭐️⭐️ Seyyar yangın söndürücüler – Bölüm 10: Seyyar yangın söndürücünün en 3-7 ye uygunluğunu değerlendirmek için hükümler https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073083114121073085067118075066090107

⭐️⭐️ Taşınabilir yangın söndürücüler – bölüm 1: Karakteristikler, performans ve deney metotları https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073097087079078113097107119120085113

⭐️⭐️ Doğru Yangın Söndürme Cihazının Seçimi İçin Gerekli Bilgiler http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://sssjournal.com/files/sssjournal/453f95dc-71ac-422e-b440-cc5e0081ee9a.pdf

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular, İş Güvenliği9 Ocak 2024

6 Ocak 2024

Taşınabilir Yangın Söndürücü Kontrol Formu

Yangınla mücadelede en hızlı ve etkili ilk müdahale aracı olan taşınabilir yangın söndürücüler, sadece doğru konumlandırıldıklarında ve düzenli şekilde kontrol edildiklerinde hayat kurtarır. Bu kapsamda hazırlanan kontrol listeleri, işletmemizin yangın güvenliği sistemini sadece yönetmeliklere değil, aynı zamanda gerçek güvenlik ihtiyaçlarına da uygun hale getirmeyi hedeflemektedir.

Bu belgeler sayesinde, hem her bir söndürücünün teknik uygunluğu hem de işletme genelinde bu ekipmanların erişilebilirliği, görünürlüğü ve stratejik yerleşimi sistematik bir yaklaşımla değerlendirilecektir. Kontrolü gerçekleştirecek personelin bu çalışmaya titizlikle yaklaşması, olası yangın durumlarında hem can hem mal güvenliği açısından belirleyici olacaktır.

🔥 Taşınabilir Yangın Söndürücü Kontrol Formu

Kontrolü Yapan: ……………………………
Tarih: …../…../……
Birim/Alan Adı: ……………………………
Yangın Söndürücü No: …………………
Konumu (alan/köşe vs): ………………………

Kontrol Alanı	Kontrol Noktası	Uygun	Uygun Değil
1. Cihaz Tipi ve Uygunluğu	Tipi, bulunduğu ortama uygun mu? (örn. elektrik panosu yanında CO₂, mutfakta F sınıfı vb.)	☐	☐
	Sınıfı doğru mu belirtilmiş? (A, B, C, D, E, F)	☐	☐
	İçeriği okunaklı yazılmış mı?	☐	☐
	Kullanım talimatı görünür ve net mi?	☐	☐
	TS EN 3 uygunluk işareti/CE belgesi mevcut mu?	☐	☐

| 2. Yerleşim ve Montaj | Sabit askı aparatına düzgünce monte edilmiş mi? | ☐ | ☐ | |
| | Yerden yüksekliği uygun mu? (Genelde 90–120 cm arası) | ☐ | ☐ | |
| | Duvara/zemine sabitlenmiş mi, devrilme riski yok mu? | ☐ | ☐ | |
| | Yangın söndürücü yerini gösteren işaret/levha mevcut mu? | ☐ | ☐ | |
| | Üzerine herhangi bir eşya konulmuş veya önü kapatılmış mı? | ☐ | ☐ | |

| 3. Fiziki Durumu | Gövdesinde ezilme, paslanma, çatlak, boya atması var mı? | ☐ | ☐ | |
| | Hortumu sağlam ve çatlak içeriyor mu? | ☐ | ☐ | |
| | Pimi yerinde ve mühürlü mü? | ☐ | ☐ | |
| | Tetik mekanizması serbest çalışıyor mu? | ☐ | ☐ | |
| | Basınç göstergesi varsa, ibre yeşil bölgede mi? | ☐ | ☐ | |

| 4. Etiket ve Bilgiler | Üzerindeki son dolum tarihi mevcut mu? | ☐ | ☐ | |
| | Son hidrostatik test tarihi okunabiliyor mu? | ☐ | ☐ | |
| | Bakım geçmişi etiketi mevcut mu ve güncel mi? | ☐ | ☐ | |
| | Seri numarası okunur durumda mı? | ☐ | ☐ | |

| 5. Erişilebilirlik ve Uygulama Koşulları | Kolay ulaşılabilir bir yerde mi? | ☐ | ☐ | |
| | Önünde engel, eşya, mobilya vb. bulunuyor mu? | ☐ | ☐ | |
| | Karanlık ortamdaysa aydınlatma/ışıklı yönlendirme var mı? | ☐ | ☐ | |
| | Kuru, don olmayan ve ısı kaynağından uzak bir yerde mi? | ☐ | ☐ | |

| 6. Ek Kontroller (Gerekirse) | Kuru kimyevi tozluysa çalkalandı mı? (Aylık çalkalama önerilir) | ☐ | ☐ | |
| | Şüpheli bir durum varsa uzman bakım firması bilgilendirildi mi? | ☐ | ☐ | |

GENEL DEĞERLENDİRME:

Bu söndürücü kullanıma hazır mı?
☐ Evet
☐ Hayır (Nedeni: ………………………………………)
Bakım gerektiriyor mu?
☐ Evet (Hemen raporlanmalı)
☐ Hayır

İLGİLİ FOTOĞRAF EKLENDİ Mİ?

☐ Evet ☐ Hayır

İMZA:

Kontrol Yapan Kişi: ……………………………………
Görev / Unvan: ……………………………………
Tarih / Saat: …………… / ……………

Yangınla mücadelede başarı, önceden alınan tedbirlerin gücüne bağlıdır. Bu kontrol süreci, yangın söndürücülerin sadece varlığını değil, doğru yerde, doğru tipte, çalışır durumda ve bilinçli kullanım amacına uygun olarak hazır beklemesini sağlamayı amaçlamaktadır.

Elde edilen veriler sayesinde eksikler giderilecek, gereksiz fazlalıklar optimize edilecek, eğitim ihtiyaçları belirlenecek ve yangına karşı işletme güvenliği bir üst seviyeye taşınacaktır. Bu süreç, sadece yasal bir zorunluluğun yerine getirilmesi değil, aynı zamanda kurumsal bir güvenlik kültürünün inşasıdır.

Unutmayalım ki; önlem alınmayan her yangın, telafisi olmayan kayıplara yol açabilir.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı İçin Bizi Arayın

📌 Güvenliğiniz, sorumluluğunuzdur. Biz bu yolda yanınızdayız.

“Yangını önlemek mümkündür, hazırlıksız yakalanmak affedilmez.”

Dr. Mustafa KEBAT

Tetkik İş Sağlığı vve Eğitim Koordinatörü

📱 0 530 568 42 75

📧 [email protected]

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yangın Söndürücüler – Taşınabilir https://www.ccohs.ca/oshanswers/safety_haz/fire_extinguishers.html

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular, İş Güvenliği6 Ocak 2024

4 Ocak 2024

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

FİRMANIZA ÖZEL YANGIN EĞİTİMİ ve TATBİKAT HİZMETİ
🔥 Risklere Karşı Hazırlıklı, Denetimlere Karşı Güçlü Olun!

Sayın Firma Yetkilisi,

Çalışma hayatında en büyük tehditlerden biri olan yangın riski, yalnızca ekipmanla değil, bilinçli çalışanlarla kontrol altına alınabilir.
İş yerinizde olası bir yangına karşı ilk dakikalar en kritik süredir. Bu nedenle; çalışanlarınızın doğru müdahale becerisi kazanması ve gerçek bir senaryoda panik yaşamaması, önleyici eğitim ve tatbikatlarla mümkündür.

📌 Peki Siz Firmanız İçin Gerekeni Yaptınız mı?

🔹 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
🔹 Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
… hükümleri gereğince çalışanlarınıza yangın eğitimi vermek ve düzenli yangın tatbikatı yapmak zorundasınız.

🎓 Neler Sunuyoruz?

✅ Temel Yangın Bilgilendirme Eğitimi
– Yangın türleri ve çıkış nedenleri
– İlkyardım niteliğinde müdahale adımları
– Söndürücü cihazların doğru ve güvenli kullanımı
– Tahliye, duman altı kalma, panik yönetimi vb.

✅ Uygulamalı Yangın Tatbikatı
– Gerçeğe yakın senaryolar
– Tahliye yollarının test edilmesi
– Söndürme cihazı kullanımı uygulamaları
– Tatbikat raporu ve fotoğraf/video kaydı

✅ Resmî Belgelendirme ve Raporlama
– Katılım belgeleri
– Eğitmen sertifikaları
– Yönetmeliğe uygun tatbikat tutanağı

🎯 Neden Biz?
– Deneyimli eğitmen kadrosu
– Gerçekçi ve öğretici tatbikat senaryoları
– Her sektöre ve iş koluna özel içerikler
– Denetimlerde size avantaj sağlayan belgeler

🔥 Unutmayın!
Yangın anında panik, bilgi eksikliği ve yanlış müdahale can ve mal kaybını büyütür.
Doğru bilgi, doğru refleks ve önceden yapılmış bir tatbikat; iş yerinizi korumanın en güçlü yoludur.

📌 Güvenliğiniz, sorumluluğunuzdur. Biz bu yolda yanınızdayız.

“Yangını önlemek mümkündür, hazırlıksız yakalanmak affedilmez.”

Dr. Mustafa KEBAT

Tetkik İş Sağlığı vve Eğitim Koordinatörü

📱 0 530 568 42 75

📧 [email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yangın Söndürücüler – Taşınabilir https://www.ccohs.ca/oshanswers/safety_haz/fire_extinguishers.html

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular4 Ocak 2024