8 Haziran 2025

Pıhtılaştırıcı ve Sulandırıcı Gıdalara Karşı Nasıl Denge Kuruyoruz

Gıdaların, kanın pıhtılaşma eğilimi üzerindeki etkisi, vücudun hemostaz (kanın durdurulması ve dengede tutulması) sisteminin bir parçasıdır.

Bu sistem, çok hassas bir denge ile çalışır; fazla pıhtılaşma tromboz gibi rahatsızlıklara yol açarken, yetersiz pıhtılaşma kanama riskini artırır.

Yazının sonunda;

Kanı Sulandıran Gıdalar İçin Miktar ve Etki Süresi Tahminini göreceksiniz.

Unutmayın ki her bedenin metabolizması bir diğeri ile farklılıklar gösterir. Bu da kişisel farklılıklarımızdır. Beslenme dengenizi değiştirmeden önce hekiminize vve/veya diyetisyeninize muhakkak danışmalısınız.

🧬 🧬 🧬

Gıdalarla Gelen Pıhtılaştırıcı ve Sulandırıcı Etkilere Karşı Nasıl Denge Sağlarız?

Vücut, hemostaz (kanın durdurulması ve dengede tutulması) dengesini üçlü mekanizma ile sağlar:

✅ a) Karaciğer

Pıhtılaşma faktörlerini (özellikle K vitamini ile aktifleşen faktörler) üretir.
Gıdalardan alınan K vitamini ya da kan sulandırıcı maddelerin etkisini işleyip dengelemeye çalışır.

✅ b) Damar Yapısı ve Trombositler

Damar iç yüzeyindeki hücreler (endotel), pıhtılaşmayı ya başlatır ya da engeller.
Trombositler (kan pulcukları), gerektiğinde devreye girer ama aşırı uyarılırsa damar tıkanıklığı oluşabilir.

✅ c) Fibrinolitik Sistem (Pıhtı Eritici Sistem)

Oluşan pıhtıların büyümesini engeller ve gereksizse pıhtıyı çözerek ortadan kaldırır.

Bu sistemler, yediğimiz gıdaların etkisini nötralize etmeye çalışır ama gıdalarla bu dengeyi aşırı şekilde bozmak mümkündür.

⚖️ ⚖️ ⚖️

Gıdalar Arasında Denge Gerekir mi?

Evet, Özellikle Riskli Kişilerde

Şu gruplarda diyet dengesi çok önemlidir:

Grup	Neden Denge Şart?
Kan sulandırıcı ilaç kullananlar (ör. Warfarin, Aspirin)	Gıdalardaki K vitamini gibi maddeler ilacın etkisini azaltabilir veya artırabilir.
Kan pıhtısı öyküsü olanlar	Pıhtı artırıcı gıdaların fazla tüketimi yeni tromboza yol açabilir.
Kanama riski yüksek olanlar (örn. mide ülseri, hemofili)	Kanı sulandıran gıdalarla risk artar.
Ameliyat olacak kişiler	Diyet, cerrahi sırasında kan kaybını etkileyebilir.

🥦 🍗 🥦 🍗

Kanı Pıhtılaştıran ve Sulandıran Gıdalar Nelerdir?

Neden Bazı Gıdalar Kanı Pıhtılaştırır?

Vücutta pıhtılaşma faktörlerinin sentezlenebilmesi için K vitamini hayati önem taşır. Karaciğerde, özellikle faktör II (protrombin), VII, IX ve X gibi pıhtılaşma faktörlerinin aktivasyonu K vitamin‘iyle olur. Ayrıca bazı gıdalar trombosit (kan pulcukları) aktivitesini artırabilir veya fibrin oluşumunu destekleyebilir.

🥦 📝 🥦 📝 🥦 📝

Kanı Pıhtılaştıran Gıdaların Ayrıntılı Listesi

K vitamini Açısından Zengin Kanı Pıhtılaştıran Gıdalar (Koagülasyonu Destekler)

Gıda	Açıklama ve Etkisi
Ispanak	K vitamini deposudur. 100 gramında yaklaşık 483 mcg K vitamini bulunur. Pıhtılaşmayı hızlandırabilir.
Pazı	Pıhtılaşma sistemini aktif hale getirebilir. Kan sulandırıcı kullananlarda dikkat gerektirir.
Kara Lahana	Ispanakla benzer şekilde K vitamini bakımından çok zengindir.
Brokoli	100 gramında yaklaşık 100 mcg K vitamini vardır. Buharda pişirmek bu oranı korur.
Brüksel Lahanası	İçeriğindeki K vitamini sayesinde koagülasyon faktörlerinin üretimini tetikler.
Marul (özellikle koyu yeşil olanlar)	Kan pıhtılaşmasını destekleyebilir, özellikle ilaç kullananlar dikkat etmelidir.
Maydanoz	K vitamini yönünden çok zengindir. Günlük az miktarda tüketilse bile kanı pıhtılaştırıcı etki gösterebilir.

✅ ✅ ✅

Hayvansal Kaynaklı Kanı Pıhtılaştıran Gıdalar

Gıda	Açıklama ve Etkisi
Yumurta sarısı	K vitamini içerir; ayrıca lesitin içeriğiyle trombosit (kan pulcukları) fonksiyonlarını etkileyebilir.
Karaciğer (özellikle tavuk ve dana)	100 gramında 800 mcg’ye kadar K vitamini bulunabilir. K vitamini sentetize eden bakterileri de barındırır.
Tereyağı ve tam yağlı süt ürünleri	K1 ve K2 vitamini içerir. Fazla tüketimde pıhtılaşma artabilir.
Peynir (özellikle yaşlandırılmış)	K2 vitamini bakımından zengindir. Bu form pıhtılaşmayı daha çok etkileyebilir.

✅ ✅ ✅

Fermente Kanı Pıhtılaştıran Gıdalar (K2 Vitamini Kaynağı)

Gıda	Açıklama
Natto (fermente soya)	En yoğun K2 vitamini içeren gıdadır. Japon mutfağında yaygındır.
Peynir (özellikle Gouda, Brie)	Uzun süre olgunlaştırılmış peynirler K2 vitamini bakımından yüksektir.
Turşular (ev yapımı, doğal mayalanmış)	Fermentasyon sürecinde faydalı bakteriler K2 vitamini üretebilir.

✅ ✅ ✅

Kanı Pıhtılaştıran Bitkisel Yağlar ve Tohumlar

Gıda	Açıklama
Kanola yağı	K vitamini içerir, özellikle yüksek oranda tüketildiğinde etkilidir.
Soya yağı	Aynı şekilde pıhtılaşmayı destekleyebilir.
Ayçiçek yağı	Orta düzeyde etkilidir; uzun vadeli fazla tüketim pıhtılaşma eğilimini artırabilir.

✅ ✅ ✅

Kanı Pıhtılaştıran Diğer Gıdalar ve Baharatlar

Gıda	Açıklama
Yeşil çay	Polifenoller ve flavonoidler içerir. Düşük düzeyde pıhtılaştırıcı etkiler gösterebilir.
Kızılcık (az miktarda)	Bazı araştırmalarda kan sulandırıcı etkiler de görülse de yüksek dozda pıhtılaşmayı artırabileceği bildirilmiştir.
Kakule, rezene	Geleneksel tıpta sindirim rahatlatıcı etkileriyle bilinse de, bazı bireylerde trombosit (kan pulcukları) aktivitesini etkileyebilir.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Uyarılar ve Kanı Pıhtılaştıran Gıdaların Kullanım Dengesi

Kullanıcı Profili	Uyarı
Warfarin, Aspirin, Klopidogrel gibi antikoagülan kullananlar	Bu gıdaları sabit miktarda tüketmeli; ani artışlar ilacın etkisini azaltabilir.
Pıhtılaşma riski olan hastalar (örn. derin ven trombozu geçirmiş kişiler)	Aşırı tüketimden kaçınmalı, doktor kontrolünde diyet yapılmalı.
Ameliyat öncesi bireyler	Bu gıdaların tüketimi geçici olarak sınırlandırılmalı (kan pıhtılaşma riskine göre).

🧠 🧠 🧠

Özet Avantaj – Dezavantaj Tablosu

Etki	Avantaj	Dezavantaj
Kanı pıhtılaştırma	Kesiklerde kan kaybını durdurur, damar sızıntılarını engeller	Fazlası damar tıkanıklığı, kalp krizi, inme riskini artırır
K vitamini alımı	Kemik sağlığını destekler, bağırsak mikrobiyotasını dengeler	Antikoagülan ilaçlarla etkileşime girerek tedavi başarısını düşürebilir.

📌 📌 📌

Kanı pıhtılaştıran gıdalar vücutta çok önemli işlevler görürken, fazla miktarda veya kontrolsüz tüketimleri tromboz, inme gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle düzenli ilaç kullanan bireylerde bu gıdaların “dengeyle, bilinçli” tüketilmesi gerekir.

🧬 🧬 🧬

Kanı Sulandıran Gıdalar Nasıl Etki Eder?

Bu gıdalar aşağıdaki yollardan biriyle kan sulandırıcı etki gösterir:

Trombosit (kan pulcukları) kümeleşmesini engelleme (örneğin: sarımsak)
Fibrin oluşumunu azaltma (örneğin: zencefil, omega-3 yağ asitleri)
Kan viskozitesini düşürme (örneğin: su, antioksidan içeren meyveler)
Doğal salisilat içeriği ile (örneğin: çilek, kiraz, üzüm)

🧄 🍇 🧄 🍇 🧄 🍇

Kanı Sulandıran Gıdaların Ayrıntılı Listesi

Kanı Sulandıran Bitkisel Gıdalar ve Baharatlar

Gıda	Açıklama ve Etki
Sarımsak	Allicin adlı bileşik trombosit (kan pulcukları) agregasyonunu engeller. Düzenli tüketimde antitrombotik etki gösterir.
Zencefil	Gingerol içeriğiyle hem anti-inflamatuar hem de kan sulandırıcı etki sağlar. Günde 1–2 gram önerilir.
Zerdeçal	Kurkumin maddesi pıhtı oluşumunu engelleyebilir. Aspirin benzeri etki gösterebilir.
Soğan (özellikle kırmızı soğan)	Flavonoidler ve sülfür bileşikleri içerir. Kanın viskozitesini azaltabilir.
Karanfil	Eugenol içeriğiyle kan sulandırıcı ve antienflamatuar etki gösterir.
Tarçın (özellikle Seylan tarçını)	Kumarin içeriğiyle hafif antikoagülan etki yaratabilir. Uzun süreli aşırı tüketim önerilmez.

✅ ✅ ✅

Kanı Sulandıran Meyve ve Sebzeler (Doğal Salisilat Kaynağı)

Gıda	Açıklama
Çilek, Kiraz, Üzüm (özellikle kırmızı)	Salisilat içerirler, trombositleri (kan pulcukları) baskılarlar.
Portakal, limon, greyfurt	C vitamini ve flavonoid zengini bu meyveler damar iç yüzeyini destekler, hafif antikoagülan etki gösterir.
Domates ve domates suyu	Likopen ve flavonoidlerle kan akışkanlığını artırabilir.
Yaban mersini, böğürtlen	Antioksidan içeriğiyle damar sağlığına katkı sağlar ve dolaylı olarak kanı sulandırır.

✅ ✅ ✅

Kanı Sulandıran Yağlı Balıklar ve Omega-3 Kaynakları

Gıda	Açıklama
Somon, sardalya, uskumru, ton balığı	Omega-3 yağ asitleri (EPA ve DHA) içerir. Trombosit (kan pulcukları) fonksiyonlarını baskılar, kan akışkanlığını artırır.
Keten tohumu, ceviz, chia tohumu	Bitkisel omega-3 kaynaklarıdır. Damar sağlığına katkı sağlar.

✅ ✅ ✅

Kanı Sulandıran İçecekler ve Sıvılar

Gıda	Açıklama
Bol su	Dehidrasyon, kanın koyulaşmasına neden olur. Yeterli su tüketimi kanın akışkanlığını artırır.
Kırmızı şarap (ölçülü, 1 kadeh/gün)	Resveratrol içeriğiyle damar iç yüzeyini korur ve pıhtılaşmayı baskılayabilir.
Zeytinyağı (sızma)	E vitamini ve antioksidanlar ile birlikte omega-9 yağ asitleri içerir; damar elastikiyetini artırır.

✅ ✅ ✅

Kanı Sulandıran Kuruyemişler ve Tohumlar

Gıda	Açıklama
Badem, fındık, ceviz	E vitamini yönünden zengindir. Aşırı tüketimi kanı fazla inceltebilir.
Ayçekirdeği, kabak çekirdeği	Kan sulandırıcı etkiye sahip vitamin ve mineraller içerir.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Kimler Kanı Sulandıran Gıdalara Dikkat Etmeli?

Kişi Grubu	Neden?
Warfarin, Aspirin, Klopidogrel kullananlar	Bu gıdalar ilaçla etkileşime girerek aşırı kanama riski yaratabilir.
Yakın zamanda ameliyat geçirecek olanlar	Kanama süresini uzatabileceği için tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Hemofili veya diğer kanama bozuklukları olanlar	Bu gıdaların fazla tüketimi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

⚖️ ⚖️ ⚖️

Kanı Sulandıran Gıdaların Avantaj – Dezavantaj Tablosu

Etki	Avantaj	Dezavantaj
Kan sulandırma	Damar tıkanıklığını önler, kalp-damar sağlığını korur	Aşırı kanama, burun kanaması, mide kanaması riski artar
Anti-inflamatuar etki	Kronik iltihabi hastalıkların seyrini iyileştirebilir	Bazı kişilerde mide tahrişi yapabilir (örneğin zencefil)

🧠 🧠 🧠

Öneriler

Kan sulandırıcı ilaç kullanan bireyler, bu gıdaları tüketmeden önce doktor onayı almalıdır.
Warfarin, Aspirin gibi ilaç kullananlar, K vitamini içeren gıdaları sabit miktarda tüketmelidir.
Bu gıdalar ilaç yerine geçmez, ancak önleyici ve destekleyici olarak değerlidir.
Günlük yeşillik dozajında aşırı dalgalanmalardan kaçınılmalıdır.
Dengeli ve çeşitli bir diyet, aşırıya kaçılmadan tüketim, sağlıklı dolaşım sistemi için en iyisidir.
Diyetisyen veya hekim kontrolü, özellikle kalp ve damar hastalarında şarttır.
Zayıflama, detoks ya da vegan diyetleri uygularken, pıhtılaşma mekanizmasına etkisi olan gıdalar bilinçli tüketilmelidir.

⚖️ ⚖️ ⚖️

Dengeli Tüketim Hayati Önem Taşır

Sık Kullanım Durumu	Risk
Aşırı kan pıhtılaştıran gıda tüketimi	Derin ven trombozu, emboli
Aşırı kan sulandıran gıda tüketimi	Beyin kanaması, mide kanaması
Dengesiz diyete rağmen kan sulandırıcı ilaç kullanımı	İlaç-gıda etkileşimi → tehlikeli kanama

Kanı Sulandıran Gıdalar İçin Miktar ve Etki Süresi Tahmini

Sağlıklı bir bireyde kan sulanması veya pıhtılaşması gibi etkilerin tam olarak hangi miktarda ve sürede oluşacağına dair net, evrensel doz-cevap verileri yoktur.

Çünkü bu etkiler;

Kişinin genetik yapısına,
Metabolik hızına, karaciğer/böbrek fonksiyonlarına,
Günlük su tüketimine,
Aynı anda alınan ilaçlara ve takviyelere,
Genel beslenme örüntüsüne ve
Yaş, cinsiyet, vücut ağırlığı gibi değişkenlere bağlıdır.

Etkiler bireyseldir – Aşağıddaki veriler genel halk içindir, özel tıbbi durumu olanlarda değişir.
Doz-yanıt eğrisi doğrusal değildir – Yani az miktar etkisiz, orta miktar faydalı, yüksek miktar zararlı olabilir.
Gıda-ilaç etkileşimleri kritiktir – Özellikle antikoagülan ilaç kullananlarda bu gıdalar ciddi etkileşim yapabilir.
K vitamini dengesi – Pıhtılaşma için gereklidir; fazla K vitamini → pıhtı, eksik K vitamini → kanama demektir.

Bilimsel çalışmalardan elde edilen ortalama değerler ve öngörülen sınır düzeyler üzerinden açıklamalı bir tabloyu sizlere sunuyorum.

🧾 🧾 🧾

Kanı Sulandıran Gıdalar İçin Miktar ve Etki Süresi Tahmini

Gıda	Günlük Miktar (tavsiye edilen sınır)	Etkinin Başlama Süresi	Riskli Seviye Ne Zaman?	Not
Sarımsak (çiğ)	1-2 diş/gün	3-7 gün düzenli kullanımda	>3 diş/gün ve >10 gün kullanımda kanama riski	Kan sulandırıcılarla etkileşebilir
Zencefil (taze)	2-4 gram/gün	5-10 gün	>5 gram/gün ve sürekli kullanımda	Mide tahrişi ve kanama riski artabilir
Zerdeçal	1-2 gram/gün (½ çay kaşığı)	7+ gün	>3 gram/gün uzun süreli kullanımda	Warfarin etkisini artırabilir
Soğan (çiğ)	½ orta boy/gün	1-2 hafta	>1 adet/gün ve uzun süreli kullanım	Etki daha hafif, genelde güvenlidir
Karanfil	1-2 adet/gün	5-7 gün	>4-5 adet/gün uzun vadede	Eugenol içerdiği için etki güçlüdür
Tarçın (Seylan)	½ çay kaşığı/gün	1-2 hafta	>1 çay kaşığı/gün (kumarin içerikliyse)	Fazlası karaciğer toksisitesine yol açabilir
Kırmızı üzüm, çilek	1 porsiyon/gün (1 bardak)	1-2 hafta	>2 porsiyon/gün düzenli tüketimde	Salisilat etkisiyle kanı etkileyebilir
Omega-3 (balık)	1 porsiyon (150 gr) / 2-3 gün	2 hafta	>3 gr/gün omega-3 alımı ile kanama riski artar	Yüksek doz takviyeler risklidir
Ceviz/keten tohumu	20-30 gr/gün	10 gün	>40 gr/gün uzun süreli kullanımda	Kan viskozitesini etkileyebilir
Su	2-2.5 L/gün	Günlük etkili	>5 L/gün – elektrolit dengesizliği yapabilir	Aşırı su, kanı fazla inceltir
Kırmızı şarap	1 kadeh (150 ml) / gün	Anında	>2 kadeh/gün	Alkol kaynaklı kanama riski artar

Gıda	Günlük Miktar (tavsiye edilen)	Etkinin Başlama Süresi	Riskli Seviye Ne Zaman?	Not
Ispanak, pazı, brokoli (K vitamini yüksek)	½ su bardağı/gün	3-5 gün	>1-2 porsiyon/gün sürekli kullanımda	Warfarin etkisini azaltır
Karnabahar, Brüksel lahanası	½-1 porsiyon/gün	3-5 gün	>1 porsiyon/gün uzun süre	K vitamini yoğunluğu yüksek
Karaciğer (dana/tavuk)	100 gr/haftada 1	Hemen	Haftada >2 kez = pıhtılaşma riski artar	K vitamini çok yüksektir
Yeşil çay	1 fincan/gün	1 hafta	>4 fincan/gün düzenli kullanım	K vitamini ve flavonoidler ile etki eder
Yumurta sarısı	1-2 adet/gün	1 hafta	>3 adet/gün uzun vadede	Kolesterol ve bazı ko-faktörlerle etkili
Süt ürünleri	1-2 porsiyon/gün	Haftalık etkili	Aşırı tüketimde dolaylı etkiler olabilir	D vitamini – K2 ilişkili olabilir.

🧠 🧠 🧠

Dengede Yaşam, Dengede Kan

Vücudumuz olağanüstü bir denge sistemine sahiptir. Yediğimiz her lokma, içtiğimiz her yudum bu hassas sistemi etkiler. Kanın ne çok koyu ne de çok sıvı olması gerekir; ideal olan, gerektiğinde durabilen ama gerektiğinde akabilen bir akışkanlıktır.

Kanı sulandıran ya da pıhtılaştıran gıdalar doğrudan bu sistemi etkileyebilir. Ancak unutulmamalıdır ki, hiçbir gıda tek başına “iyi” ya da “kötü” değildir. Önemli olan, bireyin yaşına, sağlık durumuna, günlük fiziksel aktivitesine ve çalışma koşullarına göre doğru miktarda ve doğru zamanda tüketim sağlamaktır.

Gıdaların etkileri konusunda bilgi sahibi olmak; sadece daha sağlıklı bir yaşam için değil, aynı zamanda iş kazalarının önlenmesi, iyileşme sürecinin hızlanması ve mesleki performansın sürdürülebilirliği için de kritik öneme sahiptir.

Sonuç olarak, bedenimizin bize sunduğu bu kusursuz sistemi desteklemek bizim elimizde. Bilinçli tercihler yaparak dengeyi bozmadan yaşamak, sağlıkla çalışmak ve çalışırken sağlıklı kalmak mümkündür.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kanı Sulandıran / Pıhtılaştıran Gıdalar https://tetkik.com.tr/2024/10/23/13056/

⭐️⭐️ Kalp Damar Sisteminiz İçin Muhteşem Sarımsak https://tetkik.com.tr/2025/05/09/muhtesem-sarimsak/

⭐️⭐️ K Vitamini https://tetkik.com.tr/2025/02/15/22042/

⭐️⭐️ Pıhtı – Kan Sulandırıcı https://tetkik.com.tr/2024/10/31/13845/

⭐️⭐️ Uyku Sorununuza Zerdaçal Keyfi https://tetkik.com.tr/2025/04/13/24343/

⭐️⭐️ Biyokimya, Pıhtılaşma Faktörleri https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507850/

⭐️⭐️ Endotel hücreleri ve pıhtılaşma https://link.springer.com/article/10.1007/s00441-021-03471-2

⭐️⭐️ Enfeksiyon ve inflamasyon ve pıhtılaşma sistemi https://academic.oup.com/cardiovascres/article/60/1/26/321951

⭐️⭐️ Kanı Sulandıran / Pıhtılaştıran Gıdalar https://tetkik.com.tr/2024/10/23/13056/

⭐️⭐️ Hesperdin https://tetkik.com.tr/2024/09/23/hesperidin-p-vitamini/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni8 Haziran 2025

8 Haziran 2025

Topraklama (Earthing) ve İnsan Vücudu

🌍 🌍 🌍

Topraklama (Earthing) ve İnsan Vücudu Üzerindeki Yararları

Doğanın Elektriğiyle Yeniden Bağlantı Kurmak

Günümüzde çoğumuz şehir hayatının içinde, beton zeminlerin üstünde, elektronik cihazlarla çevrili ve yapay ışıklarla yaşıyoruz. Ayaklarımız neredeyse hiç çıplak olarak toprağa değmiyor. Ancak geçmişte insanlar çıplak ayakla dolaşır, toprakta uyur ve doğayla doğrudan temas kurardı. İşte “topraklama” ya da İngilizce adıyla earthing, bu doğal teması yeniden kurma yöntemidir. Ve bu basit eylemin sağlığımıza inanılmaz faydaları vardır.

🧲 🧲 🧲

Topraklama Nedir?

Topraklama, vücudumuzun doğrudan toprağa, çimene, kuma veya denize temas etmesiyle gerçekleşen bir doğal süreçtir. Bu temas, çıplak ayakla yürümek, çıplak elle toprağa dokunmak, denize girmek veya toprakla temas eden özel iletken materyaller kullanmak şeklinde olabilir.

Toprak, yani yeryüzü, negatif elektrik yükü (elektronlar) taşır. Vücudumuz ise gün boyunca stres, cep telefonları, Wi-Fi, bilgisayarlar ve diğer elektronik cihazlar nedeniyle pozitif yük biriktirir. Bu dengesizlik, iltihaplanma, uyku bozukluğu, baş ağrısı ve yorgunluk gibi birçok sorunun temelinde yer alabilir.

Topraklama sayesinde, topraktaki serbest elektronlar vücudumuza geçer ve bu elektriksel denge yeniden kurulur. Aslında bu, doğanın bize sunduğu doğal bir şarj etme ve arındırma yöntemidir.

🔬 🔬 🔬

Bilim Ne Diyor?

Topraklama konusu, son yıllarda bilim insanlarının dikkatini çekmiştir. “Journal of Environmental and Public Health” dergisinde yayımlanan bazı çalışmalarda, topraklamanın şu etkileri desteklendi:

Kortizol (stres hormonu) seviyesini düşürdüğü,
İltihaplanmayı azalttığı,
Uyku kalitesini artırdığı,
Kalp ritmini düzenlediği,
Kas ağrılarını hafiflettiği.

⚡ ⚡ ⚡

Vücudumuz Neden Elektrikleniyor?

İnsan vücudu aslında bir çeşit biyolojik elektrik sistemidir. Kalp atışı, beyin dalgaları, sinir iletimi gibi tüm faaliyetler elektriksel sinyallerle yürütülür. Fakat modern hayat bizi sürekli elektromanyetik alanlara maruz bırakır:

Wi-Fi modemler,
Cep telefonları,
Elektrikli ev aletleri,
Beton zeminli ayakkabılar,
Arabalar, bilgisayarlar…

Bu ortamda vücut yüksek oranda pozitif yüklü iyonlar toplar. Bu yük, serbest radikal üretimini artırır ve hücreleri strese sokar. Bu durum, bağışıklık sistemini baskılar, inflamasyonu (iltihap) artırır ve kronik hastalıklara zemin hazırlar.

✅ ✅ ✅

Topraklamanın İnsan Vücudu Üzerindeki Bilinen Faydaları

1. İltihapları Azaltır

Serbest radikaller hücreleri okside eder. Topraklama yoluyla alınan serbest elektronlar, bu radikalleri etkisiz hale getirir. Bu da iltihap düzeylerini azaltır ve ağrıları hafifletir. Özellikle eklem iltihapları, kas ağrıları ve fibromiyalji gibi sorunlarda olumlu etkileri olduğu gözlemlenmiştir.

2. Stresi Azaltır ve Uyku Kalitesini Artırır

Topraklama, vücuttaki kortizol hormonunun düzenlenmesine yardımcı olur. Bu hormon yüksek seviyelerde olduğunda kişi sürekli gergin, huzursuz ve uykusuz olur. Toprağa temas, sinir sistemini sakinleştirir, melatonin (uyku hormonu) salınımını artırır ve derin uykuya geçişi kolaylaştırır.

3. Kalp ve Dolaşım Sistemine Faydası Vardır

Topraklama kanın viskozitesini (yoğunluğunu) düşürerek kanın daha rahat akmasını sağlar. Bu, tansiyonun dengelenmesine, kalp ritminin düzenlenmesine ve kan dolaşımının iyileşmesine katkı sağlar. Bazı araştırmalarda, topraklanmış bireylerin kalp ritimlerinin daha stabil olduğu gösterilmiştir.

4. Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Topraktan alınan elektronlar vücudu adeta korur. Bağışıklık sistemi üzerindeki yük hafifletilir, hücreler daha az hasar görür ve enfeksiyonlara karşı direnç artar. Özellikle kronik yorgunluk yaşayan kişilerde topraklamanın enerji düzeyini yükselttiği gözlemlenmiştir.

5. Ruh Halini İyileştirir

Doğayla temasın psikolojik faydaları bilimsel olarak da kanıtlanmıştır. Topraklama, anksiyeteyi ve depresyonu hafifletir. Beyindeki serotonin ve dopamin gibi mutluluk hormonlarının daha düzenli çalışmasına yardımcı olur.

6. Serbest Elektronlarla Hücre Yenilenmesi Desteklenir

Elektronlar, hücreleri oksidatif strese karşı korur. Bu da cilt sağlığı, doku onarımı ve yaşlanma karşıtı etkiler yaratır. Topraklama, hücre yenilenmesini hızlandırarak daha canlı bir vücut sağlar.

🏞️ 🏞️ 🏞️

Topraklama Nasıl Yapılır?

Topraklama yapmak aslında oldukça kolaydır. İşte bazı yöntemler:

Yöntem	Açıklama
🦶 Çıplak ayakla toprakta yürüme	Günde 20–30 dakika çim, toprak, kum üzerinde yürüyün.
🖐️ Bahçecilik	Ellerinizi çıplak şekilde toprağa sokmak da etkilidir.
🌊 Denize veya göle girme	Tuzlu su çok iyi bir iletkendir.
🛏️ Topraklama örtüleri	Yatak altına yerleştirilen özel ürünler sayesinde uyurken bile topraklanabilirsiniz.

Uyarı: Beton zeminler topraklamaya uygun değildir. Ancak doğal toprak, çim, kum ya da deniz en iyi iletkenlerdir.

🧘 🧘 🧘

Kimin İçin Daha Faydalı?

Topraklama, herkes için faydalıdır ancak şu gruplar özellikle yarar görür:

Kronik yorgunluk yaşayanlar,
Uyku bozukluğu olanlar,
Stresli çalışanlar,
Kas ve eklem ağrısı çekenler,
Bilgisayar başında uzun saat geçirenler,
Elektromanyetik hassasiyeti olanlar.

🧩 🧩 🧩

Elektriği Doğadan Alın

Modern hayatın içinde vücudumuzun doğal ritmini kaybetmemesi için toprağa dönmemiz gerekiyor. Her gün biraz çimene basmak, ellerimizi toprağa sokmak ya da denize girmek, sağlık açısından düşündüğümüzden çok daha büyük etkiler yaratır.

Topraklama bedeni dengeler, ruhu sakinleştirir, sağlığı destekler.

Doğa sizi her gün şarj etmeye hazır. Sadece çıplak ayakla ona dokunun.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Topraklama: İnsan Vücudunun Dünya Yüzey Elektronlarına Yeniden Bağlanmasının Sağlık Üzerindeki Etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3265077/

⭐️⭐️ Kendinizi Topraklayın https://tetkik.com.tr/2024/12/31/topraklayin-kendinizi/

⭐️⭐️ Topraklamanın (topraklanma) iltihaplanma, bağışıklık tepkisi, yara iyileşmesi ve kronik iltihaplı ve otoimmün hastalıkların önlenmesi ve tedavisi üzerindeki etkileri https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25848315/

⭐️⭐️ Sağlığı desteklemek için topraklamanın pratik uygulamaları https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36481428/

⭐️⭐️ Yeryüzüne inmek – Yeni bir hijyen türü https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36773844/

⭐️⭐️ Bütünleştirici ve yaşam tarzı tıbbı stratejileri şunları içermelidir: Topraklama (topraklama): Araştırma kanıtlarının ve klinik gözlemlerin incelenmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1550830719305476

⭐️⭐️ Topraklama: İnsan Vücudunun Dünya Yüzey Elektronlarına Yeniden Bağlanmasının Sağlık Üzerindeki Etkileri https://www.osti.gov/etdeweb/biblio/21542764

⭐️⭐️ Topraklama: Zorlu Zamanlarda Daha İyi Sağlık ve Dayanıklılık İçin Topraklama Uygulaması https://www.researchgate.net/publication/376091680_Earthing_A_Practice_of_Grounding_for_Improved_Health_and_Resilience_in_Challenging_Times

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni8 Haziran 2025

7 Haziran 2025

Dağcılar ve Dağ Piknikçileri Dikkat

Doğanın Sessiz Diliyle Tanışmaya Hazır Mısınız?

Bir sabah erkenden sırt çantanızı hazırlayıp serin dağ havasını solumaya çıktığınızda, karşınıza çıkan ilk şey çiçekli patikalar ya da masmavi gökyüzü değil, belki de çimenlerin arasında sinsice gizlenen bir kenedir. Ya da ağaç kovuğunda sizi izleyen bir yaban sansarı… Belki de bir eşek arısının sadece saniyeler sürecek bir kararı, tüm gezinizin kaderini değiştirebilir.

Doğa, nefes kesici güzelliklerinin arkasında sessiz ama son derece etkili bir tehlikeler dili konuşur. Ve bu dil; zehirli bir otun yaprak ucunda, bir akrebin kuyruğunda ya da bir yılanın göz kırpmayan bakışlarında saklıdır. Doğanın bu sessiz dilini çözebilmek biraz bilgi bolca da. tecrübe gerektirir. Sizlere bilgileri vermeye çalışacağım ancak tecrübeli birinin eşliğinde yola çıkmanız hem gününüzü hem de geleceğinizi olumlu etkileyecektir.

Çünkü doğaya çıkmak, sadece ayakkabı giymek ve manzara izlemek değildir. Aynı zamanda “yaşamakla hayatta kalmak arasındaki farkı” anlamaktır.

Bir dağcı, sadece güçlü bacaklara değil; bilgili bir kafaya ve dikkatli gözlere de sahip olmalıdır. Bir piknikçi ise sadece mangal kömürü değil; kene cımbızı ve ilkyardım bilinci de taşımalıdır.

Türkiye’nin eşsiz dağlarında sizi bekleyen dost ve düşmanları, hangi durumda nasıl davranmanız gerektiğini, evde yapılabilecek basit koruyucu önlemlerden acil doğa müdahalelerine kadar birçok yaşam kurtarıcı bilgiyi vermeyi hedeflediğim yazıyı birlikte okuyalım.

Unutmayın: Doğa sizi seviyor lakin sınamayı da ihmal etmiyor.

🐜 🐜 🐜

1. Böcekler ve Parazitler: Küçük Ama Tehlikeli

🕷️ 🕷️ 🕷️

KENELER

En sık karşılaşılan tür: Hyalomma marginatum (KKKA taşıyabilir)
Nerede görülür? Çimenlikler, yüksek otlar, hayvan yolları
Tehlikesi nedir? Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) gibi ölümcül hastalıkları taşıyabilir.

🔹 Korunma

Açık renkli, vücut hatlarını belli eden giysiler giyin.
Pantolon paçalarını çorap içine sokun.
Piknik örtüsünü mutlaka açık bir zemine serin.

🔹 Isırıldığınızda ne yapmalısınız?

Kene cımbızla düz bir şekilde yukarı doğru çekilerek çıkarılmalı. En doğrusu sağlık kuruluşunda yapılmasıdır.
Kene çıkarıldıktan sonra bölge sabunlu suyla temizlenmeli.
Asla yakmayın, kolonya damlatmayın, dişini ve dolayısı ile zararlı toksinleri cildizin altına bırakabilir.
En yakın sağlık kuruluşuna gidin, hekime muayene olun, kan tahlili gerekebilir.

🐝 🐝 🐝

ARILAR ve EŞEK ARILARI

Alerjisi olanlar için ölümcül olabilir.
Saldırgan türlerle karşılaşmamak için yemek artıklarını açıkta bırakmayın.

🔹 Sokulduğunuzda ne yapmalısınız?

İğne deri üzerinde görünüyorsa tırnakla kazıyarak çıkarın (sıkmayın!).
Buz uygulayın, şişmeyi ve ağrıyı azaltır.
Alerji belirtileri varsa: Hemen acil servise başvurun.

🐍 🦂 🐍 🦂 🐍 🦂

2. Yılanlar ve Akrepler

🐍 🐍 🐍

YILANLAR

Türkiye’de yaklaşık 12 zehirli yılan türü vardır. En yaygınları: Koca engerek, burunlu engerek.
Genellikle saldırmazlar, ancak üstlerine basıldığında ısırırlar.

🔹 Isırıldığınızda ne yapmalısınız?

Kıpırdamayın. Zehir yayılımını artırır.
Isırık yeri kalp seviyesinden aşağıda tutulmalı.
Turnike uygulamayın! Dolaşımı engeller.
Zehri emmeyin veya kesmeyin.
112’yi arayın, panzehir sadece hastanede uygulanır.

🦂 🦂 🦂

AKREPLER

Sıcak taş altları, kuru odun yığınları favori yaşam alanlarıdır.
Zehirli türler Doğu ve Güneydoğu’da daha yaygındır.

🔹 Sokulduğunuzda ne yapmalısınız?

Soğuk kompres uygulanmalı.
Şiddetli ağrı, halsizlik varsa hastaneye gidilmeli.

🌿 🌿 🌿

3. Zehirli Bitkiler ve Temas Reaksiyonları

Bazı dağ bitkileri ciltle temas ettiğinde tahriş, kaşıntı, kabarcık yapabilir.

🚫 🚫 🚫

Yaygın Zehirli Bitkiler

Isırgan otu: Temasla kaşıntı ve kızarıklık.
Zakkum (Nerium oleander): Suyu bile zehirlidir.
At kestanesi: Yanlışlıkla tüketildiğinde mide bulantısı ve nörolojik semptomlara neden olur.

🔹 Temasta yapılacaklar

Bol su ve sabunla yıkayın.
Alerji belirtileri (nefes darlığı, baş dönmesi) varsa doktora başvurun.

🦊 🦊 🦊

4. Yaban Hayvanları ile Karşılaşmalar

Türkiye dağlarında ayı, çakal, yaban domuzu, sansar, tilki gibi hayvanlara rastlanabilir.

🔹 Genel Korunma Kuralları

Yalnız gitmeyin, grup hâlinde olun.
Hayvanları korkutmayın, kendi yollarına gitmelerine izin verin.
Yiyeceklerinizi hava geçirmez kaplarda tutun.

🔹 Ayı Karşılaşması

Kaçmayın, ani hareket yapmayın.
Kolları açarak büyük görünmeye çalışın.
Geri geri yavaşça uzaklaşın.

⚡ 🌨️ ⚡🌨️ ⚡🌨️

5. Doğal Afet ve İklim Riskleri

⚡Yıldırım

Açık alanda metal eşya taşımayın.
Tepeye çıkmayın, ağaç altına saklanmayın.
Araç içindeyseniz orada kalın, en güvenli yer orasıdır.

🌨️ Ani Hava Değişimleri

Dağlarda hava çok hızlı değişebilir.
Su geçirmez kıyafet, termal içlik ve yedek çorap taşıyın.

🧰 🧰 🧰

6. Olmazsa Olmaz: Dağ Çantasında Neler Olmalı?

İlk yardım çantası (kene çıkarıcı dahil)
Su arıtma tableti veya filtre
Güneş kremi ve şapka
Yüksek enerji veren gıdalar (kuru meyve, fındık)
Çakı, pusula, harita, düdük
Yedek kıyafet ve çorap

📢 📢 📢

DOĞAYA SAYGI, KENDİNE TEDBİR

Dağlar yalnızca güzellik sunmaz, doğanın kurallarıyla da yüzleştirir. Kimi zaman bir kene ısırığı, bazen yanlışlıkla üzerine oturduğunuz bir akrep, bazen de plansız çıkılan bir yürüyüş kötü sonuçlara yol açabilir.

Doğayı tanımak, sevmek ve ona göre hareket etmek, dağcı ve piknikçinin asli görevidir.

Doğaya gitmeden önce şu üç temel kuralı unutmayın:

Bilgi sahibi olmadan doğaya çıkmayın.
Her zaman hazırlıklı olun.
Doğada misafir olduğunuzu unutmayın.

Sessiz Tehlikeler, Sakin Kahramanlar

Doğa, sizi büyüleyen sessizliğiyle aslında binlerce canlıyı içinde barındıran karmaşık bir yaşam ağıdır. Ormanın kuytusunda bir çıtırtının ardında, belki de Türkiye’ye özgü nadir bir vaşak vardır ya da siz piknik yaparken sessizce yanınızdan geçen bir yılan, sizi potansiyel bir tehdit olarak görmeden geçip gidiyordur. Her karşılaşma bir tehdit değildir; ama her karşılaşma bilgi ister.

İlginçtir ki, Anadolu’da bazı yöre halkları dağ arılarına karşı tütünü yakarak değil, tersine yanlarında sarımsak taşıyarak korunur. Bazı dağ köylüleri, çıplak ayakla yürürken yılan sokmasın diye ayak tabanlarını ısırgan otuyla ovarken, kimileri ayılara karşı göğsüne çan takar. Bilimsel olarak bunların bazıları işe yarasa da bazıları sadece gelenektir. Ama şunu bilin: Bilgi, en güçlü koruyucunuzdur.

Ve unutmayın… En ölümcül böcek ısırıkları bile çoğu zaman fark edilmeyecek kadar küçük bir ihmalden çıkar. Ama en büyük kazalardan, en sıradan çalının altındaki bir bakış sorumludur. Bu yüzden dağda yürümek sadece bir adım atmak değildir; aynı zamanda çevrenizi okumaktır.

Bir gün dağ başında tek başınıza kalırsanız, doğanın sizden daha güçlü olduğunu unutmayın. Ama siz doğayı anlayan biriyseniz, işte o zaman doğayla aynı dili konuşmaya başlarsınız. Ve bu dili konuşan birini doğa, asla düşman bellemez.

Doğayla dost olun, ama asla tedbiri elden bırakmayın.
Çünkü dağlar affetmez, ama bilgili olana yol verir.

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yıldırım Çarpması – Ne Yapmalı https://tetkik.com.tr/2025/02/28/yildirim-carpmasi-ne-yapmali/

⭐️⭐️ İrtifa Hastalığı – Akut Dağ Hastalığı https://tetkik.com.tr/2025/04/24/irtifa-hastaligi-akut-dag-hastaligi/https://tetkik.com.tr/2025/04/24/irtifa-hastaligi-akut-dag-hastaligi/

⭐️⭐️ Akut dağ hastalığı: Sıvı alımının etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17219784/

⭐️⭐️ Yaş ve cinsiyetin Everest Dağı’ndaki dağcıların başarısı ve ölümü üzerindeki etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2391200/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni7 Haziran 2025

7 Haziran 2025

Matcha İle Zayıflamak mı Odaklanmak mı?

Matcha‘yı yeşil çaydan ayıran, sadece görünümü değil; üretim şekli, içerdiği yoğun besin maddeleri, vücuda etkilerinin yanı sıra yaprakları doğrudan içilir, yalnızca demlenme ile suya salınan miktarından faydalanılmaz. Bu nedenle, içerdiği besin maddeleri konsantrasyonu oldukça yüksektir.

Matcha, özel olarak gölgede yetiştirilen Camellia sinensis bitkisinin yapraklarından elde edilen ve taş değirmenlerde toz haline getirilen yeşil çay türüdür.

Matcha çayı tarifleri ile birlikte her birinin vücuda yararları ve potansiyel zararlarının yanısıra önerilen tüketim sıklıklarını görelim.

Klasik Matcha Çayı

Tarif

1 çay kaşığı (1-2 gr) seremonik kalitede Matcha
60-80 ml sıcak (70-80°C) su
Bambudan yapılmış çırpıcı (chasen) ile köpürene kadar çırpılır.

Yararları

Konsantrasyonu ve uyanıklığı artırır (L-theanine + kafein).
Güçlü antioksidan etkiler (Epigallokateşin galat – EGCG).
Karaciğer detoksuna destek.

Potansiyel Zararları

Yüksek dozda alındığında mide yanması, çarpıntı.
Aç karnına içildiğinde mideye hassasiyet.

Nasıl ve Ne Kadar İçeceksiniz

Günlük: 1 fincan
Haftalık: 5–6 gün (1 gün ara)
Aylık: 20–24 gün önerilir

Matcha Latte (Bitkisel Sütlü)

Tarif

1 çay kaşığı Matcha
60 ml sıcak su (70°C)
120 ml badem sütü, yulaf sütü veya hindistan cevizi sütü (Kutulanmış – katkılı ürünleri tavsiye etmem)
İsteğe bağlı bal veya stevia özü

Yulaf Sütü: Yarım su bardağı yulaf ezmesi ve 2 su bardağı su. Yulaf ezmesi ve suyu karıştırın. Bu karışımı on saat boyunca buzdolabında bekletin. Suda bekletme süresi uzadıkça hem yulafın sindirimi kolaylaşır, hem de daha çok yumuşayıp daha yoğun bir süt kıvamını alır.

Hindistan Cevizi Sütü: olgun Hindistan cevizinin iç kısmının rendelenip suyla karıştırılmasıyla elde edilir. Karışım, bir tülbent veya ince süzgeçle süzülerek süt çıkarılır. Bu işlem sütün kremsi ve yoğun bir kıvam almasını sağlar.

Badem Sütü: Soyduğunuz bademlere biraz su ekleyerek blenderdan geçirin. Elde ettiğiniz karışımı bir sürahiye süzgeç yardımıyla süzün. Badem sütünün tamamen posasız olmasını istiyorsanız bir tülbent yardımı ile süzün.

Yararları

Kafein yükü süt ile dengelenir, enerji verir ama sarsmaz.
Süt kaynaklı protein ve yağlarla uzun süre tok tutar.
Özellikle sabah veya öğleden sonra ideal.

Zararları

Şekerli yapılırsa glisemik yük artar.
Hindistan cevizi sütü çok yağlıysa kalorisi yüksek olur.

Nasıl ve Ne Kadar İçeceksiniz

Günlük: 1 fincan
Haftalık: 3–4 kez
Aylık: 12–16 kez

Soğuk Matcha (Iced Matcha)

Tarif

1 tatlı kaşığı Matcha + 60 ml sıcak su
Soğutulmuş su ve buz ilavesiyle 250 ml’ye tamamlanır
İsteğe bağlı – Limon suyu, nane, bal

Yararları

Yaz aylarında ferahlatıcı etki
Limon eklenirse C vitamini ile antioksidan sinerjisi

Zararları

Soğuk içecek hassas mideye olumsuz etki edebilir

Nasıl ve Ne Kadar İçeceksiniz

Günlük: 1 kez (özellikle sabah veya öğlen)
Haftalık: 2–3 kez
Aylık: 8–12 kez

Matcha Bal Karışımı

Tarif

1 tatlı kaşığı Matcha + 1 tatlı kaşığı ham bal
Karıştırılır, ılık suyla karıştırılarak içilir veya ekmeğe sürülür

Yararları

Bağışıklık sistemini güçlendirici doğal karışım
Bal ile mide dostu hale gelir

Zararları

Diyabet hastalarında bal nedeniyle dikkatli olunmalı

Nasıl ve Ne Kadar İçeceksiniz

Günlük: 1 kez sabah aç karnına
Haftalık: 3–5 gün
Aylık: 16–20 gün

Matcha Smoothie

Tarif

1 çay kaşığı Matcha
1 muz + 1/2 avokado + 1 bardak badem sütü
İsteğe bağlı chia tohumu veya yulaf

Yararları

Enerji verici ve tok tutucu
Spor öncesi ideal
Anti-inflamatuvar ve bağırsak dostu

Zararları

Kalorisi yüksektir, diyet döneminde dikkat edilmeli

Nasıl ve Ne Kadar İçeceksiniz

Günlük: 1 kez (spor öncesi)
Haftalık: 2–3 kez
Aylık: 8–10 kez

Matcha çayının farklı tüketim amaçlarına göre hazırlanmış beslenme planlarına da bakalım

Zayıflama Hedefinde Olanlar İçin Matcha İle Diyet Destekleri

Öğün	Tarif	İçerik	Yararları	Olası Zararları	Tüketim Sıklığı
Sabah	Matcha & Limon Shot	1 çay kaşığı Matcha + 1/2 limon suyu + 200 ml ılık su	Metabolizma hızlandırıcı, yağ yakımını destekler	Mide hassasiyeti olanlarda asidik etki	Günde 1 kez
Öğle Öncesi	Matcha Smoothie	Matcha + badem sütü + 1/2 muz + chia tohumu	Tokluk hissi, enerji artışı	Fazla meyve şekeri kilo dengesini zorlayabilir	Haftada 3-4 kez
Akşam	Matcha Detoks Çayı	Matcha + nane + zencefil + ılık su	Ödem atıcı, sindirimi destekler	Akşam geç tüketim uykuyu etkileyebilir	Haftada 2-3 kez

Odaklanma ve Zihinsel Performans Hedefinde Olanlar İçin Matcha İle Diyet Destekleri

Öğün	Tarif	İçerik	Yararları	Olası Zararları	Tüketim Sıklığı
Sabah	Matcha Latte	1 çay kaşığı Matcha + 200 ml badem veya yulaf sütü	Kafein ve L-theanine ile odaklanma sağlar	Aşırı kafein tüketimi gerginlik yaratabilir	Günde 1 kez
Ara Öğün	Matcha Fıstık Topu	Hurma + matcha + fıstık ezmesi	Hafıza desteği, enerji	Fazla tüketimde kalori fazlası olabilir	Haftada 2-3 kez
Çalışma Öncesi	Soğuk Matcha Tonic	Matcha + soda + nane	Zihinsel ferahlık, dikkat artışı	Mide hassasiyeti olanlar dikkat etmeli	Haftada 3-5 kez

Detoks & Bağışıklı Güçlendirme Hedefinde Olanlar İçin Matcha İle Diyet Destekleri

Öğün	Tarif	İçerik	Yararları	Olası Zararları	Tüketim Sıklığı
Sabah	Matcha & Spirulina Detox	Matcha + spirulina + elma sirkesi + ılık su	Antioksidan yüklemesi, bağışıklık desteği	Spirulina alerjisi olanlarda dikkat	Haftada 3 kez
Öğlen Öncesi	Matcha Meyveli Soğuk İçecek	Matcha + yeşil elma + salatalık + nane	C vitamini ve antioksidan zenginliği	Fazla tüketimde bağırsakları çalıştırabilir	Haftada 2 kez
Gece	Matcha + Papatya Çayı	Matcha (az miktarda) + papatya çayı	Detoks etkisi, hafif uykusuzluk düzeni	Kafein uyku kalitesini etkileyebilir	Haftada 1-2 kez

Genel Matcha Tüketim Notları

Günlük Maksimum Matcha Tüketimi: 1-2 çay kaşığı (yaklaşık 2-4 gram)
Aylık Toleranslı Limit: ~90 gram (ara verilerek tüketilmelidir)
Kafein Hassasiyeti Olanlar: Öğleden sonra tüketimden kaçınmalı
İlaç Kullananlar: Özellikle antikoagülan (kan sulandırıcı) kullanıyorsanız hekiminize danışılmalısınız.

🌱🌱🌱🌱🌱🌱

Matcha çayı, sadece bir içecek değil; medeniyetler arası aktarılmış bir bilinç hali, kültürel bir simge ve sağlıklı yaşamın doğayla kurduğu ilişkinin yeşil bir sembolüdür.

İster Zen keşişlerinin aydınlanma yolculuğuna eşlik etsin, ister Samurayların savaş öncesi konsantrasyon ritüeli olsun; Matcha her zaman zihni ve bedeni birleştiren bir köprü olarak kalmıştır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Matcha Yeşil Çayının Sağlık Faydaları ve Kimyasal Bileşimi: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7796401/

⭐️⭐️ Matcha yeşil çayının insan dışkı mikrobiyotası üzerindeki etkisini değerlendiren randomize, çift kör bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10017316/

⭐️⭐️ Matcha Yeşil Çay: Kimyasal Bileşim, Fenolik Asitler, Kafein ve Yağ Asidi Profili https://www.mdpi.com/2304-8158/13/8/1167

⭐️⭐️ Matcha üzerine bir inceleme: Kimyasal bileşim, sağlık yararları, kemometrik ve çoklu omiklerin uygulanmasıyla kalite kontrolüne ilişkin bilgiler https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0963996923005525

⭐️⭐️ Matcha çayının terapötik potansiyeli: İnsan ve hayvan çalışmaları üzerine eleştirel bir inceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9792400/

⭐️⭐️ Japon Matcha Yeşil Çayının Antioksidan Aktivitesine Geriye Dönük Bakış – Coşku Eksikliği mi? https://www.mdpi.com/2076-3417/11/11/5087

⭐️⭐️ Matcha yeşil çay içeceği yorgunluğu azaltır ve direnç antrenmanına bağlı adaptasyonu destekler https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10320999/

⭐️⭐️ In Vitro Sindirimin Matcha Çayı (Camellia sinensis) Aktif Bileşenleri ve Antioksidan Aktivitesi Üzerindeki Etkisi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9137484/

⭐️⭐️ Bilişsel gerileme yaşayan yaşlı yetişkinlerde matcha yeşil çayının bilişsel işlevler ve uyku kalitesi üzerindeki etkisi: 12 ay boyunca yürütülen randomize kontrollü bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11364242/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11364242/

⭐️⭐️ Çayın doğal bir bileşeni olan L-theanine ve zihinsel durum üzerindeki etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18296328/

⭐️⭐️ Matcha’nın sulu özütü ve kalıntısının yüksek yağlı diyetle beslenen farelerde antioksidan durumu ve lipid ve glikoz seviyeleri üzerindeki etkileri https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26448271/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26448271/

⭐️⭐️ Japonya’da yeşil çay tüketimi ve kardiyovasküler hastalık, kanser ve tüm nedenlere bağlı ölüm oranı: Ohsaki çalışması https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16968850/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16968850/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni7 Haziran 2025

6 Haziran 2025

Denize Girmenin İnsan Vücudu Üzerindeki Etkileri

Deniz, insanlık tarihi boyunca yalnızca bir geçim kaynağı değil; aynı zamanda fiziksel, zihinsel ve ruhsal iyileşmenin doğal bir sahnesi olmuştur.

Modern tıbbın ve bilimsel araştırmaların ilerlemesiyle birlikte, deniz suyunun ve deniz ortamının insan sağlığı üzerindeki etkileri daha derinlemesine anlaşılmaya başlanmıştır.

Gerek içerdiği mineraller, gerekse düşük yerçekimi ortamı ve negatif iyonların yoğunluğu, denize girmenin sağlık üzerindeki olumlu etkilerinin temelini oluşturmaktadır.

🌊 🌊 🌊

Denize Girmenin İnsan Vücudu Üzerindeki Sağlık Etkileri

Kardiyovasküler Sistem Üzerine Etkileri

Denize girme, özellikle yüzme gibi aktif hareketlerle birleştiğinde kalp-damar sistemi üzerinde önemli fizyolojik etkiler yaratır:

Dolaşımın Hızlanması: Su, vücut üzerinde hafif bir basınç uygular. Bu basınç, yüzeyel venöz dönüşü destekleyerek venöz dolaşımı hızlandırır, kalbin yükünü azaltır.

Kardiyak Kondisyonun Artması: Düzenli deniz yüzmesi, kalp kasını güçlendirir, istirahat nabzını düşürür, kalbin pompa verimini artırır.

Kan Basıncını Düzenleme: Soğuk deniz suyu, periferik damarları daraltarak başlangıçta kan basıncını artırsa da, adaptasyon sonrası uzun vadede kan basıncında dengeleyici bir etki oluşturabilir.

Kolesterol ve Trigliserid Düzeyleri: Deniz yüzmesi, HDL düzeyini artırabilirken LDL ve trigliserid düzeylerinin düşmesine katkıda bulunur.

Bağışıklık Sistemi Üzerine Etkileri

Soğuk Su Adaptasyonu (Hardening Etkisi): Düzenli olarak soğuk denize giren bireylerde lökosit (akyuvar) düzeylerinin arttığı, fagositik aktivitenin yükseldiği ve sitokin dengesinin iyileştiği gösterilmiştir.

Lenf Dolaşımını Artırma: Su basıncı ve hareketin birleşimi, lenf drenajını hızlandırarak vücudun toksinleri uzaklaştırmasına ve immüniteyi artırmasına yardımcı olur.

Doğal Antiviral ve Antibakteriyel Etki: Tuzlu deniz suyu, ciltteki mikrobiyal yükü azaltarak ikincil enfeksiyonların önlenmesine destek verir.

Cilt Sağlığı Üzerine Etkileri

Mineral İçeriği: Deniz suyu sodyum, magnezyum, kalsiyum, potasyum, iyot gibi minerallerce zengindir. Bu mineraller, cildin pH’ını dengeler, epidermal yenilenmeyi destekler.

Antiseptik Özellik: Tuzlu su, yara iyileşmesini hızlandırır, akne ve egzama gibi inflamatuar cilt sorunlarının yatışmasına yardımcı olur.

Peeling Etkisi: Deniz suyu ve kumun birleşimi, doğal bir eksfoliyan (ölü deri temizleyici) görevi görür.

Not: Hassas ciltlerde deniz sonrası duş alınmaması durumunda tuz tahrişe neden olabilir. Bu yüzden kontrollü kullanım önemlidir.

Psikolojik ve Nöropsikolojik Etkiler

Stres Azaltıcı Etki: Deniz sesleri, mavinin sakinleştirici etkisi ve serin su, parasempatik sinir sistemini aktive eder. Bu, stres hormonlarının (kortizol, adrenalin) azalmasına yol açar.

Endorfin ve Serotonin Artışı: Yüzme veya serbest dalış gibi aktiviteler, beynin mutluluk hormonlarını salgılamasına neden olur.

Dikkat ve Zihinsel Açıklık: Soğuk suya ani maruz kalma, noradrenalin salınımını artırır. Bu da zihinsel uyanıklığı ve bilişsel performansı kısa süreli olarak yükseltir.

Depresyon ve Anksiyete Üzerindeki Etkisi: Klinik gözlemler ve bazı vaka raporları, düzenli soğuk su banyolarının depresif semptomları azalttığını ve duygu durumunu düzenlediğini göstermiştir.

Kas-İskelet Sistemi ve Fiziksel Fonksiyonlar

Ağırlıksızlık Etkisi: Su içindeki kaldırma kuvveti, eklem stresini azaltarak ağrısız hareket imkânı sunar. Bu etki özellikle artrit ve fibromiyalji gibi rahatsızlıkları olan bireylerde fizyoterapiye yardımcıdır.

Kas Gücünü Artırma: Su direnci, kasların farklı açılardan çalışmasını sağlar. Düzenli deniz yüzmesi, tüm kas gruplarını dengeli şekilde çalıştırır.

Esneklik ve Denge: Yüzme ve su içinde hareket, proprioseptif farkındalığı ve motor koordinasyonu geliştirir.

Solunum Sistemi Üzerine Etkiler

Nefes Egzersizi Olarak Yüzme: Deniz yüzmesi, akciğer kapasitesini artırır ve diyafram kaslarını güçlendirir.

Negatif İyonların Etkisi: Deniz kenarı ortamında bulunan negatif iyonlar, solunum yollarında rahatlatıcı etki yaparak astım, bronşit gibi hastalık semptomlarının azalmasına yardımcı olabilir.

Hormon Düzeyleri ve Metabolizma

Metabolizma Hızlandırıcı Etki: Soğuk su teması, kahverengi yağ dokusunu aktive ederek termogenez yoluyla kalori harcamasını artırır.

Tiroid Fonksiyonları: Deniz suyu iyot içerdiğinden, yüzeysel emilim yoluyla tiroid sağlığını destekleyici bir etki sağlayabilir (özellikle iyot eksikliği olan bireylerde).

⏱️ ⏱️ ⏱️

İdeal Denizde Kalma Süresi

Denize girmenin süresi; su sıcaklığı, kişinin sağlık durumu ve fiziksel kondisyonuna bağlıdır. Ancak genel olarak:

Su Sıcaklığı	Denizde Kalma Süresi
18–21 °C	10–15 dakika
22–26 °C	15–30 dakika
27–30 °C	30–45 dakika

Çocuklar ve yaşlılar için süre daha kısa tutulmalıdır.
Uzun süre kalmak hipotermi, kas krampları veya tuz dengesizliğine yol açabilir.

✅ ✅ ✅

İnsan Sağlığı İçin İdeal Deniz Özellikleri

Temiz ve Akıntılı Olmalı: Kirli, durağan sularda mikrobiyolojik risk artar.

Tuz Oranı Dengeli Olmalı: Aşırı tuzlu sular (örneğin Ölü Deniz) ciltte tahrişe neden olabilir. Orta düzey tuzluluk idealdir.

Sıcaklık: 24–27 °C arası deniz suyu hem rahatlatıcı hem de tedavi edicidir.

Doğal Kıyı Şartları: Kumlu ya da çakıllı zemin, taşlı ve ani derinleşen yerlere göre daha güvenlidir.

Kimyasal Temizliği: Ağır metallerden ve deterjan kalıntılarından arındırılmış sular sağlıklıdır.

Deniz Canlıları Açısından Güvenli: Zehirli deniz canlılarının olmadığı bölgeler tercih edilmelidir.

🌍 🌍 🌍

Dünya Üzerinde İnsan Sağlığı İçin İdeal Denizler

1. Adriyatik Denizi (Hırvatistan – Dalmaçya Sahilleri)

Temiz, mineralli, bol oksijenli ve yumuşak dalgalarıyla ünlü.

2. Ege Denizi (Türkiye Yunanistan)

Orta tuzluluk, berraklık ve sıcaklık bakımından idealdir. Özellikle Çeşme, Bodrum ve Gökçeada sahilleri öne çıkar.

3. İzlanda Jeotermal Kıyıları (Mavi Lagün)

Mineraller açısından zengin; özellikle cilt hastalıkları için faydalı.

4. Karayipler (Barbados, Bahamalar)

Tropikal sular; sıcaklık, tuzluluk ve mikrobiyolojik temizlik açısından mükemmel.

5. Kızıldeniz (Mısır, Ürdün, İsrail)

Yoğun mineral içeriği ve sıcak suları ile romatizmal hastalıklar için tercih edilir.

⭐️⭐️⭐️

Denize girmek, yalnızca yaz aylarının vazgeçilmez bir keyfi değil, aynı zamanda bilimsel olarak da desteklenen çok boyutlu bir sağlık pratiğidir.

Düzenli ve bilinçli deniz banyoları, fiziksel direnci artırmakla kalmaz; ruhsal dengeyi destekler, stres düzeylerini azaltır ve yaşam kalitesini yükseltir. Ancak her sağlık uygulamasında olduğu gibi, bireysel sağlık durumu ve çevresel koşullar göz önünde bulundurularak hareket edilmelidir.

Sonuç olarak, denizin iyileştirici gücü doğru şekilde kullanıldığında, modern yaşamın getirdiği pek çok sağlık sorununa karşı doğal ve bütüncül bir destek sunmaktadır. İnsan ile doğa arasındaki bu kadim bağın yeniden keşfi, geleceğin sağlık yaklaşımlarında giderek daha fazla yer bulacaktır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Derin Deniz Suyunun Potansiyel Sağlık Faydaları: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5221345/

⭐️⭐️ Deniz suyu iletkenliğinin üç aşamalı dikey dağılımı https://www.nature.com/articles/s41598-018-27931-y

⭐️⭐️ Ölü Deniz Suyunun Cilt Sağlığındaki Biyolojik Rolü: Bir İnceleme https://www.mdpi.com/2079-9284/10/1/21

⭐️⭐️ Doğada yüzme: Açık su yüzmenin zihinsel sağlık ve refah faydalarına ilişkin kapsamlı bir inceleme https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0272494423001214

⭐️⭐️ Dayanıklılık Yarışmalarında Sporcular İçin Deniz Suyu Tüketimi Fizyolojik Faydaları ve Performansı: Sistematik Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9657671/

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni6 Haziran 2025

6 Haziran 2025

İzmit Körfezi’ndeki Tersane Çalışanları İçin Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Risklerin Analizi

İzmit Körfezi’ndeki Tersane Çalışanları İçin Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Riskler

Türkiye’nin önemli sanayi ve lojistik merkezlerinden biri olan İzmit Körfezi, aynı zamanda yoğun tersane faaliyetlerinin gerçekleştiği bir kıyı – deniz faunasının çeşitliliği, tersane çalışanlarını biyolojik anlamda çeşitli risklerle karşı karşıya getirmektedir.

Gemi inşa, bakım, onarım ve geri dönüşüm faaliyetleri yürütülen bu bölgede, deniz ve kıyı faunasından kaynaklanan biyolojik riskler tersane çalışanları için önemli bir iş sağlığı ve güvenliği (ISG) sorunu oluşturmaktadır.

İzmit Körfezi’nde faaliyet gösteren tersaneleri temel alarak hazırladığım tersanelerde çalışan personellerin maruz kaldığı faunadan kaynaklı biyolojik tehditlerin, bu tehditlerin kaynaklarının, olası etkilerinin, risk değerlendirme yöntemlerinin ve etkili kontrol önlemlerinin, bir çoğu farklı lokasyonlarda bulunan tersane çalışanları için de geçerli olduğu bilinmelidir.

Farklı coğrafi alanlarda – faunanın barındırdığı canlılarda da çeşitliliği etkiler. O sebeple; Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Risklerin, çalışma alanının (Tersanenin) bulunduğu yere özel yapılması gerekir.

Faunadan Kaynaklanan Biyolojik Tehlikelerin Tanımı

İzmit Körfezi Faunasının içinde; (Verilen rakamlar zaman içerisinde farklı nedenlerle değişebilir)

Mikroorganizmalar (Genel bakteri, mantar, virüsler)
Omurgasızlar (Deniz kestaneleri, kabuklular, deniz anemonları
Balıklar (2 familyaya ait 3 tür kıkırdaklı balık, 31 familyaya ait 50 tür kemikli balık olmak üzere toplam 33 familyaya ait 53 tür)
Kuşlar (Martı, Karga, Serçe gibi halk arasında adı çok bilinenlerle birlikte, 42’si Yerli, 21’i Yaz Göçmeni, 22’si Kış Göçmeni ve 8’i Transit Göçer olmak üzere 11 takımdan 31 familyaya ait 93 kuş türü mevcuttur.)
Deniz memelileri (Az da olsa)

yer almaktadır.

Bu organizmalarla doğrudan ya da dolaylı temas sonucunda yaralanma, enfeksiyon, alerjik reaksiyonlar, zehirlenmeler ve psikososyal etkiler ortaya çıkabilmektedir.

Biyolojik Risk Kaynakları ve Vektörleri

Tersanelerde görülen biyolojik riskler genellikle aşağıdaki kaynak ve vektörler aracılığıyla yayılır:

Kıyı Canlıları

Deniz kestaneleri, midyeler, yosunlar gibi canlılar iskelelerde, gemi karinalarında ve çevresindeki alanlarda yoğun olarak bulunur. Bu canlılara temas, deride kesi, batma, tahriş ya da alerjik reaksiyona yol açabilir.

Kıyı Kuşları

Kuş dışkısı ile taşınan histoplazmoz, kriptokokkoz ve psittakoz gibi hastalıklar çalışanlar için solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilir.

Mikroorganizmalar

Tersanelerde su birikintileri, rıhtım atıkları, balık artıkları gibi organik kirlilikler, bakteri ve mantar üremesine ortam sağlar. Bu durum cilt enfeksiyonları, mantar hastalıkları ve göz rahatsızlıkları gibi çeşitli biyolojik tehlikelere neden olur.

Denizsel Allerjenler

Balık pulları, kabuklu canlı proteinleri gibi maddeler tersane çalışanlarında alerjik reaksiyonlara (dermatit, astım vb.) yol açabilir.

Biyolojik Risklerin Etkileri

Tersane çalışanları üzerinde biyolojik tehlikelerin yaratabileceği başlıca etkiler şunlardır:

Fiziksel Yaralanmalar: Deniz kestanesi batması, midye kesiği gibi durumlar.
Enfeksiyonlar: Bakteriyel (stafilokok, E.coli), fungal (candida, aspergillus) ve viral enfeksiyonlar.
Alerjik Reaksiyonlar: Cilt dökülmeleri, astım, kontakt dermatit.
Zehirlenmeler: Deniz anemonları, kirli balık temelli toksin etkileri.
Psikososyal Etkiler: Deniz hayvanlarıyla ani karşılaşma sonucu korku, stres.

Kontrol Önlemleri ve Tersaneye Özel Pratik Yaklaşımlar

Biyolojik risklerin kontrol altına alınması için uygulanabilecek başlıca tersane odaklı çözümler:

Mühendislik Kontrolleri: Kaymaz zemin kaplamaları, kuş kovucu ses sistemleri, tahliye suyu dezenfeksiyonu.
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Suya dayanıklı eldiven, tam kapalı giysiler, filtreli maskeler, vizör.
Eitim ve Bilinçlendirme: Biyolojik tehlike tanıma, ilk yardım, hijyen kuralları, alerjen uyarıları.
Hijyen Önlemleri: Eldivenle çalışma, günlük temizlik, dezenfeksiyon protokolleri.
İzleme ve Denetim: Biyolojik risklerin periyodik kontrolü, saha gözlemi, risk matrisinin güncellenmesi.

Sonuç ve Öneriler

İzmit Körfezi tersanelerinde biyolojik tehlikeler, çalışan sağlığı ve iş güvenliği açısından büyük önem arz etmektedir. Bu risklerin farkına varılması, risk değerlendirmesi yapılması ve etkin önlemler alınması, hem bireysel hem kurumsal açıdan zararlı sonuçların önüne geçecektir. Tersanelerde biyolojik risklerin izlenmesi, çalışan eğitimi ve KKD kullanımı konusunda sürekli iyileştirme faaliyetleri planlanmalıdır. Ayrıca, bu yazıda sunulan 5×5 risk matrisi gibi sistematik yaklaşımlar, biyolojik tehlikelerin pratik olarak kontrol altına alınmasında çok önemli bir aracıdır.

Kaynaklar

İSGÜM (T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)
WHO Occupational Health Guidelines
Denizcilik Genel Müdürlüğü Yayınları
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Biyolojik Risk Raporları
Yerel Tersane ISG Uygulamaları Raporları

Tehlikelerin sistematik olarak belirlenmesi ve kontrol altına alınabilmesi için, çok yaygın olarak kullanılan 5×5 Risk Matrisi tercih ettim.

İzmit Körfezi’ndeki faunadan kaynaklanan biyolojik tehditlerin tersanelerde çalışan personel üzerindeki etkilerine odaklanan 5×5 Risk Matrisinde yöntem,

Olasılık (1: çok düşük – 5: çok yüksek),

Şiddet (1: ihmal edilebilir – 5: ölümlü) çarpımı ile risk skoru hesaplamasına dayanmaktadır.

Risk Skoru Ölçeği

1–4: Düşük – Kabul edilebilir risk, rutin kontroller yeterlidir.
5–9: Orta – Takip edilmeli, risk azaltılmalıdır.
10–15: Yüksek – Acil kontrol önlemleri alınmalıdır.
16–25: Çok Yüksek – İş durdurulmalı, risk ortadan kaldırılmadıkça faaliyete devam edilmemelidir.

Bu matrise dayalı olarak 100 farklı biyolojik risk örneği tanımladım, bunlar arasında deniz kestanelerinin batmasından kuş dışkısına, yosun kayganlığından deniz anemonu zehirlenmesine kadar geniş bir yelpazede tehditleri değerlendirdim.

Pek tabi ki sizlerin de tecrübe ve öngörüleri ile katkı sunmaları sayesinde çok daha iyi hale geleceğine eminim.

Saygılarımla…

İzmit Körfezi Tersane Çalışanları İçin Fauna kaynaklı Biyolojik Risk Matrisi

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Deniz anası teması sonucu cilt yanığı	Yüzey çalışmaları	3	3	9	Orta	Eldiven, uzun kollu giysi, temizlik sonrası antiseptik
Yosun kaplı yüzeyde kayma	Rıhtım / kızak	4	3	12	Yüksek	Zemin temizliği, kaymaz tabanlı ayakkabı
Mikroskobik plankton temasıyla göz enfeksiyonu	Hava / su zerrecikleri	2	3	6	Orta	Koruyucu gözlük, hijyen eğitimi
Midye kabuklarıyla kesik ve enfeksiyon riski	Gemi altı temizliği	3	4	12	Yüksek	Eldiven, ilk yardım malzemesi erişimi
Deniz böceklerinin sokması	Yüzey işçiliği	2	2	4	Düşük	Alan kontrolü, sokmaya karşı ilk yardım eğitimi
Deniz piresi kaynaklı cilt tahrişi	Gemi altı dalışı	3	2	6	Orta	Koruyucu kıyafet, duş alanı temizlik
Kirli balast suyu temasıyla cilt enfeksiyonu	Balast tank işleri	2	4	8	Orta	Eldiven, önlük, el hijyeni prosedürü
Deniz kabuklularına temas sonucu alerjik reaksiyon	Vinç platformları	2	3	6	Orta	Alerji eğitimi, tıbbi müdahale prosedürü
Liman sinekleri kaynaklı kaşıntı ve kızarıklık	Açık alan çalışma	4	2	8	Orta	Böcek kovucu sprey, kapalı kıyafet
Kuş dışkısından bulaşan zoonotik mikroorganizmalar	Açık liman alanı	3	4	12	Yüksek	Alan temizliği, el hijyeni, maske kullanımı
Deniz solucanı temasıyla ciltte kabarma	Gemi içi temizlik	2	2	4	Düşük	Eldiven, temizlik sonrası sabunla yıkama
Yosun nedeniyle düşme sonucu travma	Kaygan zeminler	4	4	16	Çok Yüksek	Uyarı levhaları, sürekli temizlik
Gemi su hattında çalışırken gözle plankton teması	Rıhtım kenarı	2	3	6	Orta	Gözlük kullanımı, göz yıkama istasyonu
Suda bulunan mikroorganizmaların solunması	Buhar / nem	3	3	9	Orta	Maske kullanımı, havalandırma
Biyo-filmli zeminle temas sonucu ayakta mantar	Duş alanları	4	2	8	Orta	Dezenfeksiyon, terlik zorunluluğu
Kirli su sıçraması ile hepatit riski	Pompa / su hortumu	2	4	8	Orta	Eldiven, yüz siperliği, eğitim
Deniz tavuğu tüyleriyle alerjik reaksiyon	Kuşlar	2	3	6	Orta	Koruyucu kıyafet, çevre kontrolü
Deniz salyangozları ile kazayla temas	İskele altı	2	2	4	Düşük	Eğitim, dikkatli taşıma kuralları
Gemi yan yüzeyinde temas sonucu mantar enfeksiyonu	Temizlik personeli	3	3	9	Orta	Eldiven, cilt koruyucu kremler
Gemi sintinesindeki biyolojik gazların solunması	Sintine temizliği	3	4	12	Yüksek	Maske, sensörle ortam ölçümü

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Balık kalıntılarından kaynaklı kötü koku ve baş ağrısı	Rıhtım / açık atık	3	2	6	Orta	Düzenli atık toplama, maske, parfüm kullanımı yasaklama
Deniz kenarı böceklerinin eldiven içine girmesi	Kıyı çalışmaları	2	3	6	Orta	Eldiven kontrolü, kolları kapatan giysi
Deniz yosunu üzerinde yürürken bilek burkulması	İskele	3	4	12	Yüksek	Kaymaz zemin, iş güvenliği uyarı levhaları
Deniz kabuklarının kesici kenarlarıyla temas	Dip temizliği	3	4	12	Yüksek	Kalın tabanlı ayakkabı, uygun eldiven
Deniz salyangozlarından kaynaklı alerjik reaksiyon	Liman taşıyıcı alan	2	3	6	Orta	Eğitim, tıbbi gözetim
Kuş dışkısındaki histoplazma mantarı solunması	Vinç kuleleri, kirişler	2	5	10	Yüksek	Solunum koruması, temizlik SOP’ları
Plankton yoğunluğu sebebiyle solunumda rahatsızlık	Buharlaşmış su zerrecikleri	2	4	8	Orta	Havalandırma, maske kullanımı
Deniz taraklarının el kesiklerine neden olması	Elle yükleme	2	3	6	Orta	Yük kaldırma eldiveni, dikkat eğitimi
Rıhtım yosunlarının kuru halde toz oluşturması	Rüzgarlı hava	3	3	9	Orta	Nemlendirme, maske
Gemi dip sularındaki anaerobik bakterilerin etkisi	Sintine, balast tankı	2	5	10	Yüksek	Solunum koruyucu, gaz dedektörü
Deniz piresinin ayak bileklerinde ısırık oluşturması	Ayak seviyesi çalışmaları	3	2	6	Orta	Bilek koruyucu, pantolon giyimi
Deniz canlısı taşıyan vinç halatına temas	Yük kaldırma ekipmanı	2	3	6	Orta	Halat kontrolü, eldiven
Küçük kabukluların el aletlerine yapışması	Elde taşınan aletler	2	2	4	Düşük	Alet temizliği rutin kontrol
Deniz maytlarının solunumla alınması	Tozlu yüzeylerden	2	4	8	Orta	Maske, alan nemlendirme
Alerjik cilt reaksiyonları (deniz poleni)	Açık alanlar	3	2	6	Orta	Cilt kapatma, antihistaminik bilgilendirmesi
Salyangoz dışkısında bakteriyel risk	Rıhtım yüzeyleri	2	3	6	Orta	Temizlik ekibi, uygun ayakkabı
Deniz böceklerinin gözle teması sonucu tahriş	Rüzgarla taşınma	2	3	6	Orta	Gözlük, vizör kullanımı
Rıhtım kenarında oluşan biofilm nedeniyle ayak kayması	Platform geçişleri	4	4	16	Çok Yüksek	Sürekli temizlik, uyarı levhası, zemin kaplama
Küçük balık kalıntılarının elle taşınması sonucu enfeksiyon	Balıkçı botları	2	3	6	Orta	Eldiven, sabunla yıkama, yara kapama
Suda bulunan protozoaların deri temasıyla tahrişi	Sıvı temaslı işler	2	3	6	Orta	Su geçirmez önlük, iş sonu duş zorunluluğu

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Balık yağı kalıntısıyla kayma	Balık nakli alanları	3	3	9	Orta	Zemin temizliği, kaymaz tabanlı ayakkabı
Deniz kabuklarının metal aksamda aşındırıcı etkisi	Gemi dış yüzeyi	3	2	6	Orta	Koruyucu kaplama, periyodik bakım
Deniz piresi nedeniyle açık yarada enfeksiyon riski	Bacak seviyesi temas	2	4	8	Orta	Kapatıcı bant, yara koruma eğitimi
Su kuşlarının saldırgan davranışı	Yiyecek/çöp çevresi	2	3	6	Orta	Atık yönetimi, uyarı levhası, personel bilgilendirmesi
Deniz salyangozu kabuğuyla ayakta zedelenme	Yüzey yürüyüşleri	2	3	6	Orta	Kalın tabanlı ayakkabı, dikkatli yürüyüş alanı planlaması
Rıhtım kıyılarında biriken organik atıkla enfeksiyon	Açık drenaj alanları	3	3	9	Orta	Drenaj temizlik planı, eldiven
Deniz yosunu kokusuyla baş dönmesi	Kapalı ortam depolaması	2	2	4	Düşük	Havalandırma sistemi, koku giderici
Kuş tüylerinin havada uçuşması sonucu alerji	Açık alan çatı işleri	3	3	9	Orta	Maske, iş sonrası duş, havalandırma
Gemi yan saclarında bakteri kolonilerinin varlığı	Boyasız metal yüzeyler	2	4	8	Orta	Antibakteriyel boya kullanımı
Deniz tavuklarının yuvaları çevresinde saldırganlık	Liman kenarları	2	3	6	Orta	Kuş bariyeri, bölge izolasyonu
Deniz kestanesi iğneleriyle ayak yaralanması	Suya yakın temizlik işleri	2	4	8	Orta	Dikkat levhası, özel tabanlı bot
Deniz kabuklarının kaynak alanlarına yapışması	Gemi altı bölgeleri	3	2	6	Orta	Temizleme spreyi, uygun eldiven
Rıhtımda sinek popülasyonunun artmasıyla kaşıntı	Durgun su bölgeleri	3	2	6	Orta	İlaçlama, kovucu kullanımı
Deniz örümceği ile karşılaşma sonucu panik ve düşme	İskele altı	2	3	6	Orta	Eğitim, bilgilendirme afişleri
Küçük yengeçlerin malzeme kutularına girmesi	Açık alan malzeme bırakımı	2	2	4	Düşük	Kapatıcı kutular, kontrol listesi
Mikroskobik yosunların deri döküntüsüne neden olması	Islak yüzey teması	3	3	9	Orta	Eldiven, temizlik ve duş zorunluluğu
Balık atıkları sebebiyle böcek çekilmesi	Atık depolama alanı	4	3	12	Yüksek	Sık atık boşaltma, böcek kapanları
Deniz böceklerinin kabuklarının solunumla alınması	Toz haline gelmiş kalıntılar	2	3	6	Orta	Maske kullanımı, alan temizliği
Deniz yılanı teması sonucu zehirlenme riski	Yüzey altı temizlik	1	5	5	Orta	Gözlemle temizlik, tıbbi müdahale hazırlığı
Gemi sintinesinde anaerobik gaz ile birlikte bakteri	Kapalı alan	2	5	10	Yüksek	Gaz ölçüm cihazı, solunum ekipmanı

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Deniz böceklerinin giysi altına girmesi	Kıyı çalışmaları	3	2	6	Orta	Tam koruyucu giysi, sık kontrol
Deniz kestanesinin iğnesiyle el delinmesi	İskele altı kontrol işleri	2	4	8	Orta	Kalın eldiven, dikkatli yer taraması
Kuşların gemi güvertelerine dışkı bırakması	Vinç kabinleri, güverte	3	3	9	Orta	Periyodik temizlik, kuş kovucu sistemler
Yosunlu zeminde düşerek yaralanma	Rıhtım, iskele geçişleri	3	4	12	Yüksek	Zemin temizliği, kaydırmaz yüzey kaplama
Deniz yüzeyindeki biyolojik atıkların ciltte tahrişe yol açması	Açık cilt teması	2	3	6	Orta	Eldiven, önlük, hızlı temizlik protokolü
Deniz midyelerinin elle temasla kesiğe neden olması	Gemi gövdesi işleri	2	3	6	Orta	Koruyucu eldiven, iş öncesi yüzey tarama
Kuş tüyü alerjenlerine uzun süreli maruziyet	Kuru malzeme depoları	2	3	6	Orta	Havalandırma, filtreli maske
Suda biriken mikroorganizmalardan enfekte sıçrama	Basınçlı su temizliği	3	3	9	Orta	Yüz koruması, vizör, su yön kontrolü
Deniz yosunu kokusunun baş ağrısı ve mide bulantısına yol açması	Kapalı depo alanı	2	2	4	Düşük	Havalandırma, kokulu atık ayrıştırması
Deniz biyofilminin merdivenlerde kayganlık yaratması	Gemi merdivenleri	3	4	12	Yüksek	Sık temizlik, kaydırmaz bant
Böcek sokması sonucu anaflaktik şok riski	Açık alan mesaisi	2	5	10	Yüksek	Epipen eğitimi, alerji bildirimi
Salyangoz kabuklarının ayak altında kayganlık yapması	Rıhtım taş zeminleri	3	3	9	Orta	Alan temizliği, uyarı levhası
Rıhtımda kuş yumurtalarının zarar görmesiyle hayvan saldırısı	Yuvaya yakın çalışma	1	4	4	Düşük	Bölge sınırlaması, bilgilendirme tabelaları
Deniz böceklerinin gece vardiyasında ışığa yönelmesi	Aydınlatmalı iskele alanı	3	2	6	Orta	Sarı ışık kullanımı, bölge planlaması
Deniz kestaneleri nedeniyle panik sonucu düşme	Liman kıyı işleri	2	4	8	Orta	Eğitim, deniz dibi gözlemi
Islak yosun temaslı iplerin el kaymasına neden olması	Vinç halatları	3	3	9	Orta	Halat kontrolü, eldiven kullanımı
Deniz kirpisi teması sonrası ciltte batma hissi	Sualtı destekli işler	1	4	4	Düşük	Koruyucu dalgıç kıyafeti, deniz tabanı taraması
Kuş dışkısıyla bulaşan psittakoz riski	Üst yüzeylerde kuş birikimi	2	5	10	Yüksek	Solunum PPE, temizlik prosedürü
Deniz kabukları arasında biriken bakteriyel atıklar	İskele taban temizliği	2	3	6	Orta	Eğitim, su geçirmez eldiven
Böcek istilasına bağlı ekipman içine yuvalama	Açıkta bırakılan makineler	2	3	6	Orta	Korunaklı depolama, düzenli kontrol

Tehlike Tanımı	Kaynak / Vektör	Olasılık	Şiddet	Risk Skoru	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Yosunlu halatların el kaymasına neden olması	Gemi bağlama halatları	3	3	9	Orta	Halat temizliği, eldiven kullanımı
Deniz kabuklularından yayılan kötü koku nedeniyle mide bulantısı	Rıhtım balık kalıntıları	2	2	4	Düşük	Maske, temizlik, uygun atık yönetimi
Açık alanda çalışanlarda güneş + biyolojik maruziyet sonucu deri reaksiyonu	Uzun süre açık çalışma	3	3	9	Orta	Şapka, UV giysi, güneş kremi
Rıhtım kenarında biriken ölü deniz canlılarının bakteri yayması	Atık balık alanları	3	4	12	Yüksek	Günlük temizlik, biyolojik atık bertarafı
Deniz kabuklarının vidalama bölgelerine sıkışması	Gemi kaplama işleri	2	3	6	Orta	Kontrol listesi, koruyucu eldiven
Deniz kuşlarının elektrik direklerine yuva yapması	Vinç üst noktaları	2	2	4	Düşük	Yuva önleyici sistemler
Deniz yüzeyindeki fitoplanktonun yaydığı toksin solunması	Gemi altı temizlik	2	4	8	Orta	Maske, çalışma zamanlaması, ortam havalandırması
Deniz yosunlarının ayakkabıya yapışarak içerilere taşınması	Tersane girişleri	3	2	6	Orta	Paspas sistemi, temizlik görevlisi
Kabuklu canlıların metal aksamla teması sonucu çizilme	İskele kıyı alanları	2	3	6	Orta	Koruyucu giysi, uyarı levhası
Balık taşıma sonrası el temizliği yapılmadan yemek yeme	Yemekhane öncesi temizlik	3	4	12	Yüksek	El yıkama istasyonları, farkındalık eğitimi
Rıhtım kenarındaki yosunlardan düşme sonucu yaralanma	Islak alanlar	3	4	12	Yüksek	Kaymaz zemin, alan sınırlama
Kuş dışkılarının açık ekipmana temas etmesi	Vinç/araç üstleri	2	3	6	Orta	Örtüleme, periyodik temizlik
Küçük balıkların su pompa girişlerinde tıkanmaya yol açması	Gemi tamir sırasında	2	2	4	Düşük	Giriş filtresi, ön kontrol
Gemi tanklarında biyolojik kalıntılardan metan gazı çıkışı	Tank temizliği	2	5	10	Yüksek	Gaz ölçer, solunum PPE, acil durum protokolü
Denizden alınan hava örneklerinde yüksek mikrobiyal yoğunluk	Kapalı analiz laboratuvarı	1	3	3	Düşük	Havalandırma, laboratuvar PPE
Rıhtım kıyısında bakteri kaynaklı ayak enfeksiyonu	Açık ayakkabıyla dolaşım	2	4	8	Orta	Kapalı, su geçirmez ayakkabı
Suda yüzen ölü kuş/deniz canlılarının psikolojik etkisi	Psikososyal stres	2	3	6	Orta	Psikolojik destek, bilgilendirme
Balık artıklarıyla temas sonrası göz kaşıma sonucu enfeksiyon	El temizliği eksikliği	3	4	12	Yüksek	Göz teması uyarısı, hijyen eğitimi
Gemi altındaki organizmaların gece çalışmalarında sürpriz çıkışı	Dalgıç destekli işler	2	4	8	Orta	Gözlemci bulundurma, ışık kontrolü
Deniz kökenli zararlı mikroorganizma yayılımı	Atık su, tahliye	3	5	15	Yüksek	Atık su kontrolü, dezenfeksiyon, mühendislik tedbirleri

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İzmit Körfezi Kıyılarında İnsan Kaynaklı Jeomorfolojik Değişimler ve Süreçler https://www.researchgate.net/publication/354732570_Izmit_Korfezi_Kiyilarinda_Insan_Kaynakli_Jeomorfolojik_Degisimler_ve_Surecler

⭐️⭐️ Kocaeli’de Tarım Ve Hayvancılık http://www.kocaeli.gov.tr/kocaelinde-tarim-ve-hayvancilik

⭐️⭐️ KÖRFEZ SULAKALANI (KOCAELİ) ORNİTOFAUNASI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikerisim.sakarya.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12619/79844/T06379.pdf?sequence=1

⭐️⭐️ İZMİT KÖRFEZİ BALIKLARI VE MORFOLOJİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/226532/yokAcikBilim_181926.pdf?sequence=-1&isAllowed=y

⭐️⭐️ Türkiye’de Meslek Hastalıkları ve Tersaneler (In English: Occupational Diseases and Shipyards in Turkey) https://www.researchgate.net/publication/341869003_Turkiye’de_Meslek_Hastaliklari_ve_Tersaneler_In_English_Occupational_Diseases_and_Shipyards_in_Turkey

⭐️⭐️ GEMİ İNŞA SANAYİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/TEZ/ET001021.pdf

⭐️⭐️ Yılan Sokmalarının Değerlendirilmesi ve Tedavisi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553151/

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.who.int/health-topics/snakebite#tab=tab_1

⭐️⭐️ Yılan ısırığı zehirlenmesi https://www.nature.com/articles/nrdp201763

⭐️⭐️ Zehirli yılan ısırıkları: Klinik tanı ve tedavi https://jintensivecare.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40560-015-0081-8

⭐️⭐️ Yılan ısırığının kronik sağlık etkileri ve maliyeti https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2590171021000102

⭐️⭐️ Antimikrobiyal Yönetimi Çağında Yılan Isırması Sonrası Antibiyotik Kullanımı https://www.mdpi.com/2072-6651/16/1/37

⭐️⭐️ Yeni nesil yılan ısırığı tedavileri ölüm oranını azaltabilir https://www.nature.com/articles/d41586-024-03818-z

⭐️⭐️ Yılan sokmasından korunma, ilk yardım ve tedavi. https://www.outdoorhaber.com/saglik/yilan-sokmasi#google_vignette

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni6 Haziran 2025

5 Haziran 2025

Koruyucumuz Sarımsak

Sarımsak (Allium sativum), yüzyıllardır hem mutfaklarda lezzet artırıcı olarak hem de geleneksel tıpta şifa kaynağı olarak kullanılmaktadır. Yoğun aroması, keskin tadı ve güçlü kimyasal içeriği sayesinde sarımsak, bugün modern tıbbın da dikkatini çeken doğal süper besinlerden biridir.

Sarımsağın başlıca etkin maddesi allicin adlı sülfür bileşiğidir. Allicin, sarımsak ezildiğinde veya doğrandığında ortaya çıkar ve çok güçlü antimikrobiyal, antifungal, antiviral ve antioksidan özelliklere sahiptir.

Sarımsak; içerdiği allicin, ajoene, S-allyl cysteine, diallyl disulfide, flavonoidler ve selenyum gibi bileşenler sayesinde güçlü bir bağışıklık sistemi modülatörüdür.

Bağışıklık Sistemini Güçlendirir

Antibakteriyel ve Antiviral Etki

Sarımsak, bakteri, virüs ve mantarlarla savaşabilen doğal bir antibiyotiktir. Özellikle allicin bileşiği sayesinde vücudu enfeksiyonlara karşı korur.

Allicin, çok sayıda bakteri, virüs ve mantar türüne karşı doğal olarak etkilidir.

Vücuda girdiğinde:

Zararlı mikroorganizmaların hücre zarlarını delerek onları etkisiz hale getirir.
Soğuk algınlığı, grip, hatta bazı virüslere bağlı enfeksiyonların daha hafif ve kısa sürmesini sağlar.

Beyaz Kan Hücrelerini Aktive Eder

Allicin, bağışıklık sisteminin temel askerleri olan beyaz kan hücrelerini (lökositleri) uyarır.

Bu hücreler:

Allicin, makrofajlar, T hücreleri ve doğal öldürücü hücrelerin (NK cells) etkinliğini artırır.

Fagositoz aktivitesini artırır (vücuttaki yabancı maddelerin yok edilmesi)

Vücuda giren yabancı organizmalara karşı ilk savunma hattıdır.

Antioksidan ve Anti-inflamatuar Özellikler

Hücresel Hasarı Önler

Allicin, güçlü bir antioksidandır. Bu, bağışıklık hücrelerini serbest radikallerin zararlı etkilerinden koruduğu anlamına gelir.

Çünkü:

Oksidatif stres bağışıklık sisteminin zayıflamasına yol açabilir.
Allicin sayesinde bağışıklık hücreleri daha uzun süre güçlü kalır ve işlevlerini yerine getirir.

Sarımsakta bulunan antioksidanlar, serbest radikalleri nötralize ederek hücreleri korur. Bu durum, yaşlanma belirtilerinin yavaşlamasına ve kronik hastalıkların önlenmesine katkı sağlar.

İnflamasyonu Azaltır (Anti-inflamatuar Etki)

Aşırı ya da kronik inflamasyon, bağışıklık sistemini yıpratabilir.

Allicin

Sitokin adı verilen iltihapla ilgili bazı sinyal moleküllerinin üretimini düzenler (bağışıklık hücreleri arası iletişimi sağlar)
Gereksiz bağışıklık tepkilerini baskılar, bu da özellikle otoimmün hastalıklarda faydalı olabilir.

Sarımsak, vücutta iltihaplanmayı azaltarak romatoid artrit, astım, cilt iltihapları gibi birçok inflamatuar hastalığın şiddetini hafifletebilir.

Sarımsağın Bağışıklık Güçlendirici Kullanım Tarifleri

Allicin, sarımsak doğrandıktan veya ezildikten sonra oluşur ve çabuk parçalanır.

Sarımsak-Limon-Bal Macunu

Malzemeler

10 diş sarımsak (ezilmiş)
2 adet limonun suyu
4 yemek kaşığı doğal bal
1 çay kaşığı toz zencefil

Hazırlanışı

Sarımsakları ezdikten sonra 10 dakika bekletin.
Limon suyu ve balı karıştırın, üzerine sarımsağı ve zencefili ekleyin.
Cam bir kavanoza alın ve buzdolabında saklayın.

Kullanımı – Her sabah aç karnına 1 tatlı kaşığı tüketin.

Faydası: Allicin + C vitamini + antioksidan bal birleşimiyle mükemmel bir anti-enfeksiyon karışımıdır.

Sarımsak Sirkesi ile Bağışıklık Tonikleri

Malzemeler

1 baş sarımsak (tane tane ayrılmış)
1 su bardağı elma sirkesi
1 tatlı kaşığı kekik
1 çay kaşığı karabiber

Hazırlanışı

Sarımsakları doğrayın veya ezin, cam kavanoza koyun.
Diğer malzemeleri ekleyip sirkeyi üzerine dökün.
5-7 gün karanlık ve serin bir yerde bekletin.

Kullanımı: Sabah ve akşam 1 yemek kaşığı (isteğe göre suyla seyreltilerek).

Faydası: Antiseptik ve antiviral etkisiyle vücudu temizler, mideyi rahatlatır, bağışıklık sistemini aktive eder.

Fermente Sarımsak – Bal İkilisi

Malzemeler

1 baş sarımsak
1 su bardağı doğal çiğ bal

Hazırlanışı

Dişleri soyup hafifçe ezin.
Cam kavanoza koyup üzerine bal ekleyin.
Hava almayacak şekilde kapatın.
1 hafta boyunca günde 1 kez çalkalayın.
3 hafta sonra kullanıma hazır hale gelir.

Kullanımı: Günde 1 tatlı kaşığı aç karnına alınabilir.

Faydası: Fermente süreç sayesinde hem probiyotik özellik kazanır hem de allicin kalıcılığı artar. Mükemmel bir bağışıklık destekçisidir.

Sarımsaklı Kemik Suyu Çorbası

Malzemeler

1 litre kemik suyu (tercihen ilikli)
3 diş sarımsak (ezilmiş)
1 çay kaşığı zerdeçal
1 küçük soğan
1 tutam karabiber

Hazırlanışı: Tüm malzemeleri tencerede 20 dakika kaynatın. Sarımsağı çorba ocaktan alınmadan 5 dakika önce ekleyin.

Faydası: Kolajen, mineraller ve sarımsağın bağışıklığı uyaran bileşenleriyle kış aylarında adeta bir doğal aşı etkisi yaratır.

Evde Bağışıklık Pastili Yapımı

Malzemeler

3 diş sarımsak
1 çay kaşığı zencefil tozu
1 yemek kaşığı limon suyu
1 yemek kaşığı bal
3 yemek kaşığı hindistan cevizi yağı

Hazırlanışı

Sarımsağı ezip 10 dakika bekleyin.
Tüm malzemeleri karıştırın.
Küçük buz kalıplarına dökün.
Buzlukta saklayın.

Kullanımı: Sabahları 1 adet ağızda eriterek tüketilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Sarımsak ( Allium sativum ) Organosülfür Bileşiklerinin Antibakteriyel Özellikleri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8362743/

⭐️⭐️ Sarımsağın ( Allium sativum ) ve organosülfür bileşiklerinin antiviral potansiyeli
: Klinik öncesi ve klinik verilerin sistematik bir güncellemesi https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0924224420305641

⭐️⭐️ Grip-soğuk algınlığı mevsimlerinde Echinacea-sarımsaktan faydalanmak için stratejik bir çağrı https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10800289/

⭐️⭐️ Sarımsağın gerçek biyoaktif bileşenlerinin açıklanması https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16484550/

⭐️⭐️ Allium sativum L.’nin Antioksidan Etkisi ve Terapötik Etkinliği https://www.mdpi.com/1420-3049/18/1/690?utm_source=chatgpt.com

⭐️⭐️ Yaş Sarımsak Özütünün Antioksidan Sağlık Etkileri https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0022316622147887?utm_source=chatgpt.com

⭐️⭐️ Sarımsak ( Allium sativum ) doğal bir panzehir veya hastalıklara ve toksisitelere karşı koruyucu bir madde olarak: Eleştirel bir inceleme https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2772753X23001752?utm_source=chatgpt.com

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni5 Haziran 2025

5 Haziran 2025

Bağırsaklarınızdaki Gazlar Kanınıza Karışırsa?

Hiç düşünmemiştim demeyin..

Tabi ki telaşlanmayın da hemen..

Muhtemelen ilk kez karşılaştığınız bir bilgi..

Lakin bağırsaklarda oluşan gazlardan bazıları kana karışarak sistemik dolaşıma geçebilir.

Tabi ki çocukluğunuzdan günümüze bildiğiniz ve deneyimlediğiniz gibi bağırsaktaki gazların bazıları da doğrudan bağırsaklardan atılır.

Peki nasıl oluyor da bağırsaklarımızdaki gazların bazıları kanımıza girebiliyor?

Bu durum, gazın kimyasal yapısına, bağırsak duvarından geçebilme özelliğine ve kan-bariyer ilişkisine bağlı olarak gelişiyor

İlk olarak hangi bağırsak gazları kanımıza geçiş yapabiliyor aşağıdaki tabloda bakalım.

Bağırsak Gazlarının Kana Karışma Durumu

Gaz Türü	Kana Karışma Durumu	Açıklama
Karbon dioksit (CO₂)	✅ Evet	Kolayca bağırsak duvarını geçer, kana difüze olur ve akciğerlerden atılır.
Oksijen (O₂)	✅ Evet (çok az miktarda)	Az miktarda geçebilir, ama bağırsakta çok bulunmaz.
Azot (N₂)	⚠️ Kısıtlı geçiş	Çok düşük çözünürlükte, kana geçişi sınırlıdır.
Hidrojen (H₂)	✅ Evet	Kolon bakterilerinin fermantasyonuyla oluşur, kana geçebilir ve akciğerlerden atılır.
Metan (CH₄)	✅ Evet	Bazı bireylerde bağırsak bakterileri tarafından üretilir, kana geçer ve solunumla atılır.
Hidrojen sülfür (H₂S)	✅ Evet (düşük dozda)	Toksiktir, düşük dozlarda kana geçebilir; yüksek dozda inflamasyon yapar.
Amonyak (NH₃)	✅ Evet	Kolonda proteolitik bakteriler tarafından üretilir, karaciğerde detoksifiye edilir.
İndol, skatol, putresin, kadaverin gibi biyojenik aminler	✅ Evet	Kana karışabilir, özellikle karaciğer işlevleri bozulursa sistemik etkileri olabilir.

Bu gazların yararlarını ve zararlarını da tabloda inceleyelim…

Bağırsak Gazlarının Sistemik Etkileri – Yararları ve Zararları

Gaz	Yararlı Etkileri	Zararlı Etkileri
CO₂ (Karbon dioksit)	– Asit-baz dengesinin düzenlenmesine katkı sağlar. – Solunum hızı ve pH dengesi üzerinde fizyolojik rolü vardır.	– Aşırı artışı solunum asidozuna neden olabilir. – Nefes darlığı ve bilinç değişiklikleri görülebilir.
H₂ (Hidrojen)	– Solunum yoluyla atıldığı için vücutta birikmez. – Bazı çalışmalarda antioksidan etkileri olabileceği düşünülmüştür.	– Aşırı üretimi, karında şişkinlik ve gaz hissine yol açar. – SIBO (İnce bağırsakta bakteri çoğalması) gibi hastalıklarda solunum testiyle tanı konur.
CH₄ (Metan)	– Bağırsakta üretilmesi, bazı durumlarda mikrobiyota çeşitliliğinin göstergesi olabilir.	– Bağırsak hareketlerini yavaşlatır. – Kronik kabızlık ve irritabl bağırsak sendromu (IBS) ile ilişkilidir.
H₂S (Hidrojen sülfür)	– Nörotransmitter gibi davranabilir, sinyal iletiminde rol alır. – Hücre içinde düşük dozda antioksidan etkisi olabilir.	– Yüksek konsantrasyonlarda sitotoksiktir (hücre öldürücü). – Bağırsak geçirgenliğini bozabilir (leaky gut). – Kronik inflamasyona ve DNA hasarına neden olabilir.
NH₃ (Amonyak)	– Bağırsakta nötralizasyon süreçlerinde kullanılır. – Karaciğer tarafından üreye dönüştürülerek detoksifiye edilir.	– Karaciğer hastalığı varsa kanda birikerek hepatik ensefalopati yapabilir. – Beyin fonksiyonlarını bozabilir.
İndol, Skatol ve Biyojenik Aminler	– Mikrobiyota dengesinde düşük dozda rol alabilir. – Bağışıklık sistemini modüle eden sinyaller taşıyabilir.	– Yüksek dozda nörotoksik, kanserojen ve iltihap tetikleyici etkileri olabilir. – Özellikle disbiyozis durumlarında zararları artar.

Kana Geçen Gazların Vücuttan Atılım Yolu

Akciğerler (solunumla):
- CO₂, H₂, CH₄ gibi gazlar → akciğerlerden dışarı verilir.
Karaciğer üzerinden detoksifikasyon:
- Amonyak, H₂S gibi toksik gazlar → karaciğerde işlenir ve dönüştürülür.
Böbrekler:
- Amonyak ve diğer azotlu bileşiklerin bir kısmı idrarla atılabilir.

🧠 🧠 🧠

Sağlığınız İçin Önemi

Hidrojen ve metan gazlarının solunumda ölçülmesiyle, laktoz intoleransı veya SIBO (ince bağırsakta bakteri aşırı çoğalması) gibi hastalıklar teşhis edilebilir.
Amonyak düzeyleri artarsa, özellikle karaciğer hastalıklarında (örneğin siroz) hepatik ensefalopati gibi durumlara yol açabilir.
H₂S gibi gazlar kronik inflamasyona ve hücre hasarına neden olabilir (bağırsak geçirgenliği etkilenebilir).

🎯 🎯 🎯

Özetle

Kana Karışabilen Başlıca Bağırsak Gazları

Karbon dioksit (CO₂)
Hidrojen (H₂)
Metan (CH₄)
Amonyak (NH₃)
Hidrojen sülfür (H₂S)
Bazı azotlu bileşikler ve aminler (skatol, indol)

Bunların bir kısmı solunumla, bir kısmı karaciğer ve böbreklerle atılır.
Bu nedenle bağırsak sağlığı ile genel vücut sağlığı arasında doğrudan bir bağlantı vardır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Bağırsak gazının hacmi, bileşimi ve kaynağı https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/5486278/

⭐️⭐️ Kronik Karın Gerginliği ve Şişkinliğinin Yönetimi https://www.cghjournal.org/article/S1542-3565(20)30433-X/fulltext

⭐️⭐️ Bağırsak mikrobiyomu bileşimi, Bengal halkı ile Bangladeş’teki yerli etnik gruplar arasındaki farklılıkları ortaya koyuyor https://www.nature.com/articles/s42003-024-06191-9

⭐️⭐️ Karın Şişkinliği: Patofizyoloji ve Tedavi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3816178/

⭐️⭐️ Gaz ve Şişkinlik https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5350578/

⭐️⭐️ Şişkinlik sorunu olan hastalarda fiziksel aktivite ve bağırsak gazı temizliği https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17029608/

⭐️⭐️ Gaz, Şişkinlik ve Geğirme: Değerlendirme ve Yönetim Yaklaşımı https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2019/0301/p301.html

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni5 Haziran 2025

4 Haziran 2025

Tatlı Krizi”nizinin Asıl Nedeni Nedir?

“Yemek Yiyoruz Ama Hücreler Aç!”

🍩 🍿🍰🍦🍧🎂🍭

Yemekten bir saat sonra tekrar acıkıyor musunuz?
Öğle arasında makarna yiyip akşam saat 3’te gözünüz pastaneye mi kayıyor?
Sabahları yorgun, halsiz, uykulu uyanıyor musunuz?

Cevabınız “Evet”se, bedeniniz size çığlık atıyor….

“İnsülin direnciniz var, farkında mısın?”

🔍 🔍 🔍

İnsülin Direnci Nedir? “Kapısı Açılmayan Hücreler”

Haydi bir benzetmeyle açıklayalım.

İnsülin, kanınızdaki şekeri hücrelere sokmakla görevli bir anahtar gibidir.
Yemek yediğinizde şekeri alırsınız, vücut da “Kapıları açın, şeker içeri girsin!” diye insülin salgılar.

Ama insülin direncinde işler bozulur.

🔐 Hücre kapıları paslanmıştır! Anahtar çalışmaz.
🔄 Pankreas, “Kapı açılmadıysa daha çok anahtar üretmeliyim” der ve daha fazla insülin salar.

Sonuç:
✅ Kanda yüksek insülin
✅ Hücreler hâlâ şekersiz ve enerjisiz
✅ Siz: Bitkin, aç hisseden, tatlıya saldıran biri!

🧠 🧠 🧠

İnsülin Direnci Varken Ne Hissedilir?

👇 Yaygın Belirtiler

Sık sık acıkma, özellikle karbonhidrat (ekmek, pilav, tatlı) isteği
Yorgunluk, özellikle yemeklerden sonra
Göbek bölgesinde yağlanma
Tatlı krizleri, gece atıştırmaları
Konsantrasyon zorluğu, sabahları uyanamama
Kadınlarda adet düzensizliği, polikistik over

🚨 Not: Bu süreç yıllarca sessiz ilerleyebilir. Fark edilmediğinde tip 2 diyabet kapıda!

🥗 🥗 🥗

Peki Ne Yapmalı? – Hücre Kapılarını Yeniden Açmak Mümkün mü?

Evet! Ama şekerle değil, sabırla.
İnsülin direncinin çözümü, sofranızdan başlar.

🍽️ 🍽️ 🍽️

Örnek 1 Günlük Beslenme (İnsülin Direncine Uygun)

🥣 Sabah:

2 haşlanmış yumurta
1 avuç zeytin
Bol yeşillik, birkaç ceviz
Şekersiz yeşil çay veya Türk kahvesi
Ekmek yok ya da tam 1 dilim tam buğday ekmeği

📌 Neden böyle? Protein & yağ, sizi tok tutar. Şekerin hızla yükselmesini engeller.

🍗 Öğle:

Izgara tavuk, balık ya da mercimek köftesi
Bol limonlu mevsim salatası
2 kaşık bulgur ya da 1 ince dilim tam tahıllı ekmek
Ayran veya şekersiz komposto

📌 Lif ve protein birleşince insülin daha az salgılanır. Açlık dalgaları azalır.

🥘 Akşam:

Zeytinyağlı sebze yemeği (örneğin kabak, karnabahar)
Yanında yoğurt
Bol yeşillik
Ekmek ya da pilav yok!

📌 Akşamları karbonhidrat azaltıldığında insülin düşer, vücut yağ yakmaya başlar.

☕ ☕ ☕

Tatlı Krizine Ne Yapmalı?

Tarçınlı sıcak su
Bir parça bitter çikolata (%85 üstü)
1 tatlı kaşığı fıstık ezmesi
1 dilim elma + tarçın

🏃‍♂️ 🏃‍♂️ 🏃‍♂️

Ve Hareket!

İnsülin direncini kırmanın en güçlü ilacı: Yürüyüş.

Her yemekten sonra 15 dakikalık tempolu yürüyüş, hücre kapılarını açmaya yardım eder.
Unutmayın, ilaç değil adım önemlidir.

🎯 🎯 🎯

Problem	Çözüm
Sık acıkma	Proteinden zengin kahvaltı
Tatlı isteği	Tarçın, sağlıklı yağlar, düzenli öğün
Göbek yağlanması	Akşam karbonhidratı azaltmak
Yorgunluk	İnsülin düzeyini düşürmek
Sessiz tehlike	Harekete geçmek, kan tahlili yaptırmak

🧠 🧠 🧠

“İnsülin direnci; vücuda verilen, ama hücrelerin kullanamadığı bir yardım çığlığıdır.”

Yemek yemeyi, keyifli olduğu kadar akıllıca yapmayı öğrenmeliyiz.
İnsülin direnci kader değildir.
Doğru beslenme + hareket + sabır = İyileşme

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İnsülin Direnci https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507839/

⭐️⭐️ Metabolik hastalıklarda insülin direncinin kritik rolü ve mekanizması https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2023.1149239/full

⭐️⭐️ İnsülin ve İnsülin Direnci https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1204764/

⭐️⭐️ T2DM’li hastalarda ketojenik diyetin glisemik kontrol, insülin direnci ve lipid metabolizması üzerindeki etkisi: sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.nature.com/articles/s41387-020-00142-zhttps://www.nature.com/articles/s41387-020-00142-z

⭐️⭐️ Ketojenik Diyetin İnsülin Duyarlılığı ve Kilo Kaybı Üzerindeki Etkileri, Önce Tavuk mu, Yumurta mı? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37513538/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37513538/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB

⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGBDr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB Dr. Mustafa KEBAT Tetkik OSGB

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni4 Haziran 2025

4 Haziran 2025

Pentan Tankı HZ-20: Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin yirmi ikinci Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer almayan Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizi, Pentan Tankı operasyonlarında çalışan sağlığı ve işyerindeki tıbbi tehditleri inceledim.

Pentan gibi kimyasal maddelerin depolandığı ve işlendiği tesislerde, çalışan sağlığı ciddi risklerle karşı karşıya kalabilir. Tesis içinde maruz kalınan zararlı gazlar, kimyasal sızıntılar, yüksek sıcaklıklar ve diğer tehlikeler, çalışanların sağlığını tehdit edebilir ve uzun vadeli hastalıklara yol açabilir. Ayrıca, bu tür sağlık tehditleri sadece fiziksel sağlık üzerinde değil, zihinsel sağlık üzerinde de olumsuz etkiler yaratabilir.

Çalışan sağlığının korunması, endüstriyel tesislerdeki en önemli önceliklerden biri olmalıdır. İşyerinde güvenli bir ortam sağlanmadığı takdirde, iş kazaları, meslek hastalıkları ve ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir.

Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizi, çalışan sağlığını tehdit edebilecek tüm potansiyel riskleri değerlendirmek ve bu risklerin en aza indirilmesi için gerekli adımları belirlemek maksadı ile sizlere sunuyorum. Bildiğiniz gibi tıbbi tehditlerin önlenmesine yönelik etkili tedbirlerin alınması, hem çalışanların sağlığı hem de tesisin operasyonel verimliliği açısından kritik öneme sahiptir.

Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizi, pentan tankı gibi yüksek risk taşıyan tesislerde, çalışan sağlığını korumaya yönelik stratejiler ve prosedürler geliştirilmesine katkı sağlayacaktır.

🔺 HZ-20 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Pentan tankı işletmesinde çalışanların sağlıklarıyla ilgili tıbbi tehditlerin göz ardı edilmesi veya yeterli önlemlerin alınmaması.

🔸 1. Kontrol Noktası: Çalışan Sağlığı Takibi Yapılıyor mu?

Evet:
- İşletme, çalışan sağlık izleme programı uygulamakta ve düzenli sağlık kontrolleri yapılmaktadır.
  ✅ Sonuç: Çalışanların sağlık durumu sürekli izlenir, sağlık sorunları erken aşamalarda tespit edilir.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Çalışan sağlık izleme programı veya sağlık kontrolleri uygulanmıyor.
  🔸 2. Kontrol Noktası: Çalışanlar Kimyasal ve Fiziksel Tehditlere Karşı Eğitildi mi?
  - Evet:
    - Çalışanlar, kimyasal ve fiziksel tehditlere karşı eğitimli ve güvenlik önlemlerini bilmektedirler.
      ⚠️ Sonuç: Çalışanlar, tehlikelere karşı hazırlıklı ve doğru önlemleri alabilir.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük
  - Hayır:
    - Çalışanlar, kimyasal ve fiziksel tehditlere karşı yetersiz eğitilmiştir.
      🔸 3. Kontrol Noktası: Sağlık Koruma Ekipmanları Mevcut mu?
      - Evet:
        
        Çalışanlar için kişisel koruyucu ekipmanlar (KKE) mevcut ve düzenli olarak kullanmaları sağlanıyor.
        ✅ Sonuç: KKE kullanımı, işyerindeki sağlık tehditlerine karşı koruma sağlar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük
      - Hayır:
        
        Kişisel koruyucu ekipmanlar eksik veya kullanılmıyor.
        ❌ Sonuç: Çalışanlar sağlık tehditlerine karşı korunmaz, sağlık sorunları gelişebilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek

🔸 4. Kontrol Noktası: Kimyasal Maddelere Maruz Kalma Seviyesi İzleniyor mu?

Evet:
- Kimyasal maddelere maruz kalma seviyeleri sürekli izlenmekte ve maruz kalma limitleri belirlenmiştir.
  ✅ Sonuç: Kimyasal maddelere aşırı maruz kalma engellenir, sağlık tehditleri minimize edilir.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Kimyasal maddelere maruz kalma seviyesi izlenmiyor veya limitler yok.
  🔸 5. Kontrol Noktası: Acil Durum Tıbbi Müdahale Protokolleri Var mı?
  - Evet:
    - İşletme, acil durum tıbbi müdahale protokolleri ve sağlık ekibi ile donatılmıştır.
      ⚠️ Sonuç: Herhangi bir sağlık sorunu durumunda hızlı ve etkili müdahale yapılır.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük
  - Hayır:
    - Acil durum tıbbi müdahale protokolleri yetersiz veya mevcut değil.
      ❌ Sonuç: Sağlık sorunlarına müdahale gecikir, sağlık problemleri daha ciddi hale gelebilir.
    - Risk Değerlendirmesi: Yüksek

🔸 6. Kontrol Noktası: Psiko-sosyal Faktörler Göz Ardı Ediliyor mu?

Evet:
- Psiko-sosyal faktörler, çalışan sağlığı kapsamında göz önünde bulundurulmakta ve psikolojik sağlık desteği sağlanmaktadır.
  ✅ Sonuç: Çalışanların psikolojik sağlığı desteklenir, stres ve tükenmişlik gibi sorunlar önlenir.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük
Hayır:
- Psiko-sosyal faktörler göz ardı edilmekte ve psikolojik sağlık desteği sağlanmamaktadır.
  ❌ Sonuç: Çalışanlar psikolojik sağlık sorunları yaşayabilir, bu da fiziksel sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
- Risk Değerlendirmesi: Yüksek

🧩 🧩 🧩

Senaryonu Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Sağlık izleme var, eğitimler ve KKE kullanımı mevcut	Düşük
2	Sağlık izleme yok, kimyasal maruz kalma izlenmiyor, eğitim eksik	Yüksek
3	Sağlık izleme var, KKE yok, kimyasal maruz kalma izleniyor	Orta
4	Sağlık izleme yok, tıbbi müdahale protokolleri yok	Çok Yüksek

🛡️ 🛡️ 🛡️

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

Sağlık izleme programı uygulanmalı ve çalışanlar, sağlık sorunlarının erken teşhisi amacıyla düzenli sağlık kontrollerine tabi tutulmalıdır.
Kimyasal ve fiziksel tehditlere karşı çalışanlar eğitim almalı ve doğru koruyucu önlemler alınmalıdır. Bu eğitimlerin yıllık olarak yenilenmesi önemlidir.
Kişisel koruyucu Donanımlar (KKD) her zaman temin edilmeli ve çalışanlar bu ekipmanları kullanma konusunda sıkı bir şekilde denetlenmelidir.
Kimyasal maruz kalma seviyeleri düzenli olarak izlenmeli ve çalışma ortamındaki kimyasal maddelerin güvenli limitlerde tutulması sağlanmalıdır.
Acil durum tıbbi müdahale protokolleri oluşturulmalı ve çalışanlar bu protokoller hakkında bilgilendirilmelidir. Herhangi bir sağlık sorunu durumunda hızlı bir müdahale mümkün olmalıdır.
Psiko-sosyal sağlık desteği sağlanmalı, çalışanların stres ve tükenmişlik gibi psikolojik sağlık sorunları konusunda bilinçlendirilmeli ve gerekli desteği alabilecekleri sistemler kurulmalıdır.

Pentan tankı gibi yüksek riskli tesislerde çalışan sağlığı, operasyonel güvenlik ile doğrudan ilişkilidir. Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizi, işyerindeki tıbbi tehditleri ve çalışan sağlığına zarar verebilecek durumları değerlendirerek, bu risklerin yönetilmesi için gerekli stratejileri sunmayı amaçlamaktadır.

Kimyasal maruziyetler, kaza riskleri, fiziksel stres faktörleri ve zihinsel sağlık tehditleri gibi çeşitli unsurlar, çalışanların genel sağlığını tehdit edebilir.

Çalışan sağlığını koruma adına yapılacak en önemli adımlar, etkili bir risk değerlendirmesi, düzenli sağlık taramaları, acil durum prosedürlerinin oluşturulması ve güvenli çalışma koşullarının sağlanmasıdır. Ayrıca, çalışanların sağlıkları konusunda farkındalık oluşturulmalı ve gerekli eğitimler verilmelidir. İşyerindeki tıbbi tehditlerin engellenmesi, yalnızca çalışanların güvenliğini sağlamakla kalmaz, aynı zamanda iş gücü verimliliğini artırır ve iş kazalarının azaltılmasına yardımcı olur.

Sonuç olarak, Çalışan Sağlığı ve İşyerindeki Tıbbi Tehditler Riski Olay Ağacı Analizi, pentan tankı gibi tesislerde çalışan sağlığını korumak için alınması gereken önlemleri ayrıntılı bir şekilde sunarak, daha güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamının oluşturulmasına katkı sağlamaktadır.

Çalışan sağlığının ön planda tutulduğu bir işletme kültürü, sürdürülebilir başarı ve güvenlik için kritik bir unsurdur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni4 Haziran 2025