Dalış Yapanlarda Temporomandibular Eklem Sendromu
Temporomandibular Eklem Sendromu –Temporomandibular Joint Syndrome (TMJ) şnorkel veya tüplü dalış regülatörünün ağızlığının uzun süre tutulması sonucu oluşan temporomandibular eklemde ve çevresinde oluşan ağrıdır. Dalgıçların sıkça karşılaştığı, ancak genellikle göz ardı edilen bir sağlık sorunudur.
Temporomandibular eklem (TMJ), çene kemiği ile kafatası arasındaki eklemi ifade eder ve bu eklem, çiğneme, konuşma, yutkunma gibi hareketlerde yer alır.
Dalış sırasında, çeşitli çevresel ve fiziksel faktörler nedeniyle bu eklemde sorunlar ortaya çıkabilir.
TMJ sendromu, bu eklemdeki ağrı, fonksiyon kaybı ve hareket bozukluklarıyla kendini gösterir.
Şnorkelli yüzücülerin ve tüplü dalgıçların yüzde 15-20’sinde TMJ’nin görüldüğü bildirilmektedir.
Temporomandibular Eklem Sendromu (TMJ) Nedir?
TMJ sendromu, çene eklemindeki kaslar, bağlar ve eklem yüzeylerinde meydana gelen bozukluklardan kaynaklanan bir dizi semptomu içerir.
Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromu, kulağın hemen önündeki çene ekleminin kronik iltihabıdır. Ağrı, ağızlığı dişlerin arasında tutmayı zorlaştıracak kadar şiddetli olabilir. Durum, eklem gevşekliği, anatomik faktörler, kapsüler veya kas iltihabı veya kullanılan ağızlık türü gibi yerel faktörler tarafından daha da kötüleştirilir.
Dalışla ilişkili Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromunun, ağızlığın tam oturmaması ve ağızlığın sıkılması nedeniyle alt çenenin öne doğru baskılanması – kayması ile meydana gelir. Regülatörün ağır olması da bir faktördür.
Önceden var olan Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromu sorunu olan kişinin dalış yapması sorunu kötüleştirebilir. Dalgıçların dalışı yarıda bırakmasına neden olacak kadar şiddetli ağrı olabilir. Özellikle tecrübesiz dalıcıların dişlerini sıkması veya ağızlığı ısırması da Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromu gelişimi sebeplerindendir.
Dalışta Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ Sendromunun Belirtileri
Dalış yapan bir kişide Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromunun belirtileri şunlar olabilir:
- Çene ağrısı: Özellikle çene hareket ettirildiğinde veya çiğneme sırasında ağrı hissedilebilir.
- Trismus – Çene kilitlenmesi: Çene eklemi tam olarak açılmayabilir veya hareket kısıtlılığı olabilir. (ağzını tam olarak açamama) ve TMJ hareketliliğinin bozulması
- Baş ağrıları: Özellikle alın ve şakak bölgesinde sık baş ağrıları yaşanabilir.
- Baş dönmesi (su altında meydana gelirse tehlikeli olabilir)
- Kulak tıkanıklığı veya kulak ağrısı: Çene eklemi ile kulaklar arasındaki yakınlık nedeniyle kulakta rahatsızlık hissi olabilir.
- Çene tıkırtıları: Çene açılıp kapandığında veya çiğnerken tıkırtılar duyulabilir.
- Tıklaması veya krepitasyon (çatlama veya patlama sesi)
- Zayıf çene kasları: Dalgıçlar, çene kaslarını yeterince kullanmadıklarında, bu kaslarda güçsüzlük hissi oluşabilir.
- Baş ağrısı ve yüz ağrısı
Dalış ve Temporomandibular Eklem Sendromu Arasındaki İlişki
Dalış, hem fiziksel hem de çevresel açıdan çene eklemine farklı türde stresler uygular. Dalış sırasında yaşanan baskılar ve dalgıçların çene kaslarını sürekli olarak sıkmaları, TMJ sendromunun gelişmesine katkıda bulunabilir.
1. Su Basıncı ve Çene Eklemi Üzerindeki Etkiler
Dalış sırasında, su altındaki basınç değişiklikleri çene eklemi üzerinde doğrudan bir etki yapabilir. Derinlik arttıkça, dalgıcın vücudu üzerindeki su basıncı da artar. Bu basınç değişiklikleri, çene eklemindeki kasları ve bağları gererek ağrı ve gerginliğe yol açabilir.
2. Ağız Maskesi ve Çene Kasları
Dalgıçlar, dalış maskesinin yanı sıra ağızlarını da kullanarak hava alırlar. Bu durum, ağız ve çene kaslarının sürekli olarak gerilmesine neden olabilir. Ayrıca, dalış maskesinin sıkı yerleştirilmesi veya doğru oturmaması çene eklemine ek bir yük bindirebilir. Bu sürekli gerginlik, çene ekleminde uzun vadede ağrıya ve TMJ semptomlarına yol açabilir.
3. Dalış Sırasında Çene Sıkma (Bruksizm)
Birçok dalgıç, dalış sırasında farkında olmadan çene kaslarını sıkarak bruksizm (aşırı çene sıkma) yapar. Bu durum, özellikle derin dalışlarda daha yaygın olabilir. Çene kaslarının aşırı sıkılması, TMJ sendromuna yol açabilir. Ayrıca, çene kaslarının gerilmesi, baş ağrılarına ve kulak tıkanıklığına da neden olabilir.
4. Dalışın Fiziksel Stresi
Dalış, yoğun fiziksel çaba gerektirebilir, özellikle derin dalışlarda. Çene kasları, dalgıçların nefes kontrolü, denge sağlama ve yüzeyden havalandıklarında hava basıncını dengeleme gibi görevlerde de rol oynar. Bu yoğun fiziksel stres, çene kaslarının aşırı yüklenmesine yol açabilir ve TMJ sendromunun gelişimini tetikleyebilir.
5. Eğitim ve Zihinsel Stres
Dalış eğitimi ve dalış sırasında yaşanan stres, çene kaslarının aşırı gerginleşmesine yol açabilir. Dalgıçların endişeleri veya su altındaki konsantrasyon gereksinimlerinden dolayı çene kaslarını istemsizce sıkmaları, TMJ sendromunun bir başka nedenidir. Ayrıca, dalgıçların yüzeydeki nefes egzersizleri veya stresli anlarda çene kaslarını kullanması da bu sendromu pekiştirebilir.
Dalış Yapanlarda Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ Sendromunun Önlenmesi ve Tedavisi
Dalış yapan kişilerde Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromunun önlenmesi ve tedavisi:
1. Çene Kaslarını Rahatlatma ve Düzenli Masaj
Dalgıçlar, dalış sonrası çene kaslarını rahatlatmak için masaj yapabilir. Çene kaslarını germek ve gevşetmek, TMJ semptomlarını hafifletebilir. Aynı zamanda dalış öncesi ve sonrası çene egzersizleri yapmak da faydalı olabilir.
2. Dalış Maskesinin Uygunluğu
Dalgıç maskesinin uygun bir şekilde oturduğundan emin olunmalıdır. Maskenin düzgün yerleştirilmesi, çene kasları üzerindeki baskıyı azaltabilir ve çene ekleminde gereksiz gerilimi engelleyebilir.
3. Çene Sıkma (Bruksizm) Kontrolü
Dalgıçlar, dalış sırasında çene kaslarını sıkmamaya özen göstermelidir. Birçok dalgıç, dişlerini sıkarak istemeden bruksizm yapabilir, bu yüzden diş hekimine danışarak gece plağı veya benzeri tedavi yöntemleri kullanılabilir.
4. Fiziksel Terapi
Çene kaslarındaki gerginliği ve ağrıyı azaltmak için fiziksel terapi önerilebilir. Fiziksel terapistler, çene kaslarını rahatlatan egzersizler ve tedavi yöntemleri uygulayabilir.
5. Stres Yönetimi
Dalış sırasında zihinsel stresin yönetilmesi, çene kaslarını gevşetmeye yardımcı olabilir. Meditasyon, derin nefes alma egzersizleri ve gevşeme teknikleri, dalgıçların stresi azaltmalarına yardımcı olabilir.
6. Erken Tedavi ve Profesyonel Yardım
Temporomandibular Eklem Sendromu – TMJ sendromu şüpheli durumlarda, öncelikle diş hekimi ve bazı durumlarda fizyoterapi uzmanı ile de görüşmek gereklidir. Hekiminize müracat etmeniz hastalığın ilerlemeden tedavi edilmesine olanak tanır.
Dalış, birçok sağlık faydası sağlasa da, çene eklemi üzerinde özellikle derin dalışlarda bazı olumsuz etkiler yaratabilir. Temporomandibular eklem sendromu, dalgıçlar için önemli bir sorun olabilir, ancak doğru önlemler alındığında bu sendromun etkileri azaltılabilir.
Dalgıçların, çene eklem sağlığını korumak için uygun donanım kullanması, çene kaslarını rahatlatıcı egzersizler yapması ve stres seviyelerini yönetmesi gerekmektedir.
Dalış için Uygunluk
Ağrının geçmesi ve ağızlığı ağrısız bir şekilde kavrayabilme sağlandığında dalışa uygunluk verilebilir.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ Temporomandibular Sendrom https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK551612/
⭐️⭐️ Temporomandibular eklem: Rekabetçi bir yüzücüde TMJ disfonksiyonunun konservatif tedavisi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2732254/
⭐️⭐️ Dalgıçlar Arasında Diş Sorunları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler https://www.iomcworld.org/articles/dental-issues-and-considerations-among-divers-102790.html
⭐️⭐️ TEMPOROMAND‹BULAR EKLEM HASTALIKLARI http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.jpmrs.org/uploads/pdf_PMJ_75.pdf
——— Daha Ayrıntılı Bilimsel Okuma ——–
Temporomandibular Sendrom Patofizyoloji
Çiğneme Kas Bozuklukları
En sık görülen semptomlar arasında yutma, konuşma ve çiğneme sırasında çiğneme kaslarında ağrı bulunur. Ağrı palpasyonla veya kasların manipülasyonuyla artar. Kısıtlı mandibular hareketlerle ilişkilidir.
Temporomandibular Eklem Bozuklukları
Kondil-Disk Kompleksinin Düzensizliği
Kondil disk kompleksinin düzensizliği, diskin dönme fonksiyonundaki bir bozulmadan kaynaklanır. Bu durum, bağların (diskal kollateral ve alt retro-diskal bağlar) uzaması veya posterior disk sınırının incelmesi sonucu ortaya çıkabilir. Katkıda bulunan faktörler mikro veya makro travma olabilir.
Redüksiyonlu Disk Çıkığı
Disk yer değiştirmesi, kondil-disk birleşiminde diskin disk boşluğundan kısmen veya tamamen ayrılmasına yol açabilir. Ağız kapatıldığında, eklem diski kondil başının önüne doğru yer değiştirir; ağız açıldığında, disk normale benzer şekilde kondil başında yeniden konumlanır. Bu açılıp kapanan disk hareketi, TMJ’deki tık, çıt veya patlama sesini açıklar. Bu ses, mandibulanın her hareketinde değil, belirli bir sıklıkta ortaya çıkar. Kondiler translasyon sırasında eklem diski azaldığından normal bir hareket aralığı beklenir. Ağız açılırken çene sapması meydana gelebilir; açma sırasında disk redüksiyonunun kesici dişler arası mesafesi, kapatma sırasında disk yerinden çıktığı zamankinden daha büyüktür.
Disk bazen azalmayı başaramayabilir ve bunun sonucunda ağız açıklığı kısıtlanabilir. Bu, aralıklı kilitleme ile azalmalı disk yer değiştirmesi olarak bilinir.
Redüksiyonsuz Disk Çıkığı
Eklem diski tekrar tekrar redükte olmayıp sınırlı ağız açıklığına neden olduğunda, redüksiyonsuz disk yer değiştirmesi tanısı konur. Üst retro-diskal laminadaki elastikiyet kaybı nedeniyle diskin yeniden konumlandırılması sorunlu hale gelebilir. Bu durum kondilin öne doğru translasyonuna neden olarak diski kondilin önüne zorlar. Kapanış sırasında çenenin kilitlenmesi olarak ortaya çıkar ve maksimum açılmada zorluk olarak gösterilir. Mandibular açıklık yaklaşık 25 ila 30 mm’dir, ilgili ekleme doğru sapar ve ağrıyla ilişkilidir. Eklemi yüklemenin bilateral manipülasyon tekniği, retro-diskal dokulardaki kondil pozisyonu nedeniyle ağrılıdır.
Eklem Yüzeyleriyle Yapısal Uyumsuzluk
Bozukluk, TMJ’nin pürüzsüz kayan yüzeylerindeki değişikliklerden kaynaklanır. Değişiklik sürtünme yapışkanlığına neden olur ve eklem fonksiyonunu engeller. Yapısal uyumsuzluk, formda sapma, yapışıklıklar, subluksasyon ve kendiliğinden çıkık olarak sınıflandırılır.
Formdaki Sapma
Kondil, disk ve fossaların fizyolojik yaşlanması veya küçük dejenerasyonları, mandibular hareketleri önemli ölçüde etkileyen deviasyonlara ve fonksiyon bozukluklarına neden olabilir.
Yapışıklıklar ve Yapışıklıklar
Yapışıklık, eklem yüzeylerinin kısa süreli tutulmasını temsil eder. Yapışıklık, kondil ve disk veya disk ve fossa arasında meydana gelebilir. Yapışıklıklar, lifli bir bağ dokusundan veya yapılar arasındaki yağlama kaybından kaynaklanır. Ağrı olmadan kondil hareketinin normal translasyonunda kısıtlama ile karakterizedir. Kronik durumlarda, hasta kapanış sırasında dişleri oklüzyona geri getiremediğini hisseder.
Subluksasyon
Patolojik olmayan bir durumdur, ağız açıklığının son aşamalarında kondilin eklem çıkıntısının tepesini geçerek aniden öne doğru hareket etmesiyle karakterize tekrarlanabilir bir klinik fenomendir. Eklem çıkıntısının dik, kısa arka eğimi ve tepeden daha yukarıda olan daha uzun ön eğim kondilin subluksasyonuna neden olur. Muayene eden kişi, hastadan genişçe açmasını isteyerek, kondilin arkasında küçük bir boşluk veya çöküntü oluşturarak buna tanık olabilir.
Lüksasyon (çıkık)
Çıkık, kondil eklem çıkıntısının önüne hareket ettiğinde ve normal pozisyonuna geri inemediğinde meydana gelir. Çıkıklar, TMJ’nin hiperekstansiyonundan kaynaklanır ve ağız açılırken eklemin açık pozisyonda sabitlenmesine neden olur. Kısmi (subluksasyon) veya tam (luksasyon) olabilir. Akut veya kronik (uzun süreli veya tekrarlayan), iki taraflı veya tek taraflı olabilir. Ön dişler genellikle ayrılır ve arka dişler kapanır. Hasta ağzını kapatmakta zorluk çeker ve ağrı hisseder.
Çene Eklem İltihabi Bozuklukları
İnflamatuar kökenli eklem hastalığı, genellikle fonksiyonel hareketle vurgulanan derin ve sürekli ağrıyla karakteristik olarak ortaya çıkar. Bu sürekli ağrı, ikincil uyarıcı etkileri tetikleyebilir. Yansıyan ağrı, dokunmaya karşı hassasiyet, koruyucu kasılma veya bu sorunların bir kombinasyonu olarak ifade edilir.
İnflamatuar eklemler etkilenen yapılara göre sinovit, kapsülit, retrodiskit ve artrit olarak sınıflandırılır.
Sinovit/Kapsülit
Travma sinovyal dokuların (sinovit) ve kapsüler bağın (kapsülit) iltihaplanmasına neden olabilir. Sürekli ağrı, palpasyonda hassasiyet ve sınırlı mandibular hareket olarak ortaya çıkar. Ancak, bu iki varlığı klinik olarak ayırt etmek kolay değildir ve artroskopi tanı için faydalıdır.
Retrodiskit
Travma veya ilerleyici disk yer değiştirmesi ve çıkığı nedeniyle oluşur. Hasta, sıkma ile artan ağrıdan şikayet eder. Sınırlı çene hareketi, retro disk dokularının şişmesi ve akut maloklüzyon hastalıkla ilişkilidir.
Eklem ağrısı
Ağrı çenede başlar ve çene hareketi, işlevi veya parafonksiyonu tarafından etkilenir. Ağrı, TMJ’nin provokatif testi ile tekrarlanabilir.
Artrit
Ağrı eklemde başlar ve etkilenen eklemde ödem, eritem veya artan sıcaklık gibi iltihap veya enfeksiyon belirtileri görülür. Diğer semptomlar arasında diş oklüzal değişiklikleri, örneğin, tek taraflı şişlik veya efüzyonla birlikte intraartiküler ise ipsilateral posterior açık kapanış bulunur. Bu bozukluk sinovit veya kapsülit olarak da bilinir, ancak bu terimler nosisepsiyon bölgelerini sınırlar. TMD lokalize bir durumdur; sistemik inflamatuar hastalık öyküsü olmamalıdır.
Osteoartrit
Eklem aşırı yüklenmesinin artması nedeniyle ortaya çıkan inflamatuar bir hastalıktır. Artan kuvvetler eklem yüzeylerini yumuşatır ve eklem altı yüzeyini yeniden emer. İlerleyen yükleme ve ardından gelen rejenerasyon subkondral tabakanın kaybına, kemik erozyonuna ve osteoartrite neden olur. Durum, hareketle artan eklem ağrısıyla karakterizedir. Ayrıca disk çıkığı ve perforasyonla da ilişkilidir.
Osteoartroz
Artroz, kemik yükünün azalması nedeniyle kemiğin adaptif, değişmemiş artritik değişiklikleridir. Eklemin aşırı yüklenmesinden sonra, esas olarak parafonksiyonel aktivite nedeniyle oluşur ve genellikle disk çıkığıyla ilişkilidir.
Sistemik Artrit
Travmatik artrit, enfeksiyöz artrit ve romatoid artrit dahil olmak üzere çeşitli artritler TMJ’yi etkileyebilir.
Kronik Mandibular Hipomobilite
Mandibulanın uzun süreli ağrısız bir kısıtlamasıdır. Ağrı yalnızca sınırlamaların ötesinde açmaya çalışmak için güç kullanıldığında oluşur. Hipomobilite ankiloz, kas kontraktürü veya koronoid proses empedansı nedeniyle oluşabilir.
Büyüme Bozuklukları
Büyüme bozuklukları TMJ kemiklerini veya kaslarını etkileyebilir. Kemiklerin yaygın büyüme bozuklukları agenezis (büyüme yok), hipoplazi (yetersiz büyüme), hiperplazi (aşırı büyüme) veya neoplazidir (kontrolsüz, yıkıcı büyüme). Kasların yaygın büyüme bozuklukları hipotrofi (zayıflamış kas), hipertrofi (kasın artan boyutu ve gücü) ve neoplazidir (kontrolsüz, yıkıcı büyüme). Büyüme değişiklikleri genellikle travmadan kaynaklanır.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü