Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolü

Çalışanların kalp ve damar sağlığını korumak ve erken riskleri tespit ederek müdahale etmek amacıyla geliştirilen kapsamlı bir “Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolü” yer almaktadır. Bu protokol, işyeri hekimleri, İSG profesyonelleri ve yöneticiler için uygulanabilir, ölçülebilir ve sürdürülebilir bir yol haritası sunar.

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Amacı

Çalışanların kalp-damar sağlığını korumak, risk gruplarını erkenden belirleyerek yaşam kalitesini ve iş gücü verimliliğini artırmak, ani kalp krizlerini ve kardiyovasküler olayları önlemeye yönelik bilimsel ve sistematik bir tarama programı geliştirmektir.

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Kapsamı

Bu protokol, aşağıdaki çalışan gruplarını kapsamaktadır:

  • 40 yaş ve üzeri tüm çalışanlar
  • Ailesinde kalp hastalığı öyküsü bulunanlar
  • Sigara içenler
  • Diyabet, hipertansiyon veya obezite hastaları
  • Yoğun stres altında çalışanlar (ör: vardiyalı işçiler)
  • Grip sonrası göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi şikâyetleri olanlar

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Uygulama Basamakları

Ön Değerlendirme ve Anamnez

  • Ailede kalp hastalığı öyküsü
  • Kişisel sağlık geçmişi (diyabet, hipertansiyon vb.)
  • Sigara, alkol ve madde kullanımı
  • Fiziksel aktivite ve beslenme alışkanlıkları
  • Şikayet değerlendirmesi: Göğüs ağrısı, çarpıntı, nefes darlığı, bayılma

Başta olmak üzere ayrıntılı bir anamnez (soy – şahsi geçmişi ve anlık durumunun soru cevap ile değerlendirilmesi) çalışanın sağlık durumunun değerlendirilmesi için çok önemlidir.

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Fiziksel Muayene ve Vücut Ölçümleri

DeğerlendirmeSıklıkNotlar
Vücut Kitle İndeksiYılda 1>30: Obezite riski
Bel çevresiYılda 1Erkek >102 cm, Kadın >88 cm riskli
Kan Basıncı (Tansiyon)Her muayene>140/90 mmHg: Hipertansiyon şüphesi
NabızHer muayene60-100 normal, aritmi varsa ileri tetkik

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Laboratuvar Testleri ve Sıklığı

Test AdıFrekansRisk Göstergesi
Total KolesterolYılda 1>200 mg/dL risklidir
LDLYılda 1>130 mg/dL riskli
HDLYılda 1<40 mg/dL riskli
TrigliseridYılda 1>150 mg/dL riskli
Açlık Kan GlukozuYılda 1>100 mg/dL pre-diyabet
HbA1cYılda 1>5.7 pre-diyabet, >6.5 diyabet
hs-CRP2 yılda 1>2 mg/L: yüksek kardiyovasküler risk
Homosistein3 yılda 1>15 µmol/L: ateroskleroz riski
Kreatinin, GFRYılda 1Böbrek fonksiyonları
(tansiyon ilaçlarıyla ilişkili)
TSH, B12, D Vitamini2 yılda 1Kalp ritmi ve genel sağlık için destekleyici

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Görüntüleme ve İleri Tetkikleri

TetkikEndikasyon
EKG40 yaş üstü herkese yılda 1
Efor Testi (Treadmill) Kardiyolog Gerek GörürseŞikâyeti olanlar veya anormal EKG sonrası
Ekokardiyografi Kardiyolog Gerek GörürseÜfürüm, nefes darlığı, hipertansiyon durumunda
Holter (EKG/Tansiyon) Kardiyolog Gerek GörürseRitim bozukluğu şüphesi
Koroner BT Anjiyografi Kardiyolog Gerek Görürse10 yıl içinde kardiyak risk ≥ %20 çıkanlar
Kalp MR / Sintigrafi Kardiyolog Gerek GörürseEfor testine kontrendikasyon varsa
Kalsiyum Skoru Kardiyolog Gerek GörürseDüşük riskli fakat aile öyküsü olan bireylerde

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Risk Sınıflandırması

Risk puanlamaları SCORE ya da Framingham Risk Skoru kullanılarak yapılır.

Risk SkoruAnlamıÖneri
<10%Düşük risk2 yılda 1 kontrol
10–20%Orta riskYılda 1 kontrol ve yaşam tarzı değişikliği
>20%Yüksek riskİleri tetkik, uzman yönlendirmesi, tedavi

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün İşyeri Uygulama Stratejisi

  • Yıllık Tarama Programı: Mobil sağlık taramaları veya sağlık birimi aracılığıyla
  • Eğitim Modülü: Kalp sağlığı eğitimi (sigara bırakma, tuz azaltma, fiziksel aktivite)
  • Beslenme Danışmanlığı: Diyetisyen desteğiyle metabolik sendrom önleme
  • Psikososyal Destek: Stres yönetimi ve iş-yaşam dengesi atölyeleri

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Veri Takibi ve Raporlama

  • Her çalışanın bireysel sağlık kartı oluşturulur
  • Veriler dijital ortamda gizlilikle kaydedilir
  • Yılda 1 defa toplu analiz raporu hazırlanır
  • Yüksek riskli çalışanlar için bireysel geri bildirim verilir

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Acil Durum Eylem Planı (İşyeri Kalp Krizi Senaryosu)

  • İlk Yardımcı Personel Listesi güncel tutulur
  • Tüm çalışanlara Temel Yaşam Desteği (TYD) eğitimi
  • AED (Otomatik defibrilatör) cihazı temini ve eğitimi
  • Acil durumda 112’ye ulaşım protokolü belirlenir

Kurumsal Kardiyovasküler Risk Takip Protokolünün Performans Göstergeleri (İzleme ve Başarı Kriterleri)

GöstergeHedef Değer
Yıllık tarama katılım oranı>%85
Sigara bırakma programına katılım>%50
Kalp-damar hastalığı nedeniyle işe devamsızlık%10’dan az
Acil kardiyak olay sayısıYıllık <5 vaka
Riskli bireylerde yaşam tarzı değişikliği başarısı>%60

Çalışanların kalp-damar sağlık durumlarını değerlendirmek, riskleri teşhis etmek ve olası kardiyovasküler hastalıkları erken saptamak için yapılması gereken tetkik ve tahliller aşağıda kapsamlı bir şekilde listelenmiştir.

Bu liste, tarama (risk belirleme), tanı (mevcut hastalık saptama) ve izlem (mevcut durumun takibi) açısından kategorize edilmiştir:


🧪 1. Temel Kan Testleri (Biyokimyasal Tetkikler)

Test AdıAmacı / Değerlendirme
Total KolesterolGenel kolesterol düzeyi
LDL (Kötü Kolesterol)Ateroskleroz (damar tıkanıklığı) riskini belirler
HDL (İyi Kolesterol)Kalp koruyucu rol oynar
TrigliseridYağ metabolizması ve pankreas hastalıklarıyla ilişkili
Açlık Kan ŞekeriDiyabet riski (kalp hastalığıyla yakından ilişkilidir)
HbA1cSon 3 ayın ortalama kan şekeri düzeyini gösterir
HomosisteinYüksek düzeyi damar içi hasarı ve pıhtı riskini artırır
CRP (C-Reaktif Protein) – Yüksek Duyarlıklı (hs-CRP)Damar iltihabı göstergesi, kalp krizi risk tahmini
Lipoprotein (a)Genetik yatkınlıkla ilişkili, bağımsız kalp hastalık riski
Troponin I / TKalp kası hasarını gösterir (akut durumlar için)
CK-MBKalp kasına özgü enzim; miyokard infarktüsü tanısı
BNP / NT-proBNPKalp yetmezliği tanısı ve izleminde kullanılır
D-DimerPıhtılaşma bozuklukları ve emboli riskini değerlendirir

🩺 2. Fiziksel Muayene ve Klinik Değerlendirme

Muayene / İşlemAmacı
Kan Basıncı Ölçümü (Tansiyon)Hipertansiyon taraması
Nabız ÖlçümüAritmi veya dolaşım bozuklukları
Vücut Kitle İndeksi (BMI)Obezite değerlendirmesi
Bel Çevresi ÖlçümüKardiyovasküler riskin göstergesi

🫀 3. Kardiyolojik Görüntüleme ve Fonksiyon Testleri

Test / GörüntülemeAmacı / Ne Zaman Kullanılır
Elektrokardiyografi (EKG)Kalp ritmi, iskemik değişiklikler, hipertrofi taraması
Efor Testi (Treadmill Testi)Eforla gelen iskemik değişikliklerin saptanması
Ekokardiyografi (EKO)Kalp kapakları, duvar hareketleri ve pompalama gücü
Ritim Holter (24-48 Saat EKG)Günlük yaşamda aritmi saptanması
Tansiyon HolterGünlük tansiyon değişikliklerinin incelenmesi
Koroner BT AnjiyografiDamar tıkanıklıklarının non-invaziv görüntülenmesi
Kalp Sintigrafisi (MIBI Testi)Kan akımı bozukluklarının belirlenmesi (gama kamera)
Manyetik Rezonans Kardiyak MRKalp kası ve yapılarının ayrıntılı değerlendirilmesi
Kalsiyum Skoru (Koroner Kalsifikasyon)Kalp krizi riskini öngörmede önemli

🧬 4. Genetik ve İleri Risk Testleri

TestAmacı
Ailevi Hiperkolesterolemi Gen TestiGenetik kolesterol yüksekliğini teşhis eder
Kardiyovasküler Risk Paneli (Genetik)Genetik yatkınlık ve pıhtılaşma riski analizleri
Fibrinojen DüzeyiPıhtılaşma riski değerlendirmesi

🧫 5. İlgili Yardımcı Testler (Destekleyici Risk Analizi)

TestAmacı
Karaciğer Fonksiyon Testleri (ALT, AST, GGT)Statin kullanımına bağlı karaciğer hasarı izlemi
Böbrek Fonksiyon Testleri (Üre, Kreatinin, GFR)Tansiyon ilaçları ve kalp ilaçlarının güvenli kullanımı
Tiroid Fonksiyon Testleri (TSH, fT3, fT4)Hipotiroidi, hipertiroidi kalp hızını ve tansiyonu etkiler
Vitamin B12 / D SeviyesiDamar sağlığı, ritim bozukluğu ve nörolojik destek

📋 Risk Değerlendirme Araçları (Klinik Skorlama Sistemleri)

AdıAmaç
Framingham Risk Skoru10 yıllık kalp hastalığı riski hesaplaması
SCORE (Systematic Coronary Risk Evaluation)Kardiyovasküler ölüm riskinin tahmini
QRISK3Modern klinik algoritma, geniş popülasyon verisiyle

🧑‍⚕️ Kimlere Bu Testler Uygulanmalı?

  • 40 yaş üstü tüm çalışanlara (özellikle erkekler)
  • Sigara içenler
  • Hipertansiyon hastaları
  • Ailede erken yaşta kalp krizi öyküsü olanlar
  • Obez bireyler
  • Diyabet hastaları
  • Sedanter yaşam tarzına sahip olanlar
  • Geçirilmiş COVID-19 sonrası kalp şikayetleri olanlar

Daha Fazla

Kolesterol Hapı Hesap Hatası

Yavaş yavaş uyanıyor gibi dünya

Amerikan Kalp Derneği (AHA), kalp krizi veya felç riskini değerlendirmek için kullandığı cetveli 10 yılda bir güncelliyor. Önceki güncelleme Havuzlanmış Kohort Denklemleri (PCE) kullanılarak yapılan risk tahminleri 2013 yılında yayınlanmıştı.

Bu amaçla 40 ila 75 yaşlarında olan 3.785 yetişkinin 10 yıllık aterosklerotik (arter daraltıcı) kardiyovasküler hastalık riski verilerini analiz edildi. Ve 2023’ kasım ayında Kardiyovasküler Hastalık Olayları Riskini Tahmin Etme (PREVENT) denklemleri kullanılarak hesaplandı, sonuçları önemli bir tıp dergisi olan JAMA Internal Medicine’ da yayınlandı.

Bakın şimdi duruma;

2013 yılı sonundan itibaren 10 yıldır uygulanan hesaplama metoduna göre;

Amerika’ lıların yüzde 8’ i yani 45.4 milyon kişi kalp krizi ve felç riski sebebiyle kolesterol düşürücü ilaç (statin) kullanması gerekiyordu.

2023 sonunda yapılan yeni hesaplama metoduna göre;

Amerika’ lıların yüzde 4.3’ ünün yani 28.3 milyon kişi kalp krizi ve felç riski sebebiyle kolesterol düşürücü ilaç (statin) kullanması gerektiğini açıkladılar.

Haydaaa yanlış hesap Bağdattan döner de…

17.1 milyon kişi için gereksiz ilaç kullanım tavsiyesi nedeni ile zarar görenler ne olacak?

Hadi Amerikalılardan bize ne diyelim de… Amerikada ne tavsiye çıkarsa hiç sorgulamadan uygulanan ilaçlardan madur olanlar ne olacak?

Devam edelim eski ile yeniyi karşılaştırmaya…

Yaşları 70-75 arası olanların eski metoda yüzde 22.8’ inin ilaç kullanması gerekirken,

Yeni metot ile ilaç kullanması gerekenlerin oranı 10.2’ ye iniyor.

Amerikalılar, siyahiler için araştırmalarını genellikle ayrı gruplar. Kolesterol düşürücü ilaç (statin) kullanması gerek yetişkin siyahilerin eski oranları 10.9 iken yeni hesapta 5.1 olmuş.

Ülkemiz genel tababetinde özellikle kalp krizi veya felç riskini değerlendirmede şablonlar, risk hesaplamalar ve benzerleri ile pek kullanılmaz. Şahsen doğru bulduğum bir tercih – davranış.

Hastalık yoktur hasta vardır ve her hasta ayrı bir muammadır” öğretisi ile yetişmiş bir hekim olarak her kişiyi kendi özelinde tedavi etme gayreti halen keyif veriyor.

Lakin kolesterolü her yüksek kişiye hatta değerleri normal olsa da ailesinde kolesterol yüksekliği olduğu için ömür boyu statin mahkümiyeti veriliyor.

Kolesterol sınır değerlerinin de hemen her sene aşağı doğru yeniden belirlenmesi ömür boyu statine mahküm olanların sayısını da giderek arttırıyor.

Maalesef çalışanlar arasında oldukça genç yaşlardakilere bile kolesterol değeri biraz yukarıda olduğu için 3 – 6 ay statin reçetelenip sonra tekrar ölçüm yapılması tavsiye ediliyor.

Hesap hatası ile gereksiz statin kullanan milyonlarca insan..!!

Kalp damar hastalıklarının sebepleri sigara-alkol kullanımı, doğal yerine yapay beslenme, hareketsizlik – spordan uzak yaşamak, uyku düzensizliği – eksikliği, stres gibi hayat tarzındaki yanlışlar olduğu halde statin eksikliğinden kaynaklı gibi halka empoze edilmesi..!!

İşte bunları görmek ise hiç keyif vermiyor…

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kardiyovasküler Hastalık Olaylarının Riskini Tahmin Etme Denklemlerini Kullanarak Aterosklerotik Kardiyovasküler Hastalık Risk Tahminleri https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/article-abstract/2819821

⭐️⭐️ Aterosklerotik kardiyovasküler hastalık risk değerlendirmesi: Amerikan Önleyici Kardiyoloji Derneği klinik uygulama bildirisi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8943256/

⭐️⭐️ 2050’ye Kadar Amerika Birleşik Devletleri’nde Kardiyovasküler Hastalık ve İnme Yükünün Tahmini—Risk Faktörleri ve Hastalıkların Yaygınlığı: Amerikan Kalp Derneği’nden Başkanlık Tavsiyesi https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/CIR.0000000000001256

⭐️⭐️ Yetişkinlerde Kardiyovasküler Hastalığın Birincil Önlenmesinde Statin Kullanımı: ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü için Sistematik Bir İnceleme https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK583664/

⭐️⭐️ Yaşam Boyu Kardiyovasküler Hastalık Riskleri https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1012848

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır
.

Daha Fazla