3 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Dix–Hallpike Manevrası – Propriyosepsiyon

Dix–Hallpike Manevrası – Yüksekte Çalışanlarda Vestibüler Değerlendirme Kılavuzu

1. DİX–HALLİPİKE MANEVRASI

İş sağlığı ve güvenliği bağlamında dengenin korunması, özellikle yüksekte çalışma yapan personel için kritik öneme sahiptir. Baş dönmesi, vertigo veya vestibüler disfonksiyon, çalışanlarda ciddi düşme ve yaralanma riskleri oluşturabilir.

Dix–Hallpike Manevrası (DHM), benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısında altın standart olarak kabul edilen bir testtir. BPPV, iç kulaktaki yarım daire kanallarındaki otolitlerin yanlış yerde hareket etmesi sonucu oluşan, baş hareketine bağlı kısa süreli vertigo atakları ile karakterizedir.

İş sağlığı uygulamaları bağlamında, DHM ile yapılan değerlendirme, çalışanların yüksekte güvenle çalışabilirlikleri, düşme riski ve denge reflekslerinin yeterliliği konusunda somut veri sağlar.

2. VESTİBÜLER SİSTEMİN TEMELİ

Dix–Hallpike Manevrası, vestibüler sistemin posterior yarım daire kanalının işlevselliğini test eder.

2.1 İç Kulak Anatomisi

Utrikül ve Sakkül: Lineer hız ve yerçekimi algılar.
Yarım Daire Kanalları: Angular hız ve yön değişikliklerini algılar.
Otolitler (Kristaller): Endolenf içindeki kalsiyum karbonat kristalleri; hareket sırasında kanalın uyarılmasını sağlar.

BPPV’de, otolitler yerlerinden kopar ve yarım daire kanallarının endolenfinde serbest yüzer. Bu durum, baş belirli bir pozisyona geldiğinde saniyeler süren vertigo ve nistagmus ile kendini gösterir.

2.2 Fizyoloji ve Patofizyoloji

Normal koşul: Baş hareketi sırasında endolenf ve ampulladaki tüy hücreleri uyarılır, beyin göz hareketlerini ve dengenin korunmasını sağlar.
BPPV durumu: Otolitler kanal içinde serbest hareket eder ve anormal uyarı gönderir.
Klinik sonuç: Kısa süreli, pozisyona bağlı vertigo ve nistagmus. İş güvenliği açısından risklidir, özellikle yüksekte çalışırken.

3. DIX–HALLPIKE MANEVRASININ UYGULANMASI

DHM, klinik gözlem ve objektif ölçüm temelli bir testtir. İş sağlığı değerlendirmelerinde prosedür, güvenlik ve çalışan konforu ön plandadır.

3.1 Uygulama Öncesi Hazırlık

Çalışan Bilgileri: Adı, pozisyonu, mevcut baş dönmesi hikayesi, düşme öyküsü kaydedilir.
Ortam Hazırlığı: Test, güvenli bir yatak veya klinik masa üzerinde yapılır. Yüksekte çalışanlarda yere yakın, emniyetli bir alan tercih edilir.
Ekipman: Gerekirse göz hareketleri videonistagmografi (VNG) ile kaydedilebilir. Elbise rahat olmalı, ayakkabılar çıkartılmalıdır.
Uyarılar: Test sırasında vertigo, bulantı, düşme riski olabileceği çalışanla paylaşılır. Yardımcı personel hazır bulunur.

3.2 Adım Adım Manevra

Başlangıç Pozisyonu
- Kişi test masasına oturtulur.
- Baş 45° sağa veya sola döndürülür (kanal tarafına göre).
- Ayaklar düz şekilde, eller kenarda veya göğüste tutulur.
Hızlı Sırt Üzerine Yatırma
- Baş pozisyonunu koruyarak, çalışan sırt üstü yatırılır.
- Boyun, yaklaşık 20° hiper ekstansiyona getirilir.
- Test sırasında gözler açık veya gözlük kapalı olarak gözlenir.
Göz Hareketlerinin Gözlemlenmesi
- Nistagmus yönü ve süresi kaydedilir.
- Vertigo şiddeti ve süresi not edilir.
- Göz hareketleri genellikle üst göz kaslarının hızlı ritmik hareketi şeklinde görülür.
Testin Tekrarı
- Aynı prosedür diğer tarafa uygulanır.
- Her iki tarafın karşılaştırması, asimetri veya unilateral disfonksiyon hakkında bilgi verir.

3.3 Güvenlik Önlemleri

Baş ve boyun yaralanmaları olan kişilerde dikkatli olunmalıdır.
Test sırasında çalışanı destekleyen ikinci kişi hazır bulunmalıdır.
Yüksekte çalışanlar için teste zeminde, yumuşak altlık üzerinde başlanır.
Şiddetli vertigo durumunda test derhal durdurulur.

4. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

DHM’de gözlenen parametreler şunlardır:

Parametre	Normal Bulgular	Patolojik Bulgular	İş Sağlığı Yorumu
Nistagmus süresi	0–1 sn minimal	>5–10 sn pozisyona bağlı	Uzun süreli nistagmus = vestibüler bozukluk, yüksekte riskli
Nistagmus yönü	Yok veya minimal	Yatay-rotator veya torsiyonel	Tek taraflı asimetri = BPPV
Vertigo şiddeti	Yok veya hafif	Şiddetli baş dönmesi, bulantı	Şiddetli vertigo = yüksekte çalışamaz
Baş tarafı etkilenmesi	Simetrik	Tek taraflı	Kanala göre risk değerlendirmesi yapılır

Not: İş güvenliği perspektifinde, DHM bulgusu yüksekte çalışma uygunluğu kriterlerinden biridir. Pozitif test sonucu, çalışan için geçici iş kısıtlaması ve denge rehabilitasyonu gerektirir.

5. ÖRNEKLER

Örnek 1: Sağ Posterior Kanal BPPV

Baş sağa döndürülür ve sırt üstü yatırılır.
Göz hareketi: torsiyonel nistagmus sağ üst göz kaslarında başlar.
Vertigo süresi: 8 saniye.
İş güvenliği yorumu: Sağ posterior kanal BPPV pozitif. Yüksekte çalışma yasak, vestibüler rehabilitasyon gerekir.

Örnek 2: Sol Posterior Kanal BPPV

Baş sola döndürülür, sırt üstü yatırılır.
Göz hareketi: torsiyonel nistagmus sol üst göz kaslarında.
Vertigo: hafif, 4 saniye.
İş güvenliği yorumu: Minimal disfonksiyon. Çalışma öncesi denge egzersizi ve gözlemle test tekrarı yapılabilir.

Örnek 3: Bilateral Vestibüler Disfonksiyon

Baş her iki tarafa yatırıldığında nispeten az nistagmus, ancak vertigo eşlik eder.
İş güvenliği yorumu: Yüksekte çalışma riskli; dikkatli gözetim ve fizik tedavi önerilir.

6. UYGULAMA VE İSG ENTEGRASYONU

6.1 Risk Değerlendirmesi

DHM bulguları, işyeri risk analizi ile entegre edilmelidir:

DHM Sonucu	Yüksekte Çalışma Kararı	Önerilen Önlemler
Negatif / Normal	Çalışabilir	Rutin denge takibi
Hafif Vertigo	Çalışabilir, gözetim altında	Günlük denge egzersizi, ara kontroller
Pozitif / Şiddetli Vertigo	Geçici uygun değil	Vestibüler rehabilitasyon, tekrar test sonrası karar

6.2 Eğitim ve Rehabilitasyon

Pozitif DHM sonucu olan çalışanlara BPPV egzersizleri (Epley manevrası vb.) öğretilir.
İş sağlığı birimi, test sonrası takip ve kayıt yapmalıdır.
Düzenli DHM uygulaması, yüksekte çalışanlarda düşme riskini azaltan proaktif bir önlemdir.

7. SONUÇ

Dix–Hallpike Manevrası, yüksekte çalışacak personelin vestibüler fonksiyonlarını objektif şekilde değerlendiren kritik bir testtir.

Önemli noktalar:

Vestibüler fonksiyon bozukluğu, yüksekte çalışma için doğrudan bir risk faktörüdür.
DHM, BPPV ve unilateral posterior kanal disfonksiyonunu tespit eder.
İş sağlığı uygulamasında DHM bulguları, yüksekte çalışma uygunluğu, geçici iş kısıtlaması ve rehabilitasyon planlaması ile doğrudan ilişkilidir.
Test, güvenli bir ortamda, yardım ve dikkatli gözlemle uygulanmalıdır.
Bulgular kayıt altına alınmalı ve çalışan takibi sağlanmalıdır.

DHM’nin iş sağlığı perspektifi, sadece bir tanı testi değil, çalışan güvenliğini artıran ve iş kazalarını önleyen bir önleyici uygulamadır. Bu nedenle düzenli DHM uygulaması ve takip sistemi, yüksekte çalışacak personel için standardize edilmiş bir güvenlik protokolü olmalıdır.

DIX–HALLPIKE MANEVRASI UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

Belge No: DHM-01 Revizyon No: 00 Tarih: ……/……/20…

1. ÇALIŞAN BİLGİLERİ

Alan	Bilgi
Adı Soyadı
TC Kimlik No
Yaş / Cinsiyet
Departman / Görev
Çalışma Ortamı
Maruz Kalınan Faktörler (Titreşim, Gürültü, Yükseklik vb.)
Testi Uygulayan Hekim / Uzman

2. TESTİN AMACI

Dix–Hallpike manevrası, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) şüphesinde, özellikle posterior veya anterior semisirküler kanal tutulumu değerlendirmesi için kullanılan standart vestibüler testtir.
İşyeri hekimliği açısından, yüksekte çalışma, vinç kabinleri, iskele, direk üstü bakım ve kapalı alan çalışmaları gibi pozisyon değişikliğinin sık olduğu işlerde vestibüler sistem bütünlüğünü değerlendirmede kullanılır.

3. TEST ÖNCESİ HAZIRLIK

Adım	Uygulama	Açıklama
1	Çalışan bilgilendirilir	Baş dönmesi, mide bulantısı hissi olabileceği anlatılır.
2	Kontrendikasyonlar sorgulanır	Servikal travma, ciddi boyun hareket kısıtlılığı, retinal dekolman, ileri yaşta düşme riski varsa test yapılmaz.
3	Güvenlik önlemleri alınır	Test yatağına baş hizasında minder konur, personel gerekirse destek olur.
4	Gözlem formu hazırlanır	Göz ve baş hareketleri not edilecektir.

4. UYGULAMA BASAMAKLARI

Amaç: Baş hareketi ile birlikte ortaya çıkan nistagmus ve vertigo belirtilerini değerlendirmek.

Aşama	Uygulama Adımı	Klinik Gözlem
1	Çalışan oturur, baş 45° sağa çevrilir.	Baş yönü test edilecek kulak tarafına göre belirlenir.
2	Test uygulayıcısı destek olarak çalışanın baş ve omzundan tutar.	Güvenli geçiş için destek sağlanır.
3	Hızlı bir hareketle çalışan sırtüstü yatırılır, başı yatağın kenarından 20–30° aşağıda kalacak şekilde pozisyonlanır.	Vestibüler kanalların uyarılması sağlanır.
4	Göz hareketleri (nistagmus) 30 sn boyunca gözlenir.	Gözler açık kalmalı, nistagmus yönü (yukarı, aşağı, torsiyonel) not edilir.
5	Test tamamlanınca kişi yavaşça oturur pozisyona getirilir.	Dönme hissi veya mide bulantısı gözlenir.
6	Aynı işlem diğer taraf için tekrarlanır.	İki taraf arasında belirgin fark varsa pozitif kabul edilir

5. GÖZLEM VE KAYIT TABLOSU

Parametre	Sağ Taraf	Sol Taraf	Açıklama
Vertigo Hissi			“Var” veya “Yok” olarak işaretlenir.
Nistagmus Başlangıç Süresi			Baş pozisyonundan sonra saniye cinsinden ölçülür.
Nistagmus Süresi			Ortalama 5–30 sn arası sürer.
Nistagmus Yönü			Yukarı, aşağı, torsiyonel yön kaydedilir.
Şiddet (subjektif)			1: hafif – 2: orta – 3: şiddetli
Test Sonrası Dengesizlik			Duruşta salınım, göz kararması vb. not edilir

6. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Bulgular	Klinik Anlamı	Yorum
Nistagmus + Vertigo (aynı tarafta)	Pozitif Dix–Hallpike – Posterior kanal BPPV	Yüksekte çalışma uygun değildir; ileri tetkik gerekir.
Vertigo var, nistagmus yok	Psikojenik veya santral vertigo olasılığı	Nörolojik değerlendirme önerilir.
Nistagmus var, vertigo yok	Görsel vestibüler uyumsuzluk	Görsel ve postüral değerlendirme yapılmalı.
Her iki testte negatif	Normal vestibüler yanıt	Çalışan yüksekte çalışmaya aday olabilir.

7. YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Değerlendirme Alanı	Bulgular	İş Sağlığı Yorumu
Vestibüler Denge
Baş Hareketine Tolerans
Göz Odak Stabilitesi
Duruşta Denetim
Reaksiyon Süresi
Genel Uygunluk		“Uygun / Şartlı Uygun / Uygun Değil” seçeneklerinden biri işaretlenir.

8. GÜVENLİK VE İŞ SAĞLIĞI NOTLARI

Pozitif test sonucu alınan çalışanlar yükseklik, kapalı alan, hareketli platform veya denge gerektiren işlerde çalıştırılmamalıdır.
Çalışanın vertigo nedeni belirlenmeden yüksekliğe çıkması yasaktır.
Negatif test sonucu olsa dahi, tekrarlayan baş dönmesi, dengesizlik veya ani pozisyon değişikliklerinde rahatsızlık bildiren çalışanlar yeniden değerlendirilmeli.
Test sonrası bulantı veya baş dönmesi gelişen çalışanlar 15–20 dk gözlem altında tutulmalıdır.

9. GÖZLEM VE DEĞERLENDİRME NOTLARI

Tarih	Uygulayıcı Adı	Bulgular	Yorum / Notlar	İmza

10. SONUÇ VE KARAR

Sonuç	İş Sağlığı Değerlendirmesi
Negatif	Vestibüler yanıt normal. Yüksekte çalışma için engel yoktur.
Şartlı Uygun	Hafif vertigo veya kısa süreli nistagmus gözlenmiştir. Klinik takip ve gerekirse KBB / nöroloji değerlendirmesi önerilir.
Pozitif	Posterior kanal kaynaklı pozisyonel vertigo tespit edilmiştir. Yüksekte çalışma uygun değildir. Tedavi ve kontrol sonrası yeniden değerlendirme gerekir.

11. FORMU DOLDURAN

Ad Soyad	Görev	İmza

12. SON SÖZ – KLİNİK VE İŞ SAĞLIĞI YORUMU

Dix–Hallpike manevrası, yalnızca vestibüler kanal tutulumunu saptayan bir test değildir; aynı zamanda çalışanın postüral kontrol, denge stratejisi ve görsel-vestibüler koordinasyon becerisinin de dolaylı göstergesidir.
İşyeri ortamında özellikle yüksekte çalışanlar için bu testin değeri, dengesizliğe neden olabilecek iç kulak kökenli sorunları erken tespit etmesi açısından büyüktür.
Vertigo veya nistagmus gözlenen bir çalışanın bu durumu yalnızca “baş dönmesi” olarak değerlendirilmemeli; iş kazası riski ve düşme potansiyeli yüksek bir uyarı olarak kabul edilmelidir.

Kapsamlı bir iş sağlığı değerlendirmesinde, Dix–Hallpike sonucu;

Romberg, Unterberger, Past Pointing, Fukuda, Tandem Walk testleriyle birlikte yorumlanmalı,
Çalışanın vestibüler-propriyoseptif bütünlüğü dinamik postürografi veya denge platformu testleriyle desteklenmelidir.

Sonuçta, bu form yalnızca bir test kaydı değil; iş güvenliğini doğrudan etkileyen nöro-duyusal risklerin izlenebilir bir belgesidir.

Denge, insanın çevre ile güvenli etkileşimini sağlayan en karmaşık nörofizyolojik işlevlerden biridir. Günlük yaşamda çoğu zaman farkına varılmadan sürdürülen bu denge kontrolü, iş yaşamında –özellikle yüksekte, hareketli platformlarda, iskelelerde, vinç kabinlerinde veya gemi güvertelerinde çalışan bireyler için– hayati bir öneme sahiptir.
Dengenin korunması; vestibüler sistem (iç kulak), proprioseptif sistem (kas, eklem ve tendon algısı) ve görsel sistemin uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Bu üçlüden birinde meydana gelen bozukluk, kişinin postüral stabilitesini azaltır ve düşme riskini ciddi biçimde artırır.

Dix–Hallpike Manevrası, vestibüler sistemdeki yarım daire kanallarının, özellikle de posterior kanalın pozisyon değişikliklerine verdiği yanıtı ölçmek amacıyla geliştirilmiş, tıbbi geçerliliği yüksek bir değerlendirme yöntemidir. Klinik olarak, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısında temel testlerden biridir.
Ancak son yıllarda, bu manevra yalnızca hastalık tanısı koymak için değil; iş sağlığı değerlendirmelerinde vestibüler yanıtın bütünlüğünü anlamak amacıyla da kullanılmaktadır.

İşyerinde yükseklik, basınç değişimi, titreşim, yüksek hızda dönen makineler veya sürekli pozisyon değişimi gerektiren görevlerde çalışan bireylerin vestibüler sistemleri, günlük yaşam koşullarına göre çok daha yüksek stres altındadır. Bu nedenle, çalışma öncesi periyodik muayenelerde Dix–Hallpike testi, dengenin temel bileşenlerinden birinin fonksiyonel sağlamlığını objektif olarak ölçme fırsatı sunar.

Bu form, Dix–Hallpike manevrasının standartlaştırılmış biçimde uygulanmasını, gözlem bulgularının kayıt altına alınmasını ve sonuçların iş güvenliği açısından yorumlanmasını amaçlamaktadır.
Formun uygulanması sırasında elde edilen veriler, yalnızca vestibüler sistemdeki olası bir bozukluğun tespitiyle sınırlı kalmamalı; çalışanın yüksekten düşme, refleks yavaşlaması, baş pozisyonu değişiminde dengesizlik gibi risk faktörlerinin de belirlenmesine katkı sağlamalıdır.

İş sağlığı profesyonelleri için bu formun en önemli işlevi, biyolojik sistemler arası bütünlüğü gözlemlemektir. Vestibüler sistemin beyin sapı, serebellum ve proprioseptif ağlarla kurduğu hassas bağlantılar, bir çalışanın sadece “denge duruşunu” değil, aynı zamanda iş kazalarına karşı korunma kapasitesini de belirler.
Bu nedenle Dix–Hallpike Manevrası, tek başına bir klinik test değil, iş güvenliği kültürünün fizyolojik bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir.

Formun yapılandırılmış bölümleri —çalışan bilgileri, test öncesi hazırlık, uygulama adımları, gözlem alanları, puanlama tablosu ve sonuç değerlendirmesi—;
• Testin tekrarlanabilirliğini,
• Farklı hekim veya sağlık personeli tarafından standart gözlem yapılabilmesini,
• Bulguların objektif olarak kayıt altına alınmasını sağlar.

Sonuçların yorumlanması aşamasında, testte nistagmus ve vertigo varlığı yüksekte çalışmanın güvenliği açısından doğrudan uyarı kabul edilmelidir. Testin pozitif çıktığı çalışanlar, tedavi ve rehabilitasyon süreci tamamlanmadan yüksekte veya dengesiz zeminli ortamlarda görevlendirilmemelidir.
Negatif test sonucu ise, vestibüler bütünlüğün iş güvenliği açısından uygun olduğunu gösterir; ancak bu durum periyodik aralıklarla yeniden doğrulanmalıdır.

Bu formun uygulanmasıyla, işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları yalnızca bir tıbbi test sonucu elde etmezler; aynı zamanda çalışanın nörosensoriyel denge kapasitesine dair objektif bir veri tabanı oluştururlar. Bu veriler, iş kazası analizlerinde, rehabilitasyon planlamalarında ve yüksekte çalışma eğitimlerinde referans olarak kullanılabilir.

Sonuç olarak;
Dix–Hallpike Manevrası Uygulama ve Değerlendirme Formu, hem klinik doğruluğu hem de iş sağlığı açısından pratik uygulanabilirliğiyle, denge, güvenlik ve mesleki uygunluk değerlendirmelerinin bütüncül bir parçası olmayı hedeflemektedir.
Her bir kayıt, yalnızca bir test sonucu değil; aynı zamanda bir çalışanın güvenli yaşama ve çalışma hakkının bilimsel teminatıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #dix–hallpikemanevrası #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni3 Kasım 2025

3 Kasım 2025

Görme Bozuklukları ve Gözlük Kullanımının Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

1. Propriyosepsiyon

Propriyosepsiyon, vücudun uzayda nerede olduğunu, hangi kasın ne kadar gerildiğini ve hareketlerin koordinasyon düzeyini beyne bildiren “içsel konum duyusu”dur. Bu sistem; kas iğcikleri, tendon organları, eklem reseptörleri ve vestibüler yapıların sürekli olarak gönderdiği sinyallerin görsel ve işitsel girdilerle bütünleşmesiyle işler.
Görme sistemi, propriyoseptif döngünün “harici kalibrasyon” mekanizmasıdır — yani bedenin kendi konum algısını çevreden gelen görsel referanslarla sürekli karşılaştırır. Dolayısıyla, görme bozuklukları veya optik düzeltmeler (gözlük, lens, cerrahi müdahaleler) bu dengeyi doğrudan etkileyebilir.

2. Görme Bozukluklarının Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

2.1. Miyopi (Uzağı Görememe)

Miyop bireylerde uzak mesafedeki nesnelerin bulanık algılanması, uzaysal farkındalığın daralmasına neden olur.

Bu durum:

Derinlik algısının azalmasına,
Hareket eden nesnelerin hız ve yön tayininde zorluklara,
Özellikle yürürken veya yük taşırken çevresel engellerin yanlış tahmin edilmesine
yol açar.
Sonuçta, kişi vücudunun hareketlerini içsel duyularla değil, tahminle yönlendirmeye başlar. Bu da propriyoseptif hata payını artırır.

2.2. Hipermetropi (Yakını Görememe)

Hipermetrop bireyler özellikle yakın mesafe işlerde (okuma, montaj, makine göstergesi takibi) göz kaslarını fazla kullanır. Gözdeki sürekli akomodasyon (odaklanma çabası), oküloomotor kaslar ve boyun kasları arasında gerilim zinciri oluşturur.
Bu kas zincirindeki gerilim, boyun propriyoseptörlerinin sinyal doğruluğunu bozar. Boyun propriyoseptörleri, vücut-uzay oryantasyonunda önemli rol oynadığından, bu durum genel denge hissini zayıflatır.

2.3. Astigmatizma

Astigmatta kornea veya lens yüzeyinin düzensizliği, gelen ışığın retina üzerinde net bir odak oluşturmasını engeller. Görsel alanın farklı bölgelerinde netlik farkı oluştuğu için, bireyin beyninde “sabit olmayan bir çevresel harita” oluşur.
Bu sürekli mikrodüzeydeki görsel uyumsuzluk, beynin propriyoseptif sistemdeki güvenilirlik sıralamasını değiştirir: Görsel veriler az güvenilir hale geldiği için kişi daha çok kas ve eklem duyularına bağımlı olur — bu da koordinasyon bozukluklarını tetikleyebilir.

2.4. Strabismus (Göz Kayması) ve Binoküler Dengesizlik

Her iki gözün aynı noktaya odaklanamaması sonucu oluşan binoküler kaymalar, görsel-vestibüler entegrasyonu zayıflatır. Bu durumda:

Gözlerden biri baskın hale gelir (monoküler kompansasyon),
Denge, baş pozisyonu ve yön tayininde hatalar artar,
Vestibüler sistem propriyosepsiyonu “fazla düzeltme” eğilimiyle dengelemeye çalışır.
Bu kişilerde baş dönmesi, yürüme sırasında sapma veya yavaş postür değişimlerine adaptasyon güçlüğü sık görülür.

3. Gözlük Kullanımının Propriyoseptif Sisteme Etkileri

3.1. Yeni Gözlük Adaptasyon Süreci

Yeni reçeteli gözlükler özellikle ilk 1–3 gün içinde propriyoseptif sistemde “geçici kararsızlık” yaratır. Çünkü:

Görsel büyütme veya küçültme oranı (magnifikasyon) değişir,
Çevresel alanın kıvrımı (prizma etkisi) farklılaşır,
Beyin eski kas-eklem verilerini yeni görsel referansla eşleştirmekte zorlanır.

Örneğin, yüksek astigmatizmalı gözlüklerde zeminin eğik veya merdivenlerin kaykılmış algılanması, proprioseptif sistemin yeniden kalibrasyon sürecinin tipik göstergesidir.

3.2. Multifokal veya Progresif Camlar

Bu tip gözlüklerde farklı bölgeler farklı odak uzaklıklarına sahiptir. Baş ve göz hareketlerinin koordinasyonu bu nedenle değişir.
Progresif cam kullanıcıları ilk günlerde genellikle:

Baş döndürme refleksinde gecikme,
Boyun sertliği,
Hafif yön tayini bozukluğu
yaşarlar. Bu da servikal propriyoseptif algı ile görsel referans arasındaki senkronu geçici olarak bozar.

3.3. Yanlış Gözlük Kullanımı veya Eski Reçeteler

Yanlış derece veya hizasız cam merkezleri, sürekli mikrodüzeyde bir “optik stres” yaratır.

Bu stres:

Göz kaslarının tonus dengesini değiştirir,
Boyun kaslarında kompansatuar kasılmalara yol açar,
Bu da postüral propriyosepsiyonun sapmasına neden olur.

Bu tür kronik mikrostresler, özellikle ayakta uzun süre çalışan (örneğin çimento torbalama, forklift sürücüsü, operatör vb.) kişilerde bel-boyun ağrısı ve dengesizlik hissine dönüşebilir.

4. İş Sağlığı Bağlamında Sonuçlar ve Öneriler

Risk Faktörü	Propriyoseptif Etkisi	İş Ortamı Sonucu	Önerilen Önlem
Miyopi	Derinlik algısı azalır	Nesneye çarpma, dengesiz taşıma	Aydınlatma optimizasyonu, mesafe belirteçleri
Astigmat	Görsel alan bozukluğu	Basamak, platform hatası	Gözlük uyum sürecinde görev değişimi
Progresif gözlük	Görsel-fiziksel senkron kaybı	Baş dönmesi, postüral dengesizlik	Eğitimli adaptasyon süreci, deneme alanı
Eski gözlük kullanımı	Kas tonusu asimetrisi	Boyun ve sırt yorgunluğu	Periyodik göz muayenesi
Strabismus	Görsel-vestibüler entegrasyon bozuk	Baş pozisyon hataları	Rehabilitasyon desteği, egzersiz

5. Sonuç

Görme sistemi propriyosepsiyonun “görsel kalibratörü”dür. Görsel bozukluklar veya optik düzeltmelerdeki değişimler, vücudun uzaydaki konum hissini doğrudan etkiler.
Bu nedenle propriyoseptif performansın değerlendirildiği her durumda (denge testleri, refleks ölçümleri, postür analizi vb.) katılımcının görsel durumu, gözlük kullanımı ve adaptasyon süresi mutlaka kayıt altına alınmalıdır.

Ayrıca çimento fabrikası, tersane, demir-çelik fabrikaları veya endüstriyel alanlarda çalışan bireylerde propriyoseptif güvenliğin sağlanması için:

Gözlük değişimi sonrası 1–2 günlük adaptasyon izni,
Görme ve denge testlerinin birlikte yapılması,
Aydınlatma – zemin kontrast optimizasyonu
önemli koruyucu uygulamalardır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni3 Kasım 2025

3 Kasım 2025

İşletmelerin Deprem Riskine Karşı İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri – I (Yasal ve Organizasyonel Tedbirler)

İşletmelerin Deprem Riskine Karşı İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri yazımın – çalışmamın birinci bölümünü değerlendirmenize sunuyorum…

Türkiye aktif fay hatları üzerinde yer alması nedeniyle yüksek deprem riski taşıyan bir ülke. Bu nedenle, ülkemizdeki işletmelerin iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kapsamında deprem öncesi, sırası ve sonrası alınması gereken önleyici ve koruyucu tedbirleri çok ayrıntılı şekilde uygulaması hayati önem taşır.

Aşağıda işletmelerin İSG perspektifiyle almaları gereken ayrıntılı deprem tedbirleri, yasal yükümlülükler, eğitim, altyapı, acil durum planlaması ve personel yönetimi gibi başlıklar altında detaylandırılmıştır:

🏛️ 🏛️ 🏛️

1. Yasal ve Organizasyonel Tedbirler

✔️ 1.1. Yasal Uyum

🏛️ 1.1.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Bu yasa, Türkiye’de tüm kamu ve özel sektör işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili yükümlülükleri tanımlar.

İşverene düşen yükümlülükler:

Risk değerlendirmesi yapmak (Madde 10)
Acil durum planı hazırlamak (Madde 11)
İlk yardım, yangınla mücadele, tahliye ve benzeri acil durum organizasyonunu kurmak
Çalışanları bilgilendirmek ve eğitmek (Madde 16)
İş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak (işyeri hekimi ve İş Güvenliği uzmanı görevlendirmek)

🛑 Deprem, doğrudan “acil durum” olarak tanımlandığı için işverenin tüm bu önlemleri alma zorunluluğu vardır.

📄 📄 📄

1.1.2. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği

Binaların yapısal güvenliği, tahliye yolları, toplanma alanları, acil aydınlatma ve yönlendirme sistemleri gibi konular düzenlenir.
Deprem bölgesindeki işletmeler, yapı ruhsatlarının ve kullanım izinlerinin bu yönetmeliğe uygun olmasına dikkat etmelidir.

🧯 🧯 🧯

1.1.3. Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik

Deprem, yangın, gaz kaçağı, kimyasal sızıntı gibi durumları kapsar.

Bu yönetmeliğe göre:

Deprem riskine özgü acil durum eylem planı hazırlanmalı,
Acil durum ekipleri kurulmalı (ilkyardım, arama-kurtarma, yangın),
Yılda en az bir kez tatbikat yapılmalı,
Planlar ve görevlendirmeler yazılı olarak belgelenmeli.

🏗️ 🏗️ 🏗️

1.1.4. Deprem Yönetmeliği (Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Ekleri)

İşyeri binaları ve eklentileri için:

Deprem dayanıklılığı raporu istenebilir.
Riskli yapıların tespiti ve güçlendirilmesi gerekir.
İzmir gibi 1. derece deprem bölgelerinde, bu raporların olmaması ağır idari ve cezai sorumluluklara neden olabilir.

📌 📌 📌

1.1.5. İşyeri Tehlike Sınıfı ve İSG Profesyoneli Atamaları

Az Tehlikeli, Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm işletmelerde yönetmeliğe uygun sınıfta (C-B-A) İş Güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi görevlendirilmesi yasal zorunluluktur.
Bu profesyonellerin görev tanımları içinde doğal afetlere hazırlık da bulunur.

📋 📋 📋

1.1.6. İşyeri Risk Değerlendirme Yönetmeliği

İşverenin, faaliyet alanı ve bölgesine göre doğal afetleri (örneğin deprem) risk etkeni olarak değerlendirmesi zorunludur.

Risk Değerlendirmesinde aşağıdakiler yer almalıdır:

Yapı güvenliği
Deprem sırasında devrilme/çökme riski olan ekipmanlar
Elektrik-gaz-patlama riskleri
Tahliye süreleri
Toplanma alanlarının erişilebilirliği
Engelli çalışanların durumu

🧾 🧾 🧾

1.1.7. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Yönetmeliği

İşyerinin bulunduğu binanın depreme dayanıklı olması gereklidir.
Belediyeler ruhsat vermeden önce bu uygunluğu teknik raporlarla denetleyebilir.

🧑‍⚖️ 🧑‍⚖️ 🧑‍⚖️

1.1.8. Yasal Sorumluluklar ve Cezai Yaptırımlar

Deprem sonrası yaşanacak iş kazalarında veya can kaybında, alınmayan önlemler belgelenirse:
- İşveren hakkında TCK 85 (taksirle yaralama) ve TCK 81 (taksirle ölüm) hükümleri uygulanabilir.
- SGK’ya bildirilmeyen risk değerlendirmesi ve planlar varsa, idari para cezaları uygulanır.

📈 📈 📈

1.1.9. İSG Kayıt ve Belgelendirme Yükümlülükleri

Deprem tatbikatları, eğitimler, ekip görevlendirmeleri, plan ve raporlar kayıt altına alınmalı.
Denetimlerde sunulmak üzere iş güvenliği dosyasında saklanmalı.

📊 📊 📊

1.1.10. Yasal Uyumun Kurumsal Faydaları

Denetimlerde “hazırlıklı işletme” puanı alarak prestij sağlar.
Afet sonrası iş sürekliliği sağlar.
Çalışanların güven duygusunu artırır, moral motivasyonu yükseltir.
SGK ve yargı süreçlerinde cezai yükümlülüklerden korur.

✔️ 1.2. İSG Kurulunun Deprem Riskine Karşı Görevleri

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kurulu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik kapsamında kurulması zorunlu olan ve işyerinde İSG faaliyetlerinin planlanmasını, denetlenmesini ve iyileştirilmesini sağlayan yasal bir organdır.

1.2.1. Deprem Risk Analizi ve Acil Durum Planlamasına Katkı Sağlamak

Deprem riskiyle ilgili risk değerlendirmesi çalışmasının yapılmasını sağlar.
Depreme özgü acil durum planlarının (tahliye, toplanma alanı, acil ekip görevleri) hazırlanmasını denetler.
Binaların statik yapı analizleri yapılıyor mu diye kontrol eder; gerekli görülen takviye ve güçlendirme önerilerini gündeme taşır.

📌 📌 📌

1.2.2. Deprem Acil Durum Eylem Planlarının Oluşturulması

İşyerinde görevli acil durum ekiplerinin belirlenmesini sağlar (yangın, ilkyardım, kurtarma, tahliye).
Acil durum senaryolarının içine deprem özel senaryolarını dahil eder.
Toplanma alanları ile ilgili yönlendirme levhaları, ulaşım yolları, aydınlatmalar, tahliye rotalarının sürekli kontrolünü sağlar.

🎗️ 🎗️ 🎗️

1.2.3. Eğitim ve Farkındalık Faaliyetleri Yürütmek

Tüm çalışanlara yönelik deprem farkındalık eğitimleri verilmesini sağlar.
- Güvenli davranışlar (çök-kapan-tutun),
- Bina içinde güvenli alanların seçimi,
- Deprem anı ve sonrası yapılacaklar.
Acil durum ekipleri için özel, uygulamalı tatbikatlar ve görev tanımlı eğitimlerin periyodik olarak yapılmasını organize eder.

🧯 🧯 🧯

1.2.4. Deprem Tatbikatlarını Planlamak ve İzlemek

En az yılda bir kez deprem tatbikatı yapılmasını önerir ve takip eder.
Tatbikat sonrası gözlemlerle iyileştirme önerileri geliştirir.
Toplanma alanına varış süresi, panik seviyesi, tahliye sırasındaki aksaklıklar gibi konuları raporlar.

👀 👀 👀

1.2.5. Yapısal ve Yapısal Olmayan Tehlikelerin Belirlenmesini Sağlamak

Binada devrilebilecek makineler, raflar, panolar, cam yüzeyler gibi yapısal olmayan tehlikeleri tespit ettirir.
Sabitleme, koruma bariyeri, raf sabitleyici, yangın önleyici sistem kontrolü gibi teknik önlemleri gündeme alır.
Asma tavan, aydınlatma elemanları, elektrik panoları gibi düşme riski olan parçaların kontrolünü düzenli hale getirir.

🔥 🔥 🔥

1.2.6. Deprem Sonrası Müdahale Planlarını Geliştirmek

Deprem sonrası iletişim zinciri, görev dağılımı, ilk müdahale ve hasar tespit görevlerinin tanımlanmasını sağlar.
İlk yardım dolaplarının, arama kurtarma malzemelerinin düzenli kontrol edilmesini gündeme alır.
Deprem sonrası personel yoklaması, yaralı ve kayıp tespiti gibi prosedürleri içeren yazılı planları oluşturur.

🎯 🎯 🎯

1.2.7. Depremle İlgili Malzeme, Ekipman ve Altyapı Kontrolünü Denetlemek

Acil durum çantaları, el fenerleri, megafonlar, telsizler, çadırlar ve içme suyu gibi malzemelerin işyerinde bulunup bulunmadığını denetler.
Bu malzemelerin erişilebilir, düzenli ve çalışanlarca bilinir olmasını sağlar.
Jeneratörlerin, acil aydınlatmaların, yangın sistemlerinin ve asansörlerin deprem anında otomatik kapanma sistemlerinin kontrolünü takip eder.

🏵️ 🏵️ 🏵️

1.2.8. İş Sürekliliği Planlamasında Destek Sağlamak

İşletmenin deprem sonrası ne kadar sürede faaliyet gösterebileceğiyle ilgili analizlerin yapılmasını önerir.
Kritik üretim süreçlerinin yedeklenmesi, veri yedekleme, uzaktan erişim sistemleri gibi iş sürekliliği adımlarının planlanmasını destekler.
Çalışanların psikolojik etkilenmelerine karşı destek sistemleri kurulmasını önerir (psikolojik ilk yardım gibi).

♟️ ♟️ ♟️

1.2.9. Kurumsal Sorumluluk ve Yasal Uyum Takibi

İşverenin 6331 sayılı kanun kapsamında deprem riskine karşı yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini izler.
Belediyelerden veya yapı denetim firmalarından alınması gereken risk raporları, zemin etütleri ve bina güvenlik belgeleri konularında hatırlatmalar yapar.
Yılda en az bir kez kurula özel olarak “deprem hazırlıkları gündemiyle” toplanılmasını önerir.

🔆 🔆 🔆

1.2.10. Çalışanların Katılımını ve Geri Bildirimini Sağlamak

Çalışanlardan gelen depremle ilgili tehlike bildirimlerini değerlendirir.
Binalarda hissedilen sarsıntılar, çatlak gözlemleri gibi konularda çalışanların gözlemlerini kayıt altına aldırır.
Depremle ilgili anketler, öneri kutuları, kurum içi eğitim forumları düzenlenmesini destekler.

🎯 🎯 🎯

Kurulun Deprem Görevlerini Sürdürmek İçin Ek Araçlar

📊 Aylık Deprem Takip Çizelgesi (önlemler ve kontroller için)
🗂️ Acil Durum Görev Kartları (kişiye özel sorumluluk dağılımları)
📷 Görsel Risk Haritaları (riskli alanların işaretlendiği planlar)
📋 Tatbikat Gözlem ve Değerlendirme Formları
📚 Eğitim Kayıt Defteri (katılım, süre, içerik takibi)

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İşyerinde Deprem Güvenliği https://www.acgov.org/cao/rmu/programs/safety/topics/earthquakes.htm

⭐️⭐️ OSHA İşyerleri için Acil Durum Hazırlığı ve Afet Güvenliği Rehberi https://www.oshaeducationcenter.com/emergency-disaster-safety-guide/

⭐️⭐️ OSHA Deprem Hazırlığı ve Müdahale. https://www.osha.gov/earthquakes/preparedness

⭐️⭐️ OSHA Deprem Rehberi. https://www.osha.gov/emergency-preparedness/guides/earthquakes#:~:text=What%20can%20I%20do%20to,likely%20you%20will%20be%20injured.

⭐️⭐️ Deprem Öncesinde, Sırasında ve Sonrasında Ne Yapmalıyım? https://www.mtu.edu/geo/community/seismology/learn/earthquake-take-action/

⭐️⭐️ OSHA’nın Acil Durum Hazırlığı ve Müdahalesindeki Rolü: Krizde Çalışanları Koruma https://udshealth.com/blog/osha-emergency-preparedness-response-guide/

⭐️⭐️ Deprem https://ehs.stanford.edu/manual/emergency-response-guidelines/earthquake

⭐️⭐️ Deprem Hazırlığı https://www.caloes.ca.gov/office-of-the-director/operations/planning-preparedness-prevention/seismic-hazards/earthquake-preparedness/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği3 Kasım 2025

2 Kasım 2025

Parlayan Gökyüzü İksiri Masalı – Küçük Gençlere

Selamlar, genç maceracılar! Ben Sihirli Profesör, bilgelik ve mucizelerin büyücüsüyüm, ve şimdi size gizemli gece gökyüzü altında bir masal anlatacağım!

Pazar sabaha karşı 03:39, ve dışarıda derin, rüya gibi bir sessizlik var. Gökyüzü, sanki geniş bir kadife pelerin gibi masmavi ve kapkaranlık, binlerce parlayan yıldızla süslenmiş, adeta altın tozu serpilmiş gibi! Ay yüksekte, yuvarlak ve parlak, gümüş ışıklarıyla ağaç tepelerinde dans ediyor ve kulak verenlere sırlar fısıldıyor. Bugün bu masal sizinle burada canlanacak. Bu büyülü dünyaya benimle adım atmaya hazır mısınız?

Köyün kalbinde, her gün elleriyle ve yürekleriyle çalışan cesur kahramanlar yaşıyordu—çiftçiler, inşaatçılar ve zanaatkârlar. Onlar bu toprakların en güçlüleriydi; ağır taşları kaldırıyor, tarlaları ekiyor ve dünyayı şekillendiriyorlardı. Ama bir gün, yedikleri yiyeceklerle ve yukarıdaki parlayan gökyüzüyle bağlantılı tuhaf bir sihir bedenlerinde uyanmaya başladı. Gelin, onların hikayesini dinleyelim ve bu yolculukta bilimle dolu bir mucizeyi keşfedelim!

Bir sabah, köy hasat bayramı için büyük bir şölen düzenledi. Masalar lezzetli yiyeceklerle dolup taşıyordu—kabarık ekmekler, baldan yapılmış tatlı kekler, sulu meyveler, ve köpüren, minik büyü iksirleri gibi içecekler. Köyün çocukları, meraklı kız Ece ve akıllı arkadaşı Mert, kahkahalar atarak tabaklarını doldurdu. “Yiyin, gençler!” diye seslendi Sihirli Profesör, yıldız ışığıyla bir girdap içinde belirerek, gümüş sakalı parıldıyordu. “Ama bakalım ne olacak!”

Ece sıcak bir ekmek lokmasını ısırdığında, Sihirli Profesör asasını salladı ve gözlerinin önünde minik bir büyü sahnesi belirdi. “Yakından bak!” dedi, gözleri parlayarak. Ekmek, havada dans eden altın rengi kırıntılara dönüştü. “Bu ekmek, karbonhidrat denen özel bir enerji yiyeceğinden yapılmış!” diye açıkladı. “Çiğnediğinde, ağzın onu küçük parçalara ayırır ve sonra—poff!—vücudun onu bir yolculuğa çıkarır!”

Ece’nin midesinde, karbonhidrat enzimlerin—küçük mutfak şefleri gibi çalışan sihirli yardımcılar—sayesinde parçalanmaya başladı. Bu şefler karbonhidratı, kaslarını, beynini ve her maceranı güçlendiren glukoz denen minik şeker parçalarına doğradı. “Glukoz, bedeninin makinelerini çalıştırmak için kullandığın parlak madeni paralar gibi!” diye güldü Profesör. Mert heyecanla sordu: “Peki, bu paralar nereye gidiyor?” Profesör, “Kaslarına, beynine, her yerine!” diye yanıtladı. “Ama fazla parayı kontrol etmezsek, bir sorun çıkabilir!”

Şölenin keyfi sürerken, köy kahramanları tatlılara doymadı. Bal kekleri üst üste yendi, köpüklü içecekler bardak bardak içildi. Birkaç gün sonra, kahramanlar yavaşlamaya başladı. İnşaatçı Ali Amca taşları zor kaldırıyordu, çiftçi Ayşe Teyze tarlada nefes nefese kalıyordu. “Ne oluyor?” diye merak etti Ece. Sihirli Profesör asasını salladı ve önlerinde parıldayan bir görüntü belirdi—içinde hemoglobin denen cesur bir kuryeyle birlikte minik bir kırmızı kan hücresi. Hemoglobin, akciğerlerden oksijeni taşıyan bir kahramandı.

Ama fazla glukoz kana dolunca, glukoz hemoglobine bal gibi yapışarak HbA1c yarattı. “Hemoglobini bir uçurtma gibi düşün,” dedi Profesör. “Fazla bal olunca uçamaz!” HbA1c seviyeleri yükseldikçe, kahramanların kaslarına oksijen ulaşması zorlaştı. Ece şaşkınlıkla sordu: “Bu onların nefes alamayacağı anlamına mı geliyor?” Profesör gülümsedi: “Hayır, ama kasları yorulur, tıpkı ağır bir çantayla koşmak gibi!”

HbA1c’nin yükselişiyle köyde gölgeli bir büyü başladı. Ali Amca, bir gün büyük bir taşı kaldırırken kollarında ağrı hissetti ve taş yere düştü. Ayşe Teyze, tarlayı sürmeye çalışırken bacakları titredi. Mert, “Bu bir lanet mi?” diye sordu. Sihirli Profesör, kahramanların kaslarını minik atölyeler gibi gösterdi. “Oksijen olmadan, bu atölyeler kapanır,” dedi. Bu eksiklik şunlara yol açtı:

Hızlı Yorgunluk: Kahramanlar kısa sürede tükeniyordu, tag oynayıp bir turda durmak gibi.
Kas Ağrıları: Bacaklar ve kollar kramplıyordu, gremlinler çimdikliyormuş gibi.
Azalan Güç: Ağır yükler zorlaştı, dağları kaşıkla taşımak gibi.
Dikkat Dağılması: Yorulunca aletler düşebiliyordu, tehlikeli işlerde risk artıyordu.

Profesör, “Bu büyüyü bozabiliriz,” dedi ve gökyüzü daha gizemli bir hal aldı.

Ece ve Mert, kahramanlara yardım etmeye karar verdi. Profesöre sordular: “Bunu nasıl düzeltebiliriz?” Büyücü, onları parlayan bir bahçeye götürdü; havuçlar, elmalar ve tam tahıllar büyüyordu. “Glukozu dengelemek önemli,” dedi. “Fazla tatlı, iksire fazla sim dökmek gibi!” Sebzeler, işlenmemiş tahıllar glukozu yavaşça veriyordu, egzersiz ise bunu kullanıyordu. Kahramanlar bu tavsiyeyi uyguladı; Ali Amca yulaflı kahvaltı, Ayşe Teyze yürüyüş yaptı. Yavaşça güçleri geri geldi.

Ali Amca bir gün, “Taşları yine kaldıramıyorum,” dedi. Ece ve Mert, Profesörle bir plan yaptı. “Bir denge bulmalıyız!” dedi Profesör ve bir bulmaca sundu: “Hangi yiyecek glukozu yavaş verir?” Çocuklar ekşi elma ve tam buğday ekmeğini seçti. Ali bunları yedi ve ertesi gün taşı kolayca kaldırdı. “Sihir bu!” diye güldü.

Ayşe Teyze, tarlayı sürmekte zorlanıyordu. Mert, “Hareket edelim!” dedi ve Profesör bir oyun önerdi: Tarlada zıplama yarışı! Ayşe zıpladı, terledi ve glukozunu kullandı. Ertesi gün tarlası daha hızlı bitti. “Bu bir büyü!” dedi şaşkınlıkla.

Bir gece, yıldızlar parladı ve ay ışığı şelale gibi aktı. Profesör, “Bu Gökyüzü İksiri,” dedi. Işık kahramanlara dokundu, kaslarını güçlendirdi. Köy bir festival düzenledi; şarkılar, danslar ve sağlıklı yiyecekler vardı. Kahramanlar dinç uyandı, köy mutlulukla doldu.

Profesör, çocuklara döndü: “Bedeniniz bir büyü toprağıdır. Glukozu dengede tutun, oksijen aksın!” Ece ve Mert, “Biz de kahraman olabilir miyiz?” diye sordu. “Elbette,” dedi Profesör, “sağlıklı beslenip hareket ederek!” Gece gökyüzü onlara göz kırptı, masal sonsuza dek sürdü.

Aşağıda sizin için hikayemizin ingilizcesi de mevcut…. İyi okumalar

The Glittering Sky Potion Tale

Hello, young adventurers! I am the Magical Professor, a wizard of wisdom and wonders, and today I’ll tell you a magical tale under the mysterious night sky! It’s just past midnight—let’s say 3:39 AM—and outside, there’s a deep, dreamy silence. The sky is like a huge, velvety blanket, dark blue and sprinkled with thousands of twinkling stars that look like golden dust scattered by a playful wind! The moon hangs high, round and bright, casting a soft silver glow that dances on the treetops and whispers secrets to those who listen. It’s Sunday, let this tale come alive with you! Are you ready to step into this enchanted world with me?

Deep in the heart of a lively village lived brave heroes—farmers, builders, and craftspeople—who worked with their hands and hearts every day. They were the strongest in the land, lifting heavy stones, planting fields, and shaping the world with their mighty muscles. But one day, a strange magic began to stir in their bodies, linked to the food they ate and the glittering sky above. Come, let’s dive into their story and discover a miracle filled with science along the way!

The Adventure Begins with a Magical Feast

One sunny morning, the village held a grand feast to celebrate the harvest. Tables were piled high with delicious treats—fluffy bread, sweet honey cakes, juicy fruits, and fizzy drinks that bubbled like tiny magic potions. The village children, curious Ece and her clever friend Mert, laughed as they filled their plates. “Eat up, young ones!” called the Magical Professor, appearing in a swirl of starlight, his silver beard sparkling. “But let’s see what happens!”

As Ece took a bite of warm bread, the Magical Professor waved his wand, and a tiny magical scene popped up before her eyes. “Look closely!” he said with a twinkle. The bread turned into a flurry of golden crumbs dancing in the air. “This bread is made of something called carbohydrates—a special energy food!” he explained. “When you chew it, your mouth breaks it into tiny pieces, and then—poof!—your body sends it on a journey!”

Inside Ece’s tummy, the carbohydrates started to break apart, thanks to tiny magical helpers called enzymes—little kitchen chefs at work! These chefs chopped the carbohydrates into small sugar bits called glucose, the fuel that powers your muscles, brain, and every adventure you go on! “Glucose is like the shiny coins you use to run your body’s machines!” the Professor chuckled. Mert asked excitedly, “So where do these coins go?” The Professor replied, “To your muscles, your brain, everywhere! But if we don’t control the extra coins, trouble might start!”

The Glittering Sky Potion and the HbA1c Mystery

While the feast was in full swing, the village heroes couldn’t get enough of the sweets. They stacked honey cakes high and gulped down fizzy drinks by the glass. A few days later, the heroes began to slow down. Builder Uncle Ali struggled to lift stones, and Farmer Aunt Ayşe was out of breath in the fields. “What’s happening?” wondered Ece. The Magical Professor waved his wand again, and a shimmering image appeared—a tiny red blood cell with a brave courier inside called hemoglobin, which carries oxygen (the air that keeps you strong) from your lungs to every part of your body.

But when too much glucose flooded their blood, something strange happened. The glucose stuck to hemoglobin like sticky honey, creating what we call HbA1c. “Think of hemoglobin like a kite flying high with oxygen,” said the Professor. “But with too much honey—oops, glucose—it can’t fly as well!” As HbA1c levels rose because the heroes ate too many sweets without balancing them, it became harder for oxygen to reach their muscles. Ece asked in surprise, “Does that mean they can’t breathe?” The Professor smiled, “Not exactly, but their muscles get tired, like running with a heavy backpack!”

The Shadow of the Oxygen Spell

As HbA1c levels crept up in the heroes’ blood, a shadowy spell began to affect the village. One day, Uncle Ali felt a sharp pain in his arms while lifting a big stone, and it crashed to the ground. Aunt Ayşe’s legs trembled as she tried to plow the field. “Is this a curse?” asked Mert, his eyes wide. The Magical Professor conjured a vision of the heroes’ muscles, like tiny workshops needing oxygen to keep their fires burning. “Without enough oxygen,” he explained, “these workshops slow down.” This oxygen shortage caused:

Quick Fatigue: The heroes felt exhausted after just a short time, like stopping tag after one round because you’re out of breath!
Muscle Aches: Their legs and arms cramped, as if tiny gremlins were pinching them. Ouch!
Less Strength: Lifting heavy loads became tougher, like trying to move a mountain with a spoon.
Tricky Focus: Tiredness made them clumsy, and they might drop tools, which could be dangerous when working high up or with big machines.

The Professor said, “We can break this spell,” and the sky above turned even more mysterious.

The Heroes’ Quest for Balance

Ece and Mert decided to help their village heroes. They asked the Magical Professor, “How can we fix this oxygen spell?” The wise wizard smiled and led them to a glowing garden where magical plants grew—carrots, apples, and whole grains that shimmered with health. “The key,” he said, “is to balance the glucose with the right foods and movements!”

He explained that eating too many sweets was like pouring too much glitter into a potion—it sparkled at first but soon made a mess. Instead, they needed foods that released glucose slowly, like a steady stream of magic. “Try fruits and veggies,” he suggested. “They’re like little energy spells that last all day!” Exercise was a powerful charm too—running, jumping, or even dancing helped the body use glucose wisely, keeping HbA1c from sticking to hemoglobin like unwanted glue.

The heroes took this advice to heart. Uncle Ali started his days with hearty oatmeal and fresh apples, while Aunt Ayşe took short walks to stretch her legs. Slowly, the shadowy spell lifted. Their muscles felt stronger, and they could work longer without tiring. The Magical Professor beamed, “See? A little balance goes a long way!”

Uncle Ali’s Stone Challenge

One day, Uncle Ali sighed, “I still can’t lift those stones.” Ece and Mert teamed up with the Professor to make a plan. “We need to find balance!” said the Professor, presenting a puzzle: “Which food gives glucose slowly?” The children picked apples and whole wheat bread. Uncle Ali ate them and, the next day, lifted the stone with ease. “This is magic!” he laughed.

Aunt Ayşe’s Field Race

Aunt Ayşe struggled to plow her field. Mert said, “Let’s move!” and the Professor suggested a game: a jumping race in the field! Ayşe jumped, sweated, and used up her glucose. The next day, she finished her field work faster. “This feels like magic!” she said in amazement.

The Night Sky’s Gift

One night, as the village slept under the starry sky, a miraculous event unfolded. The stars glowed brighter, and moonlight poured down like a waterfall, touching the resting heroes. The Magical Professor appeared, his robe glittering with golden stars. “This is the Glittering Sky Potion,” he declared. “It’s nature’s way of reminding you to care for your bodies. When you balance your food and move every day, your hemoglobin kites can fly high again, carrying oxygen to every corner of your kingdom!”

Ece and Mert watched in awe as the starlight wove a protective spell around the village. The heroes woke up refreshed, their strength renewed. The village held a festival with songs, dances, and healthy treats. Everyone felt happy and strong, and the village buzzed with joy.

The Moral of the Magic

The Magical Professor turned to the children. “Your body is a magical land, and you are its guardians. Keep your glucose balanced, and let oxygen flow like a river of light!” Ece and Mert asked, “Can we be heroes too?” “Of course,” said the Professor, “by eating healthy and staying active!” The night sky winked at them, promising that with a little care, they could be heroes in their own tale. And so, the story lived on forever under the glittering stars!

r. Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Yukarıda yer alan hikaye firmalarımız Tetkik OSGB – Tetkik Danışmanlık tarafından sosyal sorumluluğumuz olan çocuklarımızı bilgilendirmek, okumaya, çalışmaya, doğal hayata heveslendirmek ülkemize ve geleceğimize yararlı bireyler olabilmelerine katkı sağlamak maksadı ile yayınlanmıştır.

Dr Mustafa KEBAT

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz. Varsa hatalarımızı bildirmeniz daha faydalı olmamıza desteğiniz bizim için çok değerli.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni2 Kasım 2025

2 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Past Ponting Testi – Propriyosepsiyon

PAST POINTING TESTİ: DENGE, VESTİBÜLER FONKSİYON VE YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

İş sağlığı ve güvenliği açısından, yüksekte çalışan bireylerin denge, koordinasyon ve vestibüler sistem fonksiyonlarının doğru şekilde değerlendirilmesi, ölümcül kazaları önlemenin en etkin yollarından biridir. İnsan dengesini sağlayan üç temel sistem — vestibüler sistem, propriyosepsiyon ve görsel sistem — birlikte çalışarak bedenin uzaydaki konumunu kontrol eder. Bu sistemlerden birindeki aksama, özellikle yüksek irtifada veya dar yüzeylerde çalışan işçilerde ciddi düşme risklerine yol açabilir.

Bu üçlü denge sisteminin klinik değerlendirmesinde Past Pointing Testi (Hata Noktalama Testi) önemli bir yer tutar. Özellikle vestibüler nükleus, serebellar bağlantılar ve propriyoseptif geri bildirim mekanizmalarının entegrasyonunu test eder.

Past Pointing Testi, vestibüler sistemin baş hareketlerine ve uzay algısına karşı verdiği motor yanıtların doğruluğunu değerlendirir. Başka bir deyişle, kişi elini hedefe doğru yönlendirirken hedefi “ıska geçiyorsa”, bu durum vestibüler sistem veya beyincik kaynaklı bir koordinasyon bozukluğunu gösterir.

Bu yazıda Past Pointing Testi’nin:

Fizyolojik temelleri,
Adım adım uygulama protokolü,
Örnek uygulamaları,
Yüksekte çalışma yapan kişilerde değerlendirilme biçimi ve sonuç yorumlama ilkeleri,
İş sağlığı ve güvenliği açısından anlamı

bilimsel temelde ve saha pratiğine uyarlanmış biçimde ele alınmıştır.

Past Pointing Testinin Fizyolojik Temelleri

Vestibüler Sistem ve Uzay Algısı

Vestibüler sistem, iç kulakta yer alan yarım daire kanalları ve otolit organları (utrikül ve sakkül) aracılığıyla başın konumunu, hızını ve ivmesini algılar. Bu bilgiler beyin sapı ve beyinciğe iletilir.

Bu sistemin görevi, baş hareketleriyle göz ve kas sistemleri arasında dengeleyici refleksleri başlatmaktır. Eğer vestibüler sistem bozulursa, kişi uzaydaki konumunu doğru algılayamaz; elini veya vücudunu yanlış yöne hareket ettirir.

Past Pointing Testi tam olarak bu noktada devreye girer. Test, vestibüler sistemden beyin sapına ve beyincik korteksine giden sinyallerin doğruluğunu ve simetrisini değerlendirir.

Serebellumun Rolü

Serebellum (beyincik), hareketlerin inceliğini ve zamanlamasını kontrol eder. Vestibüler sistemden gelen verileri motor korteksin komutlarıyla karşılaştırır. Eğer bir hata varsa, beyincik düzeltici sinyaller üretir.

Past Pointing Testi sırasında kişi hedefe ulaşmaya çalışırken, beyincik – vestibüler çekirdek – propriyoseptif geri bildirim döngüsü aktif olarak test edilir.

Propriyosepsiyon ve Görsel Katkı

Propriyoseptif sistem kaslar, tendonlar ve eklemlerden bilgi toplar; vücudun konumunu “gözler kapalıyken bile” fark etmemizi sağlar.

Bu nedenle test, gözler açık ve kapalı olarak yapılır:

Gözler açıkken görsel sistem hataları telafi eder.
Gözler kapalıyken vestibüler ve propriyoseptif sistemin saf fonksiyonu değerlendirilir.

Testin Uygulanışı – Klinik Protokol

Test Ortamı ve Hazırlık

Oda sessiz, iyi aydınlatılmış ve sabit bir referans noktası olmalıdır.
Katılımcı oturur pozisyonda, sırtı dik şekilde konumlandırılır.
Uygulayıcı (örneğin işyeri hekimi veya fizyoterapist) karşısında oturur.
Katılımcının iki kolu omuz hizasında uzatılır, ellerin işaret parmakları karşılıklı olacak şekilde hizalanır.

Gözler Açık Aşaması

Katılımcı ve uygulayıcı işaret parmaklarını birbirine değdirir.
Ardından kollar yanlara indirilir ve tekrar yukarı kaldırılarak hedef parmağa dokunması istenir.
Bu işlem birkaç kez tekrarlanır.
Bu aşamada genellikle sapma görülmez; görsel sistem hata düzeltir.

Gözler Kapalı Aşaması

Katılımcının gözleri kapatılır.
Aynı hareket dizisi tekrarlanır: eller yana indirilir ve hedef parmağa dokunması istenir.
Eğer kişi hedefi kaçırırsa (“past pointing” yaparsa), sapmanın yönü ve miktarı kaydedilir.

Testin Modifikasyonları

Başın Dönmesiyle Uygulama: Baş hafifçe bir yöne (örneğin sağa 30°) çevrilir ve test tekrarlanır. Vestibüler sistemdeki asimetrik aktivasyonun etkisi bu şekilde gözlenebilir.
Ayakta Durarak Uygulama: Propriyoseptif yük artar; denge testiyle entegre edilir.
Dinamik Versiyon: Katılımcı gözleri kapalıyken başını hafifçe hareket ettirir, bu sırada hedefi bulması istenir.

Sonuçların Değerlendirilmesi

Normal Sonuç

Gözler açık ve kapalıyken hedef doğru bulunur.
Sapma < 2 cm’dir.
Baş döndürülse bile hedef tutturulur.
Bu durumda vestibüler ve propriyoseptif sistemler dengeli çalışmaktadır.

Patolojik Sonuç

Gözler kapalıyken hedefin sapması > 5 cm’dir.
Sapma sürekli aynı yöne oluyorsa tek taraflı vestibüler disfonksiyon düşünülür.
Sapma yönü, genellikle hipofonksiyon gösteren vestibüler labirentin bulunduğu tarafa doğrudur.
Rastgele veya geniş sapmalar varsa beyincik veya propriyosepsiyon kaynaklı bozukluk olasılığı artar.

Yorumlama Rehberi

Bulgular	Olası Neden	Klinik Yorum
Sağ yöne sapma	Sağ labirent hipofonksiyonu	Sağ vestibüler sinir zayıf
Sol yöne sapma	Sol labirent hipofonksiyonu	Sol vestibüler çekirdek etkilenmiş
Rastgele sapmalar	Serebellar disfonksiyon	Beyincik koordinasyon bozukluğu
Her iki yöne düzensiz sapma	Propriyosepsiyon eksikliği	Kas-eklem geri bildirimi zayıf

Yüksekte Çalışma Açısından Değerlendirme

Yüksekte çalışma, vestibüler sistemin ve propriyosepsiyonun kusursuz bir şekilde entegre olmasını gerektirir. Başın ani hareketleri, dengesiz yüzeyler ve rüzgâr gibi faktörler, vestibüler stres yaratır.

Past Pointing Testinin İş Sağlığı Perspektifi

Past Pointing Testi, yüksekte çalışan personelde şu durumları önceden tespit etmek için kullanılabilir:

Vestibüler adaptasyon yetersizliği
Uzay oryantasyonu hataları
Göz-baş koordinasyon eksikliği
Denge reflekslerinin gecikmesi

Bu test, işe giriş muayenelerinde ve periyodik sağlık kontrollerinde “denge değerlendirme bataryasının” bir parçası olarak uygulanabilir.

Örnek Uygulama Senaryosu

Bir tersanede 45 yaşındaki bir kaynakçı, yüksek iskelede başını ani çevirdiğinde dengesini kaybettiğini bildiriyor.

HIT testinde hafif sakkadik hareketler görülüyor.
Past Pointing Testi’nde gözler kapalıyken sağa 7 cm’lik sapma kaydediliyor.
→ Bu bulgular sağ vestibüler labirent hipofonksiyonunu düşündürür.

Sonuç: Bu kişi, yüksek çalışma pozisyonundan geçici olarak uzaklaştırılır, denge rehabilitasyonu (vestibüler egzersizler) başlatılır.

Past Pointing Testi ve Propriyosepsiyonun Entegrasyonu

Propriyoseptif Katkı

Eğer birey gözleri kapalıyken bile hedefe doğru yönelme eğilimindeyse, propriyosepsiyon sisteminin güçlü olduğu düşünülür. Ancak vestibüler sistem zayıfsa, kişi hedefe sapma yönünde tekrarlayan hatalar yapar.

Romberg ve Unterberger ile Birlikte Kullanım

Past Pointing testi tek başına vestibüler bozukluk hakkında bilgi verirken, Romberg ve Unterberger testleriyle birlikte kullanıldığında kişinin denge ve oryantasyon kabiliyeti bütüncül olarak değerlendirilebilir.

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

Test öncesi kişi yeterince dinlenmiş olmalıdır; yorgunluk sonucu hatalı sapmalar görülebilir.
Test ortamı gürültüsüz ve sabit referanslı olmalıdır.
Baş hareketi içeren varyasyonlarda, ani baş çevirmeden kaçınılmalıdır.
Göz kapama süresi kısa tutulmalı, kişiye rehberlik edilmelidir.
Test sonuçları objektif olarak ölçülmeli (örneğin cetvelle sapma mesafesi kaydedilmelidir).

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Öneriler

Risk Yönetimi

Past Pointing Testi sonuçları, yüksekte çalışmaya uygunluk kararlarında yardımcı bir parametre olarak kullanılabilir.

Hafif sapmalar → izlem ve eğitimle telafi edilebilir.
Orta ve ciddi sapmalar → vestibüler rehabilitasyon programı ve geçici görev değişikliği gerektirir.

Eğitim ve Rehabilitasyon

Vestibüler sistemin adaptasyonu mümkündür.

Baş-hareket egzersizleri,
Göz takibi çalışmaları,
Denge platformu eğitimleri,
Yavaş tempo proprioseptif egzersizler (ör. tek ayak üzerinde durma, başı hafifçe sağ-sol çevirme)

uygun programlarla uygulanarak sistem yeniden dengelenebilir.

Düzenli İzlem

Yüksekte çalışanlarda Past Pointing Testi yılda en az bir kez tekrarlanmalıdır. Vestibüler sistem yaşla zayıfladığı için özellikle 40 yaş üzeri çalışanlarda periyodik değerlendirme önemlidir.

Bilimsel Dayanaklar ve Literatür Notları

Çeşitli klinik çalışmalarda Past Pointing Testi’nin vestibüler sistem bozukluklarını saptamada duyarlılığı %70-80 arasında bildirilmiştir. Özellikle unilateral labirent hipofonksiyon, vestibüler nörit, serebellar lezyonlar ve migrenöz vertigo olgularında belirgin sapmalar tespit edilmiştir (Kaynak: Baloh & Honrubia, Clinical Neurophysiology of the Vestibular System, 2001).

Ayrıca iş sağlığı ortamlarında, testin nörosensoriyel denge taramalarına entegre edilmesi, Avrupa İş Sağlığı ve Ergonomi Kurumu’nun (EU-OSHA) “Occupational Balance Screening” rehberlerinde önerilen uygulamalar arasında yer almaktadır.

Sonuç

Past Pointing Testi, basit ama nörofizyolojik olarak derin bir anlam taşıyan bir testtir.
Yüksekte çalışma gibi vestibüler stabilitenin kritik olduğu işlerde, bu test:

Vestibüler asimetriyi,
Beyincik kaynaklı koordinasyon bozukluklarını,
Propriyoseptif entegrasyon zayıflıklarını
erken dönemde tespit ederek kazaların önüne geçilmesini sağlar.

Gözler kapalıyken hedefi kaçıran bir el hareketi, yüksekte düşme riski anlamına gelir. Bu nedenle Past Pointing Testi, işe giriş muayenelerinde ve periyodik kontrollerde standart hale getirilmelidir.

Dengesi sağlam bir çalışan, yalnızca üretken değil; aynı zamanda kendi ve çevresinin güvenliğini de koruyan kişidir. Vestibüler testler, bu güvenliğin bilimsel teminatıdır.

PAST POINTING TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. Form Kimlik Bilgileri

Alan	Bilgi
Adı Soyadı
T.C. Kimlik No
Birim / Departman
Görevi
Tarih
Uygulamayı Yapan Uzman
Test Ortamı (Aydınlık, sessiz, zeminin durumu)

2. Testin Amacı

Bu test, bireyin propriyoseptif ve vestibüler sistem koordinasyonunu değerlendirmek, denge ve yön tayini kabiliyetinde bozulma olup olmadığını belirlemek amacıyla uygulanır. Özellikle yüksekte çalışma, dar platform hareketi veya ekipmanla hassas kontrol gerektiren işlerde görev alacak çalışanlarda denge merkezinin (vestibüler sistemin) yeterliliği tespit edilir.

3. Testin Uygulama Basamakları

Basamak	Açıklama
1. Hazırlık	Test ortamı sessiz, aydınlık ve zemini düz olmalıdır. Test edilen kişi rahat kıyafet giymelidir.
2. Pozisyon	Kişi sandalyeye dik oturur veya ayakta sabit bir pozisyonda durur. Kollar omuz hizasında öne doğru uzatılır, eller açık ve parmaklar birleştirilmiştir.
3. Referans Noktası Belirleme	Uygulayıcı, test edilenin her iki eline işaret parmak uçlarından temas eder (başlangıç noktası).
4. Gözlerin Kapatılması	Kişiye gözlerini kapatması söylenir. Baş sabit pozisyonda kalır.
5. Kolların Döndürülmesi	Test edilen kişi kollarını 90° yukarıya kaldırır, ardından başlangıç pozisyonuna geri indirir. Bu hareketi 5 kez yapar.
6. Past Pointing Değerlendirmesi	Kişi gözleri kapalı şekilde, ellerini yeniden uygulayıcının parmak uçlarına dokundurmaya çalışır. Sapma yönü ve miktarı değerlendirilir.
7. Her İki Taraf İçin Tekrar	Sağ ve sol taraf ayrı ayrı değerlendirilir.

4. Değerlendirme Kriterleri

Gözlem	Bulgular	Puanlama
Kolların yönü (sağa/sola sapma)	0–5 cm: Normal sınır 6–10 cm: Hafif sapma >10 cm: Belirgin sapma	– 0 – 1 – 2
Kolların aşağıya veya yukarıya sapması	Eşit düzeyde: Normal Bir kol aşağıda/yukarıda: Dengesizlik	– 0 – 1 – 2
Ritmik hareket tekrarı	Akıcı ve simetrik: Normal Yavaş, tereddütlü: Hafif bozukluk Düzensiz, titrek: Belirgin bozukluk	– 0 – 1 – 2
Baş pozisyonu değişikliği	Sabit: Normal Baş dönmesi veya yön kaybı: Patolojik bulgu	– 0 – 1 – 2

Toplam Puan: 0 – 8
Yorum:

0–2: Normal denge fonksiyonu

3–5: Hafif vestibüler koordinasyon bozukluğu – İzlem ve ek test önerilir

6–8: Belirgin vestibüler veya propriyoseptif bozukluk – Yüksekte çalışma için uygun değildir

5. Ek Bulgular (Klinik Gözlem Alanı)

Bulgular	Evet / Hayır	Açıklama
Test sırasında baş dönmesi hissi	☐ / ☐
Nistagmus (göz titremesi) gözlendi	☐ / ☐
Kolda veya vücutta titreme	☐ / ☐
Test sırasında dengesini kaybetme eğilimi	☐ / ☐
Gözler açıldığında belirgin yön karışıklığı	☐ / ☐
Diğer gözlemler (not alanı)

6. Sonuç ve Yorum

Alan	Bilgi
Genel Denge Değerlendirmesi	☐ Normal ☐ Hafif Bozuk ☐ Belirgin Bozuk
Vestibüler Sistem Uygunluğu (Yüksekte Çalışma İçin)	☐ Uygun ☐ Uygun Değil
Ek Öneri	☐ Vestibüler Rehabilitasyon ☐ Nörolojik Değerlendirme ☐ Tekrar Test (x Gün)
Açıklama

7. Uzman Onayı

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….

İmza / Kaşe: ……………………………………

8. Arka Sayfa Notu (Bilgilendirme Amaçlı)

Past Pointing Testi, genellikle Unterberger ve Romberg testleriyle birlikte uygulanır. Bu üç test birlikte, denge merkezlerinin (serebellum, vestibüler sistem, propriosepsiyon) bütünlüğünü ortaya koyar.
Test, özellikle yüksekte çalışma, iskele kullanımı, gemi bakım-onarım, vinç kabini çalışmaları, enerji nakil hatları gibi işlerde görev yapacak çalışanlarda denge reflekslerinin güvenli düzeyde olup olmadığını anlamak için kritik öneme sahiptir.

Testin sonucu “Uygun Değil” olarak değerlendirilen çalışanlar, daha ileri vestibüler değerlendirme ve görsel-kinestetik denge egzersizleri programına yönlendirilmelidir.

Past Pointing Testi, vestibüler sistemin, proprioseptif duyunun ve motor koordinasyonun birlikte işlev gördüğü bir denge kontrol testidir. Testin temel amacı, kişinin uzayda yön tayini becerisini ve ekstremite hareketlerinin merkezi sinir sistemi tarafından doğru biçimde yönlendirilip yönlendirilmediğini ortaya koymaktır. Test sırasında kolların sağa, sola, aşağıya veya yukarıya belirgin sapma göstermesi, genellikle vestibüler sistemde lateralize bir bozukluk, serebellar koordinasyon kaybı veya propriyoseptif geri bildirim eksikliği ile ilişkilidir.

Uygulama sonucunda elde edilen bulguların Unterberger ve Romberg testleriyle karşılaştırılması, dengenin duyusal bileşenlerinin hangi düzeyde etkilendiğini anlamak açısından önemlidir. Past Pointing Testi’nin tek başına patolojik sonuç vermesi, çoğu zaman geçici vestibüler uyumsuzluk veya yorgunlukla ilişkili olabilir; ancak aynı zamanda periferik vestibüler hastalıklar (örneğin labirentit, vestibüler nörinit) ya da serebellar sistem bozukluklarının erken bulgusu da olabilir.

Bu testte saptanan belirgin sapma, asimetrik hareket veya gözleri kapalı iken yön karıştırma eğilimi, kişinin yüksek yerlerde, dar platformlarda veya sürekli baş pozisyonu değişikliği gerektiren görevlerde çalışmasının güvenli olmadığını gösterir. Çünkü bu tür görevlerde denge reflekslerinin milisaniyelik gecikmesi bile düşme riskini artırabilir.

Sonuç olarak, Past Pointing Testi’nin normal sınırlarda olduğu kişiler, vestibüler denge açısından yüksekte çalışmaya uygun kabul edilebilir. Hafif bozukluk saptanan kişilerde, kısa süreli vestibüler denge egzersizleri ve ikinci bir kontrol testi önerilir. Belirgin bozukluk bulunan bireyler ise nörolojik veya otolojik uzman değerlendirmesine yönlendirilmelidir.

Test sonuçlarının yorumlanmasında, kişinin yaşı, uyku düzeni, kullanılan ilaçlar, kafein ve nikotin alımı, baş-boyun travması öyküsü gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması gereklidir. Bu değişkenler, geçici dengesizlik veya oryantasyon bozukluğu yaratabilir.

Bu değerlendirme formu, sadece bir “test sonucu” değil, aynı zamanda çalışanın bedensel denge güvenliğinin belgeye dayalı kanıtı niteliğindedir. İş sağlığı ve güvenliği açısından, özellikle yüksekte çalışma onayı verilmeden önce Past Pointing, Unterberger ve Romberg testlerinin birlikte değerlendirilmesi önerilir.

Sonuçta, Past Pointing Testi, basit görünmesine karşın, insan dengesinin nörolojik altyapısını ortaya çıkaran kritik bir güvenlik göstergesidir. Bu test sayesinde; çalışanların baş dönmesi, yön karıştırma, ani dengesizlik ve düşme gibi durumlara karşı iş öncesi koruyucu bir tarama yapılmış olur.
Bu yönüyle test, yalnızca bireyin değil, aynı zamanda tüm çalışma ekibinin güvenliğini artıran önleyici bir uygulamadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #pastpontingtesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni2 Kasım 2025

2 Kasım 2025

Dört Düzlemde Yönetici Tipleri Karakter Haritası

Yönetici kavramı, çoğu zaman bir pozisyonla, bir yetkiyle ya da bir sorumluluk alanıyla tanımlanır. Ancak bu tanımlar, yöneticiliğin yalnızca yüzeyini gösterir. Gerçekte bir yöneticinin etkisi, onun teknik becerilerinden çok, insanlarla kurduğu ilişkiler, karar alma biçimi, çatışma yönetimi ve kurumsal kültüre katkısıyla belirlenir. Bu nedenle yöneticiliği anlamak, onu yalnızca işlevsel değil, aynı zamanda psikolojik, sosyolojik ve felsefi düzlemlerde de değerlendirmeyi gerektirir.

Her yönetici, bu dört düzlemde farklı oranlarda varlık gösterir. Kimisi teknik becerilerde ustalaşmıştır ama duygusal zekâsı sınırlıdır; kimisi insan ilişkilerinde güçlüdür ama sistem kurmakta zorlanır. Kimisi kurumun kültürel dokusunu iyi okur ama yenilik üretmekte çekingen davranır. Kimisi ise anlam arayışını yönetimin merkezine koyar ama pratikte zorlanır. Sizlere, yöneticiliği bu dört düzlemde ele alarak bir karakter haritası sunmayı hedefliyorum

Teknik Düzlem – Sistem Kurucu ve Süreç Yöneticisi

Teknik düzlemde yönetici, işin yapısal tarafına odaklanır. Bu tip yöneticiler, süreçleri tanımlar, görevleri dağıtır, performans ölçütleri belirler ve sonuçları analiz eder. Onlar için yönetim, bir sistem kurma ve bu sistemi işletme işidir. Başarı, ölçülebilir çıktılarla tanımlanır: zamanında tamamlanan projeler, düşen maliyetler, artan verimlilik.

Bu yöneticiler genellikle analitik düşünceye sahiptir. Kararlarını veriyle destekler, planlamalarını mantıksal çerçevede yapar. Süreç odaklıdırlar; belirsizlikten hoşlanmazlar. Riskleri minimize etmek için standartlar oluşturur, kontrol mekanizmaları kurarlar. Bu yaklaşım, özellikle üretim, finans ve operasyon gibi alanlarda oldukça etkilidir.

Ancak teknik düzlemde güçlü olan yöneticilerin en büyük riski, insan faktörünü göz ardı etmeleridir. Ekip üyelerinin duygusal ihtiyaçları, motivasyon kaynakları ya da çatışma dinamikleri ikinci plana atılabilir. Bu da uzun vadede sessiz dirençlere, motivasyon kaybına ve kurumsal yabancılaşmaya yol açabilir.

Bu tip yöneticiler, “iş odaklı lider” olarak tanımlanır. Etkinlikleri yüksektir; ancak etkileşimleri sınırlı kalabilir. Onlar için “çözüm” teknik bir cevaptır; sürecin duygusal ve kültürel boyutları çoğu zaman görünmezdir. Bu nedenle teknik düzlemde etkili bir yönetici, sistem kurma becerisiyle birlikte insan ilişkilerine de duyarlılık geliştirmelidir.

Psikolojik Düzlem – Duygusal Zekâ Temelli Yöneticiler

Psikolojik düzlemde yönetici, bireylerin iç dünyasına duyarlıdır. Bu tip yöneticiler, ekip üyelerinin motivasyonlarını, korkularını, ihtiyaçlarını ve potansiyellerini anlamaya çalışır. Onlar için yönetim, yalnızca görev dağıtımı değil; aynı zamanda duygusal bağ kurma sürecidir.

Bu yöneticiler empatik, dinleyici ve destekleyici olabilir. Çatışmaları bastırmak yerine anlamaya çalışır; geri bildirimleri kişisel gelişim fırsatı olarak görür. Daniel Goleman’ın “duygusal zekâ” kavramı burada belirleyicidir. Bu yöneticiler, kendi duygularını tanıma ve yönetme becerisine sahip oldukları gibi, başkalarının duygularını da okuyabilirler.

Psikolojik düzlemde güçlü olan yöneticiler, ekip içinde güven ortamı yaratır. Çalışanlar kendilerini değerli hisseder, aidiyet duygusu gelişir. Bu da iş tatminini, bağlılığı ve performansı artırır. Özellikle yaratıcı ekiplerde, hizmet sektöründe ve insan odaklı projelerde bu yönetim tarzı oldukça etkilidir.

Ancak bu yaklaşımın da sınırları vardır. Aşırı empati, karar alma süreçlerinde kararsızlığa yol açabilir. Herkesi memnun etme çabası, netlikten uzak bir yönetim tarzı doğurabilir. Bu nedenle psikolojik düzlemde etkili yönetici, duygusal duyarlılığı karar alma cesaretiyle dengeleyebilmelidir.

Bu tip yöneticiler, kriz anlarında sakinleştirici, değişim süreçlerinde destekleyici, başarı anlarında ise takdir edici bir rol oynar. Onlar, kurumun duygusal bağışıklık sistemidir.

Sosyolojik Düzlem – Kültür ve Yapı Bilinciyle Hareket Eden Yöneticiler

Sosyolojik düzlemde yönetici, kurumun kültürel kodlarını, güç ilişkilerini ve görünmez yapısını okuma becerisine sahiptir. Bu tip yöneticiler, bireyleri yalnızca psikolojik varlıklar olarak değil, aynı zamanda sosyal aktörler olarak görür. Onlar için yönetim, bir toplulukla ilişki kurma biçimidir.

Bu yöneticiler, kurum içindeki sembolleri, ritüelleri ve normları dikkate alır. Toplantıların dili, e-postaların tonu, ofis düzeni gibi unsurlar onlar için anlam taşır. Pierre Bourdieu’nün “habitus” kavramı burada önemlidir: bireylerin içselleştirdiği davranış kalıpları, kurumsal etkileşimleri şekillendirir. Sosyolojik yönetici, bu kalıpları tanır ve onlarla çalışır.

Bu tip yöneticiler, kolektif bilinç oluşturma konusunda etkilidir. Ortak değerler etrafında ekipleri birleştirebilir, kültürel çeşitliliği yönetebilir. Kurumun görünmez yüzünü görünür kılar; çatışmaları yalnızca bireyler arasında değil, sistem içinde de analiz eder.

Ancak bu yaklaşımın riski, yapının kendisini fazla korumak olabilir. Mevcut kültürün sorgulanmadan sürdürülmesi, yeniliklerin önünü kapatabilir. Bu nedenle sosyolojik düzlemde etkili yönetici, hem yapıyı tanır hem de dönüştürme cesareti gösterir.

Bu yöneticiler, kurumun sosyal dokusunu örer. Onlar, yalnızca görev değil, aidiyet üretir. Kurumun görünmez bağlarını güçlendirir; kriz anlarında dayanıklılığı artırır.

Felsefi Düzlem – Anlam Arayışına Dayalı Yöneticiler

Felsefi düzlemde yönetici, kararlarının ardındaki anlamı sorgular. Bu tip yöneticiler, yalnızca “ne yapılmalı?” değil, “neden yapılmalı?” sorusunu da önemser. Onlar için yönetim, etik, varoluş ve hakikatle ilgili bir pratiktir.

Bu yöneticiler, kurumun amacını, değerlerini ve yönünü sürekli olarak düşünür. Hannah Arendt’in “eylem, başkalarıyla birlikte başlatılan yeni bir başlangıçtır” sözü, bu tip yöneticinin rehberidir. Onlar için her karar, bir başlangıçtır; her toplantı, bir karşılaşmadır; her çatışma, bir dönüşüm fırsatıdır.

Felsefi yönetici, çoğulluğu savunur. Tek sesliliği değil, çok sesliliği teşvik eder. Karar alma süreçlerinde farklı görüşlerin karşılaşmasını önemser. Hegel’in diyalektiği burada devreye girer: tez ve antitez arasındaki çatışmadan doğan sentez, ilerlemenin motorudur.

Bu yöneticiler, kurumun ruhunu besler. Onlar, yalnızca strateji değil, hikâye üretir. Kurumun varoluşsal yönünü temsil eder; çalışanların yalnızca görev değil, anlam arayışına da eşlik eder.

Ancak bu yaklaşımın da sınırları vardır. Aşırı sorgulama, eylemsizliğe yol açabilir. Her kararın anlamını aramak, pratikliği zorlaştırabilir. Bu nedenle felsefi düzlemde etkili yönetici, düşünceyle eylemi dengeleyebilmelidir.

Bu yöneticiler, kurumun vicdanıdır. Onlar, yalnızca başarı değil, değer üretir. Kurumun uzun vadeli yönelimini de düşünürler.

Felsefi düzlemde etkili bir yönetici, kurumun uzun vadeli yönelimini düşünürken yalnızca stratejik değil, etik ve varoluşsal sorumluluklar da taşır. Bu yöneticiler, karar alma süreçlerinde “doğru olan nedir?” sorusunu teknik doğruların ötesinde ele alır. Onlar için yönetim, bir tür düşünsel rehberliktir. Kurumun yalnızca işleyen bir mekanizma değil, anlam üreten bir topluluk olması gerektiğine inanırlar.

Bu tip yöneticiler, kriz anlarında yön gösterici, belirsizlik zamanlarında ise anlam kurucu bir rol üstlenir. Çalışanların yalnızca görevlerini değil, değerlerini de gözetir. Kurumun içindeki çatışmaları bastırmak yerine, bu çatışmalardan doğabilecek yeni fikirleri teşvik eder. Onlar için farklılık, bir tehdit değil; bir potansiyeldir. Bu nedenle çoğulluğu yaşatmak, kurumsal canlılığın temelidir.

Felsefi düzlemde güçlü olan yöneticiler, kurumun “tin”ini temsil eder. Onlar, yalnızca başarı değil, hikâye üretir. Kurumun varoluşsal yönünü besler; çalışanların yalnızca iş değil, anlam arayışına da eşlik eder. Bu yöneticiler, kurumun vicdanıdır. Onlar sayesinde kurum, yalnızca ne yaptığıyla değil, neden yaptığıyla da tanımlanır.

Dört Düzlem Arasında Denge Kurmak

Yönetici tiplerini bu dört düzlemde ele almak, onları kategorize etmek değil; daha derinlemesine anlamak içindir. Çünkü her yönetici, bu düzlemlerin bir bileşimidir. Kimisi teknik düzlemde güçlüdür ama felsefi sorgulamalarda zayıftır. Kimisi psikolojik duyarlılığa sahiptir ama sosyolojik yapıyı göremez. Kimisi kültürel kodları iyi okur ama sistem kurmakta zorlanır. Kimisi ise anlam üretir ama karar alma süreçlerinde gecikir.

Bu nedenle etkili yöneticilik, bu dört düzlem arasında denge kurabilme becerisidir. Teknik becerilerle sistem kurmak, psikolojik duyarlılıkla bağ kurmak, sosyolojik farkındalıkla yapı inşa etmek ve felsefi yönelimle anlam üretmek… İşte bu bütünlük, yöneticiliği bir pozisyondan çok bir varoluş biçimine dönüştürür.

Kurumlar, yalnızca teknik çözümlerle değil; duygusal bağlarla, kültürel yapılarla ve etik yönelimlerle yaşar. Bu nedenle yöneticilik, yalnızca iş değil; insanla, anlamla ve bağla ilgilidir. İyi bir yönetici, günü kurtarmaz; geleceği kurar. Süreci bastırmaz; dönüştürür. Kararı dayatmaz; birlikte üretir.

Sonuç – Yönetici Kimdir?

Yönetici, yalnızca karar veren değil; kararın nasıl verildiğini düşünen kişidir. Yalnızca süreçleri yöneten değil; sürecin anlamını kuran kişidir. Yalnızca çatışmaları çözen değil; çatışmalardan doğan yeniliği teşvik eden kişidir. Yalnızca başarıyı ölçen değil; başarının değerini sorgulayan kişidir.

Bu nedenle yönetici, bir pozisyon değil; bir yönelimdir. Ve bu yönelim, kurumun geleceğini belirler. Teknik düzlemde sistem kuran, psikolojik düzlemde bağ kuran, sosyolojik düzlemde yapı inşa eden ve felsefi düzlemde anlam üreten bir yönetici, kurumun hem aklı hem kalbi hem bedeni hem de ruhudur.

Yönetici tiplerini anlamak, kurumun kendini anlamasıdır. Çünkü her yönetici, kurumun bir aynasıdır. Ve bu aynada yalnızca görevler değil, değerler, ilişkiler ve yönelimler de görünür. Bu nedenle yöneticilik, yalnızca ne yaptığıyla değil, nasıl yaptığıyla ve neden yaptığıyla tanımlanmalıdır.

NOT: Bu dört yönetici tipini daha ayrıntılı olarak okumak isterseniz; arama yaparak web sitemizden okuabilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Makaleler2 Kasım 2025

2 Kasım 2025

Bilinçdışının Yöneticiye Fısıldadıkları

Kendi Gölgeni Tanımanın ve Propriyoseptif Farkındalığın Gücü

“Bilinçdışı, bilince taşınana kadar hayatını yönetir ve sen ona kader dersin.” Carl Gustav Jung’un bu sözü, yalnızca bireysel psikolojiye değil; liderlik, karar alma ve kurumsal davranışa da ışık tutar. Çünkü yöneticiler, farkında olmadıkları içsel dinamiklerle ekiplerini, stratejilerini ve kültürlerini şekillendirir. Bilinçdışı, yalnızca rüyalarda değil; toplantı odalarında, performans değerlendirmelerinde ve kriz anlarında da konuşur. Ve bu bilinçdışının en güçlü aktörlerinden biri, Jung’un “gölge” adını verdiği arketiptir.

Gölge, bireyin bilinçli benliği tarafından kabul edilmeyen, bastırılan, inkâr edilen yönlerin toplamıdır. Bu yönler, çoğu zaman “kötü” olarak kodlanır: öfke, kıskançlık, hırs, bencillik… Ancak gölge yalnızca karanlık değil; aynı zamanda bastırılmış potansiyeldir. Cesaret, yaratıcılık, liderlik, özgünlük gibi özellikler de gölgede kalabilir. Bu nedenle gölgeyle yüzleşmek, yalnızca psikolojik değil; aynı zamanda stratejik bir gerekliliktir.

Jung’a göre gölge, bireyin bilinçdışı alanında yer alan ve benlik tarafından reddedilen yönlerin sembolik temsilidir. Gölge, çocuklukta şekillenir. Aile normları, okul disiplini, kültürel değerler ve sosyal beklentiler, bireyin hangi yönlerini kabul edip hangilerini bastıracağını belirler.

Örneğin:

Bir çocuk öfkesini ifade ettiğinde cezalandırılıyorsa, öfke gölgeye itilir.
Hayal gücü küçümseniyorsa, yaratıcılık bastırılır.
Hırs ayıplanıyorsa, başarı arzusu karanlığa gömülür.

Bu bastırılan yönler, bilinçdışında birikir ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde beklenmedik anlarda yüzeye çıkar. Bir yönetici, ekip arkadaşının başarısını küçümsüyorsa, bu kendi değersizlik duygusunun yansıması olabilir. Bir çalışan, sürekli başkalarının hatalarını vurguluyorsa, kendi hatalarını kabul edemiyor olabilir. Gölge, dışa yansıtma (projection) yoluyla kendini gösterir.

Gölgeyle yüzleşmek, yöneticinin kendilik bilincini derinleştirmesi ve liderlik tarzını dönüştürmesi için kritik bir adımdır.

Çünkü gölgeyle temas:

Savunmacı tepkileri azaltır.
Empati kapasitesini artırır.
Karar alma süreçlerini berraklaştırır.
Ekip içi güveni ve açıklığı destekler.

Jung’un şu sözü, liderlik bağlamında yeniden okunabilir: “Gölgesinin etkisinde kalan biri her zaman kendini engeller ve kendi tuzağına düşer.” Yani gölgeyle yüzleşmeyen yönetici, kendi potansiyelini sınırladığı gibi, ekibinin gelişimini de engeller.

Gölgeyle yüzleşmenin yalnızca zihinsel değil; aynı zamanda bedensel bir boyutu vardır. Jung’un arketipleri, rüyalarda, mitolojide ve sembollerde kendini gösterdiği gibi; bedenin sessiz dilinde de yaşar. Propriyosepsiyon, bu dilin en temel bileşenidir.

Propriyosepsiyon, vücudun uzaydaki konumunu, hareketini ve kas gerilimini algılama yetisidir. Bu sistem, sinir-kas koordinasyonu, denge, postür ve duyusal farkındalıkla ilişkilidir. Propriyoseptif egzersizler, bireyin bedenine dair farkındalığını artırarak bilinçdışı materyalin yüzeye çıkmasını kolaylaştırır.

Örneğin:

Gözler kapalı yapılan denge egzersizleri, bireyin içsel dengesizliklerini fark etmesini sağlar.
Pelvik taban farkındalığı, bastırılmış duyguların bedensel izlerini açığa çıkarabilir.
Derin nefes eşliğinde yapılan proprioseptif salınımlar, zihinsel gevşeme ve duygusal regülasyon sağlar.

Bu egzersizler, yöneticinin kendi bedeninde taşıdığı bastırılmış içeriklerle temas kurmasını sağlar. Zihin neyi unutmaya çalışırsa çalışsın, beden onu hafızasında taşır.

Kurumsal yapılarda gölge, özellikle güç ilişkilerinde belirginleşir. Statü kaygısı, rol çatışmaları ve performans baskısı, gölgeyi tetikleyen başlıca faktörlerdir.

Bir yönetici, astlarının özgüvenini tehdit olarak algılayabilir.
Bir çalışan, ekip arkadaşının esnekliğini “disiplinsizlik” olarak yorumlayabilir.
Bir lider, kendi bastırılmış hırsını “ekip başarısı” maskesiyle dışa vurabilir.

Bu davranışlar, gölgenin bilinçdışı düzeyde kurumu şekillendirdiğini gösterir. Gölgeyle yüzleşmeyen kurumlar, görünürde başarılı olsa da içsel olarak çatışmalı, savunmacı ve kırılgandır.

Propriyoseptif egzersizler, yöneticilerin gölgeyle temas kurmasını sağlayan etkili bir araçtır.

Bu uygulamalar, yöneticilerin yalnızca bedenlerini değil; aynı zamanda liderlik tarzlarını, karar alma süreçlerini ve ekip ilişkilerini yeniden yapılandırmalarına yardımcı olur.

Gölgeyle yüzleşmek, bireyin kendine karşı dürüst olmasını, başkalarına karşı daha anlayışlı olmasını ve yaşamla daha bütünlüklü bir ilişki kurmasını sağlar. Bu bütünlük:

Mükemmel olmak değil, bütün olmak demektir.
Işığı karanlığı bastırmak için değil, onunla birlikte var olmak için kullanmak demektir.
Liderliği yalnızca stratejiyle değil, insanlıkla yürütmek demektir.

Jung’un şu sözüyle bitirelim: “Gölgemizin dostumuz mu düşmanımız mı olacağı büyük ölçüde kendimize bağlıdır. Gölge, yalnızca görmezden gelindiğinde veya yanlış anlaşıldığında düşman olur.”

İş dünyasında gölgeyle barışan liderler, yalnızca strateji ve performansla değil; insanlıkla, açıklıkla ve bütünlükle yönetir.

Bu liderler:

Kendi bastırılmış yönlerini tanıyarak başkalarının farklılıklarına daha fazla alan açar.
Savunma yerine merak, yargı yerine empati, kontrol yerine güven geliştirir.
Ekip içinde psikolojik güvenliği artırır, duygusal açıklığı teşvik eder.
Kurum kültürünü yalnızca hedef odaklı değil, insan merkezli biçimde dönüştürür.

Bu liderlik biçimi, propriyoseptif egzersizlerle desteklendiğinde daha da derinleşir. Çünkü beden farkındalığı, zihinsel berraklık ve duygusal regülasyonun ön koşuludur. Gölgeyle barışan lider, bedenini dinlemeyi bilen, sinyalleri ayırt edebilen ve içsel uyumu dışsal ilişkilere taşıyabilen kişidir.

Jung’un gölge arketipi, yalnızca bireysel psikolojiye değil; liderlik, organizasyonel davranış ve kurumsal kültür inşasına da uygulanabilir bir kavramdır. Gölgeyle yüzleşmek, yöneticinin kendi içsel çatışmalarını tanıması, bastırılmış potansiyelini açığa çıkarması ve daha otantik bir liderlik tarzı geliştirmesi için vazgeçilmez bir adımdır.

Propriyoseptif egzersizler, bu süreci bedensel düzeyde destekleyerek farkındalığı somutlaştırır. Gözler kapalı yapılan bir denge hareketi, zihinsel kontrol ihtiyacını görünür kılar. Senkronize hareketler, ekip içi uyumu ve empatiyi güçlendirir. Sessiz beden çalışmaları, gürültülü zihinleri sakinleştirir.

Sonuç olarak:

Gölgeyle yüzleşmek cesaret ister.
Gölgeyle çalışmak merhamet gerektirir.
Gölgeyle barışmak, liderliği yalnızca yönetsel değil, insani bir pratiğe dönüştürür.

Ve unutulmamalıdır: Gölgemizi tanıdıkça ışığımız parladığı gibi aynı zamanda derinleşir. Bu derinlik, bireyin bilincinde, kurumun kültüründe ve toplumun etik yapısında yankı bulur.

İş dünyasında dönüşüm, KPI tablosunda değil; yöneticinin kendi gölgesiyle kurduğu ilişkide başlar. Ve bu ilişki, sessiz bir egzersizle, kapalı gözlerle, dengede kalmaya çalışırken başlar.

Hazır olanlar için, gölgeyle tanışma vakti çoktan gelmiştir.

Dr. Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️

Eğitim Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanız yöneticilerine Gölge İle Barışma – Propriyoseptif Egzersizler Eğitimini Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
+90 232 265 20 65
[email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️

BİLGİ NOTU: Carl Gustav Jung, gölge arketipini Almanca yazdığı eserlerinde genellikle “der Schatten” kelimesiyle ifade etmiştir. Bu kelime doğrudan “gölge” anlamına gelir ve Jung’un analitik psikolojisinde bireyin bilinçdışı yönlerini, bastırılmış dürtülerini ve kabul görmeyen kişilik parçalarını temsil eder.

Jung’un özellikle Aion: Researches into the Phenomenology of the Self adlı eserinde “Schatten” terimi sıkça geçer. Burada gölge, benliğin (das Ich) karşıtı olarak konumlandırılır ve bireyleşme sürecinde (Individuation) yüzleşilmesi gereken temel bir arketip olarak ele alınır.

Kısaca:

Almanca: der Schatten
İngilizce: the Shadow
Türkçe: gölge

Bu terim, Jung’un kolektif bilinçdışı kuramı içinde yer alan en güçlü arketiplerden biridir ve hem kişisel hem kültürel düzeyde dönüşümün kapısını aralar.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Bu sitede yer alan içerikler yalnızca genel bilgilendirme amacı taşır. Paylaşılan bilgiler, bir hekim muayenesinin, tedavisinin veya profesyonel danışmanlığın yerini tutmaz. Buradaki bilgiler esas alınarak herhangi bir ilaç tedavisine başlanması, mevcut tedavinin değiştirilmesi ya da bırakılması uygun değildir.

Aynı şekilde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili içerikler, bir iş güvenliği uzmanı, mühendis veya teknik ekip tarafından yapılması gereken değerlendirme ve kararların yerine geçemez. Bu bilgiler temel alınarak saha risk değerlendirmesi yapılması ya da mevcut sistemin değiştirilmesi önerilmez.

Sitede herhangi bir yasa dışı ilan ya da yönlendirme yapılması amacı bulunmamaktadır. İçerikler, sadece farkındalık yaratmak ve bilinçlendirme sağlamak amacıyla sunulmuştur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Makaleler2 Kasım 2025

2 Kasım 2025

Ne Yersek, Beynimiz Öyle Çalışıyor

🧠 🧠 🧠

Ne Yersek, Beynimiz Öyle Çalışıyor – Araştırmadan Çarpıcı Bulgular

Son yıllarda “ne yersek oyuz” sözü sadece bir deyim değil, bilimsel bir gerçek haline geldi. Yeni yayınlanan uluslararası bir araştırma, beslenme şeklimizin beyin damar sağlığı ve zihinsel performans üzerindeki etkilerini gözler önüne serdi.

Araştırma, Kanada, Çin, Polonya ve Türkiye dahil dört ülkeden 9.886 orta yaşlı bireyin 8 yıllık sağlık verilerini inceledi.

Katılımcıların beslenme alışkanlıkları detaylı anketlerle ölçüldü. Ardından beyin MR’larıyla damar kaynaklı hasarlar (sessiz beyin enfarktı ve beyaz madde lezyonları) incelendi. Zihinsel performans ise MoCA ve DSST gibi nöropsikolojik testlerle değerlendirildi.

Peki sonuç ne mi çıktı?

Fazla Karbonhidrat, Sessiz Hasar

Araştırmaya göre, karbonhidrat ağırlıklı beslenen kişilerde sessiz beyin enfarktı ve beyaz madde hasarı daha sık görülüyor. Bu tür hasarlar, fark edilmeden ilerleyip zamanla hafıza sorunlarına, dikkat eksikliğine ve hatta demansa zemin hazırlayabiliyor.

Ayrıca bu kişilerin zihinsel test puanları da daha düşük çıktı. Yani fazla ekmek, pilav, makarna, tatlı gibi karbonhidrat ağırlıklı beslenmek, beynin hem damar sağlığını hem de düşünme gücünü olumsuz etkileyebiliyor.

Yağlar Sandığınız Gibi Değil

Toplam yağ tüketimi fazla olan kişilerde ise beyin damar hasarı daha az görüldü. Ancak burada hangi yağın tüketildiği büyük fark yaratıyor.

✅ Doymuş Yağlar (Tereyağı, doğal hayvansal yağlar)

Sessiz beyin enfarktı riskini azaltıyor.
Özellikle doğal, katkısız köy tereyağı gibi kaynaklardan alındığında olumlu etkiler gösteriyor.

✅ Tekli Doymamış Yağlar (Zeytinyağı, avokado, badem, fındık)

Hem damar kaynaklı beyin hasarını azaltıyor hem de zihinsel performansı artırıyor.
Zeytinyağı ile yapılmış bir salata, sadece kalbe değil, beyne de iyi geliyor.

✅ Çoklu Doymamış Yağlar (Omega-3 ve Omega-6 içeren yağlar – balık, ceviz, keten tohumu)

Daha yüksek zihinsel test puanlarıyla ilişkilendirildi.
Özellikle balık tüketimi, hafıza ve odaklanma becerilerini destekliyor.

❗ Karbonhidratı Azalt, Yağ Kalitesini Artır

Araştırmanın genel sonucu oldukça net: Fazla karbonhidrat tüketmek beyin damarlarına zarar verebilirken, kaliteli yağlar (özellikle zeytinyağı ve doğal tereyağı) hem damar sağlığını koruyor hem de zihinsel performansı destekliyor.

Yani sadece “az yağlı beslen” demek artık yeterli değil. Hangi yağı ne kadar ve nasıl tükettiğimiz çok daha önemli hale geldi.

🍽️ 🍽️ 🍽️

Peki Ne Yapmalı?

Mutfağınızda bulunması gereken üç temel yağ:

🐄 Kuyruk Yağı: Saklama koşularına uyarsanız uzun süre
🧈 Hakiki köy tereyağı: Doğal ve katkısız olmasına dikkat edin.
☘️ Soğuk sıkım zeytinyağı: Rafine edilmemiş, doğal üretim tercih edin.

Ve unutmayın: “Tatlı yiyelim tatlı konuşalım” diyen atalarımızı çok seviyoruz ama bu araştırmadan sonra belki de “Yağlı yiyelim, sağlıklı düşünelim” demek daha yerinde olur.

Dr. Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Bu bilgiler, 2010–2018 yılları arasında toplanan verilerle yapılan ve dört ülkeden 9.886 kişinin incelendiği bilimsel çalışmadan alınmıştır: https://www.thelancet.com/journals/eclinm/article/PIIS2589-5370(25)00265-2/fulltext

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sitede herhangi bir yasa dışı ilan ya da yönlendirme yapılması amacı bulunmamaktadır. İçerikler, sadece farkındalık yaratmak ve bilinçlendirme sağlamak amacıyla sunulmuştur.

⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni2 Kasım 2025

1 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Heel-to-Shin (Topuk–Diz) Testi – Propriyosepsiyon

Heel-to-Shin Testi Nedir? Temel Kavramlar

Heel-to-Shin testi (Türkçesi: Topuk–Diz testi), alt ekstremite koordinasyonu ve proprioseptif sistemin bütünlüğünü değerlendirmek için kullanılan klasik bir nörolojik muayene testidir.
Test, kişinin topuğunu karşı bacağın dizine yerleştirip bacağını boyunca indirmesi sırasında koordinasyon, denge ve kas kontrolünü ölçer.

Amaç: Serebellar (beyincik) ve proprioseptif yolların fonksiyonunu değerlendirmek.
Kapsanan sistemler:
1. Serebellum: Kas tonusu, koordinasyon ve motor kontrol.
2. Proprioseptif yollar (dorsal column): Alt ekstremite pozisyonunu algılamak ve hareketi düzeltmek.
3. Görsel sistem: Test sırasında görsel destekle dengeyi optimize eder.

Klinik Önemi

Heel-to-Shin testi, aşağıdaki durumlarda kullanılır:

Serebellar lezyon şüphesi (inme, multipl skleroz, travmatik beyin hasarı)
Vestibüler sistemle ilişkili koordinasyon problemleri
Yaşlı veya riskli iş ortamlarındaki denge kaybının değerlendirilmesi
Yüksekte çalışma gerektiren işlerde düşme riskinin erken tespiti

Test, özellikle yüksekte çalışacak personelin alt ekstremite motor kontrolünü ve proprioseptif denge kapasitesini ölçmek için kritik bir araçtır.

Heel-to-Shin Testinin Anatomik ve Fizyolojik Temeli

Serebellar Rolü

Serebellum, kasların senkronize çalışmasını, hareketin düzgünlüğünü ve postural dengeyi sağlar.
Heel-to-Shin testi sırasında:

Başlangıç pozisyonunda topuk dizin üzerine konulur
Düz bir çizgi boyunca bacak hareket ettirilir
Serebellum, kas tonusunu ve hareket hızını ayarlar

Serebellar disfonksiyon durumunda:

Hareket yavaş veya düzensiz olur
Topuk çizgiden sapar
Ritmik olmayan sakkad benzeri düzeltmeler gözlenir

Proprioseptif Sistem

Dorsal column-medial lemniskus yolu, bacak pozisyonunu beyne iletir.

Heel-to-Shin testi, bu sinir yolu aracılığıyla alt ekstremite yer değiştirme hassasiyetini ölçer.
Proprioseptif kayıp durumunda hareket, görsel düzeltme ile telafi edilmeye çalışılır; bu da gözle görülebilir dengesizlik oluşturur.

Testin Uygulama Prosedürü

Hazırlık

Katılımcı düz ve kaymaz bir zeminde oturur veya yatay pozisyonda sırt üstü yatar.
Ayaklar çıplak veya hafif giysi ile desteklenir.
Katılımcı talimatlandırılır: “Topuğunuzu diğer dizinize yerleştirin ve diz boyunca yavaşça indirin.”
Gözlemci test sırasında hareketin hızını, düzlüğünü ve koordinasyonunu gözlemler.

Uygulama Adımları

Katılımcının sağ topuğunu sol diz üzerine yerleştirmesini isteyin.
Topuğu, tibia boyunca ayak bileğine kadar düz bir çizgi boyunca kaydırmasını sağlayın.
İşlemi ters bacak için tekrar edin.
Hareketin hızını, çizgi doğruluğunu ve koordinasyonu not edin.

Gözlem Kriterleri

Normal: Topuk düz bir çizgi boyunca tibia üzerinde kayar, ritim ve hız sabittir.
Dengesiz: Topuk çizgiden sapar, düzensiz veya ritim bozukluğu vardır.
Titreme (intansiyon tremoru): Serebellar disfonksiyon işareti.
Hız kontrolü bozukluğu: Kas tonusu veya proprioseptif hatalara işaret eder.

Testin Değerlendirilmesi

Bulgular	Anlamı	Yüksekte Çalışma Açısından Öneri
Topuk düz çizgi boyunca hareket ediyor, ritim stabil	Normal	Uygun
Topuk hafif sapıyor, düzeltmeler küçük	Hafif disfonksiyon	Geçici uygun, denge egzersizleri önerilir
Topuk çizgiden belirgin sapıyor, titreme var	Patolojik, serebellar veya proprioseptif disfonksiyon	Uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

Yüksekte Çalışma Bağlamında Önemi

İş Sağlığı Perspektifi

Yüksekte çalışan bir personelin alt ekstremite koordinasyonu ve propriosepsiyonu kritik önem taşır.
Topuk-diz testinde gözlenen sapmalar, ani yön değişimlerinde veya dengesiz zeminlerde düşme riskini artırır.
Bu nedenle Heel-to-Shin testi, yüksekte çalışma risk matrisi içinde önemli bir değerlendirme aracıdır.

Risk Analizi

Testin normal sonucu → düşük düşme riski → rutin görev uygunluğu.
Hafif disfonksiyon → orta risk → görev öncesi denge egzersizi ve izlem önerilir.
Patolojik bulgu → yüksek risk → görev geçici olarak kısıtlanmalı, rehabilitasyon sonrası tekrar test yapılmalıdır.

Örnek Uygulama Senaryoları

Örnek 1: Vinç Operatörü Adayı

Sağ topuk sol diz boyunca çizgiye tamamen uyuyor
Sol topuk da aynı şekilde
Ritim ve hız normal
Sonuç: Normal koordinasyon → yüksekten çalışma uygun

Örnek 2: İskele Bakım Personeli

Sağ topuk çizgiden sapıyor, ayak bileğine yaklaşırken küçük titreme var
Sol topuk normal
Sonuç: Hafif serebellar / proprioseptif disfonksiyon → geçici uygun, rehabilitasyon önerilir

Örnek 3: Türbin Bakım Teknisyeni

Her iki topuk çizgiden belirgin sapıyor, ritim bozuk, titreme mevcut
Sonuç: Patolojik → yüksekte çalışmaya uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

Heel-to-Shin Testi ile Risk Yönetimi ve İş Güvenliği

Ön değerlendirme: Yaş, düşme öyküsü, kas-iskelet sistemi sorunları
Test uygulaması: Her iki alt ekstremite için Heel-to-Shin testi
Gözlem ve kayıt: Sapma, ritim, hız ve titreme not edilir
Değerlendirme: Yüksekte çalışma uygunluğu test bulgularına göre karar verilir
Rehabilitasyon: Egzersiz ve denge eğitim programları uygulanabilir

Sonuç ve Öneriler

Heel-to-Shin testi, alt ekstremite koordinasyonu, serebellar ve proprioseptif fonksiyonların objektif değerlendirmesini sağlar.
Yüksekte çalışacak personelin düşme ve yaralanma riskini azaltmak için proaktif bir testtir.
Test bulguları, iş güvenliği uzmanları ve hekimler tarafından işe uygunluk ve risk yönetimi kararında kullanılmalıdır.
Hafif veya patolojik bulgularda, rehabilitasyon ve tekrar test süreçleri güvenli çalışma için zorunludur.
Test, Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge testleri ile desteklenmelidir.

HEEL-TO-SHIN (TOPUK–DİZ) TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. PERSONEL BİLGİLERİ

Adı Soyadı: ………………………………………………………
T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
Test Tarihi: …. / …. / 20….
Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI

Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
Katılımcı gözleri: ( ) Açık ( ) Kapalı (gerekirse gözle destek)
Katılımcı pozisyonu: ( ) Oturur ( ) Yatar ( ) Ayakta durur
Refakatçi mevcut mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
Katılımcı sağlık durumu:
( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kas-iskelet sorunu ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

3. TEST UYGULAMA PROSEDÜRÜ

Katılımcıya testin amacı ve yapılacak hareketler açıklanır.
Katılımcı, sağ topuğunu sol diz üzerine yerleştirir ve tibia boyunca ayak bileğine kadar yavaşça kaydırır.
İşlem sol bacak için tekrarlanır.
Test sırasında gözlemci; topuğun çizgi boyunca hareketi, ritim, hız ve titreme gibi kriterleri değerlendirir.

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI

Bacak / Topuk Hareketi	Çizgiye Uyma	Ritim	Titreme	Notlar
Sağ Bacak	( ) Tam ( ) Kısmi ( ) Sapma	( ) Stabil ( ) Bozuk	( ) Yok ( ) Var	…………
Sol Bacak	( ) Tam ( ) Kısmi ( ) Sapma	( ) Stabil ( ) Bozuk	( ) Yok ( ) Var	…………

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Bulgular	Yorum	Yüksekte Çalışma Kararı
Topuk çizgi boyunca kayıyor, ritim stabil, titreme yok	Normal koordinasyon	Uygun
Hafif sapma veya küçük titreme	Hafif disfonksiyon	Geçici uygun, denge egzersizleri önerilir
Belirgin sapma, ritim bozuk, titreme var	Patolojik, serebellar/proprioseptif disfonksiyon	Uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

6. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

7. SON SÖZ / AÇIKLAMA VE SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ

Heel-to-Shin testi, alt ekstremite koordinasyonu ve proprioseptif sistemin bütünlüğünü değerlendiren kritik bir nörolojik testtir.
Test sırasında gözlenen sapmalar, ritim bozukluğu veya titreme, özellikle yüksekten çalışma gibi dengede ve koordinasyonda hızlı tepki gerektiren görevlerde düşme ve yaralanma riskinin arttığını gösterir.

Testin bulguları, sadece sayısal veri olarak değil, çalışanın iş güvenliği açısından fizyolojik uygunluğunu belirleyen bir risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.
Hafif disfonksiyonlarda, denge egzersizleri ve rehabilitasyon programları uygulanarak yeniden test yapılması önerilir. Patolojik bulgularda, görev geçici olarak kısıtlanmalı ve uzman değerlendirmesi ile rehabilitasyon süreci tamamlandıktan sonra yüksekte çalışmaya izin verilmelidir.

Heel-to-Shin testi, Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge testleri ile birlikte kullanıldığında, yüksekten çalışacak personelin güvenliğini sağlamak için güçlü bir araç oluşturur.

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge ve Koordinasyon Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Disfonksiyon – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Patolojik Bulgular – Uzman Muayenesi ve Rehabilitasyon Gerekli

İmza / Kaşe: ……………………………………

Bu form, Unterberger ve Head Impulse Testi formları ile aynı yapıda olduğu için, tüm denge değerlendirmeleri tek bir standart dosyada birleştirilebilir.

Heel-to-Shin (Topuk–Diz) Testi, alt ekstremite koordinasyonu, proprioseptif bütünlük ve beyincik (serebellum) fonksiyonlarının saha koşullarında hızlı ve güvenilir biçimde değerlendirilmesine olanak tanıyan nörolojik bir tarama testidir. Bu test, özellikle yüksekte çalışma, dar platformlarda denge sağlama veya hassas koordinasyon gerektiren iş kollarında görev alacak personelin nöromotor yeterliliğini belirlemede önemli bir göstergedir.

Testin temel amacı, bireyin alt ekstremite kas gruplarını istemli ve kontrollü biçimde kullanabilme düzeyini, aynı zamanda kas-iskelet sistemi, vestibüler sistem ve beyincik arasındaki iletişimin senkronizasyonunu değerlendirmektir. Normal bir test sonucunda topuk, karşı bacak tibia hattı boyunca düzgün bir şekilde kayar; hareket ritmik, dengeli ve süreklidir. Bu durum, sinirsel kontrolün sağlıklı olduğunu gösterir.

Buna karşın, topuğun diz üzerinde doğru noktaya temas edememesi, kayma esnasında sapmalar veya titremeler görülmesi, serebellar disfonksiyon, alt ekstremite proprioseptif duyusal kayıpları ya da kas tonusu bozuklukları açısından uyarıcı bulgular olarak değerlendirilmelidir. Bu tür bulgular, yüksekte çalışma sırasında kişinin refleks yanıt sürelerini uzatabilir, adım kontrolünü bozabilir ve dengesizliğe bağlı düşme riskini ciddi ölçüde artırabilir.

İşyeri Sağlık ve Güvenliği Bağlamında Önemi

Yüksekte çalışma gerektiren mesleklerde (örneğin tersane personeli, iskele işçileri, kule bakım teknisyenleri, enerji hatları çalışanları, raf sistem montajcıları vb.), bireyin dinamik denge kapasitesi ve koordinatif motor kontrolü, kişisel koruyucu donanımlar kadar kritik öneme sahiptir.
Heel-to-Shin testi bu bağlamda, işyeri hekimlerine sadece bir “nörolojik muayene verisi” sunmakla kalmaz, aynı zamanda fizyolojik uygunluk ve refleks güvenliği hakkında erken uyarı sinyali verir.

Özellikle şu durumlarda test bulguları titizlikle değerlendirilmelidir:

Önceden geçirilmiş kafa travması, inme, multipl skleroz, periferik nöropati öyküsü olan çalışanlar,
Kronik alkol kullanımı, diyabetik nöropati veya B12 eksikliğine bağlı sinirsel etkilenimi bulunan kişiler,
Denge sistemini etkileyebilecek ilaç kullanan bireyler,
Aşırı yorgunluk, uyku eksikliği veya dehidratasyon riski taşıyan vardiyalı çalışanlar.

Bu gruplarda Heel-to-Shin testi, erken dönemde nörolojik veya vestibüler denge sorunlarını fark etmek için ön tarama niteliğinde bir değerlendirme aracı olarak kullanılmalıdır.

Test Sonuçlarının Yorumlanması ve Karar Süreci

Normal Performans:
Katılımcı her iki bacakta da topuğunu dizi üzerine doğru şekilde koyabiliyor, topuğu tibia hattı boyunca kesintisiz kaydırabiliyor ve ritmik kontrolünü koruyorsa; bu durum alt ekstremite koordinasyonunun sağlıklı olduğunu gösterir.
→ Karar: Yüksekte çalışma açısından “uygun” kabul edilir.
Hafif Disfonksiyon:
Topuk hareketinde hafif sapmalar, zaman zaman duraksama veya küçük titremeler gözleniyorsa, bu durum hafif koordinatif bozukluk anlamına gelebilir.
→ Karar: Geçici olarak “sınırlı uygun”; denge egzersizleri ve yeniden değerlendirme önerilir.
Belirgin Disfonksiyon:
Topuğun dizi hedefleyememesi, belirgin titreme, ritim bozukluğu veya hareketin tam olarak gerçekleştirilememesi, serebellar veya proprioseptif sistem bozukluğunu düşündürür.
→ Karar: “Uygun değil”; detaylı nörolojik değerlendirme, gerekirse rehabilitasyon süreci sonrası yeniden test yapılmalıdır.

İş Güvenliği Açısından Uygulama Önerileri

Test, işe giriş ve periyodik muayenelerde mutlaka vestibüler ve koordinatif değerlendirme serisinin bir parçası olarak uygulanmalıdır.
Unterberger, Romberg, Head Impulse ve Tandem Yürüyüş Testleri ile birlikte kullanıldığında, vestibüler sistemin tüm bileşenleri (statik, dinamik, refleksif ve koordinatif denge) bütüncül biçimde incelenmiş olur.
Pozitif bulgu saptanan çalışan, geçici olarak yüksek riskli görevlerden uzaklaştırılmalı, fizyoterapi veya nörolojik konsültasyon sonrası kontrol testine alınmalıdır.
Test sırasında ortam güvenliği (kaymaz zemin, refakatçi desteği, sedye veya sandalye yanında uygulama) sağlanmalıdır.
Değerlendirmeler mümkünse aynı sağlık personeli veya hekim tarafından yapılmalı, böylece takiplerde objektif karşılaştırma sağlanabilir.

Bilimsel ve Klinik Yorum

Heel-to-Shin testinde kullanılan hareket, beyinciğin ipsilateral hemisfer fonksiyonlarını ortaya koyar; bu nedenle bir tarafın performansındaki bozulma, genellikle aynı taraftaki serebellar lezyonla ilişkilidir. Bu testin saha koşullarında tercih edilmesinin nedeni, özel bir ekipman gerektirmemesi, uygulanmasının kısa sürmesi ve sonuçların görsel olarak kolay gözlemlenmesidir.

Ayrıca test, alt ekstremite kinestezik farkındalığı ve kaslar arası koordinasyon hakkında doğrudan bilgi verir. Denge bozukluklarının erken fark edilmesi, yüksekten düşme, merdiven kazaları ve dengesizlik kaynaklı ekipman çarpışmalarının önüne geçilmesi açısından hayati önem taşır.

İşyeri hekimi bu testin sonucunu, çalışanın genel nöromüsküler yeterliliğini yansıtan bir veri olarak değerlendirmelidir. Gerektiğinde sonuçlar elektromiyografi (EMG), denge platform testleri (postürografi) veya nörolojik muayene raporlarıyla desteklenebilir.

Sonuç ve Kurumsal Öneri

Heel-to-Shin testi, yüksekte çalışma yapacak personelin seçimi ve izlenmesi sürecinde, önleyici tıp ve iş sağlığı uygulamalarının en sade ama en etkili araçlarından biridir.
Bu testin düzenli uygulanması, iş kazalarının en sık sebeplerinden biri olan denge kaybına bağlı düşmeleri önlemede doğrudan katkı sağlar.

İşyerinde uygulanacak kapsamlı sağlık gözetimi programlarında bu testin:

Yılda en az bir kez periyodik muayenelerde,
Yüksekten çalışma, vinç platformu, dar alan veya hareketli yüzeylerde görev değişikliği öncesinde,
Baş dönmesi, dengesizlik, uyuşma gibi semptomlarla başvuran her çalışanda tekrarlanması

önerilir.

Bu testin sonuçlarının yalnızca “uygun” veya “uygun değil” şeklinde değerlendirilmesi yeterli değildir; her bulgu, çalışanın sinir sistemi sağlığı, fiziksel uygunluk düzeyi ve kazalardan korunma kapasitesi açısından bütünsel olarak analiz edilmelidir.

Bu test, bir formda yer alan birkaç gözlemden ibaret değildir.
Heel-to-Shin değerlendirmesi, insan bedeninin iç denge mekanizmalarının, sinir iletim ağlarının ve motor koordinasyon sistemlerinin sessiz bir diyaloğunu dinleme yöntemidir.
İşyeri hekimleri bu diyaloğu doğru okuyabildiklerinde, yalnızca bir çalışanın değil, tüm bir çalışma alanının güvenliğini koruma fırsatını elde ederler.

Sonuç olarak, Heel-to-Shin testi, iş sağlığı pratiğinde erken tanı, önleme ve güvenli görevlendirme ilkelerini somutlaştıran bir uygulamadır.
Her test sonucu, yalnızca bir tıbbi bulgu değil, aynı zamanda “önlenmiş bir kazanın sessiz kaydı” olarak görülmelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #heeltoshinsetesti #topukdiztesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni1 Kasım 2025

1 Kasım 2025

Zihin Okyanusunusunun Derinliklerinde – Küçük Gençlere

Mert, 11 yaşında meraklı ve zeki bir çocuktu. Matematik ve fen derslerini çok seviyordu, ama en büyük tutkusu kitap okumaktı. Özellikle eski ve gizemli kitaplar ilgisini çekiyordu. Cumartesi günleri Hatice öğretmen onun evine gelir, ona farklı konuları öğretir ve birlikte hayal gücünü çalıştıracak hikâyeler okurlardı.

O gün Hatice öğretmen elinde tozlu, eski bir kitapla geldi. Kitabın kapağında büyük harflerle yazıyordu: “Denizler Altında 20 Bin Fersah” – Jules Verne.

— Mert, bugün sana inanılmaz bir macera yaşatacağım! — dedi Hatice öğretmen gülümseyerek. — Ama bu sefer sadece okuyup dinlemeyeceksin. Senin sihirli bir rolün olacak. Kendini Profesör Aronnax’ın yardımcı kaptanı olarak hayal edeceksin.

Mert’in gözleri parladı:
— Ben mi kaptan olacağım, öğretmenim?

— Hayır, bu sefer yardımcı kaptan olacaksın. Profesörün yanında her şeyi öğrenen, cesur ve meraklı bir çocuk. Ama unutma, bu macerada cesur olman ve dikkatli davranman gerekiyor.

Hatice öğretmen kitabı açtı ve sihirli bir şekilde sayfalar parlamaya başladı. Mert gözlerini kapattı. Bir an için odadaki ışıklar sanki yavaşça söndü ve Mert, kendini birdenbire suyun altında hissetti. Su mavi bir tül gibi etrafını sarıyor, denizin derinliklerinden gelen tuhaf bir ışıkla her şey parlak ve gizemli görünüyordu.

Odadaki ışıklar yavaşça sönerken, suyun altında parlayan mavi bir dünya belirdi önünde. Su mavi bir tül gibi etrafını sarıyor, denizin derinliklerinden gelen tuhaf bir ışıkla her şey parlak ve gizemli görünüyordu. Camın ötesinde okyanusun derinliklerine doğru süzülen bir gemi vardı: Nautilus. Devasa, metalik ve aynı zamanda zarif bir yapıya sahipti. Her detayı, adeta bir sanat eseri gibi parlıyordu.

— Mert, korkma, dedi Hatice öğretmen yumuşak bir sesle. Sen artık Profesör Aronnax’ın yardımcısı olacaksın. Bu sayede denizlerin derinliklerini gözlemleyebileceksin ve Nautilus’un sırlarını öğreneceksin.

— Hoş geldin genç kaşif, dedi Profesör Aronnax, Mert’in yanında belirerek. Bugün sen sadece bir gözlemci olmayacaksın, aynı zamanda benim yardımcı kaptanım olacaksın.

Mert kalbi heyecanla çarparak başını salladı. Yardımcı kaptan… Bu unvan, ona cesaret ve sorumluluk veriyordu. Gemiye adım attıkları anda, Nautilus’un içindeki teknolojik detaylar göz kamaştırdı: cam pencereler, elektrik panelleri, su geçirmez laboratuvarlar ve hassas ölçüm cihazları her yerdeydi. Hatice öğretmen hemen Mert’in yanına geldi:

— Mert, her şeyi dikkatle gözlemle. Sadece bakmak yetmez, anlamaya çalış. Burada her hareket, her sistem bilimsel bir amaca hizmet ediyor.

Mert, camın önüne geçerek pencereden dışarı baktı. Mercan resifleri, rengarenk balık sürüleri ve dev kaplumbağalar etraflarında yüzüyordu. Her şey nefes kesici güzellikteydi. Gözleri merakla parlıyordu, ama içindeki heyecan bir anlığına korkuya dönüştü: bir balina sürüsü hızla gemiye yaklaştı.

— Sakin ol, Mert, dedi Aronnax. Doğa bize hiçbir zaman zarar vermek istemez, sadece sınırlar ve fırsatlar sunar.

Balinaların dev gövdeleri suyun içinde süzülüyor, yavaş ama güçlü hareket ediyordu. Mert, Hatice öğretmenin gösterdiği gibi, ellerini panik yapmadan kontrol ederek, balinaların davranışlarını not etmeye başladı. Bu, onun için ilk büyük sınavdı: heyecanla başlamak yerine, gözlemleyerek ve analiz ederek hareket etmek.

Gemi, balinaların yanından güvenli bir şekilde geçti. Mert derin bir nefes aldı ve kalbinin hızlı çarpmasını dinledi. Bu ilk tecrübe ona şunu öğretti: cesaret, sadece korkusuz olmak değil; aynı zamanda akıllı ve dikkatli olmaktı.

— Şimdi, Mert, dedi Hatice öğretmen. Daha derinlere dalacağız. Nautilus’un kalbine, yani kontrol odasına gidiyoruz. Burada her düğme ve göstergenin bir anlamı var. Görevimiz sadece gemiyi yönetmek değil, aynı zamanda denizleri gözlemlemek ve anlamak.

Kontrol odası devasa bir salon gibiydi. Cam duvarlardan okyanusun derinliği gözlemlenebiliyordu. Elektrik panelleri, göstergeler ve düğmeler bir orkestranın enstrümanları gibi düzenlenmişti. Aronnax, Mert’e adım adım her sistemi gösterdi:

— Burası geminin kalbi, dedi Aronnax. Buradaki her hareket, denizaltının güvenliği ve başarıyla ilerlemesi için kritik. Motor kontrolleri, enerji dağılımı, gözlem cihazları… Hepsi senin dikkatine bağlı.

Mert dikkatle izledi, sorular sordu ve not aldı. Hatice öğretmen yanında duruyor, Mert’in anlayıp anlamadığını gözlemliyordu.

— Profesör, dedi Mert, peki ya tehlikeler? Biz her zaman güvenli olacak mıyız?

Aronnax gülümsedi:

— Her keşif risk içerir, Mert. Ama risk, bilgimiz ve dikkatimizle yönetilebilir. İşte tam da bu yüzden senin gözlem yeteneğin çok önemli.

Gemi daha derinlere daldıkça suyun rengi koyulaşıyordu. Mert, pencereden dışarı bakarken küçük ışıklar gördü; bu, biyolüminesans yapan derin deniz canlılarıydı. Işıklar, suyun içinde dans ediyor gibi süzülüyordu. Hatice öğretmen not defterine birkaç çizim yaptı ve Mert’e:

— Bak Mert, her ışık bir canlıyı, her gölge bir hareketi temsil ediyor. Sen de gözlemlerini kaydet. Bu, bilimin temelidir: gözlemlemek, analiz etmek ve anlamak.

Birden, Nautilus sarsıldı. Mert panikledi, ama Hatice öğretmen ve Aronnax ona sakin olmasını hatırlattı. Dışarıda dev bir mürekkep balığı belirmişti! Kolları gemiyi sarmış, güçlü ve tehlikeli görünüyordu.

— Mert, şimdi cesaret zamanı, dedi Hatice öğretmen. Seni seçtik çünkü güveniyoruz. Arpu al ve bana yardım et.

Mert elleri titreyerek arpu aldı ve kontrol odasındaki işaretlerle koordineli olarak mürekkep balığına doğru fırlattı. Balığın bir koluna isabet etti ve yaratık acı içinde geri çekildi. Nautilus güvenliğini korudu. Mert, bu anın ne kadar önemli olduğunu fark etti: cesaret, sadece korkusuz olmak değil; aynı zamanda sorumlulukla hareket etmekti.

— Çok iyi iş çıkardın, genç kaşif, dedi Aronnax. Şimdi bir sonraki durağa gidiyoruz: Atlantis’in batık şehri. Burada tarih, bilim ve keşif iç içe olacak.

Nautilus, suyun derinliklerine doğru ağır ağır süzülüyordu. Motorların hafif uğultusu ve çevrede yankılanan suyun titreşimi geminin içinde melodik bir sessizlik yaratıyordu. Mert, pencereden dışarı bakarken suyun renginin koyu laciverte dönüştüğünü fark etti. Derinlik arttıkça güneş ışığı kayboluyor, yerini deniz canlılarının kendi ürettiği solgun ışıltılara bırakıyordu.

Bir süre sonra Profesör Aronnax, heyecanla kumanda masasının önünde durdu.
— İşte orada! — dedi gözleri parlayarak. — Atlantis! Kayıp şehir nihayet karşımızda!

Mert nefesini tuttu. Camın ötesinde, dev sütunlar, yıkılmış tapınaklar ve yosunlarla kaplı taş yollar belirdi. Kırık heykeller, taş merdivenler ve dev kubbeler, sanki yüzyıllardır denizin kalbinde uyuyordu.
Hatice öğretmen Mert’e döndü:
— Bu şehir, binlerce yıl önce insanlığın bilgiyle doğayı birleştirdiği yeri temsil ediyor. Ama aynı zamanda, kibirle bilimin dengesini kaybetmenin de sembolü. Şimdi gözlemle bakalım, deniz bu şehri nasıl dönüştürmüş.

Nautilus, yavaşça batık şehrin sokaklarına doğru ilerledi. Mercanlar taş duvarların arasına yerleşmiş, deniz yıldızları eski sütunları süslemişti. Küçük balık sürüleri, yıkılmış pazar yerinin kemerlerinden geçiyor, denizanaları taş heykellerin etrafında süzülüyordu.

Mert büyülenmişti.
— Sanki şehir hâlâ yaşıyor, öğretmenim, dedi.
— Evet, Mert. Doğa, insanoğlunun bıraktığı her şeyi kendi düzenine katar. Bu, ekolojik döngünün bir mucizesi.

Profesör Aronnax laboratuvar bölümüne geçti ve Mert’e eldivenlerle birlikte bir dalış sensörü uzattı.
— Şimdi dikkatle izle, genç kaşif. Şehrin duvarlarından numune alacağız. Bu taşlarda deniz organizmalarının mikroskobik yaşam izleri olabilir.

Mert eldivenleri taktı, sensörü çalıştırdı. Cihazın ekranında mavi çizgiler dans ediyordu.
— Burada bakteri kolonileri var! — diye bağırdı heyecanla. — Duvarın içinde yaşıyorlar!
— Doğru, dedi Aronnax. Atlantis’in taşları artık canlı bir ekosistemin parçası. Görüyorsun, doğa hiçbir şeyi kaybetmez. Yalnızca dönüştürür.

O sırada dışarıda ilginç bir hareket dikkatlerini çekti. Dev bir ahtapot, yıkık bir kapının önünde bekliyordu. Kollarını yavaşça hareket ettiriyor, sanki şehri koruyormuş gibi davranıyordu.
— Bu bir dev Octopus vulgaris, dedi Profesör. Ama dikkat edin, bölgesini korumaya çalışıyor olabilir.

Mert, pencereden ahtapotun gözlerine baktı. O kadar derin, o kadar zeki görünüyordu ki… Bir an için aralarında sessiz bir iletişim kurulduğunu hissetti.
— Sanırım bizi anlamaya çalışıyor, dedi Mert yavaşça.
— O hâlde, dedi Hatice öğretmen, sen de onu anlamaya çalış. Bilim bazen ölçmekten çok, hissetmeyi gerektirir.

Mert, ahtapotun davranışlarını dikkatle izledi. Hayvanın her kolu, çevredeki taşlara nazikçe dokunuyor, yosunları kaldırıyor, sonra yeniden yerine bırakıyordu.
— Öğretmenim, o da eviyle ilgileniyor, tıpkı insanlar gibi…
— Doğru gözlem, Mert. Belki de bu şehir artık onun evi oldu, dedi Hatice öğretmen gülümseyerek.

Bir süre sonra Nautilus’un radarına bir sinyal düştü. Derinlikten bir metal yansıması geliyordu. Profesör Aronnax hemen cihazları kontrol etti.
— Bu… inanılmaz! Eski bir enerji kaynağına benziyor. Atlantis’in enerji çekirdeği hâlâ aktif olabilir!

Mert’in gözleri parladı.
— Gidip bakalım mı?
— Gidelim, ama dikkatli olacağız, dedi Aronnax.

Gemi yavaşça sinyalin geldiği noktaya yaklaştı. Deniz tabanında dev bir küre parlıyordu. Üzeri yosunlarla kaplıydı ama içinden yayılan solgun mavi ışık hâlâ güçlüydü.
Hatice öğretmen fısıldadı:
— Bu, eski uygarlıkların enerjiyi doğadan nasıl aldığını anlatan bir ders Mert. Onlar okyanusun gücünü anlamışlardı. Ama sonra, kontrolü kaybettiler.

Mert dikkatle yaklaştı. Küreye temas ettiklerinde bir enerji dalgası yayıldı. Nautilus hafifçe sarsıldı. Işıklar bir anda parladı ve sonra deniz dibi sessizliğe gömüldü. Ama kısa bir an için, şehir canlanmış gibiydi. Taş heykellerden yansıyan ışık, sanki bir zamanlar burada yaşayan insanların gölgelerini canlandırdı.

Mert büyülenmişti.
— Sanki geçmiş geri döndü, dedi hayranlıkla.
— Bilim bazen geçmişi sadece anlamakla kalmaz, onu yeniden canlandırır, dedi Aronnax.

O an Mert’in aklına geldi:
— Profesör, biz de böyle bir denge kurabilir miyiz? Yani doğayı bozmak yerine onunla birlikte yaşamak gibi…
Hatice öğretmen onun omzuna dokundu.
— İşte bilim insanı olmanın özü budur, Mert. Gözlemlerini sadece anlamak için değil, korumak için de kullanırsın.

Gemi, Atlantis’in derinliklerinden ayrılırken Mert bir kez daha dışarı baktı. Şehrin kubbeleri, yosunların arasında sessizce duruyordu. Ahtapot, taşların arasında kaybolmuştu ama Mert onun bakışlarını hâlâ hissediyordu.
— Hoşça kal Atlantis, dedi fısıltıyla. — Senden çok şey öğrendim.

Nautilus tekrar yükselmeye başladığında, Mert hissettiği sessizliği tarif edemedi. Bu sessizlikte bilgi, saygı ve merak vardı. Ve o an Mert anladı ki, her bilimsel keşif aslında insanın kendi iç yolculuğuydu.

Profesör Aronnax, gülümseyerek ona baktı:
— Genç kaşif, bir sonraki durağımız seni bekliyor. Derin deniz fırtınalarına hazır mısın?
Mert heyecanla başını salladı.
— Hazırım, profesör. Artık sadece denizi değil, kendimi de tanımaya başladım.

Nautilus, Atlantis’ten ayrıldıktan sonra derin bir sessizlik içinde süzülüyordu. Geminin metal gövdesine hafifçe çarpan suyun ritmik sesi, sanki bir kalbin atışını andırıyordu. Mert hâlâ pencereden dışarı bakıyordu; su, karanlık ve derin bir deniz mavisine dönüşmüştü.

Bir süre sonra, Profesör Aronnax radar ekranına endişeyle baktı.
— Hmm… Basınç hızla artıyor. Güney akıntısına yaklaşıyoruz, dedi.
Hatice öğretmen yaklaşarak haritayı inceledi.
— Bu bölge, derin deniz fırtınalarının en yoğun olduğu yerlerden biri, Profesör.

Mert merakla sordu:
— Deniz altında da fırtına olur mu?
Profesör gülümsedi.
— Elbette. Bizim yüzeyde gördüğümüz fırtınalar, okyanusun kalbinde çok daha güçlü titreşimler yaratır. Akıntılar çarpışır, su kütleleri sarsılır, basınç değişir… Doğa orada sessiz değildir, Mert. Sadece biz duyamayız.

Geminin içindeki ışıklar aniden titredi. Nautilus, güçlü bir akıntıya kapılmıştı. Metal gövde gıcırdarken Hatice öğretmen hemen tutunması için Mert’in koluna sarıldı.
— Dikkat et! Dengeni koru!
Mert, bir anda tüm bedenini gerildiğini hissetti. Kalbi hızlı atıyordu ama öğretmeninin sesi kulağında yankılandı:
— Nefes al, Mert. Korku da bir bilgi gibidir. Dinlersen, seni korur.

Mert gözlerini kapattı, derin bir nefes aldı. Tıpkı karada yaptığı propriyoseptif egzersizlerde olduğu gibi, ayak tabanlarını zeminde hissetmeye çalıştı. Gemi sallanıyordu ama o dizlerini hafif kırarak dengesini buldu.
Hatice öğretmen memnuniyetle başını salladı:
— İşte bu! Zihnini sakin tutarsan, bedenin de dengeyi bulur.

Fakat fırtına giderek şiddetleniyordu. Dışarıda, dev su girdapları oluşmuştu. Deniz canlıları panik içinde kaçışıyor, taş parçaları suyun içinde dönüyordu. Profesör Aronnax geminin kontrol paneline eğildi:
— Motor basıncı yüzde yetmişe çıktı! Eğer bu akıntı bizi çekerse, yüzeye çıkamayız!

Mert, profesörün yanında yer aldı.
— Yardım edebilir miyim?
— Evet, şu kırmızı kolu görüyorsun, dedi Aronnax. Onu yavaşça çek, ama dikkatli ol. Gemiye denge sağlayacak ek basınç sistemini devreye alacağız.

Mert tereddüt etmeden kolu çekti. Nautilus’un gövdesinden tiz bir ses yükseldi, ardından iç mekan sabitlenmeye başladı. Fırtına dışarıda hâlâ kuduruyordu ama gemi biraz daha dengeliydi.

Bir anda, pencereden bir şey geçti. Devasa, gölgemsi bir varlık…
— Bu da neydi? — dedi Mert şaşkınlıkla.
Hatice öğretmen pencereden dışarı baktı, gözleri kocaman oldu.
— Bu bir dev ispermeçet balinası! Denizlerin en güçlü canlılarından biri!

Balina, Nautilus’un yanından geçerken gövdesine çarptı. Gemi sarsıldı, ışıklar söndü. Birkaç saniye boyunca yalnızca suyun uğultusu duyuldu. Sonra acil durum ışıkları yandı.
Mert’in kalbi küt küt atıyordu. “Ya batarsak?” diye düşündü bir an.

Profesör Aronnax’ın sesi yankılandı:
— Herkes yerinde mi?
Hatice öğretmen elini Mert’in omzuna koydu.
— Evet, ama gemi hasar aldı.

Profesör derin bir nefes aldı.
— Mert, dış kabin basınç ölçerini kontrol etmeni istiyorum. Eğer basınç fazla artarsa, deniz suyunu içeri alabiliriz.

Mert, titreşen elleriyle ölçüm paneline baktı. Rakamlar hızla artıyordu.
— Profesör! Değerler 9200 milibara çıktı!
— Çok yüksek! Soğutma sistemini açmamız gerek!

Mert hemen düğmeye bastı. Gemi, soğutma devresine geçti. Bu sırada balina tekrar geri döndü, sanki gemiyi savunma içgüdüsüyle itiyordu.
Hatice öğretmen fısıldadı:
— Belki de gemiyi tehdit sanıyor.
Mert başını kaldırdı:
— Ya biz onunla iletişim kurabilirsek?

Profesör gülümsedi.
— Denemekten zarar gelmez. Mert, akustik sinyal sistemini etkinleştir. Onun frekansına dost bir tonda cevap verelim.

Mert, müzikli bir ses tonuyla ayarlanan düğmeye bastı. Gemi dışına yumuşak bir titreşim yayıldı — dalgaların içinde yankılanan melodik bir ses. Balina bir süre durdu, sonra yavaşça geri çekildi.

Sessizlik…
Geminin içindeki herkes derin bir nefes aldı.
Profesör Aronnax başını salladı:
— Mert… cesaretin sadece tehlikeyi yenmek değildir. Bazen korkunun içinden anlayışla geçmektir.

Fırtına yavaş yavaş dindi. Nautilus yeniden stabil hale geldiğinde Mert, pencereden dışarı baktı. Dışarıda karanlık bir deniz dibi vardı, ama artık korkutucu değil, huzurlu görünüyordu.
Hatice öğretmen, Mert’in sessizliğini fark etti.
— Ne düşünüyorsun, Mert?
— Korkunun aslında bir öğretmen olduğunu, dedi Mert yavaşça. — Ama biz onu dinlemeyi bilmeliyiz.

Profesör Aronnax gülümsedi.
— Harika bir ders çıkardın. Şimdi, korkunun ardından gelen bilgeliği kullanmanın zamanı. Çünkü bir sonraki durak… Buzulların ötesinde bir sır gizli.

Mert heyecanla sordu:
— Gerçekten mi?
— Evet, dedi Hatice öğretmen. — “Kutup Yolculuğu” başlıyor. Ve orada sadece doğayı değil, kendi sınırlarını da keşfedeceksin.

Nautilus’un sessiz koridorlarında, dışarıda buzulların hışırtısı yankılanıyordu. Mert, geminin kalın metal gövdesine vuran her buz parçasının titreşimini ayak tabanlarında hissediyordu. Motorun derinden gelen uğultusu bile artık neredeyse donmuştu; sanki gemi bile nefesini tutmuş gibiydi.

Profesör Aronnax, kalın bir pencereden dışarıyı gösterdi.
— İşte, kuzeyin sınırı burası Mert. İnsan zihninin ve bedeninin dayanıklılığını ölçen en sert yerlerden biri: Kutup Okyanusu.

Dışarıda bembeyaz bir sessizlik hüküm sürüyordu. Dev buz kütleleri, suyun üstünde ağır ağır süzülüyor; alttan gelen mavi ışık, sanki dünyadan çok başka bir gezegene aitmiş gibi görünüyordu.

Mert’in burnu cama dayandı.
— Burada hiç canlı yok mu Profesör? diye sordu.
Profesör gülümsedi:
— Tam tersine, bu sessizlik binlerce canlıyı saklıyor. Bazıları gözle görülemeyecek kadar küçük ama yaşamın temel taşları onlar. Burada her nefes, sabırla kazanılır.

Geminin sıcaklığı düşmeye başlayınca, Hatice öğretmen kontrol panelinin yanına geldi. Mert’e döndü ve sakin bir sesle konuştu:
— Şimdi dikkatini bedenine yönlendir Mert. Soğuk, sadece dışarıdan gelen bir his değildir. Beyin, tehlikeyi algıladığında kasları kasarak ısıyı korumaya çalışır. Ama eğer panik yaparsan, enerji daha hızlı tükenir.

— Yani… sakin kalırsam vücudum beni koruyabilir mi?
— Evet. Soğukla savaşmak yerine onunla uyum içinde olmayı öğrenmelisin. Bu, zihinsel dayanıklılığın ilk adımıdır.

Mert gözlerini kapattı. Burnundan derin bir nefes aldı, yavaşça verdi. Birkaç dakika boyunca sadece nefesinin sesi vardı. Zamanla kalp atışları yavaşladı, kaslarındaki gerginlik azaldı.

Profesör Aronnax, uzaktan izliyordu.
— Harika, dedi. İnsan zihni, tıpkı Nautilus gibi: dış koşullar zorlaştıkça, iç düzenini korumayı öğrenmeli.

Birkaç saat sonra, denizaltı daha da kuzeye ilerledi. Dışarıda devasa buz dağları birbirine çarpıyor, uzaklardan uğultular geliyordu. Mert, sonar ekranında garip bir sinyal fark etti.
— Profesör! Burada hareket eden bir şey var. Çok büyük…

Profesör hemen yaklaştı. Gözlüğünü düzeltti, ekrana dikkatle baktı.
— Bu… bir buz balinası! Kutup denizlerinin efsanevi canlısıdır. Normalde bu kadar derine inmezler.

Mert büyülenmişti. Dev bir gölge, geminin yanından süzülüp geçti. Kuyruğu bir köprü direği kadar büyüktü. Her vuruşta, denizaltı hafifçe sallanıyordu.

— O da mı soğuğa dayanıklı olduğu için burada yaşıyor?
Profesör başını salladı.
— Evet. Ama onun sırrı kalın bir yağ tabakasında değil yalnızca… Yavaş yaşamda. Soğuk, hızlı olanı değil, sabırlı olanı yaşatır.

Bu söz Mert’in aklına kazındı. “Soğuk, sabırlı olanı yaşatır.”

Ertesi gün, Nautilus bir buz tabakasının altında sıkıştı. Motorlar uğuldadı ama hareket edemedi.
Hatice öğretmen sakin bir şekilde talimat verdi:
— Mert, şimdi dikkatini sadece duyularına ver. Panik olduğunda, kasların kasılır, nefesin hızlanır. Bu da oksijeni hızla tüketir.

Mert derin bir nefes aldı. Gözlerini kapattı, kulaklarını suyun sesine odakladı.
“Glop… glop…” — Dışarıdaki su kabarcıkları sanki bir kalp gibi atıyordu.
Birden fark etti: Bu sesler düzenliydi, ritmikti. Mert bu ritmi zihninde takip ederek kalp atışını yavaşlattı.

Profesör şaşkınlıkla izliyordu.
— Hatice Hanım, öğrenciniz harika bir sinir-beden dengelemesi yapıyor!
— Evet, çünkü korkunun biyolojisini anladı. Beyin sinyal gönderdiğinde, o sinyali dinlemeyi seçti — körü körüne tepki vermedi.

Bir süre sonra Nautilus’un enerji sistemleri yeniden çalıştı. Geminin gövdesi titredi, yavaşça buz tabakasından kurtuldu. Herkes derin bir nefes aldı.

Mert gururla gülümsedi.
— Demek bazen kurtulmanın yolu sadece sakin kalmakmış.
— Aynen öyle, dedi Hatice öğretmen. — Zihinsel dayanıklılık, en güçlü kasın bile başaramadığını başarır.

Günler sonra, Nautilus kutupların en derin noktasına ulaştı. Dışarıda aurora ışıkları suyun yüzeyinden süzülüyor, dalgaların üstünde gökkuşağı gibi dans ediyordu.

Profesör Aronnax, Mert’e döndü:
— Bu manzarayı hak ettin Mert. Sadece bilgiyle değil, sabırla buraya kadar geldin.

Mert camdan dışarı bakarken, suyun altındaki renklerin dansına hayran kaldı.
Bir yandan da düşünüyordu: “Belki de soğuk, korkutucu değil… sadece bize kendimizi tanıtmak istiyor.”

Hatice öğretmen sessizce yanına geldi.
— Her zorluk bir öğretmendir Mert. Bedenini dinlemeyi öğrendikçe, zihninin sınırlarını da genişletirsin.

Mert gülümsedi.
— O zaman bir sonraki macerada, hem aklımı hem kalbimi kullanmaya söz veriyorum.

Geminin ön camından dışarı bakarken, uzaklarda beliren bir ışık huzmesi dikkatini çekti.
— Profesör, orada bir şey var!
Profesör dürbününü kaldırdı.
— Evet… bu, belki de Atlantik geçidinin diğer ucu!

Ve böylece, Nautilus’un yeni rotası çizildi: Zihinsel dayanıklılıktan içsel keşfe doğru.

Mert artık sadece bir yardımcı kaptan değildi — kendi iç denizlerinin kaptanı olmuştu.

Nautilus’un koridorları o gece her zamankinden daha sessizdi. Motorların derin uğultusu bile neredeyse kaybolmuştu; yalnızca denizin derinliklerinden gelen, belli belirsiz bir basınç sesi duyuluyordu. Mert, laboratuvardaki cam kubbenin önünde oturmuş, dışarıdaki siyah okyanusa bakıyordu. Ne balıklar görünüyordu artık, ne mercanlar. Her şey bir sessizlik denizinde kaybolmuş gibiydi.

Profesör Aronnax da yanındaydı, ama bu defa konuşmuyordu. Elindeki not defterine bir şeyler karalıyor, sonra uzun uzun dalgaların karanlığını izliyordu.
Bir süre sonra yavaşça başını kaldırdı.
— Mert, fark ettin mi? dedi.
— Neyi, profesör?
— Bu sessizlikte insan kendi kalp atışını bile duyabiliyor. Ama en çok da düşüncelerini…

Mert, gözlerini dışarıdan çekip profesöre döndü.
— Ben… sanki içimde bir şey konuşuyor ama tam duyamıyorum, dedi.
Aronnax gülümsedi.
— İşte o, denizin iç sesi gibi. Bazen insan, dışarıda ne kadar çok ses varsa kendi sesini o kadar az duyar. Ama burada, derin denizin ortasında, her şey susunca… kendi zihninin yankısını işitmeye başlarsın.

Mert, bunu anlamaya çalışarak gözlerini yeniden camın ötesine çevirdi. Derinlerde küçük bir ışık titredi. Belki bir denizanasıydı, belki de kendi hayal gücünün yansıması. Ama o anda Mert, ilk kez nefes alışlarını dinlemeye başladı. Nefesi kısa ve hızlıydı — heyecandan mı, korkudan mı bilmiyordu.
Derin bir nefes aldı. Sonra bir tane daha.
Ve o an fark etti: Nefesini dinlemek bile bir tür keşifti.

Profesör ayağa kalktı, cam kubbenin yanındaki panele dokundu. Bir kapı yavaşça açıldı ve içinden minik bir kabin çıktı.
— Gel bakalım, dedi. Sana “sessizlik odasını” göstereceğim.

Mert kabine girdiğinde içerde hiçbir ses yoktu. Duvarlar kalın bir malzemeyle kaplanmıştı; ne geminin sesi, ne suyun sesi, ne de profesörün adımları duyuluyordu.
— Bu oda, insanların beyninin dış uyaranlardan nasıl etkilendiğini ölçmek için yapılmıştı, dedi Aronnax. Ama aslında burada, insan kendi içindeki uyaranları fark eder. Kalp atışı, nefes, hatta düşüncelerinin ritmi bile.

Mert gözlerini kapattı.
İlk başta sadece sessizlik vardı. Sonra kalbinin ritmini duydu: tump-tump, tump-tump…
Bu ritimle birlikte, zihninin içinde geçen küçük sesleri fark etti: “Ya dışarıda fırtına olursa? Ya Nautilus sıkışırsa? Ya bir daha eve dönemezsem?”
Ama sonra başka bir ses yükseldi — daha sakin, daha kararlı bir ses:
“Sen zaten derinliktesin. Şimdi korkunun kaynağını anlamayı öğreniyorsun.”

Mert birden fark etti ki, korku bir düşman değilmiş; sadece beyin, bilinmeyene karşı bir alarm veriyormuş. Eğer o sesi dinler ama paniğe kapılmazsa, onu yönlendirebilirmiş.
Tıpkı kaptan Nemo’nun okyanusu kontrol etmesi gibi, insan da kendi iç denizini yönetebilirmiş.

Bir süre sonra profesör kapıyı araladı.
— Nasıl hissediyorsun?
— Garip… ama sanki beynimin içinde bir düzen oluştu. Kalbimle düşüncelerim aynı ritimde atıyor.
Aronnax memnuniyetle başını salladı.
— İşte buna nöro-duygusal denge deriz, Mert. Beyin, kalp ve beden aynı frekansta çalıştığında, insanın sezgileri güçlenir. Artık sadece bilgiyi değil, hissi de anlamaya başlarsın.

Mert düşünceli bir ifadeyle sordu:
— Yani hissetmek de bir bilim mi, profesör?
— Elbette! Beden, duyguların ilk laboratuvarıdır. Her korku, kaslarında bir titreşim olarak başlar. Her sevinç, nefesinde bir genişleme yaratır. İnsan bunları fark ettiğinde, duygularını bastırmak yerine onları gözlemlemeyi öğrenir.

Mert bunu duyunca ellerine baktı. Hafifçe titriyordu ama korkudan değil — farkındalıktan.
— Yani, dedi, kendi içimdeki dengeyi öğrenmem, dışarıdaki tehlikeleri de daha iyi yönetmemi sağlar?
— Tam olarak öyle, genç kaptan yardımcısı. İnsan, iç dengesini bulmadıkça deniz ne kadar sakin olursa olsun, içinde fırtına kopar.

O gece Nautilus’un motorları tamamen sustu. Kaptan Nemo gemiyi denizin en sakin yerine indirmişti.
— Gemiye dinlenme zamanı veriyoruz, demişti. Ama Mert bunun sadece makineler için değil, insanlar için de geçerli olduğunu anlamıştı.

Geminin kütüphanesine gitti. Raflarda yüzlerce kitap vardı — felsefe, biyoloji, astronomi, şiir… Mert bir kitabı rastgele çekti.
Kitabın ilk sayfasında şöyle yazıyordu:
“Bazen en büyük keşif, kendi iç denizini anlamaktır.”

Mert defteri dizlerine koydu, yazmaya başladı:

“Bugün deniz sessizdi. Ama ben içimde büyük bir ses duydum. Kalbimin sesiyle zihnimin sesi birleşti. Belki de asıl cesaret, sessizlikte kalabilmekmiş.”

Profesör içeri girdi.
— Yazmayı seviyorsun, değil mi?
— Evet… sanki yazarken her şey daha anlaşılır oluyor.
— Çünkü yazmak, düşünceleri dışarıya çıkarmanın en dengeli yoludur. İnsan, içindeki karmaşayı kelimelere dökerek düzen kurar. Bu da beynin stres sistemini sakinleştirir.

Mert gülümsedi. Artık farkındaydı: Bedenin içinde bir denge varsa, düşünceler de berrak oluyordu.

Ertesi sabah Profesör Mert’i laboratuvara çağırdı.
Masada bir hologram cihazı vardı. Mavi bir ışık yanıp söndü ve insan beyninin üç boyutlu bir modeli belirdi.
— Şimdi kendi zihninin haritasını göreceksin, dedi profesör. Dün geceki sensör kayıtlarını inceledim. Nefesin yavaşladığında, beyninin ön kısmındaki odak bölgesi daha aktif hale gelmiş. Yani sakinlik, dikkat gücünü artırmış.

Mert şaşırdı.
— Yani sessiz kalmak aslında beynimi güçlendirmiş mi oluyor?
— Evet. İnsan beyninin yaratıcılık merkezi sessizlikte en çok çalışır. Gürültü, acele, stres… bunlar sinir bağlantılarını yavaşlatır. Ama sessizlik, yeni düşüncelerin doğduğu yerdir.

Mert gözlerini holograma dikti. Dalgaların arasında, ışık gibi parlayan sinir ağlarını izledi.
— Bu ağlar, düşüncelerime mi ait?
— Hem düşüncelerine, hem duygularına. Beyin, yalnızca bilgi değil, hislerin de haritasını çıkarır.
— O zaman… korkularım da bir harita çiziyor olabilir mi?
— Evet. Ama sen artık o haritayı okumayı öğreniyorsun, Mert.

Bir süre sonra kaptan Nemo geminin kontrol odasında onları bekliyordu.
— Mert, duydum ki sessizlik odasında kendi denizini bulmuşsun, dedi.
Mert utangaçça gülümsedi.
— Denedim… biraz da korktum ama sonra anladım ki korku da bana bir şey öğretiyor.
Nemo, derin bir kahkaha attı.
— Harika! Gerçek denizciler, sadece fırtınayla değil, kendi iç fırtınalarıyla da baş etmeyi öğrenir.

Sonra Mert’e bir pusula verdi.
— Bu, benim ilk yolculuğumdan kalma bir pusula. Artık işe yaramaz, çünkü manyetik kutuplar değişti. Ama bana hep bir şey hatırlatır: “Yolunu kaybettiğinde, yönünü değil niyetini hatırla.”

Mert pusulayı eline aldı. İğnesi dönmüyordu ama ellerinde sıcak bir his bıraktı.
O anda içinden bir ses yükseldi:
“Benim yönüm, öğrenmek.”

Nautilus, deniz yüzeyine yaklaşırken bir süre tamamen hareketsiz kaldı. Güneşin ilk ışıkları suya sızmaya başladığında, tüm gemi altın bir parıltıya büründü.
Mert cam kubbeye koştu.
Yukarıda, suyun ötesinde gökyüzü görünüyordu.
— Öğretmenim! diye seslendi Hatice öğretmenine, ki o da bir anda yanında belirmişti — sanki bu sihirli yolculukta hep oradaymış gibi.
— Bakın! Yüzeye çıkıyoruz!

Hatice öğretmen gülümsedi.
— Evet, Mert. Ama asıl önemli olan, senin içindeki yüzeye çıkışın.
— Yani?
— Artık sadece denizi değil, kendi duygularını da gözlemlemeyi öğrendin. Gerçek bilim insanı, dış dünyayı incelerken iç dünyasını da anlamaya çalışandır.

Mert düşündü. Bu yolculukta denizleri, canavarları, fırtınaları, buzulları görmüştü. Ama en zoru kendi iç sesini dinlemekti.
— Öğretmenim, bazen içimde çok fazla düşünce oluyor. Hepsi aynı anda konuşuyor. Ne yapmalıyım?
— Onları bastırma, Mert. Sadece gözlemle. Zihnin bir okyanus gibidir; dalgalar gelir gider, ama derinlik hep sakindir. Sen o derinliğe inmeyi öğrendin artık.

Bir anda etrafındaki görüntüler dalgalandı. Mert gözlerini kırptı…
Ve kendini yeniden odasında buldu. Kitap hâlâ açık duruyordu. Hatice öğretmen karşısındaydı, elinde aynı eski kitap.
— Yolculuğumuz bitti, Mert. Ama öğrendiklerin kalıcı olacak.

Mert, elini kalbine koydu.
— Hâlâ denizin sesini duyuyorum.
— O senin kendi sesin, dedi öğretmeni gülümseyerek.
— Peki… bu ses bana hep rehberlik edecek mi?
— Eğer onu dinlemeyi sürdürürsen, evet. Çünkü sessizliğin içinde en doğru cevaplar gizlidir.

O sırada kapı açıldı, Mert’in annesi içeri girdi.
— Ders bitti mi, canım?
— Evet anne… ama bu sefer biraz farklıydı.
— Ne öğrendin bakalım bugün?

Mert bir an düşündü, sonra sakin bir sesle cevap verdi:
— Sessizliği dinlemeyi… ve içimdeki denizi keşfetmeyi.

Annesi gülümsedi, Hatice öğretmenle anlam dolu bir bakış paylaştı.
Mert, kitabın kapağını kapatırken parmaklarının arasında pusula şekilli bir işaret fark etti — sayfanın kenarına sihirli bir şekilde çizilmişti.
Altında küçük bir not vardı:
“Gerçek deniz, insanın içindedir.”

O gece Mert uyumadan önce uzun süre düşündü. Artık her nefesin bir dalga, her kalp atışının bir yön olduğunu hissediyordu.
Zihninin laboratuvarında sessizlikle çalışmayı öğrenmişti.
Korkuyu, merakı ve cesareti birbirinden ayırmadan; hepsinin aynı denizin farklı akıntıları olduğunu anlamıştı.

Ve uykuya dalarken fısıldadı:

“Ben kendi denizimin kaptanıyım.”

Dr. Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Dr Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni1 Kasım 2025

Haberler

Yüksekte Çalışma – Dix–Hallpike Manevrası – Propriyosepsiyon

Dix–Hallpike Manevrası – Yüksekte Çalışanlarda Vestibüler Değerlendirme Kılavuzu

1. DİX–HALLİPİKE MANEVRASI

2. VESTİBÜLER SİSTEMİN TEMELİ

2.1 İç Kulak Anatomisi

2.2 Fizyoloji ve Patofizyoloji

3. DIX–HALLPIKE MANEVRASININ UYGULANMASI

3.1 Uygulama Öncesi Hazırlık

3.2 Adım Adım Manevra

3.3 Güvenlik Önlemleri

4. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

5. ÖRNEKLER

Örnek 1: Sağ Posterior Kanal BPPV

Örnek 2: Sol Posterior Kanal BPPV

Örnek 3: Bilateral Vestibüler Disfonksiyon

6. UYGULAMA VE İSG ENTEGRASYONU

6.1 Risk Değerlendirmesi

6.2 Eğitim ve Rehabilitasyon

7. SONUÇ

DIX–HALLPIKE MANEVRASI UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. ÇALIŞAN BİLGİLERİ

2. TESTİN AMACI

3. TEST ÖNCESİ HAZIRLIK

4. UYGULAMA BASAMAKLARI

5. GÖZLEM VE KAYIT TABLOSU

6. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

7. YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

8. GÜVENLİK VE İŞ SAĞLIĞI NOTLARI

9. GÖZLEM VE DEĞERLENDİRME NOTLARI

10. SONUÇ VE KARAR

11. FORMU DOLDURAN

12. SON SÖZ – KLİNİK VE İŞ SAĞLIĞI YORUMU

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️

Görme Bozuklukları ve Gözlük Kullanımının Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

1. Propriyosepsiyon

2. Görme Bozukluklarının Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

2.1. Miyopi (Uzağı Görememe)

2.2. Hipermetropi (Yakını Görememe)

2.3. Astigmatizma

2.4. Strabismus (Göz Kayması) ve Binoküler Dengesizlik

3. Gözlük Kullanımının Propriyoseptif Sisteme Etkileri

3.1. Yeni Gözlük Adaptasyon Süreci

3.2. Multifokal veya Progresif Camlar

3.3. Yanlış Gözlük Kullanımı veya Eski Reçeteler

4. İş Sağlığı Bağlamında Sonuçlar ve Öneriler

5. Sonuç

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

İşletmelerin Deprem Riskine Karşı İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri – I (Yasal ve Organizasyonel Tedbirler)

🏛️ 🏛️ 🏛️

1. Yasal ve Organizasyonel Tedbirler

✔️ 1.1. Yasal Uyum

🏛️ 1.1.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

İşverene düşen yükümlülükler:

📄 📄 📄

1.1.2. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği

🧯 🧯 🧯

1.1.3. Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik

Bu yönetmeliğe göre:

🏗️ 🏗️ 🏗️

1.1.4. Deprem Yönetmeliği (Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Ekleri)

📌 📌 📌

1.1.5. İşyeri Tehlike Sınıfı ve İSG Profesyoneli Atamaları

📋 📋 📋

1.1.6. İşyeri Risk Değerlendirme Yönetmeliği

🧾 🧾 🧾

1.1.7. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Yönetmeliği

🧑‍⚖️ 🧑‍⚖️ 🧑‍⚖️

1.1.8. Yasal Sorumluluklar ve Cezai Yaptırımlar

📈 📈 📈

1.1.9. İSG Kayıt ve Belgelendirme Yükümlülükleri

📊 📊 📊