24 Haziran 2025

Pentan Tankı Acil Durum Müdahale Planı

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin kırk ikinci Pentan Tankı Acil Durum Müdahale Planını inceleyebilirsiniz.

Endüstriyel süreçlerde kullanılan kimyasalların görünmeyen etkileri, çoğu zaman yalnızca üretim hatlarında değil; çalışan sağlığında, çevre güvenliğinde ve işletmenin geleceğinde derin izler bırakır. Pentan, bu görünmeyen ama son derece tehlikeli kimyasallardan biridir.

Yüksek uçuculuğu, düşük parlama noktası ve neredeyse kokusuz yapısı nedeniyle sızıntı ya da patlama gibi senaryolarda anında fark edilemeyebilir ve birkaç dakika içinde büyük bir felakete dönüşebilir. Bu nedenle Pentan içeren sistemlerin yer aldığı tüm tesislerde, acil durum müdahale planlarının sadece “hazırda” değil, aynı zamanda “ezberde” olması gerekir.

Gerçek bir olay anında saniyelerin dahi kritik olduğu unutulmamalıdır. Eğitimli personel, doğru ekipman ve eksiksiz müdahale planları hayati farklar yaratır. Burada sunulan adımlar ve prosedürler, yalnızca yasal yükümlülükleri yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda bir işletmenin sosyal sorumluluğunu ve çalışanlarının yaşam hakkına gösterdiği saygıyı da temsil eder.

Bu kapsamlı planlama yalnızca bir “evrak” değil, çalışanların her gün omuzladığı riske karşı oluşturulan bir güvenlik zırhıdır. Çünkü kriz anında hazırlıksız olmak, sadece ekipmanı değil, hayatları da kaybetmek anlamına gelir.

Pentan Sızıntısı Durumu

İlk Müdahale

Gaz algılama alarmı verildiğinde derhal alan boşaltılır.
Kıvılcım yaratabilecek tüm ekipmanlar kapatılır.
Alan hızlı şekilde havalandırılır.

Tahliye

Sızıntı bölgesinin 50 metre çevresi boşaltılır.
Önceden belirlenen acil toplanma noktalarına gidilir.

Ekipler

İlk müdahale ekibi sızıntı kaynağını lokalize etmeye çalışır (EX-proof gaz algılama cihazı ile).
Teknik ekip, güvenli kapatma prosedürünü uygular.

İletişim

Güvenlik Merkezi’ne ve İşyeri Sağlık Güvenlik Birimi’ne anlık bildirim yapılır.
Yetkili makamlarla (İtfaiye, Çevre Müdürlüğü) iletişime geçilir.

Ekipmanlar

EX-proof vantilatörler
Kimyasal sızıntı bariyerleri
Solunum koruma maskeleri (SCBA)

Toparlanma

Hava ölçümleri “güvenli seviye” değerine dönene kadar giriş yasaklanır.

Yangın Çıkması Durumu

İlk Müdahale:

Alarm verilir ve çalışanlar en yakın güvenli çıkışlardan tahliye edilir.
Yangın söndürme sistemleri (CO₂ veya kuru kimyevi) aktive edilir.

Tahliye:

Tesis tamamen boşaltılır.
Rüzgar yönü dikkate alınarak toplanma alanına hareket edilir.

Ekipler:

Yangınla Mücadele Ekibi, ilk müdahaleyi yapar.
İtfaiye ekiplerine olay yeri teslim edilir.

İletişim:

İtfaiye ve acil sağlık birimleri anında çağrılır.
Şirket yönetimine ve HSE departmanına bildirim yapılır.

Ekipmanlar:

EX-proof sabit söndürme sistemleri
Taşınabilir CO₂ tüpleri
Isı koruyucu kıyafetler

Toparlanma:

Yangın tamamen kontrol altına alındıktan sonra hasar tespiti yapılır.
Yeniden başlatmadan önce tesis denetimden geçirilir.

Patlama Riski Tespit Edilmesi Durumu

İlk Müdahale:

Alan acil olarak boşaltılır.
Elektrik sistemleri kontrollü şekilde kapatılır.

Tahliye:

En geniş mesafe tahliyesi yapılır (minimum 100 metre).

Ekipler:

Patlama risk uzmanı ekibi (tehlikeli gaz ölçüm uzmanı) risk analizi yapar.
Tesisin kapatılması yönünde karar verilirse yönetim devreye girer.

İletişim:

Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) gibi resmi kurumlara haber verilir.
Çevre güvenliği için emniyet birimleriyle koordinasyon kurulur.

Ekipmanlar:

İnert gaz sistemleri
Acil tahliye sistemleri
Yüksek dayanımlı koruma ekipmanları

Toparlanma:

Risk ortadan kalkana kadar tesis kapalı kalır.
Hasar tespit ekibi değerlendirme raporu sunar.

Sağlık Acil Durumu (Zehirlenme, Yanık vb.)

İlk Müdahale:

Etkilenen kişiye solunum desteği verilir (varsa oksijen).
Kimyasal bulaş varsa duş sistemleri çalıştırılır.

Tahliye:

Yaralı hızlıca güvenli alana taşınır.

Ekipler:

İlkyardım ekibi hemen müdahale eder.
Sağlık birimleri sevk edilir.

İletişim:

112 Acil Servis’e haber verilir.
İşyeri hekimi olay yerine yönlendirilir.

Ekipmanlar:

Acil durum ilkyardım kitleri
Taşınabilir göz duşları ve vücut duş sistemleri
Solunum cihazları

Toparlanma:

Olay kaydı tutulur ve gerekirse rehabilitasyon süreçleri başlatılır.

📈 📈 📈

İlave Müdahale Önlemleri

Her acil durum tipi için yıllık en az iki tatbikat yapılmalı.
Acil durum kitleri (sızıntı kitleri, yanmaz elbiseler) yılda bir kez yenilenmeli.
Tüm çalışanlar yılda en az bir acil durum eğitimine katılmalıdır.

Plan Kâğıtta Kalırsa, Kriz Gerçek Olur

Pentan içeren sistemlerle çalışan her tesis, doğası gereği her gün bir riskin kenarında yürür. Bu riskin felakete dönüşüp dönüşmemesi, sadece kullanılan teknolojilere değil, insan faktörüne –yani bilgiye, eğitime ve hazırlığa– bağlıdır. En ileri güvenlik sistemleri bile insan davranışıyla uyumlu olmadıkça işlevini yitirir. Bu nedenle acil durum planları, yazılı prosedürlerden ibaret değil; sahada tekrar tekrar tatbik edilen, sorgulanan, geliştirilen bir canlı doküman olmalıdır.

Bu yazıda ele alınan dört ana acil durum senaryosu (sızıntı, yangın, patlama riski, sağlık acili) gerçek bir olayda birbirine zincirleme şekilde bağlanabilir. Dolayısıyla her personelin, sadece kendi görevini değil, tüm sistemin nasıl işlediğini de bilmesi gerekir. Unutmayalım ki, yangınla mücadelede başarılı olamayan bir ekip, patlamaya neden olabilir; sızıntıyı geç fark eden bir vardiya, çok sayıda zehirlenme vakası yaşanmasına yol açabilir. Bu nedenle bütüncül düşünmek, tüm süreçleri entegre biçimde planlamak ve yönetmek, iş sağlığı ve güvenliğinin omurgasını oluşturur.

İSG bir “sonradan düşünülmesi gereken” bir konu değil, işin ta kendisidir.

Çünkü işleyen bir sistem, yalnızca üretim yapan değil, krizleri de öngörüp yönetebilen sistemdir.

Her satırı bir canın sorumluluğunu taşıyan bu planın, sadece okunmakla kalmayıp, uygulanması ve yaşatılması dileğiyle…

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni24 Haziran 2025

30 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-15: Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin on yedincisinde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizinde, Pentan Tankı tesislerinde patlama valflerinin yetersizliği ve aşırı basınç riski üzerine odaklanacağım.

Kimyasal depolama ve taşıma süreçlerinde, özellikle uçucu ve patlayıcı maddelerin bulunduğu tanklarda, basınç kontrolü kritik bir güvenlik unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır.

Patlama valfleri, sistemdeki aşırı basıncı kontrol etmek ve bu basıncı güvenli bir şekilde tahliye etmek için tasarlanmış güvenlik ekipmanlarıdır. Ancak, patlama valflerinin yetersizliği veya arızalanması durumunda, tanklarda meydana gelebilecek basınç artışları, patlama ve yangın gibi daha büyük tehlikelerin önünü açabilir.

Aşırı basınç riski, sadece doğrudan fiziksel hasara neden olmakla kalmaz, aynı zamanda kimyasal sızıntılar, çevresel kirlenme ve çalışan güvenliği açısından ciddi tehditler oluşturabilir.

Patlama valflerinin doğru seçimi, yerleştirilmesi ve düzenli bakımları, bu tür risklerin minimize edilmesi için kritik öneme sahiptir.

Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizi, patlama valflerinin yetersizliğinden kaynaklanabilecek aşırı basınç durumlarını, bu durumların olası sonuçlarını ve bu sonuçları önlemek için alınması gereken güvenlik önlemlerini değerlendireceğiz.

🔺 **HZ-15 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

Tehlike Başlığı: Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Patlama valflerinin arızalı olması ya da yetersiz kapasiteye sahip olması nedeniyle tank içerisindeki basınç kontrolsüz şekilde yükselir ve aşırı basınç oluşur.

