10 Kasım 2025

Beslenmenin Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

1. Giriş: Propriyosepsiyonun Biyolojik Temeli

Propriyosepsiyon, vücudun “iç navigasyon sistemi” olarak işlev görür. Kas iğcikleri, tendon organları, eklem kapsüllerindeki reseptörler ve vestibüler sistemden gelen sinyaller, merkezi sinir sisteminde bütünleşerek “vücudun uzaydaki pozisyonunu” tanımlar.
Bu sinyallerin doğru ve zamanında iletilmesi, hem sinirsel iletimin biyokimyasal kalitesine hem de kas ve bağ dokuların metabolik durumuna bağlıdır.
Dolayısıyla beslenme, propriyosepsiyonun sessiz ama kritik bir belirleyicisidir.

2. Sinir İletimi ve Mikrobeslenme İlişkisi

Propriyoseptif sistemin temeli, nöronların uyarılabilirliği ve kas-his sinyallerinin hızıdır. Bu iki süreç, aşağıdaki besin ögeleriyle yakından ilişkilidir:

2.1. Elektrolit Dengesinin Rolü

Sodyum (Na⁺) ve Potasyum (K⁺): Sinir hücrelerinde aksiyon potansiyelinin oluşumu ve kas kasılmalarının başlatılması için temel iyonlardır.
Dengesizlik durumunda (örneğin aşırı terleme veya yetersiz sıvı alımı), sinir iletimi yavaşlar; refleks yanıtlar gecikir.
→ Sonuç: Propriyoseptif yanıt süresi uzar.
Kalsiyum (Ca²⁺): Kas iğcikleri ve Golgi tendon organlarının duyarlılığı kalsiyumun sinaptik salınımına bağlıdır. Kalsiyum eksikliği, özellikle ince motor becerilerde ve denge testlerinde dengesizlik yaratabilir.
Magnezyum (Mg²⁺): Nöronal membran stabilizatörüdür. Eksikliğinde sinirler aşırı uyarılır (hiperrefleksi), bu da vücut farkındalığını “gürültülü” hale getirir — kişi bedeninin konumunu yanlış algılayabilir.

3. Kas ve Bağ Dokusu Sağlığını Etkileyen Besinler

Propriyoseptif reseptörler kas ve bağ dokusu içinde yer aldığından, bu dokuların metabolik durumu doğrudan algı kalitesini belirler.

3.1. Protein Kalitesi

Kas iğciği reseptörlerinin yapısal bütünlüğü için yüksek biyolojik değere sahip proteinler (yumurta, balık, süt, baklagiller) gereklidir.
Kronik protein yetersizliği, kas tonusunun azalmasına ve mekanoreseptör duyarlılığının düşmesine yol açar.
→ Bu durumda, kişi “bedeninin ağırlığını ya da hareket genişliğini” olduğundan az hisseder.

3.2. Kollajen ve Bağ Dokusu Destekleyicileri

C Vitamini, L-lizin, prolin ve bakır, bağ dokusu sentezinde esastır.
Eksikliklerinde eklem kapsülleri gevşer, proprioseptörlerin mekano-algı eşiği artar.
Bu, özellikle diz, ayak bileği ve omuz çevresinde sık gözlenen mikroinstabilite hissiyle kendini gösterir.

4. Kan Şekeri ve Enerji Yönetimi: Sinirlerin Yakıtı

Sinir hücreleri yalnızca glikoz kullanır. Glikoz düzeyinin dalgalanması (hipoglisemi veya hiperglisemi), proprioseptif sinyallerin zamanlamasını bozar.

4.1. Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri)

Enerji yetersizliği nedeniyle sinir iletim hızı yavaşlar, vestibüler merkez ile kas reseptörleri arasındaki koordinasyon bozulur.
Bu durumda kişi;

Dengesiz yürüyebilir,
Yavaş tepki verebilir,
Kas tonusu anlık düşüşler gösterebilir.
→ Bu tablo, özellikle vardiyalı çalışan veya öğün atlayan işçilerde sık görülür.

4.2. Hiperglisemi (Yüksek Kan Şekeri)

Uzun süreli hiperglisemi, periferik sinir uçlarında mikrovasküler hasar yapar (diabetik nöropati).
Bu da kas iğciklerinden gelen sinyallerin iletimini bozar — kişi ayağının bastığı zemini veya diz açısını doğru hissedemez.

5. Yağ Asitleri ve Nöronal Zar Esnekliği

Sinir zarları fosfolipitlerden oluşur. Omega-3 yağ asitleri (DHA, EPA) nöronal zarın geçirgenliğini optimize eder, böylece sinaptik iletim hızı artar.
Eksiklik durumunda, sinyaller “bulanık” iletilir. Bu, özellikle ince ayar gerektiren hareketlerde (örneğin el-göz koordinasyonu, alet kullanımı, denge tahtası testleri) hata oranını yükseltir.

🧩 Bilimsel bulgu:
DHA takviyesinin vestibüler denge performansını artırdığı, 2017’de “Frontiers in Physiology” dergisinde yapılan çalışmalarda doğrulanmıştır.

6. Vitaminlerin Propriyoseptif Rolü

Vitamin	Rolü	Eksiklikte Ortaya Çıkan Durum
B1 (Tiamin)	Sinirsel enerji üretimi	Kas yorgunluğu, refleks yavaşlaması
B6 (Piridoksin)	Nörotransmitter sentezi	Koordinasyon bozukluğu
B12 (Kobalamin)	Miyelin kılıf bütünlüğü	Uyuşma, denge kaybı
D Vitamini	Kas gücü ve denge kontrolü	Postür bozukluğu, düşme riski artışı
E Vitamini	Antioksidan; sinir zar koruyucu	Duyusal algı bozuklukları

Özellikle B12 ve D vitamini eksiklikleri, propriyoseptif sistemde “sessiz dejenerasyon” yaratır.
Uzun süreli B12 eksikliği, alt ekstremitelerde pozisyon hissinin kaybolmasına (örneğin gözleri kapalıyken ayak pozisyonunu fark edememe) neden olabilir.

7. Su ve Hidrasyon Düzeyinin Etkisi

Kas iğcikleri ve tendonlar sıvı ortamda optimum çalışır.

Dehidrasyon:

Kas içi sürtünmeyi artırır,
Sinir uçlarının iyon dengesini bozar,
Merkezi sinir sisteminde yorgunluk ve tepki süresi artışına yol açar.

%2’lik su kaybı bile motor koordinasyon testlerinde %10 performans düşüşüne neden olabilir.
Bu nedenle propriyosepsiyon değerlendirmelerinde kişilerin test öncesi hidrasyon durumu mutlaka sorgulanmalıdır.

8. Bağırsak-Mikrobiyota ve Beyin İletişimi

Son yıllarda yapılan çalışmalar, bağırsak mikrobiyotasının nörotransmitter sentezinde (özellikle serotonin ve GABA) belirleyici olduğunu göstermiştir.
Bu kimyasallar, propriyoseptif geri bildirimlerin merkezî işlenme hızını etkiler.
Dengesiz beslenme (yüksek şeker, düşük lif) bağırsak-beyin eksenini zayıflatır; kişi daha “gürültülü” bir sinir sinyali ortamında çalışır. Bu durum, proprioseptif stabiliteyi düşürür.

9. İş Sağlığı Bağlamında Değerlendirme

Endüstriyel alanlarda (örneğin çimento fabrikası, tersane, liman) propriyoseptif zayıflık, iş kazası riskini artıran bir etmendir.
Aşağıdaki beslenme alışkanlıkları doğrudan risk oluşturur:

Riskli Beslenme Alışkanlığı	Olası Propriyoseptif Sonuç
Sabah kahvaltısız işe başlama	Kan şekeri düşüklüğü, refleks gecikmesi
Aşırı kafein tüketimi	Elektrolit kaybı, kas krampları
Düzensiz su içme	Denge ve kas hissi bozulması
Aşırı tuzlu gıda	Potasyum kaybı, kas sertliği
Fast food ve trans yağ	Sinir zar geçirgenliği azalması
Alkol kullanımı	Sinir iletim bozukluğu, vestibüler zayıflık

10. Sonuç: “Bedenini Hissetmenin Kimyasal Dili”

Propriyosepsiyon yalnızca kasların veya eklemlerin değil, tüm organizmanın biyokimyasal dengesiyle ilgilidir.
Yeterli ve dengeli beslenme:

Kas ve sinir hücreleri arasındaki iletişimi hızlandırır,
Denge ve koordinasyonu güçlendirir,
Özellikle yüksek riskli işlerde güvenli hareket planlamasını destekler.

Bu nedenle propriyosepsiyon testleri yapılırken; katılımcıların beslenme alışkanlıkları, sıvı alım düzeyi, kullanılan takviyeler ve metabolik hastalık öyküsü değerlendirme formuna mutlaka dahil edilmelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #beslenme #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni10 Kasım 2025

5 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Head Shake Nystagmus (HSN) Testi – Propriyosepsiyon

Yüksekte Çalışma Öncesi Vestibüler Fonksiyonun Dinamik Değerlendirilmesi

1. Denge Sisteminin Dinamik Doğası

İnsan vücudu, başın ve gözlerin koordineli hareketi sayesinde uzayda yönelimini koruyabilir. Bu karmaşık denge mekanizmasının kalbinde vestibüler sistem bulunur. İç kulaktaki yarım daire kanalları, utrikül ve sakkül gibi yapılar; yerçekimine, ivmeye ve baş hareketlerine duyarlıdır.

Dengeyi koruma süreci üç temel kaynaktan veri alır:

Görsel sistem (gözlerden gelen konum bilgisi),
Proprioseptif sistem (kas ve eklemlerden gelen pozisyon verileri),
Vestibüler sistem (iç kulaktan gelen hız, ivme ve yönelim bilgisi).

Bu üç sistemin entegrasyonu, beyin sapı, beyincik ve serebral korteks aracılığıyla gerçekleşir.
Head Shake Nystagmus (HSN) Testi, bu entegrasyonun özellikle vestibüler bileşenini dinamik koşullar altında değerlendiren bir yöntemdir.

2. HSN Testinin Tanımı ve Amacı

Head Shake Nystagmus (HSN) Testi, başın hızlı ritmik hareketleri sonrasında ortaya çıkan nistagmus (istem dışı ritmik göz hareketi) varlığını ve yönünü değerlendiren bir vestibülo-oküler refleks (VOR) testidir.

Amaç, iki taraflı vestibüler sistemin asimetrik çalışmasını tespit etmektir. Sağ ve sol yarım daire kanallarından gelen uyarıların eşit olmaması durumunda, başın hızlı hareketinden sonra gözlerde istemsiz hareketler gözlenir. Bu hareket, denge sisteminde bir tarafın baskın ya da zayıf çalıştığını gösterir.

Temel ilke:
Baş hızla sallandığında iç kulakta bulunan endolenf sıvısı hareket eder. Sağ ve sol lateral yarım daire kanallarından gönderilen sinyaller beyin sapında karşılaştırılır. Bu sinyaller arasında fark varsa (örneğin bir kulakta hipofonksiyon), sistem yanlış yön bilgisi üretir ve gözlerde nistagmus gelişir.

3. HSN Testinin Nörofizyolojik Temeli

Vestibülo-oküler refleks (VOR), baş hareketi sırasında gözlerin sabit bir noktaya odaklanmasını sağlar. Baş hızla sağa döndüğünde, gözler refleks olarak sola hareket eder ve görsel stabilite korunur.

Bu refleksin üç temel bileşeni vardır:

Reseptör düzeyi: Yarım daire kanallarındaki kupula ve endolenf hareketi,
Sinyal iletimi: Vestibüler sinir (VIII. kranial sinir) aracılığıyla beyin sapına aktarım,
Motor yanıt: Ekstraoküler kasların kasılmasıyla gözlerin kompansatuvar hareketi.

Eğer bir taraftaki vestibüler sinyal azalmışsa (örneğin labirentit, vestibüler nörit veya kronik ototoksisite sonrası), başın ritmik sallanması sonrası VOR dengesi bozulur ve gözler bir yöne saparak nistagmus oluşturur.

4. Testin Klinik Önemi

HSN testi, özellikle subklinik vestibüler asimetrileri ortaya çıkarma açısından çok değerlidir. Romberg veya Unterberger testi gibi statik denge testlerinde normal sonuç alınan bireylerde bile, Head Shake Nystagmus testi dinamik bozuklukları gösterebilir.

Bu durum özellikle yüksekte çalışan bireyler için kritik öneme sahiptir; çünkü yükseklik ortamında baş hareketleri ani, tekrarlayıcı ve yön değiştirici niteliktedir.

5. Testin Uygulanma Ortamı

Ortam Koşulları:

Sessiz, dikkat dağıtıcı uyaranlardan arındırılmış bir klinik ortam.
Zemin düz ve güvenli olmalı.
Işık orta düzeyde olmalı; aşırı parlak veya karanlık ortam göz hareketlerinin değerlendirilmesini zorlaştırır.

Kullanılan Ekipmanlar:

Frenzel gözlüğü veya video-okülografi sistemi (göz hareketlerini büyüterek incelemek için),
Sandalye veya sabit oturma alanı,
Zaman ölçer veya metronom (baş hareket hızını ayarlamak için),
Gözlem formu (nistagmus yönü, süresi ve tipi kaydı).

6. Testin Uygulama Basamakları

Adım 1: Başlangıç Pozisyonu

Kişi oturur pozisyondadır. Baş düz, bakış karşıya sabitlenmiş durumdadır.

Adım 2: Gözlük Takılması

Frenzel gözlüğü takılarak hastanın fiksasyon yeteneği (bir noktaya odaklanma) engellenir. Bu sayede nistagmusun bastırılması önlenir.

Adım 3: Başın Sallanması

Muayene eden kişi, deneğin başını yaklaşık 30° öne eğdirir.
Ardından baş, ±30°’lik açılarla (yani sağa-sola toplam 60°) ritmik şekilde 2 Hz frekansla (yaklaşık saniyede iki kez sağ-sol) 20 defa sallanır.
Bu işlem yaklaşık 10 saniye sürer.

Adım 4: Hareketsizlik ve Göz İzlemi

Baş hareketi durdurulur ve deneğin başı yeniden nötral pozisyona getirilir.
Uygulayıcı, ilk 30 saniye boyunca gözleri dikkatle izler.

Adım 5: Göz Hareketlerinin Değerlendirilmesi

Gözlerde ortaya çıkan istemsiz hareketlerin yönü, frekansı ve süresi kaydedilir.

7. Nistagmusun Tipleri ve Klinik Yorumu

HSN testinde gözlenebilecek nistagmus tipleri aşağıdaki gibidir:

Nistagmus Türü	Özellik	Olası Neden	Klinik Anlam
Yok	Gözler sabit, hareket yok	Normal vestibüler denge	Sağlıklı birey
Sağa atımlı nistagmus	Gözler hızlı fazda sağa sapar	Sol vestibüler hipofonksiyon	Sol labirent zayıf
Sola atımlı nistagmus	Gözler hızlı fazda sola sapar	Sağ vestibüler hipofonksiyon	Sağ labirent zayıf
Değişken yönlü (alternan)	Sağ-sol dönüşümlü hareket	Merkezi (serebellar) tutulum	Beyincik etkilenimi
Vertikal nistagmus	Yukarı veya aşağı yönlü hareket	Beyin sapı veya santral patoloji	Ciddi nörolojik bozukluk

8. Ölçüm Parametreleri

Latans: Nistagmusun baş hareketi durduktan sonra başlamasına kadar geçen süre. (Normalde 0,5–3 sn)
Süre: Göz hareketinin devam ettiği toplam süre (normal ≤10 sn).
Amplitüd: Gözün sapma açısı (derece cinsinden).
Frekans: Saniye başına salınım sayısı.

9. Testin Fizyolojik Yorumu

Normal bireylerde, iki yarım daire kanalından gelen sinyaller dengelidir.
Baş hızlı şekilde sallandığında endolenf hareketi her iki tarafta da eşit olur, bu nedenle net bir nistagmus oluşmaz.

Ancak bir tarafta vestibüler hipofonksiyon varsa:

Baş hareketi sırasında daha güçlü tarafın uyarısı baskın çıkar.
Beyin sapında yanlış “dönme hissi” algılanır.
Bu yanlış algı, gözlerde hızlı fazı sağlam tarafa doğru olan nistagmusa yol açar.

Örneğin:

Sağ vestibüler fonksiyon zayıf → Sağa atımlı nistagmus oluşur.

10. Örnek Klinik Uygulamalar

Örnek 1: Tek Taraflı Vestibüler Hipofonksiyon

Bir kaynak ustası, yüksekte çalışırken başını hızlı şekilde çevirdiğinde kısa süreli baş dönmesi yaşadığını belirtir. HSN testi sırasında sağa-sola 20 kez sallama sonrası sağa atımlı nistagmus izlenmiştir.
Yorum: Sol labirent hipofonksiyon; yüksekte ani baş hareketlerinde denge kaybı riski yüksek.

Örnek 2: Merkezi Patoloji (Serebellar Disfonksiyon)

Test sonrası nistagmus yön değiştirmiş ve süresi 20 saniyeyi aşmıştır.
Yorum: Beyincik tabanlı koordinasyon bozukluğu olasılığı; nörolojik inceleme gerekir.

Örnek 3: Normal Birey

Yüksekte çalışan bir vinç operatöründe test sonrası nistagmus gözlenmemiştir.
Yorum: Vestibüler sistem dengelidir; dinamik baş hareketlerinde oryantasyon kaybı riski düşük.

11. Yüksekte Çalışacak Kişilerde Uygulama ve Değerlendirme

Yüksekte çalışma, insan vücudunun proprioseptif ve vestibüler sistemlerini maksimum düzeyde kullandığı bir faaliyettir.

Bu tür çalışmalarda dengeyi bozan en küçük vestibüler asimetri bile ciddi düşme riskine yol açabilir.
HSN testi bu nedenle ön değerlendirme protokolüne dahil edilmelidir.

Değerlendirme Basamakları:

Anamnez:
- Daha önce geçirilen kulak enfeksiyonları, travmalar, denge bozuklukları sorgulanır.
HSN Uygulaması:
- Yukarıda belirtilen standart prosedür ile test yapılır.
Sonuçların Kaydı:
- Nistagmus yönü, süresi, tipi formlara kaydedilir.
Risk Analizi:
- Nistagmus pozitif olan bireyler; “yüksekte çalışma için geçici uygun değil” kategorisine alınır.
İleri Değerlendirme:
- Vestibüler Rehabilitasyon, Elektronistagmografi (ENG) veya Video Head Impulse Test (vHIT) gerekebilir.

12. Yüksekte Çalışmada Denge Riskleriyle İlişkilendirme

Denge Bozukluğu Türü	HSN Bulgusu	İş Güvenliği Etkisi	Önerilen Önlem
Tek taraflı vestibüler kayıp	Tek yönlü nistagmus	Baş dönmesi, oryantasyon kaybı	Yüksek çalışma ertelenmeli, medikal tedavi
Bilateral vestibüler kayıp	Zayıf veya yok nistagmus	Görsel odak kaybı	Sık mola, düşük hızda çalışma
Merkezi koordinasyon bozukluğu	Alternan/vertikal nistagmus	Beklenmedik düşme riski	Nörolojik muayene önerilir
Normal vestibüler yanıt	Nistagmus yok	Güvenli çalışma olasılığı yüksek	Rutin takip

13. Testin Güvenirliği ve Sınırlamaları

Güvenirlik:

Klinik olarak yüksek özgüllük (>%85).
Subklinik vestibüler asimetrileri yakalama duyarlılığı yüksektir.

Sınırlamalar:

Testin sonucu, yorgunluk veya ilaç etkisiyle değişebilir.
Gözlemci deneyimi büyük rol oynar.
Göz kası spazmları veya görsel sabitleme yeteneği güçlü bireylerde sonuç bastırılabilir.

14. Diğer Denge Testleriyle Karşılaştırma

Test Adı	Değerlendirdiği Alan	Statik/Dinamik	HSN ile İlişkisi
Romberg Testi	Propriosepsiyon + Vestibüler entegrasyon	Statik	Statik dengeyi değerlendirir, HSN dinamik farkları ortaya koyar
Unterberger Testi	Vestibülospinal refleks	Dinamik	HSN ile birlikte uygulanırsa sistematik analiz sağlar
Head Thrust Testi	VOR fonksiyonu (hızlı baş hareketi)	Dinamik	HSN testine tamamlayıcıdır
Dix-Hallpike Testi	Posterior kanal BPPV	Pozisyonel	HSN, pozisyonel olmayan asimetrileri gösterir

15. İş Sağlığı ve Güvenliği Perspektifinden Sonuçların Yorumlanması

Yüksekte çalışma, denge kaybının ölümcül sonuçlara yol açabileceği bir alandır.
HSN testi, bu nedenle sadece medikal bir test değil; aynı zamanda önleyici iş güvenliği aracı olarak düşünülmelidir.

Pozitif HSN (Nistagmus Var):

Çalışan geçici olarak “yüksekte çalışma için uygun değildir”.
Vestibüler rehabilitasyon veya medikal tedavi sonrası yeniden değerlendirme gerekir.

Negatif HSN (Nistagmus Yok):

Vestibüler sistem dengelidir.
Yüksek riskli görevlerde baş hareketi kaynaklı oryantasyon kaybı riski düşüktür.

Raporlama Biçimi:

“Head Shake Nystagmus testi sonucuna göre vestibüler asimetri saptanmamıştır / saptanmıştır.”
“Yüksekte çalışma açısından vestibüler denge yeterlidir / yetersizdir.”

16. Pratik Uygulama Örneği – Tersane Ortamında Değerlendirme

İzmit Körfezi’ndeki bir tersanede çalışan vinç operatörleri ve iskele ustaları arasında yapılan denge testlerinde şu sonuçlar elde edilmiştir:

30 kişilik grupta 4 kişide HSN testi pozitif bulunmuştur.
Bu çalışanların üçü, başı hızlı çevirdiklerinde kısa süreli baş dönmesi bildirmiştir.
Detaylı muayenede, ikisinde sol vestibüler hipofonksiyon, birinde geçirilmiş labirentit öyküsü belirlenmiştir.

Sonuç olarak bu kişiler rehabilitasyon programına alınmış, tedavi sonrası yeniden test edilmiş ve nistagmus kaybolunca yüksekte çalışma izni verilmiştir.

Bu yaklaşım, düşme oranlarını ve vestibüler kaynaklı dengesizlik şikayetlerini belirgin biçimde azaltmıştır.

17. Testin Standardizasyonu İçin Öneriler

Baş sallama frekansı dakikada 120 hareket (2 Hz) olacak şekilde metronomla kontrol edilmelidir.
Test her iki baş yönünde eşit genlikte yapılmalıdır.
Gözlem süresi mutlaka 30 saniyeyi geçmemelidir.
Test öncesi kafein, alkol veya vestibüler sistemi etkileyen ilaçlar kullanılmamalıdır.
Uygulayıcılar testin santral ve periferik nistagmus farklarını ayırt edebilmelidir.

18. Sonuç: HSN Testinin İş Sağlığı Alanındaki Önemi

Head Shake Nystagmus Testi, dinamik denge sisteminin gerçek performansını ölçen, uygulaması kolay ve bilimsel temele dayalı bir tarama aracıdır.

Yüksekte çalışacak bireylerde:

Ani baş hareketleri,
Görsel odak değişimleri,
Mekanik titreşimler ve yön kaybı durumları sık yaşandığından,
vestibüler sistemin sağlamlığı hayati önem taşır.

HSN testi, bu açıdan erken uyarı sistemi görevi görür.
Bir çalışanda nistagmus saptanması, potansiyel bir düşme veya kazanın önceden fark edilmesi anlamına gelir.

Dolayısıyla;

İşe giriş muayenelerinde,
Periyodik sağlık kontrollerinde,
Denge şikâyeti bildiren çalışanlarda
rutin olarak uygulanması önerilir.

19. İSG Uygulamasıda Genel Değerlendirme Tablosu

Test Sonucu	Yorum	Çalışma Uygunluğu	Öneri
Nistagmus yok	Normal vestibüler fonksiyon	Uygun	Rutin kontrol
Nistagmus 5 sn’den kısa	Hafif asimetri	Koşullu uygun	Yavaş baş hareketi önerilir
Nistagmus 5–15 sn	Belirgin vestibüler fark	Uygun değil	Rehabilitasyon önerilir
Nistagmus 15 sn’den uzun veya yön değiştiren	Santral köken olasılığı	Kesinlikle uygun değil	Nörolojik inceleme gerekir

Head Shake Nystagmus Testi, basit görünmesine rağmen iş sağlığı alanında yüksek öngörü gücüne sahip nörovestibüler bir testtir.
Yüksekte çalışma, denge sistemini sürekli sınayan bir faaliyettir; bu nedenle HSN testiyle belirlenen en küçük vestibüler dengesizlik bile ciddi kazaların önüne geçebilir.

Sonuç olarak:

HSN testi, vestibüler sistemin dinamik simetrisini değerlendirir.
Pozitif bulgu, bir tarafın zayıf veya baskın olduğunu gösterir.
Yüksekte çalışanlar için bu durum, potansiyel düşme riski demektir.
Testin düzenli uygulanması, hem iş güvenliği performansını artırır hem de çalışan sağlığını korur.

HEAD SHAKE NYSTAGMUS (HSN) TESTİ UYGULAMA FORMU

1. KİMLİK BİLGİLERİ

Adı Soyadı: …………………………………………………………………………………………………….
T.C. Kimlik No: ……………………………………………………………………………………………….
Yaş: …………. Cinsiyet: …………. Tarih: ……………..
İş Kolu / Görev: ………………………………………………………………………………………………
Testi Uygulayan Uzman: ………………………………………………………………………………..

2. TESTİN UYGULAMA ŞARTLARI

Test Ortamı: □ Sessiz □ Aydınlık □ Sabit Zemin
Kullanılan Ekipman: □ Frenzel Gözlüğü □ Video-Okülografi □ Zamanlayıcı
Test Pozisyonu: □ Oturur □ Ayakta
Baş Öne Eğimi: 30°
Baş Sallama Açısı: ±30° (Toplam 60°)
Hız: Yaklaşık 2 Hz (dakikada 120 hareket)
Tekrarlama Sayısı: 20

3. TEST UYGULAMA BASAMAKLARI

Aşama	İşlem	Uygulayıcı Onayı
1	Baş nötral pozisyonda iken gözler gözlükle izlenir	□ Evet □ Hayır
2	Baş 30° öne eğilir	□ Evet □ Hayır
3	Baş sağa-sola 20 kez ritmik şekilde sallanır	□ Evet □ Hayır
4	Hareketsizlik sonrası göz hareketleri 30 sn boyunca izlenir	□ Evet □ Hayır

4. GÖZLEM ALANLARI

Gözlem Kriteri	Sağ Göz	Sol Göz
Nistagmus varlığı	□ Var □ Yok	□ Var □ Yok
Nistagmus yönü	□ Sağa □ Sola □ Yukarı □ Aşağı □ Alternan	□ Sağa □ Sola □ Yukarı □ Aşağı □ Alternan
Hızlı faz yönü	……………..	……………..
Latans süresi (sn)	……………..	……………..
Süre (sn)	……………..	……………..
Amplitüd (°)	……………..	……………..
Frekans (Hz)	……………..	……………..
Görsel fiksasyon etkisi	□ Bastırıyor □ Bastırmıyor	□ Bastırıyor □ Bastırmıyor

5. KLİNİK DEĞERLENDİRME

Bulgular	Olası Yorum	Uygunluk
Nistagmus yok	Normal vestibüler denge	□ Uygun
Sağa atımlı nistagmus	Sol vestibüler hipofonksiyon	□ Koşullu uygun
Sola atımlı nistagmus	Sağ vestibüler hipofonksiyon	□ Koşullu uygun
Alternan / vertikal nistagmus	Merkezi patoloji olasılığı	□ Uygun değil
Uzun süreli (>15 sn) nistagmus	Belirgin asimetri	□ Uygun değil

6. RİSK DEĞERLENDİRME VE AÇIKLAMA

Risk Düzeyi	Tanım	Önerilen İşlem
Düşük	Nistagmus yok veya 5 sn’den kısa	Rutin kontrol
Orta	5–15 sn arası tek yönlü nistagmus	Vestibüler rehabilitasyon önerilir
Yüksek	15 sn’den uzun veya yön değiştiren nistagmus	Nörolojik inceleme / geçici işten uzaklaştırma

7. TEST SONUCU

Genel Değerlendirme: ………………………………………………………………………………………………….
Test Sonucu: □ Negatif (normal) □ Pozitif (anormal)
Vestibüler Asimetri: □ Yok □ Var (Sağ / Sol)
Çalışma Uygunluğu: □ Uygun □ Koşullu □ Uygun Değil

8. TESTİ UYGULAYANIN GÖRÜŞÜ
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………..

Uygulayıcı Adı – Soyadı: …………………………………………………….
Unvanı: …………………………………………………….
İmza / Kaşe: …………………………………………………….

Not:
Bu test sonucu yalnızca vestibüler denge sisteminin değerlendirmesi için kullanılmalı, pozitif sonuçlar klinik tanı anlamına gelmemektedir. Pozitif bulgularda nörolojik veya otolojik inceleme önerilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #headshakenystagmus #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni5 Kasım 2025

4 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Position Sense (Pozisyon Algısı) Testi – Propriyosepsiyon

Position Sense (Pozisyon Algısı Testi) – Yüksekte Çalışmalarda Propriyoseptif Dengenin Anahtarı

1.Dengenin Görünmeyen Duyusu – Propriyosepsiyon

İnsan vücudunun konumunu, hareketini ve kas tonusunu algılayabilmesi, üç temel sistemin koordineli çalışmasına dayanır: vestibüler sistem, görsel sistem ve somatosensoriyel sistem (propriyoseptif sistem). Bu üçlü, merkezi sinir sisteminde özellikle beyincik (serebellum) ve parietal korteks üzerinden entegre edilir.
Propriyosepsiyon, bu sistemin en az farkında olunan ama en kritik bileşenidir. Kas, tendon, eklem kapsülü ve deri altındaki reseptörler aracılığıyla uzuvlarımızın uzayda nerede olduğunu “görmeden” bilebiliriz.
Bu yeti, özellikle yüksekte çalışma yapan kişilerde –örneğin iskele, vinç, gemi güvertesi ya da kule platformlarında çalışanlarda– hayati öneme sahiptir. Çünkü yüksek irtifada dengenin görsel girdilerden çok vücut konum algısı ile korunması gerekir.

Position Sense (Pozisyon Algısı) Testi, bu algısal mekanizmayı doğrudan değerlendiren, basit ama bilimsel olarak güçlü bir testtir. Test, bir ekstremitenin (genellikle kol veya bacak) pasif olarak belirli bir pozisyona getirilip, diğer ekstremiteyle aynı konumun taklit edilmesi prensibine dayanır.
Amaç, bireyin eklem pozisyon farkındalığını ve bu farkındalığı motor yanıtla eşleştirme becerisini ölçmektir.

2. Testin Fizyolojik Temeli

Pozisyon algısı, üç ana kaynak üzerinden beynin somatosensoriyel korteksine iletilir:

Kas iğcikleri (muscle spindles): Kasın uzunluğundaki değişimleri ve değişim hızını algılar.
Golgi tendon organları: Kasın ürettiği gerilimi algılar.
Eklemsel ve cilt reseptörleri: Eklem açısı, yön ve hız hakkında geri bildirim sağlar.

Bu duyusal bilgiler dorsal kolon üzerinden parietal lobda (Brodmann alanı 3a, 2) işlenir.
Normal bir bireyde bu sistem, milisaniyelik zaman ölçeğinde refleksif düzeyde işler. Ancak vestibüler bozukluk, periferik nöropati, serebellar hasar ya da yaşa bağlı proprioseptif kayıplar durumunda bu hassas denge bozulur.
Yüksekte çalışanlarda yorgunluk, titreşim, alkol, uyku eksikliği veya kas-iskelet zorlanmaları da geçici proprioseptif hatalara neden olabilir. Bu nedenle pozisyon algısı testi, bu riskleri erken fark etmek için güçlü bir araçtır.

3. Testin Amacı

Position Sense Testi’nin temel amacı:

Uzuv konum farkındalığını ölçmek,
İki taraflı (sağ/sol) proprioseptif eşgüdümü değerlendirmek,
Görsel kontrol olmadan motor planlama yeteneğini gözlemlemek,
Duruş, denge ve güvenli hareket kapasitesi hakkında çıkarım yapmaktır.

Yüksekte çalışma yapacak kişilerde bu testin amacı, çalışanın:

Vücut farkındalığının yeterli olup olmadığını,
Kas-iskelet sisteminin refleksif tepkilerinin hızını,
Denge bozulduğunda doğru düzeltici hareketleri yapabilme becerisini ölçmektir.

4. Gerekli Malzemeler ve Ortam

Sessiz, düz ve güvenli bir ortam (örn. muayene odası, eğitim alanı)
Göz bandı (görsel girdileri elimine etmek için)
Standart bir sandalye veya muayene yatağı
Dereceli gonyometre veya işaret çubuğu (ölçüm için)
Test formu (gözlem kaydı ve puanlama için)

5. Uygulama Basamakları

A. Üst Ekstremite İçin (Kol Pozisyon Algısı)

Başlangıç pozisyonu: Çalışan oturur pozisyonda, gözler kapalı veya göz bandı takılı halde olmalıdır.
Pasif hareket: Uygulayıcı, sağ kolu belirli bir açıya (örneğin 45° abduksiyon, 90° fleksiyon) getirir ve o pozisyonda birkaç saniye tutar.
Hedefin hatırlatılması: “Bu konumu hatırlayın.” denir.
Diğer tarafın hareketi: Sol kol serbest bırakılır ve çalışandan, “Şimdi diğer kolunuzu aynı pozisyona getirin.” istenir.
Gözlem:
- Açı farkı (gonyometreyle ölçülür).
- Hedefe yaklaşım süresi.
- Kas koordinasyonu (aşırı ya da yetersiz hareket).
Tekrar: Her iki taraf için 3 deneme yapılır, ortalama hata derecesi alınır.

B. Alt Ekstremite İçin (Bacak Pozisyon Algısı)

Çalışan sırtüstü pozisyondadır.
Uygulayıcı, sağ bacağı belirli bir açıya (örneğin kalça 30°, diz 45° fleksiyon) getirir.
Bu pozisyon 3 saniye korunur.
Çalışandan diğer bacağını aynı pozisyona getirmesi istenir.
Gonyometre ile açı farkı ölçülür (örneğin 0–5°, 6–10°, 10°+ gibi kategoriler).
3 tekrardan ortalama hata hesaplanır.

6. Değerlendirme ve Puanlama

Açı Farkı	Puan	Değerlendirme	İş Sağlığı Yorumu
0–5°	0	Normal	Güvenli proprioseptif kontrol
6–10°	1	Hafif bozulma	Uyarı, tekrar eğitim önerilir
11–15°	2	Orta düzey hata	Denge eğitimi gerektirir
16°+	3	Belirgin proprioseptif kayıp	Yüksekte çalışma uygun değil

Ayrıca şu gözlemler niteliksel olarak değerlendirilir:

Hedefe ulaşmadan durma (hipometrik hareket)
Hedefi aşma (hipermetrik hareket)
Sürekli düzeltici mikro hareketler
Görsel telafi girişimi (göz açma eğilimi)

7. Yüksekte Çalışma Değerlendirmelerinde Uygulama

A. Testin İşe Alım Aşamasında Kullanımı

İşe giriş muayenelerinde, özellikle şu görevlerde uygulanması önerilir:

İskele montajı / sökümü
Vinç operatörlüğü
Kule ve direk bakım personeli
Gemi üst güvertesi çalışanları
Tersane donatım işçileri

Bu test, Romberg ve Unterberger testleriyle birlikte uygulandığında çalışanın hem vestibüler hem proprioseptif denge sistemleri hakkında bütüncül bir profil oluşturur.

B. Yorgunluk ve Gece Vardiyası Etkilerinin İzlenmesi

Pozisyon algısı, yorgunlukla bozulabilen bir parametredir. Bu nedenle vardiya öncesi rastgele testlerle anlık performans izlenebilir.
Örneğin:

Gündüz vardiyasında ortalama hata 4° iken,
Gece vardiyasında 9°’ye çıkmışsa, bu refleks gecikmesi ve proprioseptif zayıflama olarak yorumlanabilir.

C. Eğitim ve Rehabilitasyon Uygulamaları

Bozukluk saptanan kişilerde şu eğitimler önerilir:

Kapalı gözle hedefleme egzersizleri,
Denge tahtası (balance board) uygulamaları,
Göz kapalı merdiven inip çıkma eğitimleri (gözetim altında),
Kas kuvvetlendirme ve core stabilizasyon çalışmaları.

8. Testin Güvenlik ve Etik Boyutu

Test sırasında düşme riski olan bireylerde destek alınmalıdır.
Aşırı yorgun, alkol veya ilaç etkisi altındaki kişilerde test geçerli sonuç vermez.
Test, yalnızca hekim veya fizyoterapist gözetiminde yapılmalıdır.
Veriler gizlilik kapsamında işlenmeli, çalışan mahremiyeti korunmalıdır.

9. Klinik Örneklerle Değerlendirme

Örnek 1 – Hafif Hata (5°)

Bir vinç operatörü sağ kolunu 90° fleksiyonda doğru eşleştirmiş ancak sol kol 95°’de kalmış.
Yorum: Normal sınırda fark. Refleks ve proprioseptif duyum iyi.

Örnek 2 – Orta Hata (12°)

Bir iskele işçisi gözleri kapalıyken sağ bacak pozisyonunu taklit ederken 12° fark göstermiş.
Yorum: Denge eğitimi önerilir. Kas yorgunluğu veya nöromüsküler yavaşlama olabilir.

Örnek 3 – Belirgin Hata (20°+)

Gemi üst güvertesi çalışanı sol kolda hedef pozisyonu belirgin şekilde kaçırmış.
Yorum: Vestibüler-propriyoseptif koordinasyon zayıf.
Karar: Yüksekte çalışma geçici olarak uygun değil. Tekrar test ve uzman değerlendirmesi şart.

10. Testin Kombine Kullanımı

Position Sense Testi, tek başına değil; aşağıdaki testlerle kombinasyon halinde denge profili oluşturur:

Kombine Test	Ölçtüğü Sistem	Klinik Yorum
Romberg	Vestibüler + Propriyoseptif	Statik denge kontrolü
Past Pointing	Vestibüler yön farkındalığı	Yön sapması
Unterberger	Vestibüler asimetri	Rotasyonel denge kaybı
Heel-to-Shin	Serebellar koordinasyon	Motor doğruluk
Position Sense	Propriyoseptif farkındalık	Uzuv konum kontrolü

Bu testlerin birlikte uygulanması, yüksekte çalışma uygunluk değerlendirmesi için altın standart bir “denge tarama paketi” oluşturur.

11. Testin Avantajları ve Sınırlılıkları

Avantajları:

Basit, ekipmansız, hızlı uygulanabilir.
Subjektif şikayetlerden bağımsız objektif ölçüm sağlar.
Eğitimli sağlık personeli tarafından kolay yorumlanabilir.
Denge rehabilitasyonuna yön verir.

Sınırlılıkları:

Gözlemci hatası olasılığı vardır.
Dikkat ve yorgunluk gibi faktörler sonucu etkiler.
Gonyometrik ölçüm deneyim gerektirir.
Tek testle tanısal karar verilmemelidir (kombine test önerilir).

12. Sonuç – Yüksekte Çalışma İçin Güvenli Duruşun Temeli

Position Sense (Pozisyon Algısı) Testi, insan vücudunun farkında olma kapasitesini ölçen en yalın ama en güçlü klinik araçlardan biridir.
Yüksekte çalışma gibi denge, refleks ve yön oryantasyonunun kritik olduğu görevlerde, çalışanların proprioseptif sistemlerinin yeterliliği bu testle kolayca saptanabilir.
Testin düzenli uygulanması, sadece bireysel güvenliği değil, tüm çalışma alanının sistemsel güvenliğini artırır.

Propriyoseptif sistemin sağlıklı işlemesi, bir çalışanın gözleri kapalı bile nerede durduğunu, ne kadar eğildiğini ve ne kadar güç kullandığını doğru hissetmesi anlamına gelir.
Bu his kaybolduğunda, düşme riski, refleks gecikmesi ve yanlış düzeltici hareketler kaçınılmaz olur.

Dolayısıyla, yüksekte çalışma öncesi Position Sense Testi, yalnızca bir nörolojik değerlendirme değil; bir hayat koruma önlemi olarak görülmelidir.

İSG’ de Position Sense (Pozisyon Algısı) Testi Uygulama ve Değerlendirme Formu

1. ÇALIŞAN BİLGİLERİ

Alan	Bilgi
Adı Soyadı	___________________________
Yaş / Cinsiyet	___________________________
Görev Ünvanı	___________________________
Bölüm / Birim	___________________________
Test Tarihi	___________________________
Testi Uygulayan (Hekim/Fizyoterapist)	___________________________

2. TESTİN AMACI VE TANIMI

Pozisyon Algısı (Position Sense) Testi, çalışanın görsel girdiler olmadan uzuv konumunu doğru algılama ve karşı ekstremiteyle eşleştirme becerisini değerlendirir.
Yüksekte çalışma gibi hassas motor kontrol gerektiren işlerde bu test, propriyoseptif duyarlılığın yeterliliğini belirlemede kullanılır.

3. TEST ORTAMI VE GEREÇLER

Gereç	Açıklama
Göz bandı	Görsel girdiyi devre dışı bırakmak için
Sandalye veya muayene yatağı	Üst/alt ekstremite uygulamaları için uygun pozisyon
Gonyometre	Eklem açısı farkını ölçmek için
Test formu	Gözlem ve puanlama kaydı için

4. TEST UYGULAMA BASAMAKLARI

A. Üst Ekstremite (Kol Pozisyon Algısı)

Çalışan oturur pozisyonda, göz bandı takılı olmalıdır.
Uygulayıcı bir kolu (örneğin sağ) belirli bir açıda (örn. 90° omuz fleksiyonu, 45° abduksiyon) pasif olarak konumlandırır.
3 saniye bekletilip “Bu pozisyonu aklınızda tutun.” denir.
Diğer koldan aynı pozisyonu taklit etmesi istenir.
Gonyometreyle iki kol arasındaki açı farkı ölçülür.
Aynı işlem 3 tekrar yapılır, ortalama fark hesaplanır.

B. Alt Ekstremite (Bacak Pozisyon Algısı)

Çalışan sırtüstü pozisyonda olur.
Uygulayıcı sağ bacağı belirli bir açıda (örneğin kalça 30°, diz 45° fleksiyon) tutar.
Diğer bacakla aynı pozisyonun yapılması istenir.
Açı farkı ölçülür, 3 tekrardan ortalama fark bulunur.

5. DEĞERLENDİRME TABLOSU

Ölçüm Alanı	Hedef Pozisyon	Ortalama Açı Farkı (°)	Puan (0–3)	Gözlem / Not
Sağ Kol	________	________	________	___________________
Sol Kol	________	________	________	___________________
Sağ Bacak	________	________	________	___________________
Sol Bacak	________	________	________	___________________

6. PUANLAMA KRİTERLERİ

Ortalama Fark (°)	Puan	Değerlendirme	İş Sağlığı Yorum
0–5°	0	Normal	Güvenli proprioseptif kontrol
6–10°	1	Hafif hata	Eğitim/izlem önerilir
11–15°	2	Orta hata	Rehabilitasyon önerilir
≥16°	3	Belirgin hata	Yüksekte çalışma uygun değil

7. NİTELİKSEL GÖZLEM (Klinik Notlar)

Gözlenen Davranış	Var (✔) / Yok (✖)	Açıklama
Hedef öncesi durma (hipometri)
Hedefi aşma (hipermetri)
Sürekli düzeltici mikro hareketler
Görsel kontrol girişimi (göz açma eğilimi)
Kas tonusunda asimetri
Dikkat dağınıklığı / tepki gecikmesi

8. SONUÇ VE İŞ SAĞLIĞI YORUMU

Kategori	Değerlendirme	Karar
Normal	Propriyoseptif farkındalık tam, motor eşleştirme başarılı	Yüksekte çalışmaya uygun
Hafif bozukluk	Denge kontrolü hafif zayıf	Tekrar eğitim ve izlem önerilir
Orta düzey bozukluk	Duyusal–motor koordinasyon zayıf	Uzman değerlendirmesi gerekir
Belirgin bozukluk	Uzuv konum farkındalığı ciddi azalmış	Yüksekte çalışma geçici olarak uygun deği

9. SONUÇ ÖZETİ

Genel Test Sonucu: _______________________________
Ortalama Açı Farkı: _______°
Toplam Puan: _______
Yüksekte Çalışma Uygunluk Kararı: _______________________________
Öneriler / Rehabilitasyon Planı: _______________________________
Tekrar Test Tarihi: _______________________________

10. TEST GÜVENLİK NOTLARI

Test sırasında düşme riski olan bireyler desteklenmelidir.
Yorgunluk, alkol, ilaç kullanımı varsa test geçerli değildir.
Sonuçlar sadece klinik gözlem amaçlıdır; tanısal değer taşımaz.
Tüm bilgiler kişisel verilerin korunması kapsamında gizli tutulur.

Uygulayan İmza: ___________________________
Çalışan İmza: ___________________________
Tarih: ___________________________

Pozisyon Algısı Testi – Ayrıntılı Klinik Notlar ve Eğitim/Öneri Tablosu

1. Klinik Notlar Kategorileri

Kategori	Tanım	Gözlemler	Klinik İpuçları
Normal	0–5° ortalama açı farkı	Uzuvlar hızlı ve doğru eşleşiyor; minimal düzeltici hareket	Yüksekte çalışma için tam uygun; standart iş güvenliği önlemleri yeterli
Hafif Bozukluk	6–10°	Hafif sapmalar; hedefe yaklaşım gecikmeli; göz açma eğilimi	Refleks ve proprioseptif farkındalık hafif zayıf; kısa süreli ek denge egzersizi önerilir
Orta Bozukluk	11–15°	Tekrarlayan düzeltici mikro hareketler; hipermetri/hipometri	Denge ve proprioseptif eğitim programı gerekli; yüksekte çalışmada dikkatli gözlem gerekir
Belirgin Bozukluk	≥16°	Uzuv konumunu doğru algılayamıyor; eşleştirme başarısız	Yüksekte çalışma uygun değil; fizik tedavi veya nörolojik değerlendirme önerilir

2. Eğitim / Rehabilitasyon Öneri Tablosu

Bu tablo, test sonucu bozuk çıkan çalışanlara özel hedefe yönelik egzersiz ve eğitim planlarını içermektedir.

Hedef Alan	Önerilen Egzersiz / Eğitim	Uygulama Yöntemi	Sıklık / Süre	İzleme / Ölçüm
Propriyoseptif Farkındalık	Kapalı gözle hedef uzuv eşleştirme	Oturur pozisyonda veya yerde, göz bandı takarak kol/bacak eşleştirme	Günde 2–3 set, 5–10 tekrar	Açı farkı ölçümü; gözlem notları
Denge ve Postür Stabilizasyon	Denge tahtası (balance board) uygulamaları	Ayakta, gözler açık ve kapalı, hafif eğimler	10 dk / gün, 3–5 gün/hafta	Duruş stabilitesi, düşme riski gözlemi
Kas-İskelet Koordinasyonu	Diz-bacak fleksiyon/ekstansiyon, hafif ağırlıklarla	Gözler kapalı veya açık	3 set x 12 tekrar	Kas tonusu, hareket doğruluğu
Göz-Kol Koordinasyonu	Hedef takip egzersizi (hareketli hedefe el uzatma)	Kapalı gözle veya ışıklı hedefle	2–3 set, 10 tekrar	Tepki süresi, doğruluk ölçümü
Fonksiyonel Yüksekte Çalışma Simülasyonu	Platform veya iskele üzerinde basit hareketler	Göz bandı veya kapalı gözle, gözetim altında	5–10 dk / seans	Denge kaybı, mikro düzeltici hareketler
Refleks ve Duyusal Yanıt Hızının Artırılması	Ayak tabanı farkındalık egzersizleri (topuk-burun yürüyüşü, tek ayak denge)	Yavaş ve kontrollü hareket	Günde 2–3 dk, 2–3 tekrar	Süre ve stabilite ölçümü

3. Klinik İzleme ve Yeniden Değerlendirme

Başlangıç Ölçümü: İlk test sonucu kaydedilir (açı farkı ve puan).
Ara Değerlendirme: 2–4 hafta sonra egzersiz programı tekrar test edilir.
İlerleme Notu: Gelişim ≥ %50 ise yüksekte çalışma kademeli olarak artırılır.
Eğitim Sonrası Test: Ortalama açı farkı ≤5° olduğunda tam uygunluk sağlanmış kabul edilir.
Düşük İlerleme Durumu: Eğer fark ≥10° ise, ek fizyoterapi veya nörolojik değerlendirme gerekir.

4. Örnek Klinik Not Kaydı

Çalışan Adı	Başlangıç Açı Farkı	Puan	Eğitim Başlangıcı	Ara Test	Son Test	Karar
Ahmet Y.	Sağ kol: 12°, Sol kol: 10°	2	Kapalı gözle kol eşleştirme, denge tahtası	1 hafta sonra: 8°	3 hafta sonra: 4°	Yüksekte çalışmaya uygun, izlem devam ediyor
Ayşe K.	Sağ bacak: 18°, Sol bacak: 16°	3	Refleks ve proprioseptif eğitim + göz bandı egzersizi	1 hafta sonra: 14°	3 hafta sonra: 9°	Yüksekte çalışma kısıtlı; eğitim sürüyor

5. İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları

Eğitim programı her çalışan için kişiselleştirilmelidir.
Tüm egzersizler gözetim altında yapılmalıdır.
Güvenli ortam ve ekipman (denge tahtası, destek çubukları) sağlanmalıdır.
Test sonuçları periyodik olarak izlenmeli ve işyeri hekimi tarafından değerlendirilmelidir.
Dokümantasyon: Tüm test ve eğitim notları güvenli şekilde arşivlenmelidir.

Pozisyon algısı testi, insan vücudunun en temel ve hayati duyularından biri olan propriyosepsiyonu doğrudan değerlendiren, klinik olarak güvenilir ve iş sağlığı uygulamaları için kritik bir testtir. Yüksekte çalışma ortamlarında, bireyin sadece gözlerine veya deneyimine güvenmesi yeterli değildir; vücut konumunu, eklem açısını ve uzuvların koordinasyonunu doğru algılayabilme yetisi, olası kazaların önlenmesinde hayati bir rol oynar. Bu bağlamda, pozisyon algısı testi, çalışanların kendine güvenli ve refleksif hareket edebilme kapasitesini objektif bir şekilde ölçer.

Test, sadece bir ekstremitenin konumunu diğer ekstremite ile eşleştirme yeteneğini değerlendirmekle kalmaz; aynı zamanda beyin, serebellum ve somatosensoriyel sistem arasındaki entegrasyonu, merkezi sinir sisteminin hızlı adaptasyon ve düzeltici yanıt yetisini de gözlemler. Bu nedenle, pozisyon algısı testi, yalnızca bireysel performansı değil, işyeri güvenlik kültürünü ve risk yönetimini de doğrudan etkileyen bir parametredir.

Yüksekte çalışacak kişilerde, proprioseptif farkındalığın azalması; küçük hataların bile ciddi düşme, yaralanma ve iş kazalarına dönüşmesine yol açabilir. Bu test, söz konusu riskleri önceden tespit etmeye ve gerekli önleyici eğitim ve rehabilitasyon planlarını oluşturmaya olanak sağlar. Örneğin, hafif hatalar gösteren çalışanlar, basit denge ve proprioseptif egzersizlerle uyum sağlayabilirken; orta ve belirgin bozukluk gösteren çalışanlar için ise sistematik rehabilitasyon ve gözetimli eğitim gereklidir. Bu sayede, iş sağlığı uygulamaları sadece reaktif değil, proaktif bir güvenlik yaklaşımıyla yürütülmüş olur.

Form ve değerlendirme sistemi, hem kantitatif (açı farkları, puanlama) hem de niteliksel (düzeltici hareketler, göz açma eğilimi, mikro stabilizasyon davranışları) gözlemleri içerir. Bu bütüncül yaklaşım, yalnızca basit bir test sonucu elde etmekle kalmaz; çalışanın motor ve duyusal kapasitesinin kapsamlı bir profilini sunar. Böylece, yüksekte çalışma kararı verirken, sadece gözleme dayalı subjektif değerlendirme değil, bilimsel ve objektif veriye dayalı karar alınabilir.

Sonuç olarak, pozisyon algısı testi, iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarında bir “erken uyarı sistemi” olarak işlev görür. Düzenli uygulama, çalışanların proprioseptif yeteneklerindeki değişimleri izlemenin yanı sıra, eğitimlerin etkinliğini de ölçer. Ayrıca test sonuçları, yüksekte çalışma öncesi risk değerlendirmeleri ve periyodik sağlık gözetimi süreçlerinde standart bir referans oluşturur.

Bu form ve testin etkin kullanımı, sadece bireysel güvenliği artırmakla kalmaz; işyeri ortamında toplam güvenlik kültürünü güçlendirir, olası iş kazalarının önlenmesine ve çalışanların güvenli, bilinçli bir şekilde görev yapmasına doğrudan katkı sağlar.

Bu nedenle, Position Sense Testi, yüksekte çalışmalarda hem bir değerlendirme aracı hem de bir eğitim ve geliştirme platformu olarak benimsenmeli, tüm iş sağlığı uygulamaları ve periyodik muayenelerde standart bir bileşen haline getirilmelidir. Testin sonuçları, doğru yorumlandığında ve uygun önlemlerle desteklendiğinde, çalışanların güvenliğini maksimize eder, iş kazalarını minimize eder ve işyeri performansını optimize eder.

Son söz olarak, pozisyon algısı testi, yalnızca bir nörolojik değerlendirme değil; çalışanların yaşamını ve iş güvenliğini koruyan bir önlem olarak görülmeli ve İş Sağlığı ve Güvenliği uygulama protokollerinde kritik bir rol oynamalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #positionsense #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni4 Kasım 2025

3 Kasım 2025

Görme Bozuklukları ve Gözlük Kullanımının Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

1. Propriyosepsiyon

Propriyosepsiyon, vücudun uzayda nerede olduğunu, hangi kasın ne kadar gerildiğini ve hareketlerin koordinasyon düzeyini beyne bildiren “içsel konum duyusu”dur. Bu sistem; kas iğcikleri, tendon organları, eklem reseptörleri ve vestibüler yapıların sürekli olarak gönderdiği sinyallerin görsel ve işitsel girdilerle bütünleşmesiyle işler.
Görme sistemi, propriyoseptif döngünün “harici kalibrasyon” mekanizmasıdır — yani bedenin kendi konum algısını çevreden gelen görsel referanslarla sürekli karşılaştırır. Dolayısıyla, görme bozuklukları veya optik düzeltmeler (gözlük, lens, cerrahi müdahaleler) bu dengeyi doğrudan etkileyebilir.

2. Görme Bozukluklarının Propriyosepsiyon Üzerindeki Etkileri

2.1. Miyopi (Uzağı Görememe)

Miyop bireylerde uzak mesafedeki nesnelerin bulanık algılanması, uzaysal farkındalığın daralmasına neden olur.

Bu durum:

Derinlik algısının azalmasına,
Hareket eden nesnelerin hız ve yön tayininde zorluklara,
Özellikle yürürken veya yük taşırken çevresel engellerin yanlış tahmin edilmesine
yol açar.
Sonuçta, kişi vücudunun hareketlerini içsel duyularla değil, tahminle yönlendirmeye başlar. Bu da propriyoseptif hata payını artırır.

2.2. Hipermetropi (Yakını Görememe)

Hipermetrop bireyler özellikle yakın mesafe işlerde (okuma, montaj, makine göstergesi takibi) göz kaslarını fazla kullanır. Gözdeki sürekli akomodasyon (odaklanma çabası), oküloomotor kaslar ve boyun kasları arasında gerilim zinciri oluşturur.
Bu kas zincirindeki gerilim, boyun propriyoseptörlerinin sinyal doğruluğunu bozar. Boyun propriyoseptörleri, vücut-uzay oryantasyonunda önemli rol oynadığından, bu durum genel denge hissini zayıflatır.

2.3. Astigmatizma

Astigmatta kornea veya lens yüzeyinin düzensizliği, gelen ışığın retina üzerinde net bir odak oluşturmasını engeller. Görsel alanın farklı bölgelerinde netlik farkı oluştuğu için, bireyin beyninde “sabit olmayan bir çevresel harita” oluşur.
Bu sürekli mikrodüzeydeki görsel uyumsuzluk, beynin propriyoseptif sistemdeki güvenilirlik sıralamasını değiştirir: Görsel veriler az güvenilir hale geldiği için kişi daha çok kas ve eklem duyularına bağımlı olur — bu da koordinasyon bozukluklarını tetikleyebilir.

2.4. Strabismus (Göz Kayması) ve Binoküler Dengesizlik

Her iki gözün aynı noktaya odaklanamaması sonucu oluşan binoküler kaymalar, görsel-vestibüler entegrasyonu zayıflatır. Bu durumda:

Gözlerden biri baskın hale gelir (monoküler kompansasyon),
Denge, baş pozisyonu ve yön tayininde hatalar artar,
Vestibüler sistem propriyosepsiyonu “fazla düzeltme” eğilimiyle dengelemeye çalışır.
Bu kişilerde baş dönmesi, yürüme sırasında sapma veya yavaş postür değişimlerine adaptasyon güçlüğü sık görülür.

3. Gözlük Kullanımının Propriyoseptif Sisteme Etkileri

3.1. Yeni Gözlük Adaptasyon Süreci

Yeni reçeteli gözlükler özellikle ilk 1–3 gün içinde propriyoseptif sistemde “geçici kararsızlık” yaratır. Çünkü:

Görsel büyütme veya küçültme oranı (magnifikasyon) değişir,
Çevresel alanın kıvrımı (prizma etkisi) farklılaşır,
Beyin eski kas-eklem verilerini yeni görsel referansla eşleştirmekte zorlanır.

Örneğin, yüksek astigmatizmalı gözlüklerde zeminin eğik veya merdivenlerin kaykılmış algılanması, proprioseptif sistemin yeniden kalibrasyon sürecinin tipik göstergesidir.

3.2. Multifokal veya Progresif Camlar

Bu tip gözlüklerde farklı bölgeler farklı odak uzaklıklarına sahiptir. Baş ve göz hareketlerinin koordinasyonu bu nedenle değişir.
Progresif cam kullanıcıları ilk günlerde genellikle:

Baş döndürme refleksinde gecikme,
Boyun sertliği,
Hafif yön tayini bozukluğu
yaşarlar. Bu da servikal propriyoseptif algı ile görsel referans arasındaki senkronu geçici olarak bozar.

3.3. Yanlış Gözlük Kullanımı veya Eski Reçeteler

Yanlış derece veya hizasız cam merkezleri, sürekli mikrodüzeyde bir “optik stres” yaratır.

Bu stres:

Göz kaslarının tonus dengesini değiştirir,
Boyun kaslarında kompansatuar kasılmalara yol açar,
Bu da postüral propriyosepsiyonun sapmasına neden olur.

Bu tür kronik mikrostresler, özellikle ayakta uzun süre çalışan (örneğin çimento torbalama, forklift sürücüsü, operatör vb.) kişilerde bel-boyun ağrısı ve dengesizlik hissine dönüşebilir.

4. İş Sağlığı Bağlamında Sonuçlar ve Öneriler

Risk Faktörü	Propriyoseptif Etkisi	İş Ortamı Sonucu	Önerilen Önlem
Miyopi	Derinlik algısı azalır	Nesneye çarpma, dengesiz taşıma	Aydınlatma optimizasyonu, mesafe belirteçleri
Astigmat	Görsel alan bozukluğu	Basamak, platform hatası	Gözlük uyum sürecinde görev değişimi
Progresif gözlük	Görsel-fiziksel senkron kaybı	Baş dönmesi, postüral dengesizlik	Eğitimli adaptasyon süreci, deneme alanı
Eski gözlük kullanımı	Kas tonusu asimetrisi	Boyun ve sırt yorgunluğu	Periyodik göz muayenesi
Strabismus	Görsel-vestibüler entegrasyon bozuk	Baş pozisyon hataları	Rehabilitasyon desteği, egzersiz

5. Sonuç

Görme sistemi propriyosepsiyonun “görsel kalibratörü”dür. Görsel bozukluklar veya optik düzeltmelerdeki değişimler, vücudun uzaydaki konum hissini doğrudan etkiler.
Bu nedenle propriyoseptif performansın değerlendirildiği her durumda (denge testleri, refleks ölçümleri, postür analizi vb.) katılımcının görsel durumu, gözlük kullanımı ve adaptasyon süresi mutlaka kayıt altına alınmalıdır.

Ayrıca çimento fabrikası, tersane, demir-çelik fabrikaları veya endüstriyel alanlarda çalışan bireylerde propriyoseptif güvenliğin sağlanması için:

Gözlük değişimi sonrası 1–2 günlük adaptasyon izni,
Görme ve denge testlerinin birlikte yapılması,
Aydınlatma – zemin kontrast optimizasyonu
önemli koruyucu uygulamalardır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni3 Kasım 2025

3 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Dix–Hallpike Manevrası – Propriyosepsiyon

Dix–Hallpike Manevrası – Yüksekte Çalışanlarda Vestibüler Değerlendirme Kılavuzu

1. DİX–HALLİPİKE MANEVRASI

İş sağlığı ve güvenliği bağlamında dengenin korunması, özellikle yüksekte çalışma yapan personel için kritik öneme sahiptir. Baş dönmesi, vertigo veya vestibüler disfonksiyon, çalışanlarda ciddi düşme ve yaralanma riskleri oluşturabilir.

Dix–Hallpike Manevrası (DHM), benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısında altın standart olarak kabul edilen bir testtir. BPPV, iç kulaktaki yarım daire kanallarındaki otolitlerin yanlış yerde hareket etmesi sonucu oluşan, baş hareketine bağlı kısa süreli vertigo atakları ile karakterizedir.

İş sağlığı uygulamaları bağlamında, DHM ile yapılan değerlendirme, çalışanların yüksekte güvenle çalışabilirlikleri, düşme riski ve denge reflekslerinin yeterliliği konusunda somut veri sağlar.

2. VESTİBÜLER SİSTEMİN TEMELİ

Dix–Hallpike Manevrası, vestibüler sistemin posterior yarım daire kanalının işlevselliğini test eder.

2.1 İç Kulak Anatomisi

Utrikül ve Sakkül: Lineer hız ve yerçekimi algılar.
Yarım Daire Kanalları: Angular hız ve yön değişikliklerini algılar.
Otolitler (Kristaller): Endolenf içindeki kalsiyum karbonat kristalleri; hareket sırasında kanalın uyarılmasını sağlar.

BPPV’de, otolitler yerlerinden kopar ve yarım daire kanallarının endolenfinde serbest yüzer. Bu durum, baş belirli bir pozisyona geldiğinde saniyeler süren vertigo ve nistagmus ile kendini gösterir.

2.2 Fizyoloji ve Patofizyoloji

Normal koşul: Baş hareketi sırasında endolenf ve ampulladaki tüy hücreleri uyarılır, beyin göz hareketlerini ve dengenin korunmasını sağlar.
BPPV durumu: Otolitler kanal içinde serbest hareket eder ve anormal uyarı gönderir.
Klinik sonuç: Kısa süreli, pozisyona bağlı vertigo ve nistagmus. İş güvenliği açısından risklidir, özellikle yüksekte çalışırken.

3. DIX–HALLPIKE MANEVRASININ UYGULANMASI

DHM, klinik gözlem ve objektif ölçüm temelli bir testtir. İş sağlığı değerlendirmelerinde prosedür, güvenlik ve çalışan konforu ön plandadır.

3.1 Uygulama Öncesi Hazırlık

Çalışan Bilgileri: Adı, pozisyonu, mevcut baş dönmesi hikayesi, düşme öyküsü kaydedilir.
Ortam Hazırlığı: Test, güvenli bir yatak veya klinik masa üzerinde yapılır. Yüksekte çalışanlarda yere yakın, emniyetli bir alan tercih edilir.
Ekipman: Gerekirse göz hareketleri videonistagmografi (VNG) ile kaydedilebilir. Elbise rahat olmalı, ayakkabılar çıkartılmalıdır.
Uyarılar: Test sırasında vertigo, bulantı, düşme riski olabileceği çalışanla paylaşılır. Yardımcı personel hazır bulunur.

3.2 Adım Adım Manevra

Başlangıç Pozisyonu
- Kişi test masasına oturtulur.
- Baş 45° sağa veya sola döndürülür (kanal tarafına göre).
- Ayaklar düz şekilde, eller kenarda veya göğüste tutulur.
Hızlı Sırt Üzerine Yatırma
- Baş pozisyonunu koruyarak, çalışan sırt üstü yatırılır.
- Boyun, yaklaşık 20° hiper ekstansiyona getirilir.
- Test sırasında gözler açık veya gözlük kapalı olarak gözlenir.
Göz Hareketlerinin Gözlemlenmesi
- Nistagmus yönü ve süresi kaydedilir.
- Vertigo şiddeti ve süresi not edilir.
- Göz hareketleri genellikle üst göz kaslarının hızlı ritmik hareketi şeklinde görülür.
Testin Tekrarı
- Aynı prosedür diğer tarafa uygulanır.
- Her iki tarafın karşılaştırması, asimetri veya unilateral disfonksiyon hakkında bilgi verir.

3.3 Güvenlik Önlemleri

Baş ve boyun yaralanmaları olan kişilerde dikkatli olunmalıdır.
Test sırasında çalışanı destekleyen ikinci kişi hazır bulunmalıdır.
Yüksekte çalışanlar için teste zeminde, yumuşak altlık üzerinde başlanır.
Şiddetli vertigo durumunda test derhal durdurulur.

4. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

DHM’de gözlenen parametreler şunlardır:

Parametre	Normal Bulgular	Patolojik Bulgular	İş Sağlığı Yorumu
Nistagmus süresi	0–1 sn minimal	>5–10 sn pozisyona bağlı	Uzun süreli nistagmus = vestibüler bozukluk, yüksekte riskli
Nistagmus yönü	Yok veya minimal	Yatay-rotator veya torsiyonel	Tek taraflı asimetri = BPPV
Vertigo şiddeti	Yok veya hafif	Şiddetli baş dönmesi, bulantı	Şiddetli vertigo = yüksekte çalışamaz
Baş tarafı etkilenmesi	Simetrik	Tek taraflı	Kanala göre risk değerlendirmesi yapılır

Not: İş güvenliği perspektifinde, DHM bulgusu yüksekte çalışma uygunluğu kriterlerinden biridir. Pozitif test sonucu, çalışan için geçici iş kısıtlaması ve denge rehabilitasyonu gerektirir.

5. ÖRNEKLER

Örnek 1: Sağ Posterior Kanal BPPV

Baş sağa döndürülür ve sırt üstü yatırılır.
Göz hareketi: torsiyonel nistagmus sağ üst göz kaslarında başlar.
Vertigo süresi: 8 saniye.
İş güvenliği yorumu: Sağ posterior kanal BPPV pozitif. Yüksekte çalışma yasak, vestibüler rehabilitasyon gerekir.

Örnek 2: Sol Posterior Kanal BPPV

Baş sola döndürülür, sırt üstü yatırılır.
Göz hareketi: torsiyonel nistagmus sol üst göz kaslarında.
Vertigo: hafif, 4 saniye.
İş güvenliği yorumu: Minimal disfonksiyon. Çalışma öncesi denge egzersizi ve gözlemle test tekrarı yapılabilir.

Örnek 3: Bilateral Vestibüler Disfonksiyon

Baş her iki tarafa yatırıldığında nispeten az nistagmus, ancak vertigo eşlik eder.
İş güvenliği yorumu: Yüksekte çalışma riskli; dikkatli gözetim ve fizik tedavi önerilir.

6. UYGULAMA VE İSG ENTEGRASYONU

6.1 Risk Değerlendirmesi

DHM bulguları, işyeri risk analizi ile entegre edilmelidir:

DHM Sonucu	Yüksekte Çalışma Kararı	Önerilen Önlemler
Negatif / Normal	Çalışabilir	Rutin denge takibi
Hafif Vertigo	Çalışabilir, gözetim altında	Günlük denge egzersizi, ara kontroller
Pozitif / Şiddetli Vertigo	Geçici uygun değil	Vestibüler rehabilitasyon, tekrar test sonrası karar

6.2 Eğitim ve Rehabilitasyon

Pozitif DHM sonucu olan çalışanlara BPPV egzersizleri (Epley manevrası vb.) öğretilir.
İş sağlığı birimi, test sonrası takip ve kayıt yapmalıdır.
Düzenli DHM uygulaması, yüksekte çalışanlarda düşme riskini azaltan proaktif bir önlemdir.

7. SONUÇ

Dix–Hallpike Manevrası, yüksekte çalışacak personelin vestibüler fonksiyonlarını objektif şekilde değerlendiren kritik bir testtir.

Önemli noktalar:

Vestibüler fonksiyon bozukluğu, yüksekte çalışma için doğrudan bir risk faktörüdür.
DHM, BPPV ve unilateral posterior kanal disfonksiyonunu tespit eder.
İş sağlığı uygulamasında DHM bulguları, yüksekte çalışma uygunluğu, geçici iş kısıtlaması ve rehabilitasyon planlaması ile doğrudan ilişkilidir.
Test, güvenli bir ortamda, yardım ve dikkatli gözlemle uygulanmalıdır.
Bulgular kayıt altına alınmalı ve çalışan takibi sağlanmalıdır.

DHM’nin iş sağlığı perspektifi, sadece bir tanı testi değil, çalışan güvenliğini artıran ve iş kazalarını önleyen bir önleyici uygulamadır. Bu nedenle düzenli DHM uygulaması ve takip sistemi, yüksekte çalışacak personel için standardize edilmiş bir güvenlik protokolü olmalıdır.

DIX–HALLPIKE MANEVRASI UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

Belge No: DHM-01 Revizyon No: 00 Tarih: ……/……/20…

1. ÇALIŞAN BİLGİLERİ

Alan	Bilgi
Adı Soyadı
TC Kimlik No
Yaş / Cinsiyet
Departman / Görev
Çalışma Ortamı
Maruz Kalınan Faktörler (Titreşim, Gürültü, Yükseklik vb.)
Testi Uygulayan Hekim / Uzman

2. TESTİN AMACI

Dix–Hallpike manevrası, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) şüphesinde, özellikle posterior veya anterior semisirküler kanal tutulumu değerlendirmesi için kullanılan standart vestibüler testtir.
İşyeri hekimliği açısından, yüksekte çalışma, vinç kabinleri, iskele, direk üstü bakım ve kapalı alan çalışmaları gibi pozisyon değişikliğinin sık olduğu işlerde vestibüler sistem bütünlüğünü değerlendirmede kullanılır.

3. TEST ÖNCESİ HAZIRLIK

Adım	Uygulama	Açıklama
1	Çalışan bilgilendirilir	Baş dönmesi, mide bulantısı hissi olabileceği anlatılır.
2	Kontrendikasyonlar sorgulanır	Servikal travma, ciddi boyun hareket kısıtlılığı, retinal dekolman, ileri yaşta düşme riski varsa test yapılmaz.
3	Güvenlik önlemleri alınır	Test yatağına baş hizasında minder konur, personel gerekirse destek olur.
4	Gözlem formu hazırlanır	Göz ve baş hareketleri not edilecektir.

4. UYGULAMA BASAMAKLARI

Amaç: Baş hareketi ile birlikte ortaya çıkan nistagmus ve vertigo belirtilerini değerlendirmek.

Aşama	Uygulama Adımı	Klinik Gözlem
1	Çalışan oturur, baş 45° sağa çevrilir.	Baş yönü test edilecek kulak tarafına göre belirlenir.
2	Test uygulayıcısı destek olarak çalışanın baş ve omzundan tutar.	Güvenli geçiş için destek sağlanır.
3	Hızlı bir hareketle çalışan sırtüstü yatırılır, başı yatağın kenarından 20–30° aşağıda kalacak şekilde pozisyonlanır.	Vestibüler kanalların uyarılması sağlanır.
4	Göz hareketleri (nistagmus) 30 sn boyunca gözlenir.	Gözler açık kalmalı, nistagmus yönü (yukarı, aşağı, torsiyonel) not edilir.
5	Test tamamlanınca kişi yavaşça oturur pozisyona getirilir.	Dönme hissi veya mide bulantısı gözlenir.
6	Aynı işlem diğer taraf için tekrarlanır.	İki taraf arasında belirgin fark varsa pozitif kabul edilir

5. GÖZLEM VE KAYIT TABLOSU

Parametre	Sağ Taraf	Sol Taraf	Açıklama
Vertigo Hissi			“Var” veya “Yok” olarak işaretlenir.
Nistagmus Başlangıç Süresi			Baş pozisyonundan sonra saniye cinsinden ölçülür.
Nistagmus Süresi			Ortalama 5–30 sn arası sürer.
Nistagmus Yönü			Yukarı, aşağı, torsiyonel yön kaydedilir.
Şiddet (subjektif)			1: hafif – 2: orta – 3: şiddetli
Test Sonrası Dengesizlik			Duruşta salınım, göz kararması vb. not edilir

6. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Bulgular	Klinik Anlamı	Yorum
Nistagmus + Vertigo (aynı tarafta)	Pozitif Dix–Hallpike – Posterior kanal BPPV	Yüksekte çalışma uygun değildir; ileri tetkik gerekir.
Vertigo var, nistagmus yok	Psikojenik veya santral vertigo olasılığı	Nörolojik değerlendirme önerilir.
Nistagmus var, vertigo yok	Görsel vestibüler uyumsuzluk	Görsel ve postüral değerlendirme yapılmalı.
Her iki testte negatif	Normal vestibüler yanıt	Çalışan yüksekte çalışmaya aday olabilir.

7. YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

Değerlendirme Alanı	Bulgular	İş Sağlığı Yorumu
Vestibüler Denge
Baş Hareketine Tolerans
Göz Odak Stabilitesi
Duruşta Denetim
Reaksiyon Süresi
Genel Uygunluk		“Uygun / Şartlı Uygun / Uygun Değil” seçeneklerinden biri işaretlenir.

8. GÜVENLİK VE İŞ SAĞLIĞI NOTLARI

Pozitif test sonucu alınan çalışanlar yükseklik, kapalı alan, hareketli platform veya denge gerektiren işlerde çalıştırılmamalıdır.
Çalışanın vertigo nedeni belirlenmeden yüksekliğe çıkması yasaktır.
Negatif test sonucu olsa dahi, tekrarlayan baş dönmesi, dengesizlik veya ani pozisyon değişikliklerinde rahatsızlık bildiren çalışanlar yeniden değerlendirilmeli.
Test sonrası bulantı veya baş dönmesi gelişen çalışanlar 15–20 dk gözlem altında tutulmalıdır.

9. GÖZLEM VE DEĞERLENDİRME NOTLARI

Tarih	Uygulayıcı Adı	Bulgular	Yorum / Notlar	İmza

10. SONUÇ VE KARAR

Sonuç	İş Sağlığı Değerlendirmesi
Negatif	Vestibüler yanıt normal. Yüksekte çalışma için engel yoktur.
Şartlı Uygun	Hafif vertigo veya kısa süreli nistagmus gözlenmiştir. Klinik takip ve gerekirse KBB / nöroloji değerlendirmesi önerilir.
Pozitif	Posterior kanal kaynaklı pozisyonel vertigo tespit edilmiştir. Yüksekte çalışma uygun değildir. Tedavi ve kontrol sonrası yeniden değerlendirme gerekir.

11. FORMU DOLDURAN

Ad Soyad	Görev	İmza

12. SON SÖZ – KLİNİK VE İŞ SAĞLIĞI YORUMU

Dix–Hallpike manevrası, yalnızca vestibüler kanal tutulumunu saptayan bir test değildir; aynı zamanda çalışanın postüral kontrol, denge stratejisi ve görsel-vestibüler koordinasyon becerisinin de dolaylı göstergesidir.
İşyeri ortamında özellikle yüksekte çalışanlar için bu testin değeri, dengesizliğe neden olabilecek iç kulak kökenli sorunları erken tespit etmesi açısından büyüktür.
Vertigo veya nistagmus gözlenen bir çalışanın bu durumu yalnızca “baş dönmesi” olarak değerlendirilmemeli; iş kazası riski ve düşme potansiyeli yüksek bir uyarı olarak kabul edilmelidir.

Kapsamlı bir iş sağlığı değerlendirmesinde, Dix–Hallpike sonucu;

Romberg, Unterberger, Past Pointing, Fukuda, Tandem Walk testleriyle birlikte yorumlanmalı,
Çalışanın vestibüler-propriyoseptif bütünlüğü dinamik postürografi veya denge platformu testleriyle desteklenmelidir.

Sonuçta, bu form yalnızca bir test kaydı değil; iş güvenliğini doğrudan etkileyen nöro-duyusal risklerin izlenebilir bir belgesidir.

Denge, insanın çevre ile güvenli etkileşimini sağlayan en karmaşık nörofizyolojik işlevlerden biridir. Günlük yaşamda çoğu zaman farkına varılmadan sürdürülen bu denge kontrolü, iş yaşamında –özellikle yüksekte, hareketli platformlarda, iskelelerde, vinç kabinlerinde veya gemi güvertelerinde çalışan bireyler için– hayati bir öneme sahiptir.
Dengenin korunması; vestibüler sistem (iç kulak), proprioseptif sistem (kas, eklem ve tendon algısı) ve görsel sistemin uyum içinde çalışmasına bağlıdır. Bu üçlüden birinde meydana gelen bozukluk, kişinin postüral stabilitesini azaltır ve düşme riskini ciddi biçimde artırır.

Dix–Hallpike Manevrası, vestibüler sistemdeki yarım daire kanallarının, özellikle de posterior kanalın pozisyon değişikliklerine verdiği yanıtı ölçmek amacıyla geliştirilmiş, tıbbi geçerliliği yüksek bir değerlendirme yöntemidir. Klinik olarak, benign paroksismal pozisyonel vertigo (BPPV) tanısında temel testlerden biridir.
Ancak son yıllarda, bu manevra yalnızca hastalık tanısı koymak için değil; iş sağlığı değerlendirmelerinde vestibüler yanıtın bütünlüğünü anlamak amacıyla da kullanılmaktadır.

İşyerinde yükseklik, basınç değişimi, titreşim, yüksek hızda dönen makineler veya sürekli pozisyon değişimi gerektiren görevlerde çalışan bireylerin vestibüler sistemleri, günlük yaşam koşullarına göre çok daha yüksek stres altındadır. Bu nedenle, çalışma öncesi periyodik muayenelerde Dix–Hallpike testi, dengenin temel bileşenlerinden birinin fonksiyonel sağlamlığını objektif olarak ölçme fırsatı sunar.

Bu form, Dix–Hallpike manevrasının standartlaştırılmış biçimde uygulanmasını, gözlem bulgularının kayıt altına alınmasını ve sonuçların iş güvenliği açısından yorumlanmasını amaçlamaktadır.
Formun uygulanması sırasında elde edilen veriler, yalnızca vestibüler sistemdeki olası bir bozukluğun tespitiyle sınırlı kalmamalı; çalışanın yüksekten düşme, refleks yavaşlaması, baş pozisyonu değişiminde dengesizlik gibi risk faktörlerinin de belirlenmesine katkı sağlamalıdır.

İş sağlığı profesyonelleri için bu formun en önemli işlevi, biyolojik sistemler arası bütünlüğü gözlemlemektir. Vestibüler sistemin beyin sapı, serebellum ve proprioseptif ağlarla kurduğu hassas bağlantılar, bir çalışanın sadece “denge duruşunu” değil, aynı zamanda iş kazalarına karşı korunma kapasitesini de belirler.
Bu nedenle Dix–Hallpike Manevrası, tek başına bir klinik test değil, iş güvenliği kültürünün fizyolojik bir göstergesi olarak değerlendirilmelidir.

Formun yapılandırılmış bölümleri —çalışan bilgileri, test öncesi hazırlık, uygulama adımları, gözlem alanları, puanlama tablosu ve sonuç değerlendirmesi—;
• Testin tekrarlanabilirliğini,
• Farklı hekim veya sağlık personeli tarafından standart gözlem yapılabilmesini,
• Bulguların objektif olarak kayıt altına alınmasını sağlar.

Sonuçların yorumlanması aşamasında, testte nistagmus ve vertigo varlığı yüksekte çalışmanın güvenliği açısından doğrudan uyarı kabul edilmelidir. Testin pozitif çıktığı çalışanlar, tedavi ve rehabilitasyon süreci tamamlanmadan yüksekte veya dengesiz zeminli ortamlarda görevlendirilmemelidir.
Negatif test sonucu ise, vestibüler bütünlüğün iş güvenliği açısından uygun olduğunu gösterir; ancak bu durum periyodik aralıklarla yeniden doğrulanmalıdır.

Bu formun uygulanmasıyla, işyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları yalnızca bir tıbbi test sonucu elde etmezler; aynı zamanda çalışanın nörosensoriyel denge kapasitesine dair objektif bir veri tabanı oluştururlar. Bu veriler, iş kazası analizlerinde, rehabilitasyon planlamalarında ve yüksekte çalışma eğitimlerinde referans olarak kullanılabilir.

Sonuç olarak;
Dix–Hallpike Manevrası Uygulama ve Değerlendirme Formu, hem klinik doğruluğu hem de iş sağlığı açısından pratik uygulanabilirliğiyle, denge, güvenlik ve mesleki uygunluk değerlendirmelerinin bütüncül bir parçası olmayı hedeflemektedir.
Her bir kayıt, yalnızca bir test sonucu değil; aynı zamanda bir çalışanın güvenli yaşama ve çalışma hakkının bilimsel teminatıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #dix–hallpikemanevrası #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni3 Kasım 2025

2 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Past Ponting Testi – Propriyosepsiyon

PAST POINTING TESTİ: DENGE, VESTİBÜLER FONKSİYON VE YÜKSEKTE ÇALIŞMA AÇISINDAN DEĞERLENDİRME

İş sağlığı ve güvenliği açısından, yüksekte çalışan bireylerin denge, koordinasyon ve vestibüler sistem fonksiyonlarının doğru şekilde değerlendirilmesi, ölümcül kazaları önlemenin en etkin yollarından biridir. İnsan dengesini sağlayan üç temel sistem — vestibüler sistem, propriyosepsiyon ve görsel sistem — birlikte çalışarak bedenin uzaydaki konumunu kontrol eder. Bu sistemlerden birindeki aksama, özellikle yüksek irtifada veya dar yüzeylerde çalışan işçilerde ciddi düşme risklerine yol açabilir.

Bu üçlü denge sisteminin klinik değerlendirmesinde Past Pointing Testi (Hata Noktalama Testi) önemli bir yer tutar. Özellikle vestibüler nükleus, serebellar bağlantılar ve propriyoseptif geri bildirim mekanizmalarının entegrasyonunu test eder.

Past Pointing Testi, vestibüler sistemin baş hareketlerine ve uzay algısına karşı verdiği motor yanıtların doğruluğunu değerlendirir. Başka bir deyişle, kişi elini hedefe doğru yönlendirirken hedefi “ıska geçiyorsa”, bu durum vestibüler sistem veya beyincik kaynaklı bir koordinasyon bozukluğunu gösterir.

Bu yazıda Past Pointing Testi’nin:

Fizyolojik temelleri,
Adım adım uygulama protokolü,
Örnek uygulamaları,
Yüksekte çalışma yapan kişilerde değerlendirilme biçimi ve sonuç yorumlama ilkeleri,
İş sağlığı ve güvenliği açısından anlamı

bilimsel temelde ve saha pratiğine uyarlanmış biçimde ele alınmıştır.

Past Pointing Testinin Fizyolojik Temelleri

Vestibüler Sistem ve Uzay Algısı

Vestibüler sistem, iç kulakta yer alan yarım daire kanalları ve otolit organları (utrikül ve sakkül) aracılığıyla başın konumunu, hızını ve ivmesini algılar. Bu bilgiler beyin sapı ve beyinciğe iletilir.

Bu sistemin görevi, baş hareketleriyle göz ve kas sistemleri arasında dengeleyici refleksleri başlatmaktır. Eğer vestibüler sistem bozulursa, kişi uzaydaki konumunu doğru algılayamaz; elini veya vücudunu yanlış yöne hareket ettirir.

Past Pointing Testi tam olarak bu noktada devreye girer. Test, vestibüler sistemden beyin sapına ve beyincik korteksine giden sinyallerin doğruluğunu ve simetrisini değerlendirir.

Serebellumun Rolü

Serebellum (beyincik), hareketlerin inceliğini ve zamanlamasını kontrol eder. Vestibüler sistemden gelen verileri motor korteksin komutlarıyla karşılaştırır. Eğer bir hata varsa, beyincik düzeltici sinyaller üretir.

Past Pointing Testi sırasında kişi hedefe ulaşmaya çalışırken, beyincik – vestibüler çekirdek – propriyoseptif geri bildirim döngüsü aktif olarak test edilir.

Propriyosepsiyon ve Görsel Katkı

Propriyoseptif sistem kaslar, tendonlar ve eklemlerden bilgi toplar; vücudun konumunu “gözler kapalıyken bile” fark etmemizi sağlar.

Bu nedenle test, gözler açık ve kapalı olarak yapılır:

Gözler açıkken görsel sistem hataları telafi eder.
Gözler kapalıyken vestibüler ve propriyoseptif sistemin saf fonksiyonu değerlendirilir.

Testin Uygulanışı – Klinik Protokol

Test Ortamı ve Hazırlık

Oda sessiz, iyi aydınlatılmış ve sabit bir referans noktası olmalıdır.
Katılımcı oturur pozisyonda, sırtı dik şekilde konumlandırılır.
Uygulayıcı (örneğin işyeri hekimi veya fizyoterapist) karşısında oturur.
Katılımcının iki kolu omuz hizasında uzatılır, ellerin işaret parmakları karşılıklı olacak şekilde hizalanır.

Gözler Açık Aşaması

Katılımcı ve uygulayıcı işaret parmaklarını birbirine değdirir.
Ardından kollar yanlara indirilir ve tekrar yukarı kaldırılarak hedef parmağa dokunması istenir.
Bu işlem birkaç kez tekrarlanır.
Bu aşamada genellikle sapma görülmez; görsel sistem hata düzeltir.

Gözler Kapalı Aşaması

Katılımcının gözleri kapatılır.
Aynı hareket dizisi tekrarlanır: eller yana indirilir ve hedef parmağa dokunması istenir.
Eğer kişi hedefi kaçırırsa (“past pointing” yaparsa), sapmanın yönü ve miktarı kaydedilir.

Testin Modifikasyonları

Başın Dönmesiyle Uygulama: Baş hafifçe bir yöne (örneğin sağa 30°) çevrilir ve test tekrarlanır. Vestibüler sistemdeki asimetrik aktivasyonun etkisi bu şekilde gözlenebilir.
Ayakta Durarak Uygulama: Propriyoseptif yük artar; denge testiyle entegre edilir.
Dinamik Versiyon: Katılımcı gözleri kapalıyken başını hafifçe hareket ettirir, bu sırada hedefi bulması istenir.

Sonuçların Değerlendirilmesi

Normal Sonuç

Gözler açık ve kapalıyken hedef doğru bulunur.
Sapma < 2 cm’dir.
Baş döndürülse bile hedef tutturulur.
Bu durumda vestibüler ve propriyoseptif sistemler dengeli çalışmaktadır.

Patolojik Sonuç

Gözler kapalıyken hedefin sapması > 5 cm’dir.
Sapma sürekli aynı yöne oluyorsa tek taraflı vestibüler disfonksiyon düşünülür.
Sapma yönü, genellikle hipofonksiyon gösteren vestibüler labirentin bulunduğu tarafa doğrudur.
Rastgele veya geniş sapmalar varsa beyincik veya propriyosepsiyon kaynaklı bozukluk olasılığı artar.

Yorumlama Rehberi

Bulgular	Olası Neden	Klinik Yorum
Sağ yöne sapma	Sağ labirent hipofonksiyonu	Sağ vestibüler sinir zayıf
Sol yöne sapma	Sol labirent hipofonksiyonu	Sol vestibüler çekirdek etkilenmiş
Rastgele sapmalar	Serebellar disfonksiyon	Beyincik koordinasyon bozukluğu
Her iki yöne düzensiz sapma	Propriyosepsiyon eksikliği	Kas-eklem geri bildirimi zayıf

Yüksekte Çalışma Açısından Değerlendirme

Yüksekte çalışma, vestibüler sistemin ve propriyosepsiyonun kusursuz bir şekilde entegre olmasını gerektirir. Başın ani hareketleri, dengesiz yüzeyler ve rüzgâr gibi faktörler, vestibüler stres yaratır.

Past Pointing Testinin İş Sağlığı Perspektifi

Past Pointing Testi, yüksekte çalışan personelde şu durumları önceden tespit etmek için kullanılabilir:

Vestibüler adaptasyon yetersizliği
Uzay oryantasyonu hataları
Göz-baş koordinasyon eksikliği
Denge reflekslerinin gecikmesi

Bu test, işe giriş muayenelerinde ve periyodik sağlık kontrollerinde “denge değerlendirme bataryasının” bir parçası olarak uygulanabilir.

Örnek Uygulama Senaryosu

Bir tersanede 45 yaşındaki bir kaynakçı, yüksek iskelede başını ani çevirdiğinde dengesini kaybettiğini bildiriyor.

HIT testinde hafif sakkadik hareketler görülüyor.
Past Pointing Testi’nde gözler kapalıyken sağa 7 cm’lik sapma kaydediliyor.
→ Bu bulgular sağ vestibüler labirent hipofonksiyonunu düşündürür.

Sonuç: Bu kişi, yüksek çalışma pozisyonundan geçici olarak uzaklaştırılır, denge rehabilitasyonu (vestibüler egzersizler) başlatılır.

Past Pointing Testi ve Propriyosepsiyonun Entegrasyonu

Propriyoseptif Katkı

Eğer birey gözleri kapalıyken bile hedefe doğru yönelme eğilimindeyse, propriyosepsiyon sisteminin güçlü olduğu düşünülür. Ancak vestibüler sistem zayıfsa, kişi hedefe sapma yönünde tekrarlayan hatalar yapar.

Romberg ve Unterberger ile Birlikte Kullanım

Past Pointing testi tek başına vestibüler bozukluk hakkında bilgi verirken, Romberg ve Unterberger testleriyle birlikte kullanıldığında kişinin denge ve oryantasyon kabiliyeti bütüncül olarak değerlendirilebilir.

Uygulamada Dikkat Edilecek Hususlar

Test öncesi kişi yeterince dinlenmiş olmalıdır; yorgunluk sonucu hatalı sapmalar görülebilir.
Test ortamı gürültüsüz ve sabit referanslı olmalıdır.
Baş hareketi içeren varyasyonlarda, ani baş çevirmeden kaçınılmalıdır.
Göz kapama süresi kısa tutulmalı, kişiye rehberlik edilmelidir.
Test sonuçları objektif olarak ölçülmeli (örneğin cetvelle sapma mesafesi kaydedilmelidir).

İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Öneriler

Risk Yönetimi

Past Pointing Testi sonuçları, yüksekte çalışmaya uygunluk kararlarında yardımcı bir parametre olarak kullanılabilir.

Hafif sapmalar → izlem ve eğitimle telafi edilebilir.
Orta ve ciddi sapmalar → vestibüler rehabilitasyon programı ve geçici görev değişikliği gerektirir.

Eğitim ve Rehabilitasyon

Vestibüler sistemin adaptasyonu mümkündür.

Baş-hareket egzersizleri,
Göz takibi çalışmaları,
Denge platformu eğitimleri,
Yavaş tempo proprioseptif egzersizler (ör. tek ayak üzerinde durma, başı hafifçe sağ-sol çevirme)

uygun programlarla uygulanarak sistem yeniden dengelenebilir.

Düzenli İzlem

Yüksekte çalışanlarda Past Pointing Testi yılda en az bir kez tekrarlanmalıdır. Vestibüler sistem yaşla zayıfladığı için özellikle 40 yaş üzeri çalışanlarda periyodik değerlendirme önemlidir.

Bilimsel Dayanaklar ve Literatür Notları

Çeşitli klinik çalışmalarda Past Pointing Testi’nin vestibüler sistem bozukluklarını saptamada duyarlılığı %70-80 arasında bildirilmiştir. Özellikle unilateral labirent hipofonksiyon, vestibüler nörit, serebellar lezyonlar ve migrenöz vertigo olgularında belirgin sapmalar tespit edilmiştir (Kaynak: Baloh & Honrubia, Clinical Neurophysiology of the Vestibular System, 2001).

Ayrıca iş sağlığı ortamlarında, testin nörosensoriyel denge taramalarına entegre edilmesi, Avrupa İş Sağlığı ve Ergonomi Kurumu’nun (EU-OSHA) “Occupational Balance Screening” rehberlerinde önerilen uygulamalar arasında yer almaktadır.

Sonuç

Past Pointing Testi, basit ama nörofizyolojik olarak derin bir anlam taşıyan bir testtir.
Yüksekte çalışma gibi vestibüler stabilitenin kritik olduğu işlerde, bu test:

Vestibüler asimetriyi,
Beyincik kaynaklı koordinasyon bozukluklarını,
Propriyoseptif entegrasyon zayıflıklarını
erken dönemde tespit ederek kazaların önüne geçilmesini sağlar.

Gözler kapalıyken hedefi kaçıran bir el hareketi, yüksekte düşme riski anlamına gelir. Bu nedenle Past Pointing Testi, işe giriş muayenelerinde ve periyodik kontrollerde standart hale getirilmelidir.

Dengesi sağlam bir çalışan, yalnızca üretken değil; aynı zamanda kendi ve çevresinin güvenliğini de koruyan kişidir. Vestibüler testler, bu güvenliğin bilimsel teminatıdır.

PAST POINTING TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. Form Kimlik Bilgileri

Alan	Bilgi
Adı Soyadı
T.C. Kimlik No
Birim / Departman
Görevi
Tarih
Uygulamayı Yapan Uzman
Test Ortamı (Aydınlık, sessiz, zeminin durumu)

2. Testin Amacı

Bu test, bireyin propriyoseptif ve vestibüler sistem koordinasyonunu değerlendirmek, denge ve yön tayini kabiliyetinde bozulma olup olmadığını belirlemek amacıyla uygulanır. Özellikle yüksekte çalışma, dar platform hareketi veya ekipmanla hassas kontrol gerektiren işlerde görev alacak çalışanlarda denge merkezinin (vestibüler sistemin) yeterliliği tespit edilir.

3. Testin Uygulama Basamakları

Basamak	Açıklama
1. Hazırlık	Test ortamı sessiz, aydınlık ve zemini düz olmalıdır. Test edilen kişi rahat kıyafet giymelidir.
2. Pozisyon	Kişi sandalyeye dik oturur veya ayakta sabit bir pozisyonda durur. Kollar omuz hizasında öne doğru uzatılır, eller açık ve parmaklar birleştirilmiştir.
3. Referans Noktası Belirleme	Uygulayıcı, test edilenin her iki eline işaret parmak uçlarından temas eder (başlangıç noktası).
4. Gözlerin Kapatılması	Kişiye gözlerini kapatması söylenir. Baş sabit pozisyonda kalır.
5. Kolların Döndürülmesi	Test edilen kişi kollarını 90° yukarıya kaldırır, ardından başlangıç pozisyonuna geri indirir. Bu hareketi 5 kez yapar.
6. Past Pointing Değerlendirmesi	Kişi gözleri kapalı şekilde, ellerini yeniden uygulayıcının parmak uçlarına dokundurmaya çalışır. Sapma yönü ve miktarı değerlendirilir.
7. Her İki Taraf İçin Tekrar	Sağ ve sol taraf ayrı ayrı değerlendirilir.

4. Değerlendirme Kriterleri

Gözlem	Bulgular	Puanlama
Kolların yönü (sağa/sola sapma)	0–5 cm: Normal sınır 6–10 cm: Hafif sapma >10 cm: Belirgin sapma	– 0 – 1 – 2
Kolların aşağıya veya yukarıya sapması	Eşit düzeyde: Normal Bir kol aşağıda/yukarıda: Dengesizlik	– 0 – 1 – 2
Ritmik hareket tekrarı	Akıcı ve simetrik: Normal Yavaş, tereddütlü: Hafif bozukluk Düzensiz, titrek: Belirgin bozukluk	– 0 – 1 – 2
Baş pozisyonu değişikliği	Sabit: Normal Baş dönmesi veya yön kaybı: Patolojik bulgu	– 0 – 1 – 2

Toplam Puan: 0 – 8
Yorum:

0–2: Normal denge fonksiyonu

3–5: Hafif vestibüler koordinasyon bozukluğu – İzlem ve ek test önerilir

6–8: Belirgin vestibüler veya propriyoseptif bozukluk – Yüksekte çalışma için uygun değildir

5. Ek Bulgular (Klinik Gözlem Alanı)

Bulgular	Evet / Hayır	Açıklama
Test sırasında baş dönmesi hissi	☐ / ☐
Nistagmus (göz titremesi) gözlendi	☐ / ☐
Kolda veya vücutta titreme	☐ / ☐
Test sırasında dengesini kaybetme eğilimi	☐ / ☐
Gözler açıldığında belirgin yön karışıklığı	☐ / ☐
Diğer gözlemler (not alanı)

6. Sonuç ve Yorum

Alan	Bilgi
Genel Denge Değerlendirmesi	☐ Normal ☐ Hafif Bozuk ☐ Belirgin Bozuk
Vestibüler Sistem Uygunluğu (Yüksekte Çalışma İçin)	☐ Uygun ☐ Uygun Değil
Ek Öneri	☐ Vestibüler Rehabilitasyon ☐ Nörolojik Değerlendirme ☐ Tekrar Test (x Gün)
Açıklama

7. Uzman Onayı

İşyeri Hekimi / Uygulayıcı:
Adı Soyadı: ………………………………………………….
Unvan: ………………………………………………….
Tarih: …. / …. / 20….

İmza / Kaşe: ……………………………………

8. Arka Sayfa Notu (Bilgilendirme Amaçlı)

Past Pointing Testi, genellikle Unterberger ve Romberg testleriyle birlikte uygulanır. Bu üç test birlikte, denge merkezlerinin (serebellum, vestibüler sistem, propriosepsiyon) bütünlüğünü ortaya koyar.
Test, özellikle yüksekte çalışma, iskele kullanımı, gemi bakım-onarım, vinç kabini çalışmaları, enerji nakil hatları gibi işlerde görev yapacak çalışanlarda denge reflekslerinin güvenli düzeyde olup olmadığını anlamak için kritik öneme sahiptir.

Testin sonucu “Uygun Değil” olarak değerlendirilen çalışanlar, daha ileri vestibüler değerlendirme ve görsel-kinestetik denge egzersizleri programına yönlendirilmelidir.

Past Pointing Testi, vestibüler sistemin, proprioseptif duyunun ve motor koordinasyonun birlikte işlev gördüğü bir denge kontrol testidir. Testin temel amacı, kişinin uzayda yön tayini becerisini ve ekstremite hareketlerinin merkezi sinir sistemi tarafından doğru biçimde yönlendirilip yönlendirilmediğini ortaya koymaktır. Test sırasında kolların sağa, sola, aşağıya veya yukarıya belirgin sapma göstermesi, genellikle vestibüler sistemde lateralize bir bozukluk, serebellar koordinasyon kaybı veya propriyoseptif geri bildirim eksikliği ile ilişkilidir.

Uygulama sonucunda elde edilen bulguların Unterberger ve Romberg testleriyle karşılaştırılması, dengenin duyusal bileşenlerinin hangi düzeyde etkilendiğini anlamak açısından önemlidir. Past Pointing Testi’nin tek başına patolojik sonuç vermesi, çoğu zaman geçici vestibüler uyumsuzluk veya yorgunlukla ilişkili olabilir; ancak aynı zamanda periferik vestibüler hastalıklar (örneğin labirentit, vestibüler nörinit) ya da serebellar sistem bozukluklarının erken bulgusu da olabilir.

Bu testte saptanan belirgin sapma, asimetrik hareket veya gözleri kapalı iken yön karıştırma eğilimi, kişinin yüksek yerlerde, dar platformlarda veya sürekli baş pozisyonu değişikliği gerektiren görevlerde çalışmasının güvenli olmadığını gösterir. Çünkü bu tür görevlerde denge reflekslerinin milisaniyelik gecikmesi bile düşme riskini artırabilir.

Sonuç olarak, Past Pointing Testi’nin normal sınırlarda olduğu kişiler, vestibüler denge açısından yüksekte çalışmaya uygun kabul edilebilir. Hafif bozukluk saptanan kişilerde, kısa süreli vestibüler denge egzersizleri ve ikinci bir kontrol testi önerilir. Belirgin bozukluk bulunan bireyler ise nörolojik veya otolojik uzman değerlendirmesine yönlendirilmelidir.

Test sonuçlarının yorumlanmasında, kişinin yaşı, uyku düzeni, kullanılan ilaçlar, kafein ve nikotin alımı, baş-boyun travması öyküsü gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması gereklidir. Bu değişkenler, geçici dengesizlik veya oryantasyon bozukluğu yaratabilir.

Bu değerlendirme formu, sadece bir “test sonucu” değil, aynı zamanda çalışanın bedensel denge güvenliğinin belgeye dayalı kanıtı niteliğindedir. İş sağlığı ve güvenliği açısından, özellikle yüksekte çalışma onayı verilmeden önce Past Pointing, Unterberger ve Romberg testlerinin birlikte değerlendirilmesi önerilir.

Sonuçta, Past Pointing Testi, basit görünmesine karşın, insan dengesinin nörolojik altyapısını ortaya çıkaran kritik bir güvenlik göstergesidir. Bu test sayesinde; çalışanların baş dönmesi, yön karıştırma, ani dengesizlik ve düşme gibi durumlara karşı iş öncesi koruyucu bir tarama yapılmış olur.
Bu yönüyle test, yalnızca bireyin değil, aynı zamanda tüm çalışma ekibinin güvenliğini artıran önleyici bir uygulamadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #pastpontingtesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni2 Kasım 2025

1 Kasım 2025

Yüksekte Çalışma – Heel-to-Shin (Topuk–Diz) Testi – Propriyosepsiyon

Heel-to-Shin Testi Nedir? Temel Kavramlar

Heel-to-Shin testi (Türkçesi: Topuk–Diz testi), alt ekstremite koordinasyonu ve proprioseptif sistemin bütünlüğünü değerlendirmek için kullanılan klasik bir nörolojik muayene testidir.
Test, kişinin topuğunu karşı bacağın dizine yerleştirip bacağını boyunca indirmesi sırasında koordinasyon, denge ve kas kontrolünü ölçer.

Amaç: Serebellar (beyincik) ve proprioseptif yolların fonksiyonunu değerlendirmek.
Kapsanan sistemler:
1. Serebellum: Kas tonusu, koordinasyon ve motor kontrol.
2. Proprioseptif yollar (dorsal column): Alt ekstremite pozisyonunu algılamak ve hareketi düzeltmek.
3. Görsel sistem: Test sırasında görsel destekle dengeyi optimize eder.

Klinik Önemi

Heel-to-Shin testi, aşağıdaki durumlarda kullanılır:

Serebellar lezyon şüphesi (inme, multipl skleroz, travmatik beyin hasarı)
Vestibüler sistemle ilişkili koordinasyon problemleri
Yaşlı veya riskli iş ortamlarındaki denge kaybının değerlendirilmesi
Yüksekte çalışma gerektiren işlerde düşme riskinin erken tespiti

Test, özellikle yüksekte çalışacak personelin alt ekstremite motor kontrolünü ve proprioseptif denge kapasitesini ölçmek için kritik bir araçtır.

Heel-to-Shin Testinin Anatomik ve Fizyolojik Temeli

Serebellar Rolü

Serebellum, kasların senkronize çalışmasını, hareketin düzgünlüğünü ve postural dengeyi sağlar.
Heel-to-Shin testi sırasında:

Başlangıç pozisyonunda topuk dizin üzerine konulur
Düz bir çizgi boyunca bacak hareket ettirilir
Serebellum, kas tonusunu ve hareket hızını ayarlar

Serebellar disfonksiyon durumunda:

Hareket yavaş veya düzensiz olur
Topuk çizgiden sapar
Ritmik olmayan sakkad benzeri düzeltmeler gözlenir

Proprioseptif Sistem

Dorsal column-medial lemniskus yolu, bacak pozisyonunu beyne iletir.

Heel-to-Shin testi, bu sinir yolu aracılığıyla alt ekstremite yer değiştirme hassasiyetini ölçer.
Proprioseptif kayıp durumunda hareket, görsel düzeltme ile telafi edilmeye çalışılır; bu da gözle görülebilir dengesizlik oluşturur.

Testin Uygulama Prosedürü

Hazırlık

Katılımcı düz ve kaymaz bir zeminde oturur veya yatay pozisyonda sırt üstü yatar.
Ayaklar çıplak veya hafif giysi ile desteklenir.
Katılımcı talimatlandırılır: “Topuğunuzu diğer dizinize yerleştirin ve diz boyunca yavaşça indirin.”
Gözlemci test sırasında hareketin hızını, düzlüğünü ve koordinasyonunu gözlemler.

Uygulama Adımları

Katılımcının sağ topuğunu sol diz üzerine yerleştirmesini isteyin.
Topuğu, tibia boyunca ayak bileğine kadar düz bir çizgi boyunca kaydırmasını sağlayın.
İşlemi ters bacak için tekrar edin.
Hareketin hızını, çizgi doğruluğunu ve koordinasyonu not edin.

Gözlem Kriterleri

Normal: Topuk düz bir çizgi boyunca tibia üzerinde kayar, ritim ve hız sabittir.
Dengesiz: Topuk çizgiden sapar, düzensiz veya ritim bozukluğu vardır.
Titreme (intansiyon tremoru): Serebellar disfonksiyon işareti.
Hız kontrolü bozukluğu: Kas tonusu veya proprioseptif hatalara işaret eder.

Testin Değerlendirilmesi

Bulgular	Anlamı	Yüksekte Çalışma Açısından Öneri
Topuk düz çizgi boyunca hareket ediyor, ritim stabil	Normal	Uygun
Topuk hafif sapıyor, düzeltmeler küçük	Hafif disfonksiyon	Geçici uygun, denge egzersizleri önerilir
Topuk çizgiden belirgin sapıyor, titreme var	Patolojik, serebellar veya proprioseptif disfonksiyon	Uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

Yüksekte Çalışma Bağlamında Önemi

İş Sağlığı Perspektifi

Yüksekte çalışan bir personelin alt ekstremite koordinasyonu ve propriosepsiyonu kritik önem taşır.
Topuk-diz testinde gözlenen sapmalar, ani yön değişimlerinde veya dengesiz zeminlerde düşme riskini artırır.
Bu nedenle Heel-to-Shin testi, yüksekte çalışma risk matrisi içinde önemli bir değerlendirme aracıdır.

Risk Analizi

Testin normal sonucu → düşük düşme riski → rutin görev uygunluğu.
Hafif disfonksiyon → orta risk → görev öncesi denge egzersizi ve izlem önerilir.
Patolojik bulgu → yüksek risk → görev geçici olarak kısıtlanmalı, rehabilitasyon sonrası tekrar test yapılmalıdır.

Örnek Uygulama Senaryoları

Örnek 1: Vinç Operatörü Adayı

Sağ topuk sol diz boyunca çizgiye tamamen uyuyor
Sol topuk da aynı şekilde
Ritim ve hız normal
Sonuç: Normal koordinasyon → yüksekten çalışma uygun

Örnek 2: İskele Bakım Personeli

Sağ topuk çizgiden sapıyor, ayak bileğine yaklaşırken küçük titreme var
Sol topuk normal
Sonuç: Hafif serebellar / proprioseptif disfonksiyon → geçici uygun, rehabilitasyon önerilir

Örnek 3: Türbin Bakım Teknisyeni

Her iki topuk çizgiden belirgin sapıyor, ritim bozuk, titreme mevcut
Sonuç: Patolojik → yüksekte çalışmaya uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

Heel-to-Shin Testi ile Risk Yönetimi ve İş Güvenliği

Ön değerlendirme: Yaş, düşme öyküsü, kas-iskelet sistemi sorunları
Test uygulaması: Her iki alt ekstremite için Heel-to-Shin testi
Gözlem ve kayıt: Sapma, ritim, hız ve titreme not edilir
Değerlendirme: Yüksekte çalışma uygunluğu test bulgularına göre karar verilir
Rehabilitasyon: Egzersiz ve denge eğitim programları uygulanabilir

Sonuç ve Öneriler

Heel-to-Shin testi, alt ekstremite koordinasyonu, serebellar ve proprioseptif fonksiyonların objektif değerlendirmesini sağlar.
Yüksekte çalışacak personelin düşme ve yaralanma riskini azaltmak için proaktif bir testtir.
Test bulguları, iş güvenliği uzmanları ve hekimler tarafından işe uygunluk ve risk yönetimi kararında kullanılmalıdır.
Hafif veya patolojik bulgularda, rehabilitasyon ve tekrar test süreçleri güvenli çalışma için zorunludur.
Test, Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge testleri ile desteklenmelidir.

HEEL-TO-SHIN (TOPUK–DİZ) TESTİ UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. PERSONEL BİLGİLERİ

Adı Soyadı: ………………………………………………………
T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
Test Tarihi: …. / …. / 20….
Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI

Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
Katılımcı gözleri: ( ) Açık ( ) Kapalı (gerekirse gözle destek)
Katılımcı pozisyonu: ( ) Oturur ( ) Yatar ( ) Ayakta durur
Refakatçi mevcut mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
Katılımcı sağlık durumu:
( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kas-iskelet sorunu ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

3. TEST UYGULAMA PROSEDÜRÜ

Katılımcıya testin amacı ve yapılacak hareketler açıklanır.
Katılımcı, sağ topuğunu sol diz üzerine yerleştirir ve tibia boyunca ayak bileğine kadar yavaşça kaydırır.
İşlem sol bacak için tekrarlanır.
Test sırasında gözlemci; topuğun çizgi boyunca hareketi, ritim, hız ve titreme gibi kriterleri değerlendirir.

