9 Kasım 2025

İş Güvenliği Uzmanının Hukuken ve Fiilen Kapsamlı Sorumlulukları

Bir İş Güvenliği Uzmanı, OSGB bünyesinde çalışıyor olsun ve İSG-KATİP sistemi üzerinden yeni bir firmanın yasal iş güvenliği uzmanı olarak atandığını varsayalım. Bu andan itibaren uzman hukuken ve fiilen kapsamlı sorumluluklar üstlenir. Bu sorumlulukları ayrıntılı olarak, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 sayılı Kanun), yönetmelikler ve Türk Ceza Hukuku çerçevesinde açıklayayım.

Görev ve Sorumlulukların Başlangıcı – Hukuki Dayanak
  • Atama Anı: OSGB’de çalışan İş Güvenliği Uzmanı, İSG-KATİP sistemi üzerinden bir firmaya yasal iş güvenliği uzmanı olarak atandığı anda, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamındaki yükümlülükler resmen devreye girer.
  • Hukuki Dayanak:
    • 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, özellikle Madde 6 (İSG Hizmetleri) ve Madde 8 (İş Güvenliği uzmanının görevleri)
    • 6331 sayılı Kanuna bağlı İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik
    • Türk Ceza Kanunu (TCK) 89, 90, 173 ve ilgili maddeler (taksirle yaralama ve ölüm, iş güvenliği ihlalleri)

İş Güvenliği Uzmanı Atandıktan Sonra Üstlendiği Sorumluluklar
A. Risk Değerlendirmesi ve Önleyici Çalışmalar
  1. Risk Analizi Yapmak
    • İşyerindeki tüm risklerin belirlenmesi: makine, elektrik, kimyasal, ergonomik, biyolojik vb.
    • Risklerin derecelendirilmesi ve önceliklendirilmesi.
    • Hukuki dayanak: 6331/10. madde – İşveren, risk değerlendirmesi yaptırmakla yükümlüdür, İş Güvenliği Uzmanı bu sürecin yürütülmesinden sorumludur.
    • Ceza riski: Risk değerlendirmesi yapılmazsa, iş kazası veya meslek hastalığı oluştuğunda ihmalden sorumluluk doğar (TCK 89, 90).
  2. İşyerine Özel Güvenlik Önlemleri Önerme
    • Tehlikeli alanlara uygun koruyucu önlemler, makine koruyucuları, kişisel koruyucu donanımlar (KKD) önerme.
    • Güvenlik talimatları ve prosedürlerin oluşturulması.

B. Eğitim ve Bilgilendirme Görevleri
  1. Çalışanlara Eğitim Vermek
    • İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitimleri planlamak ve uygulamak.
    • Tehlikeli işlerde çalışanlara özel eğitim vermek (makine, kimyasal, elektrik vb.).
    • Eğitimlerin belgelenmesi ve takip edilmesi.
    • Hukuki dayanak: 6331/13. madde
  2. Bilgilendirme ve Rehberlik
    • Çalışanları işyerindeki riskler ve alınacak önlemler konusunda bilgilendirmek.
    • İşverenin talep ettiği önlemler konusunda danışmanlık yapmak.

C. Denetim ve İzleme Görevleri
  1. Periyodik Denetimler
    • İşyerinde rutin iş güvenliği denetimleri yapmak ve uygunsuzlukları tespit etmek.
    • Eksik veya riskli durumları raporlamak.
    • Hukuki dayanak: 6331/14. madde
  2. İş Kazası ve Meslek Hastalığı İncelemeleri
    • İş kazası veya meslek hastalığı oluştuğunda olayın nedenlerini incelemek.
    • Gerekli düzeltici önlemleri ve raporları hazırlamak.

D. Yasal Bildirim ve Dokümantasyon
  1. İSG-KATİP Üzerinden Raporlama
    • İşyerinin İSG-KATİP kaydını yönetmek, periyodik olarak güncellemek.
    • İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği yükümlülüklerini elektronik ortamda doğrulamak.
  2. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirimi
    • SGK ve Çalışma Bakanlığına zamanında bildirim yapılmasını sağlamak.
    • Gerekli tutanak ve raporları hazırlamak.
  3. Belgelerin Düzenli Tutulması
    • Risk değerlendirme raporları, eğitim katılım listeleri, denetim raporları, makine bakım kayıtları gibi belgeleri kontrolünde tutmak.
    • Hukuki dayanak: 6331/15. madde

