Çalışanların kalp ve damar sağlığını korumak ve erken riskleri tespit ederek müdahale etmek amacıyla geliştirilen kapsamlı bir “Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolü” yer almaktadır. Bu protokol, işyeri hekimleri, İSG profesyonelleri ve yöneticiler için uygulanabilir, ölçülebilir ve sürdürülebilir bir yol haritası sunar.

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Amacı

Çalışanların kalp-damar sağlığını korumak, risk gruplarını erkenden belirleyerek yaşam kalitesini ve iş gücü verimliliğini artırmak, ani kalp krizlerini ve kardiyovasküler olayları önlemeye yönelik bilimsel ve sistematik bir tarama programı geliştirmektir.

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Kapsamı

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Uygulama Basamakları

Başta olmak üzere ayrıntılı bir anamnez (soy – şahsi geçmişi ve anlık durumunun soru cevap ile değerlendirilmesi) çalışanın sağlık durumunun değerlendirilmesi için çok önemlidir.

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Fiziksel Muayene ve Vücut Ölçümleri

Değerlendirme	Sıklık	Notlar
Vücut Kitle İndeksi	Yılda 1	>30: Obezite riski
Bel çevresi	Yılda 1	Erkek >102 cm, Kadın >88 cm riskli
Kan Basıncı (Tansiyon)	Her muayene	>140/90 mmHg: Hipertansiyon şüphesi
Nabız	Her muayene	60-100 normal, aritmi varsa ileri tetkik

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Laboratuvar Testleri ve Sıklığı

Test Adı	Frekans	Risk Göstergesi
Total Kolesterol	Yılda 1	>200 mg/dL risklidir
LDL	Yılda 1	>130 mg/dL riskli
HDL	Yılda 1	<40 mg/dL riskli
Trigliserid	Yılda 1	>150 mg/dL riskli
Açlık Kan Glukozu	Yılda 1	>100 mg/dL pre-diyabet
HbA1c	Yılda 1	>5.7 pre-diyabet, >6.5 diyabet
hs-CRP	2 yılda 1	>2 mg/L: yüksek kardiyovasküler risk
Homosistein	3 yılda 1	>15 µmol/L: ateroskleroz riski
Kreatinin, GFR	Yılda 1	Böbrek fonksiyonları (tansiyon ilaçlarıyla ilişkili)
TSH, B12, D Vitamini	2 yılda 1	Kalp ritmi ve genel sağlık için destekleyici

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Görüntüleme ve İleri Tetkikleri

Tetkik	Endikasyon
EKG	40 yaş üstü herkese yılda 1
Efor Testi (Treadmill) Kardiyolog Gerek Görürse	Şikâyeti olanlar veya anormal EKG sonrası
Ekokardiyografi Kardiyolog Gerek Görürse	Üfürüm, nefes darlığı, hipertansiyon durumunda
Holter (EKG/Tansiyon) Kardiyolog Gerek Görürse	Ritim bozukluğu şüphesi
Koroner BT Anjiyografi Kardiyolog Gerek Görürse	10 yıl içinde kardiyak risk ≥ %20 çıkanlar
Kalp MR / Sintigrafi Kardiyolog Gerek Görürse	Efor testine kontrendikasyon varsa
Kalsiyum Skoru Kardiyolog Gerek Görürse	Düşük riskli fakat aile öyküsü olan bireylerde

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Risk Sınıflandırması

Risk puanlamaları SCORE ya da Framingham Risk Skoru kullanılarak yapılır.

Risk Skoru	Anlamı	Öneri
<10%	Düşük risk	2 yılda 1 kontrol
10–20%	Orta risk	Yılda 1 kontrol ve yaşam tarzı değişikliği
>20%	Yüksek risk	İleri tetkik, uzman yönlendirmesi, tedavi

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün İşyeri Uygulama Stratejisi

• Yıllık Tarama Programı: Mobil sağlık taramaları veya sağlık birimi aracılığıyla
• Eğitim Modülü: Kalp sağlığı eğitimi (sigara bırakma, tuz azaltma, fiziksel aktivite)
• Beslenme Danışmanlığı: Diyetisyen desteğiyle metabolik sendrom önleme
• Psikososyal Destek: Stres yönetimi ve iş-yaşam dengesi atölyeleri

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Veri Takibi ve Raporlama

• Her çalışanın bireysel sağlık kartı oluşturulur
• Veriler dijital ortamda gizlilikle kaydedilir
• Yılda 1 defa toplu analiz raporu hazırlanır
• Yüksek riskli çalışanlar için bireysel geri bildirim verilir

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Acil Durum Eylem Planı (İşyeri Kalp Krizi Senaryosu)

• İlk Yardımcı Personel Listesi güncel tutulur
• Tüm çalışanlara Temel Yaşam Desteği (TYD) eğitimi
• AED (Otomatik defibrilatör) cihazı temini ve eğitimi
• Acil durumda 112’ye ulaşım protokolü belirlenir

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Performans Göstergeleri (İzleme ve Başarı Kriterleri)

Gösterge	Hedef Değer
Yıllık tarama katılım oranı	>%85
Sigara bırakma programına katılım	>%50
Kalp-damar hastalığı nedeniyle işe devamsızlık	%10’dan az
Acil kardiyak olay sayısı	Yıllık <5 vaka
Riskli bireylerde yaşam tarzı değişikliği başarısı	>%60

Çalışanların kalp-damar sağlık durumlarını değerlendirmek, riskleri teşhis etmek ve olası kardiyovasküler hastalıkları erken saptamak için yapılması gereken tetkik ve tahliller aşağıda kapsamlı bir şekilde listelenmiştir.

Bu liste, tarama (risk belirleme), tanı (mevcut hastalık saptama) ve izlem (mevcut durumun takibi) açısından kategorize edilmiştir:

---

🧪 1. Temel Kan Testleri (Biyokimyasal Tetkikler)

Test Adı	Amacı / Değerlendirme
Total Kolesterol	Genel kolesterol düzeyi
LDL (Kötü Kolesterol)	Ateroskleroz (damar tıkanıklığı) riskini belirler
HDL (İyi Kolesterol)	Kalp koruyucu rol oynar
Trigliserid	Yağ metabolizması ve pankreas hastalıklarıyla ilişkili
Açlık Kan Şekeri	Diyabet riski (kalp hastalığıyla yakından ilişkilidir)
HbA1c	Son 3 ayın ortalama kan şekeri düzeyini gösterir
Homosistein	Yüksek düzeyi damar içi hasarı ve pıhtı riskini artırır
CRP (C-Reaktif Protein) – Yüksek Duyarlıklı (hs-CRP)	Damar iltihabı göstergesi, kalp krizi risk tahmini
Lipoprotein (a)	Genetik yatkınlıkla ilişkili, bağımsız kalp hastalık riski
Troponin I / T	Kalp kası hasarını gösterir (akut durumlar için)
CK-MB	Kalp kasına özgü enzim; miyokard infarktüsü tanısı
BNP / NT-proBNP	Kalp yetmezliği tanısı ve izleminde kullanılır
D-Dimer	Pıhtılaşma bozuklukları ve emboli riskini değerlendirir

---

🩺 2. Fiziksel Muayene ve Klinik Değerlendirme

Muayene / İşlem	Amacı
Kan Basıncı Ölçümü (Tansiyon)	Hipertansiyon taraması
Nabız Ölçümü	Aritmi veya dolaşım bozuklukları
Vücut Kitle İndeksi (BMI)	Obezite değerlendirmesi
Bel Çevresi Ölçümü	Kardiyovasküler riskin göstergesi

---

🫀 3. Kardiyolojik Görüntüleme ve Fonksiyon Testleri

Test / Görüntüleme	Amacı / Ne Zaman Kullanılır
Elektrokardiyografi (EKG)	Kalp ritmi, iskemik değişiklikler, hipertrofi taraması
Efor Testi (Treadmill Testi)	Eforla gelen iskemik değişikliklerin saptanması
Ekokardiyografi (EKO)	Kalp kapakları, duvar hareketleri ve pompalama gücü
Ritim Holter (24-48 Saat EKG)	Günlük yaşamda aritmi saptanması
Tansiyon Holter	Günlük tansiyon değişikliklerinin incelenmesi
Koroner BT Anjiyografi	Damar tıkanıklıklarının non-invaziv görüntülenmesi
Kalp Sintigrafisi (MIBI Testi)	Kan akımı bozukluklarının belirlenmesi (gama kamera)
Manyetik Rezonans Kardiyak MR	Kalp kası ve yapılarının ayrıntılı değerlendirilmesi
Kalsiyum Skoru (Koroner Kalsifikasyon)	Kalp krizi riskini öngörmede önemli

---

🧬 4. Genetik ve İleri Risk Testleri

Test	Amacı
Ailevi Hiperkolesterolemi Gen Testi	Genetik kolesterol yüksekliğini teşhis eder
Kardiyovasküler Risk Paneli (Genetik)	Genetik yatkınlık ve pıhtılaşma riski analizleri
Fibrinojen Düzeyi	Pıhtılaşma riski değerlendirmesi

---

🧫 5. İlgili Yardımcı Testler (Destekleyici Risk Analizi)

Test	Amacı
Karaciğer Fonksiyon Testleri (ALT, AST, GGT)	Statin kullanımına bağlı karaciğer hasarı izlemi
Böbrek Fonksiyon Testleri (Üre, Kreatinin, GFR)	Tansiyon ilaçları ve kalp ilaçlarının güvenli kullanımı
Tiroid Fonksiyon Testleri (TSH, fT3, fT4)	Hipotiroidi, hipertiroidi kalp hızını ve tansiyonu etkiler
Vitamin B12 / D Seviyesi	Damar sağlığı, ritim bozukluğu ve nörolojik destek

---

📋 Risk Değerlendirme Araçları (Klinik Skorlama Sistemleri)

Adı	Amaç
Framingham Risk Skoru	10 yıllık kalp hastalığı riski hesaplaması
SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation)	Kardiyovasküler ölüm riskinin tahmini
QRISK3	Modern klinik algoritma, geniş popülasyon verisiyle

---

🧑‍⚕️ Kimlere Bu Testler Uygulanmalı?

• 40 yaş üstü tüm çalışanlara (özellikle erkekler)
• Sigara içenler
• Hipertansiyon hastaları
• Ailede erken yaşta kalp krizi öyküsü olanlar
• Obez bireyler
• Diyabet hastaları
• Sedanter yaşam tarzına sahip olanlar
• Geçirilmiş COVID-19 sonrası kalp şikayetleri olanlar

---