22 Temmuz 2025

NHUMAN PSR‑Q Psikososyal Risk Ölçeği

Günümüz çalışma yaşamı, yalnızca fiziksel değil; zihinsel ve duygusal dayanıklılığı da zorlayan pek çok unsuru içinde barındırmaktadır. İş yükü, belirsizlik, iletişim sorunları, destek eksikliği ya da çatışmalar… Tüm bu etkenler, çalışanların psikolojik sağlığını tehdit eden psikososyal riskler olarak tanımlanır ve zamanla verimlilik kaybı, tükenmişlik, hatta iş kazalarıyla sonuçlanabilir.

İşte bu karmaşık tabloyu anlamak ve yönetilebilir hale getirmek için bilimsel araçlara ihtiyaç duyulmaktadır. NHUMAN PSR-Q (Psikososyal Risk Ölçeği), bu ihtiyaca cevap veren yerli ve kapsamlı bir ölçüm sistemidir.

Türkiye çalışma kültürüne uygun olarak geliştirilen bu ölçek, çalışanların maruz kaldığı psikososyal tehlikeleri 17 alt boyut ve 84 madde aracılığıyla detaylı bir şekilde ortaya koyar.

Sizlere, NHUMAN PSR-Q’nun yapısını, değerlendirme mantığını ve alt boyutlarını açıklamayı; İşyeri hekimi ve İş güvenliği uzmanlarına, yöneticilere ve insan kaynakları uzmanlarına güvenilir bir değerlendirme altyapısı sunmayı hedefliyorum Aynı zamanda yalnızca riskleri tanımayı değil, aynı zamanda psikolojik iyilik halini sürdürülebilir şekilde güçlendirmeyi inşaa etmmeyi de göreceğiz.

NHUMAN PSR-Q (Psikososyal Risk Ölçeği), Türkiye’ye özgü psikososyal risk faktörlerini ölçmek üzere geliştirilmiş kapsamlı bir değerlendirme aracıdır. (NHUMAN Danışmanlık tarafından geliştirilmiştir)

Bir işletmede bu ölçeği doğru ve güvenilir biçimde uygulayabilmek için aşağıdaki veriler ve hazırlık süreçleri gereklidir:

Katılımcı Profili ile İlgili Veriler

Uygulamanın güvenilir ve geçerli sonuçlar vermesi için, her katılımcıya dair şu temel bilgiler toplanmalıdır:

Gerekli Bilgi	Açıklama
Çalışanın cinsiyeti	Erkek / Kadın / Belirtmek istemiyor
Yaş	18–65+ (kesin yaş veya aralık olarak alınabilir)
Eğitim durumu	İlkokul, Lise, Önlisans, Lisans, Yüksek Lisans, Doktora
Çalıştığı birim / departman	İdari, Üretim, Destek Hizmetleri vb.
Görev / Pozisyon	Mühendis, Operatör, Müdür, Güvenlik görevlisi vb.
İşe giriş tarihi	Kıdeme göre risk değerlendirmesi yapılabilir
Vardiya durumu	Vardiyalı / Sabit saatli çalışma
İş sözleşme türü	Kadrolu / Taşeron / Geçici / Stajyer
Daha önce benzer ölçümlere katılım	Ölçüm tekrarı varsa analizde kontrol edilir

🧩 🧩 🧩

Uygulama Ortamı Verileri

Uygulamanın yapılacağı ortamla ilgili aşağıdaki bilgiler planlama açısından önemlidir:

Gerekli Bilgi	Açıklama
Anket uygulama şekli	Online (Google Forms, SurveyMonkey) / Kağıt üzerinden
Katılımcı sayısı	Analizlerin istatistiksel anlamlılığı için önerilen minimum: 30 kişi
Uygulama zamanı	Hangi gün/saat aralıklarında yapılacağı (iş yükünü aksatmayacak şekilde)
Anketin açıklanacağı kişi	İnsan kaynakları / İş sağlığı birimi / Harici uzman

🧠 🧠 🧠

Anketin İçeriğini Analiz Edebilmek İçin Gereken Veriler

NHUMAN PSR-Q; 17 alt boyutta, toplam 84 madde içerir. Alt boyutlar şunlardır:

Ana Boyutlar (örnekler ve verilerle)

Alt Boyut	Açıklama	Örnek Soru	Beklenen Veri Tipi
İş Yükü ve Zaman Baskısı	Aşırı çalışma, mola eksikliği	“Yetiştirilmesi gereken işler beni sürekli baskı altında bırakır.”	5’li Likert (Hiçbir zaman – Her zaman)
Rol Belirsizliği	Görev tanımlarının net olmaması	“Benden ne beklendiğini tam olarak bilmiyorum.”	5’li Likert
Yönetici Desteği	Amirlerin yaklaşımı	“Yöneticim ihtiyaç duyduğumda beni dinler.”	5’li Likert
Çalışanlar Arası İlişkiler	Takım içi etkileşim	“İş arkadaşlarımla açık iletişim kurabiliyorum.”	5’li Likert
İşyeri Adaleti	Dağıtım ve süreç adaleti	“Terfilerde liyakate önem veriliyor.”	5’li Likert
İş-Yaşam Dengesi	İşin özel hayata etkisi	“İşim aileme yeterince vakit ayırmamı engelliyor.”	5’li Likert
Tehlikeli Görevler	Fiziksel/duygusal riskler	“Çalıştığım işin hayati tehlikeleri var.”	5’li Likert

Bu veriler, her bir katılımcının alt boyutlardaki ortalama puanlarına göre analiz edilir.

📈 📈 📈

Veri Analizi İçin Gerekli Araçlar

Ölçeğin uygulanması sonrası aşağıdaki verilerin analizi gerekir:

Gerekli Veri / Araç	Açıklama
Ham cevaplar	Katılımcı bazında tüm 84 sorunun cevapları
Alt boyutlara göre puan ortalamaları	Her boyut için 4–6 sorunun ortalaması alınır
Toplam risk profili	Kurumun genel psikososyal risk haritası
Grup karşılaştırmaları	Birim, pozisyon, cinsiyet, kıdem vb. faktörlere göre karşılaştırmalı analiz
İstatistiksel araçlar	SPSS, Excel veya Python/R gibi analiz yazılımları

✅ ✅ ✅

Etik ve Onay Süreci

Çalışanlardan veri toplarken şu noktalara dikkat edilmelidir:

Gizlilik garantisi verilmeli (KVKK Hükümlerine uygun veriler işlenmeli)
Katılım gönüllülük esasına dayanmalı
Kullanım amacı net olarak açıklanmalı
Veri analizi yalnızca yetkili kişilerce yapılmalı

📌 📌 📌

Uygulama Öncesi Hazırlık Listesi

❒ İnsan kaynakları/İSG onayı alınmalı
❒ Katılımcılar bilgilendirilmeli (amaç, gizlilik, süre)
❒ Anket sistemi kurulmalı (basılı ya da dijital)
❒ Uygulama günü duyurulmalı
❒ Uygulama sonrası veri kontrolü yapılmalı
❒ Analiz süreci ve raporlama planlanmalı

Psikososyal Risk Ölçümünde Puanlama ve Değerlendirme Sistemi

Psikososyal riskleri ölçmek için kullanılan anketlerde, çalışanlara çeşitli ifadeler (maddeler) sunulur ve bu ifadelere ne derece katıldıkları sorulur.

Bu anket maddeleri genellikle 5’li Likert tipi bir ölçekte düzenlenir.

Yani kişilere şu şekilde bir puanlama seçenekleri sunulur:

0 – Kesinlikle Katılmıyorum
1 – Katılmıyorum
2 – Kararsızım
3 – Katılıyorum
4 – Kesinlikle Katılıyorum

Bu sistemde her cevap bir sayıya karşılık gelir ve bu sayılar üzerinden toplam puan veya ortalama puan hesaplanır.

📌 📌 📌

Neden Bu Ölçüm Yapılıyor?

Her bir madde, iş yerindeki belirli bir psikososyal risk boyutunu (örneğin iş yükü, yönetici desteği, rol belirsizliği gibi) temsil eder. Çalışanın bu maddelere verdiği yanıtlar, o riskin ne kadar var olduğunu veya ne kadar yoğun yaşandığını gösterir.

🔍 🔍 🔍

Puanlama Nasıl İşliyor?

Toplanan verilerin anlamlı hale gelmesi için istatistiksel işlemler yapılır. Bu işlemler sırasında kullanılan bir matematiksel formül vardır:

y = a + b·x

Bu formülde:

x, çalışanın verdiği orijinal puanı (örneğin 3 – “katılıyorum”) temsil eder.
y, dönüştürülmüş puanı, yani analiz için kullanılacak değeri temsil eder.
a ve b, verileri standart hale getirmek için kullanılan sabit sayılardır (ancak analizde bunlar etkisizdir, çünkü her iki tarafta da eşit olarak yer alır ve birbirini götürür).

🎯 🎯 🎯

Ölçeğin Uzantısı Ne Anlama Geliyor?

Likert tipi bu puanlama sisteminde en düşük ve en yüksek değerler arasında bir “uzantı” vardır.

Örneğin:

En düşük puan: 0 (Kesinlikle Katılmıyorum)
En yüksek puan: 4 (Kesinlikle Katılıyorum)
Bu durumda ölçeğin uzantısı: 4 – 0 = 4’tür

Bu uzantı, verilerin nasıl analiz edileceğini ve yorumlanacağını etkiler. Çünkü ölçekte kullanılan değerlerin mesafesi (örneğin 1 ile 2 arasındaki fark), ne ölçüde bir görüş farkını temsil ettiğini gösterir.

🧩 🧩 🧩

ILO İlkeleri ile NHUMAN PSR-Q Uyumluluk Tablosu

ILO Psikososyal Risk Yönetimi İlkesi	Açıklama	NHUMAN PSR-Q Uyum Durumu	Açıklama
1. Önleme Temelli Yaklaşım	Risk ortaya çıkmadan önce müdahale	✅ Uyumlu	Riskleri erken tespit etmeyi amaçlayan önleyici ölçüm sağlar
2. Katılımcı Süreç	Çalışanlar risk değerlendirme sürecine dahil edilir	✅ Uyumlu	Anket doğrudan çalışanlara uygulanır; bireysel görüşleri içerir
3. Kapsamlı Risk Alanları	Psikososyal risklerin tüm yönlerini kapsar	✅ Uyumlu	17 alt boyut, iş yükünden mobbinge, sosyal desteğe kadar geniş alanı kapsar
4. Sistematik Yönetim Döngüsü	Belirleme → Öncelik → Müdahale → İzleme	✅ Uyumlu	Ölçüm → Raporlama → Müdahale planı → Yeniden değerlendirme döngüsüne uygundur
5. Kültürel Uyum ve Dil Uyarlaması	Yerel bağlama uygunluk	✅ Uyumlu	Türkiye iş gücü profiline özel geliştirilmiştir, Türkçe dilinde sunulur
6. İnsan Merkezli Müdahaleler	Kurumsal ve bireysel düzeyde destek önerilir	⚠️ Kısmen Uyumlu	Müdahale kısmı uygulayıcıya kalır, ancak alt boyut verileri bireysel destek planı için kullanılabilir
7. Bilimsel Geçerlik ve Güvenirlik	Geçerli, güvenilir ve bilimsel temelli araçlar önerilir	✅ Uyumlu	Akademik geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır
8. Veriye Dayalı Karar Verme	Nicel verilerle önceliklendirme ve planlama	✅ Uyumlu	5’li Likert ile puanlanan sürekli ölçek; analiz ve raporlama uygundur
9. Müdahale ve Geri Bildirim	Riskler belirlendikten sonra çözüm planı hazırlanır	⚠️ Kısmen Uyumlu	Anket çözüm önerisi sunmaz ama veri temeli sağlar; yöneticilerin geri bildirim vermesi gerekir
10. İzleme ve Süreklilik	Riskler düzenli aralıklarla tekrar ölçülmelidir	✅ Uyumlu	Aynı ölçekle dönemsel uygulama yapılabilir, karşılaştırmalı analiz yapılmasına uygundur

📌 📌 📌

NHUMAN PSR-Q ve ILO Uyumlu mu?

Evet.

NHUMAN PSR-Q, yukarıdaki ILO ilkelerine büyük oranda uyum sağlar:

Kapsamlı ve sistematik ölçüm sunar
Kültürel uyarlama içerir (Türk iş gücü gerçeklerine göre geliştirilmiştir)
Katılımcı değerlendirmeye uygundur
Müdahale ve iyileştirme için veri sağlar

📌 📌 📌

Notlar:

✅ Uyumlu: ILO ilkesine doğrudan ve açık şekilde karşılık gelir.
⚠️ Kısmen Uyumlu: Aracın kendisi veriyi sağlar ancak müdahale ve takip işverenin yönetim sistemine bağlıdır.
❌ Uyumlu Değil: Gözlemlenmedi (bu tablo özelinde böyle bir durum yoktur).

📌 📌 📌

Özetle

Psikososyal risk anketleri, insanların iş yerindeki stres, iş yükü, destek eksikliği gibi sorunları ne kadar yaşadıklarını ölçmek için yapılır.
Çalışanların cevapları sayısal hale getirilerek değerlendirilir.
Ölçekteki puanlar 0’dan 4’e kadar gider ve ortalamalar alınarak hangi konularda sorun olduğu anlaşılır.
Kullanılan matematiksel yöntemler, verilerin doğru analiz edilmesini ve güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağlar.

Bu sistem sayesinde iş yerleri, çalışanların ruhsal ve sosyal durumlarını daha sağlıklı analiz edebilir, gerekli iyileştirme adımlarını planlayabilir.

Yazının kaynağı:

PSİKOSOSYAL RİSK DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ: NHUMAN PSR-Q ÖLÇEK GELİŞTİRME, GÜVENİRLİK VE GEÇERLİK ÇALIŞMASI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3229188?utm_source=chatgpt.com

Firmanızın Psikososyal Risk Takip ve Müdahale Programı Var mı?

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Sağlık ve Davranış: Biyolojik, Davranışsal ve Toplumsal Etkilerin Etkileşimi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK43750/

⭐️⭐️ Psikososyal riskler ve çalışan sağlığı https://oshwiki.osha.europa.eu/tr/themes/psychosocial-risks-and-workers-health

⭐️⭐️ Çalışma Yaşamında Esenlik ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamiklerle Başa Çıkma Stratejileri İşyerinde Refah ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamikleri Yönetme Stratejileri https://www.researchgate.net/publication/377014012_Calisma_Yasaminda_Esenlik_ve_Psikososyal_Riskler_Degisen_Dinamiklerle_Basa_Cikma_Stratejileri_Well-being_and_Psychosocial_Risks_in_the_Workplace_Strategies_for_Navigating_Changing_Dynamics

⭐️⭐️ İş Stresi Kardiyovasküler Hastalıklar İçin Bir Risk Faktörüdür https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26238744/

⭐️⭐️ İşyerinde psikososyal riskler ve ruh sağlığı https://osha.europa.eu/en/themes/psychosocial-risks-and-mental-health

⭐️⭐️ Çalışma Yaşamında Esenlik ve Psikososyal Riskler: Değişen Dinamiklerle Başa Çıkma Stratejileri https://dergipark.org.tr/tr/pub/ohsacademy/issue/85769/1393212

⭐️⭐️ Fazla Saatlerle Çalışmanın Iş Sağlığı ve Güvenliği Üzerine Etkileri https://www.proquest.com/openview/29e975929e3587a0d68322e2e822c18e/1?cbl=2026366&diss=y&pq-origsite=gscholar

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni22 Temmuz 2025

22 Temmuz 2025

İşe Giriş Muayenesinde Böbrek Fonksiyon Testleri (BUN, Üre, Kreatinin) Neden Yapılır?

Değerli Çalışan Arkadaşlarımız,

“İşe Giriş Muayenesinde Böbrek Fonksiyon Testleri (BUN, Üre, Kreatinin) Neden Yapılır?” Diye Merak Edenler İçin…

Yeni bir işe başlarken sizden istenen ilk adım nedir?
Doğru, işe giriş muayenesi!
İşte bu muayene sırasında bazı kan testleri yapılır. İçlerinden bazıları belki kulağınıza yabancı gelmiştir:
BUN, Üre, Kreatinin…

“Acaba bu testler ne işe yarıyor? İşle ne ilgisi var?” diyorsanız, şimdi birlikte detaylara bakalım.
Hem kolay, hem önemli bilgilerle sizleri aydınlatalım…

🧪 🧪 🧪

BUN, Üre ve Kreatinin Nedir?

Bu üç test, böbreklerinizin ne kadar sağlıklı çalıştığını gösteren kan testleridir.
Böbreklerimiz, tıpkı bir süzgeç gibi, kanımızdaki zararlı atıkları temizler. Bu atıkların başında da üre ve kreatinin gelir.

BUN (Kan Üre Azotu): Kanda biriken azot miktarını ölçer.
Üre: Proteinlerin parçalanması sonucu oluşan bir atıktır. Normalde idrarla atılır.
Kreatinin: Kaslardan salınan bir madde olup, böbrek sağlığının hassas bir göstergesidir.

Bu değerlerin yüksek olması, böbreklerin süzme işini tam yapamadığını gösterir.

🩺 🩺 🩺

Peki, İşe Giriş Muayenesinde Neden Bu Testler Yapılır?

✅ 1. Böbrekler Sessizce Yıpranabilir – Erken Fark Edilsin Diye

Böbrek hastalıkları çoğu zaman sinsi ilerler. Başta ağrı yapmaz, belirti vermez.
Ama işe giriş muayenesinde yapılan BUN, Üre ve Kreatinin testleri, bu sessiz sorunları erkenden yakalayabilir.

Örnek: Hüseyin Bey bir tekstil fabrikasında çalışmak üzere başvurmuştu. İşe giriş muayenesinde kreatinin değeri beklenenden yüksekti. Hekim onu nefroloji uzmanına yönlendirdi ve başlangıç seviyesindeki böbrek yetmezliği erkenden teşhis edildi. Şimdi tedavi altında ve sağlıklı.

✅ 2. Çalışma Ortamı Böbrekleri Etkileyebilir – Risk Varsa Bilinmeli

Bazı işyerlerinde:

Kimyasal maddeler (boya, tiner, yapıştırıcı),
Aşırı sıcak,
Ağır fiziksel efor,
Susuz kalma riski (inşaat, temizlik, tarım gibi)

böbrekler üzerinde fazladan yük oluşturabilir.

İşe giriş muayenesi sırasında böbrek fonksiyonlarının kontrol edilmesi, bu gibi ortamlarda çalışacak kişilerin sağlıklı ve dayanıklı olup olmadığını anlamak için önemlidir.

✅ 3. İlaç Kullanımı ve Kronik Hastalıklar Varsa Takip Gerekir

Bazı çalışanlar sürekli ilaç kullanıyor olabilir.
Ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları, antibiyotikler uzun süreli kullanımda böbrekleri zorlayabilir.

Ayrıca:

Şeker hastalığı
Yüksek tansiyon
Gut hastalığı gibi durumlar da böbrek sağlığı için risklidir.

İşe giriş muayenesinde bu testler yapılmadan işe başlamak, hem işveren hem çalışan için ileride sağlık sorunlarına neden olabilir.

✅ 4. Ağır İşte Sağlam Vücut Gerekir – Böbrekler Buna Dahil

İnşaat, temizlik, taşımacılık, gece vardiyası, tarım, sağlık, güvenlik…
Bu gibi işler hem fiziksel hem de metabolik dayanıklılık ister.

İşe giriş muayenesi sırasında böbreklerin sağlıklı olup olmadığına bakmak, iş için gerçekten uygun olup olmadığınızı belirler.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Böbrek Sorunları Nelere Yol Açar?

Halsizlik, baş dönmesi
Aşırı susama veya idrar sorunları
Bacaklarda şişlik
Kan basıncında düzensizlik
Yorgunluk ve konsantrasyon güçlüğü

Bu şikâyetler iş verimini ciddi oranda düşürür. İş kazası riskini artırabilir.

İşe giriş muayenesi sayesinde bu sorunlar daha başlamadan önlenebilir.

⏱ ⏱ ⏱

Testler Nasıl Yapılıyor?

Çok basit:

Sadece bir tüp kan alınıyor.
Aç karnına olmak gerekebilir (hekiminiz bilgilendirir).
Sonuçlar genellikle aynı gün çıkıyor.

Zahmetsiz, ağrısız ama çok bilgi veren bir test!

🧠 🧠 🧠

Sonuç Olarak…

İşe giriş muayenesi, sadece bir formalite değil; sizin ve çevrenizin güvenliği için bir koruma kalkanıdır.
BUN, Üre ve Kreatinin testleri ise bu kalkanın önemli bir parçasıdır.

Bu sayede:

Sağlık durumunuzu öğrenirsiniz,
İşe güvenle başlarsınız,
Gerekiyorsa önlem alınır ve tedavi erkenden başlar.

“Sağlam insan sağlam iş çıkarır.”
Böbrekler vücudun filtresidir. Bu filtreler tıkalıysa, sadece sağlık değil, iş performansı da bozulur.

İşe giriş muayenesinde yapılan böbrek testlerini önemseyin.
Çünkü bu testler, sadece işe değil, hayata da sağlıklı bir başlangıç yapmanızı sağlar.

Unutmayın: Bir tüp kanla, büyük sorunların önüne geçebilirsiniz.

Dr. Mustafa KEBAT

İşe Giriş Muayeneleri – Tetkik ve Tahlilleri için firmamız Tetkik OSGB yi arayabilirsiniz.

📞 İsterseniz randevu alabilirsiniz:
📍 Telefon: +90 232 265 20 65 Laboratuvar Telefonumuz: +90 541 125 15 82

📍 Ya da randevusuz da gelebilirsiniz:
🕗 Hafta içi her gün: 08.30 – 17.30 saatleri arasında başvurabilirsiniz.

Cennetoglu Mh., Foliage Cd., Modeko Selgeçen Is Merkezi, No: 230 Kat:4 Daire:424-425, Cennetoğlu, 35110 Karabağlar/İzmir, Türkiye

Ana Sayfa

Hizmetlerimiz Laboratuvar ve muayene ile de sınırlı değil.

İlk yardımcı olmak isteyenler eğitimlerimize katılabilirler.

Hijyen Mesleki Eğitim Belgesi almak isteyenlere de çözümümüz mevcut.

Mesleki Eğitim Belgesi için yine sizlere destek veriyoruz.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili tüm konularda her daim sizlerin hizmetindeyiz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular, Sağlık Bülteni22 Temmuz 2025

21 Temmuz 2025

Rüzgar Enerji Santrali Komuta Kontrol Merkezi Çalışanlarında İş Güvenliği Riskleri

Yenilenebilir enerji kaynakları içinde çevreye en duyarlı olanlardan biri rüzgar enerjisidir. Rüzgar enerji santralleri (RES), dünya genelinde hızla artan enerji ihtiyacına karşılık düşük karbon salımıyla enerji üretme kapasitesi sunar. Ancak bu santrallerde, özellikle kontrol ünitelerinde çalışan personelin karşılaştığı iş güvenliği riskleri çoğu zaman göz ardı edilebilmektedir.

Kontrol üniteleri, rüzgar türbinlerinin çalışmasının izlenmesi, arızaların tespiti ve enerji üretiminin optimize edilmesi gibi çok önemli görevleri üstlenir. Bu birimlerde çalışan teknikerler, mühendisler ve operatörler ise hem fiziksel hem de psikososyal risklere maruz kalabilmektedir.

Kontrol ünitelerinde görev yapan personelin maruz kaldığı başlıca iş güvenliği risklerini ve bu risklere karşı alınabilecek önlemleri birlikte inceleyelim.

1. Fiziksel Riskler

1.1. Elektriksel Tehlikeler

Rüzgar türbinleri, yüksek gerilimle çalışan sistemlerdir. Kontrol odaları, türbin jeneratörlerinden gelen elektrik sinyallerini analiz eder. Bu nedenle çalışanlar, yüksek voltajlı ekipmanlar ve kontrol panelleri ile iç içe çalışmaktadır.

Riskler:
- Elektrik çarpması – Yüksek gerilimli kablolar, panolar ve iletim hatlarına yapılacak bilinçsiz veya korumasız müdahaleler, ciddi elektrik çarpmalarına neden olabilir. Bu durum kalp ritim bozukluklarından ölüme kadar giden çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
- Kısa devreler (Ark Patlamaları) – Elektrik panolarındaki izolasyon sorunları veya kısa devre durumlarında meydana gelen ark patlamaları, çalışanlar için yanık ve travma riski taşır.
- Elektrik Yangınları – Aşırı yüklenme, kablo yıpranması veya sistem arızaları sonucu kontrol odasında yangın çıkabilir. Bu durum, hem mal hem de can kaybına yol açabilecek önemli bir fiziksel risktir.
Önlemler:
- İzoleli kıyafetler ve eldivenler
- Topraklama sistemlerinin düzenli kontrolü
- Eğitimli personel tarafından yapılan müdahaleler

1.2. Ergonomik Riskler

Kontrol ünitelerinde uzun süre masa başı çalışma gereklidir. Ergonomik olmayan sandalye, masa ve ekran yerleşimi; bel, boyun ve göz sağlığını tehdit eder.

Riskler:
- Kas-iskelet sistemi hastalıkları – Tekrarlayan Hareket Yaralanmaları Bilgisayar kullanımında sürekli fare ve klavye hareketleri, el, bilek ve dirseklerde karpal tünel sendromu gibi problemler yaratabilir.
- Göz Yorgunluğu – Yoğun ekran kullanımı, göz kuruluğu, yanma, baş ağrısı ve görme bozukluklarına neden olabilir.
- Duruş bozuklukları – Uygun olmayan masa, sandalye ve ekran yerleşimi, boyun, sırt ve bel ağrılarına, kamburluk ve disk kayması gibi kas-iskelet sistemi hastalıklarına neden olabilir.
Önlemler:
- Ergonomik mobilyalar
- Her saat başı kısa molalar
- Göz egzersizleri ve esneme hareketleri

1.3. Termal Riskler

Kontrol odalarında bulunan elektrikli cihazlar, sıcaklık artışına neden olabilir. Ayrıca dış ortam şartlarına bağlı olarak soğuk ve sıcak stresleri ortaya çıkabilir.

Riskler:
- Aşırı Sıcaklık Klimaların bozulması veya yetersiz havalandırma koşulları, çalışanlarda sıcak çarpması, bayılma ve konsantrasyon bozukluğuna yol açabilir.
- Soğuk Ortamda Çalışma Kontrol binalarının izole edilmemiş olması veya kış aylarındaki yetersiz ısıtma, soğuk stresi ve üşümeye bağlı kas problemlerine neden olabilir.

Önlemler:
- Havalandırma kontrolü
- Bina izolasyonunun yeterli olması – Eksik izolasyonun tamamlanması

1.3. Gürültü ve Titreşim

Bazı kontrol odaları, türbinlerin veya jeneratörlerin yakınına inşa edilmiştir. Bu da sürekli düşük frekanslı ses veya titreşim maruziyeti yaratabilir.

Riskler:
- Gürültü Kaynaklı Rahatsızlıklar
  - İşitme kaybı – (Uzun vadeli gürültü maruziyetle)
  - Stres
  - Baş ağrısı
  - yorgunluk
- Titreşim Etkileri – (Elektriksel ekipmanlardan gelen mikro titreşimler)
  - Kas yorgunluğu
  - Konsantrasyon dağınıklığı
  - İş verimliliğinde azalma
Önlemler:
- Gürültü izolasyonlu ortamlar
- Kulak koruyucular

1.4. Mekanik Riskler

Kontrol odalarında da bazen mekanik sistemler bulunabilir. Özellikle jeneratörler, soğutma sistemleri veya otomatik kapılar gibi ekipmanlar, mekanik risk oluşturabilir.

Riskler:
- Sıkışma ve Ezilme Tehlikesi – Ağır kapaklar, motorlu sistemler veya sıkı alanlarda çalışma, el ve ayak sıkışması gibi yaralanmalara neden olabilir.
- Kesici ve Delici Alet Kullanımı – Bakım ve onarım işleri sırasında kullanılan tornavida, pense gibi aletler yanlış kullanılırsa kesi ve delinme gibi yaralanmalara neden olabilir.
Önlemler:
- Kapakların hidrolik – mekanik vb gibi sistemlerle kontrolünün sağlanması. Emniyet butonu ve fotosel uygulamaları ile güvenliklerinin arttırılması.
- Bakım onarım ekiplerinin mesleki eğitimleri ve alet kullanma becerilerinin olmasının sağlanması.

2. Kimyasal Riskler

2.1. Yangın ve Patlama Riskleri

Elektrik sistemlerinin doğası gereği yangın riski taşıması, kontrol odalarının en önemli fiziksel risklerinden biridir. Otomatik yangın söndürme sistemlerinde genellikle gazlı söndürücüler kullanılır.

Riskler:
- Yanıcı Malzeme Kullanımı – Plastik kaplamalar, kablo yüzeyleri ve izolasyon malzemeleri yanıcılık taşır. Kıvılcım veya aşırı ısı, yangını tetikleyebilir.
- Otomatik Yangın Söndürme Sistemlerinin Tehlikeleri – Halojen bazlı gaz söndürme sistemleri (örneğin halon, FM-200 gibi) elektrikli ekipmanların yangınlarını söndürmekte etkilidir. Ancak bu sistemlerin kontrolsüz salınımı, çalışanların zarar verebilir.
  - Nefes darlığı
  - Baş dönmesi
  - Mide bulantısı
  - Deri ve gözlerde alerjik reaksiyonlar gibi semptomlara neden olabilir.
  - Ayrıca bazı gazlar, yüksek konsantrasyonda ölümcül olabilir. Ayrıca ani gaz boşalımı, ortamda ani basınç değişimine ve şok etkisine yol açabilir.
  - Tahliye planı olmayan alanlarda panik ve kaos ortamı oluşabilir.
Önlemler:
- Kabloların yanmaya dayanıklı (N2xh kablo vb gibi) seçilmesi, yanmaz malzemelerin tercih edilmesi.
- Otomatik Yangın Söndürme Sistemlerinde önlemler;
  - Söndürme sistemleri, otomatik devreye girmeden önce sesli ve görsel uyarılarla çalışanları uyarmalıdır.
  - Kontrollü tahliye senaryoları ve acil durum tatbikatları düzenli olarak uygulanmalıdır.
  - Söndürme sisteminin bulunduğu alanlarda sensör ve havalandırma sistemleri etkin biçimde çalışmalı, gaz kaçağı anında otomatik havalandırma devreye girmelidir.
  - Solunum koruyucu ekipmanlar ve gaz maskeleri kolay erişilebilir şekilde bulundurulmalıdır.
- Eğitimli personel
- Kimyasal sızıntı dedektörleri
- Etkili havalandırma

2.2. Temizlik ve Bakım Maddeleri

Elektrik panellerinin temizliği sırasında solvent ve dezenfektanlar kullanılır.

Riskler:
- Kimyasal yanıklar
- Solunum yolu hastalıkları
Önlemler:
- Koruyucu gözlük ve eldiven kullanımı
- Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS) eğitimi

3. Psikososyal Riskler

3.1. Stres

Sistemdeki en küçük bir hata, enerji üretiminde kayba ve arıza zincirine neden olabilir. Bu baskı, çalışanlarda ciddi stres yaratabilir.

Kaynaklar:
- Yüksek sorumluluk düzeyi
- Anlık arıza müdahalesi zorunluluğu
Sonuçlar:
- Konsantrasyon kaybı
- Uyku bozuklukları, tükenmişlik
Çözüm:
- İş yükü dengesi
- Psikolojik destek mekanizmaları

3.2. Vardiyalı Çalışma

24 saat esasına dayalı sistemlerde vardiyalı çalışma kaçınılmazdır.

Sonuçlar:
- Biyolojik ritim bozuklukları
- Sosyal izolasyon
- Dikkat dağınıklığı
Çözüm:
- Dönüşümlü vardiya sistemi
- Gece vardiyasında aydınlatma ve dinlenme imkanları

4. Organizasyonel Riskler

4.1. Eğitim Eksikliği

Yetersiz eğitim, ekipman hatalı kullanımına ve acil durumlara hazırlıksız yakalanmaya neden olur.

Riskler:
- İş kazaları
- Arıza süresinin uzaması
Çözüm:
- Sürekli mesleki gelişim
- Simülasyonlu yangın ve kurtarma tatbikatları

4.2. İletişim Aksaklıkları

Kontrol odası çalışanları, sahadaki teknisyenlerle sürekli iletişim halindedir. Aksayan iletişim kazalara davetiye çıkarır.

Riskler:
- Yanlış yönlendirme
- Gecikmeli müdahale
Önlemler:
- Standart haberleşme protokolleri
- Dijital iş takibi sistemleri

5. Mekanik ve Teknik Riskler

5.1. Otomasyon Sistemleri Arızaları

Yapay zekâ destekli otomasyon sistemlerinde yaşanacak teknik sorunlar, insan müdahalesini gerektirebilir.

Riskler:
- Elektrik panosu hataları
- Kontrol kaybı
Çözüm:
- Manuel kontrol protokolleri
- Kritik hatalara karşı çift yedekleme sistemi

5.2. Ekran ve Sensör Arızaları

Veri toplama sistemlerinin arızası, hatalı karar vermeye neden olabilir.

Riskler:
- Yanlış güç yönetimi
- Aşırı yüklenmeler
Çözüm:
- Kalibrasyon kontrolleri
- Sensör test ve yedekleme sistemleri

6. Doğal ve Çevresel Riskler

6.1. Yıldırım ve Fırtına Tehlikesi

Rüzgar santralleri, genellikle yüksek rakımlarda veya kıyı bölgelerinde kurulur. Bu da yıldırım düşme riskini artırır.

Etkileri:
- Elektrik sistemlerinde hasar
- Yangın
Önlemler:
- Paratoner sistemleri
- Otomatik kapanma algoritmaları

6.2. Sıcaklık ve Nem Değişiklikleri

Aşırı sıcak, nem veya ani ısı farkları, ekipman arızalarına ve çalışma koşullarında zorluklara neden olabilir.

Çözüm:
- İklimlendirme sistemleri
- Nem kontrol cihazları

7. Acil Durumlar ve Tahliye Riskleri

Kontrol odasında yangın, elektrik kaçağı ya da yapısal hasar oluşması durumunda acil tahliye planları hayati önem taşır.

Zorluklar:
- Kapalı alanlar
- Panik ve yön karmaşası
Çözüm:
- Acil çıkış işaretleri
- Yangın tatbikatları
- İSG eğitimleri

8. Yasal Düzenlemeler ve Standartlar

8.1. Ulusal Mevzuatlar

Türkiye’de 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Enerji Piyasası Denetim Kurumu (EPDK) yönergeleri bu alandaki başlıca düzenlemeleri oluşturur.

8.2. Uluslararası Standartlar

ISO 45001 (İş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi)
IEC 61400 (Rüzgar türbinleri için uluslararası standart)

9. İş Güvenliği Kültürünün Geliştirilmesi

Güvenli davranış eğitimi
Ödül sistemleri ile teşvik
Açık iletişim kültürü
İş güvenliği temsilcileriyle sürekli diyalog

Kontrol üniteleri, rüzgar enerji santrallerinin kalbi gibidir. Bu alanlarda çalışanlar, teknolojik sistemlerin başında olmakla birlikte çok sayıda fiziksel, kimyasal, psikososyal ve teknik riskin göbeğinde görev yapmaktadır. İş güvenliğini sadece ekipmanla sınırlı görmek yerine, bütüncül bir yaklaşımla hem insan faktörünü hem de organizasyonel yapıyı içine alan bir sistem kurulmalıdır.

Gelecekteki güvenlik uygulamaları için;

Risk değerlendirme raporlarının güncellenmesi
İ.G. uzmanları tarafından denetimlerin sıklaştırılması
Dijitalleşme ile olay izleme ve önleme sistemlerinin kurulması
Çalışan katılımının sağlandığı güvenlik komiteleri oluşturulması

yol gösterici olabilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Rüzgar Türbinleri ve İnsan Sağlığı https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4063257/

⭐️⭐️ Rüzgar sektöründe mesleki sağlık tehlikeleri ve riskleri https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2352484721004303

⭐️⭐️ RÜZGAR ENERJİ SANTRALLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/319412

⭐️⭐️ Yeşil İş Tehlikeleri https://www.osha.gov/green-jobs/wind-energy

⭐️⭐️ RÜZGAR ENERJİ SANTRALİRİSK ANALİZİ VE DEĞERLENDİRMESİ https://9lib.net/document/nq7r85oy-ruezgar-enerji-santrali-ri-sk-anali-zi-ve-degerlendi-rmesi.html#google_vignette

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği21 Temmuz 2025

21 Temmuz 2025

Adaçayı Nasıl Demlenmeli?

Adaçayı (Salvia officinalis), hem aroması hem de sağlık faydalarıyla çok sevilen bir bitkidir. İşte adaçayının demlenme yöntemi, içeriğindeki faydalı bileşikler ve dikkat edilmesi gerekenler hakkında ayrıntılı bilgiler:

☘️ ☘️ ☘️

Demleme Yöntemi

Miktar: 1 tatlı kaşığı (yaklaşık 1–1,5 gram) kuru adaçayı yaprağı kullanılır.

Su: 200 ml kaynar su (95–100°C) tercih edilir.

Demleme Süresi: Üzeri kapalı şekilde 5-7 dakika demlenmelidir. Bu süre, adaçayının aromasını ve faydalı bileşiklerini en iyi şekilde suya geçirmesi için idealdir.

Tüketim Zamanı: Demlendikten sonra 15–20 dakika içinde tüketilmelidir. Çünkü taze tüketildiğinde en yüksek faydayı sağlar.

🌿 🌿 🌿

Faydalı Bileşikler ve Etkileri

Rosmarinik Asit, Karnosol, Salvigenin: Bu bileşikler güçlü antioksidan ve iltihap önleyici özelliklere sahiptir. Vücuttaki serbest radikallerle savaşarak hücre hasarını azaltır ve iltihaplanmayı hafifletir.

Hafif Östrojenik Etki: Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda hormonal dengeyi destekleyerek semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir.

Antibakteriyel Özellik: Adaçayı, özellikle ağız gargarası olarak kullanıldığında ağız içi bakterilerini azaltır, ağız sağlığını destekler.

✅ ✅ ✅

Demleme Sonrası Bekletmenin Etkileri

20 Dakikadan Sonra: Adaçayının uçucu yağlarından biri olan tujon kaybolmaya başlar. Tujon, adaçayına karakteristik kokusunu ve bazı sağlık etkilerini veren önemli bir bileşendir.

Bekledikçe Acılaşma: Uzun süre bekleyen adaçayı çayı acılaşır ve bu da mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Bu nedenle taze tüketilmesi önerilir.

1 Saatten Sonra: Polifenollerin oksidasyonu başlar, yani antioksidan etkisi azalır ve çayın sağlık faydaları düşer.

Özetle

Adaçayını en faydalı şekilde tüketmek için 5-7 dakika demleyip, demleme sonrası 15-20 dakika içinde içmek gerekir. Uzun süre bekletmek, hem tadını bozar hem de içindeki değerli bileşiklerin etkisini azaltır. Ayrıca, gebeler, emziren anneler ve küçük çocuklar adaçayını kullanmadan önce mutlaka hekimine danışmalıdır.

Bu şekilde hazırlanan adaçayı, hem lezzetli hem de sağlığınızı destekleyen doğal bir içecek olarak günlük rutininizde yer alabilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni21 Temmuz 2025

20 Temmuz 2025

Şnorkelli Yüzme Tehlikeleri

Renkli Balıklar, Mavilikler ve Gizli Tehlikeler

Yaz geldiğinde denizle daha fazla vakit geçirmek, serinlemek, stres atmak ve doğayla iç içe olmak isteyenlerin sayısı her yıl artıyor. Deniz altı dünyasını merak edenler için ise şnorkelli yüzme, oldukça keyifli ve ulaşılabilir bir hobi haline geldi.

Maske takıp, bir şnorkel (nefes borusu) yardımıyla suyun yüzeyinde süzülmek; rengârenk balıkları, yosunları, mercanları izlemek huzur vericidir. Üstelik tüplü dalış gibi eğitim veya sertifika gerektirmez. Bu da onu “herkesin yapabileceği” bir aktivite gibi gösterir. Ancak işin içine su ve vücut girince, bazı önemli riskleri de beraberinde getirir.

🐠 🐠 🐠

Şnorkelli Yüzme Tam Olarak Nedir?

Şnorkelli yüzme; bir dalış maskesi ve şnorkel (ağızla nefes almaya yarayan tüp) kullanılarak denizin yüzeyine yakın bir derinlikte yapılan gözlem amaçlı yüzmedir. Genellikle deniz tatilinde, kıyıya yakın bölgelerde, ekipman kiralanarak yapılır. Bazı yerlerde palet (ayaklara takılan yüzme uzantısı) veya ısıl elbise de eklenir.

Yüzeyde kalmayı ve sakin su altı yaşamını gözlemlemeyi amaçlar. Ne yazık ki çoğu zaman planlanmadan ve eğitim almadan yapılır.

🎯 🎯 🎯

Şnorkelli Yüzmenin Bilinmeyen Riskleri

Şnorkelle yüzmek çoğu zaman masum görünür. Ancak “herkesin yapabileceği bir aktivite” gibi algılansa da, bazı ciddi riskleri vardır.

İşte onlardan bazıları:

1. Ani Kalp Durması (Kalp Krizi Riski)

Yüzme sırasında aniden kalbin durması, özellikle yaşlılar ve yüksek tansiyon, kalp hastalığı gibi sorunları olanlarda daha sık görülür.

💬 Örnek: 62 yaşında, kalp hastası olduğunu gizleyen bir tatilci, Antalya’da sakin bir koyda şnorkelle yüzerken bir anda bilinç kaybı yaşadı. Yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı.

📌 Öneri: Kalp rahatsızlığı olanlar şnorkelliyüzme – dalış öncesi mutlaka hekimine danışmalıdır. Kalbinize güvenmiyorsanız, yalnız yüzmeyin ve fazla açılmayın.

2. Hipoksik Bayılma (Nefes Tutarken Bilinç Kaybı)

Özellikle genç ve iddialı kişiler, daha uzun süre su altında kalmak ister. Bu sırada nefes tutma süresini uzatmak için derin derin hızlı hızlı nefes alır (hiperventilasyon yapar). Bu çok tehlikelidir!

💬 Örnek: Genç bir yüzücü, “daha uzun kalacağım” diyerek şnorkelle dalıştan önce 5 kez derin nefes aldı. Su altında bayıldı. Nefes alma refleksi gelmeden oksijeni tükendi.

📌 Öneri: Suya dalmadan önce sadece 1-2 kez derin nefes alın. Asla art arda derin nefes alıp kendinizi kandırmayın. Bayılma sessiz ve ani olur!

3. Su Yutma – Solunum Felci

Şnorkelle yüzerken dalga, şnorkelin yanlış yerleşmesi ya da ağız çevresinde boşluk oluşmasıyla su borudan ağza sızabilir. Su bir anda solunum yoluna kaçarsa boğaz kasları refleksle kapanır (laringeal spazm) ve nefes alamazsınız.

💬 Örnek: Diş protezi olan yaşlı bir kadın, gevşek protez nedeniyle şnorkeli tam yerleştiremedi. Dalgada su yutunca panikledi, kontrolsüzce su çekti ve bayıldı.

📌 Öneri: Şnorkelin ağız kısmı sağlam oturmalı. Diş sorunlarınız varsa özel ağızlık gerekebilir. Paniklediğinizde hemen suyun üstüne çıkın.

4. Tekne veya Jet-ski Çarpması

Kıyıya yakın ve turistik bölgelerde çok sayıda jet-ski, bot ve sürat teknesi bulunur. Yüzeyde yüzen şnorkelli biri, dışarıdan görünmeyebilir.

💬 Örnek: Bodrum’da şnorkelle yüzen bir turist, kıyıya 15 metre mesafedeyken jet-skiyle çarpıldı. Omuriliğinde kalıcı hasar oluştu.

📌 Öneri: Şnorkelle yüzdüğünüzde mutlaka parlak renkli mayo, şamandıra ya da bayrak taşıyın. “Sadece kaptan dikkat etsin” demek yetersiz!

5. Akıntı ve Dalgalar

Bazı koylar dışarıdan sakin görünse de, suyun altındaki akıntılar sizi kıyıdan uzaklaştırabilir. Bu durumlarda yorgunluk, panik ve yön kaybı yaşanabilir.

💬 Örnek: İki arkadaş, Muğla’da ıssız bir koyda şnorkelle daldılar. Dalgalar arttı, geri dönemeyip kıyıya vurdu.

📌 Öneri: Yeni başlayanlar tanımadıkları, tenha yerlerde şnorkelle yüzmemeli. Hava tahminine ve yerel halkın uyarılarına kulak verin.

Şnorkelle Yüzmeden Önce Alınması Gereken Önlemler

🔸 Tıbbi kontrol: Diyabet, kalp, tansiyon, astım, solunum sorunu vb gibi kronik hastalıklarınız varsa önce hekiminize danışın.

🔸 Yanınızda biri olsun: Tek başınıza suya girmeyin. Yanınızda biri olursa bir tehlike anında yardım alabilirsiniz.

🔸 Ekipmanınızı deneyin: Maske sızdırıyor mu? Şnorkel rahat mı? Dişinize oturuyor mu? Bunları kuru ortamda test edin.

🔸 Can yeleği veya şişirilebilir yelek: Özellikle iyi yüzme bilmeyenler için hayati öneme sahiptir.

🔸 Suya girmeden ısının: Kas krampları riskine karşı vücut ısınızı artırın.

🔸 Yavaş başlayın: İlk 5-10 dakika sadece yüze yakın alanda kalın.

✅ ✅ ✅

Unutmayın – Denizi Seyrederken Kendinizi Kaybetmeyin

Şnorkelli yüzme; keyifli, büyüleyici ve doğayla temas kurmanızı sağlayan bir etkinliktir. Ama “çok kolay” diye hafife alınmamalı. Basit önlemlerle hem kendinizi hem de sevdiklerinizi koruyabilirsiniz.

🔸 Renkli balıklar sizi büyülesin, ama güvenliğiniz hep öncelikli olsun.
🔸 Suyun altı sessizdir ama tehlikeleri yüksek sesle çağırabilir.
🔸 Her zaman suya sadece atlamayın; bilinçle dalın.

Dalış Öncesi Solunum Sistemi Muayenesi

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Dalış şnorkeliyle nefes alma; hava akış direnci teorisi ve deneyi ve nefes almanın maliyeti

⭐️⭐️ Hawaii’de Şnorkelli Dalışta Boğulmaya Katkıda Bulunan Faktörler https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8899085/

⭐️⭐️ Tam yüz şnorkel maskeleri, geleneksel şnorkelle dalışlara kıyasla simüle edilmiş şnorkelle dalış sırasında hipoksemi ve hiperkapni insidansını artırır https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10735670/

⭐️⭐️ Dalış Maskesi Sıkma https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545224/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni20 Temmuz 2025

20 Temmuz 2025

Balıklar da Anestezi Olur mu? – Evet, Hem de Karanfille!

🐟 🐟 🐟

Denizler, göller ve çiftliklerde yetiştirilen balıkların da bazen tıbbi yardıma ihtiyacı olur. Tıpkı insanlar gibi… Balıkları aşılamak, ameliyat etmek, taşımak veya tartmak gerektiğinde onların korkmasını ya da çırpınmasını önlemek önemlidir. İşte tam bu noktada devreye “balık anestezisi” girer.

Ve en ilginci: Bu iş için kullanılan maddelerden biri karanfilden elde edilen öjenol adlı doğal bir bileşiktir!

🌿 🌿 🌿

Öjenol Nedir, Nereden Gelir?

Öjenol (C₁₀H₁₂O₂), doğada özellikle karanfil (Syzygium aromaticum) bitkisinde bulunan doğal bir fenolik bileşik olup güzel kokulu ve etkili bir yağdır. Kuvvetli bir lokal anestezik, sedatif ve analjezik etkisi nedeniyle, diş ağrısı için de halk arasında kullanılan karanfil yağının da ana maddesidir. Bu madde, sadece insanlara değil, balıklar için etkili ve ekonomik bir doğal anestezik olarak kullanılmaktadır.

Çünkü öjenol, balığın sinir sistemini kısa süreliğine yavaşlatır. Bu sayede balık sakinleşir, çırpınmaz, korkmaz ve yapılması gereken işlemler güvenli şekilde gerçekleşir.

⚙️ ⚙️ ⚙️

Öjenol Balıkta Nasıl Etki Eder?

Diyelim ki bir balığın aşı olması gerekiyor. Öjenol, suya katılır ve balık bu suyun içinde birkaç dakika bekletilir.

İşte olanlar:

Beyinden kasa giden elektrik sinyalleri yavaşlar.
Kaslar gevşer, balık hareket etmez.
Solunum yavaşlar ama tamamen durmaz.
Balık, tıpkı hafif bir uykuya dalar gibi sakinleşir.

Sonra işlem tamamlanınca, balık temiz suya alınır ve birkaç dakika içinde kendine gelir.

🎯 🎯 🎯

Nerelerde ve Neden Kullanılır?

Öjenol, balık yetiştiriciliğinde pek çok alanda kullanılır:

Taşımada: Balıklar stres olmasın, zarar görmesin diye.
Aşılama ve küçük ameliyatlar sırasında: Hareket etmelerini önlemek için.
Boy ve kilo ölçümünde: Tartıdaki zıplamaları önlemek için.
Üreme işlemlerinde: Yumurta ya da sperm alınırken balık huzursuz olmasın diye.

🧪 🧪 🧪

Ne Kadar Kullanılıyor?

Öjenol, genellikle suya karıştırılarak kullanılır. Çözeltisi etanol veya metanol içinde hazırlanarak akvaryuma ya da tank suyuna eklenir.

Balık Türü	Kullanım Dozu (mg/L)	Anestezi Süresi	İyileşme Süresi
Alabalık (Oncorhynchus mykiss)	20–50 mg/L	1–3 dakika	2–5 dakika
Çipura (Sparus aurata)	25–60 mg/L	1–2 dakika	2–4 dakika
Yayın balığı (Clarias gariepinus)	30–80 mg/L	1–4 dakika	3–6 dakika

⚠️ Not: Su sıcaklığı, balık büyüklüğü ve suyun pH değeri etkinliği etkiler. Bu nedenle dozaj ayarlanmalıdır.

🧬 🧬 🧬

Bilim Ne Diyor?

Araştırmalar öjenolün balıklar üzerinde oldukça başarılı bir anestezi etkisi yarattığını söylüyor.

Ayrıca:

Balıkta stres hormonu olan kortizol azalıyor.
Solungaçlara ve kana zarar vermiyor.
Balık eti içinde zararlı kalıntı bırakmıyor.
Vücut kısa sürede maddeyi atıyor, yani insan tüketimi için risk oluşturmuyor.

🌱 🌱 🌱

Neden Tercih Ediliyor?

Çünkü öjenol:

✔️ Bitkisel ve doğal
✔️ Uygun fiyatlı
✔️ Kolay ulaşılabilir
✔️ Çevre dostu
✔️ Çoğu balık türü için güvenli
✔️ Etkisi hızlı, toparlanması da kısa

Kısacası hem balık üreticileri hem de balıklar için oldukça kullanışlı bir seçenek!

⚠️ ⚠️ ⚠️

Dikkat Edilmesi Gerekenler

Elbette her şeyde olduğu gibi bunda da dikkatli olmak şart:

Yüksek dozlar balığın nefesini tamamen durdurabilir.
Kullanımdan sonra balığın tüketilmesi için belli bir bekleme süresi gerekir (genellikle 1-3 gün).
Gıda güvenliği açısından insan sağlığı üzerindeki etkileri de düzenli olarak izlenmelidir.

🧠 🧠 🧠

Karanfilden Gelen Sakinlik

Balıklar da strese girer, onlar da sakince dinlenmek ister. Öjenol sayesinde bu mümkün! Doğanın sunduğu bu mucizevi madde, balıkların zarar görmeden, güvenle işleme alınmasını sağlar. Böylece hem hayvan refahı korunur hem de su ürünleri üretimi daha sağlıklı olur.

Unutmayalım: Doğaya kulak verirsek, onun bize sunduğu çözümler tükenmez!

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Syzygium aromaticum L. (Myrtaceae): Geleneksel Kullanımlar, Biyoaktif Kimyasal Bileşenler, Farmakolojik ve Toksikolojik Aktiviteler https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32019140/

⭐️⭐️ Karanfil Esansiyel Yağı (Syzygium aromaticum L. Myrtaceae): Ekstraksiyon, Kimyasal Bileşim, Gıda Uygulamaları ve İnsan Sağlığı İçin Temel Biyoaktivite https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34770801/

⭐️⭐️ Karanfil ( Syzygium aromaticum ) esansiyel yağı nanoemülsiyonunun biyoaktif özellikleri: Kapsamlı bir inceleme https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38163240/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38163240/

⭐️⭐️ Syzygium aromaticum L. (Myrtaceae) ‘nin besin bileşimi, fitokimyası, biyoaktifliği ve potansiyel uygulamalarındaki son gelişmeler https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9614275/

Karanfil – Öjenol

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni20 Temmuz 2025

20 Temmuz 2025

Hep Yorgunsunuz… Değil mi? Çünkü…

Evet.. Çünkü…
Vücudunuz serbest radikallerle dolu…

💢 💢 💢

Binlerce yıldır insanlık evrildi; yaşam biçimimiz değişti, hedeflerimiz çeşitlendi. Ama bazı şeyler değişmedi:
Dertler hep çoğaldı, hem de biraz daha karmaşık hale gelerek…

On bin yıl önce bir insanın derdi, o gün ne yiyeceğiyle sınırlıydı.
Geceleri başını sokacak bir mağara ya da rüzgâr almayan bir kayanın yanı yeterdi.

Kimse yaz tatili planı yapmıyordu, doğalgaz faturasını düşünmüyordu, çocuk için özel öğretmen tutmak gibi kaygılardan bihaberdi.

Zaman aktı…

İnsan çakmak taşını yonttu, ateşi kontrol etmeye başladı.
Avcılıktan tarıma geçişle toprak işlenmeye başlandı.
Bu kez sorunlar da evrim geçirdi: Ürünü zararlılardan korumak, komşunun hayvanını tarladan uzak tutmak gibi…
Mülkiyet kavramı doğdu. Sahip olma arzusu kök saldı.
İlk defa “benim” kelimesi, bir kavganın bahanesi oldu.

Sonra…

Demir dövüldü, makine icat edildi.
İş bölümü başladı. Biri üretirken diğeri yönetti.
Savaşlar çıktı; kim daha çok silah yaparsa o daha güçlü oldu.
Çocuklar, yarış pistine dönmüş okul sistemine atıldı.
Ebeveynler, çocuğun ödevini mi yapsın, faturayı mı düşünsün diye gece uyuyamaz hale geldi.

Ve artık…

Elektrik faturası, kira ödemesi, yakıt masrafı, servis ücreti…
Taksitli cep telefonları, yeni model arabalar, daha gösterişli düğün salonları…
Sabah ezanı okunurken evden çıkan; akşam yorgunluktan gökyüzüne bile bakmadan yatağa giren insanlar…
Büyüyen çocuk, işsizlikle tanışır; evlense dert, evlenmese ayrı dert…
Yıllar geçer, umut şuna dönüşür: “Bir gün emekli olurum da, küçük bir yerde bahçeyle uğraşırım.”

Ama şöyle bir dur, düşün:

🔍Bu kadar yıl geçti, icatlar yapıldı, şehirler büyüdü, teknoloji gelişti. Ama özde ne değişti?
İnsan, yine kendi kendine yeni sıkıntılar üretmekte ustalaştı.

Üstelik henüz tartışma programlarında harcanan sinirleri, sosyal medyada tüketilen akıl sağlığını, “haklı çıkma” çabasının yarattığı kavgaları bile konuşmadık…

Demek ki mesele, ne kadar geliştiğimiz değil…
Mesele, bu gelişimden ne kadar huzur devşirebildiğimiz…

Belki de en başta bıraktığımız sadelik, aslında en büyük zenginlikti. Ama o çark bir kez döndü mü, durdurmak zor…

💧 💧 💧

Peki bu dertleri düşünürken vücudumuz ne yapıyor?

Enerji harcıyoruz.

🧬 🧬 🧬

Bu enerji, hücrelerimizdeki mitokondriler tarafından sağlanıyor.
Ama her enerji üretimi bir yan ürün üretir.
Tıpkı odunu yakınca ortaya kül ve duman çıkması gibi…

Ve bir de stres var:
Azı faydalı ama fazlası zararlı.
Çünkü fazla stres = fazla kortizol
Fazla kortizol = fazla serbest radikal

🩸 🩸 🩸

Serbest Radikaller Nedir?

Eksik elektrona sahip, dengesiz moleküllerdir.
Bir tür “bir kolu eksik” molekül gibi düşünebilirsin.
Bu elektronu tamamlamak için hücre zarından, DNA’dan, proteinlerden çalarlar.
Sonuç: Sağlıklı hücreler bozulur.

İşte buna Oksidatif Stres diyoruz.

Ve bu oksidatif stres:

🔸 Kalp-damar hastalıklarından
🔸 Alzheimer, Parkinson gibi nörolojik rahatsızlıklara
🔸 Mide-bağırsak hastalıklarına
🔸 Kanserlere
🔸 Tip 2 diyabete
🔸 Otoimmün hastalıklara
🔸 Hızlı yaşlanmaya kadar birçok sağlık sorununa yol açıyor.

🧬 🧬 🧬

Oksidatif Stresin Yol Açtığı Başlıca Sorunlar

1️⃣ Kalp-Damar Hastalıkları

Damar duvarları zarar görür, sertleşir. Pıhtı atma ve kalp krizi riski artar.

2️⃣ Nörolojik Hastalıklar

Sinir hücreleri zarar görür. Alzheimer, MS, Parkinson gibi hastalıklar tetiklenir.

3️⃣ Mide-Bağırsak Sorunları

Ülseratif kolit, IBS, huzursuz bağırsak, gastrit… Hepsinde serbest radikaller rol oynar.

4️⃣ Kanser

DNA hasarı mutasyona yol açar. Bu da kontrolsüz hücre çoğalması, yani kansere davetiye çıkarır.

5️⃣ Tip-2 Diyabet

Pankreas ve hücre zarları zarar görür. İnsülin etkisizleşir.

6️⃣ Hızlı Yaşlanma – Cilt Hasarları

Kırışıklık, sarkma, lekeler… Hepsi serbest radikallerin işidir.

7️⃣ Otoimmün Hastalıklar

Romatoid artrit, sedef, lupus gibi hastalıklarda dokulara saldırı başlar.

🛡️ 🛡️ 🛡️

Peki Ne Yapmalı?

Vücudumuzun serbest radikallerle savaşan doğal savunma sistemi var.
En önemlisi: Glutatyon

Ama 25 yaşından sonra üretimi azalır.
İşte bu yüzden takviyeler ve beslenme devreye girer

💊 💊 💊

Güçlü Antioksidan Takviyeler

Glutatyon
R-Lipoik Asit
Resveratrol
N-asetil sistein
C vitamini
E vitamini

🥗 🥗 🥗

Antioksidan Zengini Besinler

Nar
Karanfil
Kırmızı pancar
Mor lahana
Yeşil çay

😴 😴 😴

UYKU En Etkili Antioksidan Yenileme Süreci

Gecede 7.5–8 saat uyumak şart.
(İtiraf edelim, pek çoğumuz bunu beceremiyoruz…)

🏃‍♀️ 🏃‍♀️ 🏃‍♀️

Egzersiz

Hafif egzersiz yararlıdır.
Ağır egzersiz ise serbest radikal üretimini artırır. Dikkatli olun!

🔚 🔚 🔚

Ya o taşları birbirine vurup ateşi ilk yakan veya tekerleği ilk döndüren kişiden şikayet olacağız…
Ya da yaşam kalitemizi artırmak için bilinçli ve dengeleyici seçimler yapacağız.

⭐️ Antioksidanları artıracağız.
⭐️ Kendimize “alışılmışın dışında” meşguliyetler bulacağız.

💡AVM ye kafeye gitmek, internetten film izlemek değil…
💡Evde, bahçede, saksıda bir şeyler (çiçek, fesleğen, biber vb gibi) yetiştirmek, dikiş dikmek, gidip bir tarlada çapa yapmak, el emeği eşyalar üretmek… bulun kendinize göre bir şeyler yani..

Zihni dağıtmak için farklılık gerekir.

Ve unutmayın

Mal kavgasına bu kadar düşmeyin boşuna…
Çünkü başrolünüz sona erdiğinde 10 -12 metre bez ile 1,5 metre derinlikte toprağa kavuşacaksınız…

Kendinizi Topraklayın

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Serbest radikaller, antioksidanlar ve fonksiyonel gıdalar: İnsan sağlığına etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3249911/

⭐️⭐️ Serbest Radikaller, Hastalık ve Sağlıkta Antioksidanlar https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3614697/

⭐️⭐️ Serbest Radikaller ve Dışsal Cilt Yaşlanması https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3299230/

⭐️⭐️ Bitkilerden Elde Edilen Antioksidanlar Cildin Foto Yaşlanmasına Karşı Korur https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6098906/

⭐️⭐️ Diabetes mellitus ve diyabetik kardiyovasküler hastalıkta eritrosit membranının dinamik ve elektrokinetik davranışı https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18035063/

⭐️⭐️ İnsan vücudunun topraklanması (topraklanması) kan viskozitesini azaltır – kardiyovasküler hastalıklarda önemli bir faktördür https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22757749/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni20 Temmuz 2025

19 Temmuz 2025

Yangın Kapılarında Ülkelere Göre Standart Farklılıkları ve İSG Açısından Teknik Değerlendirme

Yangın güvenliği, yalnızca yapı güvenliğiyle sınırlı olmayan; aynı zamanda yaşam güvenliği, iş sağlığı ve iş sürekliliği açısından kritik bir bileşen olarak değerlendirilmelidir. Bu bağlamda, yangın kapıları gibi pasif yangın önlemleri, can ve mal güvenliğini doğrudan etkileyen, teknik şartnamelerle uyumlu olarak tasarlanması ve uygulanması gereken temel yapılardır.

Türkiye’de 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve buna bağlı olarak yayımlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik gibi düzenlemeler, işyerlerinde yangın riskine karşı koruyucu önlemlerin alınmasını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca, TS EN 1634-1, TS EN 13501-2 ve TS 12655 standartları, Türkiye’de yangın kapısı üretimi, test edilmesi ve kullanımına ilişkin teknik kriterleri tanımlayan temel referans normlardır.

Bu kısa makalede farklı ülkelerdeki yangın kapısı standartlarını karşılaştırmalı olarak ele alarak; Ulusal. mevzuatımızın uluslararası uygulamalarla hangi yönlerden örtüştüğü veya ayrıştığını teknik açıdan değerlendirmeye çalıştım. Aynı zamanda yangın kapılarının seçimi, kurulumu ve denetiminin iş sağlığı ve güvenliği çerçevesinde nasıl ele alınması gerektiğine dair ilgililere – firma yetkililerine bir bakış açısı da sunmaya çalıştım.

🔥 🔥 🔥

Yangın Kapısı Nedir ve Neden Kritik Bir Unsurdur?

Yangın kapısı, yangın durumunda dumanın ve alevin yayılmasını belirli bir süre engellemek için özel olarak tasarlanmış, duman sızdırmazlığı ve ısı dayanımı testlerinden geçmiş, kaçış yollarını güvence altına alan kritik bir güvenlik ekipmanıdır.
İş yerlerinde, özellikle de çok katlı binalarda, fabrikalarda ve kalabalık ofislerde yangın kapıları, çalışanların güvenli tahliyesi için hayati bir bileşendir.

Ancak ülkelere göre yangın kapısı standartları, malzeme kalitesinden montaj tekniğine, test yöntemlerinden sertifikasyon sürecine kadar önemli farklılıklar gösterebilmektedir.

Bu farklar, iş sağlığı ve güvenliği politikalarını doğrudan etkilemektedir.

🌍 🌍 🌍

Ülkelere Göre Yangın Kapısı Standartları – Teknik Kıyaslama

Ülke / Bölge	Standart Kodu	Dayanım Süresi	Test Yöntemi	Sertifikasyon Kurumu	Öne Çıkan Unsurlar
Avrupa (EU)	EN 1634-1 / EN 13501-2	30, 60, 90, 120 dk	Tam duman, alev, sıcaklık testleri	CE Sertifikası / Notified Body	Duman sızdırmazlığına özel vurgu yapılır.
ABD	NFPA 80 / UL 10C	20, 45, 60, 90, 180 dk	Pozitif basınç altında test edilir	Underwriters Laboratories (UL), Intertek	Alev dayanımından çok kaçış süresi ön plandadır.
İngiltere	BS 476-22	30, 60, 90 dk	İngiliz Yangın Tüneli Testi	BSI, BRE Global	Hızlı montaj ve tahliye verimliliği önceliklidir.
Türkiye	TS EN 1634-1 / TS 12655	30, 60, 90 dk	Avrupa ile uyumlu testler	TSE / Akredite Kurumlar	CE Uyumlu sistemler kullanılmaktadır.
Avustralya	AS 1905.1 / AS 1530.4	30–240 dk	Yüksek sıcaklıkta kademeli testler	SAI Global / CSIRO	Yangına maruz kalan tarafın çökme anı analiz edilir.
Kanada	CAN/ULC-S104	20–180 dk	UL benzeri testler	ULC Standards	Yalıtım özellikleri ön plandadır.

🧯 🧯 🧯

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Standartların Etkileri

✅ Avrupa Standartları (EN 1634-1, EN 13501-2)

Avantaj: Duman sızdırmazlık sınıfları (Sa, S200) ile çalışanların dumandan boğulma riskine karşı korunması ön plandadır. Bu, özellikle ofis yapılarında panik anında yön kaybını azaltır.

İSG Açısından: Dumanın geçişini engelleyen yapı sayesinde, tahliye süresinin uzaması durumunda dahi personel güvenliği sağlanabilir. Yangın tatbikatlarında kaçış rotaları daha etkili olur.

🧯 🧯 🧯

✅ ABD Standartları (NFPA 80 / UL 10C)

Avantaj: Pozitif basınç testi, yangın anında kapının ne kadar iyi sızdırmazlık sağladığını ölçer. Kapıların açılış yönleri, menteşe sistemleri dahil değerlendirilir.

İSG Açısından: Kaçış yollarının sürekliliği ve yönlendirme sistemi ile entegrasyonu yüksek seviyededir. Kritik tesislerde (örneğin petrol rafinerileri) yüksek performanslı tahliye sistemleri desteklenir.

🧯 🧯 🧯

✅ Türkiye’deki Uygulama (TS EN 1634-1 / TSE Uyumlu Sistemler)

Türkiye, Avrupa standardizasyonu ile paralel bir sistem uygulamakla birlikte, uygulayıcı firmaların kalifikasyonu kritik bir farklılık noktasıdır.

İSG Açısından: Teoride CE belgeli ürün kullanılsa da, montaj hataları ve denetim eksiklikleri nedeniyle kapılar işlevsizleşebilir. Bu da çalışanlar için sahte güvenlik hissi yaratabilir.

🧯 🧯 🧯

❗ İleri Seviye Uygulamalar (Avustralya, Kanada)

Bu ülkelerde kapıların çökme süresi, kapı ile duvar birleşim yerlerinin tepkimesi gibi mikro detaylar analiz edilir.

İSG Açısından: Özellikle endüstriyel tesislerde, kimyasal dumanlara karşı yalıtım performansı ön plandadır. Bu, toksik gaz maruziyeti riskini minimize eder.

Yangın Kapısı Bir Yapı Öğesi Değil, Bir Yaşam Hattıdır.

🔍 🔍 🔍

Kritik Farklılıkların Neden Olduğu Riskler ve Örnekler

🧯 🧯 🧯

🔸 Duman Sızdırmazlığı Olmayan Kapılar (ABD’de 20 dk sınıfında yaygın)

Sorun:
Yangın başlamadan önce yayılan duman, tahliye sürecinin baş aktörüdür. Duman sızdırmazlığı olmayan iç kapılar, yangın çıkmadan önce bile dumanın yaşam alanlarına geçmesine sebep olur. Bu durum tahliye gecikmelerine, yön kaybına ve boğulma riskine neden olur.

Mevzuat Notu (NFPA & EN):

NFPA 105 ve EN 1634-3, kapılarda duman sızdırmazlığını test eden ve belgeleyen standartlardır.
“20 dakikalık yangına dayanımlı” kapılar ABD’de yaygındır ancak yalnızca yangına dayanıklılık, dumanı önleme konusunda yeterli değildir. Duman contası ve uygun kilitlenme mekanizmaları gereklidir.

İSG Açısından Risk:

Duman tahliyesi eğitimi olmayan çalışanlar, birkaç dakikada panikle yönünü kaybeder.
İlk 5 dakika, duman kaynaklı yaralanmaların ve ölümlerin çoğunun yaşandığı kritik süredir.
Hatalı mimari planlamalarda, dumanla dolu koridorlar çıkışı tamamen engeller.

Yorum:
Duman sızdırmazlığı, çoğu zaman yangın kapısı kadar kritik önemdedir. Özellikle ofis katları gibi çoklu geçiş alanlarında, ilk kaçış rotasını güvence altına almazsanız, yangına değil dumana yenilirsiniz. Türkiye’de bu farkındalık oldukça düşüktür.

🔸 Montaj Kalitesi Eksik Kapılar (Türkiye’de sık görülen bir durum)

Sorun:
CE belgeli yangın kapıları, montaj hataları nedeniyle koruma fonksiyonunu kaybedebilir. Genellikle şu hatalar yapılır:

Kapı çerçevesi uygun sabitlenmemiştir.
Yangın contaları eksiktir ya da yanlış konumlandırılmıştır.
Kapının menteşe-pivot montajında deformasyon vardır.

Mevzuat Notu:

EN 16034, yangına dayanıklı dış kapılar için performans ve montaj koşullarını düzenler.
Kapı, belgeliyse bile montajı sertifikalı kişi veya ekip tarafından yapılmalıdır.
Türkiye’de montaj sonrası kontrol ve belgelendirme kültürü çok zayıftır.

İSG Açısından Risk:

Duman dedektörü çalışsa da kapı, alevin yayılmasını engelleyemez.
Kapıların yıllık kontrol ve bakım kayıtları genellikle tutulmaz (İSG dosyalarında bu eksik görülür).
Yangın sırasında çalışanlar, “yangın kapısı olduğu için güvenli” zannettikleri kapının açılmaması ya da işlevsiz kalması nedeniyle büyük tehlikeye girer.

Yorum:
Yangın kapısı, yalnızca “görünüşte” bir kapı değil; doğru monte edilmezse hiçbir anlamı olmayan bir yangın güvenlik sistemidir. CE belgesi varsa da montaj hataları bu belgeyi geçersiz kılar. Özellikle taşeron sisteminin yaygın olduğu küçük ve orta ölçekli sanayi tesislerinde bu durum çok sık yaşanır.

🔸 Küçük Endüstriyel İşletmelerde Yangın Kapısı Yerine Basit Demir Kapı Kullanımı

Sorun:
Endüstriyel atölye, marangozhane, tamirhane gibi küçük işletmelerde yangın çıkış noktalarında EN 1634 onaylı yangın kapısı yerine sıradan demir veya sac kapılar tercih edilir.

Bunlar:

Isı karşısında genleşip kilitlenir.
Duman ve alevi sızdırır.
“Panik bar” (kaçış anında açmayı kolaylaştıran kol sistemi) içermez.

Mevzuat Notu:

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, (Türkiye), toplu kullanım alanları ve sanayi yapılarında yangın çıkış kapılarının EN 1634-1 uyumlu olması gerektiğini belirtir.
Panik bar, dışa açılma, dumandan korunma bu yönetmelikte açıkça zorunlu tutulmuştur.

İSG Açısından Risk:

Yangın anında çalışan kapıyı açamaz, içeride sıkışır.
Psikolojik panik ortamında kaçış rotasının “yanlış kapı” olması ölümlere neden olur.
Bu tür kapılar genellikle kilitli veya istif malzemeleriyle kapanmış durumdadır (çoğu denetimde tespit edilir).

Yorum:
Küçük işletmelerde “çıkış kapısı var” algısı, “yangın çıkış kapısı var” algısıyla karıştırılır. Sıradan demir kapılar, yangın kapısı değildir. Özellikle psikolojik panik ve karbondioksit birikimi etkisiyle birlikte bu kapılar birer tuzağa dönüşebilir.

📌 📌 📌

Değerlendirme

🔎 Bu üç durum arasındaki ortak riskler:

Yanıltıcı güven hissi: Kapı varsa güvendeyiz algısı.
Gizli ihmaller: Bakım, kontrol ve uygunluk belgelerinin eksikliği.
İletişim eksikliği: Çalışanlara gerçek yangın davranışı eğitiminin verilmemesi.
Yön kaybı ve panik: Yangın planı okunmamış, kapılar tanınmıyor, kaçış bilinmiyor.

🛠️ 🛠️ 🛠️

İş Güvenliği Değerlendirmesi İçin Teknik Tavsiyeler

Yangın Kapısı Seçiminde
- EN veya UL belgeli olmasına veya ikisini birden karşılayan hibrit ürünleri tercih edin.
- Sadece kapı değil, kasa, menteşe ve kilit sisteminin de sertifikalı olduğuna dikkat edin.
Montaj ve Uygulamada
- Sertifikalı montaj firmalarıyla çalışın.
- Yıllık test ve bakım takvimi oluşturun.
- Kapıların üzerine yangın dayanım süresi ve sertifika kodu etiketlenmiş olmalı.
Çalışan Farkındalığı Açısından
- Yangın kapılarının önüne masa, koltuk gibi engeller konulmaması için sürekli uyarı yapın.
- Kapıların açık tutulmaması için manyetik kilit sistemleri kurun.

Standartlar Hayat Kurtarır, Uygulama Sorumluluktur

Yangın, etkisi itibariyle yalnızca dakikalar içinde büyük can ve mal kayıplarına neden olabilen, çok yönlü ve yıkıcı bir tehlikedir. Bu tehdide karşı pasif güvenlik sistemlerinin —özellikle yangın kapılarının— doğru seçimi, montajı ve sürdürülebilir şekilde denetlenmesi, mevzuatla sınırlı kalmamalı; teknik yeterlilik ve uygulama disipliniyle desteklenmelidir.

Bir Yangın Kapısı, Ya Yaşatır Ya da Geciktirir.

Bu nedenle ülkesel farklılıklar ne olursa olsun, en yüksek standardı uygulamak, İSG’nin omurgasıdır.

Ülkemizde yürürlükte olan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, yangın kapılarına ilişkin temel hükümleri barındırsa da uygulamada görülen hatalar, mevzuata uygun ürünlerin yetkisiz kişilerce monte edilmesi, periyodik kontrollerin yapılmaması ve teknik şartnamelerin sahada karşılık bulmaması gibi sorunlar, iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli zafiyetler doğurmaktadır.

Uluslararası standartlarla kıyaslandığında; Ülkemizin teknik altyapısı yeterli olmakla birlikte, uygulamada denetim, belgelendirme ve çalışan farkındalığı açısından gelişime ihtiyaç duyulan alanlar olduğu aşikardır. Bu nedenle, yangın kapılarını yalnızca bir yapı bileşeni değil, bir yaşam koruma mekanizması olarak gören bir anlayışın kurumsallaşması elzemdir.

İş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, teknik personel ve işverenler bu konuda sorumluluk almalı; yasal yükümlülüklerin ötesinde, teknik doğruluk ve insan hayatını önceleyen bir refleksle hareket etmelidir. Unutulmamalıdır ki bir yangın kapısı doğru tasarlandığında hayat kurtarır; ihmal edildiğinde ise tehlikeyi katlar.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

İlgili Mevzuat Arayanlar Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=200712937&MevzuatTur=21&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ National Fire Protection Association (NFPA) https://www.nfpa.org/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği19 Temmuz 2025

19 Temmuz 2025

Proteini Hayvansal mı Bitkisel mi Alalım?

Günümüzde sağlıklı beslenme yalnızca kilo kontrolü ya da estetik bir hedef olmaktan çıktı; yaşam kalitesi, dayanıklılık ve iş performansının ayrılmaz bir parçası haline geldi. Özellikle fiziksel efor gerektiren işler, yoğun zihinsel performans ya da uzun süreli dikkat gerektiren görevler, vücudun doğru proteinlerle desteklenmesini zorunlu kılıyor.

Peki, bu proteini nereden almalıyız?

Et mi, mercimek mi?

Yumurta mı, kinoa mı?

Halk arasında sıkça tartışılan ve zaman zaman yanlış bilgilere dayalı seçimlere neden olan proteini hayvansal mı bitkisel mi almalıyız, sorusununa bilimsel veriler ışığında sizler için karşılaştırıyorum. Amacım, karmaşık terimlerle kafa karıştırmak değil; sade, net ve doğru bilgilerle herkesin sağlıklı tercihler yapmasını sağlamak.

Hayvansal ve Bitkisel Proteinlerin Karşılaştırma Tablosu

Kriter	Hayvansal Protein	Bitkisel Protein
Kaynaklar	Et, tavuk, balık, yumurta, süt, peynir	Baklagiller (mercimek, nohut, fasulye), soya, kinoa, kuruyemişler
Amino Asit Profili	Tam protein: Tüm 9 esansiyel aminoasidi içerir	Çoğu eksik protein: Tek başına bazı esansiyel aminoasitlerden yoksundur (örn. metiyonin, lizin)
Protein Kalitesi (PDCAAS skoru)	Yüksek (genellikle 0.9–1.0 arası)	Değişken (örneğin soya: 1.0, buğday: 0.4–0.5)
Sindirim Kolaylığı (Biyoyararlanım)	Yüksek – Sindirimi kolaydır	Genelde daha düşük – Lif ve antinutrientler emilimi azaltabilir
Biyoaktif Bileşikler	Kreatin, B12 vitamini, demir (heme form), çinko	Fitokimyasallar, lif, antioksidanlar (polifenoller)
B12 Vitamini İçeriği	Yüksek – sadece hayvansal kaynaklarda bulunur	Yok – Veganlar dışarıdan takviye almalıdır
Demir Formu	Heme demir – Emilimi yüksektir	Non-heme demir – Emilimi düşüktür (C vitamini ile desteklenmeli)
Lif İçeriği	Yoktur	Yüksektir – Sindirim sağlığına katkı sağlar
Kolesterol İçeriği	Vardır (özellikle kırmızı et, yumurta sarısı)	Yoktur – Kalp sağlığı için avantajlı olabilir
Doymuş Yağ İçeriği	Genellikle yüksek	Genellikle düşüktür
Sürdürülebilirlik / Karbon Ayak İzi	Yüksek çevresel maliyet – Su ve yem tüketimi fazladır	Düşük çevresel etki – Tarım kaynaklıdır
Fiyat / Ekonomiklik	Daha pahalı (özellikle kırmızı et)	Genellikle daha ucuz
Alerji Riski	Süt ve yumurta alerjen olabilir	Soya, yer fıstığı, gluten içeren tahıllar alerjen olabilir
Vegan/Tercih Uyumu	Veganlar için uygun değildir	Veganlar için uygundur
Kas Gelişimi Üzerine Etki	Kas sentezini daha etkili tetikler	Etkili olabilir ancak daha yüksek miktarlarda tüketilmelidir
Yüksek Protein İçeriği (g/100g)	Tavuk: ~27g Yumurta: ~13g Peynir: ~25g	Mercimek: ~9g Soya: ~36g Kinoa: ~14g (pişmemiş)
Emilimde Engelleyici Faktörler	Yok	Fitik asit, tanen gibi emilimi zorlaştırıcı antinutrientler içerir
Antioksidan Değeri	Düşük	Genellikle yüksektir (özellikle baklagiller ve tohumlar)
Yemekle Kullanım Çeşitliliği	Az pişirme süresi – Yüksek lezzet potansiyeli	Daha fazla hazırlık gerekebilir; baharat ve teknik uyum gerekir
Örnek Tüketim Tavsiyesi	Günde 1–2 porsiyon (100–150g et/yumurta/süt ürünü)	Günde 2–3 porsiyon baklagil veya 1 kase kinoa/karışık tahıl

Kısa Değerlendirme

Alan	Hangisi Üstün?	Açıklama
Kas gelişimi ve tam amino asit	✅ Hayvansal Protein	Kas sentezi için ideal yapıdadır
Kalp sağlığı ve lif katkısı	✅ Bitkisel Protein	Kolesterol içermez, lif oranı yüksektir
Sindirim ve emilim	✅ Hayvansal Protein	Aminoasitler daha kolay emilir
Sürdürülebilirlik	✅ Bitkisel Protein	Çevresel etki düşüktür
Vitamin içeriği (B12, heme demir)	✅ Hayvansal Protein	Vücut için gerekli mikrobesinlerde daha zengindir

💬 💬 💬

Sonuç

Hayvansal proteinler, özellikle fiziksel işlerde kas sentezi, onarım ve hızlı refleks için çok etkili kaynaklardır.

Bitkisel proteinler, lif ve antioksidanlarla genel sağlığa büyük katkı sağlar, ancak kas gelişimi ve esansiyel aminoasit dengesi için çeşitlilik şarttır (örneğin mercimek + pirinç kombinasyonu). Bitkisel proteinlerin kas gelişimi üzerindeki etkisi, yeterli miktarda ve çeşitlendirilmiş tüketimle, özellikle lösin açısından zenginleştirildiğinde, hayvansal proteinlere yakın düzeye gelebilir. Ancak genel olarak hayvansal proteinlerin kas onarımı ve büyümesinde daha etkili olduğu kabul edilir

İdeal beslenme için her iki kaynaktan dengeli faydalanmak, sağlık, performans ve çevresel sürdürülebilirlik açısından en doğru yaklaşımdır.

Protein, yalnızca kas yapmak için değil; vücudu onarmak, bağışıklığı güçlendirmek, zihni açık tutmak ve iş kazalarını önlemek için de vazgeçilmezdir. Ancak hangi proteinin, hangi durumda daha faydalı olduğunu bilmeden yapılan seçimler, bazen yarardan çok zarar getirebilir.

Hayvansal proteinler kas sentezinde daha etkili olabilirken, bitkisel proteinler uzun vadede kalp sağlığı ve sindirim sistemi için avantaj sağlayabilir. Anahtar nokta; bu iki kaynak arasında dengeli, bilinçli ve ihtiyaca uygun bir seçim yapabilmektir.

Unutmayalım: Sağlıklı bir beden, güvenli bir iş yaşamının temelidir. Bilgiyle beslenen her tabak, geleceğe yapılan güçlü bir yatırımdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yaşlılar İçin Protein Gereksinimleri ve Önerileri: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4555150/

⭐️⭐️ İnsanlarda diyet protein alımı sorunlarının gözden geçirilmesi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16779921/

⭐️⭐️ Vejetaryen Diyetlerde Diyet Proteini ve Amino Asitler—Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6893534/

⭐️⭐️ Protein Eksikliği Anemisi https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-1-4615-7308-1_21

⭐️⭐️ Protein zamanlamasının kas gücü ve hipertrofisi üzerindeki etkisi: bir meta-analiz https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/1550-2783-10-53

⭐️⭐️ Beslenme: Makrobesin Alımı, Dengesizlikler ve Müdahaleler https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK594226/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni19 Temmuz 2025

18 Temmuz 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Kullanacakların Fiziksel Sınırlarını Biliyor muyuz?

Yüksekte çalışmalarda kullanılan paraşüt tipi emniyet kemerleri, düşme durdurma sistemlerinin en kritik bileşenlerinden biridir.

Paraşüt tipi emniyet kemeri (tam vücut emniyet kemeri), kullanıcıyı düşmeye karşı korumak üzere tasarlanmış bir kişisel koruyucu donanımdır. Bu ekipmanın güvenli ve etkili çalışabilmesi için, kullanacak personelin fiziksel özellikleri belirli sınırlar içinde olmalıdır. Çünkü kullanıcıların fiziksel özellikleriyle uyumlu olduğu sürece maksimum koruma sağlayabilir.

Ağırlık sınırları, beden ölçüleri, medikal durumlar ve kas-iskelet sistemi kapasitesi gibi faktörler, kemerin performansını doğrudan etkiler.

Aşağıda, ideal bir paraşüt tipi emniyet kemerini kullanacak personelin fiziksel alt ve üst sınırları detaylandırılmıştır:

✅ ✅ ✅

1. Ağırlık Sınırları

Ağırlık, kemerin taşıma kapasitesi ve enerji emici sistemlerin etkinliği açısından en önemli parametrelerden biridir.

Parametre	Minimum	Maksimum	Açıklama
Kullanıcı Ağırlığı (vücut ağırlığı)	45 kg	140 kg	Çoğu EN 361 ve ANSI Z359 standartlarına sahip kemerler için geçerlidir. Enerji emici sistemler, bu aralıkta optimum çalışır.
Toplam Sistem Ağırlığı (Ekipman dahil)	45 kg	160 kg	Kask, el aletleri, yedek ekipmanlar gibi taşınan yüklerin de dahil olduğu toplam yüktür.

🔸 Not: 100 kg üzerindeki kullanıcılar için, özel olarak test edilmiş modeller tercih edilmelidir. Yük arttıkça, enerji emici sistemlerin etkisi azalabilir.

✅ ✅ ✅

2. Boy Aralığı

Emniyet kemerinin omuz, bel ve bacak askıları ayarlanabilir olmalıdır; ancak bazı modeller belirli boy sınırlarıyla üretilir.

Parametre	Minimum	Maksimum	Açıklama
Kullanıcı Boyu	150 cm	200 cm	Ayarlanabilir kemerler çoğunlukla bu boy aralığını kapsar. 150 cm altındaki kullanıcılar için çocuk/XS modeller; 190 cm üzeri için özel L/XL/XXL bedenler tercih edilmelidir.

🔸 Boy/kilo dengesizliği varsa (örneğin 150 cm boyda ama 120 kg gibi) kemer mutlaka denetimli olarak denenmeli ve test edilmelidir.

✅ ✅ ✅

3. Bel ve Uyluk Çevresi Sınırları

Vücut çevre ölçüleri, kemerin kullanıcının üzerine düzgün şekilde oturabilmesi açısından kritiktir.

Parametre	Minimum	Maksimum	Açıklama
Bel Çevresi	65 cm	140 cm	Emniyet kemeri bel kısmı çok sıkı ya da gevşek olmamalı. Uzun süreli kullanımlarda konfor için ortalama 70–110 cm idealdir.
Uyluk (Bacak) Çevresi	45 cm	95 cm	Bacak askılarının altına dolanabileceği ve güvenli şekilde kapanabileceği genişlik aralığıdır.

✅ ✅ ✅

4. Sağlık ve Fiziksel Yeterlilik

Emniyet kemerini kullanacak personelin sadece fiziksel ölçüleri değil, fizyolojik yeterlilikleri de dikkate alınmalıdır:

Omurga, diz, kalça, omuz gibi iskelet sisteminde bozukluk olmamalı.
Bilinç bulanıklığı, denge bozukluğu veya panik atak geçmişi olanlar kullanmamalıdır.
Kas gücü yetersizliği veya ileri yaş (>65) durumlarında ek değerlendirme yapılmalıdır.

✅ ✅ ✅

5. Özel Kullanım Durumları

Kadın kullanıcılar: Göğüs bölgesi nedeniyle kemerin uygun oturup oturmadığına özel dikkat edilmelidir.

Genç çalışanlar (<18 yaş): Kullanımına yasal ve fiziksel sınırlar çerçevesinde izin verilmeli, kemer uygun şekilde ayarlanmalıdır.

Aşırı terleyen veya aşırı zayıf bireyler: Kemerin kaymaması ve sürtünmeye bağlı cilt lezyonları oluşmaması için ek destek pedleri kullanılabilir.

✅ ✅ ✅

Kullanıcı Fiziksel Sınırları Tablosu

Parametre	Minimum Sınır	Maksimum Sınır	Açıklama
Vücut Ağırlığı (Kullanıcı)	45 kg	140 kg	EN 361 ve ANSI Z359 standartları kapsamında emniyet kemerlerinin çoğu bu aralığa göre test edilir.
Toplam Sistem Ağırlığı (Ekipman Dahil)	45 kg	160 kg	Kask, el aletleri, yük taşıma ekipmanı gibi unsurlar dahil edilmelidir.
Boy (Kullanıcı)	150 cm	200 cm	Çoğu ayarlanabilir emniyet kemeri bu aralıkta kullanıcıyı kapsayacak şekilde üretilmiştir.
Bel Çevresi	65 cm	140 cm	Kemerin orta kısmının konforlu ve emniyetli şekilde oturması için ideal aralık.
Uyluk (Bacak) Çevresi	45 cm	95 cm	Bacak askılarının düzgün şekilde bağlanabilmesi ve emniyeti sağlaması için gereken aralık.
Yaş (Tavsiye Edilen)	18 yaş	60–65 yaş	Fiziksel yeterlilik ve kemer taşıma kabiliyeti göz önünde bulundurulmalıdır.
Fiziksel Sağlık Durumu	Sağlıklı birey	—	Omurga/dolaşım/dengenin etkilendiği durumlarda kullanımı sakıncalı olabilir.
Cinsiyet Özellikleri	Kadın/Erkek	—	Kadın kullanıcılar için göğüs bölgesine göre ayarlanabilir modeller önerilir.

✅ ✅ ✅

Kişi sınır değerlere yakınsa (örneğin 135–140 kg ya da 195–200 cm): Kullanıcı kemeri mutlaka denemeli ve teknik personel gözetiminde uygulamalı test yapılmalıdır.

Yüksek kilolu kullanıcılar için özel modeller: Petzl, 3M, Honeywell gibi üreticiler, 150 kg üzeri kullanıcılar için tasarlanmış özel “yüksek kapasiteli” modeller sunmaktadır.

Farklı beden ölçülerine uygunluk: Kemerde XS, S, M, L, XL, XXL gibi beden seçenekleri olmalı; omuz, bel ve bacak askıları kişiye göre ayarlanabilir yapıda olmalıdır.

Ped takviyeleri ve destekler: Zayıf ve aşırı kilolu kişilerde sürtünme kaynaklı yaralanmaları önlemek için omuz, bel ve bacak bölgelerinde koruyucu pedler kullanılmalıdır.

✅ ✅ ✅

İş güvenliğinde kişisel koruyucu donanımların etkisi, yalnızca standartlara uygunlukla değil, insan ergonomisine ve biyomekanik gerçekliğe uygun kullanımla tamamlanır.

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin fiziksel sınırları ihmal edildiğinde, düşme sonrası travma riskleri artmakta, hatta sistemin işlevi ortadan kalkmaktadır.

Kullanıcı profili sınırdaysa (örneğin 140 kg ya da 2 metre boya yakın), kemer mutlaka denenmeli, mümkünse kullanım öncesi kaldırma testleri yapılmalıdır. Üretici firmanın teknik veri sayfası incelenmeli ve CE belgesi, EN/ANSI uyumluluğu kontrol edilmelidir.

Bu nedenle yalnızca donanım seçimi değil, kullanıcı uygunluğunun teknik kriterlerle değerlendirilmesi de iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının ayrılmaz bir parçası olmalıdır.

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

Omuz, bel ve bacak destek noktaları
Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
CE işareti ve üretici beyanı
Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.

🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği18 Temmuz 2025