18 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-03: Yangın ve Patlama Tehlikesi Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk beş) yazıdan oluşan serinin beşincisinde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Yangın ve Patlama Tehlikesi Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan gibi yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolandığı tanklar, özellikle endüstriyel tesislerde yüksek güvenlik önlemleri gerektiren kritik birimlerdir.

Bu tür tesislerde yangın ve patlama tehlikesi, yalnızca depolama alanının kendisini değil, aynı zamanda çevresindeki insanları, ekipmanları ve çevreyi de ciddi şekilde tehdit etmektedir.

Pentan tankları, uçucu özellikleri nedeniyle, açık hava koşulları, elektriksel kıvılcımlar, statik elektrik birikimi, yanıcı gazlar gibi dış etmenler tarafından tetiklenen yangın veya patlama riskine açıktır.

Yangın ve Patlama Tehlikesi Olay Ağacı Analizi, yangın ve patlama tehlikesinin gelişim süreçlerini incelemeye ve tankın çeşitli durumlarıyla ilişkili olan tüm potansiyel yangın ve patlama senaryolarını ortaya koymaya çalışılmıştır. Her zamanki gibi sizlerin görüş ve önerilerini eklemekten, bu sayede daha yararlı bir paylaşım olmasından mutluluk duyacağım.

Dolum, boşaltım, bakım ve temizlik işlemleri gibi tank operasyonları sırasında, patlama noktasına yaklaşan olaylar için uygun müdahale stratejilerini belirlemek ve bu tehlikelerin en aza indirilmesine yönelik önlemleri planlamak oldukça önemlidir. Ayrıca, yangın güvenlik sistemlerinin etkinliği, erken uyarı mekanizmalarının güvenilirliği ve acil durum protokollerinin hayati rol oynadığı bilinen ve ihmal edilmemesi gereken gerçeklerdir.

🔺 HZ-03 – Yangın ve Patlama tehlikesi için Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Yangın ve Patlama

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Yangın ve patlama başlatan bir durum (örneğin, sızıntı, ateşleme kaynağı, aşırı basınç vb.).

🔸 1. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılandı mı?

Evet:
- Sızıntı hemen tespit edildi ve müdahale başladı.
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Hızlı müdahale yapıldı mı?
  - Evet:
    - Sızıntı kontrol altına alındı.
    - Yangın oluşum riski minimize edildi.
      ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, hızlı müdahale ile yangın riski engellenmiştir.
  - Hayır:
    - Sızıntı büyür.
    - 3. Kontrol Noktası: Havalandırma yeterli mi?
      - Evet:
        
        Havalandırma sağlanır, buhar birikimi önlenir.
        
        Yangın riski düşük, ancak zehirli gazlar atmosfere yayılabilir.
        ⚠️ Sonuç: Buhar birikimi engellenir, ancak çevresel kirlenme riski devam eder.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, çevresel etkiler olabilir.
      - Hayır:
        
        Havalandırma yetersizdir.
        
        Buhar birikimi başlar ve ortamda patlayıcı atmosfer oluşur.
        
        🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağı ile yangın ve patlama meydana gelir.
        ❌ Sonuç: Yangın ve patlama oluşur, ciddi zarar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, yangın ve patlama riski büyük.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yok.
        
        Buhar birikimi olsa da, patlama riski engellenir.
        ⚠️ Sonuç: Patlayıcı ortam oluşur, ancak ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, ancak ateşleme kaynağı olmadığı için patlama olmayacaktır.
Hayır:
- Sızıntı tespit edilmez ve durum daha da kötüleşir.
- 🔸 5. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
  - Evet:
    - Ateşleme kaynağı ile yangın/patlama meydana gelir.
      ❌ Sonuç: Yangın ve patlama meydana gelir, büyük zarar.
    - Risk Değerlendirmesi: Yüksek, yangın ve patlama riski büyük.
  - Hayır:
    - Ateşleme kaynağı yoktur.
    - Yangın riski olmasa da, sızıntı çevresel zararlara yol açabilir.
      ⚠️ Sonuç: Yangın riski olmasa da, çevresel kirlilik devam eder.
    - Risk Değerlendirmesi: Orta, ancak ateşleme kaynağı yoksa patlama olasılığı yoktur.

🔸 2. Kontrol Noktası: Basınç Artışı veya Sistem Aşırı Isınması Oluştu mu?

Evet:
- Basınç artışı veya aşırı ısınma durumu oluşmuştur.
- 🔸 3. Kontrol Noktası: Güvenlik Valfi çalıştı mı?
  - Evet:
    - Güvenlik valfi devreye girer ve basıncı kontrol eder.
    - Yangın ve patlama riski engellenir.
      ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, güvenlik sistemleri aktif.
  - Hayır:
    - Güvenlik valfi çalışmaz ve basınç yükselir.
    - Tank aşırı ısınır vepatlama riski oluşur.
      🔸 4. Kontrol Noktası: Patlama oluştu mu?
      - Evet:
        
        Tank patlar, yangın oluşur.
        ❌ Sonuç: Patlama ve yangın büyük zarara yol açar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, patlama ve yangın büyük risk taşır.
      - Hayır:
        
        Patlama oluşmaz, ancak yangın riski devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Patlama olmamakla birlikte, yangın devam edebilir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, yangın riski devam eder.
Hayır:
- Basınç artışı veya aşırı ısınma oluşmaz.
- Durum stabil kalır.
  ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük, basınç normal seviyelerde.

🔸 3. Kontrol Noktası: Yangın veya Patlama Öncesi Müdahale Yapıldı mı?

Evet:
- Yangın ve patlama öncesi müdahale yapılır ve tehlike önlenir.
  ✅ Sonuç: Yangın ve patlama riski ortadan kaldırılır.
- Risk Değerlendirmesi: Düşük, doğru müdahalelerle risk engellenmiştir.
Hayır:
- Müdahale yapılmaz ve yangın/patlama meydana gelir.
  ❌ Sonuç: Yangın/patlama büyük hasara yol açar.
- Risk Değerlendirmesi: Yüksek, yangın ve patlama büyük risk taşır.

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Sızıntı tespit edildi, hızlı müdahale yapıldı	Düşük
2	Sızıntı tespit edilmedi, havalandırma yeterli	Orta
3	Sızıntı tespit edilmedi, havalandırma yetersiz	Yüksek
4	Basınç artışı tespit edildi, güvenlik valfi çalıştı	Düşük
5	Basınç artışı tespit edildi, güvenlik valfi çalışmadı	Yüksek
6	Yangın/patlama öncesi müdahale yapıldı	Düşük
7	Yangın/patlama öncesi müdahale yapılmadı	Yüksek

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Yangın ve patlama tehlikesi, yalnızca fiziksel altyapının değil, aynı zamanda operasyonel prosedürlerin de dikkatle yönetilmesi gereken bir risk faktörüdür. Pentan tanklarında gerçekleşebilecek bir yangın veya patlama, çok hızlı bir şekilde kontrolden çıkabilir ve felakete dönüşebilir. Bu olay ağacı analizi, söz konusu tehlikenin önlenmesi için bir dizi risk faktörünü detaylandırarak, tank operatörlerinin ve güvenlik ekiplerinin etkin müdahale kabiliyetini artırmayı hedeflemektedir.

Analiz sonucunda, yangın güvenliği önlemleri sadece yangın söndürme sistemlerinin varlığıyla değil, aynı zamanda yangın algılama sistemlerinin etkinliği, açık hava koşullarının kontrolü, personel eğitimi ve acil durum müdahale planlarının doğruluğu ile doğrudan ilişkilidir. Bu sistemlerin kesintisiz ve uyumlu çalışması, yangın ve patlama risklerini minimize etmenin ve potansiyel felaketleri önlemenin anahtarıdır.

Sonuç olarak, yangın ve patlama riski, sadece operasyonel süreçlerin dikkatle izlenmesi değil, aynı zamanda teknolojik altyapının güçlendirilmesi ve personelinin bilinçlendirilmesiyle etkin bir şekilde yönetilebilecek bir tehdittir. Bu olay ağacı analizi, güvenlik stratejilerini geliştirme ve sistematik iyileştirmeler yapma yolunda önemli bir rehber sunmaktadır.

Yangın Eğitimi ve Tatbikatı Hizmeti

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği18 Mayıs 2025

18 Mayıs 2025

Ağrı Kesicilerin İş Sağlığı ve Güvenliğini Tehdit Ettiğini Biliyor musunuz?

İşyeri hekimi olarak çok fazla talep edilen – çalışanlar tarafından reçetelenmesinin en çok istenen ilaç grubu ağrı kesiciler (analjezikler).

Genele baktığımızda ağrı kesiciler (analjezikler), iş yaşamında en sık başvurulan farmakolojik ajanlardandır. Özellikle ağır fiziksel eforun gerektiği, tekrar eden hareketlerin görüldüğü ve ergonomik açıdan zorlayıcı koşullarda çalışan bireylerde, bu ilaçlar günlük yaşamın bir parçası haline gelebilmektedir. Lakin çalışanların bilinçsiz ya da sürekli şekilde ağrı kesici kullanması, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) açısından çok sayıda doğrudan ve dolaylı risk yaratmaktadır.

Bu yazıda yer alan bilgilerle sizlere ağrı kesicilerin çalışanların,

Performansına olan etkisini,
İşe devamlılıklarına olan etkisini,
İş kazası ihtimaline etkilerini,
İş Sağlığı ve Güvenliği sisteminin genel işleyişi üzerindeki etkilerini

Sunacağım..

💊 💊 💊

1. İş Performansı Üzerine Etkileri

1.1. Fiziksel Performans Üzerindeki Maskelenmiş Etki

Parasetamol, ibuprofen ve diklofenak gibi yaygın ağrı kesiciler, ağrıyı geçici olarak maskeleyerek çalışanın işine devam etmesini sağlar. Bu durum kısa vadede olumlu gibi görünse de, uzun vadede ciddi sorunlara yol açar:

Kas-iskelet sistemi bozuklukları ilerleyebilir çünkü kişi ağrıyı hissetmeden iş yükünü sürdürür.
Zorlanma kaynaklı mikrotravmalar, hissedilmediği için önemsenmez ve kronikleşir.
Ağrıyı baskılamak, aslında vücudun “dur, dinlen” sinyalini yok saymak anlamına gelir.

Bu bağlamda ağrı kesiciler, çalışanın aşırı eforla çalışmasına neden olarak performansın kalitesini değil, sadece süresini artırır. Uzun vadede bu durum iş gücü kaybı, sağlık harcamalarının artması ve üretim kalitesinde düşüşe neden olur.

💊 💊 💊

1.2. Psikomotor Performans ve Dikkat

Tramadol, kodein gibi opioid sınıfı ağrı kesiciler ve bazı kas gevşeticiler (Parafon, Muscoflex gibi kombinasyonlar) uyuklama, sersemlik, konsantrasyon kaybı, yavaş refleksler gibi etkiler yaratabilir.

Bu durum özellikle:

Hassas makine kullanımı
Yüksekte çalışma
Vinç ve forklift kullanımı
Elektrik işleri

gibi dikkat ve reaksiyon süresi gerektiren görevlerde iş kazası riskini ciddi ölçüde artırır. Bu ilaçları kullanan bireyler farkında olmadan çevresel tehlikelere karşı daha savunmasız hale gelir.

💊 💊 💊

2. İşe Devamlılık (Devamsızlık – Presenteizm – Absenteizm)

2.1. Presenteizm (Hasta halde çalışmaya devam)

Ağrı kesicilerin sürekli kullanımı, çalışanın hasta olmasına rağmen işine devam etmesine neden olabilir (presenteizm).

Bu durum:

İş kalitesinde düşüş
Hatalı üretim
İş kazası riski
Uzun vadeli performans kaybı

gibi olumsuzluklara yol açar. Ağrı hissetmeyen çalışan, aslında taşıyamayacağı bir yükü taşımaya çalışır. Bu da ileride daha ciddi sağlık sorunlarını tetikler.

💊 💊 💊

2.2. Absenteizm (İşe Gelememe)

Ağrı kesicilerin yan etkilerinden dolayı gelişen mide rahatsızlıkları, baş dönmesi, karaciğer ve böbrek sorunları gibi problemler, çalışanın işe devamını engelleyebilir. Bu da absenteizmi, yani işe gelememe oranlarını artırır.

Özellikle:

Diklofenak ve ibuprofen gibi NSAİİ’ler → mide kanaması ve ülser
Tramadol → mide bulantısı, baş dönmesi
Parasetamol → karaciğer toksisitesi (yüksek dozlarda)

devamsızlık nedenlerinin başında yer alabilir.

💊 💊 💊

3. İş Kazası İhtimali

3.1. Refleks ve Reaksiyon Süresinde Bozulma

Tramadol ve kodein gibi ağrı kesiciler, motor koordinasyonu zayıflatarak çalışanların çevresel uyarılara zamanında tepki vermesini engeller.

Bu durum:

Vinç operatörlerinde yanlış manevra
Yüksekte çalışanlarda denge kaybı
Hareketli hatlarda el-yüz kazaları

gibi iş kazalarına davetiye çıkarır.

💊 💊 💊

3.2. Bireysel Sorumluluk ve Yanıltıcı Güven

Ağrı kesici kullanan çalışan, kendini olduğundan sağlıklı hissedebilir. Bu da yanıltıcı bir özgüven oluşturur. Özellikle kas-iskelet sistemine binen yük artar, kişi zorlanmaya devam eder ve bu da ani incinmeler, düşmeler, lif yırtıkları ile sonuçlanır.

💊 💊 💊

3.3. Kaza Zincirinde Dolaylı Etki

Ağrı kesici kullanan bir çalışanın:

Dikkatsizlikle yaptığı bir hata,
Geç algıladığı bir ses/uyarı,
Yavaşladığı bir refleks,

bir başka çalışanın da güvenliğini tehlikeye atabilir. Yani bu tür ilaçlar bireysel değil, kolektif güvenlik üzerinde de risk oluşturur.

💊 💊 💊

4. İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemine Etkileri

4.1. Sağlık Gözlem Süreçlerinin Karmaşıklaşması

Ağrı kesici kullanan çalışanlarda semptomlar baskılandığı için işyeri hekiminin gerçek durumu değerlendirmesi zorlaşır.

Bu da:

Yanıltıcı muayene sonuçları
Gerçek meslek hastalıklarının gizlenmesi
Erken müdahale fırsatlarının kaçırılması

gibi sonuçlara yol açar.

💊 💊 💊

4.2. Risk Değerlendirme Sonuçlarının Sapması

Süreğen ağrısı olan ancak ilaçla bunu baskılayan çalışanlar, risk analizlerinde “sağlıklı” olarak görünebilir. Bu da:

Risklerin olduğundan düşük değerlendirilmesine
Önlem düzeyinin yanlış belirlenmesine
KKD ve dinlenme sürelerinin yetersiz tasarlanmasına

neden olur.

💊 💊 💊

4.3. İşveren Sorumluluğu ve Hukuki Risk

İşveren, çalışanların ağrı kesici bağımlılığına kayıtsız kalırsa, özellikle iş kazalarında kusurlu bulunabilir. “İlaç etkisinde çalıştırmak”, yasal anlamda işverenin önlem alma sorumluluğuna ters düşer. Dolayısıyla sürekli ilaç kullanımının:

Takip edilmesi
Belgelendirilmesi
Kısıtlanması

işverenin yasal yükümlülükleri arasındadır.

Genel bilgilendirme – değerlendirme sonrası 5X5 matriks ile ağrı her gün en az bir tane ağrı kesici kullanan çalışan örneği üzerinden hazırladığım risk analizini sizlere sunarken katkılarınız ile zaman içerisinde daha da geliştireceğimizden eminim.

💊 💊 💊

Ağrı Kesici Türleri ile Çalışanlar İçin Risk Analizi Tablosu

Ağrı Kesici Etken Madde/ Grup	Tehlike Kaynağı (Risk Etkeni)	Maruz Kalma Olasılığı	Şiddet (Etkilenme Düzeyi)	Risk Puanı (Olasılık × Şiddet)	Risk Seviyesi	Kontrol Önlemleri
Parasetamol	Karaciğer hasarı (özellikle alkolle birlikte), doz aşımı riski	4 Yüksek	4 Yüksek	16	🔴 Çok Yüksek	– Bilgilendirme ve karaciğer fonksiyon takibi- Alternatif ağrı yönetimi yöntemlerinin önerilmesi
İbuprofen	Mide kanaması, böbrek hasarı, tansiyon artışı	3 Orta)	4 Yüksek	12	🔴 Yüksek	– Yemekle birlikte alınması gerektiği eğitimi- Sürekli kullanımın engellenmesi için rehberlik
Diklofenak	Kalp-damar sistemi üzerinde yük, mide ülseri riski	3 Orta	4 Yüksek	12	🔴 Yüksek	– Doktor kontrolü dışında sürekli kullanımı yasaklamak- İş hekimi danışmanlığı ile reçete takibi
Naproksen	Mide irritasyonu, böbrek yükü, baş dönmesi	2 Düşük	3 Orta	6	🟠 Orta	– Günlük dozun aşılmaması gerektiği vurgulanmalı- Reçetesiz alınmaması için bilgilendirme afişleri
Ketoprofen	Fotosensitivite (güneşe karşı hassasiyet), mide rahatsızlıkları	2 Düşük	3 Orta	6	🟠 Orta	– Açık alanda çalışanlar için özel uyarı- Cilt temasına yönelik KKD önlemleri
Meloksikam	Uzun süreli kullanımda böbrek yetmezliği	2 Düşük	3 Orta	6	🟠 Orta	– Kronik kullanım kontrolü- İş hekimi tarafından izlenmeli
Etodolak	Mide ve bağırsak sistemi üzerinde toksisite	2 Düşük	2 (Düşük)	4	🟢 Düşük	– Alternatif olarak daha az yan etkili ağrı kesicilere yönlendirme
Tramadol	Bağımlılık, sersemlik, düşme riski	2 Düşük	5 Çok Yüksek	10	🟠 Orta	– Operatör ve vinç kullanıcılarda kullanımı yasaklamak- Psikomotor test ve gözlem yapılmalı
Kodein	Uyuklama, dikkat dağınıklığı, bağımlılık riski	2 Düşük	5 Çok Yüksek	10	🟠 Orta	– Kodein içeren ilaç kullanan personel ağır işlerde görevlendirilmemeli
Kas gevşetici + ağrı kesici kombinasyonu	Reaksiyon zamanında gecikme, motor koordinasyon azalması	3 Orta	3 Orta	9	🟠 Orta	– Makine, yüksekte çalışma gibi alanlarda görev sınırlaması
Metamizol	Alerjik reaksiyon, anafilaktik şok riski (nadir ama ciddi)	1 Çok Düşük	5 Çok Yüksek	5	🟢 Düşük	– Bilinen alerjisi olanlar için fişleme yapılmalı
Asetilsalisilik asit	Kanama riski, mide problemleri	2 Düşük	3 Orta	6	🟠 Orta	– Fiziksel travma riski yüksek işlerde alınmadan çalışılmamalı

Bütün bu bilgiler sonrasında elde dilen verilerin doğru değerlendirilmesi ve olası sorunları önleyici uygulamalar yapılmalıdır.

Stratejik Önerilerde sizlere uygulama için çözüm önerileri veriyorum.

Muhakkak ki öncelikle firma yöneticilerinin ortak felsefede olmalarının yanı sıra özellikle bu konuda görüş birliğinde olmaları çok önemlidir.

Çünkü yaşadığımız günlerde ilaçların özellikle de ağrı kesicilerin suistimali – umarsız kullanımı vb gibi pek çok sebeple çalışanların duyarsız yaklaşımı, tepkili olmaları gibi sorunlarla karşılaşma ihtimali çok yüksektir.

Bu zorlu süreç iyi örnekler, düzenli eğitimler vb gibi iyi niyetli yaklaşımlarla başarı ile sonuçlanacağına eminim.

Saygılarımla…

Stratejik Öneriler

Alan	Uygulama
İşyeri Hekimi Sistemi	Ağrı kesici kullanımı düzenli olarak sorgulanmalı.
Eğitim ve Bilinçlendirme	İşçiye ağrı kesicinin “çözüm değil geçici bastırma” olduğu anlatılmalı.
Ergonomi ve İş Tasarımı	Ağrıyı önleyici müdahaleler (dinlenme alanı, uygun pozisyonlar) geliştirilmelidir.
Rehberlik Sistemi	Kronik ağrısı olan çalışanlar için fizyoterapist veya psikolojik destek sunulmalı.
İlaç Politikası	Reçetesiz ve sürekli kullanım yasaklanmalı, kayıt altına alınmalıdır.

SONUÇ

Ağrı kesiciler, işyerinde ciddi fiziksel rahatsızlıkların ve yetersiz ergonomik koşulların bir sonucu olarak yaygınlaşır. Lakin bu ilaçların bilinçsiz veya sürekli kullanımı, sadece bireysel sağlık sorunlarına değil, iş kazalarına, üretim düşüklüğüne, hukuki sorumluluklara ve İSG sisteminde çöküşe neden olabilir.

Bu nedenle, ağrı kesici kullanımı sadece tıbbi değil aynı zamanda stratejik bir İSG yönetim meselesi olarak ele alınmalı, bireysel ihtiyaçlardan çok sistematik koruma anlayışı ile yönetilmelidir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İlaç kullanımı: Daha Fazla Bilgi Edinin – Reçetesiz satılan ağrı kesicilerin güvenli kullanımı https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK361006/

⭐️⭐️ Ağrı ve Ağrı Kesici İlaçların Kan Basıncına Etkileri https://link.springer.com/article/10.1007/s11906-022-01205-5

⭐️⭐️ Aspirinin ağrı kesici olarak kullanılmasının yan etkileri https://www.nhs.uk/medicines/aspirin-for-pain-relief/side-effects-of-aspirin-for-pain-relief/

⭐️⭐️ İbuprofen https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK542299/

⭐️⭐️ Deksketoprofen ve diğer ağrı kesici ilaçların karşılaştırılması (2018’den 2021’e kadar inceleme) https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0753332222002074

⭐️⭐️ Opioid komplikasyonları ve yan etkileri https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18443635/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni18 Mayıs 2025

18 Mayıs 2025

Aile İçi Sorunların Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyumuna Etkisi

İş sağlığı ve güvenliği (İSG), çalışanların fiziksel ve psikolojik bütünlüğünü korumayı amaçlayan bir disiplindir. Ancak, çalışanların iş yerindeki davranışları sadece iş ortamıyla sınırlı değildir; aile yaşamındaki sorunlar da iş performansını ve güvenlik davranışlarını etkileyebilir.

Aile İçi Sorunlar ve Psikososyal Risk Etkenleri

Aile içi sorunlar, özellikle karı-koca arasındaki anlaşmazlıklar; bireyin ruhsal, zihinsel ve duygusal dengesini doğrudan etkileyen temel psikososyal risk faktörleri arasında yer alır.

Modern iş sağlığı ve güvenliği anlayışı, çalışanların yalnızca fiziksel güvenliğini değil aynı zamanda ruhsal bütünlüğünü de koruma altına almayı amaçlar.

Aile içi tartışmalar, boşanma süreçleri, geçimsizlik, ekonomik baskılar ve iletişim sorunları; bireyde stres, kaygı, depresyon ve dikkat eksikliğine neden olabilir.

Bilimsel araştırmalara göre, aile içi huzursuzluk yaşayan çalışanların stres hormonları olan kortizol düzeylerinde belirgin bir artış gözlenmiştir. Bu da çalışanların iş yerindeki dikkat, reaksiyon süresi ve karar verme becerilerini doğrudan olumsuz etkileyerek iş kazası riskini artırır.

Örneğin, 2021 yılında yayınlanan bir çalışma (Çalışma Psikolojisi Dergisi, Cilt 45) aile içi problemler yaşayan bireylerde %34 oranında daha fazla iş kazası bildirimi olduğunu ortaya koymuştur.

Erkek Çalışanlar Üzerindeki Etkiler

Toplumsal rollerin erkeklere yüklediği “ailenin geçimini sağlama” beklentisi, aile içi sorunlar karşısında erkeklerin daha fazla stres yaşamasına neden olabilir. Bu durum, iş yerinde daha saldırgan davranışlara, öfke kontrol bozukluklarına ve iş arkadaşlarıyla iletişim sorunlarına yol açar. İş güvenliği açısından bu, riskli ekipman kullanımı sırasında dikkatsizlik veya kural dışı davranışlar gibi tehlikeli durumları doğurabilir.

Ayrıca erkek çalışanlar, duygusal problemlerini açıkça ifade etme veya destek arama konusunda daha çekingen olabilirler. Bu da psikososyal destek mekanizmalarının devre dışı kalmasına yol açar. İş kazalarının çoğu zaman “kişisel hata” olarak görülmesinin altında yatan nedenlerden biri de budur: Oysa hata, çoğu zaman bastırılmış stresin dışavurumudur.

Kadın Çalışanlar Üzerindeki Etkiler

Kadın çalışanlar, aile içi sorunlardan etkilendiklerinde hem işyerinde hem de evde “çifte yük” altına girerler. Özellikle çocuk bakımı, yaşlı bakımı gibi ek sorumluluklar, zihinsel yorgunluğu artırır. Kadınların daha fazla tükenmişlik ve depresyon belirtisi gösterdiği çalışmalarla ortaya konmuştur (Sağlık Psikolojisi Araştırmaları, 2019). Bu durum, işe geç kalma, görev unutma, tehlike işaretlerini fark edememe gibi davranışlara yol açabilir.

Kadın çalışanlar, duygusal travmalar sonucunda fiziksel belirtiler de yaşayabilirler. Migren, mide problemleri, kas gerginlikleri gibi stres kaynaklı fizyolojik etkiler, iş sırasında dikkat dağınıklığına neden olabilir. Bu tür semptomlar çoğu zaman göz ardı edilir; ancak iş güvenliği açısından ciddi bir tehdit oluştururlar.

İş Kazası Riski Açısından Değerlendirme

Aile içi sorunların çalışan üzerindeki etkileri genellikle dolaylıdır; fakat sonuçları çok doğrudan ve dramatik olabilir.

Psikososyal yük altındaki çalışanlar:

Kişisel koruyucu donanımı takmayı unutabilir.
Talimatlara uymakta isteksiz davranabilir.
Yetersiz dikkat ve odaklanma nedeniyle makine kullanımı sırasında hata yapabilir.
Tehlikeli alanlarda bulunma riskini göz ardı edebilir.

İş Güvenliği uzmanları tarafından yürütülen sahada gözlem temelli çalışmalarda, kazaların yaklaşık %20’sinin “kişisel sorunlara bağlı dikkat eksikliği” ile ilişkilendirildiği görülmüştür. Bu oran, deprem ya da yangın gibi olağanüstü durumların neden olduğu kazalardan bile yüksektir.

İş Performansına Etkileri

Aile içi sorunlar yaşayan çalışanlar, iş yerinde performans düşüklüğü, verimsizlik, motivasyon eksikliği ve işe devamsızlık gibi belirtiler gösterebilirler. İşten sık izin alma, hasta raporu kullanımı, kısa süreli ayrılmalar; iş akışını bozmakta, iş bölümü ve üretim verimliliğini olumsuz etkilemektedir.

Bu durum, yalnızca bireysel değil ekip düzeyinde de verimsizliğe yol açar. Özellikle montaj, bakım, üretim gibi ekip çalışmasına dayalı işlerde bir kişinin düşük performansı zincirleme şekilde tüm hattı etkileyebilir. Sonuçta hem üretim süresi uzamakta hem de hata oranı artmaktadır.

İşyeri Ortamında Oluşabilecek Etkiler

Aile içi sıkıntıların iş yerine yansıması sadece bireyin performansıyla sınırlı kalmaz. Bu durum, iş arkadaşlarıyla ilişkilerde bozulmaya, ekip içi çatışmalara, mobbing şüphelerine ve hatta işyeri içi şiddete kadar varabilir.

Çalışma ortamında moral bozukluğu, olumsuz enerji ve iletişim sorunları, diğer çalışanları da dolaylı olarak etkiler. Bu nedenle İş Sağlığı ve Güvenliği profesyonelleri, sadece fiziksel değil aynı zamanda psikososyal ortamı da göz önünde bulundurmalıdır. Yasal mevzuatta yer alan “çalışanların ruhsal ve sosyal iyilik hali” hedefi, bu çerçevede değerlendirilmelidir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Politikaları Açısından Geliştirilebilecek Önlemler

Psikososyal Risk Değerlendirmesi
İşletmeler, yılda en az bir kez psikososyal risk değerlendirmesi yapmalı; çalışanların ailevi sorunları olup olmadığını anonim yöntemlerle öğrenebilecek anketler ve görüşme sistemleri kurmalıdır.
Kurumsal Destek Mekanizmaları
İşyerinde psikolog, rehberlik servisi ya da sosyal hizmet uzmanı istihdam edilerek bireysel destek sağlanmalıdır. Evlilik danışmanlığı, stres yönetimi ve öfke kontrolü gibi hizmetler sunulabilir.
Esnek Çalışma Saatleri ve İzin Politikaları
Ailevi sorun yaşayan çalışanlar için esnek saat uygulamaları, evden çalışma olanakları ya da kısa süreli özel izin politikaları geliştirilmelidir.
Eğitim Programları
“Aile ve İş Dengesini Koruma”, “İşyerinde Stresle Başa Çıkma” gibi başlıklarla periyodik eğitimler düzenlenmelidir.
Yöneticilere Farkındalık Eğitimi
Orta ve üst düzey yöneticilere, çalışan davranışlarındaki değişimlerin ardındaki psikososyal nedenleri ayırt edebilme ve destek olabilme becerisi kazandırılmalıdır.

Sonuç ve Öneriler

İş kazalarının, meslek hastalıklarının ve iş gücü kayıplarının önlenmesinde, ailevi sorunlar gibi “görünmeyen ama etkili” risk faktörlerinin değerlendirilmesi elzemdir.

Türkiye’deki İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu da (6331 sayılı kanun) kapsamlı bir risk değerlendirmesi yapılmasını ve çalışanların ruhsal durumlarının gözetilmesini şart koşmaktadır. Buna rağmen uygulamada psikososyal risklere gereken önem verilmemektedir.

İşletmelerin sadece teknik güvenlik tedbirlerine değil; çalışanlarının hayat kalitesine, aile ortamına, ruhsal dengelerine de yatırım yapması gerekmektedir. Çünkü sağlıklı bir çalışan, yalnızca kazaları önlemez; aynı zamanda verimli, motive ve işine sadık olur.

Aile içi huzur ile işyeri güvenliği arasındaki bağ, düşündüğümüzden çok daha kuvvetlidir. Bu nedenle iş sağlığı kültürü, sadece işyerinde değil, evde de başlamalıdır.

Daha Fazla

Genel, Makaleler18 Mayıs 2025

17 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-02 – Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk beş) yazıdan oluşan serinin dördüncüsünde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan tankları, endüstriyel tesislerde sıvı yakıtların güvenli bir şekilde depolanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Lakin, zaman içinde tankların mekanik yapıları çeşitli çevresel etmenler ve operasyonel stresler nedeniyle korozyon ve delinme gibi risklerle karşılaşabilir.

Özellikle korozyon, tankın metal yüzeylerinde zamanla zayıflamaya yol açarak yapısal bütünlüğünü tehlikeye sokar ve delinme riski oluşturur. Bu tür olaylar, tankın içindeki yanıcı maddelerin çevreye yayılmasına ve dolayısıyla büyük bir yangın veya patlama riskine yol açabilir.

Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı Analizi, tank delinmesi ve korozyon tehlikesine dair potansiyel riskleri inceleyerek, çeşitli sebeplerle meydana gelen bu tür hasarların nasıl gelişebileceğini, hangi senaryolarda risklerin arttığını ve nasıl önlenebileceğine dair detaylı bir değerlendirme sunmayı amaçlamıştır.

Kimyasal etkileşimler, dış etmenler (örneğin, hava koşulları) ve bakım yetersizlikleri gibi faktörlerin korozyon üzerindeki etkisi, bu tehlikenin önlenmesi adına kritik bir öneme sahiptir.

Analiz, tankın dayanıklılığını artırmak ve meydana gelebilecek delinme risklerini önceden tespit edebilmek için gerekli olan koruyucu önlemleri ve denetim süreçlerini vurgulamayı amaçlamaktadır

🔺 HZ-02 – Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Tank Delinmesi / Korozyon

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Tankın delinmesi veya korozyona uğraması nedeniyle pentan sızıntısı başlar.

🔸 1. Kontrol Noktası: Tankın Delinmesi/Korozyonunun Erken Tespiti Yapıldı mı?

Evet:
- Delinme/korozyon hızlı bir şekilde tespit edilmiştir.
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılama Sistemi Çalışıyor mu?
  - Evet:
    - Sistem sızıntıyı algılar, alarm verir.
    - Operatör bilgilendirilir, acil müdahale başlatılır.
    - Sızıntı durdurulmadan önce ciddi bir etki oluşmaz.
      ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum, risk düşük.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, sistemler çalışır durumda.
    - Olası Sonuçlar:
      - Sızıntı kontrollü bir şekilde durdurulur ve yangın veya patlama riski engellenir.
      - Çalışanların güvenliği sağlanır.
      - Çevresel kirlenme riski sınırlıdır.
  - Hayır:
    - Sızıntı algılaması yapılmaz, fark edilmez.
    - 3. Kontrol Noktası: Havalandırma Yeterli mi?
      - Evet:
        
        Havalandırma sağlanır, ortamda biriken buharın dışarı atılmasını sağlar.
        
        Buhar birikiminin patlayıcı ortam oluşturma riski düşük.
        
        🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağıyla birlikte buhar tutuşur ve yangın oluşur.
        ❌ Sonuç: Yangın ve potansiyel patlama riski artar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, patlama ve yangın riski büyük.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yok.
        
        Buhar birikimi olsa da patlama oluşmaz.
        ⚠️ Sonuç: Buhar birikimi devam eder, çevresel kirlilik ve zehirli gaz riski devam eder.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, ancak patlama riski yoktur.
      - Hayır:
        
        Havalandırma yetersizdir.
        
        Buhar birikimi başlar, patlayıcı ortam oluşur.
        
        🔸 5. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağı ile birlikte patlama ve yangın meydana gelir.
        ❌ Sonuç: Yangın ve patlama oluşur, büyük zarar.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, ciddi yangın ve patlama riski.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Patlayıcı atmosfer oluşmasına rağmen, ateşleme kaynağı yoktur.
        ⚠️ Sonuç: Patlayıcı ortam mevcut, ancak ateşleme kaynağı yoksa patlama olmaz.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, zamanla risk artabilir.

Hayır (Delinme/Korozyon Erken Tespiti Yapılmadı):
- 2. Kontrol Noktası: Çalışanlar sızıntıyı fark etti mi?
  - Evet:
    - Çalışanlar sızıntıyı fark eder.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Çalışanlar nasıl müdahale eder?
      - Hızlı müdahale (Doğru prosedür izlenir):
        
        Sızıntı hemen kontrol altına alınır.
        
        Yangın riski oluşmaz, ancak zehirli gaz riski devam eder.
        ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, hızla müdahale ile yangın riski önlenir.
      - Geç müdahale (Prosedür hataları veya eğitimsizlik):
        
        Sızıntı büyür ve havalandırma yetersizse patlayıcı ortam oluşur.
        
        🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağı ile yangın/patlama riski artar.
        ❌ Sonuç: Yangın/patlama oluşur.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yoksa, ortamda birikim devam eder.
        
        Risk: Patlayıcı atmosfer oluşur, ancak ateşleme kaynağı yok.
        ⚠️ Sonuç: Risk geçici olarak yüksek, ancak patlama meydana gelmez.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, ancak ateşleme kaynağı olmadığı için patlama olmaz.
  - Hayır:
    - Çalışanlar sızıntıyı fark etmez.
    - 3. Kontrol Noktası: Tank yapısal bütünlüğü sağlam mı?
      - Evet:
        
        Tankın yapısı sağlam kalır, ancak sızıntı devam eder.
        
        Buhar birikimi başlar, ancak çevresel kirlilik devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Sızıntı kontrol altına alınamayabilir, ancak yangın riski yoktur.
        
        Risk Değerlendirmesi: Orta, çevre kirliliği riski devam eder.
      - Hayır:
        
        Tank yapısal olarak zayıflar, delinme daha da büyür.
        
        Sızıntı hızla artar.
        
        Havalandırma yetersizse: Patlayıcı ortam oluşur.
        
        Ateşleme kaynağı varsa: Yangın/patlama riski artar.
        ❌ Sonuç: Yangın ve patlama riski büyür.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, ciddi yangın ve patlama riski söz konusu.

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Delinme/korozyon tespit edildi, müdahale edildi	Düşük
2	Erken tespit yok, ancak havalandırma yeterli	Orta
3	Havalandırma yetersiz, ateşleme kaynağı yok	Orta
4	Havalandırma yetersiz, ateşleme kaynağı var	Yüksek
5	Çalışanlar fark etti, hızlı müdahale yapıldı	Düşük
6	Çalışanlar fark etti, geç müdahale yapıldı	Yüksek
7	Çalışanlar fark etmedi, tank delinmesi/korozyon büyüdü	Yüksek

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Tank delinmesi ve korozyon riski, genellikle önceden fark edilmeyen ve zaman içinde hızla büyüyebilen tehlikelerdir.

Korozyonun tespit edilmemesi, tankın yapısal bütünlüğünü zayıflatabilir ve bu da yanıcı maddelerin sızıntı yapmasına ya da tankın tamamen delinmesine yol açabilir. Bu durum, hem çevre hem de insan sağlığı açısından büyük bir tehlike oluşturur. Ayrıca, bu tür durumlar çoğu zaman meydana gelen patlama, yangın sebebi ile can kaybı, yaralanma ve/veya ekonomik kayıplara yol açabilir.

Bu yazımızda yer alan Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı Analizi, korozyon riskini minimize etmek için etkin denetim, düzenli bakım ve malzeme kalitesinin arttırılması gibi önlemler alınması gerektiğini açıkça ortaya koymakta olduğunu düşünüyorum. Tabi ki sizlerden gelecek geri bilgiler, yaşanacak hadiseler – kazalardan elde edeceğimiz deneyimler ile zaman içerisinde daha da kapsamlı hale getirmek heedefimiz.

Tankların iç yüzeyleri, dış etmenler ve kimyasal maddelerden korunmalı, izleme teknolojileri ve erken uyarı sistemleri devreye sokulmalıdır. Ayrıca, operasyonel disiplinin artırılması ve personel eğitimlerinin güçlendirilmesi, bu tür risklerin önlenmesi için önemli adımlar olacaktır.

Sonuç olarak, tank delinmesi ve korozyon riskinin yönetilmesi, yalnızca teknik ve mühendislik önlemleriyle değil, aynı zamanda proaktif bakım programları ve sürekli izleme mekanizmaları ile desteklenmelidir.

Bu analiz, bu tür tehlikeleri erken aşamada tespit etmek ve bu tehlikelere karşı etkili stratejiler geliştirmek için başlangıç rehberi niteliğinde olmasını ümit ediyorum.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Korozyon Reaksiyonu https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/corrosion-reaction

⭐️⭐️ Farklı Metal Yüzeyler ve Aşındırıcı Ortamlar İçin Yeşil Korozyon İnhibitörleri Olarak Bitki Özleri: Bir İnceleme https://www.mdpi.com/2227-9717/8/8/942

⭐️⭐️ Sızıntı Tespit Sistemi https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/leak-detection-system

⭐️⭐️ Mikrobiyal Korozyon https://www.sciencedirect.com/topics/immunology-and-microbiology/microbial-corrosion

⭐️⭐️ CCUS’ta karbondioksit korozyonunun mekanizması ve korozyon önleyici tedbirleri: Bir inceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10758979/

⭐️⭐️ Boru hattı sızıntı tespit yöntemlerinin incelenmesi ve analizi https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2667143322000464

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği17 Mayıs 2025

17 Mayıs 2025

Alkali Su Mucize mi?

Alkali Su Nedir?

Alkali su, pH seviyesi 7.0’ın üzerinde olan su olarak tanımlanır. Normal içme suyu genellikle nötr pH (yaklaşık 7.0) seviyesindedir.

Alkali suların pH değeri ise genellikle 8.0 ile 9.5 arasında değişir. Bu su türü doğal kaynaklardan elde edilebildiği gibi, elektroliz veya filtreleme işlemleri ile de yapay olarak üretilebilmektedir.

Son yıllarda alkali su, “vücudu alkalize ettiği”, “kanseri önlediği”, “yaşlanmayı geciktirdiği” ve “metabolizmayı hızlandırdığı” gibi iddialar ile popülerlik kazanmıştır.

Peki bu iddialar ne kadar doğrudur?

Alkali su gerçekten mucizevi bir içecek midir, yoksa pazarlama etkisiyle abartılan bir ürün müdür?

Alkali Su ve pH Dengesi – Vücudu Alkali Hale Getirir mi?

İlk ve en yaygın iddia, alkali suyun vücut pH’ını dengelediği ve asidik ortamı alkalize ederek hastalıkları önlediğidir.

Bilim Ne Diyor?

Vücut pH dengesi, son derece karmaşık ve sıkı kontrol edilen bir sistemdir. Kanın pH değeri yaklaşık 7.35 – 7.45 aralığında sabit tutulur. Bu denge, başta böbrekler ve akciğerler olmak üzere birçok sistem tarafından yönetilir.

Ağız yoluyla alınan alkali su, mideye ulaştığında, midede bulunan güçlü hidroklorik asit (HCl) ile karşılaşır ve nötralize olur. Bu durum, alkali suyun sistemik pH üzerinde belirgin bir etkisinin olmadığını gösterir.

Harvard Medical School ve Mayo Clinic gibi tıp dünyasının öncü kuruluşları, alkali suyun sistemik pH üzerinde kalıcı ve anlamlı bir değişiklik yaratamayacağını belirtmektedir.

✅ Sonuç: Alkali suyun vücut pH’ını değiştirdiği iddiası, fizyolojik olarak mümkün değildir. Vücut bu dengeyi kendisi sağlar.

Alkali Su ve Kanser: Kanseri Önler mi?

Alkali su savunucuları, kanser hücrelerinin asidik ortamda geliştiğini ve bu nedenle vücudun alkalize edilmesinin kanseri önleyeceğini ileri sürer.

Bilim Ne Diyor?

Kanser hücrelerinin asidik ortamda çoğaldığı doğrudur, ancak bu asidik ortam tümör hücrelerinin metabolizmasının bir sonucu olarak oluşur, neden değil.

American Institute for Cancer Research bu iddiayı açıkça reddetmiştir: “Kanserin asidik pH nedeniyle oluştuğuna dair hiçbir bilimsel kanıt yoktur.”

Ayrıca, tümör hücreleri alkali ortamda da büyüyebilir. Dolayısıyla ortamın pH’ı tek başına belirleyici değildir.

✅ Sonuç: Alkali suyun kansere karşı koruyucu olduğu yönündeki iddialar bilimsel olarak temelsizdir.

Alkali Su ve Metabolizma – Yağ Yakımını Artırır mı?

Bir diğer iddia, alkali suyun metabolizmayı hızlandırdığı ve kilo vermeye yardımcı olduğudur.

Bilim Ne Diyor?

2016 yılında yapılan sınırlı bir çalışma, alkali su tüketen bireylerde idrarla birlikte daha fazla su atımı olduğunu ve bunun geçici kilo kaybına neden olabileceğini göstermiştir. Ancak bu su kaybı, yağ kaybı anlamına gelmemektedir. Metabolizma üzerinde kalıcı ve klinik olarak anlamlı bir etkisi henüz gösterilememiştir.

✅ Sonuç: Alkali su, kısa vadede su atımını artırabilir ama doğrudan metabolizma hızlandırıcı etkisi bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

Alkali Su ve Spor Performansı – Daha Enerjik Hisseder Miyiz?

Bazı üreticiler, alkali suyun spor sonrası toparlanmayı hızlandırdığını, laktik asidi nötralize ederek kas ağrılarını azalttığını iddia etmektedir.

Bilim Ne Diyor?

2010 ve 2016 yıllarında yapılan bazı küçük çaplı çalışmalar, alkali su içen sporcularda egzersiz sonrası toparlanmanın bir miktar daha hızlı olabileceğini göstermiştir. Ancak bu çalışmaların örneklem büyüklüğü küçüktür ve sonuçlar henüz genellenebilir nitelikte değildir.

Uluslararası Spor Hekimliği Derneği (ACSM), alkali suyun sporcu performansı üzerindeki etkilerinin daha fazla çalışma ile araştırılması gerektiğini belirtmiştir.

✅ Sonuç: Belirli durumlarda küçük faydaları olabilir, ama bu konuda net bilimsel kanıtlar henüz yetersizdir.

Alkali Suyun Zararları ve Riskleri

Genellikle zararsız olarak sunulsa da, alkali su tüketiminin bazı olası yan etkileri mevcuttur:

Hipoklorhidri (mide asidi eksikliği): Uzun süreli yüksek pH’lı su tüketimi, mide asidini bastırabilir, bu da sindirim sorunlarına, vitamin ve mineral emiliminde bozukluklara neden olabilir.

Elektrolit dengesizlikleri: Yapay alkali sular, içerdiği elektrolitlerle bazı bireylerde potasyum ve sodyum dengesizliklerine yol açabilir.

Böbrek hastaları: Kronik böbrek yetmezliği olan bireylerde, fazla alkali yüklenmesi ciddi metabolik alkalozlara neden olabilir.

Piyasadaki Alkali Sular ve İçerikleri

Marketlerde satılan bazı “alkali” etiketli sular, aslında doğal kaynak suyu olup pH değeri 8.0 üzerindedir. Örneğin:

Marka	pH Değeri	Üretim Yöntemi
Saka	8.22	Doğal kaynak suyu
Nestlé Pure Life	7.8	Filtreleme ve ozonlama
Hayat Su	8.0	Doğal kaynak

Bir de alkalize edilmiş yapay sular vardır: Elektroliz cihazlarıyla ya da filtreleme sistemiyle pH değeri yükseltilmiş sular. Bu tür suların etkileri doğal kaynak suyuna kıyasla daha fazla tartışmalıdır.

Alkaliliğin Farklı Yolları – Su Tek Yöntem Değil

Sağlıklı bir alkali dengeyi sağlamak için su içmek tek yol değildir.

Doğal olarak alkalize eden gıdalar şunlardır:

Ispanak, salatalık, limon (asit tadına rağmen metabolik olarak alkalidir)
Kereviz, brokoli, avokado
Badem, zencefil

Ayrıca stres yönetimi, derin nefes teknikleri ve egzersiz gibi yaşam tarzı faktörleri de pH dengesine etki edebilir.

Alkali Su Hakkındaki Gerçekler

🧪 İddia	✅ Bilimsel Gerçek
Vücudu alkalize eder	❌ Hayır, mide asidiyle nötralize olur
Kanseri önler	❌ Bilimsel dayanak yok
Metabolizmayı hızlandırır	❌ Belirsiz ve geçici
Spor sonrası toparlanmayı hızlandırır	❓ Kısıtlı bulgular var, genel geçer değil
Sindirimi destekler	⚠️ Aşırı tüketimde tam tersi etki olabilir
Sağlıklı bir yaşam için gereklidir	❌ Su içmek önemlidir ama “alkali” olması şart değil

Alkali su, bazı bireyler için tat farkı, mide hassasiyetine karşı rahatlatıcı etki gibi küçük faydalar sunabilir. Lakin genel sağlık üzerinde mucizevi bir etkisi olduğuna dair bilimsel bir kanıt yoktur.

Dengeli beslenme, yeterli su alımı, düzenli hareket ve stres yönetimi, vücut pH’ı ve genel sağlık için çok daha etkili ve doğal yöntemlerdir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Alkali Su: Ürik Asit ve Sistin Ürolitiyazisi İçin Yardımcı mı Yoksa Abartılı mı? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38193415/

⭐️⭐️ Alkali suyun metabolik riskler, uyku kalitesi ve kas gücü ile ilişkileri: Menopoz sonrası kadınlar arasında kesitsel bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9621423/

⭐️⭐️ Alkali Diyet ve Suyun Sağlık Üzerindeki Etkileri, Sindirim Sistemi Bakteri Yükünün Azaltılması ve Topraklama https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27089527/

⭐️⭐️ Alkali Su ve Uzun Ömür: Bir Fare Çalışması https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4906185/

⭐️⭐️ Osteoporozlu Postmenopozal Kadınlarda Alkali İçme Suyunun Kemik Yoğunluğuna Etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34463073/

⭐️⭐️ Kronik gut artriti tedavisinde alkali suyun konvansiyonel ilaçlarla birlikte kullanımının etkinliğinin değerlendirilmesi: Randomize kontrollü bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10994428/

⭐️⭐️ İyonize alkali su: Deney hayvanlarında metabolik asidozun yönetimi için yeni strateji https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19527469/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni17 Mayıs 2025

17 Mayıs 2025

Yüksekte Çalışanlar İçin Propriyoseptif Egzersiz Ne Demek?

Yüksekte çalışma, inşaat, bakım, temizlik, rüzgar enerji santralleri, enerji iletim hatları ve benzeri birçok sektörde karşılaşılan, yüksek dikkat, denge ve koordinasyon gerektiren bir faaliyettir.

Bu tür işlerde çalışan bireylerin düşme, yaralanma ya da ölüm riski oldukça yüksektir.

Bu nedenle yüksekte çalışanların fiziksel kapasitelerinin artırılması, özellikle denge ve vücut farkındalığı (propriyosepsiyon) konularında güçlendirilmesi, iş güvenliği açısından büyük önem taşımaktadır.

Propriyosepsiyon, vücudun kendi pozisyonunu algılayabilme yetisi olarak tanımlanır.

Bu duyusal sistem, kas-iskelet sistemi ve sinir sisteminin ortak çalışmasıyla meydana gelir.

Özellikle dengesiz zeminlerde ya da yüksekte çalışma gibi riskli durumlarda propriyoseptif sistemin etkinliği, kişinin dengesini kaybetmeden çalışmasını sağlayan temel unsurlardan biridir.

Propriyosepsiyonun Bilimsel Temelleri

Propriyosepsiyon, Latince “proprius” (kendine özgü) ve “percipere” (algılamak) kelimelerinden türetilmiş, vücudun kendi pozisyonunu ve hareketini algılamasını ifade eden bir terimdir.

Bu duyusal sistem, kas iğcikleri (muscle spindles), Golgi tendon organları, eklem reseptörleri ve ciltteki mekanoreseptörler aracılığıyla çalışır (Sherrington, 1906).

Propriyoseptif sinyaller, merkezi sinir sistemi tarafından işlenerek bireyin dengesini korumasına, refleks yanıtlar vermesine ve koordineli hareket etmesine olanak sağlar.

Son yıllarda yapılan araştırmalar, propriyosepsiyonun yalnızca spor performansında değil, iş güvenliği ve günlük yaşam aktivitelerinde de kritik bir rol oynadığını ortaya koymuştur (Riemann & Lephart, 2002).

Özellikle düşme riskine açık ortamlarda çalışan bireylerde propriyoseptif kapasitenin yüksek olması, kazaları önleyici bir faktör olarak değerlendirilmektedir.

Denge Eğitimi ve İş Güvenliği

Denge eğitimi, propriyoseptif duyuların geliştirilmesinde en sık kullanılan yöntemlerden biridir. Denge tahtaları, dengesiz yüzeyler, gözleri kapalı yapılan egzersizler ve tek ayak üzerinde durma gibi yöntemlerle yapılan eğitimler, sinir-kas koordinasyonunu artırmakta ve bireyin dengesini kaybetmeden çeşitli görevleri yerine getirme yeteneğini güçlendirmektedir (Behm & Anderson, 2006).

Yüksekte çalışan bireylerde yapılan çalışmalar, düzenli denge eğitimi alan çalışanların daha az düşme riski taşıdıklarını ve denge becerilerinin önemli ölçüde geliştiğini göstermiştir (Granacher et al., 2011). Bu da ergonomi ve iş güvenliği stratejilerine fiziksel eğitim programlarının entegre edilmesinin önemini ortaya koymaktadır.

Yüksekte Çalışmanın Fizyolojik ve Psikolojik Etkileri

Yüksekte çalışmak yalnızca fiziksel değil, aynı zamanda psikolojik bir stres faktörüdür. Yükseklik korkusu (akrofobi), vertigo, dikkat dağınıklığı ve kaslarda istemsiz kasılmalara yol açarak çalışma performansını olumsuz etkileyebilir (Havkins, 2013).

Bu nedenle yüksekte çalışan kişilerin yalnızca fiziksel değil, zihinsel olarak da bu koşullara hazırlanması gerekmektedir.

Araştırmalar, düzenli yapılan denge ve propriyoseptif egzersizlerin hem sinir-kas sistemini hem de bireyin özgüvenini geliştirdiğini, yükseklik korkusuna karşı toleransı artırdığını ve odaklanmayı kolaylaştırdığını göstermektedir (Paillard & Noé, 2006).

Bu yönüyle propriyoseptif egzersizler sadece fizyolojik değil, psikolojik faydalar da sağlamaktadır.

Ergonomik Yaklaşımlar ve Eğitim Programları

Uluslararası İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansları, yüksekte çalışanlar için ergonomik eğitimlerin ve fonksiyonel hareket becerilerinin geliştirilmesini teşvik etmektedir. Özellikle inşaat sektöründe yapılan uygulamalı eğitimler, tehlike algısı, vücut mekaniği kullanımı ve reaksiyon süresi üzerinde olumlu etkiler yaratmıştır (OSHA, 2020).

Literatür, bu tür eğitimlerin yalnızca teorik değil, uygulamalı olması gerektiğini; bireylerin farklı zeminlerde, farklı yüksekliklerde ve çeşitli dikkat dağıtıcı unsurlar eşliğinde çalışmalara katılmasının etkili olduğunu göstermektedir (Goble et al., 2011).

Eğitim Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza özel İnşaat Sektöründe – Yüksekte Çalışanlara Denge Eğitimini Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
+90 232 265 20 65
[email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Propriosepsiyon https://www.sciencedirect.com/topics/neuroscience/proprioception

⭐️⭐️ Proprioseptif antrenmanın spor performansına etkileri: sistematik bir inceleme https://bmcsportsscimedrehabil.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13102-024-00936-z

⭐️⭐️ Yapı İşlerinde Yüksekte Çalışmalarda İSG Uygulama Rehberi. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.csgb.gov.tr/Media/0b3hcam2/yapiisleriyuksektecalismauygrehberi-in%C5%9Ft%C5%9Fb_revize.pdf

⭐️⭐️ Yaşlılarda Denge, Fonksiyonel Performans ve Düşme Önleme İçin Gövde Kas Gücünün Önemi: Sistematik Bir İnceleme https://www.researchgate.net/publication/236139834_The_Importance_of_Trunk_Muscle_Strength_for_Balance_Functional_Performance_and_Fall_Prevention_in_Seniors_A_Systematic_Review

⭐️⭐️ Yaşlı yetişkinlerde dengeyi iyileştirmek için sensörimotor ve proprioseptif egzersiz programları: meta-analizli sistematik bir inceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11017176/

⭐️⭐️ Dengesiz yüzeyler ve rehabilitasyon cihazları kullanılarak yapılan direnç antrenmanının etkinliği https://www.researchgate.net/publication/224822339_The_effectiveness_of_resistance_training_using_unstable_surfaces_and_devices_for_rehabilitation

⭐️⭐️ Futbolda duruş kontrolüne uzmanlık ve görsel katkının etkisi https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1600-0838.2005.00502.x

⭐️⭐️ Spor veya günlük yaşamdaki fiziksel aktiviteler ile dik duruştaki duruş bozukluğu arasındaki ilişkinin sistematik bir incelemesi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23955562/

⭐️⭐️ NSC Çalışma İstatistikleri Bürosu’nun 2021 Raporu Hakkındaki Açıklaması https://www.nsc.org/newsroom/nsc-statement-bls-report-2021#:~:text=In%202020%2C%20there%20were%204%2C764,highest%20annual%20rate%20since%202016.

⭐️⭐️ Hall, C. M., & Brody, L. T. (2005). Therapeutic Exercise: Moving Toward Function. Lippincott Williams & Wilkins. http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://students.aiu.edu/submissions/profiles/resources/onlineBook/Q4X4S2_Therapeutic_Exercise_Moving_Toward_Function_3.pdf

⭐️⭐️ Motor Kontrolü: Araştırmayı Klinik Uygulamaya Dönüştürmek https://www.researchgate.net/publication/228118305_Motor_Control_Translating_Research_Into_Clinical_Practice

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Ayrıca;
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği17 Mayıs 2025

16 Mayıs 2025

Yüksekte Çalışanlar İçin Dinamik Denge Eğitimi

Yüksekte çalışanlar için dinamik denge çalışmaları, sabit bir pozisyonda durmaktan daha zordur çünkü bu tür çalışmalar, hareket ederken dengeyi koruma yeteneğini geliştirmeyi amaçlar.

Yüksekte çalışma, hem denge hem de hız gerektirdiğinden, dinamik denge egzersizleri çalışanların hareket halinde güvenliğini artırır ve potansiyel tehlikelere karşı daha hızlı bir tepki verme yeteneği kazandırır.

Yüksekte çalışanlar için dinamik dengeyi geliştiren etkili egzersizlerden bazıları;

1. Yavaş Adımlarla Yürüyüş (Slow Walking)

Dinamik dengeyi artıran en basit egzersizlerden biri yavaş yürüyüş yapmaktır. Bu egzersiz, vücudun hareket sırasında dengeyi kontrol etme becerisini geliştirir.

Nasıl Yapılır
- Düz bir zemin veya hafif eğimli bir yüzey üzerinde yavaşça yürüyün.
- Her adımı kontrollü bir şekilde atın ve ayaklarınızın doğru sıralamayla ilerlediğinden emin olun.
- Yavaş yürürken vücudunuzun dik olmasına ve ağırlığınızı her iki bacağınız arasında eşit olarak dağıtmaya özen gösterin.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Yürüyüş sırasında, başınızı farklı bir yönde çevirerek veya gözlerinizi kapatarak dengeyi zorlaştırabilirsiniz.
- Zemin üzerinde dengesiz yüzeyler kullanarak (örneğin, denge tahtası veya BOSU topu gibi) yürümeyi deneyebilirsiniz.

2. Denge Tahtası Üzerinde Adımlama (Balance Board Step)

Denge tahtası, dinamik dengeyi geliştirmek için etkili bir araçtır. Bu egzersiz, vücut dengeleme yeteneğini hareket halindeyken geliştirir.

Nasıl Yapılır
- Denge tahtasının üzerine çıksanız, bir bacağınızı hafifçe yukarı kaldırın.
- Diğer bacağınızla kontrollü bir şekilde adım atarak tahtada hareket etmeye çalışın.
- Yavaşça adım atarak ve vücudunuzu dengeleyerek tahtada ilerlemeye odaklanın.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Gözlerinizi kapatarak veya başınızı farklı yönlere hareket ettirerek dengeyi zorlaştırabilirsiniz.
- Adımları daha hızlı atarak veya denge tahtasında yön değiştirerek zorluk seviyesini artırabilirsiniz.

3. Yavaş Koşu (Slow Running)

Yüksekte çalışırken, hızlı bir şekilde yer değiştirmek gerekebilir. Dinamik dengeyi artırmak için yavaş koşu yapmak, hareket esnasında dengeyi sağlama konusunda faydalıdır.

Nasıl Yapılır
- Yavaş bir tempoyla koşun ve her adımda vücudunuzun dengeyi korumasına odaklanın.
- Koşarken vücudunuzu dik tutmaya özen gösterin.
- Bacaklarınızın hareket sırasında sırasıyla düzgün bir şekilde yer değiştirdiğinden emin olun.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Koşu sırasında yön değiştirme hareketleri yaparak daha fazla denge gerektiren koşullar oluşturabilirsiniz.
- Hızınızı artırarak dengeyi zorlaştırabilirsiniz.

4. Karmaşık Adım Çalışmaları (Complex Step Patterns)

Dinamik dengeyi geliştirmek için karmaşık adım desenleri uygulamak, yön değiştirme, hızlanma ve yavaşlama gibi bir dizi hareketi içerir.

Nasıl Yapılır
- Düz bir zemin üzerinde, belirli bir rotada hareket etmeye başlayın.
- Örneğin, ileri, geri, sağa ve sola adımlar atarak belirli bir desen oluşturun.
- Bu desenleri hızla değiştirerek, her adımda dengeyi sağlamaya çalışın.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Dönme veya keskin dönüşler ekleyerek bu egzersizleri zorlaştırabilirsiniz.
- Ayrıca, ayakları yüksek tutarak veya zemin üzerinde engeller yerleştirerek bu egzersizi daha karmaşık hale getirebilirsiniz.

5. Çift Yönlü Yürüyüş (Lateral Walking)

Yalnızca düz bir hatta yürümek yerine, yan adımlar atarak hareket etmek dengeyi ve koordinasyonu geliştirir. Bu egzersiz, yan hareket sırasında vücudun stabilitesini sağlamaya odaklanır.

Nasıl Yapılır
- Ayaklarınızı omuz hizasında açarak, yan adımlar atmaya başlayın.
- Bir bacağınızı kaldırarak, vücudunuzun dengeyi kaybetmeden bu adımları kontrollü bir şekilde atmaya özen gösterin.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Hızınızı artırarak ve daha uzun mesafeler kat ederek zorluk seviyesini artırabilirsiniz.
- Her adımda bacaklarınızı daha yükseğe kaldırarak dengeyi zorlaştırabilirsiniz.

6. Yük Taşıma ve Yürüyüş (Carrying and Walking)

Yük taşırken yürüyüş yapmak, dinamik dengeyi geliştiren başka bir faydalı egzersizdir. Bu, yüksekte çalışanların taşıma ve hareket etme sırasında dengede kalmalarına yardımcı olur.

Nasıl Yapılır
- Hafif bir yük (örneğin, bir kutu veya ağırlık) taşıyarak yürümeye başlayın.
- Yükü taşırken her adımda dengede kalmaya odaklanın.
- Yavaş ve kontrollü bir şekilde yürüyerek adımlarınızı dengeleyin.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Yükü taşıma şeklinizi değiştirebilir (tek el yerine iki el ile taşıma, yükü başınızın üstüne koyma gibi) veya yükü artırarak egzersizi zorlaştırabilirsiniz.
- Ayrıca, hareket sırasında yön değiştirme veya hızlanma da dengeyi zorlaştıracaktır.

7. Çift Bacakla Hızlı İniş ve Yükseklik Değişimi (Jumping and Landing)

Bu egzersiz, dinamik dengeyi artırmak için sıçramalar ve inişler içerir. Yüksek alanlarda çalışan bir kişi için bu tür egzersizler, zeminle olan etkileşimde dengeyi sağlama konusunda faydalıdır.

Nasıl Yapılır
- Hafifçe zıplayarak, her iki bacağınızla yere kontrollü bir şekilde inin.
- Zıplarken vücudunuzu dengelemek için sıçramayı ve inişi doğru bir şekilde yapmaya özen gösterin.
- Her sıçramada, yere iniş sırasında ayak bileklerinizi ve dizlerinizi hafifçe bükerek dengeyi sağlamaya çalışın.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Yüksekliğinizi artırarak veya zıplama mesafesini değiştirerek egzersizi zorlaştırabilirsiniz.
- Çift bacakla sıçramanın yerine tek bacakla sıçramayı deneyebilirsiniz.

8. Merdiven Çıkma ve İniş (Stair Climbing)

Merdivenler, dinamik dengeyi test etmek için mükemmel bir ortam sunar. Bu egzersiz, bacak kaslarını güçlendirirken aynı zamanda dengeyi koruma becerisini de artırır.

Nasıl Yapılır
- Merdivenlere çıkarak her adımda düzgün bir şekilde dengeyi sağlayın.
- Çıkarken dikkatli adımlar atın ve inişte dengeyi kaybetmemeye özen gösterin.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Merdivenleri daha hızlı tırmanarak veya farklı yüksekliklerde merdivenler kullanarak egzersizi zorlaştırabilirsiniz.
- Merdiven çıkarak inerken zıplama veya dönüşler ekleyebilirsiniz.

9. Çapraz Yürüyüş (Cross-body Walking)

Bu egzersiz, vücudun koordinasyonunu ve dengeyi geliştirir. Yüksek yerlerde çapraz hareket etmek, dengeyi sağlamak için gereklidir.

Nasıl Yapılır
- Yavaşça bir adım atın, ancak her adımda karşı elinizi ve karşı bacağınızı çapraz bir şekilde ileriye doğru atmaya çalışın.
- Bu egzersizi her iki bacakla da tekrarlayın.
Zorluk Seviyesi Artırma
- Hızı artırarak veya yön değiştirerek egzersizi zorlaştırabilirsiniz.
- Çapraz adımlarda dengede kalmaya çalışarak, ellerinizi serbest bırakabilirsiniz.

Yüksekte çalışanlar için dinamik denge egzersizleri, dengeyi geliştirirken aynı zamanda çevresel faktörlere karşı daha hızlı tepki verme yeteneğini artırır.

Bu tür egzersizler, güvenli tırmanma, taşıma, merdiven çıkma ve iniş gibi yüksek alanlardaki hareketleri daha güvenli hale getirir. Ayrıca, bu egzersizler çalışanların hem fiziksel hem de psikolojik olarak yükseklik korkusunu yenmelerine yardımcı olabilir, böylece çalışma alanında daha rahat ve güvenli bir ortam yaratılabilir.

Yüksekte Çalışanlar İçin Dinamik Denge Eğitimi Almak İçin Bizi Arayın

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza özel İnşaat Sektöründe – Yüksekte Çalışanlara Denge – Propriyoseptif Egzersizler Eğitimini Türkiyenin her yerinde planlayalım.

Eğitim Başvurusu

Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
+90 232 265 20 65
[email protected]

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yaşlı bireylerde kare adım egzersiz eğitiminin denge üzerinde etkisi https://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/handle/11363/4628

⭐️⭐️ Denge Eğitiminde Çift Görev Odaklı Stroboskopik Görsel Eğitim https://dergipark.org.tr/en/pub/bshealthscience/issue/89900/1553439

⭐️⭐️ Denge Yetisi ve Sportif Performans İlişkisi https://dergipark.org.tr/en/pub/intjces/issue/81126/1377402

⭐️⭐️ Elit Erkek Futbol, Basketbol ve Hentbol Oyuncularının Denge ve Fonksiyonellik Performanslarının Karşılaştırılması: Kesitsel Bir Çalışma https://dergipark.org.tr/en/pub/cbubesbd/article/1195278

⭐️⭐️ Berg Denge Ölçeğinin İnme Rehabilitasyonunda Faydası: Sistematik Bir İnceleme https://academic.oup.com/ptj/article-abstract/88/5/559/2742392?redirectedFrom=fulltext

⭐️⭐️ Denge yeteneği, eğitim ve spor yaralanması riski arasındaki ilişki https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17503879/

⭐️⭐️ Denge eğitimi egzersizlerini içeren yaralanma önleme programları, futbolcular arasında ayak bileği yaralanma oranlarını azaltır: sistematik bir inceleme https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1836955322000509

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Daha Fazla

Genel, Haberler&Duyurular, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni16 Mayıs 2025

16 Mayıs 2025

Pentan Tankı HZ-01: Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk beş) yazıdan oluşan serinin üçüncüsünde Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Pentan gibi yanıcı ve patlayıcı maddelerin depolandığı tanklarda, güvenliğin sağlanması kritik öneme sahiptir.

Bu güvenliği tehdit edebilecek en önemli faktörlerden biri, tankın yapısal elemanları arasındaki bağlantılarda yaşanan sızıntı riskleridir.

Özellikle flanşlar ve contalar, tankların içindeki sıvıların sızmasını engelleyen ve dolayısıyla çevreye yayılmasını önleyen önemli bileşenlerdir. Lakin bu elemanlarda oluşabilecek hasar veya yetersiz montaj, ciddi sızıntılara ve bu da potansiyel olarak yangın veya patlama gibi tehlikeli durumlara yol açabilir.

Bu olay ağacı analizinde, flanş ve conta tehlikesi ile ilişkili olan potansiyel sızıntı risklerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Montaj hataları, malzeme hataları, aşınma ve yıpranma gibi sebeplerle meydana gelebilecek sızıntıların nasıl gelişebileceğini ve bu tür tehlikelerin nasıl minimize edilebileceğini belirlerken, ilgili bileşenlerin bakım ve denetimini sağlayacak stratejiler geliştirerek, sızıntı risklerinin olumsuz etkilerini en aza indirmeyi hedeflemeliyiz.

🔺HZ-01: Sızıntı – Flanş / Conta Tehlikesi İçin Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Flanş veya contadan kaynaklı sızıntı

Başlangıç Olayı (Initiating Event)
→ Flanş bağlantısındaki conta arızası nedeniyle pentan sızıntısı başlar.

🔸 1. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılama Sistemi Çalışıyor mu?

Evet:
- Sızıntı algılandığında alarm sistemi devreye girer.
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Alarm Sistemi Çalışıyor mu?
  - Evet:
    - Operatör hemen bilgilendirilir.
    - Acil müdahale prosedürleri başlatılır.
    - Sızıntı kapanana kadar aktif izleme ve soğutma işlemi yapılır.
      ✅ Sonuç: Başarıyla kontrol altına alınan durum.
    - Risk Değerlendirmesi: Düşük, yangın riski yok, sızıntı sınırlı kalır.
    - Olası Sonuçlar:
      - Yangın riski oluşmaz.
      - Sızıntı hızla kontrol altına alınır ve çevreye zarar verilmez.
      - Üretim veya operasyon aksamaz.
      - Çalışan güvenliği sağlanır.
  - Hayır:
    - Alarm sistemi devre dışı veya başarısız.
    - Sızıntı fark edilmez veya geç fark edilir.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Buhar birikimi oluyor mu?
      - Evet:
        
        Buhar birikimi başlar ve ortamda patlayıcı atmosfer oluşur.
      - 🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
        
        Evet:
        
        Ateşleme kaynağı (kıvılcım, sıcak yüzey, vb.)
        
        Patlama ve yangın riski büyük ölçüde artar.
        ❌ Sonuç: Yangın/patlama oluşur.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek, büyük bir yangın ve patlama riski vardır.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Yangın: Sızıntıdan kaynaklanan buharın tutuşması ile yangın başlar.
        
        Patlama (BLEVE): Tankın patlaması sonucu şiddetli hasar ve çevre kirliliği.
        
        Çalışan yaralanmaları veya ölümler.
        
        Çevresel kirlenme.
        
        Hayır:
        
        Ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Buhar birikimi ancak patlama olmaz.
        
        Risk: Bu durumda, patlayıcı atmosfer oluşmasına rağmen ateşleme kaynağı yoktur.
        
        Kontrol: Eğer havalandırma iyi değilse, ortamda toksik buhar birikimi devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Tehlikeli ortam devam eder ama ateşleme kaynağı yoksa patlama olmaz.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Kritik risk: Zamanla buharın yoğunluğu artar.
        
        Çevre kirliliği: Sızıntı devam eder, ancak hemen patlama gerçekleşmez.
        
        Zehirli gaz riski: Çalışanların solunum tehlikesi oluşabilir.

Hayır (Sızıntı Algılama Sistemi Çalışmıyor):
- 🔸 2. Kontrol Noktası: Çalışanlar manuel olarak fark eder mi?
  - Evet:
    - Çalışanlar sızıntıyı fark eder ve prosedürlere başlar.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Müdahale süresi ne kadar?
      - Kısa (Operatör hemen müdahale eder):
        
        Sızıntı hızla durdurulur ve yangın riski oluşmaz.
        ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum sağlanır.
        
        Risk Değerlendirmesi: Düşük. Yangın ve patlama riski yok.
      - Uzun (Müdahale gecikir):
        
        Sızıntı devam eder, çevrede birikim artar.
        
        Havalandırma yetersizse: Buhar birikimi patlayıcı ortam oluşturur.
        
        Ateşleme kaynağı bulunursa: Yangın ve patlama riski artar.
        ⚠️ Sonuç: Yangın ve patlama riski artar, ortamda zehirli buhar birikir.
        
        Risk Değerlendirmesi: Yüksek. Yangın ve patlama riski söz konusu olur.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Büyük patlama riski.
        
        Yangın, zehirli gaz yayılması.
        
        Çalışan yaralanmaları.
  - Hayır:
    - Çalışanlar sızıntıyı fark edemez veya fark ettikten sonra müdahale etmez.
    - 🔸 3. Kontrol Noktası: Tankın yapısal bütünlüğü
      - Zayıf (Korozyon, Delinme, vb.):
        
        Tankın yapısı zayıflar, sızıntı genişler.
        
        Çevreye sızan pentan birikmeye devam eder.
        ⚠️ Sonuç: Buhar birikimi ve çevresel kirlilik devam eder.
      - Sağlam:
        
        Tankın yapısal bütünlüğü korunur, ancak sızıntı devam eder.
        
        Ateşleme kaynağı yoksa, risk düşük olur.
        ✅ Sonuç: Sızıntı kontrol altına alınabilir ancak zaman kaybı olur.
        
        Olası Sonuçlar:
        
        Çevresel kirlenme riski.
        
        Zamanla birikim artışı.

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Sızıntı erken algılandı, müdahale edildi	Düşük
2	Alarm devre dışı, geç fark edildi	Orta
3	Algılama yok, ancak havalandırma yeterli	Orta
4	Buhar birikti, kıvılcım → patlama	Yüksek
5	Patlayıcı ortam oluştu ama kıvılcım yok	Yüksek
6	Çalışanlar fark etti, müdahale zamanı uzun	Yüksek
7	Yapısal zayıflama, sızıntı devam ediyor	Orta

Bu tür olay ağacı analizleri, sızıntı gibi tehlikelerin doğru bir şekilde değerlendirilmesi ve olası risklerin minimize edilmesi açısından oldukça faydalı olacağı kanısındayım.

Sızıntı riski, özellikle flanşlar ve contalar gibi kritik bağlantı noktalarında meydana geldiğinde, hem güvenlik hem de çevre açısından büyük bir tehdit oluşturabilir.

Pentan gibi uçucu maddelerin depolandığı tanklarda sızıntı, sıvıların çevreye yayılması, toksik gazların havaya salınması ve patlama riski gibi ciddi tehlikelere yol açabilir. Bu nedenle, flanş ve conta sistemlerinin düzenli bakımı ve izlenmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu olay ağacı analizi, sızıntı riskinin yönetilmesinde önemli adımlar atılmasını sağlamaktadır.

Contaların ve flanşların doğru malzemelerle üretilmesi, montaj standartlarının yüksek olmasının yanı sıra, periyodik kontrollerin sıklaştırılması, olası sızıntıların önceden tespit edilmesini ve ciddi kazaların önlenmesini sağlayacaktır. Ayrıca, sızıntı tespiti ve müdahale için etkin sistemlerin kurulması, potansiyel tehlikeleri erken aşamalarda ortadan kaldırma şansı sunmaktadır.

Sonuç olarak, sızıntı riski yalnızca ekipman ve malzeme hatalarıyla değil, aynı zamanda operasyonel dikkat ve bakım süreçlerinin etkinliğiyle de ilişkilidir. Flanş ve conta sistemleri için yapılan düzenli denetimler ve iyileştirmeler, sızıntı riskini minimize etmek için kritik öneme sahiptir ve bu olay ağacı analizi, bu tür önlemleri almanın gerekliliğini vurgulamaktadır.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – (Hazard Identification) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız, vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği16 Mayıs 2025

15 Mayıs 2025

Gizemli Yeşil Tozun Gücü

Matcha

Matcha, atası sayılabilecek buharda kurutulmuş ve preslenmiş çay ilk kez Çin’in Tang Hanedanlığı (618-907) döneminde ortaya çıktığı kabul edilen, uzakdoğu kültürünün önemli bir parçası olan ve son yıllarda dünya genelinde popülerliği artan, toz yeşil çay formudur.

Lakin Matcha‘yı yeşil çaydan ayıran, sadece görünümü değil; üretim şekli, içerdiği yoğun besin maddeleri, vücuda etkilerinin yanı sıra yaprakları doğrudan içilir, yalnızca demlenme ile suya salınan miktarından faydalanılmaz. Bu nedenle, içerdiği besin maddeleri konsantrasyonu oldukça yüksektir.

Matcha, özel olarak gölgede yetiştirilen Camellia sinensis bitkisinin yapraklarından elde edilen ve taş değirmenlerde toz haline getirilen yeşil çay türüdür.

Bu gölgelede yetiştirme işlemi, Matcha, (Camellia sinensis) bitkisinin klorofil miktarını artırır ve L-theanine adı verilen amino asidin birikimini teşvik eder.

Matcha, (Camellia sinensis) bitkisinin yaprakları elle toplanır, sap ve damarlarından ayrılır, daha sonra taş değirmenlerde ince toz haline getirilir. Ortaya çıkan bu yeşil toz, sadece suyla değil; süt, yoğurt, tatlı ve hamur işlerinde de kullanılarak tüketilir.

Matcha’nın Kimyasal İçeriği

Bileşen	Etki
Kateşinler (özellikle EGCG)	Güçlü antioksidan, kanser önleyici etkiler
L-teanin	Sakinleştirici, odak artırıcı
Kafein (30-70 mg / fincan)	Enerji verici, uyanıklık artırıcı
Vitaminler (A, C, E, K)	Bağışıklık desteği, anti-aging
Mineraller (Kalsiyum, Demir, Potasyum)	Kas, sinir ve kemik sağlığı
Klorofil	Detoks etkisi, serbest radikal temizliği

Matcha‘ nın en belirgin bileşenleri:

Kafein

Matcha, kahveden daha az ama klasik yeşil çaydan daha fazla kafein içerir (yaklaşık 30–70 mg / fincan). Kafein, merkezi sinir sistemini uyarır, uyanıklığı artırır ve yorgunluğu azaltır.

L-Theanine

Matcha’nın benzersiz etkilerinin kaynağı olan bu amino asit, stres azaltıcı ve rahatlatıcı özelliklere sahiptir. Kafeinin uyarıcı etkisini dengeleyerek zihinsel netlik sağlar.

Epigallokateşin Gallat (EGCG)

Matcha’nın en güçlü antioksidanlarından biridir. Serbest radikalleri nötralize eder, anti-kanser etkiler gösterir ve kalp sağlığını korumaya yardımcı olur.

Klorofil

Yaprakların gölgede yetiştirilmesiyle klorofil oranı artar. Klorofil, toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olabilir, karaciğer sağlığı üzerinde olumlu etkiler sağlayabilir.

Vitaminler ve Mineraller

Matcha A, C, E vitaminleri, potasyum, kalsiyum ve demir gibi mineraller içerir. Özellikle bağışıklık sistemi ve cilt sağlığı üzerinde etkilidir.

Matcha’nın Vücuda Etkileri

Antioksidan Etki

Matcha, antioksidan kapasitesi en yüksek içeceklerden biridir. ORAC (Oksijen Radikali Emilim Kapasitesi) değeri çok yüksektir.

Matcha, epigallokateşin galat (EGCG) başta olmak üzere flavonoidler bakımından oldukça zengindir. Epigallokateşin galat (EGCG);

Hücresel hasarı azaltır.
Kanser hücrelerinin çoğalmasını baskılayabilir.
Yaşlanmayı geciktirir.

Zihinsel Performans Artışı

Kafein ve L-theanine sinerjisi ile dikkat süresi uzar, beyin – bilişsel fonksiyonlar iyileşir. Bu kombinasyon; uyanıklık, konsantrasyon ve hafıza üzerinde olumlu etkiler yaratır.

Matcha, içeriğindeki L-theanine, beynin alfa dalgalarını artırır:

Stres azaltır, rahatlama sağlar.
Konsantrasyonu ve zihinsel netliği artırır.
Kafein ile sinerji içinde çalışarak “uyanık ama dingin” bir hal yaratır.

Metabolizma ve Yağ Yakımı

Araştırmalar, Matcha tüketiminin dinlenme halindeyken bile yağ oksidasyonunu artırabildiğini göstermektedir. Kafein ve kateşinlerin birleşimi ile termojenik etki ortaya çıkar.

Metabolizmayı %10-15 oranında artırabilir.
Yağ yakımını hızlandırır.
Özellikle sabahları içildiğinde yağ oksidasyonunu tetikler.

Kalp ve Damar Sağlığı

Düzenli Matcha tüketimi, LDL kolesterolün düşmesine ve trigliserid seviyelerinin azalmasına yardımcı olabilir. Ayrıca damar elastikiyetini koruyarak hipertansiyon riskini azaltır.

Kanser Önleyici Etkiler

Epigallokateşin galat (EGCG)’nin kanserli hücrelerin büyümesini durdurduğu ve hatta apoptoza (programlı hücre ölümü) neden olduğu laboratuvar çalışmalarında gösterilmiştir. Meme, prostat ve kolorektal kanserlere karşı koruyucu etkileri olduğu yönünde veriler mevcuttur.

Detoks ve Karaciğer Sağlığı

Klorofil ve antioksidan içeriğiyle toksinlerin atılmasına yardımcı olur. Bazı çalışmalar, karaciğer fonksiyon testlerinde iyileşmeler sağladığını öne sürmektedir.

Bağışıklık Sistemi Desteği

C vitamini, polifenoller ve kateşinler sayesinde bağışıklık sistemini güçlendirir. Enfeksiyonlara karşı koruyucu etkiler sağlayabilir.

Antiviral ve antibakteriyel özelliklere sahiptir.
Özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı koruyucu olabilir.

Matcha’nın Vücuda Potansiyel Zararları

Matcha her ne kadar birçok faydası olsa da her maddede olabileceği gibi kişisel allerji riski ve aşırı tüketiminde de istenmeyen etkiler görülebilir.

Aşırı Kafein Alımı

Kafein hassasiyeti olan bireylerde çarpıntı, sinirlilik, uykusuzluk ve mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Gebeler, emziren anneler ve hipertansiyon hastaları için sınırlı tüketim önerilir.

Aşırı Kafein Yükü

Bazı kişilerde:
- Anksiyete, uykusuzluk, kalp çarpıntısı yapabilir.
- Özellikle sabahları ya da aç karna aşırı tüketim rahatsızlık verebilir.

Kurşun ve Ağır Metal Riski

Matcha’da, Camellia sinensis bitkisi topraktan kurşun ve ağır metalleri emebilir.

Matcha, yaprak tozunun tamamını içerdiği için toprak kaynaklı ağır metaller (özellikle Çin menşelilerde) birikmiş olabilir.

Sertifikalı ve organik ürün tercih edilmelidir.

Karaciğer Üzerinde Yük

Matcha, yüksek miktarda kateşin, karaciğerin detoksifikasyon sistemine yük bindirebilir. Özellikle karaciğer hastalığı olan bireyler Matcha‘yı hekim kontrolünde tüketmelidir.

Demir Emilimini Azaltma

Matcha‘ daki polifenoller, bitkisel demirin emilimini azaltabilir. Anemi sorunu yaşayan kişiler, Matcha’yı demir içeren öğünlerle birlikte almamalıdır.

Matcha yüksek tanen içeriği nedeniyle yemeklerle birlikte alınması, demir emilimini azaltabilir.

İlaç Etkileşimleri

Karaciğer fonksiyonları üzerinde yük oluşturabilir (çok yüksek dozlarda).

Antikoagülan (kan sulandırıcı) ilaçlarla etkileşime girebilir.

Günlük Ne Kadar Matcha Tüketebiliriz?

Sağlıklı bireyler için günde 1–2 çay kaşığı (yaklaşık 2 gram) Matcha tozu önerilir.

Bu miktar 60–120 mg kafeine denk gelir.

Matcha latte, smoothie, yoğurt karışımı veya doğrudan sıcak suyla hazırlanarak tüketilebilir.

Matcha Kimler İçin Tehlikeli

Gebeler ve emzirenler
Kalp ritim bozukluğu olanlar
Karaciğer hastaları
Demir eksikliği olan bireyler
Anksiyete bozukluğu olanlar

Matcha tüketmeden önce hekimlerine danışmalıdır.

Yeşil Güç Dengeli Tüketilmelidir

Matcha, doğru kaynaklardan alındığında ve ölçülü tüketildiğinde; vücut ve zihin sağlığına çok yönlü katkılar sunan doğal bir süper besindir. Lakin herşeyde olduğu gibi aşırıya kaçıldığında olası zararları göz ardı edilmemelidir.

Matcha, bize doğanın sunduğu en rafine bitkisel güçlerden biri olarak hem geleneksel bilgeliği hem de modern bilimi bir araya getirmektedir.

🌱🌱🌱🌱🌱🌱

Matcha çayı, sadece bir içecek değil; medeniyetler arası aktarılmış bir bilinç hali, kültürel bir simge ve sağlıklı yaşamın doğayla kurduğu ilişkinin yeşil bir sembolüdür.

İster Zen keşişlerinin aydınlanma yolculuğuna eşlik etsin, ister Samurayların savaş öncesi konsantrasyon ritüeli olsun; Matcha her zaman zihni ve bedeni birleştiren bir köprü olarak kalmıştır.

Matcha Bitkisi ve Çayının Tarihi

Matcha Kökeni – Çin’in Tang Hanedanlığı (618-907)

Matcha’nın atası sayılabilecek buharda kurutulmuş ve preslenmiş çay ilk kez Tang Hanedanlığı döneminde ortaya çıktı. Bu çay, tuğla şekline getirilerek kolayca taşınır ve kaynar suda çözülerek içilirdi. Budist keşişler bu çayı zihinsel berraklık ve farkındalık için kullanmaya başladı.

Zen Budizmi ve Japonya’ya Yolculuk (12. Yüzyıl)

Matcha’nın Japonya’daki doğuşu, Eisai (Yōsai) adlı bir Japon Zen keşişinin Çin’den çay tohumlarıyla birlikte döndüğü 1191 yılına dayanır.

Eisai’nin Çin’de öğrendiği meditasyon uygulamalarını Japonya’ya taşırken çayı da kutsal bir unsur olarak getirmesi, Matcha’nın kaderini belirlemiştir.

Eisai’nin Kitabı: Eisai, “Kissa Yojoki” (Çay İçmenin Sağlığa Faydaları Kitabı) adlı eserinde Matcha’nın bedeni toksinlerden arındırdığını, zihni keskinleştirdiğini ve kalbi sağlıklı tuttuğunu belirtmiştir.

Matcha ve Efsaneler

“Yeşil Berraklık” Efsanesi (Zen Efsanesi)

Rivayete göre bir Zen ustası, meditasyon sırasında uyuyakalan öğrencilerine kızmış ve şöyle demiştir:

“Zihin, su gibi berrak değilse; çayla yıka gözlerini!”

Bu sözden sonra öğrencilere Matcha hazırlamış ve içtiklerinde gözlerinin ışıldadığı, düşüncelerinin netleştiği anlatılır. Bu hikâye Japon tapınaklarında hâlâ anlatılır.

Samurayların Gizli İksiri

Matcha, Japon Samuray savaşçıları tarafından savaş öncesi bir tür enerji ve denge sağlayıcı içecek olarak tüketilirdi. Onlara göre Matcha, hem zihinsel sükunet hem de fiziksel hazırlık sağlıyordu.

Hikaye: 15. yüzyılda bir Samuray komutanının, savaş öncesi Matcha içip meditasyon yaptığı ve bu sayede panik yapmadan tüm stratejiyi başarıyla uyguladığı anlatılır. Bu ritüel daha sonra birçok savaşçı sınıfın geleneği hâline gelmiştir.

Çay Seremonisi – Chanoyu’nun Doğuşu

Matcha, Japon kültürünün en sofistike ve ruhani öğretilerinden biri olan Chanoyu (Çay Seremonisi) ile bütünleşmiştir. 16. yüzyılda Sen no Rikyū, çay seremonisine sadelik, alçakgönüllülük ve doğaya saygıyı getirmiştir.

“Çay yolu, sadece sıcak suyu kaynatmak, çay yapmak ve içmektir. Ama içinde evrenin düzeni gizlidir.”

Matcha Tarihsel Dönüm Noktaları

Tarih	Olay
618-907	Çin Tang Hanedanlığı’nda çay tuğlası olarak işlenir
1100’ler	Çin’de Budist keşişler Matcha tarzı çayı kullanır
1191	Eisai Japonya’ya çay tohumları ve öğretileriyle döner
1400-1500’ler	Samuraylar arasında yaygınlaşır
1500’lerin sonu	Sen no Rikyū, çay seremonisini felsefeye dönüştürür
2000’ler	Batı’da “süper besin” olarak popülerleşir

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Matcha Yeşil Çayının Sağlık Faydaları ve Kimyasal Bileşimi: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7796401/

⭐️⭐️ Matcha yeşil çayının insan dışkı mikrobiyotası üzerindeki etkisini değerlendiren randomize, çift kör bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10017316/

⭐️⭐️ Matcha Yeşil Çay: Kimyasal Bileşim, Fenolik Asitler, Kafein ve Yağ Asidi Profili https://www.mdpi.com/2304-8158/13/8/1167

⭐️⭐️ Matcha üzerine bir inceleme: Kimyasal bileşim, sağlık yararları, kemometrik ve çoklu omiklerin uygulanmasıyla kalite kontrolüne ilişkin bilgiler https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0963996923005525

⭐️⭐️ Matcha çayının terapötik potansiyeli: İnsan ve hayvan çalışmaları üzerine eleştirel bir inceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9792400/

⭐️⭐️ Japon Matcha Yeşil Çayının Antioksidan Aktivitesine Geriye Dönük Bakış – Coşku Eksikliği mi? https://www.mdpi.com/2076-3417/11/11/5087

⭐️⭐️ Matcha yeşil çay içeceği yorgunluğu azaltır ve direnç antrenmanına bağlı adaptasyonu destekler https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10320999/

⭐️⭐️ In Vitro Sindirimin Matcha Çayı (Camellia sinensis) Aktif Bileşenleri ve Antioksidan Aktivitesi Üzerindeki Etkisi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9137484/

⭐️⭐️ Bilişsel gerileme yaşayan yaşlı yetişkinlerde matcha yeşil çayının bilişsel işlevler ve uyku kalitesi üzerindeki etkisi: 12 ay boyunca yürütülen randomize kontrollü bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11364242/https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11364242/

⭐️⭐️ Çayın doğal bir bileşeni olan L-theanine ve zihinsel durum üzerindeki etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18296328/

⭐️⭐️ Matcha’nın sulu özütü ve kalıntısının yüksek yağlı diyetle beslenen farelerde antioksidan durumu ve lipid ve glikoz seviyeleri üzerindeki etkileri https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26448271/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26448271/

⭐️⭐️ Japonya’da yeşil çay tüketimi ve kardiyovasküler hastalık, kanser ve tüm nedenlere bağlı ölüm oranı: Ohsaki çalışması https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16968850/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16968850/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, Sağlık Bülteni15 Mayıs 2025

15 Mayıs 2025

Pentan Tankı Risklerine Bakalım

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk beş) yazıdan oluşan serinin ikincisinde Pentan Tankı Risklerini inceleyeceğiz.

Yararlı olması dileklerimle.

Endüstriyel tesislerde kullanılan tehlikeli kimyasallar, üretim verimliliğini artırmakla birlikte, çalışan sağlığı, çevre güvenliği ve proses sürekliliği açısından çok boyutlu riskler içerir.

Pentan, alkan grubu hidrokarbonlar içerisinde yer alan ve yüksek uçuculuk ve yanıcılık özelliklerine sahip olup, özellikle yalıtım malzemesi üretimi başta olmak üzere farklı sektörlerde yoğun olarak kullanılan kimyasal bir ajandır.

Pentan’ın fiziksel ve kimyasal özellikleri, onu hem proses avantajı sunan hem de ciddi yangın ve patlama tehlikeleri taşıyan bir unsur haline getirmektedir.

Pentan tankı içeren endüstriyel işletmelerde karşılaşılabilecek tehlikeler hususunda katkı sağlamayı amaçlayan bu yazı;

Tehlikelerin sistematik biçimde tanımlanmasını,
Risk seviyelerinin nicel analiz yöntemleriyle değerlendirilmesini
Kontrol önlemlerinin önleyici iş sağlığı ve güvenliği stratejileriyle entegrasyonunu amaçlamaktadır.

Bu yazıda;

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, ilgili yönetmelikler ve ATEX (Atmosphères Explosibles) mevzuatı başta olmak üzere ulusal ve uluslararası standartlar dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Yazımın, pentan kullanılan tesislerde tehlikelerin yönetimi, acil durum hazırlığı, önleyici bakım stratejileri ve sürdürülebilir güvenlik kültürünün oluşturulması açısından uygulayıcılar, denetleyiciler ve araştırmacılar için yol gösterici bir kaynak teşkil etmesini amaçlıyorum.

Pentan Nedir?

Pentan, beş karbon ve on iki hidrojen atomundan oluşan bir alkan bileşiğidir. Üç izomeri bulunur: n-pentan, izopentan (2-metilbütan) ve neopentan (2,2-dimetilpropan). IUPAC sistemine göre “pentan” terimi genellikle n-pentanı ifade eder.

Pentan’ın Kimyasal Özellikleri ve Tehlikeleri

Özellik	Değer/Not
Moleküler Formül	C₅H₁₂
Cas Numarası	109-66-0
Fiziksel Hâl	Oda sıcaklığında renksiz, uçucu bir sıvıdır. Oda sıcaklığında renksiz, düşük viskoziteli ve uçucu bir sıvıdır.
Kaynama Noktası	n-pentan için (yaklaşık) ~36 °C
Erime Noktası	n-pentan için yaklaşık -130 °C
Yoğunluk	Yaklaşık 0.626 g/mL (20 °C’de).
Parlama Noktası	-49 °C (son derece yanıcı)
LEL (Alt Patlama Sınırı)	%1,4 v/v – 42 mg/L
UEL (Üst Patlama Sınırı)	%7,8 v/v – 261 mg/L
Buhar Yoğunluğu	2.48 (hava = 1, buhar zemine çöker)
Buhar Basıncı	20 °C’de yaklaşık 57.9 kPa.
Suda çözünürlük	Suda çok düşük çözünürlüğe sahip, ancak organik çözücülerle karışabilir.
Koku	Benzin benzeri bir kokuya sahiptir.
Ana Risk Faktörü	Uçuculuk, yanıcılık, patlama riski
Sağlık Riski	Baş dönmesi, solunum depresyonu, bilinç kaybı

Kullanım Alanları

Çözücü: Laboratuvarlarda ve endüstride polar olmayan çözücü olarak kullanılır.
Köpük Üretimi: Polistiren (EPS) ve poliüretan köpüklerin üretiminde şişirici gaz olarak görev alır.
Soğutucu Sistemler: Bazı soğutucu sistemlerde katkı maddesi olarak kullanılır.
Yakıt Bileşeni: Bazı yakıt karışımlarında bileşen olarak yer alır.

Güvenlik ve Tehlikeler

Yanıcılık: Oldukça yanıcıdır; buharları hava ile patlayıcı karışımlar oluşturabilir.
Patlama Sınırları: Havada %1.5 ile %7.8 arasında patlayıcı karışım oluşturabilir.
Flaş Noktası: Yaklaşık -49 °C.
Zararlılık: Yüksek konsantrasyonlarda solunması baş dönmesi, baş ağrısı ve merkezi sinir sistemi depresyonuna yol açabilir.

Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Hazard Identification – Tehlike Tanımlama analizinin temel amacı, potansiyel tehlikeleri önceden tanımlayarak, oluşabilecek kazaların veya istenmeyen olayların önüne geçmek ve hem çalışanların hem de tesisin güvenliğini sağlamaktır.

Analiz, pentan tankı ile ilgili tüm yaşam döngüsü aşamalarını kapsamaktadır.

Dolum ve boşaltım işlemleri
Depolama süreci
Tank bakım ve onarımı
Tankın çevresel etkileri
Acil durum yönetimi ve müdahale senaryoları mekanik, kimyasal, elektriksel ve insan kaynaklı tehlikeler detaylı şekilde incelenmektedir.

Pentan tankları özelinde yapılan tehlike tanımlama çalışmalarında en sık karşılaşılan risk unsurlarının başında, pentanın aşırı yanıcı doğası nedeniyle oluşabilecek yangın ve patlama tehditleri gelir.

Dolum ve boşaltım işlemleri sırasında tankta statik elektrik birikimi, elektriksel ekipmanlardan kaynaklanabilecek kıvılcım riskleri veya sıcak yüzeyler, ateşleme kaynakları oluşturabilir. Ayrıca tankın flanş ve conta gibi bağlantı noktalarındaki olası sızıntılar, havada patlayıcı buhar bulutları oluşturma riski taşır. Tankın aşırı dolması veya sıcaklık artışına bağlı olarak iç basıncının yükselmesi durumunda yapısal bütünlük bozulabilir ve tehlikeli olaylar zinciri tetiklenebilir.

Bir diğer önemli tehlike grubu ise kapalı alanlarda çalışma koşulları ile ilgilidir. Tankın temizliği veya bakımı sırasında içeride biriken pentan buharlarının solunması sonucu, çalışanlarda solunum problemleri, bilinç kaybı veya ölümcül zehirlenmeler meydana gelebilir.

Bu tür durumlar, hem zehirli atmosfer riski hem de yangın-patlama tehlikesi açısından çift yönlü tehdit oluşturur. Ayrıca tank ve ekipman arızaları, tahliye sistemlerinin yetersizliği veya yangın söndürme ekipmanlarının çalışmaması gibi teknik aksaklıklar da risk potansiyelini artırır.

Tüm bunlara ek olarak, insan hatası kaynaklı olaylar da göz ardı edilmemelidir. Eğitim eksiklikleri, prosedür ihlalleri veya acil durumlara hazırlıksızlık, kazaların meydana gelmesinde ciddi pay sahibidir.

Hazard Identification – Tehlike Tanımlama analizi yalnızca tehlikeleri tespit etmekle kalmaz, aynı zamanda bu risklerin etkilerini azaltmaya yönelik somut önlemler geliştirilmesini de sağlar.

Örneğin; tank sistemlerinde statik elektriğe karşı topraklama yapılması, aşırı dolumu önleyici seviye kontrol sistemlerinin kurulması, patlama diskleri veya inert gaz sistemleri gibi pasif güvenlik önlemlerinin entegre edilmesi gibi uygulamalar önerilir.

Ayrıca, yangın algılama ve otomatik söndürme sistemlerinin tesise entegre edilmesi, düzenli bakım programlarının oluşturulması, çalışanlara yönelik spesifik eğitimlerin verilmesi ve acil durum tatbikatlarının periyodik olarak yapılması, riskleri minimize etmek için hayati önem taşır.

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Pentan Tankı – Risk Değerlendirme Tablosu

No	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller	Olasılık (L)	Şiddet (S)	Risk Skoru (LxS)
1	Tank Sızıntısı	Korozyon, mekanik darbe	Tank, çevre, personel	Yangın, çevre kirliliği	Kaçak algılama sistemleri, düzenli tank muayeneleri	3	5	15
2	Aşırı Dolum	Seviye sensör arızası, operatör hatası	Tank, dolum istasyonu	Taşma, yangın	Seviye sensörü, otomatik dolum kesici	3	4	12
3	Basınç Artışı	Sıcaklık artışı, gaz genişlemesi	Tank, vana sistemleri	Patlama	Basınç emniyet valfleri, basınç göstergeleri	2	5	10
4	Statik Elektrik	Yetersiz topraklama	Tank, transfer hatları	Kıvılcım kaynaklı yangın	Topraklama sistemi, ex-proof ekipman	4	5	20
5	Yangın Sistemi Arızası	Bakım eksikliği	Yangın söndürme altyapısı	Yaygın yangın büyümesi	Sistematik yangın testi ve yedek sistem	2	5	10
6	Buhar Kaçağı	Conta aşınması, valf arızası	Atmosfer, personel	Patlayıcı atmosfer, zehirlenme	Buhar detektörleri, vana bakımı	3	4	12
7	Deprem	Doğal afet	Tank, tesis	Devrilme, patlama	Sismik dizaynlı sabitleme	2	5	10
8	Sel / Su Baskını	Aşırı yağışlar	Tank kaidesi, sabitleme noktaları	Tank yüzmesi, devrilme	Yükseltilmiş platformlar, drenaj sistemleri	2	4	8
9	Hortum Kopması	Hortum eskimesi, yanlış bağlantı	Transfer hatları	Ani boşalma, yangın	Düzenli hortum değişimi ve kontrolü	3	4	12
10	Valf Arızası	Yıpranma, aşınma	Dolum ve boşaltım sistemleri	Kaçak, yangın riski	Periyodik valf bakımı	2	4	8
11	İnsan Hatası	Yetersiz eğitim	Tüm operasyonel alan	Dolum hatası, yanlış valf açma	Eğitim ve prosedür takibi	3	4	12
12	Yanlış Kimyasal Dolumu	Etiketleme hatası	Tank içeriği	Reaksiyon, patlama	Etiket kontrol prosedürleri	2	5	10
13	Sabotaj	Güvenlik zaafiyeti	Tank, tesis	Patlama, yangın	Güvenlik kamera sistemleri, giriş kontrolü	1	5	5
14	Elektrik Arızası	Kablo izolasyon hatası	Elektrik sistemleri	Kıvılcım, yangın	Ex-proof sistemler, bakım	2	5	10
15	Sıcak Çalışmalar	Yetkisiz kaynak/taşlama	Tank çevresi	Yangın, patlama	Hot Work izin sistemi	2	5	10
16	Yetersiz Havalandırma	Tıkanmış hava hatları	Tank içi atmosfer	Patlayıcı atmosfer oluşumu	Düzenli havalandırma kontrolü	3	5	15
17	Bakım İhmal Edilmesi	Zayıf bakım kültürü	Tüm sistemler	Yüksek arıza riski	Planlı bakım programı	3	4	12
18	Tank Yaşlanması	Malzeme yorgunluğu	Tank yapısı	Çatlak, kaçak, patlama	Tank yaş yönetimi, ömür belirleme	2	5	10
19	Patlayıcı Atmosfer	Uygun olmayan ortam koşulları	Tesis içi atmosfer	Patlama	EX alan sınıflandırması ve kontrolü	2	5	10
20	Alarm Sistem Arızası	Alarm cihazı arızası	İzleme sistemleri	Geç müdahale	Alarm bakım protokolü	3	4	12
21	Dış Darbe (Araç çarpması)	Trafik yönetim hatası	Tank, boru hatları	Fiziksel hasar, kaçak	Fiziksel bariyerler	2	4	8
22	Yanlış Basınç Ayarı	Operatör hatası	Basınç kontrol ekipmanları	Patlama riski	Basınç kalibrasyonu	2	5	10
23	Hatalı Temizlik Malzemesi	Yanlış kimyasal kullanımı	Tank içi yüzeyler	Reaksiyon, hasar	Onaylı temizlik prosedürleri	2	4	8
24	PPE Eksikliği	Kişisel ihmal	Operasyon personeli	Yaralanmalar	PPE zorunluluğu ve denetim	3	3	9
25	Eğitim Eksikliği	Eğitim programı eksikliği	Operasyonel güvenlik	Hatalı işlem	Eğitim ve sertifikasyon sistemi	3	4	12
26	Yanıcı Atık Birikimi	Alan temizliği ihmali	Tank çevresi	Hızlı yangın yayılması	Tank çevresi düzenli temizliği	3	4	12
27	Yangın Su Sisteminin Çalışmaması	Su pompası arızası	Yangın müdahale sistemi	Yangının büyümesi	Yedek sistemler ve testler	2	5	10
28	Hava Değişimleri (Aşırı sıcak/soğuk)	İklim değişiklikleri	Tank yapısı	Malzeme gerilmesi, kaçak	Tasarım iyileştirmeleri	2	4	8
29	Yetersiz İzolasyon	İzolasyon malzemesi hatası	Tank yüzeyleri	Buharlaşma artışı, kaçak	İzolasyon bakımı	2	4	8
30	Topraklama Eksikliği	Korozyon, gevşek bağlantılar	Tank, hatlar	Statik elektrik birikimi	Topraklama ölçümleri	4	5	20

31	Tank İç Basınç Sensörü Arızası	Sensör arızası, kablo kopması	Basınç izleme sistemi	Aşırı basınç, patlama riski	Sensör yedekleme, düzenli kalibrasyon	2	5	10
32	Tank Seviye Göstergesi Hatası	Gösterge arızası, yanlış okuma	Dolum kontrolü	Taşma, dökülme	İkincil seviye kontrolü	3	4	12
33	Yanlış Acil Durum Müdahalesi	Eğitim eksikliği	Acil durum ekipleri	Yangın büyümesi, can kaybı	Acil durum tatbikatları	3	5	15
34	Tankta Çatlak Gelişimi	Malzeme yorulması	Tank gövdesi	Yavaş kaçak, çevre kirliliği	Periyodik ultrasonik testler	2	4	8
35	Çevre Koşullarından Kaynaklı Korozyon	Yüksek nem, kimyasal atmosfer	Tank yüzeyi	Yapısal zayıflama	Korozyon koruma kaplamaları	2	4	8
36	Kötü Havalandırılan Alanlarda Gaz Birikimi	Havalandırma hatası	Pompa istasyonları	Zehirlenme, patlama	Havalandırma fanı ve gaz detektörü	3	5	15
37	Yanlış Tank Temizliği Prosedürü	Eğitim eksikliği	Tank içi yüzeyler	Reaksiyon, yangın riski	SOP (standart prosedür) uygulaması	3	4	12
38	Tanker Dolum Alanında Yakıt Dökülmesi	Hatalı hortum bağlantısı	Dolum sahası	Yangın, kayma tehlikesi	Otomatik dolum sistemleri, damla tutucu	3	4	12
39	Tank Etrafında Bitki Büyümesi	Yetersiz bakım	Tank çevresi	Yangın hızlanması	Çevre düzenli temizliği	3	4	12
40	Kontrol Odası İklimlendirme Arızası	Klima sistemi arızası	Elektronik izleme sistemleri	İzleme kaybı, cihaz arızası	Klima bakım programı	2	4	8
41	İşaretleme Eksikliği	Uyarı levhası eksikliği	Çalışma sahası	Yanlış işlem riski	Uyarı işaretlemeleri	3	3	9
42	Emniyet Vanası Bloke Olması	Kirlenme, donma	Basınç tahliye sistemi	Basınç artışı, patlama	Düzenli valf bakımı ve test	2	5	10
43	Tankta Sıcaklık Artışı	Çevresel sıcaklık	Tank iç basıncı	Buharlaşma artışı	Tank sıcaklık izleme sistemleri	3	4	12
44	Elektrik Kesintisi	Şebeke arızası	Kontrol sistemleri	İzleme kaybı, müdahale gecikmesi	UPS, jeneratör sistemleri	2	4	8
45	İtfaiye Ulaşım Gecikmesi	Erişim kısıtları	Yangın müdahalesi	Yangın büyümesi	Erişim yollarının açık tutulması	2	5	10
46	Yetersiz İlk Yardım Ekipmanı	İlk yardım malzeme eksikliği	Tesis genelinde	Müdahale gecikmesi	İlk yardım istasyonları	3	3	9
47	Eğitimli Personel Eksikliği	Personel sirkülasyonu	Operasyon ekipleri	Hatalı müdahale	Sürekli eğitim programı	3	4	12
48	Operasyon Esnasında Telefon Kullanımı	Dikkat dağınıklığı	Transfer işlemleri	Hatalı işlem	Telefon kullanım yasağı	3	4	12
49	Yakıt Buharı Yoğunluğu	Yetersiz havalandırma	Tank üst bölgesi	Patlayıcı atmosfer oluşumu	Tank üst havalandırması	3	5	15
50	Depolama Alanında Hatalı Malzeme Yığılımı	Uygunsuz malzeme istifleme	Tank çevresi	Yangın riski	İstifleme kuralları ve denetim	3	3	9
51	Su Girişi	Yağmur, conta arızası	Tank içeriği	Ürün kontaminasyonu	Su ayırıcı sistemler	3	4	12
52	Tank Temelinde Çökme	Zayıf zemin hazırlığı	Tank temel yapısı	Tank devrilmesi	Zemin etüdü ve iyileştirme	2	5	10
53	Kimyasal Reaksiyon Riski	Yanlış kimyasal karışımı	Tank içeriği	Patlama	Kimyasal uyumluluk kontrolü	2	5	10
54	Aşırı Gürültü Maruziyeti	Pompalar, vanalar	Çalışanlar	İşitme kaybı	Kulaklık kullanımı, gürültü bariyerleri	3	3	9
55	Emisyon Limitlerinin Aşılması	Sızıntı, buhar kaçakları	Atmosfer	Çevre cezaları, halk sağlığı riski	Emisyon ölçümleri	2	4	8
56	Tehlikeli Alanlara Yetkisiz Giriş	Güvenlik ihlali	Tank sahası	Yaralanma, sabotaj riski	Fiziksel bariyer ve kartlı geçiş sistemi	2	4	8
57	Vana Etiket Eksikliği	Yanlış işlem	Boru hatları	Yanlış açma/kapama	Etiketleme ve renk kodlama sistemi	3	4	12
58	Soğuk Hava Koşullarında Donma	Boru hattı ve vana donması	Transfer hatları	Boru çatlaması, kaçak	Isıtmalı sistemler	2	4	8
59	Personelin Yanlış KKD Kullanımı	Eğitim eksikliği, ihmal	Operasyon alanları	Kaza sonucu yaralanma	KKD eğitimi ve denetim	3	3	9
60	Transfer Operasyonu Sırasında Araç Kayması	Zemin kayganlığı	Dolum alanı	Bağlantı kopması, sızıntı	Kaymaz zemin uygulamaları	3	4	12

61	Tankta Metal Yorulması	Sürekli basınç değişimi	Tank yapısı	Sızıntı, çatlak	NDT testleri, periyodik kontrol	2	5	10
62	Tank Bağlantı Flanşlarından Sızıntı	Conta aşınması	Boru hatları	Yangın riski, çevre kirliliği	Conta yenileme planı	3	4	12
63	Aşırı Doldurma Sebebiyle Taşma	Operasyon hatası	Tank dolum sistemi	Yanıcı madde yayılımı	Otomatik dolum kesme sistemi	2	5	10
64	Sıcak Çalışma (Kaynak) Esnasında Ateşleme	Kıvılcım kontrolsüzlüğü	Tank çevresi	Yangın, patlama	İzinli sıcak çalışma prosedürü	3	5	15
65	Dış Yüzeyde Buzlanma	Soğuk hava etkisi	Tank yüzeyi	Kayma, düşme riski	Yüzey temizliği ve ısıtıcılar	3	3	9
66	Tank Sızıntısında Acil Müdahale Eksikliği	Ekipman eksikliği	Müdahale ekipleri	Sızıntının büyümesi	Acil müdahale planı ve kitleri	3	4	12
67	Yangın Algılama Sisteminin Arızası	Sensör arızası	Algılama ekipmanı	Yangına geç müdahale	Periyodik sensör testleri	2	5	10
68	Depremde Tank Stabilitesinin Bozulması	Sismik etki	Tank destekleri	Devrilme, ürün kaybı	Sismik tasarım ve sabitleme	2	5	10
69	Tankta İç Basınç Artışı (Güneş Etkisiyle)	Sıcak hava dalgası	Tank içi gaz fazı	Patlama	Havalandırma ve basınç tahliye	3	5	15
70	Yakıt Dolumu Sırasında Statik Elektrik Oluşumu	Yetersiz topraklama	Dolum ekipmanı	Kıvılcım, patlama riski	Topraklama sistemleri	3	5	15
71	Yanlış Tank Kimliklendirmesi	Etiket hatası	Depolama tankları	Yanlış ürün dolumu	Etiket ve kodlama sistemi	2	4	8
72	Havalandırma Bacasında Tıkanıklık	Kirlilik, donma	Tank üst havalandırma	Basınç artışı	Düzenli havalandırma kontrolü	3	5	15
73	Elektrik Panosunda Kısa Devre	Su sızıntısı, yetersiz izolasyon	Elektrik sistemleri	Yangın riski	Su yalıtımı ve IP korumalı panolar	3	5	15
74	Gece Operasyonlarında Görüş Eksikliği	Aydınlatma yetersizliği	Dolum alanı	Kaza, hatalı işlem	Yeterli saha aydınlatması	3	3	9
75	Tank Etrafında Drenaj Sorunu	Yetersiz zemin eğimi	Tank çevresi	Su birikimi, kayma	Zemin iyileştirme	3	3	9
76	Kontrol Sistemlerinde Siber Güvenlik Açığı	Firewall eksikliği	SCADA sistemleri	Uzaktan saldırı riski	Siber güvenlik önlemleri	2	5	10
77	Boru Hattı İçinde Tortu Birikimi	Ürün bozulması	Transfer hatları	Basınç kaybı, sızıntı	Boru temizleme prosedürü	3	3	9
78	Personel Şift Değişiminde Bilgi Eksikliği	Yetersiz devir teslim	Tesis operasyonu	Yanlış müdahaleler	Devir teslim protokolü	3	4	12
79	Alarmların Yanlış Kalibrasyonu	Yanlış tetikleme	İzleme sistemleri	Müdahale gecikmesi	Alarm test ve kalibrasyonu	2	4	8
80	Tanker Giriş Alanında Trafik Karışıklığı	Yetersiz trafik yönlendirme	Araç güzergahı	Çarpışma riski	Trafik planı ve yönlendirme levhaları	3	3	9
81	Personel Yorgunluğu	Uzun vardiyalar	Tüm sahalar	Hatalı kararlar	Vardiya yönetimi, dinlenme süreleri	3	4	12
82	Kritik Yedek Parça Eksikliği	Yetersiz stok	Tank ekipmanları	Uzun süreli duruşlar	Kritik stok yönetimi	3	4	12
83	Havalandırma Fanı Arızası	Motor arızası	Tank iç ortamı	Patlayıcı gaz birikimi	Fan bakım programı	2	5	10
84	Borularda Vibrasyon Artışı	Pompa arızası	Transfer boruları	Boru çatlağı	Vibrasyon izleme sistemi	3	3	9
85	Yangın Söndürme Sisteminde Su Basıncı Eksikliği	Pompa hatası	Yangınla mücadele	Yetersiz söndürme	Hidrant ve pompa bakımı	2	5	10
86	Kaçak Gazın Tetiklediği İkincil Patlama	İlk yangın sonrası gaz birikmesi	Tank sahası	Büyük çaplı hasar	Gaz izleme ve tahliye sistemi	2	5	10
87	Havuzlama Alanı Yetersizliği	Tasarım eksikliği	Sızıntı kontrolü	Yayılım artışı	Havuzlama kapasite artırımı	3	4	12
88	Acil Durum Toplantı Noktalarının Belirsizliği	İşaretleme eksikliği	Çalışanlar	Toplanamama riski	Acil durum planları ve levhalar	3	3	9
89	Tanker Şoförlerinin Yetersiz Eğitimi	Eğitimsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri	Hatalı dolum	Sürücü eğitim programı	3	4	12
90	Kötü Hava Koşullarında Transfer	Şiddetli yağmur, rüzgar	Dış saha operasyonları	Ekipman hasarı, sızıntı	Hava durumu takip ve operasyon iptali	3	4	12
91	Elektrik Topraklama Eksikliği	Korozyon, kopma	Elektrik sistemleri	Elektrik çarpması, yangın	Topraklama sistem testleri	2	5	10
92	Tank İç Basınç Artışı (Yanlış Dolum Hızı)	Çok hızlı dolum	Tank gövdesi	Aşırı basınç	Dolum hızı kontrolü	2	5	10
93	Operasyon Alanında Sigara İçme	Kural ihlali	Dolum sahası	Yangın çıkışı	Sıkı sigara yasağı uygulaması	2	5	10
94	Tankta İçerik Değişimi Sonrası Temizlik Eksikliği	Operasyon hatası	Tank içeriği	Kimyasal reaksiyon	Tank temizleme prosedürleri	3	5	15
95	Kritik Operasyonlarda İletişim Kopukluğu	Radyo/telefon arızası	Acil durumlar	Koordinasyon kaybı	Yedek haberleşme sistemleri	3	4	12
96	Tank Alanında Hayvan Girişi	Güvenlik açığı	Saha çevresi	Kaza, ekipman hasarı	Çevre çit kontrolü	3	3	9
97	Pentan Sızıntısının Yeraltı Sularına Karışması	Sızıntı önlemlerinin yetersizliği	Çevre ve halk sağlığı	Su kirliliği, çevresel ceza	Çift cidarlı tanklar, acil drenaj planı	2	5	10
98	Basınç Tahliye Vanalarının Tıkanması	Tortu birikimi	Basınç sistemleri	Patlama riski	Periyodik vana temizliği	2	5	10
99	Tank Transferinde Yanlış Hat Kullanımı	Hatalı vana yönetimi	Boru hatları	Ürün karışımı	Hat tanımlama ve izleme sistemleri	2	4	8
100	Saha Tabanında Çökme veya Kayma	Zemin doygunluğu	Yürüyüş yolları	Düşme, yaralanma	Zemin stabilizasyonu ve drenaj	3	4	12
101	Tank Üzerinde Çalışırken Düşme	Düşme koruması eksikliği	Tank üst platformu	Yaralanma veya ölüm	Düşme koruma sistemleri	2	5	10
102	İkincil Kimyasal Reaksiyonlar	Yanlış madde teması	Dolum/boşaltım alanı	Patlama riski	Kimyasal analiz ve izolasyon planı	2	5	10
103	İş Ekipmanlarının Uygunsuz Kullanımı	Operasyon hatası	Transfer pompaları	Mekanik arıza	Ekipman kullanım eğitimi	3	3	9
104	Tank Etrafında Görüş Alanı Engelleri	Depolama malzemeleri	Saha operasyonu	Çarpışmalar	Açık saha yönetimi	3	3	9
105	Hatalı Boru Bağlantı Yapılması	Montaj hatası	Transfer hatları	Sızıntı, ürün kaybı	Montaj sonrası testler	3	4	12
106	Tank Çevresinde Rüzgar Etkisiyle Gaz Yayılımı	Şiddetli rüzgar	Açık alanlar	Patlayıcı atmosfer oluşumu	Gaz yayılım modellemeleri	3	5	15
107	Tankta Korozyona Bağlı Delik Oluşumu	Aşırı nem ve kimyasal etki	Tank yüzeyi	Ürün kaybı, çevre kirliliği	Korozyon izleme ve boya bakımı	2	5	10
108	Kış Aylarında Buz Erimesiyle Kayganlık	Tank sahası yürüyüş yolları	Personel	Kayma, düşme	Kış saha hazırlık planı	3	3	9
109	Alarm Seslerinin Duyulamaması	Yüksek çevre gürültüsü	Acil durumlar	Geç müdahale	Görsel ve sesli alarm sistemleri	3	4	12
110	Transfer Hattı İçinde Hava Kilidi	Dolum/boşaltım hatları	Transfer operasyonu	Akış kesilmesi, basınç artışı	Hava tahliye sistemleri	3	3	9
111	Elektriksel Statik Yük Birikimi (Boru Hattında)	Akışkan sürtünmesi	Transfer boruları	Kıvılcım ve patlama	Antistatik borular	3	5	15
112	Tank Katodik Koruma Sisteminin Arızası	Koruma sistemi hatası	Tank alt yüzeyi	Korozyon hızlanması	Katodik koruma izleme sistemi	2	4	8
113	Tahliye Borularında Geri Akış	Tıkanma, yanlış vana açılması	Drenaj hatları	Kontaminasyon	Geri akış önleyici sistemler	2	4	8
114	Operasyon Alanında Yetersiz İklimlendirme	Sıcak hava, duman birikimi	Çalışanlar	Isı stresi, bayılma	İklimlendirme ve havalandırma planı	3	3	9
115	Hatalı Basınç Ayarlaması Sonrası Tank Deformasyonu	Proses kontrol hatası	Tank iç basıncı	Yapısal hasar	Basınç ayar otomasyonu	2	5	10
116	Transfer Borularında Aşırı Esneme	Yanlış destekleme	Hat ekipmanları	Boru kırılması	Boru destek yapıları	3	4	12
117	Tankta Şiddetli İç Basınç Değişimi	Hızlı sıcaklık değişimi	Tank gövdesi	Yapısal çökme	Termal genleşme tasarımı	2	5	10
118	Boru Hattında Hatalı Yama Uygulaması	Geçici tamirat	Transfer boruları	Patlama riski	Standartlara uygun onarım	3	4	12
119	Tank Zemininde Yerel Çöküntü	Zemin oturması	Tank destek yapısı	Stabilite kaybı	Tank temel güçlendirme	2	5	10
120	Tankta Yangın Sonrası Yapısal Bozulma	Yangın hasarı	Tank gövdesi	Yıkılma, devrilme	Yapısal yangın sonrası muayene	2	5	10

✅ Yüksek risk puanlı alanlar (örnek: 20 ve üzeri skorlar) öncelikli aksiyon planı gerektirir.
✅ Orta riskli alanlar için sürekli izleme ve geliştirme yapılmalıdır.

Kontrol Önlemleri (HIRARC Temelli)

HIRARC “Hazard Identification, Risk Assessment and Risk Control” (Tehlike Tanımlama, Risk Değerlendirmesi ve Risk Kontrolü)

Mühendislik Kontrolleri

EX-proof (patlamaya dayanıklı) ekipman kullanımı
Statik elektrik topraklama çubuğu
Seviye sensörü ve taşma alarmları (iki kademeli)
Otomatik dolum kesme sistemi (PLC entegreli)
Köpük nozullu yangın bastırma sistemi (FM sertifikalı)
Tank ikincil sızdırmazlık (containment bund – 110% kapasite)
Gaz dedektörleri (pentan duyarlı)
Tank basınç tahliye valfleri (PSV)

Yönetimsel Kontroller

MSDS panosu, kimyasal güvenlik talimatı
Yıllık yangın tatbikatı ve eğitimler
Dolum-boşaltım prosedürleri (check-list bazlı)
6 ayda bir periyodik bakım ve test
Kamera ve sensör ile dolum izleme
Kaza/olay kayıt sistemi

**Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD)**

Solvent tipi gaz maskesi (A tipi filtre)
Antistatik iş elbiseleri
Kimyasal eldivenler (nitril, neopren)
Alev almaz tulum, gözlük, kulaklık

Acil Durum Planı

Senaryo	Müdahale Planı
Yangın	Köpük sistemi devreye alınır, bölge tahliye edilir, acil durum planı başlatılır
Patlama	Saha tamamen tahliye edilir, enerji kesilir, itfaiye çağrılır
Sızıntı	Alan izole edilir, sızan madde inert absorban ile temizlenir
Soluma	Kişi temiz havaya çıkarılır, sağlık birimi bilgilendirilir

Sürekli İzleme ve Gözden Geçirme

Gaz dedektörü: Günlük kalibrasyon kontrolü
Topraklama hattı testi: Aylık
Yangın sistem testi: 3 ayda bir
Seviye sensörü doğrulama: 6 ayda bir
Risk değerlendirme güncellemesi: Yılda bir veya proses değişiminde

Sonuç olarak, pentan tanklarına yönelik gerçekleştirilen Hazard Identification – Tehlike Tanımlama Analizi, hem tesis güvenliğini hem de çalışan sağlığını koruma açısından vazgeçilmez bir süreçtir.

Bu analiz sayesinde, olası riskler sistematik bir şekilde önceden belirlenerek, proaktif önlemlerle kazaların önüne geçilir. Ayrıca yasal mevzuatlara uyum sağlanır, çevresel zararlar en aza indirgenir ve işletme sürekliliği garanti altına alınır.

Etkin bir tehlike tanımlama süreci, yalnızca yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda güvenli ve sürdürülebilir bir endüstriyel işletmeciliğin temel şartıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Daha Fazla

Genel, İş Güvenliği15 Mayıs 2025

Kebat

🔺 HZ-03 – Yangın ve Patlama tehlikesi için Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

🔸 1. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılandı mı?

🔸 2. Kontrol Noktası: Basınç Artışı veya Sistem Aşırı Isınması Oluştu mu?

🔸 3. Kontrol Noktası: Yangın veya Patlama Öncesi Müdahale Yapıldı mı?

Senaryo Özeti

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

💊 💊 💊

1. İş Performansı Üzerine Etkileri

1.1. Fiziksel Performans Üzerindeki Maskelenmiş Etki

💊 💊 💊

1.2. Psikomotor Performans ve Dikkat

💊 💊 💊

2. İşe Devamlılık (Devamsızlık – Presenteizm – Absenteizm)

2.1. Presenteizm (Hasta halde çalışmaya devam)

💊 💊 💊

2.2. Absenteizm (İşe Gelememe)

💊 💊 💊

3. İş Kazası İhtimali

3.1. Refleks ve Reaksiyon Süresinde Bozulma

💊 💊 💊

3.2. Bireysel Sorumluluk ve Yanıltıcı Güven

💊 💊 💊

3.3. Kaza Zincirinde Dolaylı Etki

💊 💊 💊

4. İş Sağlığı ve Güvenliği Sistemine Etkileri

4.1. Sağlık Gözlem Süreçlerinin Karmaşıklaşması

💊 💊 💊

4.2. Risk Değerlendirme Sonuçlarının Sapması

💊 💊 💊

4.3. İşveren Sorumluluğu ve Hukuki Risk

💊 💊 💊

Ağrı Kesici Türleri ile Çalışanlar İçin Risk Analizi Tablosu

Stratejik Öneriler

SONUÇ

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

⭐️⭐️⭐️⭐️

Aile İçi Sorunlar ve Psikososyal Risk Etkenleri

Erkek Çalışanlar Üzerindeki Etkiler

Kadın Çalışanlar Üzerindeki Etkiler

İş Kazası Riski Açısından Değerlendirme

İş Performansına Etkileri

İşyeri Ortamında Oluşabilecek Etkiler

İş Sağlığı ve Güvenliği Politikaları Açısından Geliştirilebilecek Önlemler

Sonuç ve Öneriler

🔺 HZ-02 – Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

🔸 1. Kontrol Noktası: Tankın Delinmesi/Korozyonunun Erken Tespiti Yapıldı mı?

Senaryo Özeti

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

Dr Mustafa KEBAT

Alkali Su Nedir?

Alkali Su ve pH Dengesi – Vücudu Alkali Hale Getirir mi?

Bilim Ne Diyor?

Alkali Su ve Kanser: Kanseri Önler mi?

Bilim Ne Diyor?

Alkali Su ve Metabolizma – Yağ Yakımını Artırır mı?

Bilim Ne Diyor?

Alkali Su ve Spor Performansı – Daha Enerjik Hisseder Miyiz?

Bilim Ne Diyor?

Alkali Suyun Zararları ve Riskleri

Piyasadaki Alkali Sular ve İçerikleri

Alkaliliğin Farklı Yolları – Su Tek Yöntem Değil

Alkali Su Hakkındaki Gerçekler

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Propriyosepsiyonun Bilimsel Temelleri