Pentan Tankı Acil Durum Müdahale Planı
Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin kırk ikinci Pentan Tankı Acil Durum Müdahale Planını inceleyebilirsiniz.
Endüstriyel süreçlerde kullanılan kimyasalların görünmeyen etkileri, çoğu zaman yalnızca üretim hatlarında değil; çalışan sağlığında, çevre güvenliğinde ve işletmenin geleceğinde derin izler bırakır. Pentan, bu görünmeyen ama son derece tehlikeli kimyasallardan biridir.
Yüksek uçuculuğu, düşük parlama noktası ve neredeyse kokusuz yapısı nedeniyle sızıntı ya da patlama gibi senaryolarda anında fark edilemeyebilir ve birkaç dakika içinde büyük bir felakete dönüşebilir. Bu nedenle Pentan içeren sistemlerin yer aldığı tüm tesislerde, acil durum müdahale planlarının sadece “hazırda” değil, aynı zamanda “ezberde” olması gerekir.
Gerçek bir olay anında saniyelerin dahi kritik olduğu unutulmamalıdır. Eğitimli personel, doğru ekipman ve eksiksiz müdahale planları hayati farklar yaratır. Burada sunulan adımlar ve prosedürler, yalnızca yasal yükümlülükleri yerine getirmekle kalmaz, aynı zamanda bir işletmenin sosyal sorumluluğunu ve çalışanlarının yaşam hakkına gösterdiği saygıyı da temsil eder.
Bu kapsamlı planlama yalnızca bir “evrak” değil, çalışanların her gün omuzladığı riske karşı oluşturulan bir güvenlik zırhıdır. Çünkü kriz anında hazırlıksız olmak, sadece ekipmanı değil, hayatları da kaybetmek anlamına gelir.
Pentan Sızıntısı Durumu
İlk Müdahale
- Gaz algılama alarmı verildiğinde derhal alan boşaltılır.
- Kıvılcım yaratabilecek tüm ekipmanlar kapatılır.
- Alan hızlı şekilde havalandırılır.
Tahliye
- Sızıntı bölgesinin 50 metre çevresi boşaltılır.
- Önceden belirlenen acil toplanma noktalarına gidilir.
Ekipler
- İlk müdahale ekibi sızıntı kaynağını lokalize etmeye çalışır (EX-proof gaz algılama cihazı ile).
- Teknik ekip, güvenli kapatma prosedürünü uygular.
İletişim
- Güvenlik Merkezi’ne ve İşyeri Sağlık Güvenlik Birimi’ne anlık bildirim yapılır.
- Yetkili makamlarla (İtfaiye, Çevre Müdürlüğü) iletişime geçilir.
Ekipmanlar
- EX-proof vantilatörler
- Kimyasal sızıntı bariyerleri
- Solunum koruma maskeleri (SCBA)
Toparlanma
- Hava ölçümleri “güvenli seviye” değerine dönene kadar giriş yasaklanır.
Yangın Çıkması Durumu
İlk Müdahale:
- Alarm verilir ve çalışanlar en yakın güvenli çıkışlardan tahliye edilir.
- Yangın söndürme sistemleri (CO₂ veya kuru kimyevi) aktive edilir.
Tahliye:
- Tesis tamamen boşaltılır.
- Rüzgar yönü dikkate alınarak toplanma alanına hareket edilir.
Ekipler:
- Yangınla Mücadele Ekibi, ilk müdahaleyi yapar.
- İtfaiye ekiplerine olay yeri teslim edilir.
İletişim:
- İtfaiye ve acil sağlık birimleri anında çağrılır.
- Şirket yönetimine ve HSE departmanına bildirim yapılır.
Ekipmanlar:
- EX-proof sabit söndürme sistemleri
- Taşınabilir CO₂ tüpleri
- Isı koruyucu kıyafetler
Toparlanma:
- Yangın tamamen kontrol altına alındıktan sonra hasar tespiti yapılır.
- Yeniden başlatmadan önce tesis denetimden geçirilir.
Patlama Riski Tespit Edilmesi Durumu
İlk Müdahale:
- Alan acil olarak boşaltılır.
- Elektrik sistemleri kontrollü şekilde kapatılır.
Tahliye:
- En geniş mesafe tahliyesi yapılır (minimum 100 metre).
Ekipler:
- Patlama risk uzmanı ekibi (tehlikeli gaz ölçüm uzmanı) risk analizi yapar.
- Tesisin kapatılması yönünde karar verilirse yönetim devreye girer.
İletişim:
- Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) gibi resmi kurumlara haber verilir.
- Çevre güvenliği için emniyet birimleriyle koordinasyon kurulur.
Ekipmanlar:
- İnert gaz sistemleri
- Acil tahliye sistemleri
- Yüksek dayanımlı koruma ekipmanları
Toparlanma:
- Risk ortadan kalkana kadar tesis kapalı kalır.
- Hasar tespit ekibi değerlendirme raporu sunar.
Sağlık Acil Durumu (Zehirlenme, Yanık vb.)
İlk Müdahale:
- Etkilenen kişiye solunum desteği verilir (varsa oksijen).
- Kimyasal bulaş varsa duş sistemleri çalıştırılır.
Tahliye:
- Yaralı hızlıca güvenli alana taşınır.
Ekipler:
- İlkyardım ekibi hemen müdahale eder.
- Sağlık birimleri sevk edilir.
İletişim:
- 112 Acil Servis’e haber verilir.
- İşyeri hekimi olay yerine yönlendirilir.
Ekipmanlar:
- Acil durum ilkyardım kitleri
- Taşınabilir göz duşları ve vücut duş sistemleri
- Solunum cihazları
Toparlanma:
- Olay kaydı tutulur ve gerekirse rehabilitasyon süreçleri başlatılır.
📈 📈 📈
İlave Müdahale Önlemleri
- Her acil durum tipi için yıllık en az iki tatbikat yapılmalı.
- Acil durum kitleri (sızıntı kitleri, yanmaz elbiseler) yılda bir kez yenilenmeli.
- Tüm çalışanlar yılda en az bir acil durum eğitimine katılmalıdır.
Plan Kâğıtta Kalırsa, Kriz Gerçek Olur
Pentan içeren sistemlerle çalışan her tesis, doğası gereği her gün bir riskin kenarında yürür. Bu riskin felakete dönüşüp dönüşmemesi, sadece kullanılan teknolojilere değil, insan faktörüne –yani bilgiye, eğitime ve hazırlığa– bağlıdır. En ileri güvenlik sistemleri bile insan davranışıyla uyumlu olmadıkça işlevini yitirir. Bu nedenle acil durum planları, yazılı prosedürlerden ibaret değil; sahada tekrar tekrar tatbik edilen, sorgulanan, geliştirilen bir canlı doküman olmalıdır.
Bu yazıda ele alınan dört ana acil durum senaryosu (sızıntı, yangın, patlama riski, sağlık acili) gerçek bir olayda birbirine zincirleme şekilde bağlanabilir. Dolayısıyla her personelin, sadece kendi görevini değil, tüm sistemin nasıl işlediğini de bilmesi gerekir. Unutmayalım ki, yangınla mücadelede başarılı olamayan bir ekip, patlamaya neden olabilir; sızıntıyı geç fark eden bir vardiya, çok sayıda zehirlenme vakası yaşanmasına yol açabilir. Bu nedenle bütüncül düşünmek, tüm süreçleri entegre biçimde planlamak ve yönetmek, iş sağlığı ve güvenliğinin omurgasını oluşturur.
İSG bir “sonradan düşünülmesi gereken” bir konu değil, işin ta kendisidir.
Çünkü işleyen bir sistem, yalnızca üretim yapan değil, krizleri de öngörüp yönetebilen sistemdir.
Her satırı bir canın sorumluluğunu taşıyan bu planın, sadece okunmakla kalmayıp, uygulanması ve yaşatılması dileğiyle…
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page
⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub
⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis
⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419
⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896
⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü