29 Haziran 2025

İş Güvenliği Eldiveninin Gizli Riski

🧤 🧤 🧤

Koruyucu Eldiven Takmak Neden Her Zaman Güvenli Değil?

İş güvenliği dendiğinde ilk önerilen kişisel koruyucu donanımlardan – KKD biri koruyucu eldivendir. Lakin neredeyse tüm sektörlerde standart hale gelmiş bu uygulamanın, yanlış kullanıldığında ciddi kazalara yol açabileceğini biliyor olmalısınız?

Maalesef çok az bilinen – dikkat edilen lakin son derece kritik bir konu olan “eldiven paradoksu”, yani koruma için kullanılan eldivenin bazı işlerde asıl tehlike kaynağına dönüşmesi özellikle mekanik riskli işler, dönen parçalar, pres makineleri gibi alanlarda çalışanlar için çok önemlidir.

🧩 🧩 🧩

Eldiven Paradoksu Nedir?

Eldiven (KKD) paradoksu, koruyucu eldivenlerin bazı işlerde beklenenin aksine tehlike faktörünü artırmasıdır.

Özellikle:

Dönen makine parçalarıyla çalışırken,
Freze, torna, taşlama gibi işlemlerde,
Sıkıştırma riski bulunan pres makinelerinde

kullanılan eldivenler, kumaş ya da lateks yapıları nedeniyle dönen parçaya takılarak çalışanın elini ve kolunu makine içine çekebilir.

Bu tür kazalar genellikle ani gelişir ve çok ciddi uzuv kayıplarıyla sonuçlanır.

🔥 🔥 🔥

Avrupa’daki makine kaynaklı el yaralanmalarının %17’si eldiven takıldığı için meydana geliyor.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Hayali Bir Olay “Korunduğunu Sanıyordu”

Almanya’da bir torna atölyesinde çalışan deneyimli bir işçi, güvenlik prosedürlerini uyguladığını düşünüyordu. Her zaman eldiven (KKD) takıyor, kollarını kapalı tutuyordu. Ancak bir gün torna miline hafifçe değen eldiveni saniyeler içinde dönme hareketine kapıldı. Eldivenin kumaşı mile sarıldı ve adamın bileği anında kırıldı. Parmaklarını kaybetti, çünkü korunduğunu zannediyordu.

🧠 🧠 🧠

İş Güvenliğinde Davranışsal Yön

Çalışanların büyük bir kısmı, eldiven takmanın otomatik olarak güvenlik sağladığını düşünür. Oysa bilinçsiz kullanım, özellikle hızlı ve otomatik makinelerde ciddi sorunlara yol açar. İş güvenliği kültüründe, “her KKD her yerde kullanılmaz” bilinci henüz yeterince yerleşmemiştir.

⚠️ ⚠️ ⚠️

✅ İş Güvenliği Uzmanlarının Bildikleri Gerçekler

Eğitimlerde özellikle dönen makine riski ve eldiven ilişkisini vurgulayın.
Eldivenin “kullanılmaması gereken işlerde” kullanıldığını tespit edin ve uyarı işaretleriyle belirtin.
“Kör koruma alışkanlıklarını” kırmak için vaka analizlerini eğitimlerde kullanın.
Makine başlarında eldiven kullanımı uygun değildir tabelaları yerleştirin.
İş başı kontrollerinde sadece KKD varlığı değil, uygunluğu da denetleyin.

🎯 🎯 🎯

Koruma Bilinci, Kör Koruma Değildir

Eldiven (KKD) takmak güvenli değildir. Doğru yerde, doğru eldiveni (KKD) takmak güvenlidir.
Bu ayrım, birçok uzuv kaybı, ağır iş kazası ve geri dönüşsüz travmanın önüne geçebilir. İş güvenliğinde sektör fark etmeksizin tüm mekanik riskli alanlarda hayati bir öneme sahiptir.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Eldiven Kullanımı – Nerede Evet, Nerede Hayır?

İş Türü	Eldiven (KKD) Kullanımı	Gerekçe
Asit tankı temizliği	Gerekli	Kimyasal yanıklardan korunmak için.
Torna tezgahı kullanımı	Yasak	Dönen parçaya takılma riski.
Boyama işlemi (fırça ile)	Gerekli	Kimyasal boyaların ciltle teması engellenir.
Elektrik pano montajı	Seçici	İzole eldiven gerekebilir; hareketi kısıtlamamalı.
Taşlama makinesi ile kesme	Yasak	Eldiven taşlama diskiyle sıkışabilir.
Ahşap işleme (zımpara)	Gerekli	Talaş ve kıymık riskine karşı korur.
Kaynak yapımı	Gerekli	Isı ve kıvılcım nedeniyle yanıkları önler.
Pres makinesi kullanımı	Yasak	Sıkışma ve kopma riski artar.
Cam kesimi	Gerekli	Kesilmelere karşı koruma sağlar.
İlaç üretimi	Gerekli	Biyolojik ajanlara karşı bariyer görevi görür.
Montaj hattı (manuel, küçük parça)	Seçici	Parmak hassasiyeti önemli, uygun eldiven seçilmeli.
Mutfak personeli	Seçici	Hijyen için gerekebilir; kesici aletlerde dikkat.
Asfalt dökümü	Gerekli	Sıcak madde ile teması önler.
Hidrolik sistem bakımı	Gerekli	Basınçlı sıvı teması riskini azaltır.
Yüksek gerilim hattı çalışması	Gerekli	Yalıtkan eldivenle çalışmak zorunludur.
Çöp toplama işi	Gerekli	Biyolojik bulaş ve kesik riski vardır.
Kimyasal laboratuvar çalışması	Gerekli	Kimyasalların deriyle temasını engeller.
Kalıp döküm işlemleri	Gerekli	Sıcak metallerden kaynaklı yanıkları önler.
Forklift bakımı	Seçici	Yağlı yüzey teması için eldiven gerekebilir.
Paketleme (temizlik ürünleri)	Gerekli	Tahriş edici kimyasallarla temas engellenir.

İş Türü	Eldiven (KKD) Kullanımı	Gerekçe
Metal taşlama	Yasak	Eldiven makineye takılabilir, ciddi yaralanma riski vardır.
Tıbbi atık taşıma	Gerekli	Enfeksiyon riskine karşı tam bariyer sağlar.
Tarım ilacı uygulaması	Gerekli	Pestisitlerin ciltle temasını önler.
Paket açma (bıçakla)	Seçici	Kesilmelere karşı koruyucu eldiven gerekebilir.
Beton dökümü	Gerekli	Çimento ve katkı maddeleri ciltte yanık yapabilir.
Vinç operatörlüğü	Seçici	Temas yüzeyi temizse eldivensiz tercih edilebilir.
Atölye temizliği	Seçici	Toz, atık ve temizlik kimyasalları nedeniyle gerekebilir.
Otopsi asistanlığı	Gerekli	Biyolojik sıvılarla temas riskine karşı.
Gıda paketleme	Gerekli	Hijyen standardı açısından zorunludur.
Elektronik kart üretimi	Seçici	Statik elektriğe karşı özel eldiven gerekebilir.
Seramik üretimi	Gerekli	Kesici kenarlar ve toz riskine karşı koruma sağlar.
Nakliyat ve taşıma	Seçici	Yükün cinsine göre koruma gerekebilir.
Kalorifer kazanı temizliği	Gerekli	Sıcak yüzey ve kurumla temas nedeniyle zorunludur.
Oto boya atölyesi	Gerekli	Kimyasal solventlere karşı korur.
Matbaa çalışanı	Seçici	Mürekkep ve çözücülere temas olabilir.
Gemi gövdesi raspalama	Gerekli	Metal çapaklara karşı el koruması sağlar.
İplik boyama	Gerekli	Boya maddeleri ve sıcaklık riski vardır.
İnşaat kalıp montajı	Seçici	Vidalı bağlantılar nedeniyle koruma gerekebilir.
Kalite kontrol (elle test)	Seçici	Ürün yüzeyine ve sektöre bağlı olarak değişir.
Ağaç kesimi (motorlu testere ile)	Gerekli	Kesilmeye dayanıklı özel eldiven gereklidir.

İş Türü	Eldiven (KKD) Kullanımı	Gerekçe
Su tesisatı montajı	Gerekli	Keskin kenarlar, paslı yüzeyler ve suya temas riski.
Elektrikli el aletleri kullanımı	Seçici	Tutma hassasiyeti gerekir; ince eldiven tercih edilebilir.
Havai fişek üretimi	Yasak	Statik elektrik ve patlama riski nedeniyle.
Geri dönüşüm ayrıştırma	Gerekli	Bulaşıcı atıklar ve kesici cisimlerle temas mümkündür.
Metal kaynak dikişi kontrolü	Gerekli	Sıcaklık ve metal çapaklarına karşı korur.
Boya sökme işlemi (kimyasal bazlı)	Gerekli	Kimyasallara karşı bariyer sağlar.
Dökümhane kalıp temizliği	Gerekli	Sıcak, tozlu ve kesici ortam nedeniyle.
LPG dolum istasyonu çalışması	Gerekli	Gaz teması ve kimyasal yanık riski vardır.
Deri işleme	Gerekli	Kimyasal tuzlar ve asitlerle temas söz konusu olabilir.
Dış cephe cam temizliği (ip ile erişim)	Seçici	Tutunma hassasiyeti gerektirir; eldiven kaygan olmamalı.
Kablo sıyırma ve montaj	Seçici	Kesici uçlar ve iletkenlik riski var.
Gemi içi izolasyon döşeme	Gerekli	Elyaf ve cam yünüyle teması önler.
Maden ocağı yüzey işçiliği	Gerekli	Mekanik ve kimyasal tehlikelere karşı koruma.
Asansör montajı	Seçici	Mekanik parçalarda tutuş hassasiyeti gerekir.
Süt sağım ve mandıra işçiliği	Gerekli	Hijyen gerekliliği ve hayvan kaynaklı mikroorganizmalar.
Oto elektrik arıza tespiti	Seçici	Kısa devre ve yağlı yüzeylerde koruma gerekebilir.
Liman yükleme boşaltma	Gerekli	Ağır yükler ve kaygan yüzeylerle temas riski.
Boya kabini operatörlüğü	Gerekli	Solvent ve boya partiküllerine karşı el koruması.
Evsel temizlik	Seçici	Temizlik ürünlerine ve deterjanlara temas olabilir.
Vinç kanca sabitleyici (işaretçi)	Seçici	Takılma riski varsa eldiven kullanılmamalıdır.

İş Türü	Eldiven (KKD) Kullanımı	Gerekçe
Akü şarj ve bakım işleri	Gerekli	Asit sızıntılarına karşı kimyasal koruma gerektirir.
Laboratuvar kimyasal deney	Gerekli	Ciltle teması zararlı olabilecek reaktif maddeler kullanılır.
Yüksek gerilim trafosu bakımı	Yasak	Eldiven iletkenlik riskini artırabilir, özel izole eldiven gerekebilir.
Tır şoförlüğü (yükleme hariç)	Seçici	Eldiven genellikle gerekmez, yüklemede tercih edilebilir.
Alçı ve sıva ustalığı	Gerekli	Kimyasal tahriş ve cilt kuruluğu riskine karşı gereklidir.
Diş teknisyenliği	Gerekli	Hijyen, biyolojik madde ve kimyasal temas riski nedeniyle.
Tersane raspa ve boya	Gerekli	Metal çapaklar, boya ve solvent teması riski vardır.
Pastane üretim alanı	Gerekli	Gıda güvenliği açısından zorunlu.
Su altı kaynakçılığı	Gerekli	Su geçirmez ve kesilmeye dayanıklı eldiven gerektirir.
Vinç bakım onarım	Gerekli	Yağ, gres, metal parçaları ve kesici uçlara karşı korur.
İlaç üretim hattı	Gerekli	GMP kuralları gereği hijyen eldiveni zorunludur.
Mobilya montaj ustalığı	Seçici	Vidalar, kesici parçalar varsa eldiven gerekebilir.
Termik santral kazan temizliği	Gerekli	Isıya dayanıklı ve toz geçirmez eldiven gerektirir.
Spor salonu eğitmenliği	Seçici	Genelde gerekmez, ağırlık taşıma için tercih edilebilir.
Kalıpçılık (metal enjeksiyon)	Gerekli	Yüksek sıcaklık ve keskin kenar riski nedeniyle.
Oto lastik değişimi ve balans	Gerekli	Yağ, kir ve metal kenarlara karşı koruma sağlar.
Endüstriyel çamaşırhane operatörlüğü	Gerekli	Kimyasallar ve yüksek ısıya karşı bariyer sağlar.
Raf montajı ve depolama işleri	Seçici	Kesici parçalara temas varsa gereklidir.
Gemi motor dairesi temizlik	Gerekli	Yağ, gres ve kontamine yüzeyler nedeniyle eldiven zorunludur.
Döner parça taşlama makinesi (diskli)	Yasak	Eldiven takılması durumunda dönüşe takılarak ciddi yaralanma riski oluşur.

İş Türü	Eldiven (KKD) Kullanımı	Gerekçe
Gıda depolama (soğuk hava deposu)	Gerekli	Soğuk yanıkları ve hijyen gerekliliği için.
Fotoğraf baskı laboratuvarı	Gerekli	Kimyasal çözücülere karşı cilt koruması gerekir.
Beton mikseri operatörlüğü	Seçici	Mikser bakımında gerekebilir; kabin içi kullanımda genellikle gerekmez.
CNC operatörlüğü	Seçici	Eldiven, döner parçalara takılma riski taşıyabilir; sadece iş parçası taşırken kullanılmalı.
Et işleme tesisi	Gerekli	Kesici aletler ve hijyen açısından zorunludur.
Kağıt kesim ve ambalaj makinesi kullanımı	Yasak	Döner bıçak ve makaralara takılma riski taşır.
Hurdacılık ve metal geri dönüşüm işleri	Gerekli	Kesici ve paslı yüzeylerle temas yaygındır.
Sondaj kuyusu açma	Gerekli	Yağ, çamur ve mekanik darbelere karşı koruma sağlar.
Tıbbi atık taşıma	Gerekli	Biyolojik riskler ve kontaminasyon için bariyer oluşturur.
Hassas elektronik devre lehimleme	Seçici	Statik elektrik oluşumuna dikkat edilmelidir; antistatik eldiven gerekebilir.
Tavan arası izolasyon	Gerekli	Cam yünü ve tozlu ortamdan cildi korumak için.
Petrokimya rafineri bakımı	Gerekli	Kimyasal buharlar ve dökülmelere karşı dirençli eldiven gerekir.
Sahne kurulum ve aydınlatma teknik işleri	Seçici	Tutunma hassasiyeti gerektirir, ince eldiven uygun olabilir.
Seramik ve cam dekor işçiliği	Gerekli	Keskin kenarlara ve cam tozuna karşı koruma sağlar.
Hayvan barınağı görevlisi	Gerekli	Isırık, tırmalama ve biyolojik riskler için gereklidir.
Taş ocağı delici-çıkarıcı	Gerekli	Titreşim, toz ve kesici yüzeylere karşı el koruması gerekir.
Grafik baskı makineleri operatörlüğü	Seçici	Mürekkep ve çözücüler için eldiven gerekebilir; makine çalışırken dikkat edilmeli.
Kalaylama ve lehim kaplama işleri	Gerekli	Yüzey sıcaklığı ve metal buharları ile temas riski.
Eğlence parkı operatörlüğü	Seçici	Genel kullanımda gerekmez; bakım veya temizlikte kullanılabilir.
Yangın söndürme (itfaiyeci)	Gerekli	Isı, darbe ve kimyasal risklere karşı özel koruyucu eldiven şarttır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Koruyucu eldivenler (KKD) https://oshwiki.osha.europa.eu/en/themes/protective-gloveshttps://oshwiki.osha.europa.eu/en/themes/protective-gloves

⭐️⭐️ Eldiven (KKD) Risk Paradigmasını Anlamak: Bölüm I. https://www.researchgate.net/publication/258021976_Understanding_the_Glove_Risk_Paradigm_Part_I

⭐️⭐️ Eldiven (KKD) Risk Paradigmasını Anlamak: Bölüm II. https://www.researchgate.net/publication/258021980_Understanding_the_Glove_Risk_Paradigm_Part_II

⭐️⭐️ Güvenlik Eldivenlerinin (KKD) Arkasındaki Bilim: El Korumasını Sağlayan veya Bozan 5 Faktör https://ohsonline.com/Articles/2025/03/14/Pub-Icasas.aspx

⭐️⭐️ Doğrudan Fiziksel, Kimyasal ve Mikrobiyolojik Kontaminasyon Yoluyla Eldiven Riskinin Arttırılması Potansiyeli https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0362028X2400067X

⭐️⭐️ Eldiven (KKD) takmaya devam etmek: Hasta bakımında riskli bir davranış https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8336026/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği29 Haziran 2025

27 Haziran 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri

Paraşüt tipi emniyet kemeri, düşüş riskine karşı işçiyi destekleyen ve düşüş anında vücudu güvenli bir şekilde durduran tam vücut sarmalı koruyucu sistemdir.

Paraşüt tipi emniyet kemeri (tam vücut emniyet kemeri), yüksekte çalışma güvenliğinde kullanılan en önemli kişisel koruyucu donanımlardan biridir.

🧩 🧩 🧩

1. Ana Parçaları

1.1 Omuz Askıları (Shoulder Straps)

Vücut ağırlığını taşımaya yardımcı olur.
Genellikle ayarlanabilir ve dayanıklı polyester malzemeden yapılır.
Sürtünmeye ve UV ışınlarına dayanıklıdır.

Omuz Askıları (Shoulder Straps)

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Askılarda aşınma, yırtık veya kopma	Düşüş anında destek kaybı → ağır yaralanma veya ölüm	Günlük kontrol ile tespit edilmeli, zarar görmüş kemer hemen kullanım dışı bırakılmalı ve yenisiyle değiştirilmelidir.
Askıların gevşek takılması	Vücudun kemerde kayması → iç organ zedelenmeleri, omurga hasarı	Kullanmadan önce kullanıcıya özel ayar yapılmalı; sıkılık test edilmelidir.

1.2 Bacak Askıları (Leg Straps)

Kullanıcının kalçalarının altından geçirilir.
Düşüş sırasında kişinin vücudunun kemere sabit kalmasını sağlar.
Ayarlanabilir tokalar içerir.

Bacak Askıları (Leg Straps)

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Kayışların aşırı sıkı ya da gevşek olması	Düşüş sırasında kan dolaşımının kesilmesi ya da kayma sonucu yaralanma	Askılar kişiye göre ayarlanmalı; bir parmak genişliğinde boşluk bırakılmalı.
Tokaların deformasyonu, paslanması	Açılma veya kopma riski → düşüş sırasında ölümcül sonuç	Tokalar kontrol edilmeli, bozulmuş parçalar yenilenmeli. Paslanmayı önleyici bakım yapılmalı.

1.3 Göğüs Askısı (Chest Strap)

Omuz askılarını birbirine bağlar.
Denge sağlar, askıların kaymasını engeller.
Ayarlanabilir olmalıdır.

Göğüs Askısı (Chest Strap)

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Askının takılmaması veya gevşek bırakılması	Vücudun kemerden kayması → boğulma riski, üst vücut travması	Kullanımdan önce mutlaka takılmalı ve ortada sabitlenmiş olmalı.
Tokaların kopması	Kemerin üst kısmı sabit kalmaz → düşüşte denge kaybı	Tokalar metal olmalı, deformasyon varsa kemer değiştirilmelidir.

1.4 Dorsal (Sırt) D-Halkası

Düşüş durdurma sistemlerine bağlanma noktasıdır.
Kemerin sırt kısmında, iki omuz arasına konumlanır.
EN 361 standartına uygun olmalı ve 15 kN kuvvet taşıyabilmelidir.

Dorsal D-Halkası (Sırt Bağlantı Noktası)

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
D-Halkasında çatlak, eğilme, pas	Düşüş anında kopma riski → ölümcül düşüş	EN 361 sertifikalı ve sağlam malzemeden olmalı, düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Yanlış konumlandırma (omuz hizası yerine bele yakın)	Düşüş sırasında kullanıcı ters dönebilir → baş travması	Bağlantı noktası omuz hizasında olmalı, kullanım öncesi kontrol edilmelidir.

1.5 Yan D-Halkaları (Opsiyonel)

Pozisyonlandırma için kullanılır (örneğin enerji direği çalışmaları).
Bel hizasında bulunur.
Düşüş durdurma için değil, destek için kullanılır.

Yan D-Halkaları (Pozisyonlandırma Halkaları)

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Yan D-halkalarının düşüş durdurmada kullanılması	Beklenmeyen şekilde kopma → ciddi yaralanma	Kullanım amacı dışına çıkılmamalı, sadece pozisyonlama için kullanılmalıdır.
D-halkasının gevşek montajı	Bağlantı kancası kurtulabilir	Montaj noktaları üretici talimatlarına uygun olarak sabitlenmeli.

1.6 Karın Halkası (Ventral D-Halkası) – Opsiyonel

Dağcılık, endüstriyel ip erişim gibi özel uygulamalarda kullanılır.
Oturma kemeriyle birlikte kullanılabilir.

1.7 Bel Kemeri / Destek Kuşağı (Belt Support)

Uzun süreli çalışmalarda bel desteği sağlar.
Kullanıcı konforunu artırır.

Bel Desteği (Support Belt) – opsiyonel

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Kayışın gevşekliği ya da kopması	Bel bölgesinde ağrı, kullanım konforsuzluğu	Doğru ayar yapılmalı, kopuk/gevşek destekler değiştirilmelidir.
Destek kemerinin düşüş sırasında kullanılması	Düşüş durdurma amacı için tasarlanmadığı için ciddi hasar	Sadece konfor ve pozisyonlama için kullanılmalı, düşüşe yönelik yükleme yapılmamalı.

Dikişler ve Bağlantı Noktaları

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Dikişlerde açılma, kopma	Kemerin güvenliğini tamamen kaybetmesi → düşüş	Renkli iplikli dikişler sayesinde hasar kolayca gözlemlenebilir; hasarlı ürünler kullanım dışı bırakılmalı.
Aşırı ıslaklık, UV maruziyeti	Liflerde zayıflama, zamanla dikiş kopmaları	Ürün kuru ve serin yerde muhafaza edilmeli, kullanım sonrası temizlenmeli ve kurutulmalı.

🛠️ 🛠️ 🛠️

2. Teknik Özellikler

Özellik	Açıklama
Malzeme	Yüksek dayanımlı polyester veya naylon kumaş
Taşıma Kapasitesi	En az 100 kg (çoğu model 140 kg+ taşıyabilir)
Düşüş Kuvvet Dayanımı	Minimum 15 kN (EN 361 standardı)
Ağırlık	1.2 – 2.5 kg arasında değişebilir
Renk	Yüksek görünürlük için genellikle sarı, turuncu, kırmızı
Sertifikalar	EN 361 (Avrupa), ANSI Z359.1 (ABD), CE, ISO 10333
Dikişler	Renkli ve yüksek mukavemetli ipliklerle güçlendirilmiş
Bağlantı Tokaları	Paslanmaz çelik, alüminyum veya yüksek mukavemetli alaşımlar

⚙️ ⚙️ ⚙️

3. Ek Donanımlar ve Bileşenler

Enerji Emici Lanyardlar (Bağlantı İpleri)

Olası Sorun	Muhtemel Sonuç	Çözüm Yolu
Enerji emici sistemin açılması/kullanılmış olması	Tekrar kullanımda düşüş enerjisini absorbe etmez → ağır yaralanma	Her kullanımdan sonra görsel kontrol yapılmalı; açılmış emici değiştirilmeli.
Lanyard yıpranması veya kopması	Düşüşte korumasızlık	Lanyardlar periyodik olarak kontrol edilmeli ve sertifikalı ürünlerle değiştirilmelidir.

3.1 Enerji Emici Bağlantılar (Shock Absorber)

Düşüş anında oluşan enerjiyi emer, kullanıcının vücuduna iletilen kuvveti azaltır.
Genellikle lanyard (bağlantı ipi) ile birlikte gelir.

3.2 Lanyard (Emniyet Halatı)

Kullanıcıyı sabit bir noktaya bağlar.
Sabit uzunlukta ya da geri sarımlı (retractable) olabilir.

3.3 Karabinalar ve Kancalar

D-Halkalarla bağlantıyı sağlar.
Otomatik kilitleme sistemleri tercih edilmelidir.

3.4 Kask ile Kombinasyon

Baş koruması için sertifikalı endüstriyel kasklar kullanılır.
Kemer ile birlikte entegre kullanıldığında tam koruma sağlar.

🧪 🧪 🧪

4. Bakım ve Kontrol

4.1 Günlük Kontroller

Yırtık, kesik, aşınma, pas, deformasyon var mı kontrol edilir.
Dikişler sağlam mı kontrol edilir.
D-Halkalarının deformasyonu gözlenir.

4.2 Periyodik Test ve Belgelendirme

En az yılda bir uzman tarafından detaylı kontrol yapılmalıdır.
Kullanım kayıtları tutulmalı (seri no, üretim tarihi, kontrol tarihi).

Dikkat

Her kullanım öncesi emniyet kemeri detaylı gözle kontrol edilmeli.
Her yıl uzman denetiminden geçmeli.
Üzerinde üretim tarihi ve seri numarası olan ürünler tercih edilmeli.
Kullanım ömrü genellikle 5 yıldır (üreticiye göre değişebilir).
Etiketleri yıpranmış ürünler hemen kullanım dışı bırakılmalıdır.

Standartlar

Standart	Açıklama
TS EN 361	Düşüş durdurucu tam vücut kemeri standardı
TS EN 358	Pozisyonlandırma sistemleri için kemer standardı
TS EN 813	Oturma tipi kemerler için standard
ANSI Z359.1	ABD düşüş durdurma sistemleri standardı

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

Omuz, bel ve bacak destek noktaları
Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
CE işareti ve üretici beyanı
Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.

🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği27 Haziran 2025

10 Haziran 2025

Hava Durumu Ruh Halimizi, Ruh Halimiz İş Güvenliğimizi Etkiliyor

İklime Bağlı Ruh Hali Değişikliklerinin Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımına Etkisi

Günlük yaşantımızda hava durumu sadece ne giyeceğimizi değil, nasıl hissedeceğimizi, nasıl çalışacağımızı ve hatta ne kadar dikkatli olacağımızı da etkiler.

İş yerlerinde bu durum daha da önemlidir çünkü çalışanların ruh hali, güvenlik uygulamalarına uyumlarını doğrudan etkiler. Özellikle iş güvenliğinin vazgeçilmez bir unsuru olan Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) kullanımı, ruhsal ve çevresel faktörlerden etkilenmektedir.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Ruh Hali, İklim ve İnsan Psikolojisi

İnsanlar doğrudan doğa ile iç içe bir canlıdır. Mevsim geçişleri, sıcaklık, nem, rüzgâr ve güneş ışığı gibi iklimsel faktörler psikolojik durumlarımızda değişikliklere yol açar.

Örneğin;

Yaz aylarında artan sıcaklıklar sinirlilik, bıkkınlık ve dikkat dağınıklığına neden olabilir.
Kış aylarında ise azalan gün ışığı depresif ruh halini, yorgunluk hissini artırabilir.
İlkbahar ve sonbaharda, hormon değişimleri ruh halimizi daha değişken kılabilir.

Bu duygusal iniş çıkışlar, kişinin motivasyonunu, disiplinini ve kurallara uyum düzeyini de etkiler.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

KKD Kullanımı – Alışkanlık mı, Ruh Haline Bağlı Bir Seçim mi?

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) denilince akla baretler, iş gözlükleri, eldivenler, kulak tıkaçları, solunum maskeleri, iş güvenliği ayakkabıları gelir. Bunlar, iş kazalarının önlenmesinde hayati rol oynar. Ancak birçok çalışanın KKD kullanımı konusunda ihmalkâr davrandığı da bir gerçektir.

Peki neden?

Rahatsızlık hissi: Sıcak havalarda baretin altında terlemek, maske nedeniyle nefes almakta zorlanmak, gözlüğün buğulanması gibi durumlar kişinin KKD takmaktan kaçınmasına neden olabilir.
Kişisel konfor tercihi: Soğuk havalarda eldiven takmak zor geliyorsa, birey korumayı ikinci plana atabilir.
Duygusal faktörler: Morali bozuk, motivasyonu düşük olan çalışanlar “Zaten dikkat etmiyorum, ne olacak” gibi düşüncelerle kuralları es geçebilir.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Örnek Durumlar – Ruh Hali ve KKD Kullanımı

☀️ ☀️ ☀️ ☀️ ☀️

Yaz Ortasında Bir İnşaat Şantiyesi

Yüksek sıcaklık, doğrudan güneş ışığı ve toz… İşçiler baretlerini çıkartıyor, maskelerini indiriyor. “Bunaltıyor” diyerek KKD’yi kullanmaktan kaçınıyorlar. Ancak bir işçinin kafasına düşen küçük bir vida parçası ciddi bir yaralanmaya neden oluyor. Sıcaklık kaynaklı ruhsal bıkkınlık, dikkatsizlik ve KKD ihlali birleşince kaza kaçınılmaz oluyor.

⛈️ ❄️ ⛈️ ❄️. ⛈️ ❄️

Kış Aylarında Bir Tersane

Güneş geç doğuyor, erken batıyor. Sabah işe gelen çalışanlarda hâlâ uykulu, bezgin bir ruh hali var. İş başı yapıldığında gözlük, eldiven ve reflektif yelek takmak zor geliyor. “Nasılsa şimdi denetim yok” diyerek çalışanlar kuralı es geçiyor. Sonuç: Soğuk metal yüzeyde çıplak elle çalışan bir işçi elini kesiyor.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Ruh Haline Bağlı KKD Uyumsuzluğu – Sonuçları

Kazalar artar: Ruh hali nedeniyle dikkatsizlik ve koruyucu önlemleri ihmal etme kazalara zemin hazırlar.
Disiplin zayıflar: Ekip içinde bir kişi kuralı ihlal ettiğinde diğer çalışanlar da bunu model alabilir.
İş verimi düşer: Psikolojik olarak dalgın olan çalışanlar işlerini yavaş yapar, iş yükü artar.
İşveren riski yükselir: KKD kullanılmadığında meydana gelen kazalarda işverenin sorumluluğu artar.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

İklimle Değişen Ruh Haline Karşı Ne Yapılabilir?

1. İş Güvenliği Eğitimlerine Psikoloji Entegre Edilmeli

Sadece kuralları öğretmek yetmez. Çalışana ruh halinin performansına ve güvenliğine etkisini anlatmak gerekir. “Yorgun olabilirsin ama gözlüğünü takmazsan daha çok üzülürsün” gibi mesajlar etkili olabilir.

2. Mola Düzenlemeleri Mevsime Uygun Olmalı

Sıcak havalarda daha sık ve gölgede dinlenme molaları,
Soğuk havalarda ısıtmalı dinlenme alanları sunulmalı.

Bu, fiziksel rahatlamayı artırarak psikolojik direnci destekler.

3. Görsel ve Duygusal Uyarılar

Baretlere, duvarlara, molalarda kullanılan araçlara dikkat çekici görseller asılabilir:
“Bugün sıcak, sinirliyiz ama yine de gözlüğümüzü takıyoruz!” gibi…

4. Mevsimsel KKD Seçimi

Yazlık – kışlık KKD seçenekleri sunulmalı. Nefes alabilir kumaşlar, terletmeyen eldivenler, buğu yapmayan gözlükler gibi alternatiflerle konfor sağlanmalı.

5. Ruh Hali Anketleri ve Destek Hizmetleri

Haftalık ruh hali değerlendirme anketleri, çalışanların psikolojik durumunu gözlemlemeye olanak tanır. Gerekirse işyeri hekimi ya da psikoloğu ile görüşme sağlanabilir.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Çözüm Odaklı Öneriler

Sorun	Etki	Çözüm
Sıcak havalarda sinirlilik	KKD’yi çıkarma eğilimi	Gölgeli alanlar, hafif KKD seçimi
Soğukta isteksizlik	Eldiven, gözlük takmama	Isıtmalı molalar, ısınma egzersizleri
Gün ışığının azlığı	Moral bozukluğu	Renkli ve pozitif uyarı görselleri
Dikkat dağınıklığı	KKD unutma	Denetim sıklığını artırmak, ekip lideri hatırlatmaları
Psikolojik yorgunluk	KKD’yi gereksiz görme	Psikolojik destek, motivasyon konuşmaları

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

İş sağlığı ve güvenliği yalnızca fiziksel kurallar bütünü değildir; aynı zamanda bir davranış, bir alışkanlık ve bir psikolojik dayanıklılık testidir.

İklime bağlı olarak değişen ruh halimiz, bu kurallara uyumumuzu etkileyebilir. Bu durumun farkında olan işverenler ve çalışanlar, sadece daha güvenli bir çalışma ortamı oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda iş yerinde daha yüksek bir refah düzeyi de sağlar.

Unutmayalım ki; sıcak, soğuk, yağmur veya rüzgar… Mevsim ne olursa olsun, kişisel koruyucu donanım hayati bir güvenlik duvarıdır. Ruh halimiz ne durumda olursa olsun, KKD’miz bizim kalkanımızdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yağmur yağsın ya da güneş açsın: Hava durumunun ruh halini nasıl etkilediğine dair bireysel farklılıklar https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21842988/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21842988/

⭐️⭐️ Ortam sıcaklığı ve ruh sağlığı: sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(23)00104-3/fulltexthttps://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(23)00104-3/fulltext

⭐️⭐️ Sıcak hava ile zayıf ruh sağlığı sonuçları arasında bir ilişki var mı? Sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412021001586

⭐️⭐️ Mevsimlerin ve havanın uzunlamasına çok modlu algılama yoluyla ölçülen uyku düzenleri üzerindeki etkileri https://www.nature.com/articles/s41746-021-00435-2

⭐️⭐️ Güneşli Bir Günde Hayat Daha Mı İyi Görünüyor? Günlük Hava Koşulları ile Yaşam Memnuniyeti Yargıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3695376/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni10 Haziran 2025

6 Haziran 2025

İzmit Körfezi’ndeki Tersane Çalışanları İçin Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Risklerin Analizi

İzmit Körfezi’ndeki Tersane Çalışanları İçin Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Riskler

Türkiye’nin önemli sanayi ve lojistik merkezlerinden biri olan İzmit Körfezi, aynı zamanda yoğun tersane faaliyetlerinin gerçekleştiği bir kıyı – deniz faunasının çeşitliliği, tersane çalışanlarını biyolojik anlamda çeşitli risklerle karşı karşıya getirmektedir.

Gemi inşa, bakım, onarım ve geri dönüşüm faaliyetleri yürütülen bu bölgede, deniz ve kıyı faunasından kaynaklanan biyolojik riskler tersane çalışanları için önemli bir iş sağlığı ve güvenliği (ISG) sorunu oluşturmaktadır.

İzmit Körfezi’nde faaliyet gösteren tersaneleri temel alarak hazırladığım tersanelerde çalışan personellerin maruz kaldığı faunadan kaynaklı biyolojik tehditlerin, bu tehditlerin kaynaklarının, olası etkilerinin, risk değerlendirme yöntemlerinin ve etkili kontrol önlemlerinin, bir çoğu farklı lokasyonlarda bulunan tersane çalışanları için de geçerli olduğu bilinmelidir.

Farklı coğrafi alanlarda – faunanın barındırdığı canlılarda da çeşitliliği etkiler. O sebeple; Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Risklerin, çalışma alanının (Tersanenin) bulunduğu yere özel yapılması gerekir.

Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Tehlikelerin Tanımı

İzmit Körfezi Faunasının içinde; (Verilen rakamlar zaman içerisinde farklı nedenlerle değişebilir)

Mikroorganizmalar (Genel bakteri, mantar, virüsler)
Omurgasızlar (Deniz kestaneleri, kabuklular, deniz anemonları
Balıklar (2 familyaya ait 3 tür kıkırdaklı balık, 31 familyaya ait 50 tür kemikli balık olmak üzere toplam 33 familyaya ait 53 tür)
Kuşlar (Martı, Karga, Serçe gibi halk arasında adı çok bilinenlerle birlikte, 42’si Yerli, 21’i Yaz Göçmeni, 22’si Kış Göçmeni ve 8’i Transit Göçer olmak üzere 11 takımdan 31 familyaya ait 93 kuş türü mevcuttur.)
Deniz memelileri (Az da olsa)

yer almaktadır.

Bu organizmalarla doğrudan ya da dolaylı temas sonucunda yaralanma, enfeksiyon, alerjik reaksiyonlar, zehirlenmeler ve psikososyal etkiler ortaya çıkabilmektedir.

Biyolojik Risk Kaynakları ve Vektörleri

Tersanelerde görülen biyolojik riskler genellikle aşağıdaki kaynak ve vektörler aracılığıyla yayılır:

Kıyı Canlıları

Deniz kestaneleri, midyeler, yosunlar gibi canlılar iskelelerde, gemi karinalarında ve çevresindeki alanlarda yoğun olarak bulunur. Bu canlılara temas, deride kesi, batma, tahriş ya da alerjik reaksiyona yol açabilir.

Kıyı Kuşları

Kuş dışkısı ile taşınan histoplazmoz, kriptokokkoz ve psittakoz gibi hastalıklar çalışanlar için solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.

Mikroorganizmalar

Tersanelerde su birikintileri, rıhtım atıkları, balık artıkları gibi organik kirlilikler, bakteri ve mantar üremesine ortam sağlar. Bu durum cilt enfeksiyonları, mantar hastalıkları ve göz rahatsızlıkları gibi çeşitli biyolojik tehlikelere neden olur.

Denizsel Allerjenler

Balık pulları, kabuklu canlı proteinleri gibi maddeler tersane çalışanlarında alerjik reaksiyonlara (dermatit, astım vb.) yol açabilir.

Biyolojik Risklerin Etkileri

Tersane çalışanları üzerinde biyolojik tehlikelerin yaratabileceği başlıca etkiler şunlardır:

Fiziksel Yaralanmalar: Deniz kestanesi batması, midye kesiği gibi durumlar.
Enfeksiyonlar: Bakteriyel (stafilokok, E.coli), fungal (candida, aspergillus) ve viral enfeksiyonlar.
Alerjik Reaksiyonlar: Cilt dökülmeleri, astım, kontakt dermatit.
Zehirlenmeler: Deniz anemonları, kirli balık temelli toksin etkileri.
Psikososyal Etkiler: Deniz hayvanlarıyla ani karşılaşma sonucu korku, stres.

Kontrol Önlemleri ve Tersaneye Özel Pratik Yaklaşımlar

Biyolojik risklerin kontrol altına alınması için uygulanabilecek başlıca tersane odaklı çözümler:

Mühendislik Kontrolleri: Kaymaz zemin kaplamaları, kuş kovucu ses sistemleri, tahliye suyu dezenfeksiyonu.
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Suya dayanıklı eldiven, tam kapalı giysiler, filtreli maskeler, vizör.
Eitim ve Bilinçlendirme: Biyolojik tehlike tanıma, ilk yardım, hijyen kuralları, alerjen uyarıları.
Hijyen Önlemleri: Eldivenle çalışma, günlük temizlik, dezenfeksiyon protokolleri.
İzleme ve Denetim: Biyolojik risklerin periyodik kontrolü, saha gözlemi, risk matrisinin güncellenmesi.

Sonuç ve Öneriler

İzmit Körfezi tersanelerinde biyolojik tehlikeler, çalışan sağlığı ve iş güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Bu risklerin farkına varılması, risk değerlendirmesi yapılması ve etkin önlemler alınması, hem bireysel hem kurumsal açıdan zararlı sonuçların önüne geçecektir. Tersanelerde biyolojik risklerin izlenmesi, çalışan eğitimi ve KKD kullanımı konusunda sürekli iyileştirme faaliyetleri planlanmalıdır. Ayrıca, bu yazıda sunulan 5×5 risk matrisi gibi sistematik yaklaşımlar, biyolojik tehlikelerin pratik olarak kontrol altına alınmasında çok önemli bir aracıdır.

Kaynaklar

İSGÜM (T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
WHO Occupational Health Guidelines
Denizcilik Genel Müdürlüğü Yayınları
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Biyolojik Risk Raporları
Yerel Tersane ISG Uygulamaları Raporları

Tehlikelerin sistematik olarak belirlenmesi ve kontrol altına alınabilmesi için, çok yaygın olarak kullanılan 5×5 Risk Matrisi tercih ettim.

İzmit Körfezi’ndeki faunadan kaynaklanan biyolojik tehditlerin tersanelerde çalışan personel üzerindeki etkilerine odaklanan 5×5 Risk Matrisinde yöntem,

Olasılık (1: çok düşük – 5: çok yüksek),

Şiddet (1: ihmal edilebilir – 5: ölümlü) çarpımı ile risk skoru hesaplamasına dayanmaktadır.

Risk Skoru Ölçeği

1–4: Düşük – Kabul edilebilir risk, rutin kontroller yeterlidir.
5–9: Orta – Takip edilmeli, risk azaltılmalıdır.
10–15: Yüksek – Acil kontrol önlemleri alınmalıdır.
16–25: Çok Yüksek – İş durdurulmalı, risk ortadan kaldırılmadıkça faaliyete devam edilmemelidir.

Bu matrise dayalı olarak 100 farklı biyolojik risk örneği tanımladım, bunlar arasında deniz kestanelerinin batmasından kuş dışkısına, yosun kayganlığından deniz anemonu zehirlenmesine kadar geniş bir yelpazede tehditleri değerlendirdim.

Pek tabi ki sizlerin de tecrübe ve öngörüleri ile katkı sunmaları sayesinde çok daha iyi hale geleceğine eminim.

Saygılarımla…

İzmit Körfezi Tersane Çalışanları İçin Fauna kaynaklı Biyolojik Risk Matrisi

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Deniz anası teması sonucu cilt yanığı	Yüzey çalışmaları	3	3	9	Orta	Eldiven, uzun kollu giysi, temizlik sonrası antiseptik
Yosun kaplı yüzeyde kayma	Rıhtım / kızak	4	3	12	Yüksek	Zemin temizliği, kaymaz tabanlı ayakkabı
Mikroskobik plankton temasıyla göz enfeksiyonu	Hava / su zerrecikleri	2	3	6	Orta	Koruyucu gözlük, hijyen eğitimi
Midye kabuklarıyla kesik ve enfeksiyon riski	Gemi altı temizliği	3	4	12	Yüksek	Eldiven, ilk yardım malzemesi erişimi
Deniz böceklerinin sokması	Yüzey işçiliği	2	2	4	Düşük	Alan kontrolü, sokmaya karşı ilk yardım eğitimi
Deniz piresi kaynaklı cilt tahrişi	Gemi altı dalışı	3	2	6	Orta	Koruyucu kıyafet, duş alanı temizlik
Kirli balast suyu temasıyla cilt enfeksiyonu	Balast tank işleri	2	4	8	Orta	Eldiven, önlük, el hijyeni prosedürü
Deniz kabuklularına temas sonucu alerjik reaksiyon	Vinç platformları	2	3	6	Orta	Alerji eğitimi, tıbbi müdahale prosedürü
Liman sinekleri kaynaklı kaşıntı ve kızarıklık	Açık alan çalışma	4	2	8	Orta	Böcek kovucu sprey, kapalı kıyafet
Kuş dışkısından bulaşan zoonotik mikroorganizmalar	Açık liman alanı	3	4	12	Yüksek	Alan temizliği, el hijyeni, maske kullanımı
Deniz solucanı temasıyla ciltte kabarma	Gemi içi temizlik	2	2	4	Düşük	Eldiven, temizlik sonrası sabunla yıkama
Yosun nedeniyle düşme sonucu travma	Kaygan zeminler	4	4	16	Çok Yüksek	Uyarı levhaları, sürekli temizlik
Gemi su hattında çalışırken gözle plankton teması	Rıhtım kenarı	2	3	6	Orta	Gözlük kullanımı, göz yıkama istasyonu
Suda bulunan mikroorganizmaların solunması	Buhar / nem	3	3	9	Orta	Maske kullanımı, havalandırma
Biyo-filmli zeminle temas sonucu ayakta mantar	Duş alanları	4	2	8	Orta	Dezenfeksiyon, terlik zorunluluğu
Kirli su sıçraması ile hepatit riski	Pompa / su hortumu	2	4	8	Orta	Eldiven, yüz siperliği, eğitim
Deniz tavuğu tüyleriyle alerjik reaksiyon	Kuşlar	2	3	6	Orta	Koruyucu kıyafet, çevre kontrolü
Deniz salyangozları ile kazayla temas	İskele altı	2	2	4	Düşük	Eğitim, dikkatli taşıma kuralları
Gemi yan yüzeyinde temas sonucu mantar enfeksiyonu	Temizlik personeli	3	3	9	Orta	Eldiven, cilt koruyucu kremler
Gemi sintinesindeki biyolojik gazların solunması	Sintine temizliği	3	4	12	Yüksek	Maske, sensörle ortam ölçümü

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Balık kalıntılarından kaynaklı kötü koku ve baş ağrısı	Rıhtım / açık atık	3	2	6	Orta	Düzenli atık toplama, maske, parfüm kullanımı yasaklama
Deniz kenarı böceklerinin eldiven içine girmesi	Kıyı çalışmaları	2	3	6	Orta	Eldiven kontrolü, kolları kapatan giysi
Deniz yosunu üzerinde yürürken bilek burkulması	İskele	3	4	12	Yüksek	Kaymaz zemin, iş güvenliği uyarı levhaları
Deniz kabuklarının kesici kenarlarıyla temas	Dip temizliği	3	4	12	Yüksek	Kalın tabanlı ayakkabı, uygun eldiven
Deniz salyangozlarından kaynaklı alerjik reaksiyon	Liman taşıyıcı alan	2	3	6	Orta	Eğitim, tıbbi gözetim
Kuş dışkısındaki histoplazma mantarı solunması	Vinç kuleleri, kirişler	2	5	10	Yüksek	Solunum koruması, temizlik SOP’ları
Plankton yoğunluğu sebebiyle solunumda rahatsızlık	Buharlaşmış su zerrecikleri	2	4	8	Orta	Havalandırma, maske kullanımı
Deniz taraklarının el kesiklerine neden olması	Elle yükleme	2	3	6	Orta	Yük kaldırma eldiveni, dikkat eğitimi
Rıhtım yosunlarının kuru halde toz oluşturması	Rüzgarlı hava	3	3	9	Orta	Nemlendirme, maske
Gemi dip sularındaki anaerobik bakterilerin etkisi	Sintine, balast tankı	2	5	10	Yüksek	Solunum koruyucu, gaz dedektörü
Deniz piresinin ayak bileklerinde ısırık oluşturması	Ayak seviyesi çalışmaları	3	2	6	Orta	Bilek koruyucu, pantolon giyimi
Deniz canlısı taşıyan vinç halatına temas	Yük kaldırma ekipmanı	2	3	6	Orta	Halat kontrolü, eldiven
Küçük kabukluların el aletlerine yapışması	Elde taşınan aletler	2	2	4	Düşük	Alet temizliği rutin kontrol
Deniz maytlarının solunumla alınması	Tozlu yüzeylerden	2	4	8	Orta	Maske, alan nemlendirme
Alerjik cilt reaksiyonları (deniz poleni)	Açık alanlar	3	2	6	Orta	Cilt kapatma, antihistaminik bilgilendirmesi
Salyangoz dışkısında bakteriyel risk	Rıhtım yüzeyleri	2	3	6	Orta	Temizlik ekibi, uygun ayakkabı
Deniz böceklerinin gözle teması sonucu tahriş	Rüzgarla taşınma	2	3	6	Orta	Gözlük, vizör kullanımı
Rıhtım kenarında oluşan biofilm nedeniyle ayak kayması	Platform geçişleri	4	4	16	Çok Yüksek	Sürekli temizlik, uyarı levhası, zemin kaplama
Küçük balık kalıntılarının elle taşınması sonucu enfeksiyon	Balıkçı botları	2	3	6	Orta	Eldiven, sabunla yıkama, yara kapama
Suda bulunan protozoaların deri temasıyla tahrişi	Sıvı temaslı işler	2	3	6	Orta	Su geçirmez önlük, iş sonu duş zorunluluğu

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Balık yağı kalıntısıyla kayma	Balık nakli alanları	3	3	9	Orta	Zemin temizliği, kaymaz tabanlı ayakkabı
Deniz kabuklarının metal aksamda aşındırıcı etkisi	Gemi dış yüzeyi	3	2	6	Orta	Koruyucu kaplama, periyodik bakım
Deniz piresi nedeniyle açık yarada enfeksiyon riski	Bacak seviyesi temas	2	4	8	Orta	Kapatıcı bant, yara koruma eğitimi
Su kuşlarının saldırgan davranışı	Yiyecek/çöp çevresi	2	3	6	Orta	Atık yönetimi, uyarı levhası, personel bilgilendirmesi
Deniz salyangozu kabuğuyla ayakta zedelenme	Yüzey yürüyüşleri	2	3	6	Orta	Kalın tabanlı ayakkabı, dikkatli yürüyüş alanı planlaması
Rıhtım kıyılarında biriken organik atıkla enfeksiyon	Açık drenaj alanları	3	3	9	Orta	Drenaj temizlik planı, eldiven
Deniz yosunu kokusuyla baş dönmesi	Kapalı ortam depolaması	2	2	4	Düşük	Havalandırma sistemi, koku giderici
Kuş tüylerinin havada uçuşması sonucu alerji	Açık alan çatı işleri	3	3	9	Orta	Maske, iş sonrası duş, havalandırma
Gemi yan saclarında bakteri kolonilerinin varlığı	Boyasız metal yüzeyler	2	4	8	Orta	Antibakteriyel boya kullanımı
Deniz tavuklarının yuvaları çevresinde saldırganlık	Liman kenarları	2	3	6	Orta	Kuş bariyeri, bölge izolasyonu
Deniz kestanesi iğneleriyle ayak yaralanması	Suya yakın temizlik işleri	2	4	8	Orta	Dikkat levhası, özel tabanlı bot
Deniz kabuklarının kaynak alanlarına yapışması	Gemi altı bölgeleri	3	2	6	Orta	Temizleme spreyi, uygun eldiven
Rıhtımda sinek popülasyonunun artmasıyla kaşıntı	Durgun su bölgeleri	3	2	6	Orta	İlaçlama, kovucu kullanımı
Deniz örümceği ile karşılaşma sonucu panik ve düşme	İskele altı	2	3	6	Orta	Eğitim, bilgilendirme afişleri
Küçük yengeçlerin malzeme kutularına girmesi	Açık alan malzeme bırakımı	2	2	4	Düşük	Kapatıcı kutular, kontrol listesi
Mikroskobik yosunların deri döküntüsüne neden olması	Islak yüzey teması	3	3	9	Orta	Eldiven, temizlik ve duş zorunluluğu
Balık atıkları sebebiyle böcek çekilmesi	Atık depolama alanı	4	3	12	Yüksek	Sık atık boşaltma, böcek kapanları
Deniz böceklerinin kabuklarının solunumla alınması	Toz haline gelmiş kalıntılar	2	3	6	Orta	Maske kullanımı, alan temizliği
Deniz yılanı teması sonucu zehirlenme riski	Yüzey altı temizlik	1	5	5	Orta	Gözlemle temizlik, tıbbi müdahale hazırlığı
Gemi sintinesinde anaerobik gaz ile birlikte bakteri	Kapalı alan	2	5	10	Yüksek	Gaz ölçüm cihazı, solunum ekipmanı

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Deniz böceklerinin giysi altına girmesi	Kıyı çalışmaları	3	2	6	Orta	Tam koruyucu giysi, sık kontrol
Deniz kestanesinin iğnesiyle el delinmesi	İskele altı kontrol işleri	2	4	8	Orta	Kalın eldiven, dikkatli yer taraması
Kuşların gemi güvertelerine dışkı bırakması	Vinç kabinleri, güverte	3	3	9	Orta	Periyodik temizlik, kuş kovucu sistemler
Yosunlu zeminde düşerek yaralanma	Rıhtım, iskele geçişleri	3	4	12	Yüksek	Zemin temizliği, kaydırmaz yüzey kaplama
Deniz yüzeyindeki biyolojik atıkların ciltte tahrişe yol açması	Açık cilt teması	2	3	6	Orta	Eldiven, önlük, hızlı temizlik protokolü
Deniz midyelerinin elle temasla kesiğe neden olması	Gemi gövdesi işleri	2	3	6	Orta	Koruyucu eldiven, iş öncesi yüzey tarama
Kuş tüyü alerjenlerine uzun süreli maruziyet	Kuru malzeme depoları	2	3	6	Orta	Havalandırma, filtreli maske
Suda biriken mikroorganizmalardan enfekte sıçrama	Basınçlı su temizliği	3	3	9	Orta	Yüz koruması, vizör, su yön kontrolü
Deniz yosunu kokusunun baş ağrısı ve mide bulantısına yol açması	Kapalı depo alanı	2	2	4	Düşük	Havalandırma, kokulu atık ayrıştırması
Deniz biyofilminin merdivenlerde kayganlık yaratması	Gemi merdivenleri	3	4	12	Yüksek	Sık temizlik, kaydırmaz bant
Böcek sokması sonucu anaflaktik şok riski	Açık alan mesaisi	2	5	10	Yüksek	Epipen eğitimi, alerji bildirimi
Salyangoz kabuklarının ayak altında kayganlık yapması	Rıhtım taş zeminleri	3	3	9	Orta	Alan temizliği, uyarı levhası
Rıhtımda kuş yumurtalarının zarar görmesiyle hayvan saldırısı	Yuvaya yakın çalışma	1	4	4	Düşük	Bölge sınırlaması, bilgilendirme tabelaları
Deniz böceklerinin gece vardiyasında ışığa yönelmesi	Aydınlatmalı iskele alanı	3	2	6	Orta	Sarı ışık kullanımı, bölge planlaması
Deniz kestaneleri nedeniyle panik sonucu düşme	Liman kıyı işleri	2	4	8	Orta	Eğitim, deniz dibi gözlemi
Islak yosun temaslı iplerin el kaymasına neden olması	Vinç halatları	3	3	9	Orta	Halat kontrolü, eldiven kullanımı
Deniz kirpisi teması sonrası ciltte batma hissi	Sualtı destekli işler	1	4	4	Düşük	Koruyucu dalgıç kıyafeti, deniz tabanı taraması
Kuş dışkısıyla bulaşan psittakoz riski	Üst yüzeylerde kuş birikimi	2	5	10	Yüksek	Solunum PPE, temizlik prosedürü
Deniz kabukları arasında biriken bakteriyel atıklar	İskele taban temizliği	2	3	6	Orta	Eğitim, su geçirmez eldiven
Böcek istilasına bağlı ekipman içine yuvalama	Açıkta bırakılan makineler	2	3	6	Orta	Korunaklı depolama, düzenli kontrol

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Yosunlu halatların el kaymasına neden olması	Gemi bağlama halatları	3	3	9	Orta	Halat temizliği, eldiven kullanımı
Deniz kabuklularından yayılan kötü koku nedeniyle mide bulantısı	Rıhtım balık kalıntıları	2	2	4	Düşük	Maske, temizlik, uygun atık yönetimi
Açık alanda çalışanlarda güneş + biyolojik maruziyet sonucu deri reaksiyonu	Uzun süre açık çalışma	3	3	9	Orta	Şapka, UV giysi, güneş kremi
Rıhtım kenarında biriken ölü deniz canlılarının bakteri yayması	Atık balık alanları	3	4	12	Yüksek	Günlük temizlik, biyolojik atık bertarafı
Deniz kabuklarının vidalama bölgelerine sıkışması	Gemi kaplama işleri	2	3	6	Orta	Kontrol listesi, koruyucu eldiven
Deniz kuşlarının elektrik direklerine yuva yapması	Vinç üst noktaları	2	2	4	Düşük	Yuva önleyici sistemler
Deniz yüzeyindeki fitoplanktonun yaydığı toksin solunması	Gemi altı temizlik	2	4	8	Orta	Maske, çalışma zamanlaması, ortam havalandırması
Deniz yosunlarının ayakkabıya yapışarak içerilere taşınması	Tersane girişleri	3	2	6	Orta	Paspas sistemi, temizlik görevlisi
Kabuklu canlıların metal aksamla teması sonucu çizilme	İskele kıyı alanları	2	3	6	Orta	Koruyucu giysi, uyarı levhası
Balık taşıma sonrası el temizliği yapılmadan yemek yeme	Yemekhane öncesi temizlik	3	4	12	Yüksek	El yıkama istasyonları, farkındalık eğitimi
Rıhtım kenarındaki yosunlardan düşme sonucu yaralanma	Islak alanlar	3	4	12	Yüksek	Kaymaz zemin, alan sınırlama
Kuş dışkılarının açık ekipmana temas etmesi	Vinç/araç üstleri	2	3	6	Orta	Örtüleme, periyodik temizlik
Küçük balıkların su pompa girişlerinde tıkanmaya yol açması	Gemi tamir sırasında	2	2	4	Düşük	Giriş filtresi, ön kontrol
Gemi tanklarında biyolojik kalıntılardan metan gazı çıkışı	Tank temizliği	2	5	10	Yüksek	Gaz ölçer, solunum PPE, acil durum protokolü
Denizden alınan hava örneklerinde yüksek mikrobiyal yoğunluk	Kapalı analiz laboratuvarı	1	3	3	Düşük	Havalandırma, laboratuvar PPE
Rıhtım kıyısında bakteri kaynaklı ayak enfeksiyonu	Açık ayakkabıyla dolaşım	2	4	8	Orta	Kapalı, su geçirmez ayakkabı
Suda yüzen ölü kuş/deniz canlılarının psikolojik etkisi	Psikososyal stres	2	3	6	Orta	Psikolojik destek, bilgilendirme
Balık artıklarıyla temas sonrası göz kaşıma sonucu enfeksiyon	El temizliği eksikliği	3	4	12	Yüksek	Göz teması uyarısı, hijyen eğitimi
Gemi altındaki organizmaların gece çalışmalarında sürpriz çıkışı	Dalgıç destekli işler	2	4	8	Orta	Gözlemci bulundurma, ışık kontrolü
Deniz kökenli zararlı mikroorganizma yayılımı	Atık su, tahliye	3	5	15	Yüksek	Atık su kontrolü, dezenfeksiyon, mühendislik tedbirleri

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İzmit Körfezi Kıyılarında İnsan Kaynaklı Jeomorfolojik Değişimler ve Süreçler https://www.researchgate.net/publication/354732570_Izmit_Korfezi_Kiyilarinda_Insan_Kaynakli_Jeomorfolojik_Degisimler_ve_Surecler

⭐️⭐️ Kocaeli’de Tarım Ve Hayvancılık http://www.kocaeli.gov.tr/kocaelinde-tarim-ve-hayvancilik

⭐️⭐️ KÖRFEZ SULAKALANI (KOCAELİ) ORNİTOFAUNASI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/79844/T06379.pdf?sequence=1

⭐️⭐️ İZMİT KÖRFEZİ BALIKLARI VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/226532/yokAcikBilim_181926.pdf?sequence=-1&isAllowed=y

⭐️⭐️ Türkiye’de Meslek Hastalıkları ve Tersaneler (In English: Occupational Diseases and Shipyards in Turkey) https://www.researchgate.net/publication/341869003_Turkiye’de_Meslek_Hastaliklari_ve_Tersaneler_In_English_Occupational_Diseases_and_Shipyards_in_Turkey

⭐️⭐️ GEMİ İNŞA SANAYİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/ET001021.pdf

⭐️⭐️ Yılan Sokmalarının Değerlendirilmesi ve Tedavisi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553151/

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.who.int/health-topics/snakebite#tab=tab_1

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.nature.com/articles/nrdp201763

⭐️⭐️ Zehirli yılan ısırıkları: Klinik tanı ve tedavi https://jintensivecare.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40560-015-0081-8

⭐️⭐️ Yılan ısırığının kronik sağlık etkileri ve maliyeti https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590171021000102

⭐️⭐️ Antimikrobiyal Yönetimi Çağında Yılan Isırması Sonrası Antibiyotik Kullanımı https://www.mdpi.com/2072-6651/16/1/37

⭐️⭐️ Yeni nesil yılan ısırığı tedavileri ölüm oranını azaltabilir https://www.nature.com/articles/d41586-024-03818-z

⭐️⭐️ Yılan sokmasından korunma, ilk yardım ve tedavi. https://www.outdoorhaber.com/saglik/yilan-sokmasi#google_vignette

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni6 Haziran 2025

26 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-11: Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin on üçüncünde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Bu yazıda paylaştığım analizi, pentan tanklarında gerçekleştirilen temizlik ve bakım faaliyetleri sırasında, kapalı alan koşullarının neden olduğu inhalasyon kaynaklı zehirlenme risklerini değerlendirmek amacıyla hazırladım.

Kapalı ortam çalışmaları, endüstriyel güvenliğin en yüksek dikkat gerektiren başlıkları arasında yer almakta olup; özellikle uçucu organik bileşiklerin (UOB), düşük oksijen seviyesinin ve toksik gazların bir arada bulunabildiği durumlar ciddi bir sağlık tehdidi oluşturur.

Pentan, yüksek uçuculuğa ve düşük toksisite eşik değerine sahip olması nedeniyle kısa sürede ortam havasında patlayıcı ve/veya toksik konsantrasyonlara ulaşabilir.

Tank içi çalışma sırasında yetersiz havalandırma, uygun kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanılmaması, gaz ölçüm cihazlarının eksikliği ya da prosedür dışı müdahaleler, çalışanların maruz kalabileceği tehlikeyi daha da artırır.

Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski Olay Ağacı Analizi, söz konusu bakım/temizlik sürecinde oluşabilecek zehirlenme senaryolarını teknik olarak irdelemekte, olayların gelişim zincirini ve bu zincire müdahale edilebilecek noktaları ayrıntılı biçimde ortaya koymaktadır.

🔺 **HZ-11 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi**

Tehlike Başlığı: Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski (Pentan Buharı Maruziyeti)

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Tankın içi temizlik, bakım, onarım veya kontrol için girildiğinde yeterli havalandırma sağlanmadan pentan buharına maruz kalınması.

🔸 **1. Kontrol Noktası: Kapalı Alan Giriş İzni (Confined Space Entry Permit) Alındı mı?**

Evet:
- Tüm prosedürler yazılı ve imzalı; kontrol listeleri eksiksiz.
  ✅ Sonuç: Yasal ve güvenli giriş sağlanmış olur.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- İzinsiz veya prosedürsüz giriş.
  🔸 2. Kontrol Noktası: Ortam Havası Ölçüldü mü? (Pentan seviyesi, O₂, CO, H₂S vb.)
  - Evet:
    - Gaz ölçüm cihazıyla ortam havası test edilmiş, limit altı.
      ⚠️ Sonuç: Giriş yapılabilir, ancak izleme devam etmeli.
    - Risk Değerlendirmesi: Orta
  - Hayır:
    - Ölçüm yapılmadı, risk bilinmiyor.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Havalandırma Sağlandı mı?
      - Evet:
        
        Tank içine sürekli hava beslemesi yapılmış, buhar birikimi önlenmiş.
        ⚠️ Sonuç: Maruziyet ihtimali düşük.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta
      - Hayır:
        
        Kapalı ortamda buhar birikmiş olabilir.
        🔸 4. Kontrol Noktası: Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanıldı mı?
        
        Evet:
        
        Solunum maskesi, gaz dedektörü, emniyet halatı kullanıldı.
        ⚠️ Sonuç: Maruziyet olsa bile etkilenme azaltılır.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta
        
        Hayır:
        
        Hiçbir KKD kullanılmadı.
        ❌ Sonuç: Bilinç kaybı, boğulma, ölüm riski çok yüksek.
        
        Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

🧩 🧩 🧩

Özet Olarak

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	İzin alınmış, ortam ölçülmüş, havalandırma ve KKD mevcut	Düşük
2	İzin yok, ortam ölçülmemiş, havalandırma yok, KKD yok	Çok Yüksek
3	İzin var, ölçüm yapılmış ama havalandırma eksik, KKD eksik	Yüksek
4	Ölçüm yapılmamış, sadece KKD ile girilmiş	Orta-Yüksek
5	Her şey yapılmış ama anlık sızıntı/arıza sonucu ortamda pentan birikmiş	Yüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Kapalı alan giriş izni prosedürü eksiksiz uygulanmalı.
Giriş öncesi hava kalitesi ölçümleri yapılmalı; özellikle pentan, O₂ ve patlama limiti kontrol edilmeli.
Tank içine giriş yapılmadan önce zorunlu havalandırma sağlanmalı (mekanik blowerlar ile).
Personel mutlaka gaz maskesi, taşınabilir dedektör, can halatı, gözlemci kişi gibi desteklerle donatılmalı.
Kapalı alanda çalışma süresi minimumda tutulmalı, düzenli ara verilerek dışarı çıkılmalı.
Acil kurtarma planı (yanıt süresi 3 dakikadan az) hazır ve tatbik edilmiş olmalı.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Pentan tanklarında yapılan bakım ve temizlik çalışmaları, kapalı alan güvenliği açısından hem operasyonel hem de sağlık riskleri içeren çok aşamalı bir süreçtir.

Ortamda biriken pentan buharları, fark edilmeden solunduğunda merkezi sinir sistemi depresyonu, baş dönmesi, bilinç kaybı ve ileri vakalarda solunum yetmezliği gibi hayati komplikasyonlara yol açabilir.

Bu nedenle olay ağacı analizi ile kapalı alanda çalışan personelin karşılaşabileceği zehirlenme riskinin dinamiklerini, neden-sonuç ilişkileriyle teknik bir çerçevede açıklamaya çalıştım. Muhakkak ki eksikleri vardır. Sizlerin katkıları ile tamamlanacaktır.

Acil durum prosedürlerinin eksikliği, giriş izin formlarının uygulanmaması, çoklu bariyer sistemlerinin yetersizliği veya yalnız çalışma durumları, ölümcül kazalara zemin hazırlayabilir. Bu bağlamda; kapalı alan girişi öncesi gaz ölçümü yapılması, zorunlu havalandırma, güvenli giriş-çıkış sistemlerinin oluşturulması, gözcü bulundurulması ve KKD’nin uygun şekilde kullanılması gibi önlemler hayati rol oynar.

Sonuç olarak, bu analizde, yalnızca bireysel maruziyeti değil; organizasyonel, teknik ve yönetimsel boyutlarıyla sistemsel güvenlik yaklaşımını temel almakta ve kapalı alan risklerinin çok yönlü olarak kontrol altına alınmasını amaçladım.

Süreç güvenliği açısından bu tür risk analizlerinin periyodik olarak güncellenmesi ve saha personelinin bilinç düzeyinin artırılması, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün vazgeçilmez bir parçasıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Saygılarımla

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni26 Mayıs 2025