Sütteki Kalsiyum Neden Her Zaman Vücuda Yararlı Olmaz
🥛 🥛 🥛
Süt, kalsiyum açısından zengin bir besin olarak bilinir. Ancak her içilen süt, düşündüğümüz kadar kalsiyum faydası sağlamaz.
Bunun arkasında, sütün sindirim sürecinde ortaya çıkan biyokimyasal etkiler ve vücut pH’ını etkileyen faktörler yer alır.
🔬 🔬 🔬
Sütün Bileşimi ve Kalsiyum Formu
Sütteki kalsiyum genellikle şu formlarda bulunur:
- Kalsiyum fosfat (Ca₃(PO₄)₂)
- Kalsiyum sitrat
- Serbest iyonik kalsiyum (Ca²⁺)
- Laktoz ile bağlanmış kompleks kalsiyum
Bu formların biyoyararlılığı farklıdır.
Süt içildiğinde, bu bileşikler midede mide asidiyle karşılaşır ve çözünerek serbest kalsiyuma dönüşür. Ancak bundan sonraki süreçte, vücudun pH dengesi ve sütün metabolik etkileri devreye girer.
⚖️ ⚖️ ⚖️
Vücut pH Dengesine Etkisi ve Asidik Yük
Süt, içerdiği hayvansal proteinler (özellikle kazein) nedeniyle metabolik olarak asidik bir besindir.
Bu şu demektir:
- Sindirildiğinde, vücutta sülfürik asit, fosforik asit gibi asit oluşturan metabolitler ortaya çıkar.
- Bu asidik yük, kan pH’ının düşmesini engellemek amacıyla tamponlanmalıdır. Çünkü kan pH’ı çok hassas bir aralıkta (7.35 – 7.45) tutulmalıdır.
İşte burada vücut bazik minerallerle bu asidi nötralize etmeye çalışır. En kolay ulaşabildiği mineral ise kemiklerde depolanan kalsiyumdur.
🔁 Yani ne olur?
- Süt içilir → asidik yük artar → pH düşme eğilimi gösterir → vücut tamponlama yapar → kemikten kalsiyum çekilir → idrarla dışarı atılır.
Bu durum, osteoklast aktivitesiyle kemiklerden kalsiyum çözülmesi ve hiperkalsiüri (idrarda aşırı kalsiyum atılımı) ile sonuçlanır.
🚽 🚽 🚽
Kalsiyumun Emilim – Atılım Dengesi
Süt içildiğinde bağırsaklardan bir miktar kalsiyum emilir.
Ancak:
- Eğer kişi yeterli D vitamini almıyorsa (güneş ışığı ya da takviye yoluyla), bu emilim ciddi oranda azalır.
- Aynı zamanda protein, fosfat, sodyum gibi maddelerle fazla yüklü diyet, kalsiyumun idrarla atılmasını artırır.
- Sütte doğal olarak yüksek miktarda bulunan fosfat (PO₄³⁻), kandaki kalsiyumla birleşerek çözünmeyen kalsiyum fosfat oluşturur ve emilmeden atılabilir.
Sonuç olarak, sütten alınan kalsiyumun bir kısmı ya emilemeden dışarı atılır, ya da emilse bile kemikten çekilen kalsiyum nedeniyle net kazanç sıfırlanır.
🧪 🧪 🧪
Kan Kalsiyumu ile Hücre İçi Kalsiyum Farkı
Birçok kişi, kandaki kalsiyum düzeyine bakarak yeterli kalsiyuma sahip olduğunu düşünebilir. Ancak bu yanıltıcıdır.
Çünkü:
- Serum kalsiyumu genellikle sabit tutulur; vücut bunu sağlamak için gerekirse kemiklerden kalsiyum çeker.
- Ancak bu, kemik yoğunluğu pahasına olur.
- Hücre içi kalsiyum, örneğin kas hücrelerinde ya da sinir hücrelerinde farklı görevler üstlenir (kas kasılması, sinyal iletimi vs.) ve bu depo değil, işlevsel kalsiyumdur.
Yani:
Kanda kalsiyum seviyesi normal görünse bile, bu kişinin yeterli kalsiyum aldığı anlamına gelmez; çünkü kemik rezervleri tükeniyor olabilir.
🥬 🥬 🥬
Alternatif Kalsiyum Kaynakları – Bitkisel Seçenekler
Süt ve süt ürünlerinin dışında kalsiyumun daha verimli ve asit yükü oluşturmayan kaynakları vardır:
| Besin | 100 g’daki kalsiyum (mg) | Not |
|---|---|---|
| Susam (tahin) | 975 mg | Alkali etki yaratır |
| Lahana | 200 mg | Emilim oranı %60’a kadar |
| Ispanak | 99 mg | Oksalat nedeniyle emilim düşebilir |
| Badem | 264 mg | Magnezyum ve K vitamini içerir |
| Pazı | 140 mg | Güçlü antioksidanlar taşır |
Bu besinler:
- Daha az asidik yük oluşturur,
- D vitamini ve magnezyumla birlikte alınırsa emilim artar,
- Vücutta bazik ortam sağladıkları için kemiklerden kalsiyum çekilmesine neden olmazlar.
✅ ✅ ✅
Süt = Her Zaman Faydalı Kalsiyum Kaynağı Değildir
Süt içeriğinde kalsiyum taşımasına rağmen:
- Metabolik asidik yük oluşturur,
- Fosfor ve protein yükü nedeniyle kalsiyum atılımını artırabilir,
- Kemik rezervlerini tüketerek kan kalsiyumunu sabit tutabilir,
- Net kalsiyum kazancı sağlamayabilir.
Bu nedenle kalsiyum dengesini korumak, sadece süt içmekle değil;
- Yeşil yapraklı sebzeler, badem, susam gibi bitkisel kaynaklardan kalsiyum almakla,
- D vitamini düzeyine dikkat etmekle,
- Fiziksel aktivite ve alkali beslenme ile mümkün olabilir.
Kemik erimesi için halen Süt içmeyi düşünüyor musunuz?
İyi Düşünün..!!
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ Kalsiyum https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557683/
⭐️⭐️ Kalsiyum https://ods.od.nih.gov/factsheets/Calcium-HealthProfessional/
⭐️⭐️ Kalsiyum ve Kemik https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31792679/
⭐️⭐️ Kalsiyum Homeostazının Fizyolojisi: Genel Bir Bakış https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34774235/
⭐️⭐️ Fizyoloji, Kalsiyum https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482128/
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü