21 Ağustos 2025

İş Ayakkabısında Kayma Direnci SRA, SRB ve SRC

İş Ayakkabılarında Kayma Direnci – SRA, SRB ve SRC Test Standartlarının Teknik ve Mevzuat Temelli Analizi
Kayma Riski ve İş Güvenliği Bağlamı

İş kazalarının önemli bir kısmını kayma, takılma ve düşmeler oluşturmaktadır. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) ve SGK verilerine göre, kaymaya bağlı iş kazaları; düşmeye neden olan ikinci büyük kazalanma biçimidir ve ciddi uzuv yaralanmalarına, uzun süreli iş göremezliğe veya ölümlere neden olabilmektedir.

İş ayakkabısı, bu tür kazaların önlenmesinde en önemli kişisel koruyucu donanımlardan biridir. Ancak yalnızca “koruyucu burunlu” olmak yeterli değildir. Özellikle kaymaz taban özelliği, iş ayakkabısının performansını belirleyen kritik bir teknik kriterdir.

Bu bağlamda SRA, SRB ve SRC kodlamaları; ayakkabının uluslararası standartlara göre hangi yüzey ve koşullarda kaymazlık testlerini başarıyla geçtiğini gösteren sistematik sınıflamalardır.

EN ISO 20345 ve Kayma Direnci Test Süreci

İş ayakkabılarında kaymazlık testleri, EN ISO 20344:2021 standardının ilgili bölümlerinde tanımlanmış test metodolojilerine göre gerçekleştirilir. EN ISO 20345, koruyucu ayakkabıların özelliklerini belirlerken, EN ISO 20344 bu ürünlerin test yöntemlerini tarif eder.

Bu testlerde; ayakkabının dış tabanının, belirli eğimde ve farklı yüzey kaplamalarında, kontrollü basınç ve hızla kayma eğilimi ölçülür. Testler iki farklı düzlemde yapılır:

  • Düz test: Ayakkabı zemine düz şekilde yerleştirilir ve öne doğru kaydırılır.
  • Topuk testi: Ayakkabı zemine yaklaşık 7° eğimle yerleştirilir; bu test özellikle merdiven ve eğimli yüzey senaryolarını simüle eder.

SRA Sertifikası – Seramik Zemin + Sabun Çözeltisi

SRA sertifikası, ayakkabının seramik karolara benzeyen pürüzlü bir yüzey üzerinde, seyreltilmiş sabun çözeltisi (sodyum lauril sülfat) ile test edildiği anlamına gelir.

  • Test ortamı: Seramik karo + %0,5 sodyum lauril sülfat içeren solüsyon.
  • Minimum gereksinimler:
    • Düz yüzey: Sürtünme katsayısı (µ) ≥ 0,32
    • Topuk eğim testi: µ ≥ 0,28

SRA sertifikalı ayakkabılar, genellikle ıslak ve sabunlu ortamlar için uygundur. Gıda sektörü, mutfaklar, temizlik hizmetleri gibi alanlarda tercih edilir.

Ancak SRA yalnızca bir tür kayganlaştırıcı ile yapılan testi ifade eder. Yağ, dizel veya farklı kimyasalların bulunduğu ortamlarda yeterli güvenlik sunmayabilir.

SRB Sertifikası – Çelik Zemin + Gliserin

SRB sertifikası, daha zorlu bir yüzey ve kayganlaştırıcı ile yapılan testleri ifade eder.

  • Test ortamı: Endüstriyel çelik levha + %90 oranında gliserin çözeltisi (yoğun, kaygan sıvı)
  • Minimum gereksinimler:
    • Düz yüzey: µ ≥ 0,18
    • Topuk eğim testi: µ ≥ 0,13

SRB sınıfı ayakkabılar, yağlı-metalik yüzeylerde çalışılan sanayi alanlarında, örneğin ağır imalat, otomotiv atölyeleri, torna-tezgâh ortamları gibi zeminlerde performans gösterir.

Gliserin; gres, hidrolik yağ ve makine sıvılarının kayganlık seviyesine benzer nitelikte olduğu için, SRB testi daha agresif ve gerçekçi bir değerlendirme sunar.

SRC Sertifikası – SRA + SRB Birleşimi

SRC etiketi, bir ayakkabının hem SRA hem de SRB testlerini başarıyla geçtiği anlamına gelir. Bu da hem sabunlu seramik zeminlerde hem de yağlı çelik yüzeylerde minimum sürtünme katsayılarını sağladığını gösterir.

SRC kodlaması; çok amaçlı, kayganlık riski yüksek ve değişken zemin koşulları olan iş yerleri için en güvenli tercihtir.

  • Test sonuçları:
    • Sabunlu seramik yüzey (SRA): Düz: ≥ 0.32 / Topuk: ≥ 0.28
    • Gliserinli çelik yüzey (SRB): Düz: ≥ 0.18 / Topuk: ≥ 0.13

SRC iş ayakkabıları; gıda üretim tesisleri, tersaneler, yağ işleme alanları, kimya sektörü, inşaat şantiyeleri gibi karmaşık zemin türlerinin bulunduğu yerlerde önerilir.

Sertifika Karşılaştırma Tablosu
SertifikaTest ZeminiKayganlaştırıcıKullanım Alanı
SRASeramik karoSabun çözeltisiIslak, hijyenik alanlar (mutfak, temizlik)
SRBÇelik levhaGliserinYağlı, metalik zeminler (atölye, sanayi)
SRCHer ikisiSabun + GliserinKarmaşık ortamlar, yüksek riskli işler

Sıklıkla Karşılaşılan Hatalar

İş güvenliği uzmanları açısından, ayakkabı seçiminde sık yapılan hatalar şunlardır:

  • Sadece CE işaretine bakılması: CE tek başına kayma direncini garanti etmez.
  • SRC etiketi olmayan ayakkabıların yağlı zeminlerde kullanımı: Yetersiz sürtünme katsayısı, sahada ciddi kaza riskine neden olabilir.
  • Ayakkabı tabanının aşınmasının göz ardı edilmesi: SRC performansı, zamanla taban yüzeyindeki mikro yapının bozulmasıyla kaybolur.

Bu nedenle, SRC sertifikası tek başına yeterli değildir; ayakkabının periyodik kontrolü ve taban dokusunun bütünlüğünün korunması gerekir.

Alternatif Sertifikalar ve Gelişmiş Testler

Bazı üreticiler, EN ISO normları dışında kendi geliştirdikleri test sistemlerini veya ASTM F2913, SATRA TM144 gibi uluslararası test yöntemlerini kullanmaktadır.

  • ASTM F2913: Farklı eğim ve hızlarla sürtünme katsayısını ölçer; daha gelişmiş veri sağlar.
  • SATRA TM144: Gerçek yaşam senaryolarına göre test edilen İngiliz menşeli yöntemdir.

Ancak Türkiye’de resmi olarak tanınan kaymazlık sınıflandırmaları, EN ISO 20344 ile uyumlu olan SRA, SRB ve SRC test sonuçlarıdır.

Mevzuat Dayanağı ve Denetim Sorumluluğu

İşveren, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği, çalışanın maruz kalabileceği risklere karşı uygun kişisel koruyucu donanımı sağlamakla yükümlüdür. 28695 sayılı KKD Yönetmeliği’ne göre:

“KKD’lerin riskin türüne ve büyüklüğüne uygun olması ve ilgili teknik düzenlemeye (standardizasyona) göre test edilmiş olması zorunludur.”

Ayrıca, ayakkabının etiketleme bilgileri, sertifikasyon belgeleri, uygunluk beyanı ve kullanım kılavuzu gibi evraklar, denetimlerde iş güvenliği uzmanlarının kontrolünde olmalıdır.

Sonuç ve Uygulama Önerileri

Saha koşulları ne kadar karmaşık ve riskli ise, ayakkabının kaymazlık performansı o kadar kritik hâle gelir. Bu nedenle:

  • SRC sertifikası, karmaşık zemin risklerinde varsayılan tercih olmalıdır.
  • Sertifika bilgisi mutlaka teknik dokümanla teyit edilmelidir; sadece ürün kutusundaki işaretleme yeterli değildir.
  • Kullanım süresi sonunda taban aşınma seviyesi kontrol edilmelidir.
  • İş güvenliği uzmanları, KKD zimmet sürecine SRC belgesini ve test sertifikalarını da dahil etmelidir.

Unutulmamalıdır ki; iyi bir ayakkabı sadece koruma sağlamaz, sürdürülebilir emniyet kültürünün bir parçasıdır. Saha gözlemi, kullanıcı geri bildirimi ve periyodik değerlendirme ile desteklenmeyen hiçbir KKD, istenilen güvenlik düzeyini tek başına sunamaz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18540&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ EU-OSHA – Kişisel koruyucu ekipmanlara ilişkin (AB) 2016/425 sayılı Yönetmelik https://osha.europa.eu/en/legislation/directive/regulation-eu-2016425-personal-protective-equipment

⭐️⭐️ OSHA – Genel Endüstri için Kişisel Koruyucu Donanım https://www.osha.gov/laws-regs/federalregister/1994-04-06

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği21 Ağustos 2025
15 Ağustos 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatlarını Kullanacakların Fiziksel Sınırlarını Biliyor muyuz?

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin (tam vücut emniyet kemeri) yardımcı aparatlarını kullanacak kişilerin fiziksel sınırları, güvenli ve verimli bir kullanım sağlamak için önemli bir faktördür. Bu sınırlar, kullanıcının güvenliği ve yardımcı aparatlar arasındaki uyum için dikkate alınmalıdır.

İşte bu fiziksel sınırlarla ilgili genel bilgiler:

1. Fiziksel Sınırlar ve Kullanıcı Özellikleri

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin ve yardımcı aparatlarının doğru çalışabilmesi için kullanıcıların belirli fiziksel özelliklere uygun olmaları gerekir.

Bu sınırlar şunlardır:

1.1. Ağırlık
  • Alt sınır: 40 kg
  • Üst sınır: 120 kg
    • Kemerin ve yardımcı aparatlarının tasarımı, bu ağırlık aralığına göre yapılır. Bu sınırların dışındaki ağırlıklar, kemerin düzgün çalışmamasına veya aparatların arızalanmasına yol açabilir.
1.2. Boy
  • Alt sınır: 150 cm
  • Üst sınır: 190 cm
    • Bu boy aralığı, kemerin tüm özelliklerinin vücuda uyumlu olmasını sağlar. Daha kısa veya daha uzun kullanıcılar için özel tasarımlar gerekebilir.
1.3. Bel Çevresi
  • Alt sınır: 65 cm
  • Üst sınır: 105 cm
    • Kemerin bel kısmı, kullanıcının bel ölçüsüne göre ayarlanabilmelidir. Bu sınırların dışında olan kullanıcılar için farklı ölçülerde kemerler gerekebilir.
1.4. Omuz Çevresi
  • Alt sınır: 85 cm
  • Üst sınır: 120 cm
    • Omuz askıları, kullanıcının omuz ölçüsüne göre uyum sağlamalıdır. Bu sınırlar, kemerin omuz kısmının rahat oturması ve vücuda zarar vermemesi için belirlenmiştir.

2. Fiziksel Sınırların Aşılması Durumunda Olası Sonuçlar
2.1. Ağırlık Sınırının Aşılması
  • Sonuçlar:
    • Kemerin kapasitesini aşan kullanıcılar, kemerin dikişlerinden, karabinadan veya şok emici sistemlerden gelen baskılar nedeniyle kemerin kopması riski ile karşılaşabilirler.
    • Bağlantı noktaları veya halat sistemleri de aşırı ağırlık nedeniyle arızalanabilir.
    • Düşüş sırasında şok emici sistemler yeterince etkili olmayabilir, bu da ciddi yaralanmalara yol açabilir.
2.2. Boy Sınırının Aşılması
  • Sonuçlar:
    • Çok kısa kullanıcılar için kemerin uzunluğu yetersiz olabilir ve bel ile omuz kısımları düzgün oturmayabilir, bu da kemerin kaymasına neden olabilir.
    • Çok uzun kullanıcılar için kemer, omuz ve bel kısmında yeterli destek sağlamayabilir ve kemer rahat bir şekilde yerinde durmayabilir, bu da düşüş sırasında zarar görme riskini artırabilir.
2.3. Bel Çevresi Sınırının Aşılması
  • Sonuçlar:
    • Çok büyük bel çevresi olan kullanıcılar için kemerin bel kısmı sıkı olmayabilir veya yeterince sabitlenmeyebilir. Bu durum, kemerin kaymasına veya gevşemesine neden olabilir.
    • Kemer düzgün bir şekilde oturmadığında, emniyet fonksiyonları tam olarak çalışmayabilir ve güvenlik riski oluşturabilir.
2.4. Omuz Çevresi Sınırının Aşılması
  • Sonuçlar:
    • Omuz askıları, çok küçük bir omuz çevresi olan kullanıcılarda rahat olmayabilir, bu da kemerin kaymasına yol açabilir.
    • Çok büyük omuz çevresi olan kullanıcılar için omuz askıları yetersiz olabilir ve kemerin rahat bir şekilde vücuda oturması engellenebilir, bu da güvenlik risklerine yol açabilir.

3. Eğitim ve Bilinçlendirme
3.1. Eğitim Verilmesi Gereken Konular
  • Kullanıcıların Fiziksel Sınırları: Kişilerin kemer ve yardımcı aparatları kullanmadan önce, fiziksel sınırlarını bilmeleri ve bu sınırlar içinde kullanmaları gerektiği öğretilmelidir.
  • Fiziksel Uygunluk: Kullanıcılar, kemerin ve yardımcı aparatların doğru şekilde kullanılabilmesi için uygun fiziksel ölçülere sahip olmalıdır. Eğitmenler, kullanıcıları bu konuda bilgilendirip, kemerin kullanımı öncesinde fiziksel sınırları gözden geçirmelidir.
  • Sınır Aşımı Durumunda Güvenlik Protokolleri: Eğer kullanıcılar fiziksel sınırlarını aşıyorsa, alternatif emniyet kemeri veya yardımcı aparatları hakkında bilgilendirme yapılmalı ve bu tür durumlar için güvenlik protokolleri oluşturulmalıdır.

Sonuç olarak, paraşüt tipi emniyet kemerinin yardımcı aparatları, sadece fiziksel sınırları içinde olan kullanıcılara uygun olmalıdır. Bu sınırların aşılması, kemerin verimliliğini azaltabilir ve ciddi güvenlik riskleri oluşturabilir. Bu nedenle, her kullanıcıdan önce uygunluk kontrolü yapılmalı ve eğitim süreçlerinde bu sınırların dikkate alınması sağlanmalıdır.

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Yardımcı Aparatlarını Kullanacakların Fiziksel Sınırlarını İçeren Tablo
Fiziksel ÖzellikAlt SınırÜst SınırAçıklama
Ağırlık40 kg120 kgKemerin tasarımı, bu ağırlık aralığına göre yapılır. Ağırlık dışındaki kullanıcılar için özel tasarımlar gerekebilir.
Boy150 cm190 cmBu boy aralığı, kemerin uyumlu olmasını sağlar. Daha kısa veya daha uzun kullanıcılar için farklı tasarımlar gerekebilir.
Bel Çevresi65 cm105 cmKemeri düzgün bir şekilde oturtmak için bel çevresi bu sınırlar içinde olmalıdır.
Omuz Çevresi85 cm120 cmOmuz askıları, kullanıcının omuz ölçüsüne göre ayarlanmalıdır. Bu sınırlar dışındaki kullanıcılar için farklı ayar mekanizmaları gerekebilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

  • Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
    İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
  • Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
    Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

  • Omuz, bel ve bacak destek noktaları
  • Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
  • Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
  • Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
  • CE işareti ve üretici beyanı
  • Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

  • KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
  • Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
  • Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

  • Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
  • Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
  • Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.
🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Makaleler15 Ağustos 2025
13 Ağustos 2025

İş Ayakkabısında Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Değerli Çalışanlar,
“İyi bir iş ayakkabısı sadece rahatlık değil, aynı zamanda hayat kurtarır!”

İş yerinde güvenliğinizin temel taşlarından biri de doğru iş ayakkabısı seçimi ve kullanımıdır. Ayaklarınız, gün boyu beden yükünü taşır; darbe alabilir, ezilebilir, kayabilir ya da kesici-delici risklere maruz kalabilir. Bu yüzden, iş ayakkabısı sıradan bir giysi değil, kişisel koruyucu donanımdır (KKD) ve özen ister.

🥾 🥾 🥾
İş Ayakkabısı Seçiminde Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Ayakkabıyı alırken ilk sorulması gereken soru şudur:
👉 “Benim yaptığım işin ne tür riskleri var?”

Çünkü her ayakkabı her işe uygun değildir. İşte bazı temel riskler ve uygun ayakkabı tipleri:

Risk TürüAyakkabı Özelliği
Ağır cisim düşme/ezilmeÇelik veya kompozit burun koruyuculu (S1, S3)
Kaygan zeminKaymaz taban (SRC sertifikalı)
Elektrik riskiAntistatik/elektriksel izolasyonlu
Islak ve çamurlu ortamSu geçirmez (WR veya S3 sınıfı)
Delici cisimler (çivi vs.)Delinmeye dayanıklı taban (S1P veya S3)
Kimyasal temasKimyasala dayanıklı özel malzeme

👉 CE Belgesi ve EN ISO 20345 gibi standartlara uygunluk mutlaka kontrol edilmelidir.
Bu belgeler, ayakkabının gerçekten koruma sağladığını gösterir.

Ayakkabıyı Elinize Aldığınızda Neleri Kontrol Etmelisiniz?

Bir iş ayakkabısını elinize aldığınızda sadece dış görünüşüne bakmak yeterli değildir.

Şunlara dikkat edin:

🔹 Çelik burun sertliği: Parmağınızla bastırarak içten dışa çelik korumanın sağlam olduğunu hissedin. Eğilmiyor, esnemiyorsa iyidir.
🔹 Taban yapısı: Sert ama esnek olmalı. Bükmeye çalışın; tamamen sertse rahat hareket ettirmez, çok esnekse güvenlik zayıftır.
🔹 Dikiş ve yapıştırma kalitesi: Dikişler düzgün ve sağlam olmalı, taban gövdeden ayrılmamalı.
🔹 Koku: Aşırı keskin plastik ya da kimyasal kokular, kalitesiz ve zararlı malzeme kullanımına işaret edebilir.
🔹 Etiketler: İç kısmında CE, EN ISO ve S1, S2, S3 gibi sınıflar yazmalı. Bunlar yoksa kullanmamalısınız.

Ayakkabıyı Denerken Nelere Bakmalısınız?

Ayakkabıyı sadece giyip “ayağıma oldu” demek yeterli değildir.

Denerken şunları mutlaka kontrol edin:

🔸 Ayakta boşluk bırakmalı: Ayağınızla ayakkabı arasında küçük bir boşluk olmalı ama çok büyük olmamalı. Sıkarsa gün boyu kan dolaşımınızı bozar, gevşekse yürürken bileğinizi burkabilirsiniz.
🔸 Ayakta 10 dakika yürüyün: Ayakkabıyla bir süre dolaşın. Topuk vurması, burun baskısı, taban rahatsızlığı varsa değiştirin.
🔸 İş çorabıyla deneyin: Gün içinde kullanacağınız kalın iş çorabıyla ayakkabıyı deneyin. Çıplak ayakla denemek yanıltıcı olur.
🔸 Ayak terlemesi hissediliyorsa: Ayakkabının hava geçirgenliği kötü olabilir. Uzun saatlerde koku ve mantar oluşabilir.
🔸 Ayağı tam kavramalı: Topuk kısmı ayağı sabitlemeli ama ayak parmakları serbest kalmalı.

Ayakkabıyı Kullanırken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

🥾 Doğru ayakkabıyı aldınız, peki kullanırken nelere dikkat etmelisiniz?

🔹 Bağcıkları sıkı bağlayın: Gevşek bağcıklı ayakkabılar ayağı sabitlemez, düşme riskini artırır.
🔹 Her gün kontrol edin: Taban ayrılmış mı? Çivi batmış mı? Su alıyor mu? Ayakkabıyı her gün giymeden önce kısa bir gözden geçirme yapın.
🔹 Islak ayakkabıyı hemen giymeyin: Kurumadan giyilen ayakkabılar mantara davetiye çıkarır.
🔹 Sadece işe özel kullanın: İş ayakkabısını günlük hayatta kullanmayın. Hem koruyucu etkisi azalır, hem de aşınma artar.

Ayakkabıyı Kullanmadığınız Zamanlarda Nasıl Saklamalısınız?

İş ayakkabısı da tıpkı kask gibi korunması gereken bir ekipmandır.

🔸 Serin ve kuru bir yerde saklayın: Nemli ortamda bırakılan ayakkabılar kısa sürede küflenebilir.
🔸 Güneş altında bırakmayın: Aşırı güneş ısısı ayakkabının malzemesini çatlatır, deformasyona neden olur.
🔸 Havalandırın: Gün sonunda içine gazete kâğıdı koyarak nemini alabilirsiniz.
🔸 Tozdan koruyun: Ayakkabıyı kutusunda ya da bez torbada saklayın.
🔸 Deforme olmuşsa atın: Çizik, taban kopması, iç astar yırtılması varsa tamir etmeye çalışmayın, yenisini talep edin.

✅ ✅ ✅
Ayaklarınız Güvendedir, Siz de Güvendesiniz!

Unutmayın, doğru iş ayakkabısı sizi sadece çividen, sıvıdan ya da düşen malzemeden korumaz; bir ömür sağlıklı ayaklarla çalışmanıza ve yaşamanıza katkı sağlar. Bu yüzden seçiminden saklamasına kadar dikkatli olmalı, iş ayakkabısını sadece giysi değil, güvenliğinizin bir parçası olarak görmelisiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18540&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ EU-OSHA – Kişisel koruyucu ekipmanlara ilişkin (AB) 2016/425 sayılı Yönetmelik https://osha.europa.eu/en/legislation/directive/regulation-eu-2016425-personal-protective-equipment

⭐️⭐️ OSHA – Genel Endüstri için Kişisel Koruyucu Donanım https://www.osha.gov/laws-regs/federalregister/1994-04-06

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği13 Ağustos 2025
6 Ağustos 2025

İş Ayakkabısı Teknik Özellikleri

İş ayakkabıları, iş sağlığı ve güvenliği alanında en temel kişisel koruyucu donanımlardan (KKD) biridir. Ayaklar, çalışma ortamlarında fiziksel, kimyasal, mekanik ve biyolojik pek çok riske maruz kalabilir. İş ayakkabısı seçimi, bu risklerin değerlendirilmesiyle birlikte uygun teknik özelliklerin belirlenmesini gerektirir. Yanlış ayakkabı seçimi hem kaza riskini artırabilir hem de sağlık – ergonomik problemler doğurabilir.

İş Ayakkabısı Yasal Dayanaklar ve Standartlar

İş ayakkabıları, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan “Kişisel Koruyucu Donanımların İş Yerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik” kapsamında değerlendirilir.

Teknik standart olarak EN ISO 20345 – 2022, EN ISO 20346 – 2022 ve EN ISO 20347 – 2022 normları çerçevesinde sertifikalandırılmış olması gerekir. CE belgesi bulunmayan ürünler, piyasaya arz edilemez.

Risk Değerlendirmesi ve Çevresel Faktörlerde İş Ayakkabısı

Bir İş Güvenliği Uzmanı’nın iş ayakkabısı seçimi yaparken veya yapılmasına danışmanlık yaparken ilk yapması gereken iş, çalışma alanındaki riskleri tanımlamak ve analiz etmektir:

  • Darbe ve ezilme riski: Çelik burun (S) koruması gerekir.
  • Delici nesneler: Delinmeye dayanıklı ara taban (P) gerekir.
  • Kaygan zemin: Çalışılacak yüzeye göre SRA – SRB – SRC sertifikalı kaymaz taban özelliği aranmalıdır.
  • Islak ve kimyasal ortamlar: Su geçirmezlik (WR) ve kimyasal dayanım malzemesi gerekir.
  • Statik elektrik ve patlayıcı ortama yakınlık: Antistatik ya da ESD (Elektrostatik Boşalma) kontrollü modeller tercih edilmelidir.

İş Ayakkabısı Sınıflandırması ve Teknik Kodlar
  • S1: Kapalı topuk, antistatik taban, enerji emici topuk, yakıt yağ dayanımı
  • S1P: S1 + delinmeye dayanıklı ara taban
  • S2: S1 + su emilimine karşı dayanıklılık
  • S3: S2 + taban altından delmeye dayanıklılık + tırtıklı taban
  • S4: Su geçirmez, antistatik, enerji emici, genellikle poliüretan veya PVC
  • S5: S4 + delici nesnelere karşı dayanıklılık

İş Ayakkabısı Malzeme Seçimi
  • Deri: Nefes alabilirlik ve konfor açısından avantajlıdır.
  • PVC / PU: Kimyasal dayanım gereken ortamlarda kullanılır.
  • Mikrofiber / sentetik malzemeler: Hafiflik ve şekil koruma özellikleriyle öne çıkar.

İş Ayakkabısı Taban Seçimi ve Performans Özellikleri
  • SRC: Seramik ve çelik zeminlerde sıvıyla kayma testlerini geçmiştir.
  • SRA: Seramik karo üzerinde su ve deterjan karışımıyla yapılan testten geçmiştir.
  • SRB: Çelik zemin üzerinde gliserin ile yapılan testten geçmiştir.
  • HRO: 300 °C’ye kadar ısıya dayanımlı taban
  • CI / HI: Soğuk-sıcak yüzeye karşı taban izolasyonu
  • WRU / WR: Suya dayanımlı saya veya tamamını kapsayan su geçirmezlik

İş Ayakkabısında SRA Nedir ve Neden Önemlidir?

