1 Mart 2025

Şehir Efsanesi Reflü – Çikolata İlişkisi

Korku…Gizli salgın…

Kuyuya taşı atan belli değil lakin doğruları anlatmak için çabalayan akıllıların sesleri sosyal medyadaki yalan çığlıkları arasında kayboluyor.

”Çikolata reflüye sebep olur. Reflü de astıma sebep olur.” ardından teorik haklı gerekçeler sıralayarak ver coşkuyu ver coşkuyu da iş pratiğe gelince her zaman hayata – gerçeğe uymuyor.

Öksürük var, sesi kısılmış bir de boğazı ağrıyorsa, neredeyse her astımlıya reflü hastası muamelesi yapılır oldu. Kolay yolu herkes sever.

Propaganda üstadı ilaç endüstrisi mi fısıldadı kendiliğinden mi ortaya yuvarlandı bilinmez “Sessiz reflü” diye bir tanı peydahlandı.

ICD 10 Tanı kodlarında (Hastalıkların isimleri ve karşılarında 3 veya 4 basamaklı kod verilmiş uluslar arası kullanılan tanı listesi). “Sessiz reflü” yazmasa da çok tuttu bu teşhis.

Ardından,

“Sessiz reflü olabilir, bu da astımı ağırlaştırabilir” diye cümleye de döndü mü..! Eyvah. Eyvah.

Aylarca bu cümle ile tedavisi düzenlenen hastaların çoğu hem kullandıkları ilaçlardan hiç fayda göremediler hem de ilaçların yan etkileri ile boğuştular.. (Vitamin B12 eksikliğinden, Böbrek hastalıklarına, hatta kansere neler var neler bu yan etkilerin içinde..)

Reflünün ne öksürük nöbetlerinin ne astım krizlerinin sebebi olamayacağını söyleyenlerin sesleri pek dikkate alınmadı.

İlaç kullanımını azaltanlara ”ilaç karşıtı” ”Alternatif Tıpçı” yaftasını yapıştırmak zaten son yılların klişesi. Karşılığına da ”Modern tıp” ambalajı çıkınca süreç taraf olmaya evrildi.

Yahu Tıp tanımı unutuldu sanki… Yeri gelmişken iliştireyim tanımı;

TIP: Tıp, hastalıkların teşhisi, prognozu, tedavisi ve önlenmesi bilimi ve uygulamasıdır.

(“Tıp” kelimesi Arapça ṭbb kökünden gelen ṭibb “hekimlik mesleği ve ilmi” kelimesinden türetilmiştir.) 

Zaman her zaman doğruyu haklı çıkartır.

Lakin geçen zamanda madur olanlara üzülmemek elde değil.

O çok etkili olduğu iddia edilen reflü ilaçlarının ne astım tedavisine ne de öksürük üzerine en ufak etkisi olmadığını ortaya koyan araştırmalar yayınlanmaya başladı. Ve giderek de artıyor.

Benim de Kişisel Görüşüm Reflü astım ataklarına yol açmaz, reflü astımı ağırlaştırmaz

Akla hemen “özofajit” gelebilir.

Özofajit, reflüye bağlı olarak yemek borusu alt ucunda iltihap gelişmesidir.

Tabi ki “özofajit” meydana geldiğinde hastanın astımı olsun veya olmasın reflü tedavisi görmesi elzemdir.

Reflüyü arttıran yiyeceklerin uzun bir listesi var. Reflü anlatırken yazarım.

Fakat bu listeye bitter çikolatanın eklenmesini doğru bulmuyorum. Özellikle de teobromin alkoloidini öksürüğü kesmek için kullanırken ve bitter çikolatada teobromin mevcutken..

Aklınızda olması gerekli bir diğer husus stres astımı şiddetlendirir. Çikolata yiyenlerde beyninde – kanında mutluluk hormonu olarak bilinen “serotonin” artar; serotoninin stresi – depresyonu önleyici etkileri vardır.

Reflü sebepleri arasında midenin fazla doldurulması da mevcut. Yani her gıda için geçerli olduğu gibi abartıya kaçmadan ”bir parça yenilecek bitter çikolata reflü yapacak o da astımı azdıracak” artık size bile pek mantıklı gelmiyor değil mi?

Bitter çikolata solunum yolları enfeksiyonlarına bağlı öksürüğe karşı faydalı olabilecek yararlı bir gıdadır.

Siz siz olun doğaya güvenin…

Her derdin çaresi doğada mevcut.

Lakin aklınızdan çıkarmayın. Dozu ayarlayacak olan hekiminiz olmalı.

Doğal Yaşayın – Doğal Beslenin – Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kalıcı boğaz semptomlarını tedavi etmek için proton pompası inhibitörlerinin kullanımı: çok merkezli, çift kör, randomize, plasebo kontrollü çalışma https://www.bmj.com/content/372/bmj.m4903

⭐️⭐️ Kalıcı boğaz semptomları mide asidini azaltan haplarla tedavi edilmemelidir. https://evidence.nihr.ac.uk/alert/throat-symptoms-should-not-be-treated-with-ppis/

⭐️⭐️ Gastroözofageal Reflü Hastalığı Olan Hastalarda Kronik Öksürüğün Asit Baskılayıcı Tedaviye Yanıtı https://journal.chestnet.org/article/S0012-3692(13)60137-3/abstract

⭐️⭐️ Lansoprazol, CYP2C19 Zayıf Metabolizör Fenotipine Sahip Çocuklarda Astım Kontrolünün Kötüleşmesiyle İlişkilidir https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4590024/

⭐️⭐️ Zayıf Kontrollü Astımlı Çocuklarda Lansoprazol Rastgele Kontrollü Bir Deneme https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1104902

⭐️⭐️ Asit reflü için 9 evde tedavi (Harvard Sağlık Yayıncılık) https://www.health.harvard.edu/newsletter_article/9-ways-to-relieve-acid-reflux-without-medication

⭐️⭐️ Mide Asidi Sizin İçin İyidir https://www.midwesterndoctor.com/p/stomach-acid-is-good-for-you

⭐️⭐️ Proton pompası inhibitörleri ve akut interstisyel nefrit https://www.bmj.com/content/341/bmj.c4412

⭐️⭐️ Asit baskılayıcı ilaçlar ve mide kanseri: Gözlemsel çalışmaların meta analizi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3646149/

⭐️⭐️ Proton Pompası İnhibitörü ve Histamin 2 Reseptör Antagonisti Kullanımı ve B12 Vitamini Eksikliği https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1788456https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1788456

⭐️⭐️ Proton pompası inhibitörlerinin kullanımı ve kalça kırığı riski, diyet ve yaşam tarzı faktörleriyle ilişkili: prospektif bir kohort çalışması https://www.bmj.com/content/344/bmj.e372

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni1 Mart 2025
28 Şubat 2025

Yıldırım Çarpması – Ne Yapmalı

Şubat bitiyor..

Dağcılar, yürüyüşçüler, piknikçiler vb gibi açık hava tutkunları daha sık dışarıda olmayı amaçlarken hava şartlarını da dikkate almalılar.

Dağcılık ve benzeri yürüş grupları içerisinde muhakkak bir ilk yardımcı olmasına özen gösterin.

Dünya genelinde saniyede 50 – 100 arası yıldırım düşmesi olduğu tahmin edilmekte. Bu kadar sık meydana gelen – düşen yıldırımların insanlara denk gelmesi de gayet normal.

Bir yıldırım, 10 milyon voltu aşan bir voltaj ve genellikle 30 bin ila 110 bin amper arasında büyük bir akım taşımaktadır.

Dünya çapında yıldırım düşmesinden kaynaklanan ölümlerin tahminleri yılda 6.000 ila 24.000 vaka arasında değişmektedir. 

Bir bireyin yıldırım düşmesinden ölme olasılığı yaklaşık 15.300’de 1’dir.  

Elektrik çarpması veya yıldırım düşmesi yaşayan hastalar akımın doğrudan etkilerine bağlı olarak kalp ve solunum durması yaşayabilir. Ancak kurbanların çoğunda nörolojik komplikasyonlar, cilt yanıkları ve ilişkili künt travma gibi ilişkili çoklu sistem tutulumu vardır. 

Elektrik akımına ek olarak, hastalar yıldırımın aşırı sıcaklığı veya bir patlama dalgası yoluyla yaralanabilir. Çarpma sıcaklıklarının 30.000 °C’ye kadar yükseldiği bildirilmiştir.

Yıldırım Gerçekleri – Yıldırım Güvenliği İpuçları

  • Yıldırım aynı yere iki kez düşebilir. 
  • Yıldırım yağışın 15-20 kilometre uzağına kadar düşebilir.
  • Şimşek , başınızın üstünde mavi gökyüzü varken de düşebilir. Buna ‘maviden gelen bir şimşek‘ de denir.
  • Yıldırım, gök gürültüsü olmadan meydana gelemez.
  • Yıldırım her zaman en yüksek nesneye çarpmaz.
  • Güvenlik için “30–30″ kuralı önerilir. Bir yıldırım düşmesini gördükten sonraki 30 saniye içinde gök gürültüsü duyulduğunda sığınak aramanız gerekir. Son gök gürültüsü duyulduktan veya son yıldırım görüldükten sonra 30 dakika boyunca açık hava faaliyetinin yeniden başlamaması gerekir.
  • Yıldırım mağduruna dokunmak tehlikeli değildir. Çünkü mağdurlar elektrik yüklü kalmazlar.
  • Yıldırım hasarına dair dışarıdan bir belirti olmasa bile hasar/yaralanma yine de ciddi olabilir.

