Kalbin

Bora ve Irmak, bir yaz günü parkta yürürken, yaşlı bir amcanın elindeki kâğıda bakakaldılar. Kâğıdın üzerinde dalga dalga çizgiler vardı.

“Bu ne böyle?” dedi Irmak. “Zikzaklar gibi…”

Bora biraz düşünceli: “Galiba bu EKG dedikleri şey. Kalbin attığını gösteriyormuş. Ama nasıl bilmiyorum?”

O sırada parkta bir kuş sesi gibi tatlı bir ses yankılandı:
“Kalbin sesini duymak isterseniz, EKG size fısıldar!”

Ve ışıklar arasında yine belirdi: Sihirli Prof. Yürek!

Beyaz pelerini, kalp rozetli bastonu ve her zamanki gülümsemesiyle…

“Çocuklar,” dedi Prof. Yürek, “Hazırsanız bu kez sizi kalbin ritmini fısıldayan mucizeye, yani EKG’nin çizgilerini oluşturan yere götürüyorum.”

Prof. Yürek, bastonunu sallarken sihirli birkaç kelime mırıldandı…Bora ve Irmak, birer hücre kadar küçüldüler ve ardından minik bir kapsüle bindiler. Eritrosit şeklindeki şeffaf kapsül, kalbin içinden geçerken ritmiyle senkronize titriyordu.

Kalbin Sessiz Orkestrası

Prof. Yürek, anlatmaya başladı:
“Kalp sadece kan pompalayan bir pompa değil, aynı zamanda muazzam dakiklikte elektrikli bir makinedir. Bu makinada ritmi yöneten şef, Sinoatriyal (SA) düğüm denilen bir merkezdir. Burada oluşan küçük elektrik akımı, kalbin her atışını başlatır.”

Irmak hayretle sordu: “Yani kalp kendi elektriğini mi üretiyor?”

“Evet,” dedi Prof. Yürek. “Ve her elektriksel sinyal kasılmayla sonuçlanır. Bu sinyalleri dışarıdan ölçmek için vücuda elektrotlar bağlarız. İşte bu işlem sonunda elde edilen – Elektrokardiyografi (EKG).”

Bora düşünceli düşünceli sordu: Sinoatriyal (SA) düğüm den üretilen elektrik bizi niye çarpmıyor?

Prof. Yürek gülümseyerek yanıtladı:
“Çünkü Sinoatriyal (SA düğümünden çıkan elektrik çok ama çok zayıftır, mikrosaniyelik ve miliVolt seviyesindedir. Bu sinyal sadece kalp hücrelerini harekete geçirmek için yeterlidir, dışarıdan hissedilebilecek kadar güçlü değildir. Yani kalbin elektriği seni çarpmaz, sadece yaşatır.”

EKG Dalgalarının Sihirli Dili

Eritrosit şeklindeki kapsül, kalbin içinden geçerken bir anda devasa bir ekran belirdi. Üzerinde EKG nin çizikleri belirdi. Girinti çıkıntı üzerinde “P, Q, R, S, T” harfleri yazılı dalgalar…

“EKG bu harflerle çalışır” dedi Prof. Yürek. “Her harf, kalbin bir hareketini temsil eder. Tıp fakültesine gidip hekim olduğunuzda çok daha fazlasını öğreneceksiniz. Şimdi harflere bir bakalım çocuklar”

P Dalgası

Irmak bir kıpırtı hissetti. “Bu ne?”

“P dalgası” dedi Prof. Yürek. “Sinoatriyal (SA) düğümünden çıkan sinyal, kulakçıkları kasılmaya yönlendirir. Yani kulakçıkların elektriksel aktivitesini temsil eder. Normalde küçüktür, yuvarlaktır. Büyükse kulakçık genişlemiş olabilir.”

QRS Kompleksi

Bora daha büyük bir titreşim hissetti.

“Bu en önemli kısım” dedi Prof. Yürek. “QRS kompleksi, karıncıkların kasıldığını gösterir. Asıl pompalama gücü burada başlar. Q küçük bir negatif dalga, R en yüksek pozitif dalga ve S yeniden negatif dalgadır.”

Bora heyecanla: “O zaman kalbin esas gücü R dalgasında mı?”

“Evet!” dedi Prof. Yürek. “R dalgası yüksekse kalp kası güçlü çalışıyor demektir. Ama çok yüksek ya da çok alçak olması da hastalık belirtisi olabilir.”

T Dalgası

Bir süre sonra hafif bir sükûnet oldu. “T dalgası” dedi Prof. Yürek “Kaslar çalıştıktan sonra gevşer. İşte bu gevşemenin elektriksel ifadesi T dalgasıdır. Eğer bu dalga ters dönmüşse, kalp stres altında olabilir.”

Elektrik Akımının Yolu – İletim Sistemi

“Peki, bu sinyaller nasıl yayılıyor?” dedi Bora.

“Kalbin iletim sistemi bir kablo hattı gibidir” diye yanıtladı Prof. Yürek:

• SA Düğüm: Kalbin doğal pili, sağ kulakçıkta.
• AV Düğüm: Sinyalin biraz beklediği yer, kulakçıklardan karıncıklara geçiş noktası.
• His Demeti: Sinyali karıncıklara taşıyan hat.
• Purkinje Lifleri: Sinyali en uçtaki kas hücrelerine ileten ince dallar.

Bora “Yani kablo bozulursa sinyal geç ulaşır?” dedi.

“Evet” dedi Prof. Yürek. “EKG’de bu gecikmeleri ‘PR mesafesi’, ‘QRS süresi’ gibi ölçümlerle anlayabiliriz.”

Bora ve Irmak ışık tutulmuş tavşancıklar gibi Prof. Yürek‘ e bakıyorlardı…

Kalbin Elektrik Haritasını Okumak

Bora, kekeleyerek ”kafam çok karıştı benim’‘ dedi…

Irmak, Bora’yI tasdik etti… ”Benim de” dedi.. Sonra devem etti.. ”Ekranda “P, Q, R, S, T” harfleri yazılıydı. Ama yaşlı amcanın EKG kağıdında da şimdi sizin elinizdekinde de hiç harf yok..

”EKG çizgisi düz bir çizgi gibi görünse de, onu okumak uzmanlık işidir.” dedi Prof. Yürek elindeki EKG kâğıdını göstererek.

“Ayrıca bakın..her küçük kare 0.04 saniyedir. 5 küçük kare = 1 büyük kare = 0.20 saniye. Normalde bir kalp atışı 0.8 saniye sürer.”

Bora, ”Daha da zorlaşıyor bu EKG.. eyvah eyvah” dedi.

Irmak merakla sordu: “Peki nabız kaç olmalı?”

“60-100 atım/dakika arasında” dedi Prof. Yürek. “Daha düşükse bradikardi, daha yüksekse taşikardi olabilir. Ama sporcularda düşük nabız normaldir.”

Irmak başka bir EKG ye bakarken… “Bu çizgi çok garip.” dedi.

“Bu bir ‘Ritim bozukluğu (Aritmi)’ olabilir” dedi Prof. Yürek. “Mesela ‘atriyal fibrilasyon’da P dalgaları kaybolur, düzensiz R dalgaları görünür. Veya ‘ventriküler taşikardi’de ardışık yüksek QRS kompleksleri görülür.”

Bora sordu: “Bu iş iyice karışıklaşıyor. Harfler havada uçuşmaya başladı. Ritim bozukluğu (Aritmi)’ ehlikeli mi?”

“Bazısı ölümcül olabilir” dedi Prof. Yürek. “EKG erken tanı sağlar. Bu yüzden EKG sadece dalga değil, bir hayat kurtarıcıdır.”

Irmak, kalbinden hasta olanlar için EKG çekilmeli değil mi Profesör? diye sordu.

“EKG sadece kalp hastaları için değildir” dedi Prof. Yürek.. “Yoğun egzersiz yapan, ilaç kullanan, İce tea, Kola, şekerli gıdalar, cipsler ve benzeri zararlı gıda tüketen büyük küçük herkes tansiyon ve kalp hastası adayıdır. Böyle durumlarda doktorlar gerek gördüğünde EKG çektirirler. Örneğin, sessiz kalp krizleri EKG’de fark edilir.”

Irmak “Yani EKG kalbin konuşması gibi…” dedi.

“Harika söyledin!” dedi profesör. “Her çizgi, kalbinizdeki bir duygunun yankısıdır.” Kalbin dilini öğrenirsen ne dediğini ne hissettiğini de anlayabilirsin.

Yolculuk sona erdiğinde, üçlü parkta eski hâline dönmüştü. Ama bu sefer Bora ile Irmak’In kalbinde bir şey değişmişti: Artık her atışı bir anlamla dinliyorlardı.

Prof. Yürek son kez konuştu:

“Kalbinizin sesi sadece sevgiyle atmaz. Bazen sinyal verir, bazen susar. Ama EKG, onunla konuşmanın yoludur. Dinlerseniz, kalbiniz size bir ömür boyu şarkı söyler…”

Ve bir ışıkla kayboldu.

Bora, iki eliyle başını tutarak ki yana salladı.. ‘‘Bunların hepsini öğrenmek ne kadar da güzel olur… Düşünsene Irmak, EKG kağıdına bakacağız ve hastamızın kalbi hakkında bilgileri okuyacağız. Hastalarımız da yakınları da sadece EKG kağıdına bizim şimdi baktığımız gibi bakıp kafalarını kaşıyacaklar. İşte sihir gibi görünen BİLGİ...”

”Çok çalışmalıyız çok okumalıyız. Hatice öğretmenimizin, tüm öğretmenlerimizin her dediğini yapıp başarmalıyız’‘ dedi..

Evet çocuklar;

EKG, karmaşık gibi görünse de, aslında kalbinizin diliyle yazılmış basit bir mektuptur.

Kalbinizin dilini öğrenin ona iyi bakın

Dr. Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️