SRA işareti, EN ISO 20345:2022 standardına göre iş ayakkabısının seramik karo üzerinde su ve deterjan karışımı ile yapılan kayma direnci testini başarıyla geçtiğini gösterir. Kaygan zeminlerde çalışanlar için bu işaret kritik bir önlemdir. Çünkü bu test gerçek hayatta çok karşılaşılan ıslak ve sabunlu yüzeyleri simüle eder. SRA sertifikalı ayakkabılar, iş kazalarını önleyerek hem çalışanı korur hem de işverenin yükümlülüklerini azaltır.

Ayrıca, SRA gibi kayma direnci testleri ürünün sadece güvenliğini değil aynı zamanda kalitesini ve uzun ömürlülüğünü de garanti eder. Bu özellik, işveren için maliyet avantajı yaratırken, çalışan için konforlu ve güvenli bir kullanım sunar.

İş Ayakkabısında Ergonomi ve Kullanıcı Konforu

Uzun süre ayakta çalışan işçilerde ayakkabının ağırlığı, iç taban desteği ve nefes alabilirlik gibi faktörler de göz ardı edilmemelidir. Yanlış ergonomik tasarımlar diz, bel ve omurga sağlığını tehdit edebilir.

İş Ayakkabısında Deneme ve Beden Uyumu

Ayakkabının çalışan tarafından uygun kalıpta denenmesi, çalışma esnasındaki ayağı sarması, topuğu sabitlemesi gibi detaylar doğrudan performansı etkiler.

İş Ayakkabısı Bakım ve Saklama Koşulları

Ayakkabının ömrü, bakım ve temizlikle doğrudan ilgilidir:

  • Kimyasal temizlik malzemelerinden uzak durulmalıdır.
  • Rutubetsiz, güneş görmeyen bir ortamda saklanmalıdır.
  • Aşınma, çatlak ve deformasyonlar sürekli kontrol edilmelidir.

İş Ayakkabısında Etiketleme ve Belgelendirme Kontrolü

Her iş ayakkabısının iç kısmında şu bilgilerin yer alması gerekir:

  • CE işareti
  • EN standardı
  • İmal tarihi ve raf ömrü
  • Üretici firma bilgisi
  • Taban ve saya kodları
Sürekli Denetim ve KKD Takip Sistemi

İGU’lar, kullanılan iş ayakkabılarının periyodik kontrolünü, KKD zimmet defteri ve e-imza sistemleriyle kayıt altına alarak süreklilik sağlamalıdır. Değişim periyotları (6 ay, 12 ay) iş yüküne göre planlanmalıdır.

İş ayakkabılarının uygun seçimi, yalnızca yasal zorunluluk değil, aynı zamanda hayatınızın kurtarılması anlamına da gelir.

İş güvenliği uzmanlarının, risk analizleri doğrultusunda en uygun teknik özelliklere sahip KKD’yi belirlemesi ve bu bilgileri çalışanlara doğru aktarabilmesi kritik bir işlevdir. Teknik bilgi kadar saha uygulaması da dikkate alınmalı, ergonomi-güvenlik dengesi kurulmalıdır. Kayma direnci gibi özellikler ihmal edilmemeli, özellikle SRA, SRB ve SRC işaretlerine dikkat edilerek uygun ayakkabı tercihi yapılmalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLARIN İŞYERLERİNDE KULLANILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18540&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ EU-OSHA – Kişisel koruyucu ekipmanlara ilişkin (AB) 2016/425 sayılı Yönetmelik https://osha.europa.eu/en/legislation/directive/regulation-eu-2016425-personal-protective-equipment

⭐️⭐️ OSHA – Genel Endüstri için Kişisel Koruyucu Donanım https://www.osha.gov/laws-regs/federalregister/1994-04-06

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği6 Ağustos 2025
4 Ağustos 2025

Çalışanlarda KKD Harici Giysilerin İş Süreçleri ve İş Kazaları Üzerindeki Etkileri

İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları, sadece kişisel koruyucu donanımlar (KKD) ile sınırlı de değildir. Çalışanın iş ortamında giydiği iç çamaşırından, günlük elbisesine kadar her detay, fark edilmeyen ancak kritik öneme sahip risk faktörleri yaratabilir.

KKD haricindeki giysi seçimlerinin çalışma süreçlerine ve iş kazalarına olan etkisini teknik, fizyolojik ve ergonomik açılardan birlikte değerlendirelim.

Giysilerin seçimi, vücut sıcaklığının korunması, terin dışarı atılması, statik elektrik birikiminin önlenmesi, hareket kabiliyetinin sınırlanmaması ve yangın, kesik ya da kimyasal gibi maruziyetlere karşı koruma sağlaması gibi işlevsel roller üstlenir. Bu fonksiyonlar yeterince karşılanmadığında çalışan hem fiziksel yorgunluk hem de ani kazalarla karşı karşıya kalabilir.

İç Çamaşırı Seçiminin Çalışanın Fizyolojisine Etkileri
Termal Konfor ve Terletme

İç çamaşırının yapıldığı kumaş türü (pamuk, polyester, bambu vb.), terin vücuttan uzaklaştırılmasını etkiler. Sentetik kumaşlar teri emmek yerine vücut yüzeyinde tutar, bu da cilt irritasyonlarına, mantar enfeksiyonlarına ve termal rahatsızlığa neden olur. Termal rahatsızlık ise çalışma performansını düşürür.

Kas Destek ve Dolaşım Etkisi

Bazı ısıya duyarlı sıkı giysiler, kan dolaşımını engelleyerek yorgunluk hissini artırabilir. Sıkı çamaşırlar ayrıca böbrek bölgesinde ısı birikimine neden olur, bu da böbrek sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Cinsel ve Hormonal Sağlık Etkileri

Özellikle sıkı ve sentetik iç çamaşırları testislerde sıcaklık artışına ve sperm kalitesinde azalma gibi uzun vadeli etkiler yaratabilir. Kadınlarda hava almayan giysiler vajinal flora dengesini bozarak mantar enfeksiyonlarına yol açabilir.

Günlük Elbiselerin İş Kazalarına Etkisi
Gevşek, Bol ve Uzun Giysiler

Makineyle çalışılan alanlarda gevşek kol, paça veya kemer bölgesi, hareketli parçalara takılarak uzuv kopması, ezilme ve çekilme gibi ciddi kazalara neden olabilir.

Cep, Aksesuar ve Metal Detaylar

Fazla cepli, metal fermuarlı veya süs eklentili giysiler, kaynak, elektrik veya kimyasal ortamlarda ark oluşumuna, ısı iletimine veya ark atlamasına neden olabilir.

Yanıcı Kumaşlar

Pamuk gibi doğal kumaşlar yumuşak ve rahat olsa da açık alevle temas ettiğinde hızlı yayılabilir. Alev geciktirici işlem görmüş kumaşlar tercih edilmelidir.

Renk ve Görünürlük

Yetersiz aydınlatmalı ortamlarda koyu renk giysiler çalışanın fark edilmesini zorlaştırır. Bu da forklift, vinç gibi hareketli ekipmanlar tarafından görülmeyerek ezilme kazalarının artmasına neden olabilir.

Giysinin Ergonomik Etkileri
Hareket Kabiliyeti

Vücudu sıkan, elastikiyetsiz ya da esnemez kumaşların kullanımı çalışanın eğilme, uzanma ve yük kaldırma hareketlerini zorlaştırır. Bu da bel fıtığı, kas yırtığı gibi meslek hastalıklarının gelişimine zemin hazırlar.

Psikososyal Etki

Giysinin vücuda oturmaması, ter kokusu oluşturması ya da çekici olmaması gibi sosyal etkenler, çalışanın özgüvenini etkileyerek iş performansını düşürebilir.

Statik Elektrik ve Giysi Materyali

Sentetik kumaşlar statik elektrik oluşturarak toz, kimyasal zerrecik ya da yanıcı gaz ortamlarında çalışanlar için çok tehlikeli hale gelir. Özellikle solvent buharlarının bulunduğu ortamlarda bu durum patlama riski yaratabilir.

Sektörel Örnekler
Gıda İşleme Tesisleri

İç çamaşırının toz oluşturan veya tüylü yapıda olması, ürün kontaminasyonu riski taşır. Aşırı sıcak ortamda teri tutan kumaşlar gıda hijyenine zarar verir.

Kimya Sektörü

Kimyasallarla temas eden yüzeylerin üstüne sızdırmaz üst giyim olsa dahi, iç giysiler yanıcı, emici ya da tutucu ise içten maruziyet yaratabilir. Hızlı müdahale gerektiren durumlarda giysinin çıkmasını zorlaştıran modeller hayati risk taşır.

Elektrik-Elektronik Üretim

Statik elektrik birikimini önleyici giysiler tercih edilmelidir. Sentetik, metal parçalı ya da dokuma şeklinde işlem görmüş kumaşlar riskli olabilir.

Çözüm ve Standartlar
  • İç çamaşırında pamuk-bambu karışım nefes alabilir, antibakteriyel kumaşlar tercih edilmelidir.
  • Giysi dikişleri ve yapısı hareket kısıtlamayacak şekilde ergonomik tasarlanmalıdır.
  • Cepsiz, fermuarsız, yansıtıcısız, süs içermeyen sınırlı giyim sektörel farklılıklara uygun şekilde standartlaştırılmalıdır.
  • EN ISO 13688 ve sektöre özgü giysi standartları dikkate alınmalıdır.

İş kazalarının önlenmesinde KKD kadar çalışanın giydiği KKD-dışı giysiler de kritik rol oynar. Vücut sıcaklığını, hareket serbestisini, cilt sağlığını ve maruziyet risklerini doğrudan etkileyen bu faktörler, iş yeri risk analizlerine mutlaka dahil edilmelidir. Giyimin bir tercihten öte, sistemli bir çalışma parçası olduğu unutulmamalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği4 Ağustos 2025
29 Haziran 2025

İş Güvenliği Eldiveninin Gizli Riski

🧤 🧤 🧤

Koruyucu Eldiven Takmak Neden Her Zaman Güvenli Değil?

İş güvenliği dendiğinde ilk önerilen kişisel koruyucu donanımlardan – KKD biri koruyucu eldivendir. Lakin neredeyse tüm sektörlerde standart hale gelmiş bu uygulamanın, yanlış kullanıldığında ciddi kazalara yol açabileceğini biliyor olmalısınız?

Maalesef çok az bilinen – dikkat edilen lakin son derece kritik bir konu olan “eldiven paradoksu”, yani koruma için kullanılan eldivenin bazı işlerde asıl tehlike kaynağına dönüşmesi özellikle mekanik riskli işler, dönen parçalar, pres makineleri gibi alanlarda çalışanlar için çok önemlidir.

🧩 🧩 🧩

Eldiven Paradoksu Nedir?

Eldiven (KKD) paradoksu, koruyucu eldivenlerin bazı işlerde beklenenin aksine tehlike faktörünü artırmasıdır.

Özellikle:

  • Dönen makine parçalarıyla çalışırken,
  • Freze, torna, taşlama gibi işlemlerde,
  • Sıkıştırma riski bulunan pres makinelerinde

kullanılan eldivenler, kumaş ya da lateks yapıları nedeniyle dönen parçaya takılarak çalışanın elini ve kolunu makine içine çekebilir.

Bu tür kazalar genellikle ani gelişir ve çok ciddi uzuv kayıplarıyla sonuçlanır.

🔥 🔥 🔥

Avrupa’daki makine kaynaklı el yaralanmalarının %17’si eldiven takıldığı için meydana geliyor.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Hayali Bir Olay “Korunduğunu Sanıyordu”

Almanya’da bir torna atölyesinde çalışan deneyimli bir işçi, güvenlik prosedürlerini uyguladığını düşünüyordu. Her zaman eldiven (KKD) takıyor, kollarını kapalı tutuyordu. Ancak bir gün torna miline hafifçe değen eldiveni saniyeler içinde dönme hareketine kapıldı. Eldivenin kumaşı mile sarıldı ve adamın bileği anında kırıldı. Parmaklarını kaybetti, çünkü korunduğunu zannediyordu.

🧠 🧠 🧠

İş Güvenliğinde Davranışsal Yön

Çalışanların büyük bir kısmı, eldiven takmanın otomatik olarak güvenlik sağladığını düşünür. Oysa bilinçsiz kullanım, özellikle hızlı ve otomatik makinelerde ciddi sorunlara yol açar. İş güvenliği kültüründe, “her KKD her yerde kullanılmaz” bilinci henüz yeterince yerleşmemiştir.

⚠️ ⚠️ ⚠️

✅ İş Güvenliği Uzmanlarının Bildikleri Gerçekler

  1. Eğitimlerde özellikle dönen makine riski ve eldiven ilişkisini vurgulayın.
  2. Eldivenin “kullanılmaması gereken işlerde” kullanıldığını tespit edin ve uyarı işaretleriyle belirtin.
  3. “Kör koruma alışkanlıklarını” kırmak için vaka analizlerini eğitimlerde kullanın.
  4. Makine başlarında eldiven kullanımı uygun değildir tabelaları yerleştirin.
  5. İş başı kontrollerinde sadece KKD varlığı değil, uygunluğu da denetleyin.

🎯 🎯 🎯

Koruma Bilinci, Kör Koruma Değildir

Eldiven (KKD) takmak güvenli değildir. Doğru yerde, doğru eldiveni (KKD) takmak güvenlidir.
Bu ayrım, birçok uzuv kaybı, ağır iş kazası ve geri dönüşsüz travmanın önüne geçebilir. İş güvenliğinde sektör fark etmeksizin tüm mekanik riskli alanlarda hayati bir öneme sahiptir.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Eldiven Kullanımı – Nerede Evet, Nerede Hayır?

İş TürüEldiven (KKD) KullanımıGerekçe
Asit tankı temizliğiGerekliKimyasal yanıklardan korunmak için.
Torna tezgahı kullanımıYasakDönen parçaya takılma riski.
Boyama işlemi (fırça ile)GerekliKimyasal boyaların ciltle teması engellenir.
Elektrik pano montajıSeçiciİzole eldiven gerekebilir; hareketi kısıtlamamalı.
Taşlama makinesi ile kesmeYasakEldiven taşlama diskiyle sıkışabilir.
Ahşap işleme (zımpara)GerekliTalaş ve kıymık riskine karşı korur.
Kaynak yapımıGerekliIsı ve kıvılcım nedeniyle yanıkları önler.
Pres makinesi kullanımıYasakSıkışma ve kopma riski artar.
Cam kesimiGerekliKesilmelere karşı koruma sağlar.
İlaç üretimiGerekliBiyolojik ajanlara karşı bariyer görevi görür.
Montaj hattı (manuel, küçük parça)SeçiciParmak hassasiyeti önemli, uygun eldiven seçilmeli.
Mutfak personeliSeçiciHijyen için gerekebilir; kesici aletlerde dikkat.
Asfalt dökümüGerekliSıcak madde ile teması önler.
Hidrolik sistem bakımıGerekliBasınçlı sıvı teması riskini azaltır.
Yüksek gerilim hattı çalışmasıGerekliYalıtkan eldivenle çalışmak zorunludur.
Çöp toplama işiGerekliBiyolojik bulaş ve kesik riski vardır.
Kimyasal laboratuvar çalışmasıGerekliKimyasalların deriyle temasını engeller.
Kalıp döküm işlemleriGerekliSıcak metallerden kaynaklı yanıkları önler.
Forklift bakımıSeçiciYağlı yüzey teması için eldiven gerekebilir.
Paketleme (temizlik ürünleri)GerekliTahriş edici kimyasallarla temas engellenir.
İş TürüEldiven (KKD) KullanımıGerekçe
Metal taşlamaYasakEldiven makineye takılabilir, ciddi yaralanma riski vardır.
Tıbbi atık taşımaGerekliEnfeksiyon riskine karşı tam bariyer sağlar.
Tarım ilacı uygulamasıGerekliPestisitlerin ciltle temasını önler.
Paket açma (bıçakla)SeçiciKesilmelere karşı koruyucu eldiven gerekebilir.
Beton dökümüGerekliÇimento ve katkı maddeleri ciltte yanık yapabilir.
Vinç operatörlüğüSeçiciTemas yüzeyi temizse eldivensiz tercih edilebilir.
Atölye temizliğiSeçiciToz, atık ve temizlik kimyasalları nedeniyle gerekebilir.
Otopsi asistanlığıGerekliBiyolojik sıvılarla temas riskine karşı.
Gıda paketlemeGerekliHijyen standardı açısından zorunludur.
Elektronik kart üretimiSeçiciStatik elektriğe karşı özel eldiven gerekebilir.
Seramik üretimiGerekliKesici kenarlar ve toz riskine karşı koruma sağlar.
Nakliyat ve taşımaSeçiciYükün cinsine göre koruma gerekebilir.
Kalorifer kazanı temizliğiGerekliSıcak yüzey ve kurumla temas nedeniyle zorunludur.
Oto boya atölyesiGerekliKimyasal solventlere karşı korur.
Matbaa çalışanıSeçiciMürekkep ve çözücülere temas olabilir.
Gemi gövdesi raspalamaGerekliMetal çapaklara karşı el koruması sağlar.
İplik boyamaGerekliBoya maddeleri ve sıcaklık riski vardır.
İnşaat kalıp montajıSeçiciVidalı bağlantılar nedeniyle koruma gerekebilir.
Kalite kontrol (elle test)SeçiciÜrün yüzeyine ve sektöre bağlı olarak değişir.
Ağaç kesimi (motorlu testere ile)GerekliKesilmeye dayanıklı özel eldiven gereklidir.
İş TürüEldiven (KKD) KullanımıGerekçe
Su tesisatı montajıGerekliKeskin kenarlar, paslı yüzeyler ve suya temas riski.
Elektrikli el aletleri kullanımıSeçiciTutma hassasiyeti gerekir; ince eldiven tercih edilebilir.
Havai fişek üretimiYasakStatik elektrik ve patlama riski nedeniyle.
Geri dönüşüm ayrıştırmaGerekliBulaşıcı atıklar ve kesici cisimlerle temas mümkündür.
Metal kaynak dikişi kontrolüGerekliSıcaklık ve metal çapaklarına karşı korur.
Boya sökme işlemi (kimyasal bazlı)GerekliKimyasallara karşı bariyer sağlar.
Dökümhane kalıp temizliğiGerekliSıcak, tozlu ve kesici ortam nedeniyle.
LPG dolum istasyonu çalışmasıGerekliGaz teması ve kimyasal yanık riski vardır.
Deri işlemeGerekliKimyasal tuzlar ve asitlerle temas söz konusu olabilir.
Dış cephe cam temizliği (ip ile erişim)SeçiciTutunma hassasiyeti gerektirir; eldiven kaygan olmamalı.
Kablo sıyırma ve montajSeçiciKesici uçlar ve iletkenlik riski var.
Gemi içi izolasyon döşemeGerekliElyaf ve cam yünüyle teması önler.
Maden ocağı yüzey işçiliğiGerekliMekanik ve kimyasal tehlikelere karşı koruma.
Asansör montajıSeçiciMekanik parçalarda tutuş hassasiyeti gerekir.
Süt sağım ve mandıra işçiliğiGerekliHijyen gerekliliği ve hayvan kaynaklı mikroorganizmalar.
Oto elektrik arıza tespitiSeçiciKısa devre ve yağlı yüzeylerde koruma gerekebilir.
Liman yükleme boşaltmaGerekliAğır yükler ve kaygan yüzeylerle temas riski.
Boya kabini operatörlüğüGerekliSolvent ve boya partiküllerine karşı el koruması.
Evsel temizlikSeçiciTemizlik ürünlerine ve deterjanlara temas olabilir.
Vinç kanca sabitleyici (işaretçi)SeçiciTakılma riski varsa eldiven kullanılmamalıdır.
İş TürüEldiven (KKD) KullanımıGerekçe
Akü şarj ve bakım işleriGerekliAsit sızıntılarına karşı kimyasal koruma gerektirir.
Laboratuvar kimyasal deneyGerekliCiltle teması zararlı olabilecek reaktif maddeler kullanılır.
Yüksek gerilim trafosu bakımıYasakEldiven iletkenlik riskini artırabilir, özel izole eldiven gerekebilir.
Tır şoförlüğü (yükleme hariç)SeçiciEldiven genellikle gerekmez, yüklemede tercih edilebilir.
Alçı ve sıva ustalığıGerekliKimyasal tahriş ve cilt kuruluğu riskine karşı gereklidir.
Diş teknisyenliğiGerekliHijyen, biyolojik madde ve kimyasal temas riski nedeniyle.
Tersane raspa ve boyaGerekliMetal çapaklar, boya ve solvent teması riski vardır.
Pastane üretim alanıGerekliGıda güvenliği açısından zorunlu.
Su altı kaynakçılığıGerekliSu geçirmez ve kesilmeye dayanıklı eldiven gerektirir.
Vinç bakım onarımGerekliYağ, gres, metal parçaları ve kesici uçlara karşı korur.
İlaç üretim hattıGerekliGMP kuralları gereği hijyen eldiveni zorunludur.
Mobilya montaj ustalığıSeçiciVidalar, kesici parçalar varsa eldiven gerekebilir.
Termik santral kazan temizliğiGerekliIsıya dayanıklı ve toz geçirmez eldiven gerektirir.
Spor salonu eğitmenliğiSeçiciGenelde gerekmez, ağırlık taşıma için tercih edilebilir.
Kalıpçılık (metal enjeksiyon)GerekliYüksek sıcaklık ve keskin kenar riski nedeniyle.
Oto lastik değişimi ve balansGerekliYağ, kir ve metal kenarlara karşı koruma sağlar.
Endüstriyel çamaşırhane operatörlüğüGerekliKimyasallar ve yüksek ısıya karşı bariyer sağlar.
Raf montajı ve depolama işleriSeçiciKesici parçalara temas varsa gereklidir.
Gemi motor dairesi temizlikGerekliYağ, gres ve kontamine yüzeyler nedeniyle eldiven zorunludur.
Döner parça taşlama makinesi (diskli)YasakEldiven takılması durumunda dönüşe takılarak ciddi yaralanma riski oluşur.
İş TürüEldiven (KKD) KullanımıGerekçe
Gıda depolama (soğuk hava deposu)GerekliSoğuk yanıkları ve hijyen gerekliliği için.
Fotoğraf baskı laboratuvarıGerekliKimyasal çözücülere karşı cilt koruması gerekir.
Beton mikseri operatörlüğüSeçiciMikser bakımında gerekebilir; kabin içi kullanımda genellikle gerekmez.
CNC operatörlüğüSeçiciEldiven, döner parçalara takılma riski taşıyabilir; sadece iş parçası taşırken kullanılmalı.
Et işleme tesisiGerekliKesici aletler ve hijyen açısından zorunludur.
Kağıt kesim ve ambalaj makinesi kullanımıYasakDöner bıçak ve makaralara takılma riski taşır.
Hurdacılık ve metal geri dönüşüm işleriGerekliKesici ve paslı yüzeylerle temas yaygındır.
Sondaj kuyusu açmaGerekliYağ, çamur ve mekanik darbelere karşı koruma sağlar.
Tıbbi atık taşımaGerekliBiyolojik riskler ve kontaminasyon için bariyer oluşturur.
Hassas elektronik devre lehimlemeSeçiciStatik elektrik oluşumuna dikkat edilmelidir; antistatik eldiven gerekebilir.
Tavan arası izolasyonGerekliCam yünü ve tozlu ortamdan cildi korumak için.
Petrokimya rafineri bakımıGerekliKimyasal buharlar ve dökülmelere karşı dirençli eldiven gerekir.
Sahne kurulum ve aydınlatma teknik işleriSeçiciTutunma hassasiyeti gerektirir, ince eldiven uygun olabilir.
Seramik ve cam dekor işçiliğiGerekliKeskin kenarlara ve cam tozuna karşı koruma sağlar.
Hayvan barınağı görevlisiGerekliIsırık, tırmalama ve biyolojik riskler için gereklidir.
Taş ocağı delici-çıkarıcıGerekliTitreşim, toz ve kesici yüzeylere karşı el koruması gerekir.
Grafik baskı makineleri operatörlüğüSeçiciMürekkep ve çözücüler için eldiven gerekebilir; makine çalışırken dikkat edilmeli.
Kalaylama ve lehim kaplama işleriGerekliYüzey sıcaklığı ve metal buharları ile temas riski.
Eğlence parkı operatörlüğüSeçiciGenel kullanımda gerekmez; bakım veya temizlikte kullanılabilir.
Yangın söndürme (itfaiyeci)GerekliIsı, darbe ve kimyasal risklere karşı özel koruyucu eldiven şarttır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Koruyucu eldivenler (KKD) https://oshwiki.osha.europa.eu/en/themes/protective-gloveshttps://oshwiki.osha.europa.eu/en/themes/protective-gloves

⭐️⭐️ Eldiven (KKD) Risk Paradigmasını Anlamak: Bölüm I. https://www.researchgate.net/publication/258021976_Understanding_the_Glove_Risk_Paradigm_Part_I

⭐️⭐️ Eldiven (KKD) Risk Paradigmasını Anlamak: Bölüm II. https://www.researchgate.net/publication/258021980_Understanding_the_Glove_Risk_Paradigm_Part_II

⭐️⭐️ Güvenlik Eldivenlerinin (KKD) Arkasındaki Bilim: El Korumasını Sağlayan veya Bozan 5 Faktör https://ohsonline.com/Articles/2025/03/14/Pub-Icasas.aspx

⭐️⭐️ Doğrudan Fiziksel, Kimyasal ve Mikrobiyolojik Kontaminasyon Yoluyla Eldiven Riskinin Arttırılması Potansiyeli https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0362028X2400067X

⭐️⭐️ Eldiven (KKD) takmaya devam etmek: Hasta bakımında riskli bir davranış https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8336026/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği29 Haziran 2025
27 Haziran 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri

Paraşüt tipi emniyet kemeri, düşüş riskine karşı işçiyi destekleyen ve düşüş anında vücudu güvenli bir şekilde durduran tam vücut sarmalı koruyucu sistemdir.

Paraşüt tipi emniyet kemeri (tam vücut emniyet kemeri), yüksekte çalışma güvenliğinde kullanılan en önemli kişisel koruyucu donanımlardan biridir.

🧩 🧩 🧩

1. Ana Parçaları

1.1 Omuz Askıları (Shoulder Straps)

  • Vücut ağırlığını taşımaya yardımcı olur.
  • Genellikle ayarlanabilir ve dayanıklı polyester malzemeden yapılır.
  • Sürtünmeye ve UV ışınlarına dayanıklıdır.

Omuz Askıları (Shoulder Straps)

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Askılarda aşınma, yırtık veya kopmaDüşüş anında destek kaybı → ağır yaralanma veya ölümGünlük kontrol ile tespit edilmeli, zarar görmüş kemer hemen kullanım dışı bırakılmalı ve yenisiyle değiştirilmelidir.
Askıların gevşek takılmasıVücudun kemerde kayması → iç organ zedelenmeleri, omurga hasarıKullanmadan önce kullanıcıya özel ayar yapılmalı; sıkılık test edilmelidir.

1.2 Bacak Askıları (Leg Straps)

  • Kullanıcının kalçalarının altından geçirilir.
  • Düşüş sırasında kişinin vücudunun kemere sabit kalmasını sağlar.
  • Ayarlanabilir tokalar içerir.

Bacak Askıları (Leg Straps)

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Kayışların aşırı sıkı ya da gevşek olmasıDüşüş sırasında kan dolaşımının kesilmesi ya da kayma sonucu yaralanmaAskılar kişiye göre ayarlanmalı; bir parmak genişliğinde boşluk bırakılmalı.
Tokaların deformasyonu, paslanmasıAçılma veya kopma riski → düşüş sırasında ölümcül sonuçTokalar kontrol edilmeli, bozulmuş parçalar yenilenmeli. Paslanmayı önleyici bakım yapılmalı.

1.3 Göğüs Askısı (Chest Strap)

  • Omuz askılarını birbirine bağlar.
  • Denge sağlar, askıların kaymasını engeller.
  • Ayarlanabilir olmalıdır.

Göğüs Askısı (Chest Strap)

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Askının takılmaması veya gevşek bırakılmasıVücudun kemerden kayması → boğulma riski, üst vücut travmasıKullanımdan önce mutlaka takılmalı ve ortada sabitlenmiş olmalı.
Tokaların kopmasıKemerin üst kısmı sabit kalmaz → düşüşte denge kaybıTokalar metal olmalı, deformasyon varsa kemer değiştirilmelidir.

1.4 Dorsal (Sırt) D-Halkası

  • Düşüş durdurma sistemlerine bağlanma noktasıdır.
  • Kemerin sırt kısmında, iki omuz arasına konumlanır.
  • EN 361 standartına uygun olmalı ve 15 kN kuvvet taşıyabilmelidir.

Dorsal D-Halkası (Sırt Bağlantı Noktası)

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
D-Halkasında çatlak, eğilme, pasDüşüş anında kopma riski → ölümcül düşüşEN 361 sertifikalı ve sağlam malzemeden olmalı, düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Yanlış konumlandırma (omuz hizası yerine bele yakın)Düşüş sırasında kullanıcı ters dönebilir → baş travmasıBağlantı noktası omuz hizasında olmalı, kullanım öncesi kontrol edilmelidir.

1.5 Yan D-Halkaları (Opsiyonel)

  • Pozisyonlandırma için kullanılır (örneğin enerji direği çalışmaları).
  • Bel hizasında bulunur.
  • Düşüş durdurma için değil, destek için kullanılır.

Yan D-Halkaları (Pozisyonlandırma Halkaları)

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Yan D-halkalarının düşüş durdurmada kullanılmasıBeklenmeyen şekilde kopma → ciddi yaralanmaKullanım amacı dışına çıkılmamalı, sadece pozisyonlama için kullanılmalıdır.
D-halkasının gevşek montajıBağlantı kancası kurtulabilirMontaj noktaları üretici talimatlarına uygun olarak sabitlenmeli.

1.6 Karın Halkası (Ventral D-Halkası) – Opsiyonel

  • Dağcılık, endüstriyel ip erişim gibi özel uygulamalarda kullanılır.
  • Oturma kemeriyle birlikte kullanılabilir.

1.7 Bel Kemeri / Destek Kuşağı (Belt Support)

  • Uzun süreli çalışmalarda bel desteği sağlar.
  • Kullanıcı konforunu artırır.

Bel Desteği (Support Belt) – opsiyonel

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Kayışın gevşekliği ya da kopmasıBel bölgesinde ağrı, kullanım konforsuzluğuDoğru ayar yapılmalı, kopuk/gevşek destekler değiştirilmelidir.
Destek kemerinin düşüş sırasında kullanılmasıDüşüş durdurma amacı için tasarlanmadığı için ciddi hasarSadece konfor ve pozisyonlama için kullanılmalı, düşüşe yönelik yükleme yapılmamalı.

Dikişler ve Bağlantı Noktaları

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Dikişlerde açılma, kopmaKemerin güvenliğini tamamen kaybetmesi → düşüşRenkli iplikli dikişler sayesinde hasar kolayca gözlemlenebilir; hasarlı ürünler kullanım dışı bırakılmalı.
Aşırı ıslaklık, UV maruziyetiLiflerde zayıflama, zamanla dikiş kopmalarıÜrün kuru ve serin yerde muhafaza edilmeli, kullanım sonrası temizlenmeli ve kurutulmalı.
🛠️ 🛠️ 🛠️

2. Teknik Özellikler

ÖzellikAçıklama
MalzemeYüksek dayanımlı polyester veya naylon kumaş
Taşıma KapasitesiEn az 100 kg (çoğu model 140 kg+ taşıyabilir)
Düşüş Kuvvet DayanımıMinimum 15 kN (EN 361 standardı)
Ağırlık1.2 – 2.5 kg arasında değişebilir
RenkYüksek görünürlük için genellikle sarı, turuncu, kırmızı
SertifikalarEN 361 (Avrupa), ANSI Z359.1 (ABD), CE, ISO 10333
DikişlerRenkli ve yüksek mukavemetli ipliklerle güçlendirilmiş
Bağlantı TokalarıPaslanmaz çelik, alüminyum veya yüksek mukavemetli alaşımlar
⚙️ ⚙️ ⚙️

3. Ek Donanımlar ve Bileşenler

Enerji Emici Lanyardlar (Bağlantı İpleri)

Olası SorunMuhtemel SonuçÇözüm Yolu
Enerji emici sistemin açılması/kullanılmış olmasıTekrar kullanımda düşüş enerjisini absorbe etmez → ağır yaralanmaHer kullanımdan sonra görsel kontrol yapılmalı; açılmış emici değiştirilmeli.
Lanyard yıpranması veya kopmasıDüşüşte korumasızlıkLanyardlar periyodik olarak kontrol edilmeli ve sertifikalı ürünlerle değiştirilmelidir.

3.1 Enerji Emici Bağlantılar (Shock Absorber)

  • Düşüş anında oluşan enerjiyi emer, kullanıcının vücuduna iletilen kuvveti azaltır.
  • Genellikle lanyard (bağlantı ipi) ile birlikte gelir.

3.2 Lanyard (Emniyet Halatı)

  • Kullanıcıyı sabit bir noktaya bağlar.
  • Sabit uzunlukta ya da geri sarımlı (retractable) olabilir.

3.3 Karabinalar ve Kancalar

  • D-Halkalarla bağlantıyı sağlar.
  • Otomatik kilitleme sistemleri tercih edilmelidir.

3.4 Kask ile Kombinasyon

  • Baş koruması için sertifikalı endüstriyel kasklar kullanılır.
  • Kemer ile birlikte entegre kullanıldığında tam koruma sağlar.
🧪 🧪 🧪

4. Bakım ve Kontrol

4.1 Günlük Kontroller

  • Yırtık, kesik, aşınma, pas, deformasyon var mı kontrol edilir.
  • Dikişler sağlam mı kontrol edilir.
  • D-Halkalarının deformasyonu gözlenir.

4.2 Periyodik Test ve Belgelendirme

  • En az yılda bir uzman tarafından detaylı kontrol yapılmalıdır.
  • Kullanım kayıtları tutulmalı (seri no, üretim tarihi, kontrol tarihi).

Dikkat

  • Her kullanım öncesi emniyet kemeri detaylı gözle kontrol edilmeli.
  • Her yıl uzman denetiminden geçmeli.
  • Üzerinde üretim tarihi ve seri numarası olan ürünler tercih edilmeli.
  • Kullanım ömrü genellikle 5 yıldır (üreticiye göre değişebilir).
  • Etiketleri yıpranmış ürünler hemen kullanım dışı bırakılmalıdır.

Standartlar

StandartAçıklama
TS EN 361Düşüş durdurucu tam vücut kemeri standardı
TS EN 358Pozisyonlandırma sistemleri için kemer standardı
TS EN 813Oturma tipi kemerler için standard
ANSI Z359.1ABD düşüş durdurma sistemleri standardı

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

  • Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
    İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
  • Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
    Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

  • Omuz, bel ve bacak destek noktaları
  • Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
  • Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
  • Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
  • CE işareti ve üretici beyanı
  • Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

  • KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
  • Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
  • Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

  • Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
  • Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
  • Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.
🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği27 Haziran 2025
10 Haziran 2025

Hava Durumu Ruh Halimizi, Ruh Halimiz İş Güvenliğimizi Etkiliyor

İklime Bağlı Ruh Hali Değişikliklerinin Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımına Etkisi

Günlük yaşantımızda hava durumu sadece ne giyeceğimizi değil, nasıl hissedeceğimizi, nasıl çalışacağımızı ve hatta ne kadar dikkatli olacağımızı da etkiler.

İş yerlerinde bu durum daha da önemlidir çünkü çalışanların ruh hali, güvenlik uygulamalarına uyumlarını doğrudan etkiler. Özellikle iş güvenliğinin vazgeçilmez bir unsuru olan Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) kullanımı, ruhsal ve çevresel faktörlerden etkilenmektedir.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Ruh Hali, İklim ve İnsan Psikolojisi

İnsanlar doğrudan doğa ile iç içe bir canlıdır. Mevsim geçişleri, sıcaklık, nem, rüzgâr ve güneş ışığı gibi iklimsel faktörler psikolojik durumlarımızda değişikliklere yol açar.

Örneğin;

  • Yaz aylarında artan sıcaklıklar sinirlilik, bıkkınlık ve dikkat dağınıklığına neden olabilir.
  • Kış aylarında ise azalan gün ışığı depresif ruh halini, yorgunluk hissini artırabilir.
  • İlkbahar ve sonbaharda, hormon değişimleri ruh halimizi daha değişken kılabilir.

Bu duygusal iniş çıkışlar, kişinin motivasyonunu, disiplinini ve kurallara uyum düzeyini de etkiler.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

KKD Kullanımı – Alışkanlık mı, Ruh Haline Bağlı Bir Seçim mi?

Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) denilince akla baretler, iş gözlükleri, eldivenler, kulak tıkaçları, solunum maskeleri, iş güvenliği ayakkabıları gelir. Bunlar, iş kazalarının önlenmesinde hayati rol oynar. Ancak birçok çalışanın KKD kullanımı konusunda ihmalkâr davrandığı da bir gerçektir.

Peki neden?

  1. Rahatsızlık hissi: Sıcak havalarda baretin altında terlemek, maske nedeniyle nefes almakta zorlanmak, gözlüğün buğulanması gibi durumlar kişinin KKD takmaktan kaçınmasına neden olabilir.
  2. Kişisel konfor tercihi: Soğuk havalarda eldiven takmak zor geliyorsa, birey korumayı ikinci plana atabilir.
  3. Duygusal faktörler: Morali bozuk, motivasyonu düşük olan çalışanlar “Zaten dikkat etmiyorum, ne olacak” gibi düşüncelerle kuralları es geçebilir.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Örnek Durumlar – Ruh Hali ve KKD Kullanımı

☀️ ☀️ ☀️ ☀️ ☀️
Yaz Ortasında Bir İnşaat Şantiyesi

Yüksek sıcaklık, doğrudan güneş ışığı ve toz… İşçiler baretlerini çıkartıyor, maskelerini indiriyor. “Bunaltıyor” diyerek KKD’yi kullanmaktan kaçınıyorlar. Ancak bir işçinin kafasına düşen küçük bir vida parçası ciddi bir yaralanmaya neden oluyor. Sıcaklık kaynaklı ruhsal bıkkınlık, dikkatsizlik ve KKD ihlali birleşince kaza kaçınılmaz oluyor.

⛈️ ❄️ ⛈️ ❄️. ⛈️ ❄️
Kış Aylarında Bir Tersane

Güneş geç doğuyor, erken batıyor. Sabah işe gelen çalışanlarda hâlâ uykulu, bezgin bir ruh hali var. İş başı yapıldığında gözlük, eldiven ve reflektif yelek takmak zor geliyor. “Nasılsa şimdi denetim yok” diyerek çalışanlar kuralı es geçiyor. Sonuç: Soğuk metal yüzeyde çıplak elle çalışan bir işçi elini kesiyor.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Ruh Haline Bağlı KKD Uyumsuzluğu – Sonuçları

  • Kazalar artar: Ruh hali nedeniyle dikkatsizlik ve koruyucu önlemleri ihmal etme kazalara zemin hazırlar.
  • Disiplin zayıflar: Ekip içinde bir kişi kuralı ihlal ettiğinde diğer çalışanlar da bunu model alabilir.
  • İş verimi düşer: Psikolojik olarak dalgın olan çalışanlar işlerini yavaş yapar, iş yükü artar.
  • İşveren riski yükselir: KKD kullanılmadığında meydana gelen kazalarda işverenin sorumluluğu artar.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

İklimle Değişen Ruh Haline Karşı Ne Yapılabilir?

1. İş Güvenliği Eğitimlerine Psikoloji Entegre Edilmeli

Sadece kuralları öğretmek yetmez. Çalışana ruh halinin performansına ve güvenliğine etkisini anlatmak gerekir. “Yorgun olabilirsin ama gözlüğünü takmazsan daha çok üzülürsün” gibi mesajlar etkili olabilir.

2. Mola Düzenlemeleri Mevsime Uygun Olmalı

  • Sıcak havalarda daha sık ve gölgede dinlenme molaları,
  • Soğuk havalarda ısıtmalı dinlenme alanları sunulmalı.

Bu, fiziksel rahatlamayı artırarak psikolojik direnci destekler.

3. Görsel ve Duygusal Uyarılar

Baretlere, duvarlara, molalarda kullanılan araçlara dikkat çekici görseller asılabilir:
“Bugün sıcak, sinirliyiz ama yine de gözlüğümüzü takıyoruz!” gibi…

4. Mevsimsel KKD Seçimi

Yazlık – kışlık KKD seçenekleri sunulmalı. Nefes alabilir kumaşlar, terletmeyen eldivenler, buğu yapmayan gözlükler gibi alternatiflerle konfor sağlanmalı.

5. Ruh Hali Anketleri ve Destek Hizmetleri

Haftalık ruh hali değerlendirme anketleri, çalışanların psikolojik durumunu gözlemlemeye olanak tanır. Gerekirse işyeri hekimi ya da psikoloğu ile görüşme sağlanabilir.

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

Çözüm Odaklı Öneriler

SorunEtkiÇözüm
Sıcak havalarda sinirlilikKKD’yi çıkarma eğilimiGölgeli alanlar, hafif KKD seçimi
Soğukta isteksizlikEldiven, gözlük takmamaIsıtmalı molalar, ısınma egzersizleri
Gün ışığının azlığıMoral bozukluğuRenkli ve pozitif uyarı görselleri
Dikkat dağınıklığıKKD unutmaDenetim sıklığını artırmak, ekip lideri hatırlatmaları
Psikolojik yorgunlukKKD’yi gereksiz görmePsikolojik destek, motivasyon konuşmaları

☀️ 🌤️ ⛅ ☁️ 🌧️ ⛈️ ❄️

İş sağlığı ve güvenliği yalnızca fiziksel kurallar bütünü değildir; aynı zamanda bir davranış, bir alışkanlık ve bir psikolojik dayanıklılık testidir.

İklime bağlı olarak değişen ruh halimiz, bu kurallara uyumumuzu etkileyebilir. Bu durumun farkında olan işverenler ve çalışanlar, sadece daha güvenli bir çalışma ortamı oluşturmakla kalmaz, aynı zamanda iş yerinde daha yüksek bir refah düzeyi de sağlar.

Unutmayalım ki; sıcak, soğuk, yağmur veya rüzgar… Mevsim ne olursa olsun, kişisel koruyucu donanım hayati bir güvenlik duvarıdır. Ruh halimiz ne durumda olursa olsun, KKD’miz bizim kalkanımızdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yağmur yağsın ya da güneş açsın: Hava durumunun ruh halini nasıl etkilediğine dair bireysel farklılıklar https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21842988/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21842988/

⭐️⭐️ Ortam sıcaklığı ve ruh sağlığı: sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(23)00104-3/fulltexthttps://www.thelancet.com/journals/lanplh/article/PIIS2542-5196(23)00104-3/fulltext

⭐️⭐️ Sıcak hava ile zayıf ruh sağlığı sonuçları arasında bir ilişki var mı? Sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160412021001586

⭐️⭐️ Mevsimlerin ve havanın uzunlamasına çok modlu algılama yoluyla ölçülen uyku düzenleri üzerindeki etkileri https://www.nature.com/articles/s41746-021-00435-2

⭐️⭐️ Güneşli Bir Günde Hayat Daha Mı İyi Görünüyor? Günlük Hava Koşulları ile Yaşam Memnuniyeti Yargıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3695376/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni10 Haziran 2025
6 Haziran 2025

İzmit Körfezi’ndeki Tersane Çalışanları İçin Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Risklerin Analizi

İzmit Körfezi’ndeki Tersane Çalışanları İçin Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Riskler

Türkiye’nin önemli sanayi ve lojistik merkezlerinden biri olan İzmit Körfezi, aynı zamanda yoğun tersane faaliyetlerinin gerçekleştiği bir kıyı – deniz faunasının çeşitliliği, tersane çalışanlarını biyolojik anlamda çeşitli risklerle karşı karşıya getirmektedir.

Gemi inşa, bakım, onarım ve geri dönüşüm faaliyetleri yürütülen bu bölgede, deniz ve kıyı faunasından kaynaklanan biyolojik riskler tersane çalışanları için önemli bir iş sağlığı ve güvenliği (ISG) sorunu oluşturmaktadır.

İzmit Körfezi’nde faaliyet gösteren tersaneleri temel alarak hazırladığım tersanelerde çalışan personellerin maruz kaldığı faunadan kaynaklı biyolojik tehditlerin, bu tehditlerin kaynaklarının, olası etkilerinin, risk değerlendirme yöntemlerinin ve etkili kontrol önlemlerinin, bir çoğu farklı lokasyonlarda bulunan tersane çalışanları için de geçerli olduğu bilinmelidir.

Farklı coğrafi alanlarda – faunanın barındırdığı canlılarda da çeşitliliği etkiler. O sebeple; Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Risklerin, çalışma alanının (Tersanenin) bulunduğu yere özel yapılması gerekir.

Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Tehlikelerin Tanımı

İzmit Körfezi Faunasının içinde; (Verilen rakamlar zaman içerisinde farklı nedenlerle değişebilir)

  • Mikroorganizmalar (Genel bakteri, mantar, virüsler)
  • Omurgasızlar (Deniz kestaneleri, kabuklular, deniz anemonları
  • Balıklar (2 familyaya ait 3 tür kıkırdaklı balık, 31 familyaya ait 50 tür kemikli balık olmak üzere toplam 33 familyaya ait 53 tür)
  • Kuşlar (Martı, Karga, Serçe gibi halk arasında adı çok bilinenlerle birlikte, 42’si Yerli, 21’i Yaz Göçmeni, 22’si Kış Göçmeni ve 8’i Transit Göçer olmak üzere 11 takımdan 31 familyaya ait 93 kuş türü mevcuttur.)
  • Deniz memelileri (Az da olsa)

yer almaktadır.

Bu organizmalarla doğrudan ya da dolaylı temas sonucunda yaralanma, enfeksiyon, alerjik reaksiyonlar, zehirlenmeler ve psikososyal etkiler ortaya çıkabilmektedir.

Biyolojik Risk Kaynakları ve Vektörleri

Tersanelerde görülen biyolojik riskler genellikle aşağıdaki kaynak ve vektörler aracılığıyla yayılır:

Kıyı Canlıları

Deniz kestaneleri, midyeler, yosunlar gibi canlılar iskelelerde, gemi karinalarında ve çevresindeki alanlarda yoğun olarak bulunur. Bu canlılara temas, deride kesi, batma, tahriş ya da alerjik reaksiyona yol açabilir.

Kıyı Kuşları

Kuş dışkısı ile taşınan histoplazmoz, kriptokokkoz ve psittakoz gibi hastalıklar çalışanlar için solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.

Mikroorganizmalar

Tersanelerde su birikintileri, rıhtım atıkları, balık artıkları gibi organik kirlilikler, bakteri ve mantar üremesine ortam sağlar. Bu durum cilt enfeksiyonları, mantar hastalıkları ve göz rahatsızlıkları gibi çeşitli biyolojik tehlikelere neden olur.

Denizsel Allerjenler

Balık pulları, kabuklu canlı proteinleri gibi maddeler tersane çalışanlarında alerjik reaksiyonlara (dermatit, astım vb.) yol açabilir.

Biyolojik Risklerin Etkileri

Tersane çalışanları üzerinde biyolojik tehlikelerin yaratabileceği başlıca etkiler şunlardır:

  • Fiziksel Yaralanmalar: Deniz kestanesi batması, midye kesiği gibi durumlar.
  • Enfeksiyonlar: Bakteriyel (stafilokok, E.coli), fungal (candida, aspergillus) ve viral enfeksiyonlar.
  • Alerjik Reaksiyonlar: Cilt dökülmeleri, astım, kontakt dermatit.
  • Zehirlenmeler: Deniz anemonları, kirli balık temelli toksin etkileri.
  • Psikososyal Etkiler: Deniz hayvanlarıyla ani karşılaşma sonucu korku, stres.

Kontrol Önlemleri ve Tersaneye Özel Pratik Yaklaşımlar

Biyolojik risklerin kontrol altına alınması için uygulanabilecek başlıca tersane odaklı çözümler:

  • Mühendislik Kontrolleri: Kaymaz zemin kaplamaları, kuş kovucu ses sistemleri, tahliye suyu dezenfeksiyonu.
  • Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Suya dayanıklı eldiven, tam kapalı giysiler, filtreli maskeler, vizör.
  • Eitim ve Bilinçlendirme: Biyolojik tehlike tanıma, ilk yardım, hijyen kuralları, alerjen uyarıları.
  • Hijyen Önlemleri: Eldivenle çalışma, günlük temizlik, dezenfeksiyon protokolleri.
  • İzleme ve Denetim: Biyolojik risklerin periyodik kontrolü, saha gözlemi, risk matrisinin güncellenmesi.

Sonuç ve Öneriler

İzmit Körfezi tersanelerinde biyolojik tehlikeler, çalışan sağlığı ve iş güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Bu risklerin farkına varılması, risk değerlendirmesi yapılması ve etkin önlemler alınması, hem bireysel hem kurumsal açıdan zararlı sonuçların önüne geçecektir. Tersanelerde biyolojik risklerin izlenmesi, çalışan eğitimi ve KKD kullanımı konusunda sürekli iyileştirme faaliyetleri planlanmalıdır. Ayrıca, bu yazıda sunulan 5×5 risk matrisi gibi sistematik yaklaşımlar, biyolojik tehlikelerin pratik olarak kontrol altına alınmasında çok önemli bir aracıdır.

Kaynaklar

  • İSGÜM (T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
  • WHO Occupational Health Guidelines
  • Denizcilik Genel Müdürlüğü Yayınları
  • Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Biyolojik Risk Raporları
  • Yerel Tersane ISG Uygulamaları Raporları

Tehlikelerin sistematik olarak belirlenmesi ve kontrol altına alınabilmesi için, çok yaygın olarak kullanılan 5×5 Risk Matrisi tercih ettim.

İzmit Körfezi’ndeki faunadan kaynaklanan biyolojik tehditlerin tersanelerde çalışan personel üzerindeki etkilerine odaklanan 5×5 Risk Matrisinde yöntem,

Olasılık (1: çok düşük – 5: çok yüksek),

Şiddet (1: ihmal edilebilir – 5: ölümlü) çarpımı ile risk skoru hesaplamasına dayanmaktadır.

Risk Skoru Ölçeği

  • 1–4: Düşük – Kabul edilebilir risk, rutin kontroller yeterlidir.
  • 5–9: Orta – Takip edilmeli, risk azaltılmalıdır.
  • 10–15: Yüksek – Acil kontrol önlemleri alınmalıdır.
  • 16–25: Çok Yüksek – İş durdurulmalı, risk ortadan kaldırılmadıkça faaliyete devam edilmemelidir.

Bu matrise dayalı olarak 100 farklı biyolojik risk örneği tanımladım, bunlar arasında deniz kestanelerinin batmasından kuş dışkısına, yosun kayganlığından deniz anemonu zehirlenmesine kadar geniş bir yelpazede tehditleri değerlendirdim.

Pek tabi ki sizlerin de tecrübe ve öngörüleri ile katkı sunmaları sayesinde çok daha iyi hale geleceğine eminim.

Saygılarımla…

İzmit Körfezi Tersane Çalışanları İçin Fauna kaynaklı Biyolojik Risk Matrisi

Tehlike TanımıKaynak / VektörOlasılıkŞiddetRisk SkoruRisk SeviyesiKontrol Önlemleri
Deniz anası teması sonucu cilt yanığıYüzey çalışmaları339OrtaEldiven, uzun kollu giysi, temizlik sonrası antiseptik
Yosun kaplı yüzeyde kaymaRıhtım / kızak4312YüksekZemin temizliği, kaymaz tabanlı ayakkabı
Mikroskobik plankton temasıyla göz enfeksiyonuHava / su zerrecikleri236OrtaKoruyucu gözlük, hijyen eğitimi
Midye kabuklarıyla kesik ve enfeksiyon riskiGemi altı temizliği3412YüksekEldiven, ilk yardım malzemesi erişimi
Deniz böceklerinin sokmasıYüzey işçiliği224DüşükAlan kontrolü, sokmaya karşı ilk yardım eğitimi
Deniz piresi kaynaklı cilt tahrişiGemi altı dalışı326OrtaKoruyucu kıyafet, duş alanı temizlik
Kirli balast suyu temasıyla cilt enfeksiyonuBalast tank işleri248OrtaEldiven, önlük, el hijyeni prosedürü
Deniz kabuklularına temas sonucu alerjik reaksiyonVinç platformları236OrtaAlerji eğitimi, tıbbi müdahale prosedürü
Liman sinekleri kaynaklı kaşıntı ve kızarıklıkAçık alan çalışma428OrtaBöcek kovucu sprey, kapalı kıyafet
Kuş dışkısından bulaşan zoonotik mikroorganizmalarAçık liman alanı3412YüksekAlan temizliği, el hijyeni, maske kullanımı
Deniz solucanı temasıyla ciltte kabarmaGemi içi temizlik224DüşükEldiven, temizlik sonrası sabunla yıkama
Yosun nedeniyle düşme sonucu travmaKaygan zeminler4416Çok YüksekUyarı levhaları, sürekli temizlik
Gemi su hattında çalışırken gözle plankton temasıRıhtım kenarı236OrtaGözlük kullanımı, göz yıkama istasyonu
Suda bulunan mikroorganizmaların solunmasıBuhar / nem339OrtaMaske kullanımı, havalandırma
Biyo-filmli zeminle temas sonucu ayakta mantarDuş alanları428OrtaDezenfeksiyon, terlik zorunluluğu
Kirli su sıçraması ile hepatit riskiPompa / su hortumu248OrtaEldiven, yüz siperliği, eğitim
Deniz tavuğu tüyleriyle alerjik reaksiyonKuşlar236OrtaKoruyucu kıyafet, çevre kontrolü
Deniz salyangozları ile kazayla temasİskele altı224DüşükEğitim, dikkatli taşıma kuralları
Gemi yan yüzeyinde temas sonucu mantar enfeksiyonuTemizlik personeli339OrtaEldiven, cilt koruyucu kremler
Gemi sintinesindeki biyolojik gazların solunmasıSintine temizliği3412YüksekMaske, sensörle ortam ölçümü
Tehlike TanımıKaynak / VektörOlasılıkŞiddetRisk SkoruRisk SeviyesiKontrol Önlemleri
Balık kalıntılarından kaynaklı kötü koku ve baş ağrısıRıhtım / açık atık326OrtaDüzenli atık toplama, maske, parfüm kullanımı yasaklama
Deniz kenarı böceklerinin eldiven içine girmesiKıyı çalışmaları236OrtaEldiven kontrolü, kolları kapatan giysi
Deniz yosunu üzerinde yürürken bilek burkulmasıİskele3412YüksekKaymaz zemin, iş güvenliği uyarı levhaları
Deniz kabuklarının kesici kenarlarıyla temasDip temizliği3412YüksekKalın tabanlı ayakkabı, uygun eldiven
Deniz salyangozlarından kaynaklı alerjik reaksiyonLiman taşıyıcı alan236OrtaEğitim, tıbbi gözetim
Kuş dışkısındaki histoplazma mantarı solunmasıVinç kuleleri, kirişler2510YüksekSolunum koruması, temizlik SOP’ları
Plankton yoğunluğu sebebiyle solunumda rahatsızlıkBuharlaşmış su zerrecikleri248OrtaHavalandırma, maske kullanımı
Deniz taraklarının el kesiklerine neden olmasıElle yükleme236OrtaYük kaldırma eldiveni, dikkat eğitimi
Rıhtım yosunlarının kuru halde toz oluşturmasıRüzgarlı hava339OrtaNemlendirme, maske
Gemi dip sularındaki anaerobik bakterilerin etkisiSintine, balast tankı2510YüksekSolunum koruyucu, gaz dedektörü
Deniz piresinin ayak bileklerinde ısırık oluşturmasıAyak seviyesi çalışmaları326OrtaBilek koruyucu, pantolon giyimi
Deniz canlısı taşıyan vinç halatına temasYük kaldırma ekipmanı236OrtaHalat kontrolü, eldiven
Küçük kabukluların el aletlerine yapışmasıElde taşınan aletler224DüşükAlet temizliği rutin kontrol
Deniz maytlarının solunumla alınmasıTozlu yüzeylerden248OrtaMaske, alan nemlendirme
Alerjik cilt reaksiyonları (deniz poleni)Açık alanlar326OrtaCilt kapatma, antihistaminik bilgilendirmesi
Salyangoz dışkısında bakteriyel riskRıhtım yüzeyleri236OrtaTemizlik ekibi, uygun ayakkabı
Deniz böceklerinin gözle teması sonucu tahrişRüzgarla taşınma236OrtaGözlük, vizör kullanımı
Rıhtım kenarında oluşan biofilm nedeniyle ayak kaymasıPlatform geçişleri4416Çok YüksekSürekli temizlik, uyarı levhası, zemin kaplama
Küçük balık kalıntılarının elle taşınması sonucu enfeksiyonBalıkçı botları236OrtaEldiven, sabunla yıkama, yara kapama
Suda bulunan protozoaların deri temasıyla tahrişiSıvı temaslı işler236OrtaSu geçirmez önlük, iş sonu duş zorunluluğu
Tehlike TanımıKaynak / VektörOlasılıkŞiddetRisk SkoruRisk SeviyesiKontrol Önlemleri
Balık yağı kalıntısıyla kaymaBalık nakli alanları339OrtaZemin temizliği, kaymaz tabanlı ayakkabı
Deniz kabuklarının metal aksamda aşındırıcı etkisiGemi dış yüzeyi326OrtaKoruyucu kaplama, periyodik bakım
Deniz piresi nedeniyle açık yarada enfeksiyon riskiBacak seviyesi temas248OrtaKapatıcı bant, yara koruma eğitimi
Su kuşlarının saldırgan davranışıYiyecek/çöp çevresi236OrtaAtık yönetimi, uyarı levhası, personel bilgilendirmesi
Deniz salyangozu kabuğuyla ayakta zedelenmeYüzey yürüyüşleri236OrtaKalın tabanlı ayakkabı, dikkatli yürüyüş alanı planlaması
Rıhtım kıyılarında biriken organik atıkla enfeksiyonAçık drenaj alanları339OrtaDrenaj temizlik planı, eldiven
Deniz yosunu kokusuyla baş dönmesiKapalı ortam depolaması224DüşükHavalandırma sistemi, koku giderici
Kuş tüylerinin havada uçuşması sonucu alerjiAçık alan çatı işleri339OrtaMaske, iş sonrası duş, havalandırma
Gemi yan saclarında bakteri kolonilerinin varlığıBoyasız metal yüzeyler248OrtaAntibakteriyel boya kullanımı
Deniz tavuklarının yuvaları çevresinde saldırganlıkLiman kenarları236OrtaKuş bariyeri, bölge izolasyonu
Deniz kestanesi iğneleriyle ayak yaralanmasıSuya yakın temizlik işleri248OrtaDikkat levhası, özel tabanlı bot
Deniz kabuklarının kaynak alanlarına yapışmasıGemi altı bölgeleri326OrtaTemizleme spreyi, uygun eldiven
Rıhtımda sinek popülasyonunun artmasıyla kaşıntıDurgun su bölgeleri326Ortaİlaçlama, kovucu kullanımı
Deniz örümceği ile karşılaşma sonucu panik ve düşmeİskele altı236OrtaEğitim, bilgilendirme afişleri
Küçük yengeçlerin malzeme kutularına girmesiAçık alan malzeme bırakımı224DüşükKapatıcı kutular, kontrol listesi
Mikroskobik yosunların deri döküntüsüne neden olmasıIslak yüzey teması339OrtaEldiven, temizlik ve duş zorunluluğu
Balık atıkları sebebiyle böcek çekilmesiAtık depolama alanı4312YüksekSık atık boşaltma, böcek kapanları
Deniz böceklerinin kabuklarının solunumla alınmasıToz haline gelmiş kalıntılar236OrtaMaske kullanımı, alan temizliği
Deniz yılanı teması sonucu zehirlenme riskiYüzey altı temizlik155OrtaGözlemle temizlik, tıbbi müdahale hazırlığı
Gemi sintinesinde anaerobik gaz ile birlikte bakteriKapalı alan2510YüksekGaz ölçüm cihazı, solunum ekipmanı
Tehlike TanımıKaynak / VektörOlasılıkŞiddetRisk SkoruRisk SeviyesiKontrol Önlemleri
Deniz böceklerinin giysi altına girmesiKıyı çalışmaları326OrtaTam koruyucu giysi, sık kontrol
Deniz kestanesinin iğnesiyle el delinmesiİskele altı kontrol işleri248OrtaKalın eldiven, dikkatli yer taraması
Kuşların gemi güvertelerine dışkı bırakmasıVinç kabinleri, güverte339OrtaPeriyodik temizlik, kuş kovucu sistemler
Yosunlu zeminde düşerek yaralanmaRıhtım, iskele geçişleri3412YüksekZemin temizliği, kaydırmaz yüzey kaplama
Deniz yüzeyindeki biyolojik atıkların ciltte tahrişe yol açmasıAçık cilt teması236OrtaEldiven, önlük, hızlı temizlik protokolü
Deniz midyelerinin elle temasla kesiğe neden olmasıGemi gövdesi işleri236OrtaKoruyucu eldiven, iş öncesi yüzey tarama
Kuş tüyü alerjenlerine uzun süreli maruziyetKuru malzeme depoları236OrtaHavalandırma, filtreli maske
Suda biriken mikroorganizmalardan enfekte sıçramaBasınçlı su temizliği339OrtaYüz koruması, vizör, su yön kontrolü
Deniz yosunu kokusunun baş ağrısı ve mide bulantısına yol açmasıKapalı depo alanı224DüşükHavalandırma, kokulu atık ayrıştırması
Deniz biyofilminin merdivenlerde kayganlık yaratmasıGemi merdivenleri3412YüksekSık temizlik, kaydırmaz bant
Böcek sokması sonucu anaflaktik şok riskiAçık alan mesaisi2510YüksekEpipen eğitimi, alerji bildirimi
Salyangoz kabuklarının ayak altında kayganlık yapmasıRıhtım taş zeminleri339OrtaAlan temizliği, uyarı levhası
Rıhtımda kuş yumurtalarının zarar görmesiyle hayvan saldırısıYuvaya yakın çalışma144DüşükBölge sınırlaması, bilgilendirme tabelaları
Deniz böceklerinin gece vardiyasında ışığa yönelmesiAydınlatmalı iskele alanı326OrtaSarı ışık kullanımı, bölge planlaması
Deniz kestaneleri nedeniyle panik sonucu düşmeLiman kıyı işleri248OrtaEğitim, deniz dibi gözlemi
Islak yosun temaslı iplerin el kaymasına neden olmasıVinç halatları339OrtaHalat kontrolü, eldiven kullanımı
Deniz kirpisi teması sonrası ciltte batma hissiSualtı destekli işler144DüşükKoruyucu dalgıç kıyafeti, deniz tabanı taraması
Kuş dışkısıyla bulaşan psittakoz riskiÜst yüzeylerde kuş birikimi2510YüksekSolunum PPE, temizlik prosedürü
Deniz kabukları arasında biriken bakteriyel atıklarİskele taban temizliği236OrtaEğitim, su geçirmez eldiven
Böcek istilasına bağlı ekipman içine yuvalamaAçıkta bırakılan makineler236OrtaKorunaklı depolama, düzenli kontrol
Tehlike TanımıKaynak / VektörOlasılıkŞiddetRisk SkoruRisk SeviyesiKontrol Önlemleri
Yosunlu halatların el kaymasına neden olmasıGemi bağlama halatları339OrtaHalat temizliği, eldiven kullanımı
Deniz kabuklularından yayılan kötü koku nedeniyle mide bulantısıRıhtım balık kalıntıları224DüşükMaske, temizlik, uygun atık yönetimi
Açık alanda çalışanlarda güneş + biyolojik maruziyet sonucu deri reaksiyonuUzun süre açık çalışma339OrtaŞapka, UV giysi, güneş kremi
Rıhtım kenarında biriken ölü deniz canlılarının bakteri yaymasıAtık balık alanları3412YüksekGünlük temizlik, biyolojik atık bertarafı
Deniz kabuklarının vidalama bölgelerine sıkışmasıGemi kaplama işleri236OrtaKontrol listesi, koruyucu eldiven
Deniz kuşlarının elektrik direklerine yuva yapmasıVinç üst noktaları224DüşükYuva önleyici sistemler
Deniz yüzeyindeki fitoplanktonun yaydığı toksin solunmasıGemi altı temizlik248OrtaMaske, çalışma zamanlaması, ortam havalandırması
Deniz yosunlarının ayakkabıya yapışarak içerilere taşınmasıTersane girişleri326OrtaPaspas sistemi, temizlik görevlisi
Kabuklu canlıların metal aksamla teması sonucu çizilmeİskele kıyı alanları236OrtaKoruyucu giysi, uyarı levhası
Balık taşıma sonrası el temizliği yapılmadan yemek yemeYemekhane öncesi temizlik3412YüksekEl yıkama istasyonları, farkındalık eğitimi
Rıhtım kenarındaki yosunlardan düşme sonucu yaralanmaIslak alanlar3412YüksekKaymaz zemin, alan sınırlama
Kuş dışkılarının açık ekipmana temas etmesiVinç/araç üstleri236OrtaÖrtüleme, periyodik temizlik
Küçük balıkların su pompa girişlerinde tıkanmaya yol açmasıGemi tamir sırasında224DüşükGiriş filtresi, ön kontrol
Gemi tanklarında biyolojik kalıntılardan metan gazı çıkışıTank temizliği2510YüksekGaz ölçer, solunum PPE, acil durum protokolü
Denizden alınan hava örneklerinde yüksek mikrobiyal yoğunlukKapalı analiz laboratuvarı133DüşükHavalandırma, laboratuvar PPE
Rıhtım kıyısında bakteri kaynaklı ayak enfeksiyonuAçık ayakkabıyla dolaşım248OrtaKapalı, su geçirmez ayakkabı
Suda yüzen ölü kuş/deniz canlılarının psikolojik etkisiPsikososyal stres236OrtaPsikolojik destek, bilgilendirme
Balık artıklarıyla temas sonrası göz kaşıma sonucu enfeksiyonEl temizliği eksikliği3412YüksekGöz teması uyarısı, hijyen eğitimi
Gemi altındaki organizmaların gece çalışmalarında sürpriz çıkışıDalgıç destekli işler248OrtaGözlemci bulundurma, ışık kontrolü
Deniz kökenli zararlı mikroorganizma yayılımıAtık su, tahliye3515YüksekAtık su kontrolü, dezenfeksiyon, mühendislik tedbirleri

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İzmit Körfezi Kıyılarında İnsan Kaynaklı Jeomorfolojik Değişimler ve Süreçler https://www.researchgate.net/publication/354732570_Izmit_Korfezi_Kiyilarinda_Insan_Kaynakli_Jeomorfolojik_Degisimler_ve_Surecler

⭐️⭐️ Kocaeli’de Tarım Ve Hayvancılık http://www.kocaeli.gov.tr/kocaelinde-tarim-ve-hayvancilik

⭐️⭐️ KÖRFEZ SULAKALANI (KOCAELİ) ORNİTOFAUNASI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/79844/T06379.pdf?sequence=1

⭐️⭐️ İZMİT KÖRFEZİ BALIKLARI VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/226532/yokAcikBilim_181926.pdf?sequence=-1&isAllowed=y

⭐️⭐️ Türkiye’de Meslek Hastalıkları ve Tersaneler (In English: Occupational Diseases and Shipyards in Turkey) https://www.researchgate.net/publication/341869003_Turkiye’de_Meslek_Hastaliklari_ve_Tersaneler_In_English_Occupational_Diseases_and_Shipyards_in_Turkey

⭐️⭐️ GEMİ İNŞA SANAYİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/ET001021.pdf

⭐️⭐️ Yılan Sokmalarının Değerlendirilmesi ve Tedavisi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553151/

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.who.int/health-topics/snakebite#tab=tab_1

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.nature.com/articles/nrdp201763

⭐️⭐️ Zehirli yılan ısırıkları: Klinik tanı ve tedavi https://jintensivecare.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40560-015-0081-8

⭐️⭐️ Yılan ısırığının kronik sağlık etkileri ve maliyeti https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590171021000102

⭐️⭐️ Antimikrobiyal Yönetimi Çağında Yılan Isırması Sonrası Antibiyotik Kullanımı https://www.mdpi.com/2072-6651/16/1/37

⭐️⭐️ Yeni nesil yılan ısırığı tedavileri ölüm oranını azaltabilir https://www.nature.com/articles/d41586-024-03818-z

⭐️⭐️ Yılan sokmasından korunma, ilk yardım ve tedavi. https://www.outdoorhaber.com/saglik/yilan-sokmasi#google_vignette

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni6 Haziran 2025
26 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-11: Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin on üçüncünde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Bu yazıda paylaştığım analizi, pentan tanklarında gerçekleştirilen temizlik ve bakım faaliyetleri sırasında, kapalı alan koşullarının neden olduğu inhalasyon kaynaklı zehirlenme risklerini değerlendirmek amacıyla hazırladım.

Kapalı ortam çalışmaları, endüstriyel güvenliğin en yüksek dikkat gerektiren başlıkları arasında yer almakta olup; özellikle uçucu organik bileşiklerin (UOB), düşük oksijen seviyesinin ve toksik gazların bir arada bulunabildiği durumlar ciddi bir sağlık tehdidi oluşturur.

Pentan, yüksek uçuculuğa ve düşük toksisite eşik değerine sahip olması nedeniyle kısa sürede ortam havasında patlayıcı ve/veya toksik konsantrasyonlara ulaşabilir.

Tank içi çalışma sırasında yetersiz havalandırma, uygun kişisel koruyucu donanım (KKD) kullanılmaması, gaz ölçüm cihazlarının eksikliği ya da prosedür dışı müdahaleler, çalışanların maruz kalabileceği tehlikeyi daha da artırır.

Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski Olay Ağacı Analizi, söz konusu bakım/temizlik sürecinde oluşabilecek zehirlenme senaryolarını teknik olarak irdelemekte, olayların gelişim zincirini ve bu zincire müdahale edilebilecek noktaları ayrıntılı biçimde ortaya koymaktadır.

🔺 HZ-11 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Tank Temizlik ve Bakım Sırasında Kapalı Ortamda Zehirlenme Riski (Pentan Buharı Maruziyeti)

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Tankın içi temizlik, bakım, onarım veya kontrol için girildiğinde yeterli havalandırma sağlanmadan pentan buharına maruz kalınması.

🔸 1. Kontrol Noktası: Kapalı Alan Giriş İzni (Confined Space Entry Permit) Alındı mı?

  • Evet:
    • Tüm prosedürler yazılı ve imzalı; kontrol listeleri eksiksiz.
      ✅ Sonuç: Yasal ve güvenli giriş sağlanmış olur.
    • Risk Değerlendirmesi: Düşük
  • Hayır:
    • İzinsiz veya prosedürsüz giriş.
      🔸 2. Kontrol Noktası: Ortam Havası Ölçüldü mü? (Pentan seviyesi, O₂, CO, H₂S vb.)
      • Evet:
        • Gaz ölçüm cihazıyla ortam havası test edilmiş, limit altı.
          ⚠️ Sonuç: Giriş yapılabilir, ancak izleme devam etmeli.
        • Risk Değerlendirmesi: Orta
      • Hayır:
        • Ölçüm yapılmadı, risk bilinmiyor.
          🔸 3. Kontrol Noktası: Havalandırma Sağlandı mı?
          • Evet:
            • Tank içine sürekli hava beslemesi yapılmış, buhar birikimi önlenmiş.
              ⚠️ Sonuç: Maruziyet ihtimali düşük.
            • Risk Değerlendirmesi: Orta
          • Hayır:
            • Kapalı ortamda buhar birikmiş olabilir.
              🔸 4. Kontrol Noktası: Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanıldı mı?
              • Evet:
                • Solunum maskesi, gaz dedektörü, emniyet halatı kullanıldı.
                  ⚠️ Sonuç: Maruziyet olsa bile etkilenme azaltılır.
                • Risk Değerlendirmesi: Orta
              • Hayır:
                • Hiçbir KKD kullanılmadı.
                  ❌ Sonuç: Bilinç kaybı, boğulma, ölüm riski çok yüksek.
                • Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

🧩 🧩 🧩

Özet Olarak

Senaryo NoSonuçRisk Seviyesi
1İzin alınmış, ortam ölçülmüş, havalandırma ve KKD mevcutDüşük
2İzin yok, ortam ölçülmemiş, havalandırma yok, KKD yokÇok Yüksek
3İzin var, ölçüm yapılmış ama havalandırma eksik, KKD eksikYüksek
4Ölçüm yapılmamış, sadece KKD ile girilmişOrta-Yüksek
5Her şey yapılmış ama anlık sızıntı/arıza sonucu ortamda pentan birikmişYüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

  • Kapalı alan giriş izni prosedürü eksiksiz uygulanmalı.
  • Giriş öncesi hava kalitesi ölçümleri yapılmalı; özellikle pentan, O₂ ve patlama limiti kontrol edilmeli.
  • Tank içine giriş yapılmadan önce zorunlu havalandırma sağlanmalı (mekanik blowerlar ile).
  • Personel mutlaka gaz maskesi, taşınabilir dedektör, can halatı, gözlemci kişi gibi desteklerle donatılmalı.
  • Kapalı alanda çalışma süresi minimumda tutulmalı, düzenli ara verilerek dışarı çıkılmalı.
  • Acil kurtarma planı (yanıt süresi 3 dakikadan az) hazır ve tatbik edilmiş olmalı.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike KoduTehlike BaşlığıOlası NedenlerEtkilenen Alanlar / SistemlerOlası SonuçlarMevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01Sızıntı – Flanş / ContaAşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzlukDolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantılarıBuhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenmeKimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02Tank Delinmesi / KorozyonTank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğuTank gövdesi, temel çevresiYüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlikeKoruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03Statik Elektrik BoşalmasıTopraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesiDolum hattı, pompa, operatörKıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanmasıTopraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04Tank Aşırı DolumuSeviye sensörü arızası, manüel dolum hatasıTank içi, taşma menholüParlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riskiİkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05Köpük Sistemi ArızasıKöpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalarYangınla mücadele sistemiYangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riskiKöpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06Elektriksel KıvılcımEX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akımTank çevresi, dolum alanıParlayıcı buhar → tutuşma, yangınEX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışıTank havalandırması, soluma hattıPatlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesiATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08Operatör HatalarıEğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlikDolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılmasıTaşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyetSOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09Yangın / Harici KaynaklıYakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorlarıTank dışı, tesis geneliTank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10Yanlış Kimyasal DolumuKimliklendirme eksikliği, operatör hatasıTank içi kimyasal uyumuReaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışıEtiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11PSV (Basınç Tahliye Valfi) ArızasıValf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyonTank üst kısmı, solunum hattıTank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlamaPeriyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12Gaz Dedektör ArızasıKalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasarGaz izleme sistemiTehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artarGaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13Sızan Kimyasalın GiderilememesiYetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahaleSızıntı alanı, yer altı suyuKimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonuAbsorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14Aydınlatma Eksikliği / Gece OperasyonuYetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlarTüm sahaGözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesiPatlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15Acil Tahliye GecikmesiKaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliğiTüm çalışanlarYangın/patlama sırasında personelin mahsur kalmasıAcil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Pentan tanklarında yapılan bakım ve temizlik çalışmaları, kapalı alan güvenliği açısından hem operasyonel hem de sağlık riskleri içeren çok aşamalı bir süreçtir.

Ortamda biriken pentan buharları, fark edilmeden solunduğunda merkezi sinir sistemi depresyonu, baş dönmesi, bilinç kaybı ve ileri vakalarda solunum yetmezliği gibi hayati komplikasyonlara yol açabilir.

Bu nedenle olay ağacı analizi ile kapalı alanda çalışan personelin karşılaşabileceği zehirlenme riskinin dinamiklerini, neden-sonuç ilişkileriyle teknik bir çerçevede açıklamaya çalıştım. Muhakkak ki eksikleri vardır. Sizlerin katkıları ile tamamlanacaktır.

Acil durum prosedürlerinin eksikliği, giriş izin formlarının uygulanmaması, çoklu bariyer sistemlerinin yetersizliği veya yalnız çalışma durumları, ölümcül kazalara zemin hazırlayabilir. Bu bağlamda; kapalı alan girişi öncesi gaz ölçümü yapılması, zorunlu havalandırma, güvenli giriş-çıkış sistemlerinin oluşturulması, gözcü bulundurulması ve KKD’nin uygun şekilde kullanılması gibi önlemler hayati rol oynar.

Sonuç olarak, bu analizde, yalnızca bireysel maruziyeti değil; organizasyonel, teknik ve yönetimsel boyutlarıyla sistemsel güvenlik yaklaşımını temel almakta ve kapalı alan risklerinin çok yönlü olarak kontrol altına alınmasını amaçladım.

Süreç güvenliği açısından bu tür risk analizlerinin periyodik olarak güncellenmesi ve saha personelinin bilinç düzeyinin artırılması, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün vazgeçilmez bir parçasıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Saygılarımla

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni26 Mayıs 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al