Yıldırım Mağdurlarında Neler Olabilir?

  • Sıklıkla, kalp ve solunum durması, hipertansiyon, taşikardi ve spesifik olmayan EKG değişiklikleri (QT uzaması, T dalgası inversiyonu ve ST değişikliği)
  • Seyrek olarak kalp krizi (miyokard enfarktüsü), kalp kasında bölgesel ölüm (nekroz), kalpteki kanın vücuda pompalanma oranında (ejeksiyon fraksiyonlarında) azalma ve kalp kasında morluk (miyokard kontüzyon) görülür.
  • Birincil ve ikincil oksijensiz (hipoksik) kalp durması başlıca ölüm nedenidir ve genellikle kalbin durmasıdır (asistolidir).
  • Dolaşımın kendiliğinden geri dönmesi istisna olmaktan çok kuraldır, ancak solunum durması kalp durmasından daha uzun sürer. Bu, apnenin ölüm oranındaki kritik faktör olduğunu belirtir.
  • EKG değişiklikleri 1 haftaya kadar gecikebilir. Çoğu EKG değişikliği birkaç gün içinde çözülür, ancak bazıları aylarca sürebilir.
  • Kendi kendine sınırlı damar kasılması (vazospazm), nörolojik, kardiyak ve gastrointestinal oksijensiz kalma (iskemiyi) ve ayrıca kompartıman sendromunu taklit edebilir.
  • Hemen ve geçici olarak
    • Bilinç kaybı (%75),
    • Amnezi ve baş ağrısı (%86)
    • Paresteziler (%67)
    • Kas güçsüzlüğü (%80)
    • Keraunoparalizi (%67). (Keraunoparalizi, mavi, benekli, soğuk ve nabızsız olan ekstremitelerin (üstten daha yaygın olan alt ekstremiteler) geçici (1-2 saat süren) felcidir.)
  • Hemen ve uzun süreli veya kalıcı olarak
    • Hipoksik iskemik yaralanma ensefalopatisi
    • İntrakraniyal kanama
    • Sonrası serebral enfarktüs
    • Ödem
    • Serebellar sendromlar.
    • Spinal ve periferik sinir yaralanmaları nadirdir
  • Gecikmiş süreçte Motor nöron hastalıkları ve hareket bozuklukları
  • Düşme veya patlamadan kaynaklanan travma sonrası beyin kanaması (epidural, subdural veya subaraknoid kanamalar)
  • Hastaların %85’inde nörolojik hasar görülmektedir
  • Tüm hastaların %70-75’inde uzun vadeli sakatlık görülmektedir
  • Yanıklar çoğunlukla yüzeyseldir ve sadece %5-10’u tam kalınlıkta yanıklardır. Yanıklar şu şekilde sınıflandırılır
    • Doğrusal: Terin, ışık cilt üzerinde hareket ederken buharlaşmasıyla oluşur ve genellikle kısmi kalınlıkta yanıklara neden olur.
    • Noktasal: Derin dokulardan çıkan akımın vücuttan çıkması sonucu oluşan kümelenmiş dairesel yanıklar olarak görülür.
    • Termal: Metal veya sentetik kumaş ısıtılabilir ve cildi yakabilir.
  • Kafatası yanıklarında ölüm oranında 3-4 kat artış ve kalp krizi geçirme oranında 2 kat artışla ilişkilidir
  • Bacak yanıkları da artan ölüm oranlarıyla ilişkilidir
  • Ter yoğunluğunun fazla olması nedeniyle yanıklar deri kıvrımlarında, kırışıklıklarda ve eklemlerde daha sık görülür
  • Rabdomiyoliz/miyoglobinüri ve kas yıkımına bağlı akut böbrek yetmezliği nadirdir
  • Hastaların %50’sinden fazlasında işitme ve/veya denge organı hasarı ve ayrıca %50’sinden fazlasında çift taraflı kulak zarı (bilateral timpanik membran) yırtılması vardır 
  • Geçici vertigo en sık görülen denge (vestibüler semptomdur) bulgusudur.
  • İç kulak hasarı daha nadirdir, ancak işitme kaybına (sensörinöral tip) neden olabilir
  • Hastaların %50’sinde en sık görülen yaralanma türü (bilateral) katarakt olan göz yaralanmalarıdır
  • Gecikmiş göz yaralanmalarının 2 gün ile 4 yıl arasındadır
  • Kırıklar ve iç organ hasarları nadirdir 
  • Kalıcı hipotansiyon, göğüs, kalp, akciğerler, bağırsaklar veya omurgadaki altta yatan künt yaralanmalara işarettir.

Yıldırım Çarpmasından Korunma

  • Açık hava etkinlikleri öncesi hava durumunu kontrol etmelisiniz
  • Açık arazide eğer saçın dikleşmeye başlıyorsa, derin sızlıyorsa ve çatırdama gibi bir ses duyuyorsan, DİKKAT! Sizi her an yıldırım çarpabilir.
  • Gök gürültüsü duyarsanız, kapalı bir binaya veya camları kapalı sert tavanlı bir araca sığının. Evlerin girişlerinde – verandalarında, camları açık arabada, açık yapılarda veya araçlarda bulunmayın.
  • Dağ veya tepelerin üst bölümlerinde – zirvelerinde ve tek duran ağaçlarda veya elektrik direkleri gibi diğer yer düzleminden daha yüksek nesnelerin yakınında durmayın. Ağaçların arasında kaldıysanız daha kısa ağaçların yakınında kalın.
  • Yüzme havuzu, gölet, nehir ve hatta su birikintileri gibi su kaynaklarından uzak durun
  • Yıldırım düşmesi esnasında suda olmak tehlikelidir. Bu nedenle fırtına esnasında banyo yapmayın. Elde bulaşık ya da çamaşır yıkamayın.
  • Herhangi bir metalle temastan kaçının. Beton bir yapıdaysanız, duvarlara yaslanmaktan kaçının çünkü yıldırım betondaki metal takviyeden geçebilir.
  • Elektrikli cihazlarınızı şarj etmeyin.
  • Cihazlarınızı kablolu olarak kullanmayın.
  • Üzerinizde metal hiçbir şey bulunmamasına dikkat edin
  • Toplu bir grup halindeyseniz birbirinizden en az 1,5 metre uzaklaşın

Eğer yıldırım size veya yanınızdaki birine çarparsa, derhal acil tıbbi yardım çağırın ve ardından aşağıdaki adımları izleyin:

  • Unutmayın yıldırım aynı yere bir daha düşebilir. Bu sebeple tekrar riskini en aza indirmek için çarpılan kişiyi daha güvenli bir yere taşıyın.
  • Çarpılan kişiyi nefes alıp almadığını ve kalp atışının olup olmadığını kontrol edin. Eğer yoksa, hemen göğüs kompresyonlarına başlayın. Grubunuzda CPR eğitimi almış biri varsa kurtarma solunumunu başlatın.
  • Tıbbi personel gelene kadar göğüs kompresyonlarına ve CPR’ye devam edin.
  • Mağdurda yanık veya künt travma gibi diğer yaralanmaları değerlendirin ve mümkün ve uygun şekilde ilk yardım uygulayın.
  • Hipotermi riski varsa, kazazede ile zemin arasına yalıtım malzemesi koyun.

Aşağıda yıldırım çarpması sonrası gelişen Lichtenberg Figürü adı verilen bir cilt bulgusu görüyorsunuz.

Şekil 2
Lichtenberg Figürü bir yanık değildir, ancak kökeni belirsizliğini korumaktadır. Genellikle bir saat sonra ortaya çıkar ve 24 saat içinde çözülür.

Aşağıda yıldırım çarpması sonucu ölüm vakalarına ait otopsi başlangıcında deri bulgularının tespitine dair 3 görsel ”Lichtenberg Rakamları: Bir Deri İşareti Şüpheli Ölüm Vakalarını Nasıl Çözebilir? https://journals.sagepub.com/doi/10.1016/j.wem.2022.07.008 ” makalesinde yer almaktadır.

Yazarlar;

Syrine Azza Manoubi , MD  [email protected],  Maha Shimi , MD,  Dr. Mohamed Allouche​

16 yaşında bir çocuğun göğüs ön duvarında Lichtenberg figürleri. Eğrelti otu benzeri bir desene sahip tipik yüzeysel eritematöz dallanma görülüyor.

28 yaşında bir çoban kızı, sol kalçada yukarıya doğru uzanan Lichtenberg figürleri görülüyor. Yüzeysel kırmızımsı dallanma.

Genç erkek ön uyluklardaki Lichtenberg figürleri. Eğrelti otu benzeri bir desene sahip yüzeysel eritematöz dallanma görülüyor.

3 vakanın otopsisinde, ne travmatik yaralanmalar ne de patolojik bulgular görülmemiş.

Vücut sıvılarının (kan ve idrar) toksikolojik analizleri, test edilen tüm maddeler (etanol, opiatlar, benzodiazepinler, barbitüratlar ve kanabinoidler) için negatif çıkmış.

Her kurbanın vücudunda Lichtenberg figürlerilerin varlığına dayanarak, yıldırım çarpması yaralanması her vakada ölüm nedeni olarak kayda geçirilmiş.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Yıldırım, bulutlardaki buz kristalleri nedeniyle oluşan statik elektrikten oluşur ve bulut ile yer gibi başka bir nesne arasında diferansiyel bir yük oluşturur.

Yaklaşık olarak her beş yıldırım düşmesinden biri, yaralanmaya veya ölüme neden olabilen buluttan yere düşmedir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yağmur, doğrudan yıldırım düşmesi sonucu insan kafasına gelen darbelerden kurtulma şansını artırabilir https://www.nature.com/articles/s41598-023-50563-w

⭐️⭐️ Şok edici bir yaralanma: Yıldırım yaralanmalarının klinik incelemesi, tuzakları ve tedavi protokolünü vurgulamaktadır https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0020138322005861

⭐️⭐️ Yıldırım hasarının fiziksel etkileri https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2671249/

⭐️⭐️ CDC’nin Kapalı Alan Yıldırım Güvenliği Yönergelerinin Arkasındaki Kanıtların Sistematik Bir İncelemesi https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2023.10.05.23296621v1.full

⭐️⭐️ Yıldırım çarpması yaralanmasından sonra kardiyovasküler komplikasyonlar https://www.openaccessjournals.com/articles/cardiovascular-complications-after-lightning-strike-injury-17109.html

⭐️⭐️ Yıldırım Düştüğünde: Spor ve Eğlence Aktivitelerinin Güvenliği https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37036461/

⭐️⭐️ Elektrik çarpması ve yıldırım düşmesi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8434837/

⭐️⭐️ Yıldırım Yaralanmaları https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441920/

⭐️⭐️ Yıldırım çarpması mağdurunda fiziksel yaralanma https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11521028/

⭐️⭐️ Aynı Anda Yıldırım Çarpmasıyla Ölen Bir Çiftte Yıldırım Yanıkları ve Elektrik Travması https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5965181/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni28 Şubat 2025
26 Şubat 2025

Beynim Sisli Ne Yapmalıyım?

Öncelikle yazdıklarımı unutmadan çıktısını alın ve birden fazla yere özellikle buzdolabınızın kapağına ve tuvalet aynanıza olmak üzere farklı yerlere yapıştırın.

Beyniniz sisli ise çok geçmeden unutacaksınız çünkü…

Şimdi de Beyin Sisi (Brain fog) Belirtilerini Okumak İçin Tıklayın

Bu sayfaya geri döndüğünüzde okuduklarınızı hatırlamakta zorlanıyorsanız….!!!

Ya dikkatli okumadınız yada beyin sisi (Brain fog) olduğunuzu kabul edin.

Beyin Sisi (Brain fog) Olanlar Ne Yapmalı?

Beslenme ilk dikkat etmeniz konu;

  1. Vitamin ve Mineral eksiklerini tamamlamalısınız. (Özellikle D vitamininiz.) Kan değerleriniz ölçtürdüyseniz referans değerlerinin üst sınırlarına yakın olmayı hedefleyin.
  2. İşlenmiş gıdaları yakınınıza dahi yaklaştırmayın. Yemeyi hayal dahi etmeyin. İşlenmiş gıdalar neler mi? Sosis, salam, pişirilip dondurulan et ve et ürünleri ve benzeri tüm işlenmiş ürünler.
  3. Gluten içeren gıdaları hayatınızdan çıkarın.
  4. Laktoz içeren gıdaları hayatınızdan çıkarın.
  5. Trans yağları hayatınızdan çıkarın. (Özelikle Margarin vb gibi)
  6. Histamin içeren gıdaları hayatınızdan çıkarın. (Özellikle taze peynir, konserveler, salamuralar vb gibi)

Davranışlarınızı – yaşam tarzınızda değişiklik yapmalısınız

  1. Glutatyon desteği almalısınız. Öncelikle besinler yolu ile sonra takviye olabilir.(Takviyeler için de önerim mikrozomal olması)
  2. Uyku çok önemli. Beyin omurilik sıvısının temizlenmesi için uyku gereklidir. Uyku ihtiyacı ihtiyaca göre çok değişiklik gösterebilir. Ortalama günlük 7 saat gibi düşünebilirsiniz.
  3. Günlük egzersiz yapmalısınız. Kardiyo ve ağırlık egzersizi önemli. Lakin en azından, günlük 45 dk hafif tempo yürüyüş yapmalısınız.
  4. Günlük temiz hava alabileceğiniz dış ortamda derin solunum egzersizi yapın. (Akciğerlerinizi zorlayarak tam doldurmaya çalışmalısınız.)
  5. Yaşam ve iş rutinlerinde değişiklik yapmalısınız.
    • İşyerinde ve evde eşyaların yerlerini değiştirerek beyninizi aktive edebilirsiniz.
    • Aynı anda iki işi bir arada yapmaya çalışmalısınız. Beyin sisinde özellikle aynı anda iki iş yapabilme becerisi çok azalıyor.

Çevrenize dikkat edin…!!

Mutlu insan yok denecek kadar az.

Hep beraber ölsek de kurtulsam artık diyenler arttı…

Silkelenin Kendinize Gelin

Beyin Sisinden Kurtulmak Çaba İster

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni26 Şubat 2025
25 Şubat 2025

İdrarınızın Fiziksel İncelemesini Kendiniz Yapın

Her İdrar Numunesi Üç Farklı İncelemeden Geçirilir

  • Fiziksel İnceleme: Burada değerlendirilen İdrarın görüntüsü, kokusu ve fiziksel özelliğidir.
  • Kimyasal İnceleme: Alınan idrarın bir kısmı ile kimyasal testler yapılır.
  • Mikroskopik İnceleme: Alınan idrarın bir kısmı mikroskobik olarak incelenir.

İdrarın Fiziksel İncelenmesi

Laboratuvara gelen idrarın görüntüsü, kokusu, rengi, bulanıklığı ilk olarak kaydedilir.

Normal İdrarın fiziksel özellikleri 

Normal idrar içerisindeki ürokrom pigmenti sebebi ile açık saman rengi ve berrak görülür.

İdrarın rengi ve miktarı vücuda alınan sıvı miktarı ile yakından ilişkilidir. Susuzlukta idrar koyulaşır.

Siz Ne Yapabilirsiniz?

Sağlık eğitimi, özellikle laboratuvar üzerine bir eğitim almamışsanız; en kolay değerlendirme yolu idrarınızın rengine bakmak ve normalin harici bir renk olup olmadığıdır. Sonra idrarın rengine göre olasılıkları da değerlendirmek isterseniz aşağıdaki bilgiler işinize yarayacaktır.

İdrar Rengi ve Sebepleri

Kırmızı Renk İdrar

  • İdrar yollarında ve böbreklere kanama yapan hastalıklarda (En sık olarak, böbrek ve idrar yolu taşları hemoglobinüriler (rhabdomyoliz), porfiriler vb gibi)
  • Propofol etken maddeli ilaçlar,
  • Klorpromazin etken maddeli ilaçlar,
  • Thiridazin etken maddeli ilaçlar,
  • Pancar fazla tüketilmesinde
  • Böğürtlen fazla tüketilmesinde

idrar kırmızılaşır.

Kavuniçi – Portakal Renk İdrar

  • Rifampisin (En sık ilaçlara bağlı olarak)
  • Fenotiazin (En sık ilaçlara bağlı olarak)
  • Aşırı havuç tüketimi
  • Aşırı Vitamin C tüketimi

idrarı kavun içi yapar.

Yeşil Renk İdrar

  • Metilen mavisi kullanımına bağlı
  • Vitamin B alımına bağlı
  • Propofol alımına bağlı
  • Amitiriptilin kullanımına bağlı
  • Bazı idrar yolu enfeksiyonları sırasında

idrar yeşil renk alabilir.

Mavi Renk İdrar

  • özellikle metilen mavisi kullanımında
  • İndometazin kullanımında
  • Amitriptilin kullanımında
  • Arianteren kullanımında
  • Cimetidin (iv simetidin) kullanımında
  • İntravenöz prometazin kullanımında

idrar mavileşebilir.

Mor Renk İdrar

  • Bakteriüri
  • İdrar yolu enfeksiyonları sırasında

İdrar mor görülebilir.

Kahverengi Renk İdrar

  • Bakla yemek
  • Levodopa kullanımında
  • Metranidazol kullanımında
  • Nitrofıurantoin kullanımında
  • Primakin (primaquin) kullanımında
  • Klorokin (chloroquin) kullanımında
  • Methocarbamol kullanımında
  • Gilbert sendromunda
  • Tyrosinemide (Genetik hastalık)
  • Hepatobilier hastalıklarda

İdrar kahverengi olabilir.

Siyah Renk İdrar

  • Alkaptonüride
  • Malign melanomda

İdrar siyah olabilir.

Beyaz Renk İdrar

  • Propofol kullanımında
  • Şiüri ( chyluria)
  • Piüri
  • Prostat kristallerine bağlı olarak

idrar beyaz olabilir.

Ayrıca idrarın görüntüsünü içindeki;

  • Hücresel atıklar
  • Bakteriler
  • Kristaller
  • Protein konsantrasyonu da değiştirecektir. Özellikle bulanıklaşma yönünde.

İdrarınızı her zaman kendi kendinize basitçe değerlendirebilir normal olmayan durumları fark edebilirsiniz. Lakin hekiminize muayene olmadan ve ayrıntılı yapılmış idrar analizini hekiminiz değerlendirmeden ilaç kullanmamalısınız.

Unutmayın…

İlacı İlaç Yapan Dozudur

Doğal Yaşayın – Doğal Beslenin – Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni25 Şubat 2025
24 Şubat 2025

Dalış Yapanlarda Kulakta Perilenf Fistülü

Scuba dalışlarda gelişebilecek soruların ilk sırasında barotravmalar gelmektedir. Barotravmalara bağlı da bir çok sağlık sorunu gelişmektedir.

Barotravmaya bağlı gelişen sağlık sorunlarından biri de;

Perilenf fistülü, iç kulak sıvısının (perilenf) sızdığı yuvarlak ve/veya oval pencere zarlarında oluşan bir yırtıktır.

Perilenf, kemik labirentin içinde bulunan ve zarlı labirenti çevreleyen ve koruyan sıvıdır.

Perilenf, bileşim olarak hücre dışı sıvıya benzer (sodyum tuzları baskın pozitif elektrolittir) ve koklear su kemeri (bazen “perilenfatik kanal” olarak da adlandırılır) yoluyla beyin omurilik sıvısıyla süreklilik içindedir.

boşluk

Perilenf Fistülü Oluşumu

Dalış (scuba) sırasında Orta kulakta oluşan şiddetli barotravma veya kuvvetli Valsalva manevrası yapılması sonucu yuvarlak veya oval pencerenin bozulması ile labirentten perilenf sıvısı kaçağı olur.

Perilenf Fistülü Semptomları

  • Baş dönmesi
  • Vertigo
  • Dengesizlik
  • Mide bulantısı
  • Kusma
  • Kulaklarında çınlama (tinnitus)
  • Kulaklarda dolgunluk hissi
  • İşitme kaybı

Perilenf fistülünde semptomlar irtifa değişiklikleriyle (asansörler, uçaklar veya dağlarda seyahat), hava değişiklikleriyle ve fiziksel eforla kötüleşir.

Perilenf Fistülünde Yapılması Gerekenler

İç kulakta basınç dalgalanmasını önlemek için;

  • Ikınma
  • Hapşırma
  • Sümkürme
  • Cinsel aktivite
  • Yüksek sesle konuşma
  • Orta kulak dengeleme eylemi yapılmamalıdır.

Yatak istirahati ve 45 derece eğimli oturma pozisyonunda dinlenme tavsiye edilir.

Dalgıç uyarıları dikkate alarak dinlenir ise yuvarlak pencere fistülü genel oolarak 1 -2 haftada kendiliğinden iyileşir.

İşitme kaybının ilerlemesi veya şikayetler (semptomlar) devam ederse fistülü (yuvarlak pencere sızıntısını) onarmak için cerrahi müdahale gerekebilir.

Perilenf Fistülü Sonrası Dalış İzni

Fistülün (Oval veya yuvarlak pencere) akut semptomları düzelme kaydettikten sonra yaralanmanın veya fistülün cerrahi onarımın tamamen iyileşmesi bir kaç ay beklenmeli ve sonrasında dalgıcın ayrıntılı KBB muayenesi yapılmalı şüpheli süreçlerde dalışına onay verilmemelidir.

Dalış Sırasında Perilenf Fistülü Oluşumu Engelleme

Dalgıç dalış (scuba) öncesi kendi sağlık performansını – durumunu değerlendirmelidir. Soğuk algınlığı – Nezle – Grip ve kulak burun boğaz yollarında bir sorunu olup olmadığına özenn göstermelidir. Ööstaki borularının düzgün çalıştığından emin olmak için yüzeyde hafifçe dengeleme yapmalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️ Anatomi, Baş ve Boyun, Corti Kulak Organı https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538335/

⭐️⭐️Ses, patolojik akışkan-mekanik dalgalar üreterek kanal dehisansı sendromunda vestibüler sistemi anormal şekilde uyarır. https://www.nature.com/articles/s41598-018-28592-7

⭐️⭐️ SCUBA Dalgıçlarında İç Kulak Rahatsızlıkları: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9450052/

⭐️⭐️ Perilenfatik Fistül: Sınıflandırma, Etiyoloji, Tanı ve Tedavinin İncelenmesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7522398/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7522398/

⭐️⭐️ Tüplü dalış ve otoloji: Tanı, tedavi ve ameliyat sonrası bakıma ilişkin öneriler içeren sistematik bir inceleme https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28641322/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni24 Şubat 2025
23 Şubat 2025

Sessiz Katilinizi Alt Etmeyi Öğrenin

Sessiz katil..!!

Kas kaybı.

30 lu yaşlarda başlar. Eğer tedbirinizi almazsanız zaman içinde;

→ Zayıflık

→ Güç kaybı

→ Daha kısa ve daha düşük kaliteli bir yaşamınız olacak. Belki de şu anki durumunuz…

Ne yapmalıyım? Ne yapmalısınız? Ne yapmalıyız?

Cevap: Kas kaybını durdurmalıyız.

Sarkopeni yaşa bağlı kas kaybıdır ve yaşlanmanın doğal bir parçasıdır.

30 yaşından itibaren her on yılda bir %5-%10 oranında kilo kaybı başlar.

Özellikle erkekler yaşamları boyunca kas kütlelerinin yaklaşık %30‘unu kaybeder.

Kas kütlesinin kaybı yaşam kalitesinin düştüğüne dair çok önemli bir göstergedir…

Kendi hikayenizin böyle olmasını istemiyorsanız kas kaybınızı nasıl durduracaksınız ?

Sağlığınıza yatırım yapmaya karar verdiyseniz, toplumun size biçtiği beden rolünden çıkıp birikte sağlıklı vücudunuzu inşa etmeye başlayalım.

Testosteron Seviyenizi Artırın

Sarkopeni yani kas kaybı sebeplerinden biri de yaşlandıkça azalan testesteron seviyesidir.

Testosteron hormonu protein sentezini ve kas gelişimini uyarır. Kas yapımına ateş dersek yakıtı testosteron hormonudur. Yakıt azaldıkça ateş de azalır.

Testosteron Hormonu Nasıl Arttırılır?

  1. Uyku yeterli ve kaliteli olmalıdır
  2. Egzersiz yapılmalıdır
  3. İyi dengeli beslenilmelidir
  4. Stresi en aza indirilmelidir
  5. D vitamini seviyesi yükseltilmelidir
  6. Östrojen benzeri kimyasallardan kaçınılmalıdır.
  7. Alkolü azaltılmalı ideali tüketilmemelidir.

Yüksek Protein Tüketin

Kas kitlesinin arttırılmasında beslenme özellikle de protein çok önemlidir.

Alınan proteinler aminoasitlere parçalayıp kas yapımında kullanır.

Yaş arttıkça özellikle erkeklerde anabolik (yapım faaliyeti) direnci görülür. Bu direnç sebebi ile proteinlerin parçalama ve yeniden sentezleme yeteneklerinin azalmasına neden olur.

Yaş artıkça kas yapımını sağlayabilmek için daha fazla protein alınması gerekir.

İleri yaştaki kişilerde kas kütlesinin artması (direnç antrenmanı yapılacaksa) için vücut ağırlığının her bir kilogramı için günlük 0. 8 – 1 gr protein alımı idealdir.

Örneğin: 100 kilo ağırlığındaki erkeğin günde yaklaşık 80 – 100 gr’a protein alması gerekir

Tabi ki protein olarak doğal kaynakları öncelikli olarak da hayvansal olanlar tercih edilmelidir. Protein aminoasit dizilimi ile yapılır. Ve hayvansal kaynaklardan aminoasit elde etmek idealidir.

Ağırlık Kaldırın

Ağırlık egzersizinizi planlayın haftada en az 3 ideali 5 gün antrenmanınızı yapmalısınız.

Düzenli kas egzersizi yaşam ortalamanıza 7 – 10+ yıl ekleyebilir ve hayat kalitenizi yükseltebilirsiniz.

Kas egzersizinde ana ilkeleriniz;

  • Tüm büyük kas gruplarını hedefleyen günlük 8 ila 10 farklı egzersiz,
  • Her egzersiz 5 – 12 tekrarlık setler (0-2 RIR’de (Rezervdeki tekrarlar),
  • Haftada en az 3 ideal 5 zaman içerisinde her gün antrenman (Başlangıçta bir gün de olsa yapılmalı)

Zaman içerisinde yüklenmeyi arttırın;

  • Egzersizin çeşitlerini
  • Ağırlığın miktarını
  • Formun (temponun) iyileştirilmesi

Aşağıda verdiğim tipik başlangıç hareketlerini inceleyip;

  • Bacaklarda 1 egzersiz, İtme Egzersizlerinden 1 egzersiz, Çekme Egzersizlerinden 1 egzersiz seçerek başlayın.
  • Antrenman programında göreceğiniz gibi her egzersizi 3 set ve her sette 8 – 12 tekrar yapın. Her set arasında 3 dakika dinlenin. Yaş arttıkça oksijenlenmesi azalan hücrelere yeterli dinlenme aralığı vermelisiniz.

Kreatin Alımınızı Arttırın

Kas kütlesini arttırmanın ve kas gelişimini hızlandırmanın sihri kreatinde saklıdır. Lakin doğal yolardan ayrılmayın. Takviyeler ile kimyasal riskinizi arttırmayın.

Kreatin

  • Enerjiyi artırır
  • Yorgunluğu azaltır
  • Gücü artırır
  • Daha fazla kas yapar
  • Performansı iyileştirir
  • Kas gelişimini hızlandırır
  • Bilişsel performansı geliştirir

Kreatin Kaynakları

  • Kırmızı et,
  • Balık
  • Kümes hayvanları eti

D Vitamini

Yaş artışı ile birlikte D vitamini üretimi azalır

D. Vitamini mitokondriyal fonksiyonları normal işleyişini sağlayarak enerji sağlanmasına destek olur.

Enerjinin azalması kas fonksiyonunda, kullanımında ve kütlesinde de azalmaya neden olur.

Sarkopeni – kas azalmasını engelmek hatta yeni kas kütlesi yapımmı için yeterli D vitamini almak çok önemlidir .

D Vitaminini Yükseltmek İçin Ne Yapmalı?

  1. Öğlen 12.00 – 13.00 saatleri arasında 20 – 30 dk güneşlenin
  2. Beslenmenize dahil edin
    • Balık ve deniz ürünlerini
    • Kuyruk yağını
    • Yumurta sarısını
    • Mantarı

Unutmayın ki…

Kalbiniz de bir kas kütlesi…

Kaslarınız azaldıkça orantılı olarak kalbiniz de küçülecek – zayıflayacaktır.

Doğal Yaşayın – Doğal Beslenin – Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni23 Şubat 2025
23 Şubat 2025

Robotiğin Anadoludan Yükselişi

İsmail Ebul-İz Bin Razzaz El Cezeri

Moon (2007), El-Cezerî’nin Arap kökenli olduğunu belirtmektedir.

Yabancı kaynakların içinde sadece Vukobratovic (2009), “Türk mucit” olarak El Cezerî’den söz etmektedir.

Temiz (2012) de tıpkı Akman (1974) gibi, “Türk Bilim Adamı” şeklinde El Cezerî’den söz etmektedir. Ancak yazar devamında, Nature dergisinin 1974 yılının Mart sayısında, bu bilgini konu aldığını belirtirken derginin O’nun Türk olduğunu belirtmediğinden yakınmaktadır. Zira dergi El-Cezerî için “12. Yüzyıl Müslüman Mühendisliğinin doruğuna erişmiş bir kişi” saptamasını yapmaktadır.

El Cezeri‘ nin Müslüman ve Deha olduğu herkesin hem fikir olduğu konulardır.

Sibernetik bilimi olarak da isimlendirilen robotik çalışmalar yaparak ilkeleri bilim dünyasına sunan asıl ve ilk kişidir.

”Kübernetes” (Antik yunancada) sözcüğünden köken alan latince ”Gobarnare” denilen sibernetik ismi 1948 yılında Yahudi kökenli Amerikalı Matematikçi Norbert Wiener tarafından verilmiştir.

Sibernetik geleceğin en önemli bilim dallarından biri olacağı kesin. Belki de bu sebeple sahipleneni çok.

Fransızlar, Descartes ve Pascal’ı

Almanlar, Leibniz’i

İngilizler, Bacon’ı sibernetiğin başlangıcı olduğunu ileri sürseler de, İslam biliminin altın çağı avrupanın ise karanlık çağının hüküm sürdüğü yüzyılların tartışılmaz ismi ve robotiğin babası sibernetiğin başlangıcı El Cezeri dir.

Maalesef İsmail Ebul-İz Bin Razzaz El Cezeri‘ nin hayatı hakkında yeteri bilgiye sahip değiliz.

Doğum ve ölüm tarihlerine ilişkin iki farklı rivayet mevcuttur. Bunlardan birincisi El Cezerî’nin 1136-1206, diğeri ise 1153-1233 (Hicri, 548-630) yıllarlı arasında yaşadığı şeklindedir.

Mezarı, Cizre’deki Nuh Peygamber Camiinin avlusunda bulunmaktadır.

Yazdığı kitabın giriş kısmında yer alan kısa bilgi notu ile yetinmek durumundayız. Şeref ve onur babası anlamında Ebul-İz lakabı verilmiştir.

İsmail Ebul-İz Bin Razzaz El Cezeri, 1181-1206 yılları arasında Âmid’de (Diyarbakır) Artuklu hânedanının himayesinde bulunduğunu söyler.

Emîr Nâsırüddin Mahmud’un isteği üzerine kaleme aldığı ve 1205’te tamamladığı Kitâb fî Maʿrifeti’l-ḥiyeli’l-hendesiyye (el-Câmiʿ beyne’l-ʿilm ve’l-ʿameli’n-nâfiʿ fî ṣınâʿati’l-ḥiyel) adlı ünlü eserinde mekanik ve robotik üzerine yaptığı çalışmaları ve ayrıntılı çizimleri görebiliriz.

Eskişehir Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı tarafından hazırlanmış El Cezeri yi anlatan videoyu izleyelim…

Robotiğin babası diyebileceğimiz İsmail Ebul-İz El Cezeri günümüzde yeterli tanınmamakta ve hak ettiği değer verilmemektedir.

‘Robot’sözcüğü ilk kez Çek yazar Karel Capek’in 1920’de yazdığı ‘Rossum’un Evrensel Robotları’ adlı tiyatro oyununda kullanıldı.

‘İşçi’ anlamıyla Çekçe’ye giren Robot, 9 asır önce, 12’nci yüzyılda ilk kez Cezeri tarafından tasarlamıştı.

15 Şubat-10 Ağustos 2019 tarihleri arasında İstanbul’da adına yapılan sergide gösterilen Haluk Bilginer tarafından seslendirilmiş videoyu izleyerek İsmail Ebul-İz El Cezeri‘ yi tanımaya devam edelim.

“Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri” sergisinin;

Proje Sahibi: Istanbul Cezeri Müzesi

Yaratıcı Yönetmen: Tayfun Kısacık

Metin Yazarı: Volkan Bintepe – M. Ali Çalışkan – Kadir Yılmaz Sanat

Yönetmeni: Bülent Şengül

Prodüksiyon Şirketi: IDA PICTURES

Yönetmen: Kaan Ran Özsoy

CG Supervisor: Kaan Ran Özsoy

Yapımcı: Eda Semiz

Seslendirme: Haluk Bilginer / 1000Volt

“Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri” sergisi, 15 Şubat-10 Ağustos 2019 tarihleri arasında UNIQ Expo’da sergilenmiştir. https://www.cezerimuzesi.com/

Anadolu’nun en büyük mucidi Cezeri’nin 13. yüzyılda yazdığı Kitab-ül Hiyel’deki tarife uygun ve çalışır vaziyette üretilen makinelerini ziyaretçilere sunan sergi, adeta bir bilim tarihi arkeolojisi sayılabilecek yapısıyla dünyada bir ilk olma özelliğini taşımıştır.

Zamanı aşan fikirleri, bakış açısı ve felsefesiyle modern mekaniğin babası kabul edilen; Artuklu Sarayı’nın 26 yıl başmühendisliğini yapan, Anadolu’nun en büyük mucidi Cezeri’nin olağanüstü makineleri, 15 yıllık titiz bir çalışmayla 800 yıl aradan sonra yeniden canlandırılmıştır!

Merkezine Cezeri’yi yerleştirerek mekanik tarihinin görkemli hikayesini ilham verici bir şekilde sunan “Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri Sergisi”, 15 Şubat – 10 Ağustos 2019 tarihleri arasında ziyaretçilere ağırlamıştı. https://www.cezerimuzesi.com/

Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri sergisi, 1500 m2’lik alanda, içerisinde boyutları 4 metreyi bulan dev makinelerle birlikte 66 farklı alete, makineye ve çeşitli düzeneklere yer verdi.

Eserlerin çalışma prensiplerini anlaşılır bir biçimde ortaya koyan sergide, Cezeri’nin şifreli, dört sürgülü kapı kilidi, şifreli kasası, dünyaca ünlü filli su saati, anıt su saati, tarihin ilk insansı robotu olan içecek sunan çocuk otomatı gibi birçok çalışmasının birebir örneklerini görmek mümkündü.

Sergide, seslendirmesi Haluk Bilginer tarafından yapılan yaklaşık 6 dakikalık kısa bir filmle karşılanan ziyaretçiler sırasıyla; Cezeri öncesi mekanik tarihi (Yaşam-Kalım), Cezeri dönemi sanatı ve siyasi kaosunun anlatıldığı bölüm (Kaos ve Düzen), Cezeri’nin kitabına ait görsellerin olduğu Harikalar Kitabı bölümü, Cezeri’nin makinelerinin birebir çalışır örneklerinin ve etkileşimli eğitim düzeneklerinin olduğu sanat bölümü, Cezeri’nin üretim araçlarının olduğu Cezeri’nin Atölyesi bölümü, Cezeri sonrası mekanik tarihinden örneklerin bulunduğu Saldırı bölümü ve gelecek tasvirinin olduğu gelecek bölümüyle tanıştılar.

“Cezeri’nin Olağanüstü Makineleri Sergisi”nde Cezeri’nin birbirinden ilginç makineleri ve Türk-İslam sanatının estetik ve tarihi unsurları dışında; Antik Çin, Mısır, Yunan ve çağdaş Batı medeniyetlerinin bilim adamları da mekanik tarihinden çeşitli örneklerle karşımıza çıktı.https://www.cezerimuzesi.com/

Bilindiği üzere ”Tarihi Kazanan Yazar” sözü geçmişin gerçeğiydi. Lakin günümüzde teknoloji sayesinde bilgiye ulaşmak kolaylaşmıştır.

Bilim tarihi, Anadolu tarihi ve Dünya tarihi öğretilerinde İsmail Ebul-İz El Cezeri‘ ye hak ettiği yer ve saygı maalesef gösterilmemiştir.

Anadolu topraklarında yetişen büyük bilim insanı İsmail Ebul-İz El Cezeri‘ yi ve eserlerini tanımaya devam edelim.

“Ustaca Mekanik Cihazların Bilgi Kitabı” (Arapça: Kitab fi ma’rifat al-hiyal al-handasiyya) olarak bilinen koleksiyonda, İsmail Ebul-İz El Cezeri eserlerinin iç işleyişini sergileyen ayrıntılı diyagramlar ve çizimler içermektedir.

Kitabından alınan bu sayfada İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin Mum Saati çizimi ve yanında açıklamalarını yazdığını görüyoruz.

Kitabının bu sayfasında Filli saatin çizimi ve açıklamaları görülüyor.

Kitabının bir başka sayfasında su gücüyle çalışan flütün şeması görülmektedir. 

“Tavus kuşu çeşmesi“, İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin sabun ve havlu sunan insansı robotların yer aldığı gelişmiş bir el yıkama cihazıydı.

“Sürekli flüt” sesi için su gücüyle çalışan mekanizma

Müzik kutusu benzeri bu icadında, bir teknenin içinde eğlence için şarkılar çalan bir arpçı, bir flütçü ve 2 davulcudan oluşan dört müzisyen görülmektedir.
Bu eserinin en çarpıcı özelliği, davulcuların ritimler yaratan mekanizmalarının programlanabilirliğindir.

En önemli icatlarından biri olan “Fil Saati”.
Filli saatte, farklı kültürleri temsil eden hayvan ve mitolojik yaratıklar mevcuttu.
Hint ve Afrika kültürlerinde fil,
Ejderha Çinlileri,
Anka kuşu Persleri,
Su Yunanlıları,
Sarık ise İslam kültürünü temsil ediyordu.
Fil hareket ediyor ve saatin farklı parçaları zamanı gösteriyordu, bunlara sallanan bir sarkaç ve dönen toplar da dahildi.

Filli Saatin Çalışması;

  • Filin içindeki suyun üzerinde delikli bir tabana sahip bir kase yüzüyordu. Kase belirli bir zaman içerisinde dolduğunda batıyordu.
  • Kase. batarken filin başındaki kirişe bağlanmış bir ipi çekiyordu.
  • Bu, önce şarkı söyleyen şahinin kafasına, sonra da yılanın ağzına düşen metal bir bilyenin fırlatılmasıyla gerçekleşiyordu.
  • Yılan öne doğru eğilip filin içindeki kâseyi ve imparatorun iplerle bağlı elini kaldırıyordu.
  • Bu sırada top bir vazoya düşüyor ve arabacı davulu çalıyordu.
  • Kadran ibresi yarım saati veya tam saati gösterecek şekilde dönüyordu.
  • Yılan sonunda başlangıç ​​pozisyonuna geri dönüyor ve sepette top kaldığı sürece döngü yeniden başlıyordu.

Filin içindeki rezervuarın üst ve alt bölmeleri vardı. Üst rezervuar zaman mekanizmasına bağlıydı, alt rezervuar ise akışın kuvvetini kontrol ediyordu.

Şafakta musluğu açtı, böylece üst bölmedeki su alt rezervuara sızıyordu. Bu doğru basıncı korumaya yardımcı oluyordu.

Bu, saati mevsime bağlı olarak düzensiz gün uzunluğuna ayarlıyordu.

Bardak Su Saatinin görünümü

Eşek Gücüyle Çalışan Su Çarkı Tasarımı görülüyor.

Filli saatte yer alan sürücünün çizimi, kolların nasıl takılması gerektiğini göstermektedir.


İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin Otomatlarından – Robotlarından bir görünüm.


Hesapçının Kan Alma Havuzu

2016 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), İsmail Ebul-İz El Cezeri‘yi geç de olsa “Küresel Hazineler” serisine dahil etti.

Bu sayfada yer alan çizim İçki Partilerinde servis yapması için tasarlanmış robotun çizimi ve açıklamaları görülüyor.


Robotik alanının ilerlemesinde, özellikle programlanabilir otomatların geliştirilmesinde önemli bir rol oynadı. İcatları, modern makine mühendisliği ve otomasyonun temellerini attı.

İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin Bodleian Kütüphanesi’ndeki şifreli kilit tasarımı.


Kale Su Saati

İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin çalışmaları kendisinden sonraki nesil mühendisleri ve mucitleri etkilemiş, tasarımları sonraki yüzyıllarda da kopyalanıp geliştirilmiştir.

İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin icatları saatler ve otomatlarla sınırlı değildi. Ayrıca çeşitli yaratıcı su yükseltme makineleri, su pompaları ve hidrolik sistemler de tasarladı.

Su çıkarma makineleri arasında, sulama amaçlı suyu kaldırmak için kullanılan “Saqiya” ve “Arşimet Vidası” da vardı.


Su çekme makinesinin iç işleyişi, gizli dişlilerin, hareketli bir ineği dikey bir şaft etrafında nasıl döndürdüğünü ve bu şaftın suyu çeken mekanizmayı nasıl çalıştırdığını gösteriyor.

Dünyanın ilk musluk çizimini yine kitabında görüyoruz.

Günümüz için çok basit bir kullanım aracı olan musluğun ayrıntılı anlatımını ve çizimini görüyorsunuz
Musluk ve arkasındaki sıvı hazne hakkında bir sayfa daha.
Musluk tasarımı ve işlevi hakkında bilgilendirme
Musluğun bir başka modeli ve ayrıntılı anlatımı

İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin bu çiziminde içecek servisi yapan bir robotu tasvir etmiş.
Sağ taraftaki yazıda cihazın nasıl çalıştığı anlatılıyor.

İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin bilinen icatlarından biri, bir sandık veya tabut için ilk dört kadranlı kombinasyon kilidiydi. Kapağında böyle dört kadranlı kombinasyon kilidi bulunan 13. yüzyılın başlarından kalma yalnızca beş tabutun hala var olduğu bilinmektedir.
Bunlardan biri olan şifreli kilit kutusu, tartışmasız en görkemli olanıdır. 13. yüzyılın başlarında, üstadın doğum yeri olan Cezire’de yaratılmış olup, Khalili Koleksiyonları’nda tutulmaktadır.

Khallili Koleksiyonlarında şifreli kilit kutusu


Khallili Koleksiyonlarında şifreli kilit kutusu üstten görünümü

Gruptaki diğer bilinen örneklerde olduğu gibi, Khalili sandığındaki kombinasyon kilidi, Al Jazeri’nin Bilgi Kitabı’ndaki tasarımını neredeyse birebir yansıtıyor. Kitapta, kapağın dört köşesinde dört kombinasyon kilidi kadranı bulunan bir sandık çiziyor, her biri Arap alfabesinin yirmi sekiz harfinden on altısını kullanıyor ve sayıları, Abjad rakamları olarak bilinen bir sistemde temsil ediyor.

İlginç bir şekilde, İsmail Ebul-İz El Cezeri‘nin kilidinin temel bir özelliği, harflerin bir diyakritik işaret olmadan kullanılmasıdır – bir harfi diğer benzer harflerden ayırmak için eklenen bir nokta veya işaret. Bu, Khalili örneğindeki güzelce korunmuş kadranlarda açıkça görülmektedir.

Khalili sandığı, saray uğraşlarını ve Hristiyan motiflerini tasvir eden gümüş kakmalı sahnelerle süslenmiştir. Bu sandığın dönemi ve konumu göz önüne alındığında – ve zanaatkarlığın karmaşıklığı – İsmail Ebul-İz El Cezeri‘ nin tasarımından sonra zengin bir Hristiyan hami tarafından sipariş edildiğini varsaymak mantıklıdır. Diğer örnekler henüz yayınlanmamış olsa da ve gruptaki diğerleri hakkında yetersiz bilgi mevcut olsa da, Khalili sandığı doğrudan Hristiyanlıkla ilgili süslemeler taşıyan tek sandık olabilir.

Okuyun – Öğrenin – Öğretin – Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Makaleler ve İncelemeleri Okunmak İsteyenler İçin Kaynaklar

⭐️⭐️ El-Cezerî ile ilgili yapılan çalışmaların değerlendirilmesi http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/302720

⭐️⭐️ Akman, T., (1974). Sekiz Yüzyıl Önce Otomatik Makine Yapan Türk Bilgini Eb-Ül-İz. Bilim ve Teknik, 7, 77, 1-6. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://services.tubitak.gov.tr/edergi/yazi.pdf;jsessionid=jT2Y97Din+MkktJhrfXd6W2O?dergiKodu=4&cilt=7&sayi=77&sayfa=1&yaziid=1192

⭐️⭐️Temiz M., (2012). Ön Rönesans Döneminde Fizik ve Fen Bilimleri. Denizli. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://www.mtemiz.com/bilim/%C3%96N%20(ERKEN)%20R%C3%96NESANS%20D%C3%96NEM%C4%B0%E2%80%99NDE%20%20F%C4%B0Z%C4%B0K%20VE%20FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20(PDF).pdf

⭐️⭐️ Vukobratovic M., (2009). Robot Environment Dynamic Interaction Survey and Future Trends. Mihailo Pupin Institue, Belgrade, Serbia. https://www.researchgate.net/scientific-contributions/M-Vukobratovic-2037784990

⭐️⭐️ Moon, F.C., (2007). The Machines of Leonardo da Vinci and Franz Reuleaux, Springer. (22 March 1974). Nature, 248, 5446. https://www.scirp.org/reference/referencespapers?referenceid=3885047

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bu makale;

Anadolu topraklarında yetişmiş İsmail Ebul-İz El Cezeri‘ nin bilinirliğine ve hak ettiği saygıyı görmesine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Haberler&Duyurular, Makaleler23 Şubat 2025
22 Şubat 2025

Mucize Kekik Kimlere Zararlı

Hipertiroidi Hastaları

Kekik, T4 hormon üretimini (sentezini) artırır.

Hipertiroidi hastası olup da, Thyromazol ve/veya Propycil illacı kullanan hastalar Kekik kullanmamalı.

Tam tersi bir durum;

Hipotiroidi hastaları, Euthyrox, Levotiron, Tefor gibi ilaçlar kullananlar da Kekik kullanmalıdır. Pek tabi ki hekiminin kontrolünde olmalıdır. Levotiroksin etken madde kullanırken Kekik ile arasında 8 saat fark olmalıdır. Yani ilacı saban 08.00 de içiyorsanız Kekik en erken 16.00 sonrası tüketilebilir.

Östojen Kullananlar

Hastalığının durumuna özel östrojen replasman tedavisi alanlar Kekik kullanmamalıdır.

Kekik içerisinde bulunan Timol etken maddesi östrojen’in bağlanacağı reseptörlere (kapılara) bağanarak ilacın etki etmesini engeller.

Hipotansiyon – Düşük Tansiyon Hastaları

Kekik bazı durumlarda tansiyonu düşürdüğü için Düşük tansiyon hastaları Kekik kullanmamalıdır.

Kan Sulandırıcı kullananlar

Kekik kan sulandırıcı etkisi sebebi ile aspirin, varfarin, kumarin, heparin ve benzeri kan sulandırıcı ilaçların kullanımında 12 saat fark oacak şekilde alınmalıdır. Tıbbi görüşüm hiç kekik kullanımaması yönündedir. Tabi ki en doğru kararı hastayı takip eden hekim verebilir.

Meme Kanseri – Kistleri

Meme kanseri hastaları bitkisel tedavi amaçlı kekik suyu/yağı kullandığı sık karşılaştığımız veya duyduğumuz bir durum. Lakin hormon duyarlı meme kanseri – kistleri için ciddi bir sorun olabileceğini hatırlamak gerekir.

Günlük Kulanım

Kekik, kuvvvetli ve etkili bir bitkidir. Eski dönemlerde hastalıkların tedavisi için ilaç olarak kulanıldığını biliyoruz.

Kişi ne kadar sağlıklı görünse ve bir sorunu olmasa da vücudu içerisindeki hücresel düzeyde gelişmekte oan bir sorunun farkında olamaz. Bu sebeple tüketilen her gıdanın miktarını doğru ayarlamak icap eder.

Günlük 2 fincandan fazla kekik çayı içmemek gerek.

Unutmayın…

İlacı İlaç Yapan Dozudur

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni22 Şubat 2025
21 Şubat 2025

Kilo Vermek İçin Rutinlerinizi Değiştirme Cesaretiniz Var mı?

Kilo vermek…

Bedendeki fazla yağdan kurtulmak..

Sadece yenilen gıdalara dikkat etmek ve egzersiz yapmak yeterli mi?

  • Kaloriyi kesmek
  • Daha fazla egzersiz yapmak

Rutin uygulanan ve dirayetle yapıldığında başarılı olan yöntemlerdir.

Genel olarak ne kadar yağ yakılacağını kontrol eden sinir sistemi göz ardı edilir. Yağ yakımını kontrol eden beynin çalışma prensibi bilinirse aç kalmadan, aşırı antrenman yapmadan daha hızlı yağ yakılabilir.

Yağ Kaybı Süreci

Yağ yakımı – kaybı iki aşaması olan bir süreçtir.

  1. Mobilizasyon – Yağların depolardan çıkarılması.
  2. Oksidasyon – Enerji için yağların yakılması.

Kilo kaybı çabaları genel olarak oksidasyona odaklanmaktadır. Pek tabi ki daha zorlu bir sürece ve çoğunlukla başarısızlığa yol açar. Yağların harekete geçirilmesi süreci kolaylaştırırken kilo verme hedefine ulaşılmasını da sağlar.

Yağ hücreleri, yağların hareketlenmesini (mobilizasyonunu) tetikleyen – sağlayan adrenalin salgılayan sinirlerle bağlantılıdır.

Adrenalin olmazsa yağın mobilizasyonu olmaz. Yani yağlar harekete geçirilemez ise diyete rağmen yağlar vücutta kalır.

Titreme, Yağ Yakma Makinesidir

Titreme, kahverengi yağları aktive eden bir molekül olan süksinat (yağ yakan) salgılanmasını sağlar. Yapılan bir araştırmada, 10-15 dakika titremenin, bir saat orta şiddette egzersiz yapmakla aynı miktarda yağ yaktırdığı bulundu.

Soğuğa maruz kalmanın yağ kaybını hızlandırdığı bilinir. Evet enerji (harcama) metabolizmasını hızlandırır. Lakin soğuk maruziyetine bağlı yağ yakımının artmasında anahtar rol titremektir.

Soğuk uygulama örneği: (Sağlık durumunuzun bu uygulama için uygun olup olmadığını hekiminize danışmalısınız)

Soğuk suya (duşa – küvete – denize – havuza vb gibi) girip titreyene kadar kalın.

Titreme başladıktan 1-2 dk sonra dışarı çıkın. (Kurulanmayın) Islak olarak 2-3 dk dışarıda kalın.

Sonra tekrar suya girin ve bu işlemi 3 (üç) kez uygulayın.

Bu uygulama ile süksinat salınımı en üst düzeye çıkar ki bu da daha faza yağ yakılmasını sağlar.

Soğuk Maruziyeti özel bir sağlık sorununuz yoksa vücut fonksiyonlarına iyi gelir.

30 saniye soğuk duş almak veya buz banyosu uygulamak;

  • Adrenalini tetikler
  • Vücuda stres altında sakin kalmayı öğretir.
  • Saatlerce dopamini artırarak ruh halini ve odaklanmayı iyileştirir.

Egzersiz Dışı Hareketler, Antrenmanlardan Daha Fazla Yağ Yakar

NEAT (Egzersiz Dışı Aktivite Termojenezi) olarak da adlandırılır. Çevrenizde ”kıpır kıpır eli dursa ayağı durmaz çok hareketli” olarak tarif ettiğiniz kişiler NEAT için tipik bir örnektir. Yapılan araştırmalar, gün boyu devamlı hareketli kıpır kıpır olanların, bunu yapmayanlara göre günde 800-2.500 kalori daha fazla yaktığını gösteriyor.

Önce Ağırlık Sonra Kardiyo

Kardiyo egzersizinde yağ yakımı 20 – 90 dk sonrasında başlar.

Aç karnına yapılan kardiyo egzersizi ile ilk 90 dk glikojen yakılır. Sonrasında yağ yakımı başlar.

Egzersize ağırlık ile başlanırsa gllikojen daha hızlı tüketilir. Egzersizin devamında özelikle de kardiyoda yağlar daha çabuk yakılır.

Kafein

Sağlık durumu uygun olan kişilerde kafein doğru kullanıldığında (Egzersizden önce 100-400 mg kafein alınması yağ oksidasyonunu artırır) yağ kaybını artırır.

Kafein → adrenalini uyarır ve yağ mobilizasyonunu tetikler.

Lakin egzersiz öncesi çok fazla kafein almak kan damarlarını daraltabilir → performansı olumsuz etkileyebileceği gibi sağllık sorunlarına da yol açabilir.

Hekim onayı olmadan egzersiz öncesi asla kafein tüketilmemelidir.

Glukagon Benzeri Peptid-1 (GLP-1) Aktivasyonu

Glukagon Benzeri Peptid-1 (GLP-1) yağ yakımını artırır. Asla zayıflama ilacı tavsiyesi değildir.

GLP-1′ doğal yollardan örneğin mate çayıyla tetiklenebilir. Yüksek lifli tahıl ürünleri, kuruyemişler, avokado ve yumurta da GLP-1′ doğal yoldan tetikler. Yani ilaca ihtiyacınız yok.

Egzersizden önce mate çayı içilmesi → Yan etki olmadan daha fazla yağ oksidasyonu sağlar.

Mate bitkisinin içeriğinde kafein, teobromin, kafeik asit türevleri ve flavanoidler başta olmak üzere saponinler ve nitrit glikozitleri de bulunur. 

Karnitin

Karnitin yağların yakılmasına yardımcı olur; sadece hareket etmesini sağlamaz. L-karnitin, yağları enerji için yakıldığı mitokondriye taşır.

Karnitin kırmızı et, tavuk ve hindi, balık ve peynir de bol miktarda bulunur

Değişiklik – Farklılık

Zaman içerisinde vücut (sinirler) tekrarlayan egzersizlere uyum sağlar. Bu durumdan rutinlerin dışına çıkmak değişiklikler yapmak gerekir.

  • Yeni hareketler (Egzersizlerde değişiklik yapma)
  • Hareketlerin tekrar hızlarında değişiklik
  • Patlayıcı (ani ivmelenen) hareketler

Değişiklik – farklılık → daha fazla adrenalin salınımı = daha iyi yağ kaybı.

Yenilik = daha fazla adrenalin salınımı → daha iyi yağ kaybı sağlar.

Sonuç olarak;

Kilo vermek – yağ yakmak için kişilerin sağlıklı ve sağlıksız bir çok seçeneği bulunmaktadır. Sağlıklı yöntemler arasında kişinin seçeceği uygularken kendini rahat hissedeceği yolu tercih etmesi en doğrusudur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Biyokimya, Isı ve Kaloriler https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538294/

⭐️⭐️ Karnitinin Fiziksel Performansı Arttırmadaki Rolü https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK209052/

⭐️⭐️ Kafein ve spor https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37722778/

⭐️⭐️ Risk mi fayda mı? Sporda kafein takviyesinin yan etkileri: sistematik bir inceleme https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35380245/

⭐️⭐️ Soğuk Stresi Sırasında Kas Metabolizması ve Titreme https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK232868/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni21 Şubat 2025
20 Şubat 2025

Kızartmadan Korkmayın Yanlış Kızartmaktan Korkun

Konumuz kızartma olsa da bilinmelidir ki buğulama, haşlama ve buharda pişirme en emniyetli pişirme yöntemleridir.

Aynı zamanda kızartma, ızgara ve kavurma gibi yöntemler de en riskli pişirme yöntemleridir.

En ideal besin tüketimi çiğ tüketimdir (örneğin tuzlama) sonra sırası ile haşlama&buğulama, fırın, tavada kızartma, ızgara gelmektedir.

160 dereceyi geçen ısılarda vitaminlerin ve anti-oksidanların çoğunda denatüre (bozulma) olur. Izgara (çok lezzetli olsa da) besin değeri kaybına yol açan en kötü pişirme tarzıdır.

Lakin kızartma şeklindeki pişirme yöntemini ne kadar biliyoruz?

Kızgın yağda yüksek ateşte zevkinize göre az – orta – çok pişmiş olarak pişirmeyi kızartma olarak tanımlayan ve uygulayan çoğunlukta.. Amma bu tarzda pişirme doğru değildir.

Aslında farkında olmadan hem doğru kızartma tekniğini hem de yanlış kızartma tekniğini uyguluyorsunuz.

Şimdi doğrulara ve karşılaştırmalara geçelim;

Kızartma türk mutfağının en en en önemli unsurudur. Çünkü;

Sulu yemeklerin tamamına yakınında soğan – sarımsak ve salçayı yağda soteliyorsunuz. Aslında burada çoğunlukla soğanı doğru birr şekilde kızartıyorsunuz.

İtiraz edenler olacaktır. Lakin bir düşünün;

Yaptığınız yemekleri (Bamya, taze fasulye, pırasa, kuru fasulye-nohut vb gibi),

Yumurtayı sahanda pişirmenizi yada omlet menemen yapmanızı.

Evet düşündünüz mü?

Yazdığım gibi değil mi?

Hepsini yağda soteliyorsunuz – kızartıyorsunuz..!!

Yada;

Et, tavuk, balık kızartılmıyor mu?

Fırın yemeklerindeki yağ fırında kızarmıyor mu?

Peki kızartma neden zararlıdır?

Burada dikkat edilmesi yada sorulması gereken sorular;

  • Kızartmayı hangi yağ ile yapmalıyım?
  • Kızartmayı hangi ısıda yapmalıyım?

Cevaplarını doğru verirsek ve tabi ki doğru uygularsak kızartılmış gıdalar vücuda zarar vermez. Kızartma tekniği zararlı olmaz.

Kızartmayı hangi yağ ile yapmalıyım?

Kızartma için doğru yağlar;

  • Sızma zeytin yağı
  • Tereyağı
  • Kuyruk yağı
  • İç yağı (don yağ)

Bunların dışında rafine hiç bir bitkisel yağı (Ribera dahil) değil kullanmak evinize dahi sokmamanızı tavsiye ederim.

“Ayçiçek yağı çoklu doymamış, son derece kırılgan olan bir tohum yağıdır.

Çok çabuk okside olur, yani bozulur.

Soğuk olarak, yani çiğ olarak tüketilebilir. Ki yine de tavsiye etmiyorum.

Ancak kızartma ve sıcak yemek pişirmek için kullanıldığı zaman, çok fazla Transyağ oluşur.”

Kızartmayı hangi ısıda yapmalıyım?

Yağların “smoke – period’ ları” vardır.

Bu periyot yağlarda genelde 150-160 derece arasındadır.

En iyi zeytinyağı/tereyağı bile olsa 150-160 derece aşıldığında yanar ve dumanlaşır (smoke). ve artık içerisinde çok tehlikeli bileşikler oluşur. Bu bileşiklerin çoğu kanserojendir.

Yağı yakmamak için kısık-orta ateşi geçmemelisiniz.

Yağın içinde besinn değeri olan yararlı bileşenler kalmaz.

Pek tabi ki kanserojen materyaller de oluşur.

Kısık orta ateşte smoke perioda hemen hiç ulaşmazsınız. Yalnızca zeytinyağı ve tereyağı ile inflamasyonu hiç tetiklemeden kızartma yapılabilir.

Doğru olmayan kızartma tekniği kullanırsanız neler olabilir?

Diabetologia’ da yayınlanan bir araştırmanın sonuçlarına göre yemek pişirme usulü tip 2 diyabet gelişme riskini etkilemektdir.

Kuru sıcak pişirme ile yüksek İleri Glikasyon Son Ürünleri (Advanced Glycation End Products [AGE]), şekerlere maruz kalmanın bir sonucu olarak glike hale gelen proteinler veya lipitler oluşuyor ve bunların yüksek seviyeleri insülin direnci, hücre stresi ve enflamasyona yol açıyor ve diyabete zemin hazırlıyor.

Genel tıp – biyoloji bilgilerimize göre; enerji üretilebilmesi için insülin hormonu kan şekerinin hücre içine girmesini sağlar.

Eğer insülin hormonu üretilmezse veya kişide insülin direnci gelişmiş ise kanda çok fazla şeker birikir ki bu da vücudun genelinde özellikle de kalp, böbrek, göz ve diğer organlarda ciddi işleev bozukluklarına yol açar.

Diabetologia’ da yayınlanan bir araştırmada;

Düşük İleri Glikasyon Son Ürünleri (Advanced Glycation End Products [AGE]) ihtiva eden beslenme şeklinin tip 2 diyabet gelişim riskini azaltıp azaltmayacağını ve AGE’ den zengin beslenmenin de tam aksine tip 2 diyabet riskini artırıp artırmayacağını belirlemek için düzenleniyor.

Araştırmada hepsi de 50 yaşın üzerinde olan iki grup belirleniyor

İlk gurup; Tip 2 diyabet gelişme riski yüksek olan 49 kişiye düşük AGE beslenme şekli,

İkinci grupta ise tip 2 gelişme riski düşük olan 51 kişi ye yüksek AGE beslenme şekli uygulanıyor.

ilk gruptaki kişilerde;

  • Göbek çevresi genişlemesi
  • Tansiyon yüksekliği
  • HDL düşüklüğü
  • Yüksek trigliserit düzeyi
  • Açlık kan şekeri yüksekliği

gibi risk faktörlerinden en azından ikisi bulunuyordu.

İkinci grupta yer alanlara da (düşük AGE grubundakilere) yiyeceklerindeki AGE miktarını düşürmek için yapmaları gereken beslenme şekli öğretilmiş. Bu guruptakilere kızartma ve ızgaradan kaçınmaları ve bunun yerine buğulama, haşlama veya buharda pişirme gibi yöntemleri kullanmaları, yedikleri gıdanın türünü ve kalori miktarını değiştirmemeleri istenmiş.

İlk gruptakilere; her zamanki pişirme usullerine aynen devam etmeleri istenmiş.

Araştırmanın çalışma süresi bir yıl olarak belirlenmiş.

Araştırma sonucunda;

İkinci grupta yeer alanlarda (düşük AGE grubunda) vücutlarında stres ve enflamasyonla ilgili tüm değerlerin ve insülin direncinin düzeldiği, az da olsa kilo da verdikleri görülmüş.

Araştırma süreesi olan birr yıl içinde hiçbir olumsuz sağlık durumu ile karşılaşılmamış.

Araştırmada;

Oksidatif stres ve enflamasyonun düzenlenmesiyle ilgili altı anahtar gende olumlu etkiler tespit edilmiş.

Bu genlerden dördünün;

  • Anti-enflamatuar SIRT-1
  • Adinopektin
  • AGER1
  • Gliksolaz-1

başlangıçta kan ve idrar analizlerinde baskılanmış oldukları ama araştırma süresinin (bir senenin) sonunda aşikâr olarak artmış oldukları tespit edilmiş.

Elde eedien sonuçlardan bir diğeri de kızartma, ızgara ve kavurma gibi yöntemlerin AGE’ leri artırmasının kesin olduğu lakin gıdaların pişirilmeden önceki AGE’ lerinin de önemli olduğu görülmüş.

Bu tespitin en tipik örnekleri sebze ve tahıllardır. Bunlar AGE bakımından sağlıklı yiyeceklerdir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Oral AGE kısıtlaması metabolik sendromlu obez bireylerde insülin direncini iyileştiriyor: randomize kontrollü bir çalışma https://link.springer.com/article/10.1007/s00125-016-4053-x

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni20 Şubat 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al