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI

Bacak / Topuk Hareketi	Çizgiye Uyma	Ritim	Titreme	Notlar
Sağ Bacak	( ) Tam ( ) Kısmi ( ) Sapma	( ) Stabil ( ) Bozuk	( ) Yok ( ) Var	…………
Sol Bacak	( ) Tam ( ) Kısmi ( ) Sapma	( ) Stabil ( ) Bozuk	( ) Yok ( ) Var	…………

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

Bulgular	Yorum	Yüksekte Çalışma Kararı
Topuk çizgi boyunca kayıyor, ritim stabil, titreme yok	Normal koordinasyon	Uygun
Hafif sapma veya küçük titreme	Hafif disfonksiyon	Geçici uygun, denge egzersizleri önerilir
Belirgin sapma, ritim bozuk, titreme var	Patolojik, serebellar/proprioseptif disfonksiyon	Uygun değil, uzman değerlendirmesi ve rehabilitasyon gerekli

6. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………….

7. SON SÖZ / AÇIKLAMA VE SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ

Heel-to-Shin testi, alt ekstremite koordinasyonu ve proprioseptif sistemin bütünlüğünü değerlendiren kritik bir nörolojik testtir.
Test sırasında gözlenen sapmalar, ritim bozukluğu veya titreme, özellikle yüksekten çalışma gibi dengede ve koordinasyonda hızlı tepki gerektiren görevlerde düşme ve yaralanma riskinin arttığını gösterir.

Testin bulguları, sadece sayısal veri olarak değil, çalışanın iş güvenliği açısından fizyolojik uygunluğunu belirleyen bir risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.
Hafif disfonksiyonlarda, denge egzersizleri ve rehabilitasyon programları uygulanarak yeniden test yapılması önerilir. Patolojik bulgularda, görev geçici olarak kısıtlanmalı ve uzman değerlendirmesi ile rehabilitasyon süreci tamamlandıktan sonra yüksekte çalışmaya izin verilmelidir.

Heel-to-Shin testi, Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge testleri ile birlikte kullanıldığında, yüksekten çalışacak personelin güvenliğini sağlamak için güçlü bir araç oluşturur.

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge ve Koordinasyon Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Disfonksiyon – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Patolojik Bulgular – Uzman Muayenesi ve Rehabilitasyon Gerekli

İmza / Kaşe: ……………………………………

Bu form, Unterberger ve Head Impulse Testi formları ile aynı yapıda olduğu için, tüm denge değerlendirmeleri tek bir standart dosyada birleştirilebilir.

Heel-to-Shin (Topuk–Diz) Testi, alt ekstremite koordinasyonu, proprioseptif bütünlük ve beyincik (serebellum) fonksiyonlarının saha koşullarında hızlı ve güvenilir biçimde değerlendirilmesine olanak tanıyan nörolojik bir tarama testidir. Bu test, özellikle yüksekte çalışma, dar platformlarda denge sağlama veya hassas koordinasyon gerektiren iş kollarında görev alacak personelin nöromotor yeterliliğini belirlemede önemli bir göstergedir.

Testin temel amacı, bireyin alt ekstremite kas gruplarını istemli ve kontrollü biçimde kullanabilme düzeyini, aynı zamanda kas-iskelet sistemi, vestibüler sistem ve beyincik arasındaki iletişimin senkronizasyonunu değerlendirmektir. Normal bir test sonucunda topuk, karşı bacak tibia hattı boyunca düzgün bir şekilde kayar; hareket ritmik, dengeli ve süreklidir. Bu durum, sinirsel kontrolün sağlıklı olduğunu gösterir.

Buna karşın, topuğun diz üzerinde doğru noktaya temas edememesi, kayma esnasında sapmalar veya titremeler görülmesi, serebellar disfonksiyon, alt ekstremite proprioseptif duyusal kayıpları ya da kas tonusu bozuklukları açısından uyarıcı bulgular olarak değerlendirilmelidir. Bu tür bulgular, yüksekte çalışma sırasında kişinin refleks yanıt sürelerini uzatabilir, adım kontrolünü bozabilir ve dengesizliğe bağlı düşme riskini ciddi ölçüde artırabilir.

İşyeri Sağlık ve Güvenliği Bağlamında Önemi

Yüksekte çalışma gerektiren mesleklerde (örneğin tersane personeli, iskele işçileri, kule bakım teknisyenleri, enerji hatları çalışanları, raf sistem montajcıları vb.), bireyin dinamik denge kapasitesi ve koordinatif motor kontrolü, kişisel koruyucu donanımlar kadar kritik öneme sahiptir.
Heel-to-Shin testi bu bağlamda, işyeri hekimlerine sadece bir “nörolojik muayene verisi” sunmakla kalmaz, aynı zamanda fizyolojik uygunluk ve refleks güvenliği hakkında erken uyarı sinyali verir.

Özellikle şu durumlarda test bulguları titizlikle değerlendirilmelidir:

Önceden geçirilmiş kafa travması, inme, multipl skleroz, periferik nöropati öyküsü olan çalışanlar,
Kronik alkol kullanımı, diyabetik nöropati veya B12 eksikliğine bağlı sinirsel etkilenimi bulunan kişiler,
Denge sistemini etkileyebilecek ilaç kullanan bireyler,
Aşırı yorgunluk, uyku eksikliği veya dehidratasyon riski taşıyan vardiyalı çalışanlar.

Bu gruplarda Heel-to-Shin testi, erken dönemde nörolojik veya vestibüler denge sorunlarını fark etmek için ön tarama niteliğinde bir değerlendirme aracı olarak kullanılmalıdır.

Test Sonuçlarının Yorumlanması ve Karar Süreci

Normal Performans:
Katılımcı her iki bacakta da topuğunu dizi üzerine doğru şekilde koyabiliyor, topuğu tibia hattı boyunca kesintisiz kaydırabiliyor ve ritmik kontrolünü koruyorsa; bu durum alt ekstremite koordinasyonunun sağlıklı olduğunu gösterir.
→ Karar: Yüksekte çalışma açısından “uygun” kabul edilir.
Hafif Disfonksiyon:
Topuk hareketinde hafif sapmalar, zaman zaman duraksama veya küçük titremeler gözleniyorsa, bu durum hafif koordinatif bozukluk anlamına gelebilir.
→ Karar: Geçici olarak “sınırlı uygun”; denge egzersizleri ve yeniden değerlendirme önerilir.
Belirgin Disfonksiyon:
Topuğun dizi hedefleyememesi, belirgin titreme, ritim bozukluğu veya hareketin tam olarak gerçekleştirilememesi, serebellar veya proprioseptif sistem bozukluğunu düşündürür.
→ Karar: “Uygun değil”; detaylı nörolojik değerlendirme, gerekirse rehabilitasyon süreci sonrası yeniden test yapılmalıdır.

İş Güvenliği Açısından Uygulama Önerileri

Test, işe giriş ve periyodik muayenelerde mutlaka vestibüler ve koordinatif değerlendirme serisinin bir parçası olarak uygulanmalıdır.
Unterberger, Romberg, Head Impulse ve Tandem Yürüyüş Testleri ile birlikte kullanıldığında, vestibüler sistemin tüm bileşenleri (statik, dinamik, refleksif ve koordinatif denge) bütüncül biçimde incelenmiş olur.
Pozitif bulgu saptanan çalışan, geçici olarak yüksek riskli görevlerden uzaklaştırılmalı, fizyoterapi veya nörolojik konsültasyon sonrası kontrol testine alınmalıdır.
Test sırasında ortam güvenliği (kaymaz zemin, refakatçi desteği, sedye veya sandalye yanında uygulama) sağlanmalıdır.
Değerlendirmeler mümkünse aynı sağlık personeli veya hekim tarafından yapılmalı, böylece takiplerde objektif karşılaştırma sağlanabilir.

Bilimsel ve Klinik Yorum

Heel-to-Shin testinde kullanılan hareket, beyinciğin ipsilateral hemisfer fonksiyonlarını ortaya koyar; bu nedenle bir tarafın performansındaki bozulma, genellikle aynı taraftaki serebellar lezyonla ilişkilidir. Bu testin saha koşullarında tercih edilmesinin nedeni, özel bir ekipman gerektirmemesi, uygulanmasının kısa sürmesi ve sonuçların görsel olarak kolay gözlemlenmesidir.

Ayrıca test, alt ekstremite kinestezik farkındalığı ve kaslar arası koordinasyon hakkında doğrudan bilgi verir. Denge bozukluklarının erken fark edilmesi, yüksekten düşme, merdiven kazaları ve dengesizlik kaynaklı ekipman çarpışmalarının önüne geçilmesi açısından hayati önem taşır.

İşyeri hekimi bu testin sonucunu, çalışanın genel nöromüsküler yeterliliğini yansıtan bir veri olarak değerlendirmelidir. Gerektiğinde sonuçlar elektromiyografi (EMG), denge platform testleri (postürografi) veya nörolojik muayene raporlarıyla desteklenebilir.

Sonuç ve Kurumsal Öneri

Heel-to-Shin testi, yüksekte çalışma yapacak personelin seçimi ve izlenmesi sürecinde, önleyici tıp ve iş sağlığı uygulamalarının en sade ama en etkili araçlarından biridir.
Bu testin düzenli uygulanması, iş kazalarının en sık sebeplerinden biri olan denge kaybına bağlı düşmeleri önlemede doğrudan katkı sağlar.

İşyerinde uygulanacak kapsamlı sağlık gözetimi programlarında bu testin:

Yılda en az bir kez periyodik muayenelerde,
Yüksekten çalışma, vinç platformu, dar alan veya hareketli yüzeylerde görev değişikliği öncesinde,
Baş dönmesi, dengesizlik, uyuşma gibi semptomlarla başvuran her çalışanda tekrarlanması

önerilir.

Bu testin sonuçlarının yalnızca “uygun” veya “uygun değil” şeklinde değerlendirilmesi yeterli değildir; her bulgu, çalışanın sinir sistemi sağlığı, fiziksel uygunluk düzeyi ve kazalardan korunma kapasitesi açısından bütünsel olarak analiz edilmelidir.

Bu test, bir formda yer alan birkaç gözlemden ibaret değildir.
Heel-to-Shin değerlendirmesi, insan bedeninin iç denge mekanizmalarının, sinir iletim ağlarının ve motor koordinasyon sistemlerinin sessiz bir diyaloğunu dinleme yöntemidir.
İşyeri hekimleri bu diyaloğu doğru okuyabildiklerinde, yalnızca bir çalışanın değil, tüm bir çalışma alanının güvenliğini koruma fırsatını elde ederler.

Sonuç olarak, Heel-to-Shin testi, iş sağlığı pratiğinde erken tanı, önleme ve güvenli görevlendirme ilkelerini somutlaştıran bir uygulamadır.
Her test sonucu, yalnızca bir tıbbi bulgu değil, aynı zamanda “önlenmiş bir kazanın sessiz kaydı” olarak görülmelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #heeltoshinsetesti #topukdiztesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni1 Kasım 2025

31 Ekim 2025

Yüksekte Çalışma – Head Impulse Testi – Propriyosepsiyon

Head Impulse Testi (HIT) Nedir? Temel Kavramlar

Vestibüler Sistem ve Denge

İnsan vücudu dengesini üç ana sistem üzerinden sağlar:

Görsel sistem: Çevresel referans noktaları üzerinden baş ve vücut konumunu algılar.
Proprioseptif sistem: Kas, eklem ve tendonlardan gelen sinyaller sayesinde vücudun uzaydaki konumu belirlenir.
Vestibüler sistem: İç kulakta bulunan yarım daire kanalları ve otolit organları başın hareket yönü ve hızını algılar, vestibülo-oküler refleks (VOR) ile gözleri stabilize eder.

Vestibüler sistemin bütünlüğü, özellikle gözleri sabit tutarak hızlı baş hareketlerinde bile çevresel nesneleri net görmemizi sağlar.
Head Impulse Testi, vestibüler sistemin tek taraflı veya çift taraflı fonksiyonunu, özellikle hızlı baş hareketleri sırasında VOR refleksini ölçer.

Testin Tarihçesi ve Evrimi

Head Impulse Testi, 1988’de Halmagyi ve Curthoys tarafından klinik kullanım için tanımlanmıştır.
Amaç, hastanın ani baş hareketleri sırasında göz kaymasını (sakkad) tespit etmek ve vestibüler kanal disfonksiyonlarını ortaya çıkarmaktı.

Klasik HIT: Göz kaymalarını gözle klinik olarak değerlendirir.
Video Head Impulse Testi (vHIT): Yüksek hızlı kameralarla göz ve baş hareketlerini ölçer, objektif ve nicel veri sağlar.

Günümüzde HIT, nöroloji, KBB ve iş sağlığı muayenelerinde vestibüler fonksiyon taraması için standart bir test haline gelmiştir.

Testin Amacı

Vestibüler sistemin lateralizasyonunu belirlemek.
VOR refleksinin yeterliliğini ölçmek.
Tek taraflı vestibüler kayıpları erken dönemde tespit etmek.
Yüksekte çalışacak personelin denge ve refleks kapasitesini değerlendirmek.

Özellikle yüksek platform, vinç, kule, iskele, rüzgar türbini ve gemi güvertesi gibi görevlerde, ani baş ve göz hareketleri sırasında dengesizlik ciddi kazalara yol açabilir.

Head Impulse Testi Uygulama Adımları

Hazırlık ve Ön Koşullar

Zemin ve güvenlik: Katılımcının arkasında refakatçi bulundurulmalı; kaymaz zemin tercih edilmeli.
Kıyafet ve ayakkabı: Rahat, hareketi engellemeyen giysi ve sabit ayakkabı.
Katılımcı bilgilendirmesi: Testin amacı ve olası baş dönmesi veya kısa süreli göz kaymaları açıklanmalı.
Göz ve baş pozisyonu: Katılımcı, düz bir noktaya bakacak şekilde oturur veya ayakta durur.

Klasik HIT Uygulaması

Katılımcının başını hafif öne eğin ve çeneyi göğüs hizasına yakın tutun.
Başını 15–20° yana döndürün ve hızlı, küçük bir impuls ile 10–20° hareket ettirin.
Katılımcının gözleri, baş hareketine karşı sabit bir noktada kalmalıdır.
Pozitif bulgu: Baş hızlı hareket ettirildiğinde gözlerin hedefi kaydırması ve küçük sakkadlarla hedefi yeniden bulmasıdır.

Not: Sakkad göz kayması vestibüler kanalın zayıf çalıştığını gösterir. Sağ kulak disfonksiyonunda sağa baş hareketinde, sola disfonksiyonunda sola hareket sırasında sakkad gözlemlenir.

Video Head Impulse Testi (vHIT)

Katılımcıya hafif, özel bir göz kamerası takılır.
Kamera baş ve göz hareketlerini milisaniye hassasiyetinde kaydeder.
Test, her bir yarım daire kanalı (horizontal, anterior, posterior) için ayrı uygulanır.
Çıktı: VOR kazancı, sakkad sayısı ve yönü, tepki hızı.

vHIT, özellikle yüksek riskli işler için objektif veri ve tekrarlanabilirlik sağlar.

HIT Sonuçlarının Yorumlanması

Bulgular	Anlamı
VOR gain ≥0.8	Normal, refleks yeterli
VOR gain 0.6–0.8	Hafif azalma, izlem önerilir
VOR gain <0.6	Patolojik, tek taraflı veya bilateral vestibüler disfonksiyon
Sakkad göz hareketi	Refleks zayıflığını gösterir
Baş yönü ile sakkad yönü	Etkilenen kulak lateralizasyonunu gösterir

Örnek Uygulama 1:

Katılımcı: 30 yaş, vinç operatörü adayı.
Sağ baş impuls: göz sabit kalıyor → VOR gain 0.85, negatif sakkad
Sol baş impuls: göz sabit kalıyor → VOR gain 0.88, negatif sakkad
Sonuç: Normal vestibüler fonksiyon → yüksekte çalışma uygun.

Örnek Uygulama 2:

Katılımcı: 38 yaş, iskele bakım personeli.
Sağ baş impuls: göz 4° sağa kayıyor, hızlı sakkad gözlemleniyor → VOR gain 0.55
Sol baş impuls: normal
Sonuç: Sağ vestibüler hipofonksiyon → yüksekten çalışmaya geçici uygun değil, rehabilitasyon önerilir.

Yüksekte Çalışma Bağlamında HIT Değerlendirmesi

İş Sağlığı ve Güvenliği Önemi

Yüksekte çalışmak, vestibüler sistemin tam kapasite çalışmasını gerektirir.
Ani baş ve göz hareketlerinde dengesizlik, düşme riskini artırır.
HIT ile tespit edilen vestibüler zayıflık, iş kazalarının önlenmesinde erken uyarı sağlar.

İşe Uygunluk Kriterleri

VOR Gain / Sakkad Bulgusu	Yüksekte Çalışma Kararı	Öneri
Normal (≥0.8, sakkad yok)	Uygun	Rutin çalışma
Hafif azalma (0.6–0.8, küçük sakkad)	Geçici uygun	Rehabilitasyon sonrası yeniden test
Patolojik (<0.6, belirgin sakkad)	Uygun değil	Uzman değerlendirmesi ve vestibüler terapi

Testin Avantajları

Hızlı ve güvenli uygulanabilir.
Objektif ölçümler (vHIT) ile nicel veri sağlar.
Tek taraflı veya bilateral vestibüler disfonksiyonu ayırt eder.
Yüksekte çalışma risk analizi için klinik bilgi sunar.

Sınırlamalar

Klasik HIT: Gözle değerlendirme subjektif olabilir.
vHIT ekipmanı maliyetli olabilir.
Kas-iskelet veya boyun sorunları test performansını etkileyebilir.
Tek başına tanı koymaz; Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş ile desteklenmelidir.

HIT ile Risk Analizi ve İş Güvenliği Entegrasyonu

Ön değerlendirme: Anamnez, baş dönmesi öyküsü, ilaç kullanımı, görme bozukluğu.
Test uygulama: vHIT veya klasik HIT, her bir yarım daire kanalı için uygulanır.
Bulguların kaydı: VOR gain, sakkad sayısı, lateralizasyon.
Değerlendirme: İşe uygunluk kararı, yüksekten çalışma risk matrisi ile ilişkilendirilir.
Rehabilitasyon: Gerekirse vestibüler egzersiz programı (Cawthorne-Cooksey, Gaze Stabilization).

Örnek Vaka Çalışması

Vaka: 40 yaş, gemi güvertesi bakım teknisyeni, yeni yüksek platform görevi.

vHIT: sağ horizontal kanal gain 0.52, sol normal
Sakkad: sağa baş hareketinde göz hedefi kaybediyor, hızlı düzeltme sakkadı var
Analiz: Sağ vestibüler hipofonksiyon, ani baş hareketlerinde refleks gecikmesi.
Öneri: Vestibüler rehabilitasyon (göz sabitleme ve baş hareketi egzersizleri), 2–3 hafta sonrası yeniden HIT.
Sonuç: Rehabilitasyon sonrası VOR gain 0.81 → yüksekte çalışma için uygun.

Sonuç ve Öneriler

HIT ve vHIT, yüksekten çalışma gibi riskli görevlerde vestibüler sistemin işlevselliğini değerlendirmede altın standart kabul edilir.
Test, düşme riskini öngörme ve önleme açısından proaktif bir araçtır.
İşe uygunluk kararları sadece sayısal verilere değil, bütünsel fizyolojik değerlendirmeye dayandırılmalıdır.
Hafif disfonksiyon durumlarında, rehabilitasyon ve yeniden test süreci yüksekte çalışmayı güvenli hale getirir.
İşverenler ve İSG profesyonelleri, bu testi rutin tarama ve periyodik muayeneler kapsamında kullanmalıdır.

HEAD IMPULSE TESTİ (HIT) / vHIT UYGULAMA VE DEĞERLENDİRME FORMU

1. PERSONEL BİLGİLERİ

Adı Soyadı: ………………………………………………………
T.C. Kimlik No: ………………………………………………………
Görevi / Ünvanı: ………………………………………………………
Bölüm / Çalışma Alanı: ……………………………………………..
Yaş: ……….. Cinsiyet: ……….. Boy: ……….. Kilo: ………..
Test Tarihi: …. / …. / 20….
Testi Uygulayan: ( ) İşyeri Hekimi ( ) Sağlık Personeli ( ) Diğer: ………………..

2. TESTİN UYGULANMA KOŞULLARI

Test zemini: ( ) Düz ( ) Kaymaz ( ) Kaygan ( ) Diğer: …………………….
Aydınlatma: ( ) Normal ( ) Zayıf ( ) Parlak
Katılımcı gözleri: ( ) Açık ( ) Kapalı (sakkad gözlemi için göz açık)
Katılımcı oturuyor mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
Refakatçi mevcut mu?: ( ) Evet ( ) Hayır
Katılımcı sağlık durumu:
( ) Baş dönmesi öyküsü ( ) Kulak çınlaması ( ) Denge bozukluğu ( ) Hiçbiri

3. TEST UYGULAMA PROSEDÜRÜ

3.1. Klasik Head Impulse Testi

Katılımcıyı oturur veya ayakta pozisyona alın, bakış sabit bir noktaya odaklansın.
Başını 15–20° yana çevirin.
Küçük, hızlı ve kontrollü impuls hareketiyle başı 10–20° döndürün.
Gözler hedefte sabit kalmalıdır.
Pozitif bulgu: Gözlerin hedefi kaydırıp ardından sakkad ile yeniden sabitlenmesi.

3.2. Video Head Impulse Testi (vHIT)

Katılımcıya özel göz kamerası takılır.
Her bir yarım daire kanalı (horizontal, anterior, posterior) için baş impulsları uygulanır.
Göz ve baş hareketleri milisaniye hassasiyetinde kaydedilir.
Çıktılar: VOR gain, sakkad sayısı, yönü ve tepki süresi.

4. GÖZLEM VE ÖLÇÜM SONUÇLARI

Kanal / Baş Hareketi	VOR Gain	Sakkad Var/Yok	Sakkad Derecesi / Yönü	Notlar
Sağ Horizontal	….	( ) Var ( ) Yok	……………………	…………
Sol Horizontal	….	( ) Var ( ) Yok	……………………	…………
Sağ Anterior	….	( ) Var ( ) Yok	……………………	…………
Sol Anterior	….	( ) Var ( ) Yok	……………………	…………
Sağ Posterior	….	( ) Var ( ) Yok	……………………	…………
Sol Posterior	….	( ) Var ( ) Yok	……………………	…………

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ

VOR Gain / Bulgular	Yorum	Yüksekte Çalışma Kararı
≥0.8, sakkad yok	Normal vestibüler fonksiyon	Uygun
0.6–0.8, küçük sakkad	Hafif azalma	Geçici uygun, rehabilitasyon sonrası tekrar test
<0.6, belirgin sakkad	Patolojik	Uygun değil, uzman değerlendirmesi ve vestibüler rehabilitasyon gerekli

6. EK GÖZLEMLER / NOTLAR

7. SON SÖZ / AÇIKLAMA VE SONUÇ DEĞERLENDİRMESİ

Head Impulse Testi, yüksekten çalışma gibi vestibüler ve görsel-refleks entegrasyonu gerektiren görevlerde, çalışanların denge kapasitesini ve VOR refleksini ölçen objektif bir testtir.
Pozitif bulgular (sakkad, düşük VOR gain) ani baş ve göz hareketlerinde refleks gecikmesine işaret eder. Bu durum, düşme veya yaralanma riskini artırabilir.
Test sonuçları yalnızca sayısal veri olarak değil, bütünsel bir fizyolojik risk göstergesi olarak değerlendirilmelidir.
Rehabilitasyon ve uzman değerlendirmesi sonrası yeniden test, yüksekten çalışma için güvenli uygunluk kararının verilmesini sağlar.

Değerlendirme Sonucu (İşyeri Hekimi Onayı):
☐ Denge ve Vestibüler Fonksiyon Normal – Yüksekte Çalışmaya Uygun
☐ Hafif Azalma – Rehabilitasyon Sonrası Yeniden Değerlendirilmeli
☐ Patolojik Bulgular – Uzman Muayenesi ve Rehabilitasyon Gerekli

İmza / Kaşe: ……………………………………

Head Impulse Testi (HIT) ve Video Head Impulse Testi (vHIT), özellikle yüksekte çalışacak personelin denge ve refleks yeterliliğini objektif olarak değerlendiren temel araçlardır. Test, vestibüler sistemin fonksiyonunu, vestibülo-oküler refleks (VOR) yanıtını ve ani baş hareketleri sırasında göz stabilitesini ölçer.

Pozitif bulgular, örneğin düşük VOR gain veya sakkad göz hareketleri, vestibüler disfonksiyonun göstergesi olup; çalışanın yüksekten çalışma sırasında ani yön değişimlerinde dengesizlik veya düşme riski taşıyabileceğini işaret eder. Bu nedenle test, yalnızca sayısal veri toplamak için değil, aynı zamanda çalışanın iş güvenliği açısından fizyolojik uygunluğunu değerlendirmek için kritik bir araçtır.

Testin yorumlanması, aşağıdaki noktaları kapsamalıdır:

VOR Gain Analizi: Gain değerleri ≥0.8 normal, 0.6–0.8 hafif azalma, <0.6 ciddi disfonksiyon olarak değerlendirilir.
Sakkad Göz Hareketleri: Sakkadların varlığı ve yönü, hangi kulaktaki veya hangi yarım daire kanalındaki fonksiyonun zayıf olduğunu gösterir.
Bütünsel Risk Değerlendirmesi: Test sonuçları tek başına karar vermek için yeterli değildir. Unterberger, Romberg ve tandem yürüyüş testleri gibi diğer denge değerlendirmeleri ile desteklenmelidir.
İş Güvenliği Kararı: Test bulgularına göre yüksekte çalışmaya uygunluk; normal bulguda uygun, hafif azalmada rehabilitasyon sonrası yeniden değerlendirme, patolojik bulguda uzman muayenesi ve vestibüler rehabilitasyon ile birlikte kararlaştırılmalıdır.

Sonuç olarak, HIT / vHIT testi yüksekten çalışma gibi vestibüler sistemin aktif ve hızlı tepki gerektirdiği görevlerde, proaktif bir risk azaltma ve iş güvenliği önlemi olarak kullanılmalıdır. Testin bulguları, çalışanların güvenliğini sağlamak ve olası kazaları önlemek için hem tıbbi hem de yönetsel karar mekanizmalarında temel bir referans oluşturur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️

#propriyosepsiyon #headimpulsetesti #yüksekteçalışma #tetkikosgb #kebat

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni31 Ekim 2025

31 Ekim 2025

Yüksekte Çalışanlarınıza Vestibüler – Propriyoseptif – Serebellar Fonksiyon Testlerini Yaptırdınız mı?

Yüksekte çalışma sadece beceri değil, denge, refleks ve koordinasyon gerektiren kritik bir görevdir. Çalışanlarınızın güvenliği, iş sürekliliği ve işyeri verimliliği için, bilimsel testlerle düzenli değerlendirme artık bir zorunluluk.

Firmamız, yüksekte çalışan personelinizi tam kapsamlı nöro-motor ve denge fonksiyonları açısından değerlendiriyor:

Vestibüler Sistem Testleri – İç kulak ve denge organı fonksiyonları
Propriyoseptif Sistem Testleri – Kas-eklem ve derin duyu geri bildirimi
Serebellar Fonksiyon Testleri – Koordinasyon ve ince motor kontrol

Sektöre Özel Uygulama Örnekleri:

Sektör	Test ve Uygulama Örneği
Enerji & Elektrik	Platform ve vinç operatörlerinin vestibüler denge testleri; yüksekte çalışma sırasında refleks kontrolü değerlendirme
İnşaat & Tesis Yönetimi	İskele ve çatı çalışanlarının pozisyon algısı testleri; propriyoseptif farkındalık ve koordinasyon ölçümü
Petrokimya & Endüstriyel Tesisler	Tank ve boru hatlarında çalışma yapan personelin serebellar ve ince motor kontrol testleri
Telekom & Haberleşme	Anten ve kule montaj ekiplerinin vestibüler ve proprioseptif kontrol eğitimi; düşme riskinin önlenmesi
Gemi & Liman İşletmeleri	Vinç operatörleri ve yüksekte bakım ekiplerinin aralıklı test ve eğitimleri ile güvenli çalışma periyod

Firmalara Sağlanan Katma Değerler:

Çalışanlarınızın denge ve refleks kapasitesi bilimsel verilerle belirlenir
Aralıklı test ve eğitimlerle çalışanlarınız kendi güvenliklerini sürekli izleyebilir
Düşme ve iş kazası riskleri minimize edilir
İş güvenliği standartlarınız uluslararası kriterlerle uyumlu hale gelir
Personel verimliliği ve motivasyonu artar

Neden Biz?

✅ Bilimsel ve Objektif Testler: Vestibüler, propriyoseptif ve serebellar fonksiyonlar ölçülür
✅ Sektöre Özel Yaklaşım: Enerji, inşaat, petrokimya, telekom ve gemi sektörüne uygun uygulama planları
✅ Kendi Kendine İzleme Eğitimi: Personel aralıklarla testleri kendileri de uygulayabilir
✅ İş Sağlığı Odaklı Raporlama: Test sonuçları, eğitim ve iyileştirme planlarıyla birlikte firmaya sunulur

“Yüksekte Çalışan Personelinizin Denge ve Güvenliği Bizimle Güvende!”

Güvenli Çalışma, Bilinçli Farkındalık, Önleyici Kontrol!

Çalışanlarınızı kazalardan korumak ve işyeri güvenliğinizi üst seviyeye taşımak için bizimle iletişime geçin.

📞 0 530 568 42 75 – Dr. Mustafa KEBAT – İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

🌐 www.tetkik.com.tr

Not: Web sitemizi incelerken site içi aramada ” Propriyosepsiyon” ”Yüksekte Çalışma” kelimeleri ile arama yaparsanız yüksekte çalışma ile ilgili çalışmalarımızı ve yazılarımızı görebilirsiniz.

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular31 Ekim 2025

29 Ekim 2025

Romberg Testinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Önemi

Tanım ve Amaç:
Romberg testi, bir çalışanın denge, postür kontrolü ve propriyosepsiyon yeteneğini ölçerek iş kazası riskini önceden değerlendirmek için kullanılan basit bir nörolojik testtir. İş sağlığı açısından önemlidir çünkü:

Yüksekte çalışma (inşaat, vinç operatörü, çatıcı) sırasında düşme riskini tahmin eder.
Hassas ekipman kullanımı gerektiren işlerde (kimya laboratuvarları, makine operatörlüğü) ani sallanma veya dengesizlik tehlikeli olabilir.
Güvenlik ile ilgili kritik işlerde (trafik, forklift, vinç operatörü) denge ve propriosepsiyon eksikliği iş kazasına yol açabilir.

Özellikle uygulanması gereken işler:

İnşaat işçiliği (yüksekte çalışacak olanlar)
Vinç ve forklift operatörleri
Platform, iskele veya çatıda çalışanlar
Lojistik ve depo operasyonları (yük taşıma, merdiven kullanımı)
Laboratuvar ve kimya sektörü çalışanları
Askeri veya güvenlik görevleri (denge ve koordinasyon kritik)

İş Sağlığı Açısından Değerlendirme:

Göz açık vs kapalı durumu ile yapılan test, denge kaybını, düşme riskini ve proprioseptif eksikliği ortaya koyar.
Pozitif Romberg veya belirgin sallanma, yüksekte çalışma veya hassas operasyonlarda çalışmayı kısıtlayabilir.

Romberg Testi Sonuçlarına Göre İşe Uygunluk Tablosu

Romberg Testi Sonucu	Sallanma / Denge Bulgusu	İş Riski Türü	İşe Uygunluk	Açıklama / Öneri
Negatif / Normal	Gözler kapalı iken hafif sallanma (<5°)	Yüksekte çalışma, hassas ekipman kullanımı	✅ Uygun	Denge yeterli, güvenlik riski düşük
Hafif Bozukluk	Gözler kapalı iken orta sallanma (5–15°)	Yüksekte çalışma, vinç/forklift kullanımı	⚠️ Dikkatli / kısıtlı	Hafif denge sorunu; ek güvenlik önlemleri (emniyet kemeri, gözetim) gerekli
Orta Bozukluk	Gözler kapalı iken belirgin sallanma (>15°)	Tüm yüksekte çalışma, hassas makineler	❌ Çalışamaz	Düşme riski yüksek; iş değişikliği veya rehabilitasyon önerilir
Ağır / Düşme Riski	Gözler kapalı iken stabil olamama, düşme riski	Tüm riskli işler	❌ Çalışamaz	Yüksek kaza riski; medikal değerlendirme ve denge rehabilitasyonu gereki

Özet:

Romberg testi, yüksekte çalışacak ve dengeye bağlı işlerde çalışanların güvenliği için kritik bir tarama aracıdır.
İşe alım öncesi veya periyodik sağlık muayenelerinde uygulanabilir.
Pozitif Romberg veya orta/ağır bozukluk durumunda, çalışanlar yüksekte, hareketli platform veya hassas operasyon işlerinden uzaklaştırılmalıdır.

Romberg testi sonuçlarına göre iş sağlığı ve güvenliği değerlendirme formu aşağıda inceleyebilirsiniz. Bu form, çalışanların teste göre işe uygunluğunu doğrudan işaretleyebileceğiniz pratik bir araçtır.

Romberg Testi – İş Sağlığı ve Güvenliği Değerlendirme Formu

Çalışan Adı / ID: ___________________
Tarih: ___________________
Değerlendiren Uzman: ___________________

1. Test Koşulları

Ayakta durma pozisyonu: ☐ Ayaklar bitişik ☐ Hafif açık
Kollar: ☐ Yanlarda ☐ Önde
Test: ☐ Gözler Açık ☐ Gözler Kapalı

2. Romberg Testi Bulguları ve Skorlama

Parametre	Gözler Açık	Gözler Kapalı	Sallanma / Denge Skoru	Risk Değerlendirmesi	İşe Uygunluk	Notlar / Öneriler
Ayakta Durma	☐ Stabil ☐ Hafif ☐ Orta ☐ Belirgin	☐ Stabil ☐ Hafif ☐ Orta ☐ Belirgin ☐ Düşme Riski	☐ 0 ☐ 1 ☐ 2 ☐ 3 ☐ 4	☐ Düşük ☐ Orta ☐ Yüksek ☐ Çok Yüksek	☐ Uygun ☐ Dikkatli / Kısıtlı ☐ Çalışamaz	___________________________
Tandem Durma / Yürüme	☐ Stabil ☐ Hafif sallanma ☐ Orta ☐ Belirgin ☐ Düşme Riski	☐ Stabil ☐ Hafif sallanma ☐ Orta ☐ Belirgin ☐ Düşme Riski	☐ 0 ☐ 1 ☐ 2 ☐ 3 ☐ 4	☐ Düşük ☐ Orta ☐ Yüksek ☐ Çok Yüksek	☐ Uygun ☐ Dikkatli / Kısıtlı ☐ Çalışamaz	___________________________

3. İş Türüne Göre Uygunluk Yönergesi

Denge Skoru / Risk	Örnek İşler	İşe Uygunluk	Açıklama / Öneri
0 – Negatif / Düşük Risk	İnşaat yüksekte çalışma, vinç/forklift, laboratuvar	✅ Uygun	Denge yeterli, güvenlik riski düşük
1 – Hafif Bozukluk / Orta Risk	Yüksekte çalışma, hassas makine operatörü	⚠️ Dikkatli / Kısıtlı	Ek güvenlik önlemleri (emniyet kemeri, gözetim) uygulanmalı
2 – Orta Bozukluk / Yüksek Risk	Tüm yüksekte işler, hassas ekipman	❌ Çalışamaz	Düşme riski yüksek; iş değişikliği veya rehabilitasyon gerek
3–4 – Ağır / Çok Yüksek Risk	Tüm kritik işler	❌ Çalışamaz	Medikal değerlendirme ve denge rehabilitasyonu zorunlu

4. Genel Değerlendirme ve Öneriler

Romberg Test Skoru: ______ / 4
Risk Derecesi: ☐ Düşük ☐ Orta ☐ Yüksek ☐ Çok Yüksek
Önerilen İşler / Kısıtlamalar: ___________________________
Rehabilitasyon / Fizik Tedavi Önerisi: ___________________________

💡 Kullanım Notları:

Form, işe alım öncesi veya periyodik sağlık muayenelerinde kullanılabilir.
Orta ve yüksek risk skorları, yüksekte çalışma veya hassas operasyon işlerinde çalışmayı sınırlar.
Form, çalışan gözlem notları, rehabilitasyon süreci ve işe uygunluk kararını tek noktada toplar.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni29 Ekim 2025