İlaçlar ve Bitkiler
Kalp/tansiyon için Kalsiyum Kanal Blokerleri ilaç kullanırken Sarı Kantaron kullanılmamalıdır.
Kolesterol yüksekliğiniz için Statin grubu kolesterol ilacı kullanırken Karabiber – Ginko Biloba kullanılmamalıdır.
Antidepresan olarak Sertralin, Mirtazapin kullanırken Karabiber – Ginko Biloba kullanılmamalıdır.
Aklınıza hangi ilaç gelirse gelsin ilaç kullanırken asla Greyfurt tüketmeyin.
Aklınıza hangi ilaç gelirse gelsin ilaç kullanırken asla Yeşil Çay bir fincandan fazla içmeyin. (İlacı yazan Hekiminize muhakkak danışın)
Bu sık kulanılan ilaçlar ve yanında olası kullanılabilecek bitkilerden örneklerle dikkatinizi çektikten sonra bütün ilaç ve bitkileri buraya yazabilmem de mümkün olmadığı için ilaç – ilaç ve ilaç – bitki kullanımının ana mantığını anlatayım. Bu mor renk ile olan yazılar maalesef fazlaca bilimsel kalmaktadır.
Vücut içine giren her maddeyi az veya çok bir işleme tabi tutar. Süresi geldiğinde de vücut dışına atar. Ve bu sürece pek çok metabolik yol – işlem dahil olur.
Özellikle Sitokrom P450 enzimi içlerinde oldukça önemlidir.
Neden?
Sitokrom P450 3A4 (kısaltılmış hali CYP3A4), vücutta esas olarak karaciğerde ve bağırsakta bulunan; vücuda alınan ilaçları, kimyasal maddeleri, pestisitleri (tarım ilaçlarını), petrol ürünleri (mikroplastikleri), toksinleri vs.. metabolize edip parcalayan enzimdir.
İlaçların %50’si CPY3A4 ile metabolize olur. Antiaritmikler, Antihistaminikler, Antidepresanlar, Statinler, Benzodiazepinler, Cinsiyet hormon ilaçları ve daha bir çok ilaç.
- İlaçların %50’sinden fazlasının metabolizmasından CYP3A4 sorumludur.
- CYP3A4 aktivitesi yenidoğanlarda yoktur ancak yaklaşık bir yaş civarında erişkin düzeyine ulaşır.
- CYP3A4 aktivitesinin en yüksek olduğu organlar karaciğer ve ince bağırsaklardır.
- Bazı önemli CYP3A4 etkileşimleri hepatik enzim inhibisyonundan ziyade intestinal enzim inhibisyonundan kaynaklanmaktadır (örn. greyfurt).
- Popülasyonda CYP3A4 aktivitesinde önemli farklılıklar vardır.
- Kadınlarda CYP3A4 aktivitesi erkeklerden daha yüksektir.
- CYP3A4’ün güçlü inhibitörleri arasında klaritromisin, eritromisin, diltiazem, itrakonazol, ketokonazol, ritonavir, verapamil, altınmühür ve greyfurt bulunur.
- CYP3A4 indükleyicileri arasında fenobarbital, fenitoin, rifampisin, sarı kantaron ve glukokortikoidler bulunur.
Sitokrom P450 3A4 (kısaltılmış hali CYP3A4) 1992 yılında canlılarda üretilen gen sayısı 221 olarrak biliniyordu. Sadece üç yıl sonra 1995 te tanımlanan gen sayısı 481 oldu. 2022 yılına geldiğimizde gen sayısı 300.000’den fazla oldu. Ve halen yenileri bulunum tasnifleniyor. Aslında biz çoğu geni şu anda bille bilmiyoruz.
Lakin kimileri aklına gelen ilacı keyfine göre içip bir de yanına bitkiler ekleyerek mucize karışımlar yaparak sihirbazlık peşindeler. Ne yazık ki tutturma ihtimali ne kadar düşükse de er yada geç zarar görme ihtimali %100 e çok yakın.
Sitokrom P450 3A4 CYP Enzimleri Nasıl Çalışır?
- Öncelikle substrat CYP enzimine bağlanarak hem demirinin konformasyonel değişimini ve spin durum değişimini başlatır.
- İkinci aşama hem grubunun (Fe3+) ilk indirgeme reaksiyonudur. NAD(P)H, elektron transfer zinciri aracılığıyla heme bir elektron aktarır ve Fe2+ oluşturur.
- Daha sonra oksijen, Fe2+ hem grubuna bağlanarak Fe2+O2 oluşturur. Sonunda daha kararlı bir form olan Fe3+O2 olur.
- Dördüncü aşama, Fe3+O22-‘nin oluştuğu ikinci indirgeme reaksiyonudur.
- Daha sonra O22- iki protonla reaksiyona girerek iki oksijen molekülü arasındaki bağı koparır ve (FeO)3+ oluşur.
- Daha sonra heme bağlı oksijen atomu substrata aktarılır.
- Son olarak ürün enzimden serbest bırakılır ve başlangıçtaki enzimatik duruma geri dönülür.
Örnek 50 yaşının üzerinde erkek hasta
Hastamız erektil disfonksiyon için 100 mg sidenafil kullanıyor. İlacını aldı atar damarlar genişledi, ereksiyon oldu. Bu süreçte bir fincan da ALTINOTU (Altın mühür) çayı içti. Buraya kadar hayatının seyri normal işliyor.
Lakin ALTINOTU (Altın mühür) çayı içtiğinde CPY3A4 enzimini %88 oranında çalışmasını engeller. (inhibe eder) Sidenafil etken maddeli ilaç CPY3A4 enzimi ile metabolize olarak vücuttan atılır.
Sidenafil etken maddeli ilacı parcalayacak CPY3A4 altın mühür çayı tarafından inhibe edildi. Hasta ertesi gün Sidenafil etken maddeli ilaç daha aldı. Bir gün önceki ilaç vücuttan atılmadığı için halen etkisi sürüyorken yenisi de kana geldiğinde damarlar daha da genişliyor. İşte burada kardiyovasküler sorunlar başlıyor. Ki hastanın önceden varsa sorunları katlanarak artıyor.
Örnek 30 lu Yaşlarda Kadın Hasta
Hastamız vajinit (Klamidyal enfeksiyonu) sebebi ile Azitromisin dihidrat etken maddeli antibiyotik günde tek doz olarak verildi. Hastamız da kulanmaya başladı. Bu arada hastamız saakinleşmek için günde iki büyük fincan Sarı Kantaron içiyor.
Sarı kantaron hiperforin içerir ve CPY3A4 ‘ün aktivitesini arttır.(indükler) Aktivitenin artması demek ilacın daha hızlı metabolize edilerek vücuttan atılması demek… Süprizzzzz…
Hastamız iyileşmek için aldığı 500 mg Azitromisin dihidrat etken maddeli antibiyotiğin büyük bir kısmını hızla vücuttan dışarı atacak bellkide etken madde 100 mg a düşecek.. Kutuda 3 tablet var..
Hasta 10 gün sonraki kontrolde hekime ” Doktorum verdiğiniz ilaç hiç bir işe yaramadı” dediğini duyarız.
Enfeksiyonları geç de olsa bir şekilde iyileştirebiliriz de daha vahim durumlara ne yapacağız..!!
Örnek Erkek Hastamız 70 Yaşında;
Kalp sorunu için eski ilacı kesilip, dihidropiridin kalsiyum kanal blokeri (20 mg Lercanidipine) / Benidipin hidroklorür (8mg Benipin) kardiyoloji/dahiliye hekimi tarafından başlanıyor.
Lakin ilacı ilk gün sabah içmesine rağmen akşam hastamızın tansiyonu yine yükselir. Bunaltısı olur.
Ertesi gün hastamızın karısı komşularına bunaltıları anlatınca ”sarı kantaron çayını bol bol içirmesi tavsiyesi alır” Durur mu soluğu aktarda alır ve eve gelir gelmez de önce akşam üzeri sonrada akşam yemekten sonra sarı kantaron çayını büyük bardakla hastamıza içirir. Ve her gün sabah öğle akşam birer büyük bardak içirir.
Hekim hastamızın kalp yükü azalsın diye dihidropiridin kalsiyum kanal blokeri (20 mg Lercanidipine) / Benidipin hidroklorür (8mg Benipin) verdi. Lakin tansiyon bir türlü düşmediği gibi aksine daha da eskisine göre daha da faza fenalaşıyor hastamız.
Sarı kantaron hiperforin içerir ve CPY3A4 ‘ün aktivitesini arttır.(indükler) Aktivitenin artması demek ilacın daha hızlı metabolize edilerek vücuttan atılması demek… Süprizzzzz…
8mg Benipin belki 1 -2 mg a düşüyor yada 20 mg Lercanidipine belki de 4 – 5 mg a düşüyor. Başka komşu tavsiyelerini de yazmadım.. Varın gerisini siz düşünün.
Bir gece yine tansiyonu yükselen ve fenalaşan hastamız acile kaldırılır….
Gelelim neticeye bitkiler ve ilaçları beraber kullanmak ciddi bir bilgi birikimi ve tecrübe ister.
İlaç yazılacaksa veya tavsiyede bulunulacaksa en azından hastanın;
- Yaşı
- Boyu
- Kilosu
- Haftalık beslenmesi
- Kullandığı tüm ilaç
- Kullandığı tüm takviyeler
- Tavsiye ile kullandıkları
- Haftalık yürüyüşü, hareketi, egzersizi
- Geçirdiği hastalıkları
- Ailevi hastalıkları
- Dokunan veya allerji yapan gıda – ilaçlar bilinmelidir.
Örnekte Kadın Hastamız 37 yaşında
Şikayetleri; saç dökülmesi, konsantrasyon bozukluğu, nefes darlığı, çarpıntı – ritm bozukluğu
Eğer hekim iyi bir öykü (anamnez) alabilir / hasta yi bir öykü (anamnez) verebilir ise zayıflamak için günde 3 fincan yeşil çay içtiğini öğrenebilirsiniz. O kadar çok karşılaşıyorum ki…
Muayene sonrası, yeşil çayı kesmelisin dediğim de ”ilaç yazsaydınız, en iyisinden olsun” da iyileşeyim hemen cevabı hemen hemen hiç değişmiyor..
Yeşil Çayın İçeriğinde kateşinler, polifenoller ve epigallokateşin-3-gallat mevcut.
Kateşinler, folat alımını olumsuz etkileyen DHFR’nin rekabetçi inhibitörleridir.
DHFR, folatın bağırsak emiliminden sorumludur.
Folat bağırsaktan kana geçmeden önce tetrahidrofolata indirgenir. Sonra da 5-metiltetrahidrofolata metillenir.
Yeşil çay emilimden sorumlu DHFR ile rekabete girip folat emilimini %58 oranında engeller!
⛔ ⛔⛔ Yeşil çay B9 içerir yazan metinlere yada reklamlara rastlayabilirsiniz. Lakin unutmayın vücudumuz her içeriği her şartta içine almıyor. O yüzden internetten doktorculuk oynamayın.. 🤓🤓🤓
Evet siz de heman teşhisi koydunuz değil mi?
Günlük 3 bardak yeşil çay içen ve saç dökülmesi, konsantrasyon bozukluğu, nefes darlığı, çarpıntı – ritm bozukluğu şikayeti olan kadın hastamızın B9 (folat eksikliği) var.
Sözümü dinlerse!!
Tedavisi aslında çok basit. Bir süre yeşil çayı kesmesini ve öğünlerine brokoli, bezelye, kavun, muz, domates, yumurta, mantar eklemesini söylüyorum…
Genellikle ilaç yazmadığım için ya çevresine ya da amirlerine hekimden şikayetçi..
Devamında da zayıflamak için yeşil çaya devam ederken hastane hastane dolaşıp ritm bozukluğu için kardiyoloji, konsantrasyon bozukluğu için psikiyatri, saç dökülmesi için dermatoloji kapılarında geçecek uzun bir süreç…
Bitirirken Bitkilerden Örnekler
Altın mühür
Altınmühür (Hydrastis Canadensis) genellikle soğuk algınlığı ve üst solunum yolu enfeksiyonlarını önlemeye çalışmak için alınır. CYP3A aracılı aktiviteyi %88 oranında azalmaktadır, bu da klaritromisin ile görülenle aynıdır.
Karabiber
Karabiber (Piper nigrum) tatlandırıcı ve ilaç olarak kullanılmıştır. Yiyecekleri tatlandırmak için kullanıldığında çoğu ilacın metabolizmasını etkilemesi olası değildir. Lakin aşırı kullanım veya diyet takviyelerinde kullanım (piperin veya 10 mg’dan fazla piperamitler) CYP3A4 inhibisyonu dahil olmak üzere klinik olarak önemli etkileşimlere neden olabilir.
Şizandra
Schisandra türlerinin odunsu asmalarından elde edilen meyve preparatları, geleneksel Çin, Japon ve Rus tıbbında sıklıkla hepatoprotektif ajanlar olarak kullanılır. Şu anda mevcut klinik veriler, Schisandra özütlerinin CYP3A substratları olan ilaçların kan seviyelerini yükseltme açısından önemli bir risk oluşturduğunu güçlü bir şekilde öne sürmektedir.
Sarı Kantaron
Bu, antidepresan aktivitesi için kullanılır. Etkin madde, PXR’ nin bilinen en güçlü aktivatörü olan hiperforindir. Klinik çalışmalar, %1’den az hiperforin içeren ürünlerin etkileşim üretme olasılığının daha düşük olduğunu göstermiştir. Ancak, çoğu ürün %3 hiperforin içerir.
Greyfurt
Greyfurt (tüm kaynaklar) bağırsaktaki CYP3A4’ün güçlü bir inhibitörüdür ve 44’ten fazla ilaçla etkileşime girdiği ve ciddi yan etkilere yol açtığı bilinmektedir.
UNUTMAYIN
⭐️⭐️⭐️
🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸 TEK BAŞINA KULLANIM İLE OLAN ETKİ, KARIŞIMLARDA DEĞİŞEBİLİR 🩸🩸🩸🩸🩸🩸
⭐️⭐️⭐️
🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸 İLACI – BİTKİYİ ZEHİRDEN AYIRAN DOZUDUR 🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸🩸
⭐️⭐️⭐️
Bitkilerde de elde etmek istediğiniz etki miktarla değişmektedir.
İstenmeyen etkilerle karşılaşmamak için sosyal medyadan değil hekiminizden bilgi almalısınız
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ CYP2D6 sitokrom P450 ailesi 2 alt ailesi D üyesi 6 (gen/psödogen) Homo sapiens (insan) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/1565
⭐️⭐️ Sitokrom P450 Sisteminin Temel İncelemesi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4093435/
⭐️⭐️ Sitokrom P450 enzim aracılı bitkisel ilaç etkileşimleri (Bölüm 1) https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4463967/
⭐️⭐️ Sitokrom P450: ilerleme ve tahminler https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1537454/
⭐️⭐️ Sitokrom P450 metabolizmasının ilaç yanıtı, etkileşimleri ve yan etkiler üzerindeki etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17708140/
⭐️⭐️ Farmakogenetikte Sitokrom P450: Bir Güncelleme https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29801580/
⭐️⭐️ Biyokimya, Sitokrom P450 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557698/
⭐️⭐️ İnsanlarda Sitokrom P450 Enzimleri ve İlaç Metabolizması https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34884615/
Sitokrom P450 (CYP) ile metabolize olan ilaçların etken maddeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü
Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.