E. Hukuki ve Ceza Sorumlulukları
  1. İhmal ve Taksir Durumları
    • İş Güvenliği Uzmanı, görevlerini yerine getirmeyerek iş kazası veya meslek hastalığına sebep olursa TCK kapsamında cezai sorumluluk doğabilir:
      • TCK 89: Taksirle yaralama (1 yıldan 3 yıla kadar hapis)
      • TCK 90: Ağır yaralanma (3 yıldan 6 yıla kadar hapis)
      • TCK 173: İş sağlığı ve güvenliği önlemlerine aykırı davranma (1 yıldan 3 yıla kadar hapis veya adli para cezası)
  2. İşverenle Ortak Sorumluluk
    • İş Güvenliği Uzmanı yalnızca tavsiyede bulunur, ama kanunda belirlenen görevleri yapmamak veya ihmalkar davranmak ceza ve idari para cezası ile sonuçlanabilir.
    • İşverenin uygulamadığı öneriler ve iş Güvenliği Uzmanı’nın belgelendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi birlikte değerlendirilebilir!!

F. Sürekli Gözetim ve İyileştirme
  1. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (İSGYS) Oluşturma ve İzleme
    • İşyerindeki tüm güvenlik süreçlerini sürekli izlemek ve iyileştirme önerileri sunmak.
    • Yeni makine veya üretim hattı eklendiğinde risk değerlendirmesi yapmak.
  2. Yasal Mevzuata Uyumun Sağlanması
    • Çalışma mevzuatı, İSG yönetmelikleri, KKD standartları ve ulusal mevzuatın takip edilmesi.

İş Güvenliği Uzmanı’nIn Atama Anından Sonra Yüklendiği Sorumluluklar
  1. Risk değerlendirmesi yapmak ve önleyici tedbirler önermek
  2. Çalışanlara eğitim ve bilgilendirme sağlamak
  3. İşyerini periyodik olarak denetlemek ve uygunsuzlukları raporlamak
  4. İş kazası ve meslek hastalığı incelemeleri yapmak
  5. SGK ve Çalışma Bakanlığına zamanında bildirimde bulunmak
  6. İSG-KATİP sisteminde firma bilgilerini güncel tutmak
  7. Tüm dokümantasyonu eksiksiz ve doğru şekilde tutmak
  8. İhmalkar davranıştan doğabilecek hukuki ve cezai sorumlulukları bilmek
  9. İşverenle birlikte yasal yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlamak
  10. Sürekli izleme ve iyileştirme yapmak

İş Güvenliği Uzmanı’nın sorumluluklarını, risk, yasal dayanak ve olası ceza ile birlikte hazırlanmış “İş Güvenliği Uzmanı Sorumluluk Matrisi”ni aşağıda inceleyebilirsiniz.

İş Güvenliği Uzmanı Sorumluluk Matrisi
Görev AlanıAçıklama / RiskYasal DayanakOlası Ceza / Sonuç
1. Risk Değerlendirmesiİşyerindeki tehlikelerin belirlenmemesi, kazalara ve meslek hastalıklarına yol açma6331 sayılı Kanun, Madde 10İş kazası halinde TCK 89/90: Taksirle yaralama (1–6 yıl hapis), 6331/10: İdari para cezası
2. Önleyici Tedbir ÖnerileriKoruyucu donanım, makine güvenlik önlemleri önerilmezse çalışan yaralanabilir6331/8, İSG Uzmanları Yönetmeliği6331/8: İdari para cezası, TCK 173: Önlemlere aykırılık (1–3 yıl hapis veya adli para)
3. Çalışan Eğitimi ve BilgilendirmeÇalışanlar riskler konusunda bilgilendirilmezse kazalar artar6331/133 aya kadar hapis veya para cezası, iş kazası halinde TCK 89/90 kapsamında sorumluluk
4. Periyodik Denetim ve İzlemeDenetim yapılmazsa uygunsuz koşullar fark edilmez, kazalar oluşur6331/143 aya kadar hapis veya para cezası, TCK 173 kapsamında ihmal cezası
5. İş Kazası / Meslek Hastalığı İncelemeOlayın nedenleri raporlanmazsa tekrar eden kazalar önlenemez6331/14–15İhmal durumunda TCK 89/90: Taksirle yaralama veya ağır yaralanma
6. SGK ve Bakanlık BildirimiBildirim yapılmazsa çalışan hakları ihlal edilir, idari yaptırım uygulanır6331/15, İş Kazaları Bildirim Yönetmeliğiİdari para cezası, işverenle birlikte hukuki sorumluluk
7. İSG-KATİP Sistemi YönetimiKayıtlar eksik veya yanlış tutulursa yasal denetimlerde cezai sorumluluk doğar6331/15, İSG-KATİP Kullanım Kılavuzuİdari para cezası, iş kazası durumunda TCK kapsamında sorumluluk
8. Dokümantasyon ve ArşivlemeEğitim, denetim ve risk raporları tutulmazsa kanıt eksikliği oluşur6331/15İdari para cezası, dava ve tazminat riskleri
9. İşveren ile Danışmanlık ve Uyumluluk Sağlamaİşveren önlemleri uygulamazsa kazalara yol açabilir6331/8, 6331/14TCK 173 ve 89/90 kapsamında ihmal sorumluluğu
10. Sürekli İzleme ve İyileştirmeYeni riskler fark edilmez, tekrarlayan kazalar oluşur6331/8, İSG Yönetmeliğiİhmal durumunda TCK 173 ve idari para cezası

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Bu sitede yer alan içerikler yalnızca genel bilgilendirme amacı taşır. Paylaşılan bilgiler, bir hekim muayenesinin, tedavisinin veya profesyonel danışmanlığın yerini tutmaz. Buradaki bilgiler esas alınarak herhangi bir ilaç tedavisine başlanması, mevcut tedavinin değiştirilmesi ya da bırakılması uygun değildir.

Aynı şekilde, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili içerikler, bir iş güvenliği uzmanı, mühendis veya teknik ekip tarafından yapılması gereken değerlendirme ve kararların yerine geçemez. Bu bilgiler temel alınarak saha risk değerlendirmesi yapılması ya da mevcut sistemin değiştirilmesi önerilmez.

Sitede herhangi bir yasa dışı ilan ya da yönlendirme yapılması amacı bulunmamaktadır. İçerikler, sadece farkındalık yaratmak ve bilinçlendirme sağlamak amacıyla sunulmuştur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

#işgüvenliği #işkazası #6331 #isg #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla
Genel, Makaleler9 Kasım 2025
3 Kasım 2024

Özlük Dosyası İçeriği

Sayın işveren,

10 Haziran 2003 tarih ve 25134 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve aynı gün yürürlüğe girmiş olan 4857 sayılı İş Kanunun 75. Maddesinde “İşveren çalıştırdığı her işçi için bir özlük dosyası düzenler. İşveren bu dosyada, işçinin kimlik bilgilerinin yanında, bu kanunun ve diğer kanunlar uyarınca düzenlemek zorunda olduğu her türlü belge ve kayıtları saklamak ve bunları istendiği zaman yetkili memur ve mercilere göstermek zorundadır.” hükmü yer almaktadır.

Özlük dosyalarının hazırlanması ve çalışanlara ait evrakların oluşturulmasında önemli hususlara da dikkat etmek gerekir.

4857 sayılı İş Kanunun 75. Maddesine aykırı davranışların meydana gelmesi halinde ise 104. Madde hükümleri devreye girmektedir.

4857 sayılı İş Kanunun 104. madde: 75 inci maddesindeki işçi özlük dosyalarını düzenlemeyen, 76 ncı maddesinde belirtilen yönetmelik hükümlerine uymayan işveren veya işveren vekiline ……….. Türk Lirası idari para cezası verilir. (Para cezası her yıl değişmekte olup ilgili yıl değerleri dikkate alınmalıdır.)

4857 sayılı İş Kanunun 75. Maddesine göre çalışanın özlük dosyasına hazırlarken, Türk Ceza Kanunu’nun ilgili hükümlerine özellikle 135. maddeye aykırılık oluşturmayacak şekilde tamamlanmalıdır.

TCK’nın 135. ve 136. maddelerinde kişisel verilerin hukuka aykırı olarak kaydedilmesi, başkalarına verilmesi, yayılması ve ele geçirilmesi fiilleri ile 138. maddesinde kişisel verilerin yok edilmemesi fiili suç olarak tanımlanmıştır.  

Resmî Gazete Tarihi: 07.04.2016 Resmî Gazete Sayısı: 29677 ile yayınlanan 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümleri de özellikle özlük dosyası içeriğinin doğru belirlenmesi, saklanması ve imhası ile ilgili hususları belirlemekte dikkate alınmalıdır.

Bu sebeple çalışanınız olmayan kişiler hakkında kişisel verilerin kaydedilmemesi gerektiği gibi çalışanlarınıza ait hukuki veya idari dayanağı olmayan bilgiler de kayıt altına alınmamalıdır.

Siz işverenlerimize, kanunlarca işverene getirilmiş yükümlülükler kapsamında düzenlenmesi zorunlu olan başlıca belgelere hatırlatmak istiyoruz.

İlgili kanun ve yönetmeliklerde zamanla değişiklikler olabileceğini göz önünde bulundurarak, firmanız bünyesinde insan kaynakları ve muhasebe birimleri ile çalışanlarınızın özlük dosyaları düzenlemelerini yapabileceğiniz gibi, firmanız dışında hizmet aldığınız profesyonellerden bilgi ve destek alarak da gereklilikleri yerine getirebilirsiniz.

Bu belgeler; işveren olarak sizlerin yasal yükümlülükleri, iş sözleşmesinden kaynaklanan borçları çerçevesinde özellikle işlemlerin kanuna uygun, verimli ve doğru yönetimi, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin uygulanması ve belgelendirilmesi, denetim ve anlaşmazlık hallerinden ispat ya da delil bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeye yardımcı olması gibi amaçlarla toplanan belgeler niteliğindedir.

Özlük dosyasında çalışmanın niteliğine göre bulunması gereken belgeler ve hukuki dayanakları

  1. Çalışana ait kimlik bilgileri – Nüfus Cüzdanı fotokopisi/örneği (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 75)
  2. İkametgâh belgesi (25 Ocak 2012 Tarih ve 28184 Nolu Resmi Gazete yayınlanan Tebligat Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik Madde 16)
  3. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin iş yerinde yapılmış ve yapılacak eğitimleri ve işçinin bu eğitimlere katıldığını ve katılacağını gösteren çizelgeler (Temel İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi ve tamamlayıcı eğitimler, Az tehlikeli sınıf işletmelerde yıllık 8 saat, Tehlikeli sınıf işletmelerde yıllık 12 saat, çok tehlikeli sınıf işletmelerde yıllık 16 saat eğitim aldığına dahil sertifikaları) (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 4 ve Madde 17-1 )
  4. Az Tehlikeli, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıf işlerde çalışanlar için belirli periyotlarda alınması zorunlu işe giriş ve devamında çalışmasına engel olmadığını gösteren işyeri hekimi muayene raporları (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 15 )
  5. İş sağlığı ve güvenliği önlemlerine ilişkin gerekli bilgilerin, araç ve gereçlerin verildiğini gösteren araç ve gereçlerin listesini içeren işçinin imzasını taşıyan belgeler (Zimmet Formu), (6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 19)
  6. İşyerinde/Şantiyede çalışanların okuyup imzalamaları ve bir nüshalarını almaları gereken iş güvenliği talimat ve taahhütnamesi. (4857 sayılı İş Kanunu 7 nci maddesinin birinci fıkrası, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Madde 19 – 1 ve 2 fıkrası)
  7. Diploma Örneği / Fotokopisi Çalışanın son mezun olduğu okula ait (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Çalışanların eğitimi konulu 17. Maddesi (3) fıkrası: ve 30. Madde – (1)- e fıkrası)
  8. Adli sicil kaydı – Kişisel Verilerin Korunması Kanunu ve İş Kanunu açısından sakınca teşkil etmemesi için çalışandan açık rıza almak şartı ile istenebilir. (6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır) Özelliği olan bazı işlerde adli sicil kaydı zorunluluk olabilir. Eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu olan firmalarda (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 30 – Ek Madde 2)
  9. Mesleki eğitim belgesi, Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalıştırılamaz. (6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Çalışanların eğitimi konulu 17. Maddesi (3) fıkrası: ve 30. Madde – (1)- e fıkrası) veya Mesleki Yeterlilik Belgesi (Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmeliğin 6’ıncı maddesi 8. fıkrası)
  10. İşyerinde/Şantiyede çalışan iş makinası operatörlerinin operatörlük belgesi ve G sınıfı sürücü belgesi. Kamyonlarda ağır vasıta ehliyetli şoförler, iş makinelerinde ise (Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 87. maddesi gereğince) iş makineleri kullanma yetki belgesi (Operatörlük Belgesi) ve (G) sınıfı sürücü belgesi bulunanları çalıştırmak zorundadır.
  11. İşyerinde/Şantiyede çalışmakta olan ticari araç kullanan şoförlerinde SRC belgeleri. (Resmî Gazete Tarihi: 03.09.2004 Resmî Gazete Sayısı: 25572 Karayolu Taşımacılık Faaliyetleri Mesleki Yeterlilik Eğitimi Yönetmeliği)
  12. İşyerinde/Şantiyede çalışmakta olan ticari araç kullanan şoförlerinde psikoteknik muayene raporları.Şoförlük mesleği bakımından bedeni ve psiko-teknik açıdan sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu, yetkili sağlık kuruluşlarından her beş yılda bir almaları, şarttır. (Resmî Gazete Tarihi: 08.01.2018 Resmî Gazete Sayısı: 30295 Karayolu taşıma yönetmeliğinin 34. madde)
  13. İşe giriş bildirgesi (5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun 8. Maddesi)
  14. Yabancı uyruklu çalışan için çalışma izni (13 Ağustos 2016 tarih ve 29800 sayılı Resmi Gazete yayınlanan 6735 sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu)
  15. Süresi bir yıl ve daha fazla olan asgari ve azami müddetli ile çalışma var ise belirsiz süreli iş sözleşmesi bir örneği (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 8 – 11 – 12) veya belirli süre ile çalışma var ise Belirli süreli iş sözleşmesi bir örneği (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 8 – 11 – 12) Eğer, Yazılı iş sözleşmesi yapılmamış işe işe aldıktan sonra en geç iki ay içinde çalışana verilmesi zorunlu olan “iş koşullarını içeren yazılı belgenin“ çalışanın bu belgeyi aldığını gösteren şerhini ve imzasını taşıyan bir örneği (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 8)
  16. Esaslı değişiklik anlaşmaları. (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 22)
  17. Çağrı üzerine veya uzaktan çalışma var ise sözleşmenin bir örneği (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 14)
  18. Her ay çalışana verilmesi zorunlu olan “ücret pusulasının “ işçinin imzasını taşıyan örneği (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 37)
  19. Çalışandan alınan fazla saatlerle çalışmaya onay belgeleri (4857 Sayılı İş kanunu Madde 41)
  20. Serbest zaman kullanmak isteyen çalışanın istek dilekçeleri ve serbest zaman dilekçesi (4857 Sayılı İş kanunu Madde 41)
  21. Çalışanın ücretinde ve sosyal haklarında ortaya çıkan değişikleri gösteren belgeler. (4857 Sayılı İş kanunu Madde 22)
  22. Terfi ve nakil işlemlerini gösteren belgeler. (4857 Sayılı İş kanunu Madde 22)
  23. Denkleştirme esasının uygulandığı günlerde çalışanın periyodik (en fazla iki aylık) çalışma sürelerini ve ücretli boş zamanlarını gösteren çizelgeler (4857 Sayılı İş kanunu Madde 41)
  24. Sözleşmede hüküm bulunmayan hallerde çalışandan alınan Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günlerinde çalışmaya onay belgeleri (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 44)
  25. Hamile kadın çalışanların doğumdan önce üç hafta kalıncaya kadar çalışması halinde gerekli olan doktor onayı (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 74)
  26. Doğum öncesi ve sonrası izinlerin artırılması gerektiğini gösteren doktor raporu (4857 Sayılı İş Kanunu 74)
  27. Süt iznini nasıl kullanmak istediğini gösteren çalışanın imzasını taşıyan dilekçe, bu isteğe göre oluşturulmuş süt izni çizelgesi (4857 Sayılı İş Kanunu 74)
  28. Yıllık ücretli izinleri gösteren ve çalışanın imzasını taşıyan izin kayıt belgesi (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 56)
  29. İş sözleşmesi sona erdiğinde çalışana verilmesi zorunlu olan “çalışma belgesi’nin bir örneği ile belgenin çalışana verildiğini gösteren ve çalışanın imzasını taşıyan ispat belgesi (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 28)
  30. İşsizlik sigortası kanunu uyarınca verilmesi zorunlu olan (İAB) İşten Ayrılma Bildirgesi (4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kannunu Madde 48)
  31. Erkek çalışanlar için askerlik durumu belgesi (1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu Madde 75 ”kaçakları, izinsizleri, bakayayı, yoklama kaçaklarını, saklıları ve çağrılıp ta gelmiyen yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile yedek askeri memurları bilerek özel ve resmi hizmete alanlar veya gizliyenler 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır)
  32. 18 yaşın altındaki işçiler için ebeveyninin çalışma muvafakatnamesi (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 71)
  33. Çalışana verilen her türlü izne ilişkin talep dilekçeleri, izin kullandırma çizelgeleri ve yıllık izin kayıt belgesi. 4857 Sayılı İş Kanunu Madde 56 – 53 – 54 – 55 – 60 ve Resmî Gazete Tarihi: 03.03.2004 Resmî Gazete Sayısı: 25391 yayınlanan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği Madde 19 – 20)
  34. İş yerinde ilan edilen ara dinlenmeleri çerçevesinde çalışandan haftalık yada aylık alınacak ara dinlenmeleri kullandığına ilişkin çalışan tarafından imzalanmış belge. (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 66 – 67 – 68)
  35. Gece çalışması yaptırılan işlerde gece çalışmalarının 7.5 saatten fazla yapılmadığını gösteren ve çalışanın imzasını taşıyan gece çalışma çizelgeleri. (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 69)
  36. Çalışanın gece ve gündüz postalarında çalışması halinde haftalık posta değişikliğini gösteren bireysel posta çizelgesi (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 69)
  37. İş sözleşmesi sona erdiğinde çalışan yapılması zorunlu ödemelerinin yapıldığını gösteren çalışanın imzasını taşıya ödeme makbuzları ve ibraname. (Borçlar Kanunu Madde 420)
  38. Personel engelli ise Engelli Raporu fotokopisi ya da aslı (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 30 – Ek Madde 2)
  39. Eski Hükümlü (Adli sicil Kaydı ve ilgili evrakları), terör mağduru veya engelli işçinin (Engelli Raporu) (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 30)
  40. Çalışana iş sürecinde yapılan bildirimler, uyarılar, kurallara göre verilmiş cezalar, çalışana yapılmış savunma vermesi çağrıları, çalışanın vermiş olduğu savunmalar, bildirimleri tebliğden kaçınan çalışan ilişkin tutanaklar. (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 38)
  41. Sakatlık indiriminden faydalanan işçi için Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan alınmış indirim yazısı (193 sayılı Gelir Vergisi Kanununu Madde 31)
  42. Geçici iş ilişkisi ile devredilecek çalışandan devir sayısında alınmış olan yazılı rıza, (4857 Sayılı İş Kanunu – Geçici iş ilişkisi Madde 7) 
  43. Sendika üyesi çalışan bakımından üyelik belgesi ve üye olmayanlar bakımından dayanışma aidatı ödeyerek Toplu İş Sözleşmesinden yararlanma talebini içeren dilekçe. (7 Kasım 2012 tarihlili ve 28460 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 6356 Sayılı Sendikalar Ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu Madde 39)
  44. Kan grubu kartı (Resmî Gazete Tarihi: 20.07.2013 Resmî Gazete Sayısı: 28713 le yayınlanan İşyeri Hekimi Ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk Ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ekinde yer alan EK-2 muayene formunun içeriğinde yer alan kişisel soorular arasında yer almaktadır. Ayrıca İşletmeler bilerek yada bilmeyerek insani ve toplumsal sorumluluk gereği özlük dosyasına dahil ederler)
  45. İş sözleşmesinin feshini veya diğer sona erme nedenlerine ilişkin belgeler (4857 Sayılı İş Kanunu Madde 19)

Sıralananların yanı sıra birçok farklı belgenin de olabileceğini vurgulamak gerekir.

Ayrıca belirtilen her belgenin her çalışanın dosyasında olması söz konusu değildir. Çalışanın yaşına, cinsiyetine, uyruğuna, istihdam şekline ve yaptığı işe göre farklı belgelere ihtiyaç duyabileceği gibi bazılarında olması gereken belgelere bir başka çalışanda gerekli görülmeyebilir.

Elbette bu nitelikte belgeler de yukarıda sayılanlarla sınırlı değildir.

  1. İş başvuru formu – Çalışan işe alınırken yaptığı, işe alma sırasında çalışanla yapılan mülakat, görüşme ve test sonuçları. (6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır)
  2. Çalışan için uygulanan “performans ve verimlilik değerlendirme sisteminin” periyodik sonuçlarını gösteren belgeler.(6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır)
  3. Vizite kağıtlarının örnekleri, (6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır)
  4. İstirahat raporlarının örnekleri,(6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır)
  5. Çalışanla ilgili departmanlar arası yazışmalar ve gerekli görülen diğer belgeler, (6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır)
  6. Çalışanın takoğraf verileri (Karayolları Trafik Yönetmeliği Takoğraf Cihazı ile Sürücü Çalışma Belgesi Bulundurma ve Kullanma Zorunluluğu Madde 99 – a) Takoğraf cihazları – 2)
  7. Çalışanın fotoğrafı/ları (Gerekçesi hukuka uygun olmalı ve 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun onam alınmalıdır)

         Ayrıca,

         Firmanız çalışma / hizmet alanına ve çalışmak amacı ile girecek olan tüm çalışanlardan, kendi firmaları tarafından verilmiş olan ve işyerinizde görevlendirildiklerine dair yazı ve sizin iş yerinizde çalışmaya muvafakat ettiğine dair belge ile birlikte diğer belgeleri istemeniz yararınıza olacaktır.

         Çünkü,

         4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin 6. fıkrasına göre: Bu ilişkide asıl işveren alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte sorumludur.

         4857 Sayılı İş Kanunu, 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununu 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, 6098 Sayılı Borçlar Kanunu ve ilgili tüm kanunlar ve ilgili yönetmelikleri gereği;

İŞVEREN, kendi işyerinde, iş yaptığı / hizmet verdiği yerlerde;

1- Kendi SGK lı çalışanından da ,

2- Anlaşmalı taşeronunun çalışanlarından da,

3- Fatura karşılığı hizmet aldığı firmanın çalışanlarından da SORUMLUDUR.

Yukarıda siz işverenlerimiz bilgilendirmek ve/veya bildiğiniz konuları hatırlatmak için ortaya konulmuş gereklilikler mevcuttur.

Mevzuatlarda yapılan değişiklikleri devamlı olarak takip etmeli, düzenlemelerinizi güncel olarak yapmalısınız.

Bu sebeple bilgilendirmelerimiz ışığında gerekliliklerinizi, konu ile ilgili hizmet aldığınız profesyonellere danışarak yerine getirmenizi tavsiye ederiz.

Özlük dosyalarının;

  • Vergi uygulamaları bakımından 5 yıl,
  • SGK uygulamaları bakımından 10 yıl,
  • İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları bakımından 15 yıl

Saklanması zorunludur.

Özlük Dosyası – Yargıtay Kararlarından Örnekler

Örnek Yargıtay Kararı: ‘’… İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille ispatlaması gerekir. Bordrolarda tahakkuk bulunmasına rağmen bordroların imzasız olması halinde ise, varsa ilgili dönem banka ve tüm ödeme kayıtları celp edilmeli ve ödendiği tespit edilen miktarlar yapılan hesaplamadan mahsup edilmelidir…’’

(T.C. Yargıtay 9. HD, 2021/7105 E. 2021/11870 K. 15.9.2021 T.)

Örnek Yargıtay Kararı: “…Davacı işçi kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretleri talep etmiş mahkemece davacının imzasını taşıyan yıllık izin defteri sunulamadığı gerekçesi ile istekle ilgili hüküm kurulmuştur. Dosya içinde bulunan yıllık ücretli izin defteri işveren onaylı olmakla birlikte davacının imzasını taşımamaktadır. Ancak; izin defteri ekinde yer alan davacının imzasını içeren izin talep dilekçelerinde davacı işçi hangi yıla ait kaç gün izin kullanmak istediğini belirtmiş davalı işveren yetkilileri ile belediye başkanı tarafından izin kullanmasının onaylandığı anlaşılmıştır…’’

(T.C. Yargıtay 9. HD 2017/13477 E. 2020/48 K. 13.01.2020 T.)

Örnek Yargıtay Kararı: ……DAVACININ ÖNCEKİ İŞYERİNDEKİ ÖZLÜK DOSYASININ YENİ İŞVERENE GÖNDERİLMESİ NEDENİYLE KİŞİLİK HAKLARI ZARAR GÖRDÜĞÜNDEN MANEVİ TAZMİNAT DAVASI ( İnsan Kaynakları Müdürünün Dava Konusu Dosyayı Kendiliğinden Yeni İşverene Gönderildiği Yönünde Beyanı – Özel Bilgelerin Korunması Gereği/Davanın Kabulü ) •

İŞÇİ HAKKINDAKİ ÖZLÜK DOSYASINDAKİ ÖZEL BİLGİLERİN KORUNMASI GEREKTİĞİ ( Gizli Kalmasında İşçinin Haklı Çıkarı Bulunan Bilgilerin Açıklanmaması Gerektiği – Eldeki Davadaki Özlük Dosyanın Yeni İşverene Gönderilmesi Nedeniyle Davacının Manevi Yönden Etkilendiğinin Açık Olduğu – Manevi Tazminat Belirleneceği )

İŞÇİNİN GİZLİ KALMASI GEREKEN ÖZLÜK BİLGİLERİ ( Özel Mesajlar/Davacının Bir Kısım Senede Bağlı Tutarları Eski İşyerine Ödeyeceğine Dair Taahhüdünü İçeren İşten Ayrılma Dilekçesi ve Ödeme Dekontlarının Açıklanmaması Gereği – Davacının Sağlık Sorunları ile İlgili Yazışmaları/Özlük Dosyasının Muhafaza Edileceği )

İŞÇİNİN KİŞİLİK HAKLARININ ZARAR GÖRDÜĞÜNÜN KABULÜ ( Özlük Dosyasının Yeni İşverene Gönderilmesi Nedeniyle İşçinin Manevi Olarak Etkilendiğinin Kabulü )

İŞÇİYE AİT ÖZEL YAZIŞMALARIN BULUNDUĞU ÖZLÜK DOSYASI ( Elektronik Posta Yazışmalarının da Bulunduğu Özlük Dosyasının Eski İşveren Tarafından İşçinin Çalıştığı Yeni Yere Gönderilmesi Nedeniyle İşçinin Kişisel Haklarının Zarara Uğradığı – Manevi Tazminat Talebi/Kişilik Hakları/İşçi Hakları/Özlük Dosyası )

(YARGITAY 9. HUKUK DAİRESİ E. 2014/37215 K. 2016/9418 T. 14.4.2016)

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli işverenler son olarak,

Firmanızın çalışma alanını ilgilendiren kanun ve yönetmelikleri özellikle bilmeli ve değişiklikleri takip etmelisiniz. Aynı zamanda iş alanınız ile ilgili konularda Hukuk, Muhasebe, İş Sağlığı ve Güvenliği başta olmak üzere profesyonel hizmet almalısınız.

Aşağıda Çalışma Bakanlığı internet sitesinde bulunan sadece Türk vatandaşlarının çalışabileceği meeslek ve işler yer almaktadır.

Kanunlarla Türk Vatandaşlarına Hasredilen ve Yabancıların Çalışmalarının Yasak Olduğu Meslek ve Görevler https://www.csgb.gov.tr/uigm/calisma-izni/turk-vatandaslarina-hasredilen-meslekler/

  1. Özel Güvenlik Şirketleri İçin Kurucu, Yönetici, Eğitici ile Şirket Tüzel Kişi Ortağının Yetkilendirdiği Temsilciler (Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun 5. madde)
  2. Özel Güvenlik Görevlileri (Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun 10. madde)
  3. Çarşı ve Mahalle Bekçiliği (Çarşı ve Mahalle Bekçileri Hakkında Kanun 3. madde)
  4. Mali Müşavirlik  (Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu 4. madde)
  5. Kooperatif Yönetim Kurulu Üyeleri (Kooperatifler Kanunu 56. madde)
  6. Gümrük Müşavir Yardımcısı (Gümrük Kanunu 227. madde)
  7. Türkçeden Başka Dille Öğretim Yapan ve Yabancılar Tarafından Açılmış Bulunan Okulların Kurucuları (Özel Öğretim Kanunu 8. madde)
  8. Özel Hastanelerde Mesul Müdür (Hususi Hastaneler Kanunu 9. madde)
  9. Diş Hekimliği, (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, 30. madde)
  10. Hastabakıcı  (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun, 63. madde)
  11. Eczacılık  (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun 2. madde)
  12. Veterinerlik (Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun 2. madde)
  13. Uzmanlık Eğitimi Dışında Çalışacak Yabancı Asistanlar (Tıpta Uzmanlık Tüzüğü 20. madde)
  14. Noter (Noterlik Kanunu 7. madde)
  15. Hakim ve Savcı (Hakimler ve Savcılar Kanunu 7. madde)
  16. Avukat (Avukatlar Kanunu 3. madde)
  17. Arabulucu (Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 20.madde)
  18. Konkordato Komiseri (Konkordato Komiserliği ve Alacaklılar Kuruluna Dair Yönetmeliği 4. madde)
  19. Stajyer Havacılık Bilgi Yönetimi Memuru (Havacılık Bilgi Yönetimi Personeli Lisans ve Derecelendirme Yönetmeliği 16. madde)
  20. Fahri Trafik Müfettişi (Karayolları Trafik Kanun Ek 6. madde)
  21. Taşıma İşleri Organizatörlüğü (Taşıma İşleri Organizatörlüğü Yönetmeliği 7. madde)
  22. Acente Sorumlusu, Seyahat Acentesi Sorumlusu (Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acenteleri Birliği Kanunu 3. madde)
  23. Turist Rehberi (Turist Rehberliği Meslek Kanunu 3. madde)
  24. Kara Suları Dahilinde Balık, İstiridye, Midye, Sünger, İnci, Mercan İhracı, Dalgıçlık, Arayıcılık, Kılavuzluk, Kaptanlık, Çarkçılık ,Katiplik, Tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu 3. madde)
  25. Spor Müşavirleri (Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Spor Müşavirleri Atanma ve Çalıştırma Yönetmeliği 5. madde)
  26. Tarım Alanında İş Aracısı (Tarımda İş Aracılığı Yönetmeliği 6. madde)
  27. Gemi Acente Yetkilisi ve Gemi Acente Personeli (Gemi Acenteleri Yönetmeliği 7. ve 8. madde)
  28. Daimî Nezaretçi, Teknik Eleman (Maden Yönetmeliği 125. ve 130. madde)

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

03.11.2024 tarihi itibari ile yürürlükteki kanun ve yönetmeliklerden yararlanılmıştır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Makaleler3 Kasım 2024
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al