🔸 1. Kontrol Noktası: Patlama Valfleri Yeterli Kapasiteye Sahip mi?

Evet:
- Patlama valflerinin kapasitesi tankın en yüksek basınç seviyesini güvenli şekilde karşılayabiliyor.
  ✅ Sonuç: Basınç sınırlanmış, aşırı basınç riski azaltılmış.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Valfler, tankın maksimum basınç seviyesine uygun değil.
  🔸 2. Kontrol Noktası: Valflerin Düzenli Bakımı Yapılıyor mu?
  - Evet:
    - Patlama valfleri, üretici tavsiyelerine göre periyodik olarak kontrol edilip, bakım yapılmakta.
      ⚠️ Sonuç: Arızalı valfler tespit edilip, zamanında müdahale edilir.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük
  - Hayır:
    - Bakım yapılmıyor veya valflerin durumu bilinmiyor.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Boru Sistemi Basınç Kontrol Ekipmanları Var mı?
      - Evet:
        
        Sistemde ek basınç düşürücü cihazlar ve güvenlik valfleri bulunuyor.
        ⚠️ Sonuç: Basınç artışı anında bu cihazlar devreye girer.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta
      - Hayır:
        
        Sistemde ek basınç denetim ekipmanları yok.
        🔸 4. Kontrol Noktası: Tankın Üst Sınır Basıncı İzleniyor mu?
        
        Evet:
        
        Tankın iç basıncı sürekli izleniyor ve alarm sistemi devrede.
        ⚠️ Sonuç: Basınç yükseldiğinde alarm verilir, hızlı müdahale sağlanır.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük
        
        Hayır:
        
        Basınç izlenmiyor, alarm yok.
        ❌ Sonuç: Basınç artışı fark edilmezse tank patlaması riski yüksek.
        
        Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

🧩 🧩 🧩

Senaryo Özet Tablosu

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Valf kapasitesi yeterli, düzenli bakım yapılıyor, basınç izleniyor	Düşük
2	Valf kapasitesi yetersiz ama sistemde basınç kontrolü var	Yüksek
3	Valf bakımsız, basınç kontrol ekipmanları eksik	Çok Yüksek
4	Basınç izlenmiyor ve valf arızalı	Çok Yüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Patlama valfleri, tankın maksimum basınç seviyesini aşamayacak şekilde seçilmeli ve güvenli kapasite ile tasarlanmalıdır.
Valfler, periyodik bakım ve kalibrasyon işlemlerine tabi tutulmalı, her bir valfin etkinliği izlenmelidir.
Ek basınç düşürücü cihazlar ve güvenlik valfleri kullanılmalı, her bir sistemin düzgün çalıştığı test edilmelidir.
Basınç izleme cihazları yerleştirilmeli, yüksek basınç durumlarında otomatik olarak alarm verilmeli ve sistem kapatılmalıdır.
Patlama valflerinin montajı ve yerleşimi, maksimum güvenlik için üretici talimatlarına uygun olmalıdır.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

🛡️ 🛡️ 🛡️

Pentan Tankı gibi yüksek riskli kimyasal tesislerde, patlama valflerinin yetersizliği ve aşırı basınç riski, yalnızca tesisin güvenliğini değil, aynı zamanda çevreyi ve çalışan sağlığını da tehdit eden önemli bir tehlike arz etmektedir.

Patlama valflerinin işlevini yerine getirememesi, tanklarda aşırı basınç birikmesine ve bu birikimin patlamalara yol açmasına neden olabilir.

Bu durum, hem malzeme kaybına hem de çevresel ve iş sağlığı güvenliği (İSG) açısından büyük risklere yol açar.

Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizi, patlama valflerinin yetersizliği ile aşırı basınç riski arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceleyerek, olası sonuçların önüne geçmek için alınması gereken güvenlik önlemlerini sizlere sunmaktadır.

Etkin bir güvenlik altyapısı, patlama valflerinin düzenli bakımı, sistemlerin doğru tasarımı ve aşırı basınç durumları için etkili acil müdahale prosedürlerinin oluşturulması, bu tür risklerin en aza indirilmesinde hayati rol oynamaktadır.

Sonuç olarak, patlama valflerinin yetersizliğinden kaynaklanabilecek aşırı basınç riski, doğru mühendislik çözümleri, düzenli bakım ve denetimlerle etkin bir şekilde yönetilebilir.

Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizini, Pentan Tankı gibi tesislerde bu tür tehlikelerin önlenmesi için gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasında rehberlik sağlamak amacı ile oluşturdum. Yalnızca teorik değil, iszlerin de katkıları ile pratikte de uygulanabilir çözümlerle bu riskler minimize edilebilir ve tesisin güvenliği teminat altına alınabilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği30 Mayıs 2025

29 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-14: Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin on altıncısında Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizi, Pentan Tankı tesislerinde boru tesisatında darbe veya çarpma nedeniyle oluşabilecek sızıntı ve yangın riski üzerine odaklanmaktadır.

Kimyasal ve patlayıcı maddelerin taşınması sırasında kullanılan boru hatları, işletmenin kritik altyapı unsurlarından biridir. Ancak, boru tesisatında meydana gelebilecek fiziksel darbe veya çarpmalar, boruların yapısal bütünlüğünü zayıflatabilir ve bunun sonucunda sızıntılar meydana gelebilir.

Kimyasal sızıntılar, özellikle uçucu ve yanıcı maddelerin taşındığı sistemlerde, yangın ve patlama risklerini doğurur.

Boru tesisatına darbe veya çarpma, dışsal etkenler (örneğin, ekipman çarpması, forklift kazaları) veya içsel faktörler (örneğin, sistemdeki basınç dalgalanmaları, malzeme yorgunluğu) sonucu oluşabilir. Bu tür olaylar, yalnızca doğrudan boru hatlarında zarar yaratmakla kalmaz, aynı zamanda daha geniş çaplı güvenlik tehditleri oluşturabilir.

Sızıntılar, patlamalar, yangınlar ve çevresel kirlenmeler gibi sonuçlara yol açabilir. Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizi, boru tesisatındaki darbe veya çarpmaların ardından oluşabilecek sızıntı ve yangın risklerini detaylı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır.

🔺 **HZ-14 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

Tehlike Başlığı: Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Boru sistemine dışsal bir darbe veya çarpma sonucu meydana gelen mekanik hasar ve ardından sızıntı oluşması.

🔸 1. Kontrol Noktası: Boru Sistemi Koruyucu Kapaklar ve Bariyerler Var mı?

Evet:
- Boru hatları uygun şekilde koruma kapakları veya bariyerlerle korunmuş.
  ✅ Sonuç: Dışsal darbe riski azaltılmış.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Koruyucu tedbirler yok.
  🔸 2. Kontrol Noktası: Boru Tesisatının Konumu ve Erişilebilirliği Kontrol Edildi mi?
  - Evet:
    - Borular, darbe riski oluşturabilecek bölgelerden uzak.
      ⚠️ Sonuç: Dışsal etkiler minimize edilmiş.
    - Risk Değerlendirmesi: Orta
  - Hayır:
    - Boru hattı, darbe alabilecek bölgelerde konumlandırılmış.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Boru Sistemi Tasarımı ve Malzeme Seçimi Uygun mu?
      - Evet:
        
        Yüksek dayanımlı malzemeler, koruyucu katmanlar kullanılmış.
        ⚠️ Sonuç: Çarpma sonucu boru hasarı olasılığı azaltılmış.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta
      - Hayır:
        
        Yetersiz malzeme, tasarım hataları mevcut.
        🔸 4. Kontrol Noktası: Boru Sisteminde İzleme ve Erken Uyarı Sistemi Var mı?
        
        Evet:
        
        Basınç sensörleri, sızıntı dedektörleri ve alarm sistemleri mevcut.
        ⚠️ Sonuç: Hasar hemen tespit edilip müdahale edilebilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük
        
        Hayır:
        
        Hiçbir izleme sistemi yok.
        ❌ Sonuç: Boru hattındaki hasar fark edilmeden devam edilebilir, sızıntı artar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek

🧩 🧩 🧩

Senaryonun Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Boru hatları korunaklı, tasarım iyi, izleme sistemleri aktif	Düşük
2	Koruma yok, ancak borular darbe alabilecek bölgeden uzak	Orta
3	Boru hatları zayıf tasarlanmış, koruma yok	Yüksek
4	Boru hattı izlenmiyor ve darbe sonucu hasar oluşuyor	Çok Yüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Boru hatları dışsal darbe riski taşıyan bölgelere yerleştirilmemeli, koruyucu bariyerler veya çarpma engelleyiciler kullanılmalı.
Tesisat boyunca yüksek dayanımlı, koruyucu malzemeler seçilmeli ve izolasyon katmanları uygulanmalıdır.
Boru hatları düzenli olarak basınç testi ve görsel denetim ile izlenmeli; olası çatlama veya sızıntılar erken aşamada tespit edilmelidir.
Sızıntı dedektörleri, alarm sistemleri ve basınç sensörleri kurulmalı, anormal bir durumda hızlı müdahale sağlanmalıdır.
Boru hattı üzerinde görsel işaretlemeler yapılarak, potansiyel darbe noktaları net bir şekilde belirlenmeli.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

🧩 🧩 🧩

Pentan Tankı tesislerinde boru tesisatında darbe veya çarpma kaynaklı sızıntı ve yangın riski, yalnızca tesisin güvenliği açısından değil, aynı zamanda çevreye ve çalışan sağlığına yönelik büyük tehditler yaratabilir.

Boru hatlarında meydana gelen darbe veya çarpmalar, sistemin güvenliğini ciddi şekilde zayıflatabilir, kimyasal maddelerin sızmasına, yangın ve patlamalara yol açabilir. Bu tür durumlar, doğru tespit edilmez ve yönetilmezse, büyük çaplı kazalara neden olabilir.

Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizinde, darbe veya çarpma sonucu meydana gelen sızıntıların önceden tespit edilmesi, etkilerinin en aza indirilmesi ve yangın risklerinin önlenmesi için gerekli güvenlik önlemlerini sundum.

Etkin bir risk yönetimi, boru tesisatının düzenli bakımı, sistemdeki basınç değişimlerinin izlenmesi ve acil durum müdahale prosedürlerinin sürekli olarak güncellenmesi ile sağlanabilir. Boru tesisatlarının tasarımı, yerleştirilmesi ve işletme koşullarının düzenli olarak gözden geçirilmesi, bu tür risklerin minimize edilmesinde kritik bir rol oynamaktadır.

Sonuç olarak, boru tesisatındaki darbe veya çarpmalar nedeniyle oluşabilecek sızıntı ve yangın riskleri, doğru mühendislik çözümleri, sürekli bakım ve izleme ile etkin bir şekilde yönetilebilir.

Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizi, Pentan Tankı gibi tesislerde bu tür tehlikelerin önlenmesi ve güvenli operasyonların sürdürülmesi için gerekli önlemleri belirlemektedir.

Olası bir kazanın önlenmesi, sadece tesisin güvenliğini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda çevre ve iş sağlığı güvenliği açısından da önemli bir adımdır.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği29 Mayıs 2025

24 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-09: Pentan Taşıma Sürecinde Sızıntı ve Buharlaşma Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin on birincisinde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Pentan Taşıma Sürecinde Sızıntı ve Buharlaşma Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan, düşük kaynama noktası ve yüksek uçuculuğu nedeniyle taşıma sürecinde özel dikkat gerektiren tehlikeli kimyasallar arasında yer almaktadır.

Pentan Tankı HZ-09: Pentan Taşıma Sürecinde Sızıntı ve Buharlaşma Riski Olay Ağacı Analizi, pentanın tanklar arası transferi, tanker dolumu/boşaltımı ve boru hattı geçişleri esnasında oluşabilecek sızıntı ve buharlaşma risklerini değerlendirmek ve sizlerin görüşlerine sunmak, vereceğiniz katkılar ile daha zengin bir içerik ile yine sizlerin kullanımına sunma amacına hizmet etmektedir.

Pentan buharı, havayla patlayıcı karışım oluşturma potansiyeline sahiptir ve özellikle açık alanda ya da kapalı dolum istasyonlarında küçük kaçaklar dahi ciddi yangın/patlama olaylarının tetikleyicisi olabilir.

Olay ağacı (event tree) yöntemiyle, taşıma sürecinde meydana gelebilecek bir sızıntı olayının ardından sistemin nasıl tepki vereceğini ve hangi koşullar altında olayın bir güvenlik kazasına dönüşebileceğini teknik olarak modellemeyi, özellikle sızıntının erken tespiti, buharın kontrol altına alınması, havalandırma sistemlerinin işlevselliği ve taşıma prosedürlerine uyum gibi faktörler, olayın ilerleyişini belirleyen kritik değişkenler olduğunu vurgulamayı amaçlamaktadır.

🔺 **HZ-09 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

Tehlike Başlığı: Pentan Taşıma Sürecinde Sızıntı ve Buharlaşma Riski

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Pentan tankı veya varillerinin bir yerden başka bir yere taşınması sırasında darbe, titreşim, contalarda gevşeme veya bağlantı hataları nedeniyle sızıntı oluşması.

🔸 1. Kontrol Noktası: Taşıma Aracı Uygun ve Sertifikalı mı?

Evet:
- Pentan için uygun malzeme sınıfı ve ADR (tehlikeli madde taşımacılığı) sertifikasına sahip araç.
  ✅ Sonuç: Uygun emniyetli taşıma yapılabilir.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Uygunsuz veya sızdırmazlık standartlarına uygun olmayan taşıma araçları kullanılmış.
  🔸 2. Kontrol Noktası: Tank/Varil Fiziksel Hasar Gördü mü?
  - Hayır:
    - Taşıma öncesi kontrol edilmiş, darbe almamış.
      ✅ Sonuç: Sızıntı riski düşüktür.
    - Risk Değerlendirmesi: Orta
  - Evet:
    - Darbe, düşme, titreşim sonucu fiziksel hasar.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Ortamda Uçucu Madde Dedektörü Kullanıldı mı?
      - Evet:
        
        Buhar/sızıntı erken tespit edilebilir.
        ⚠️ Sonuç: Acil müdahale yapılabilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta
      - Hayır:
        
        Sızıntı fark edilmeden yayılır.
        🔸 4. Kontrol Noktası: Buhar Maruziyeti Ortamda Mevcut mu?
        
        Evet:
        
        Kapalı alan veya zayıf havalandırma → pentan buharı birikir.
        ❌ Sonuç: Solunum zehirlenmesi, patlama riski artar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek
        
        Hayır:
        
        Açık alanda taşınma, rüzgar sızıntıyı dağıtır.
        ⚠️ Sonuç: Yangın riski devam etse de maruziyet düşer.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek

Genel olarak

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Sertifikalı araçla taşıma, hasarsız tank, dedektör var	Düşük
2	Sertifikasız araç, hasarlı tank, dedektör yok, kapalı alan	Çok Yüksek
3	Araç uygun, ancak dedektör yok ve ortamda buhar birikimi var	Yüksek
4	Fiziksel darbe sonrası açık alanda fark edilmeden taşınmış	Yüksek
5	Darbe sonrası sızıntı fark edilmeden iç ortama taşınmış	Çok Yüksek

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler Neler Olabilir

Sadece ADR uygunluğu olan araçlar ile taşımacılık yapılmalıdır.
Taşıma öncesi vizüel ve sızdırmazlık kontrolü mutlaka yapılmalıdır.
Tüm tanklar/variller darbeye dayanıklı taşıma kafesleri ile sabitlenmelidir.
Taşıma sırasında uçucu organik bileşik (VOC) dedektörleri kullanılmalıdır.
Kapalı ortamda taşıma yapılacaksa zorunlu havalandırma sistemleri devrede olmalıdır.
Olası sızıntılar için personel gaz maskesi, antistatik kıyafet gibi KKD ile donatılmalıdır.
Olay sonrası için acil durum planı (tahliye, sızıntı kontrolü, yangın müdahalesi) hazır olmalıdır.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Pentan taşıma süreçlerinde sızıntı ve buhar salınımı, çoğu zaman gözle tespit edilemeyecek düzeyde gelişebilen fakat hızla yangın, toksik maruziyet ve çevresel kirlilik gibi sonuçlara evrilebilecek riskler barındırmaktadır.

Bu risk senaryosu kapsamında yapılan olay ağacı analizi, birincil olaydan itibaren sistemin yanıt kapasitesini, koruma sistemlerinin başarısını ve insan faktörünün etkisini değerlendirerek çoklu sonuç yollarını ortaya koymayı amaçlamıştır. Sizlerin katkılarını beklediğimi tekrarlamak isterim.

Sızıntı sonrası sonuçların kontrol altına alınabilmesi, acil müdahale planlarının uygulanabilirliği, gaz algılama sistemlerinin hassasiyeti ve personelin eğitim düzeyi ile doğrudan ilişkilidir. Ayrıca, buhar birikimi riskine karşı alınacak pasif önlemler (doğru zemin eğimi, patlamaya dayanıklı havalandırma sistemleri, sızdırmaz bağlantılar vb.) ile vuku bulmadan önce düzenleme yapmak (proaktif) güvenlik yönetiminin vazgeçilmez bileşenleridir.

Bu analiz, özellikle taşınan maddenin fiziksel-kimyasal özellikleri doğrultusunda geliştirilen proses güvenliği stratejilerinin, tesis bütünlüğü ve çalışan güvenliği açısından ne denli hayati olduğunu vurgulamak; işletme prosedürlerinin ve teknik altyapının süreklilikle değerlendirilmesini önermek için sizlerin görüşlerine sunulmuştur.

Riskin kaynağında kontrolü, reaktif müdahalenin ötesine geçerek sistem güvenliğini kalıcı olarak tesis etmenin temelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız, vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kimya Endüstrilerinde Patlama ve Yangınların Önlenmesi ve İlgili Vaka Çalışması http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/693930

⭐️⭐️ TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞINDA RİSK ANALİZİ YAPILARAK COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMİ İLE GÜZERGÂH BELİRLENMESİ http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://adudspace.adu.edu.tr:8080/jspui/bitstream/11607/4327/1/639130.pdf

⭐️⭐️ Sızıntı Tespit Sistemi https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/leak-detection-system

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği24 Mayıs 2025

16 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-01: Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk beş) yazıdan oluşan serinin üçüncüsünde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan gibi yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolandığı tanklarda, güvenliğin sağlanması kritik öneme sahiptir.

Bu güvenliği tehdit edebilecek en önemli faktörlerden biri, tankın yapısal elemanları arasındaki bağlantılarda yaşanan sızıntı riskleridir.

Özellikle flanşlar ve contalar, tankların içindeki sıvıların sızmasını engelleyen ve dolayısıyla çevreye yayılmasını önleyen önemli bileşenlerdir. Lakin bu elemanlarda oluşabilecek hasar veya yetersiz montaj, ciddi sızıntılara ve bu da potansiyel olarak yangın veya patlama gibi tehlikeli durumlara yol açabilir.

Bu olay ağacı analizinde, flanş ve conta tehlikesi ile ilişkili olan potansiyel sızıntı risklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Montaj hataları, malzeme hataları, aşınma ve yıpranma gibi sebeplerle meydana gelebilecek sızıntıların nasıl gelişebileceğini ve bu tür tehlikelerin nasıl minimize edilebileceğini belirlerken, ilgili bileşenlerin bakım ve denetimini sağlayacak stratejiler geliştirerek, sızıntı risklerinin olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedeflemeliyiz.

🔺HZ-01: Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi İçin Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Flanş veya contadan kaynaklı sızıntı

Başlangıç Olayı (Initiating Event)
→ Flanş bağlantısındaki conta arızası nedeniyle pentan sızıntısı başlar.

🔸 1. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılama Sistemi Çalışıyor mu?

Evet:
- Sızıntı algılandığında alarm sistemi devreye girer.
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Alarm Sistemi Çalışıyor mu?
  - Evet:
    - Operatör hemen bilgilendirilir.
    - Acil müdahale prosedürleri başlatılır.
    - Sızıntı kapanana kadar aktif izleme ve soğutma işlemi yapılır.
      ✅ Sonuç: Başarıyla kontrol altına alınan durum.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, yangın riski yok, sızıntı sınırlı kalır.
    - Olası Sonuçlar:
      - Yangın riski oluşmaz.
      - Sızıntı hızla kontrol altına alınır ve çevreye zarar verilmez.
      - Üretim veya operasyon aksamaz.
      - Çalışan güvenliği sağlanır.
  - Hayır:
    - Alarm sistemi devre dışı veya başarısız.
    - Sızıntı fark edilmez veya geç fark edilir.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Buhar birikimi oluyor mu?
      - Evet:
        
        Buhar birikimi başlar ve ortamda patlayıcı atmosfer oluşur.
      - 🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağı (kıvılcım, sıcak yüzey, vb.)
        
        Patlama ve yangın riski büyük ölçüde artar.
        ❌ Sonuç: Yangın/patlama oluşur.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, büyük bir yangın ve patlama riski vardır.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Yangın: Sızıntıdan kaynaklanan buharın tutuşması ile yangın başlar.
        
        Patlama (BLEVE): Tankın patlaması sonucu şiddetli hasar ve çevre kirliliği.
        
        Çalışan yaralanmaları veya ölümler.
        
        Çevresel kirlenme.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Buhar birikimi ancak patlama olmaz.
        
        Risk: Bu durumda, patlayıcı atmosfer oluşmasına rağmen ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Kontrol: Eğer havalandırma iyi değilse, ortamda toksik buhar birikimi devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Tehlikeli ortam devam eder ama ateşleme kaynağı yoksa patlama olmaz.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Kritik risk: Zamanla buharın yoğunluğu artar.
        
        Çevre kirliliği: Sızıntı devam eder, ancak hemen patlama gerçekleşmez.
        
        Zehirli gaz riski: Çalışanların solunum tehlikesi oluşabilir.

Hayır (Sızıntı Algılama Sistemi Çalışmıyor):
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Çalışanlar manuel olarak fark eder mi?
  - Evet:
    - Çalışanlar sızıntıyı fark eder ve prosedürlere başlar.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Müdahale süresi ne kadar?
      - Kısa (Operatör hemen müdahale eder):
        
        Sızıntı hızla durdurulur ve yangın riski oluşmaz.
        ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum sağlanır.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük. Yangın ve patlama riski yok.
      - Uzun (Müdahale gecikir):
        
        Sızıntı devam eder, çevrede birikim artar.
        
        Havalandırma yetersizse: Buhar birikimi patlayıcı ortam oluşturur.
        
        Ateşleme kaynağı bulunursa: Yangın ve patlama riski artar.
        ⚠️ Sonuç: Yangın ve patlama riski artar, ortamda zehirli buhar birikir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek. Yangın ve patlama riski söz konusu olur.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Büyük patlama riski.
        
        Yangın, zehirli gaz yayılması.
        
        Çalışan yaralanmaları.
  - Hayır:
    - Çalışanlar sızıntıyı fark edemez veya fark ettikten sonra müdahale etmez.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Tankın yapısal bütünlüğü
      - Zayıf (Korozyon, Delinme, vb.):
        
        Tankın yapısı zayıflar, sızıntı genişler.
        
        Çevreye sızan pentan birikmeye devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Buhar birikimi ve çevresel kirlilik devam eder.
      - Sağlam:
        
        Tankın yapısal bütünlüğü korunur, ancak sızıntı devam eder.
        
        Ateşleme kaynağı yoksa, risk düşük olur.
        ✅ Sonuç: Sızıntı kontrol altına alınabilir ancak zaman kaybı olur.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Çevresel kirlenme riski.
        
        Zamanla birikim artışı.

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Sızıntı erken algılandı, müdahale edildi	Düşük
2	Alarm devre dışı, geç fark edildi	Orta
3	Algılama yok, ancak havalandırma yeterli	Orta
4	Buhar birikti, kıvılcım → patlama	Yüksek
5	Patlayıcı ortam oluştu ama kıvılcım yok	Yüksek
6	Çalışanlar fark etti, müdahale zamanı uzun	Yüksek
7	Yapısal zayıflama, sızıntı devam ediyor	Orta

Bu tür olay ağacı analizleri, sızıntı gibi tehlikelerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve olası risklerin minimize edilmesi açısından oldukça faydalı olacağı kanısındayım.

Sızıntı riski, özellikle flanşlar ve contalar gibi kritik bağlantı noktalarında meydana geldiğinde, hem güvenlik hem de çevre açısından büyük bir tehdit oluşturabilir.

Pentan gibi uçucu maddelerin depolandığı tanklarda sızıntı, sıvıların çevreye yayılması, toksik gazların havaya salınması ve patlama riski gibi ciddi tehlikelere yol açabilir. Bu nedenle, flanş ve conta sistemlerinin düzenli bakımı ve izlenmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu olay ağacı analizi, sızıntı riskinin yönetilmesinde önemli adımlar atılmasını sağlamaktadır.

Contaların ve flanşların doğru malzemelerle üretilmesi, montaj standartlarının yüksek olmasının yanı sıra, periyodik kontrollerin sıklaştırılması, olası sızıntıların önceden tespit edilmesini ve ciddi kazaların önlenmesini sağlayacaktır. Ayrıca, sızıntı tespiti ve müdahale için etkin sistemlerin kurulması, potansiyel tehlikeleri erken aşamalarda ortadan kaldırma şansı sunmaktadır.

Sonuç olarak, sızıntı riski yalnızca ekipman ve malzeme hatalarıyla değil, aynı zamanda operasyonel dikkat ve bakım süreçlerinin etkinliğiyle de ilişkilidir. Flanş ve conta sistemleri için yapılan düzenli denetimler ve iyileştirmeler, sızıntı riskini minimize etmek için kritik öneme sahiptir ve bu olay ağacı analizi, bu tür önlemleri almanın gerekliliğini vurgulamaktadır.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – (Hazard Identification) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız, vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği16 Mayıs 2025

Sızıntı

Pentan Tankı Acil Durum Müdahale Planı

Pentan Sızıntısı Durumu

Yangın Çıkması Durumu

Patlama Riski Tespit Edilmesi Durumu

Sağlık Acil Durumu (Zehirlenme, Yanık vb.)

📈 📈 📈

İlave Müdahale Önlemleri

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️

Pentan Tankı HZ-15: Patlama Valflerinin Yetersizliği ve Aşırı Basınç Riski Olay Ağacı Analizi

🔺 HZ-15 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

🔸 1. Kontrol Noktası: Patlama Valfleri Yeterli Kapasiteye Sahip mi?

🧩 🧩 🧩

Senaryo Özet Tablosu

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

🛡️ 🛡️ 🛡️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

Pentan Tankı HZ-14: Boru Tesisatında Darbe veya Çarpma Kaynaklı Sızıntı ve Yangın Riski Olay Ağacı Analizi

🔺 HZ-14 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

🔸 1. Kontrol Noktası: Boru Sistemi Koruyucu Kapaklar ve Bariyerler Var mı?

🧩 🧩 🧩

Senaryonun Özeti

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

🧩 🧩 🧩

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

Pentan Tankı HZ-09: Pentan Taşıma Sürecinde Sızıntı ve Buharlaşma Riski Olay Ağacı Analizi

🔺 HZ-09 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

🔸 1. Kontrol Noktası: Taşıma Aracı Uygun ve Sertifikalı mı?

Genel olarak

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler Neler Olabilir

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

Pentan Tankı HZ-01: Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi Olay Ağacı Analizi

🔺HZ-01: Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi İçin Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

🔸 1. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılama Sistemi Çalışıyor mu?

Senaryo Özeti

Pentan Tankı – (Hazard Identification) Analizi

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

Ara

İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın

🔺 **HZ-15 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

🔺 **HZ-14 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

🔺 **HZ-09 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**