Görünmeyen Tehlike – Sessizce Gelen İş Kazası
🔥 🔥 🔥
Termal Konfor Eksikliği
Görünmeyen Tehlike, Sessizce Gelen Kaza
İş Güvenliğinde Az Bilinen Büyük Risk
İş güvenliği denince akla genellikle baret, gözlük, iş ayakkabısı gibi koruyucu donanımlar gelir.
Ancak iş güvenliğinde az bilinen riskler arasında yer alan ve çok daha sinsi şekilde etkili olan bir faktör vardır: termal konfor eksikliği.
Çalışma ortamının sıcaklığı, nem oranı, hava akımı ve radyant ısı düzeyi gibi bileşenlerin çalışan üzerindeki etkisi, iş kazalarının görünmeyen tetikleyicisidir.
❓ ❓ ❓
Termal Konfor Nedir?
Termal konfor, bir çalışanın bulunduğu ortamda ne soğuk ne sıcak hissederek fizyolojik ve psikolojik açıdan rahat hissetmesidir.
Sıcaklık, nem, hava akımı, radyant ısı ve giyilen kıyafetler gibi etkenlerin birleşimiyle belirlenen bu denge, bozulduğunda çalışanlarda dikkat dağınıklığı, reaksiyon süresi uzaması ve hata oranında artış yaşanır.
Termal konfor, bir çalışanın ortam sıcaklığı, nem, hava hareketi ve radyant sıcaklık gibi iklimsel faktörlere karşı ne fizyolojik ne de psikolojik olarak rahatsızlık hissetmediği haldir.
Ancak bu koşul bozulduğunda:
- Terleme artar,
- Konsantrasyon düşer,
- Kas fonksiyonları yavaşlar,
- Ve en önemlisi: tehlikeye tepki süresi uzar.
➡️ Termal konfor eksikliği, iş güvenliği dünyasında “sessiz risk” olarak anılmakta. Çünkü çoğu zaman bu eksiklik fark edilmez ama iş kazalarının artmasında büyük rol oynar.
🌡️ 🌡️ 🌡️
Sıcaklık Uygun Değilse, Güvenlik de Değildir!
🧠 🧠 🧠
Termal Stres ve İş Kazaları Arasındaki Bağlantı
Yüksek ya da düşük sıcaklık koşullarına uzun süre maruz kalan çalışanlar, termal stres yaşar.
Bu stres hali:
- Dikkat eksikliği,
- El becerilerinde azalma,
- Hatalı karar verme eğilimi,
- Tepki süresinde uzama
gibi sonuçlar doğurarak iş kazası ihtimalini artırır.
Örneğin bir çalışanın sıcaklık nedeniyle eldivenle tutuş becerisi azalırsa, elektrikli el aletini düşürerek hem kendisine hem çevresindekilere zarar verebilir.
Bilimsel çalışmalar, 30°C üzerindeki endüstriyel ortam sıcaklığı koşullarında, çalışanların kazaya karışma riskinin %25’e kadar arttığını göstermektedir.
Termal Konfor, Beyin Performansını Nasıl Etkiler?
Çok sıcak veya çok soğuk ortamlar
- Beyindeki hipotalamus bölgesini baskılar,
- Düşünme ve karar alma süreçleri yavaşlar,
- Yorgunluk sinyalleri artar ama işçi bunu fark etmez.
Bu nedenle güvenlik eğitimleri kadar, iklimlendirme sistemleri de kritik önemdedir.
🏗️ 🏗️ 🏗️
Tersanelerde İş Güvenliği ve Termal Riskler
Tersaneler, hem açık alanlarda hem de kapalı sac-metal alanlarında çalışmayı gerektiren zorlu endüstriyel ortamlardır. Bu nedenle tersanelerde iş güvenliği, yalnızca fiziksel ekipman güvenliğiyle değil, çevresel koşullarla da yakından ilişkilidir.
Yüksek sıcaklıkta çalışan kaynakçılar ya da düşük sıcaklıkta çalışan boyacılar, termal konfor dengesini kaybettiklerinde refleks ve denge sorunları yaşayabilir. Bu da özellikle iskelelerde veya dar platformlarda yüksekten düşme gibi ciddi kazalara yol açabilir.
Hayali Bir Örnek – Serin Ama Ölümcül
Bir tersanede çalışan 52 yaşındaki Ali Usta, kışın 7°C olan bir atölyede sabah vardiyasında çalışıyordu. Soğuktan dolayı elleri uyuşmuştu. Civata yerine kaynak torcunu yanlışlıkla tutarak ciddi bir el yanığı yaşadı. İş güvenliği ekipmanları eksiksizdi ama ortam sıcaklığı uygun değildi.
📌 Sonuç: İş ekipmanları kadar, termal çevre de güvenliğin bir parçasıdır.
Termal Konfor Ölçümü Nasıl Yapılır?
Termal konfor ölçümü, genellikle WBGT (Islak Küre Termometre İndeksi) cihazı ile yapılır. Bu cihaz; kuru hava sıcaklığı, ıslak küre sıcaklığı ve radyant ısıyı birleştirerek, çalışanlar için güvenli bir termal yük hesabı çıkarır.
Ayrıca iş güvenliği uzmanları tarafından yapılması gereken kontrollerde şu kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır:
| Ölçüm Parametresi | Açıklama |
|---|---|
| Kuru Termometre | Ortam sıcaklığı |
| Islak Termometre | Terlemeye dayalı buharlaşma etkisi |
| Radyant Isı | Ortamdaki yüzeylerden yayılan ısı |
| Hava Akımı | Konveksiyonel soğutma veya ısı artışı faktörü |
| Göreli Nem | Havanın nem oranı, terlemeyi etkiler |
⚠️ ⚠️ ⚠️
Termal Stresin İş Kazalarına Etkisi
Termal stres (sıcak ya da soğuk), özellikle tersane, inşaat ve metal işlerinde çalışanlar için
- ❌ El becerilerini azaltır (alet düşürme, kesme kazaları),
- ❌ Refleks süresini %35’e kadar uzatabilir,
- ❌ Dikkat süresini 30 dakikanın altına çeker,
- ❌ Yanlış karar alma oranını artırır.
💡 💡 💡
Araştırmalara göre, 30°C üzeri sıcaklıklarda çalışan işçilerde kazaya karışma oranı %25 daha yüksek!
⚠️ ⚠️ ⚠️
İş Kazası Nedenlerinde Termal Etkiler Listenin Başında
Kaza analizlerinde genellikle teknik arıza veya operatör hatası öne çıksa da bu hataların arka planında termal kaynaklı duyusal yorgunluk sıkça yer alır.
Özellikle yaz aylarında sıcaklık artışıyla birlikte:
- İş bırakma oranı artar,
- Kazaya karışma oranı yükselir,
- Yanlış ekipman kullanımı gözlemlenir.
Yani iş kazası nedenleri arasında termal faktörler dolaylı ama etkili bir yere sahiptir.
🧩 🧩 🧩
Sıcaklık Kaynaklı Dikkat Dağınıklığı
Yüksek sıcaklık, beyindeki bilgi işleme sürecini yavaşlatır. Bu durum, bir çalışanın çevresel değişikliklere yanıt verme süresini %20’ye kadar azaltabilir. Tersanelerde dar alanlarda veya vinç altında çalışırken bu küçücük zaman farkı ölümcül olabilir.
Bu nedenle sıcaklık kaynaklı dikkat dağınıklığı, hem bireysel güvenlik hem de üretim kalitesi açısından ciddi bir tehdit oluşturur.
✅ İşletmelere Öneriler: Termal Konforu Artırmak İçin
- Ortam sıcaklıkları düzenli ölçülmeli ve raporlanmalı. WBGT (Islak Termometre Bileşik Isı İndeksi) gibi cihazlarla ortam düzenli olarak kontrol edilmeli.
- Serinleme/ısıtma istasyonları oluşturulmalı.
- Molalar ortam koşullarına göre yeniden planlanmalı. 30°C üzeri sıcaklıklarda her 30 dakikada 5-10 dakikalık molalar önerilmektedir.
- Çalışanlara termal konfor hakkında eğitim verilmeli. Çalışanlar, sıcaklığın veya soğuğun performanslarına olan etkisini öğrenmelidir.
- Yorgunluk ve dikkat testi uygulamaları entegre edilmeli.
- Giyilebilir Uyarı Sistemleri Kullanılmalı. Vücut sıcaklığı aşırı yükseldiğinde veya düştüğünde uyarı veren sistemler kazaları önleyebilir.
📣 📣 📣
Termal Konfor, İş Güvenliğinin “Gizli Katmanı”
İş güvenliği yalnızca görünür ekipmanlarla değil, görünmeyen risklerin farkındalığıyla sağlanır.
Sıcaklık ve termal stres, yalnızca konforu değil, doğrudan hayatları ve üretim kalitesini etkiler.
Ortam Sıcaksa, Risk Soğuk Kanlı Olmaz!
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ Telafi edilemeyen ısı stresinin termofizyolojisi. Fizyolojik manipülasyonlar ve bireysel özellikler https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10840867/
⭐️⭐️ Termal Konfor http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.csgb.gov.tr/Media/1b2nnc0j/termal-konfor.pdf
⭐️⭐️ Diyet , ısınma sırasında bir deniz ektoterminde (Girella nigricans ) termal uyum kapasitesini değiştirir, ancak uyum oranını değiştirmez https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36987639/
⭐️⭐️ Türkiye’de Aylık 07.00, 14.00, 21.00 Uzaklık Termal Konfor Koşullarının Zaman-Mekânsal Analizi (1975-2008) (Türkiye’de Aylık 07.00, 14.00, 21.00 Ortalama Termal Konfor Koşullarının Uzay-Zaman Analizi (1975–2008)) https://www.researchgate.net/publication/334658528_Turkiye’de_Aylik_0700_1400_2100_Ortalama_Termal_Konfor_Kosullarinin_Zaman-Mekansal_Analizi_1975-2008_The_Spatiotemporal_Analysis_of_Monthly_0700_1400_2100_Mean_Thermal_Comfort_Conditions_in_Turkey_197
⭐️⭐️ Haddehanelerdeki Fizyolojik Faktörlerden Termal Konfor Değerinin İş Verimi Üzerindeki Etkisi https://acikerisim.karabuk.edu.tr/items/d69bbe79-d299-45e3-a1b8-fd39298ab324
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü