Yorgun Değilsin, Tükeniyorsun

İş Tükenmişliği (Burnout) – Sessiz Tükenişin Farkına Varın

İş tükenmişliği, işle ilgili kronik stresin fiziksel, zihinsel ve duygusal yıpranmaya yol açması durumudur. Bu durum, kişinin kendisini güçsüz, işe yaramaz, hatta “boş” hissetmesine neden olabilir. Tükenmişlik sendromu sadece bireyi değil, ailesini, iş ortamını ve iş verimliliğini de olumsuz etkileyebilir.

📌 📌 📌

Tükenmişlik Kavramının Kökeni

İş tükenmişliği kavramı ilk kez 1974 yılında psikolog Herbert Freudenberger tarafından tanımlanmıştır. Freudenberger, tükenmişliği, özellikle idealist ve kendini işine adamış bireylerde gözlenen duygusal tükenme hali olarak açıklamıştır. Bu tanım zamanla genişlemiş ve üç temel bileşenle ifade edilir hale gelmiştir:

  • Duygusal tükenme
  • Duyarsızlaşma (kişilere karşı ilgisizlik)
  • Kişisel başarı duygusunda azalma

📚 Maslach, Schaufeli ve Leiter (2001), stresin bu üç boyutunun farklı kombinasyonlarının farklı tükenmişlik profillerine yol açabileceğini vurgulamışlardır.

🧠 🧠 🧠

Tükenmişlik Tıbbi Bir Tanı mıdır?

Tükenmişlik, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından tıbbi bir hastalık değil, işle bağlantılı bir sendrom olarak tanımlanmaktadır. Ancak depresyon gibi tıbbi durumlarla ilişkili olabilir. Tükenmişlik, zamanla depresyon riskini artırabilir ama ikisi aynı şey değildir ve farklı yaklaşımlarla ele alınmalıdır.

❓ ❓ ❓

Tükenmişlik Yaşayıp Yaşamadığınızı Nasıl Anlarsınız?

Kendinize şu soruları sorun:

  • İşimin bir anlamı var mı, sorguluyor muyum?
  • İşe başlamakta zorlanıyor muyum?
  • İşimden ya da iş arkadaşlarımdan uzaklaştığımı hissediyor muyum?
  • Sabrım azaldı mı, kolay sinirleniyor muyum?
  • Enerjim tükendi mi?
  • İşime odaklanamıyor muyum?
  • Başarı hissim azaldı mı?
  • İşim beni hayal kırıklığına uğrattı mı?
  • Kendimden şüphe duyuyor muyum?
  • Duygularımı bastırmak için yemek, alkol ya da başka maddeler kullanıyor muyum?
  • Uyku düzenim bozuldu mu?
  • Sebepsiz fiziksel şikayetlerim var mı?

Bu sorulardan birkaçına “evet” yanıtı verdiyseniz, tükenmişlik riski altında olabilirsiniz. Birçok “evet” cevabı veriyorsanız mutlaka iş yeri hekiminizle veya bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşün.

⚠️ ⚠️ ⚠️

Tükenmişliğe Yol Açan Temel Etkenler

🔹 Kontrol Eksikliği

İş üzerinde söz hakkı olmamak, çalışma saatlerinin esnek olmaması, işin gereklilikleri için yeterli araç ve desteğin sağlanmaması.

🔹 Rol Belirsizliği

Çalışan neyin beklendiğini, hedefinin ne olduğunu bilmediğinde başarı hissi zayıflar.

🔹 İlişki ve İletişim Problemleri

Zorba yöneticiler, dışlayıcı iş arkadaşları veya baskıcı ortamlar tükenmişliği tetikler.

🔹 Taleplerin Dengesizliği

İş yükü ya çok fazla ya da çok az olduğunda çalışan ya ezilir ya da değersiz hisseder.

🔹 Sosyal Destek Eksikliği

Kendini yalnız, dışlanmış veya onaylanmamış hissetmek, stresi artırır.

🔹 İş-Yaşam Dengesi Bozukluğu

İş saatlerinin özel hayatı engellemesi ya da eve iş taşıma gibi durumlar özel hayatı gölgeler.

🔹 Duygusal Yük ve Empati Baskısı

Özellikle sağlık, sosyal hizmetler gibi empati gerektiren mesleklerde duygusal yük fazladır.

💥 💥 💥

Tükenmişliğin Sonuçları Neler Olabilir?

Tükenmişlik ihmal edilirse:

  • Uyku bozuklukları
  • Duygusal patlamalar (öfke, umursamazlık)
  • Madde kullanımı
  • Kalp hastalıkları, hipertansiyon, diyabet gibi fiziksel hastalıklar
  • Artan hastalık riski ve iş kaybı
💡 💡 💡

Tükenmişlikle Başa Çıkmanın Yolları

🗣️ 1. Etkili İletişim Kurun

Sizi zorlayan konuları işvereninizle veya yöneticinizle paylaşın. Kasıtsız sorunlara dikkat çekmek çözüm olabilir. Hedeflerinizi sadeleştirin ve ulaşılabilir hale getirin.

İpucu: Eisenhower Matrisi’ni öğrenin. İş ve özel hayat dengenizi bu planlama aracıyla yönetin.

🤝 2. Sosyal Destek Alın

İş arkadaşlarınız, dostlarınız, ailenizle konuşun. Bir yardım programı varsa faydalanın. Sosyal bağlar tükenmişliğe karşı koruyucudur.

🌱 3. Zihninizi Dinlendirin

Hobi edinin: bahçeyle ilgilenmek, hayvan beslemek, çiçek yetiştirmek. Meditasyon, yoga, nefes egzersizleri ile zihninizi gevşetin.

🏃‍♂️ 4. Fiziksel Aktivite Yapın

Yürüyüş, koşu, bisiklet veya halı saha maçı gibi faaliyetler hem bedeninizi hem zihninizi canlandırır.

😴 5. Uyku Düzeninize Dikkat Edin

Kaliteli uyku hem ruhsal hem bedensel sağlığınız için kritiktir.

🧘 6. Farkındalık Geliştirin

Duygularınızı bastırmadan fark edin. Yargılamadan, kendinizi suçlamadan farkında olun. Tepki vermek yerine gözlem yapın.

📣 📣 📣

Unutmayın!

Tükenmişlik, çaresiz olduğunuz anlamına gelmez. Belirtileri fark ettiğinizde harekete geçmek, hem kendinizi hem çevrenizi korumanın ilk adımıdır. Sağlıklı ve dengeli bir yaşam için iç sesinize kulak verin.

İş yeri hekiminiz ve psikolojik danışmanlık birimleri size destek olmaya hazır. Gerekli durumlarda lütfen başvurun. Çünkü önce siz değerlisiniz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Tükenmişlik Araştırması https://www.sciencedirect.com/journal/burnout-research

⭐️⭐️ Tükenmişlik deneyimini anlamak: Son araştırmalar ve psikiyatri açısından etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4911781/

⭐️⭐️ Sağlayıcı Tükenmişliği https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538330/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK538330/

⭐️⭐️ Tükenmişlik olgusu: nörofizyolojik faktörler, klinik özellikler ve yönetim yönleri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9478693/

⭐️⭐️ Tükenmişliğin biyolojisi: Nedenleri ve sonuçları https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33783308/

⭐️⭐️ Tükenmişlik: Teori ve Ölçümün İncelenmesi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35162802/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Ağır Egzersiz Yaparken Ketojenik Diyet mi?

Ağır işlerde çalışanlarda olduğu gibi sporcu beslenmesi ve spor yaparken uyulması gereken beslenme kaideleri de maalesef oldukça az bilinen bir konudur.

Genel olarak ortak görüş, ağır işlerde çalışanların öğünlerinde, sporcuların antrenman programının yüklenme döneminde veya yarışma öncesi karbonhidrat yüklemesi yapmaktır.

Ağır işlerde çalışanların, sporcuların, yarış – antrenman öncesi beslenmesine ilginç bir olayla göz atalım:

Western States ® 100 Mil Dayanıklılık Koşusu, dünyanın en eski 100 mil parkur yarışı.

1974’teki başlayan çeşitli nedenlerle yapılamadığı yıllar olsa da halen devam eden Western States dünyadaki en büyük dayanıklılık testlerinden birini temsil eder. Zorlu doğa şartlarında iniş ve çıkışların olduğu ortalama 360 sporcunun kabul edildiği zorlu bir performans yarışıdır.

Timothy Olson, 2012 yılında beslenmesindeki farklılıkla dikkat çekmesinin asıl nedeni Western State 100 mil (161 km) ultra maraton koşusunu 14 saat 46 dk 44 sn ile bitirerek parkur rekorunu 21 dakikayla geçmiş olmasıydı. Düşük karbonhidrat/keto beslenmeyle bu başarıyı elde edince tabuları da kırmış oldu.

Western State 100 mil (161 km) ultra maraton koşusunu

Timothy Olson, 2013 yılında 15 saat 17 dk 27 sn 1. sırada tamamladı.

Timothy Olson, 2012 yılında 14 saat 46 dk 44 sn 1. sırada tamamladı.

Timothy Olson, 2011 yılında 16 saat 18 dk 42 sn 6. sırada tamamladı.

Dünyaca ünlü düşük karbonhidrat / keto uzmanları Dr. Jeff Volek ve Steve Phinney de yarış öncesi ve yarış sırasında Timothy Olson‘ u da gözlemlediler.

İlgili röportaj 👇

Western States 100 – Düşük Karbonhidratlı Kişi Ultramaratonu Kazandı – Steve Phinney ve Jeff Volek Çalışması https://www.meandmydiabetes.com/2012/08/11/western-states-100-low-carber-wins-ultramarathon-steve-phinney-and-jeff-volek-study/

Bu gözlem ve incelemeler sonucu elde ettikleri verilerin ışığında sonuçlarını paylaştılar.

Herhangi bir anda, sağlıklı bir kişinin kanında, kan şekeri desilitre başına belki 75 ila 95 miligram arasındadır. (Bu rakamlar ölçtüğünüz kan şekeri değerileridir.) Yani kanda bulunan şeker toplam olarak sadece 40 kaloriye tekabül eder.

100 mil (161 km) yarışını tamamlamak için bir kişinin yakacağı enerji miktarı 10.000 kalori civarıdır.

Bu durumda kan şekerinden elde edilecek 40 kalori ne kadar çaresiz bir rakam görmüş oluyoruz. Peki geriye kalan kaloriler nereden temin edilmeli ki yarış tamamlanabilsin.

Vücudun uzun süreli kalori ihtiyacına karşılama yollarından biri de glikojen depolamaktır. Glikojen bir tür nişasta granülüdür ve un gibidir.

Karaciğerde ve kaslarda depolanan ve gerektiğinde salınan glikojen, vücutta fazla depolanamaz. Çünkü enerji açısından verimli bir depolama şekli değildir. Glikojen yanında su olması gerekir. Yani glikojen olarak depolanan her gram karbonhidrat için 3 g su depolanması gerekir, Glikojen depolamak ve taşımak için fazlasıyla depolanması gerken su ağırlık yapar. Buna karşılık, yağ çok verimli bir yakıttır. Gram başına 9 kalori taşır ve depolanması için suya ihtiyaç duymaz.

100 millik (161 km) bu koşuda yüksek karbonhidratlı diyet ile yüksek yağlı diyet arasındaki önemli ayrım da: Yüksek karbonhidratlı yakıt stratejisini kullanan koşucular her 5 mil (8km) ile 10 millik (16 km) süreçlerde kurulmuş ara istasyonlardan gıda ve sıvı almak durumundadırlar. Bu takviyeler sebebi ile genelikle 50. mil (80 km) ile 75. mil (120 km) aralığında dışkılama ve idrar yapma ihtiyacı duymaktadırlar.

STEVE PHINNEY: ”Bu yarışta çok sayıda yaşlı koşucu var ve bazıları 10 yıl yaşlanmış olmalarına rağmen, düşük karbonhidratlı, yüksek yağlı metabolik yakıt stratejisine geçtikten sonra daha iyi performans gösterdiklerini düşünerek yarışı bıraktıktan sonra geri döndüler.” açıklamasını yaptı.

Düşük karbonhidratlı diyetler, glukagon salınımını desteklerken insülin salınımını en aza indirmeyi amaçlar. Farklılıkları karbonhidratların kısıtlanma derecesi ve diyetlerde izin verilen protein ve yağ miktarındadır. 

Düşük karbonhidratlı diyetlerde ketozis’in rolü önemli bir tartışma odağıdır. Kilo kaybında ketozis “sihirli” bir formül değildir.

Ketojenik diyetler genellikle diğer diyetlerle karşılaştırıldığında daha yüksek kilo kaybı oranlarıyla sonuçlanır.

Lakin ister ağır işlerde çalışanlar, ister antrenman ister yarışma olsun ağır egzersiz öncesi beslenme çok iyi planlanmalıdır.

Çünkü kilo verme öncelik olduğunda ketojenik diyet ile beslenme süreci doğru ve yeterli iken sağlıklı ve hedeflenen kiloya ulaşıldıktan sonra diyetin yapılacak spor aktivitesinine bağlı olarak diyete yeterli miktarda karbonhidrat eklenmelidir.

Tabi ki hedeflenen kas kütlesinde artış olması durumunda protein yağ ve karbonhidrat oranları yeniden belirlenmelidir.

Genel olarak ketojenik durumdayken yağ kaybının daha hızlı olduğuna inanılır.

Havuz probleminde olduğu gibi giren su çıkan su’‘, örneği verilse de ve termodinamiğin birinci yasası açısından geçerli gibi görünse de, aslında her zaman doğru değildir.

(Termodinamiğin birinci yasası “enerjinin korunumu” olarak da bilinir. Enerji, yoktan var edilemez; var olan enerji de yok edilemez; sadece bir şekilden diğerine dönüşür.)

Çünkü;

Metabolik süreçlerin verimliliklerinin çok farklı sebeplerle değişebileceği bilinmelidir.

Sonuç olarak limitlerinizin sınırında yapacağınız egzersizlerde hekiminizden – diyetisyeninizden destek almanız gerektiğini gördünüz.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Dayanıklılık Sporcularında Ketojenik Düşük Karbonhidratlı, Yüksek Yağlı Diyetin Aerobik Kapasite ve Egzersiz Performansı Üzerindeki Etkisi: Sistematik Bir İnceleme ve Meta-Analiz https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8400555/

⭐️⭐️ Sporcuların beslenme ihtiyaçları: beslenme gereksinimlerinin anlatımlı bir incelemesi https://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2023.1331854/fullhttps://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2023.1331854/full

⭐️⭐️ Uluslararası spor beslenme topluluğunun pozisyonu: ketojenik diyetler https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/15502783.2024.2368167

⭐️⭐️ Düşük karbonhidratlı diyetlerin metabolik etkileri ve biyokimya dersine dahil edilmesi https://iubmb.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/bmb.2005.494033022445

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır
.

Daha Fazla

İşe Giriş Tahlil ve Tetkikleri

Değerli emekçilerimiz / çalışanlarımız,

Hızlı, ekonomik ve güler yüzlü hizmet, tahlil ve tetkikler ile sizlerin çalışma hayatınızda sağlığınızın destekçisiyiz.

Değerli işverenler,

Çalışanlarınızın ihtiyacı olan tüm işe giriş tetkik ve tahlillerin tamamını merkezimizde yaptırabilirsiniz.

Aşılama (Bağışıklama) hizmetimiz bulunmaktadır.

İşyeri hekimlerimiz denetiminde sağlık personelimizin güvenilir, güler yüzlü hizmeti ile hızlı ve doğru sonuçlarla yeni işinize sağlıklı bir başlangıç yapın.

Hizmetlerimiz Laboratuvar ve muayene ile de sınırlı değil.

İlk yardımcı olmak isteyenler eğitimlerimize katılabilirler.

Hijyen Mesleki Eğitim Belgesi almak isteyenlere de çözümümüz mevcut.

Mesleki Eğitim Belgesi için yine sizlere destek veriyoruz.

İş Sağlığı ve Güvenliği ile ilgili tüm konularda her daim sizlerin hizmetindeyiz.

Dr. Mustafa KEBAT

İşe Giriş Muayeneleri – Tetkik ve Tahlilleri için firmamız Tetkik OSGB yi arayabilirsiniz.

📞 İsterseniz randevu alabilirsiniz:
📍 Telefon: +90 232 265 20 65 Laboratuvar Telefonumuz: +90 541 125 15 82

📍 Ya da randevusuz da gelebilirsiniz:
🕗 Hafta içi her gün: 08.30 – 17.30 saatleri arasında başvurabilirsiniz.

Cennetoglu Mh., Foliage Cd., Modeko Selgeçen Is Merkezi, No: 230 Kat:4 Daire:424-425, Cennetoğlu, 35110 Karabağlar/İzmir, Türkiye

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla