Çalışanın Duygu Durumunu Kontrol Edebilmesinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Önemi
İnsan, yalnızca fiziksel değil aynı zamanda duygusal bir varlıktır. Günlük yaşamda olduğu gibi iş hayatında da duygular, davranışlarımızı yönlendirir. Bir işçinin öfkeli, gergin, kaygılı veya aşırı coşkulu olması, iş yapış biçimini doğrudan etkiler. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği (İSG) yalnızca teknik önlemlerle değil, aynı zamanda bireylerin duygu durumları ve kişisel kontrolleri üzerinden de ele alınmalıdır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu da işverenlerin çalışanların ruhsal ve psikolojik sağlıklarını gözetmesini öngörmektedir. Ancak çoğu zaman sahada, özellikle üretim tesislerinde, şantiyelerde veya tersanelerde güvenlik ihlallerinin ardında teknik değil psikolojik ve duygusal faktörler bulunmaktadır.
Tetkik Osgb Duygu Durumu ve Kişisel Kontrol Nedir? Tetkik Osgb
Duygu durumu, bireyin belirli bir anda ya da dönemde yaşadığı duyguların toplam ifadesidir. Bu; mutluluk, kaygı, öfke, stres, huzur, motivasyon, yorgunluk gibi farklı bileşenlerden oluşur.
Kişisel kontrol ise bireyin bu duygularını fark edebilmesi, düzenleyebilmesi ve davranışlarına yansıtma biçimini yönetebilmesidir. Psikolojide buna çoğu zaman öz-düzenleme denir.
Örneğin:
- Bir çalışan, iş sırasında ani bir öfke hissettiğinde bunu kontrol altına alıp dikkatini işine verebiliyorsa yüksek kişisel kontrol sergilemektedir.
- Tam tersine, öfkesine kapılıp güvenlik kurallarını hiçe sayarak hareket ediyorsa, düşük kişisel kontrol söz konusudur.
Duygu Durumunun İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlişkisi
1. Dikkat ve Konsantrasyon
Olumsuz duygular (kaygı, öfke, stres) çalışanların dikkatini dağıtır. Örneğin bir kaynakçının zihni, aile içi sorunlara takılı kaldığında, kaynak makinesinin güvenlik ayarlarını unutma ihtimali artar. Bu da iş kazasına davetiye çıkarır.
2. Risk Algısı
Mutlu, huzurlu ve dengeli çalışanlar tehlikeleri daha sağlıklı algılar. Oysa aşırı stres altındaki bir işçi “nasıl olsa bana bir şey olmaz” diyerek riskleri küçümseyebilir. Bu da İSG kültürünü zedeler.
3. Karar Verme
Bir vinç operatörünün anlık bir öfke ya da panikle yanlış karar vermesi, onlarca kişinin hayatını tehlikeye sokabilir. Kişisel kontrolü güçlü çalışanlar ise duygularını yöneterek soğukkanlı kararlar alabilir.
4. Ekip Çalışması
İş sağlığı ve güvenliği yalnızca bireysel değil, kolektif bir süreçtir. Duygularını kontrol edemeyen bir kişi, ekip arkadaşlarını da olumsuz etkileyerek güvenlik zincirini zayıflatır.
Psikolojik ve Fizyolojik Açıklamalar
Duygu durumunun İSG açısından önemini daha derinlemesine anlamak için psikolojik ve fizyolojik temellere bakalım:
- Stres Hormonu (Kortizol): Aşırı stres altındaki kişilerde kortizol yükselir, bu da dikkati azaltır, kas gerginliği yaratır. İnce motor beceriler zayıflar.
- Sempatik Sinir Sistemi Aktivasyonu: Kaygı veya öfke anında kalp hızı artar, nefes hızlanır. Bu durum panik davranışlarına yol açabilir.
- Duygusal Bulaşma: Bir kişinin gerginliği, ekipteki diğerlerine de sirayet eder. Bu zincirleme etki, tüm ekibin güvenliğini zora sokar.
Gerçek Hayattan Olası Örnek Olaylar
Günlük iş yaşantınız sırasında sizlerin de muhakkak başınıza gelel yada şahit olduğunuz pek çok olaya aşağıda birkaç basit örnek ile ben de katkıda bulunayım;
Olay 1: Tersane İşçisi
İzmit Körfezi’nde bir tersanede çalışan işçi, evde yaşadığı tartışmanın etkisiyle işe geldi. Konsantrasyonu düşük olduğu için yüksekten düşmeye karşı koruyucu kemerini tam takmadı. Küçük bir kaymada yere düşerek ağır yaralandı.
Çıkarım: Duygusal sorunlar, en temel güvenlik ekipmanlarının kullanılmamasına yol açabilir.
Olay 2: İnşaat Sahasında Vinç Operatörü
Bir vinç operatörü, iş arkadaşına kızgın olduğu için kulaklığından gelen güvenlik uyarısını dikkate almadı. Sonuçta yük yanlış noktaya bırakıldı ve maddi hasara yol açtı.
Çıkarım: Öfke kontrolsüzlüğü, teknik sistemlerin sağladığı güvenliği bile boşa çıkarabilir.
Ulusal ve Uluslararası Yaklaşımlar
- ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü): Çalışanların psikososyal risklerini iş sağlığı ve güvenliği kapsamına alır.
- OSHA (Occupational Safety and Health Administration, ABD): Stres yönetimi ve duygusal refahı iş güvenliği eğitimlerinin bir parçası haline getirir.
- Türkiye’de 6331 sayılı Kanun: Çalışanların ruhsal sağlığının gözetilmesini işveren yükümlülüğü olarak tanımlar.
Bu çerçevede, duygu durumunun kontrolü yalnızca bireysel bir beceri değil, aynı zamanda yasal ve kurumsal bir sorumluluktur.
Çözüm Yolları ve Uygulamalar
1. Eğitim
Çalışanlara duygusal farkındalık, stres yönetimi ve öfke kontrolü eğitimleri verilmelidir. Bu eğitimlerde örnek olay analizleri ve rol canlandırmalar kullanılabilir.
2. Psikolojik Destek
İşyeri hekimi ve psikologların işbirliğiyle çalışanlara psikolojik danışmanlık hizmetleri sunulmalıdır.
3. Fiziksel Ortam Düzenlemeleri
Gürültü, aydınlatma, ergonomi gibi faktörler duygusal durumu etkiler. Rahat bir çalışma ortamı, sakinlik ve konsantrasyonu destekler.
4. Liderlik ve İletişim
Yöneticilerin empatik, sabırlı ve açık iletişimi çalışanların duygusal kontrolünü kolaylaştırır. Sert ve cezalandırıcı yaklaşımlar ise tam tersine stres yaratır.
5. Kişisel Stratejiler
Çalışanlar kendi kontrollerini geliştirmek için:
- Nefes egzersizleri,
- Düzenli uyku,
- Spor ve fiziksel aktivite,
- Hobiler,
- Mindfulness (bilinçli farkındalık) tekniklerini uygulayabilir.
Sonuç
İş sağlığı ve güvenliği yalnızca baret, kemer, maske gibi fiziksel önlemlerle sınırlı değildir. Asıl mesele, bu önlemleri doğru ve istikrarlı şekilde kullanabilecek bir psikolojik denge oluşturmaktır.
Çalışanların duygu durumlarını kontrol edebilmeleri, iş kazalarının önlenmesinde kritik bir role sahiptir. Bir anlık öfke, dikkatsizlik veya kaygı, hayat boyu sürecek yaralanmalara sebep olabilir.
Dolayısıyla hem bireyler hem de kurumlar, duygusal sağlığı ve kişisel kontrolü iş güvenliği kültürünün ayrılmaz bir parçası haline getirmelidir. Bu yaklaşım, sadece kazaları azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda daha verimli, huzurlu ve güvenli bir iş ortamı yaratacaktır.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü