7 Temmuz 2025

NFPA – Elmas Sistemi Güvenliğe Açılan Kapı

Kimyasal Tehlikeyi Bir Bakışta Görmek – NFPA Elmas Sistemiyle Güvenliğe Açılan Kapı

Kimyasal maddelerle çalışılan her ortamda, tehlikeyi hızlıca tanımak hayati önem taşır. Özellikle yangın riski yüksek, reaktif veya sağlığa zararlı maddelerin bulunduğu ortamlarda bu bilgilerin anlaşılır, görsel ve evrensel olması gerekir. İşte tam da bu noktada devreye giren bir sistem var: NFPA 704 Elmas Sistemi, diğer adıyla Yangın Elması.

Bu işaret ve sembollerin etkili olması için anlamlarının standartlaştırılması gerekir. NFPA 704,  Acil Durum Müdahalesi için Malzemelerin Tehlikelerinin Belirlenmesine Yönelik Standart Sistem ve NFPA 170,  Yangın Güvenliği ve Acil Durum Sembolleri Standardı, bu işaret ve sembollerin standartlaştırılmasına yardımcı olur. 

Bu Elmas Neyi Anlatıyor?

NFPA (National Fire Protection Association – Ulusal Yangından Korunma Birliği) tarafından geliştirilen bu sistem, kimyasal maddelerin sağlık, yanıcılık, reaktivite ve özel tehlikeleri hakkında tek bakışta bilgi veren görsel bir dil sunar.

Elmas şeklindeki sembol, dört küçük bölmeden oluşur ve her biri belirli bir riski temsil eder:

🔹 🔹 🔹

Mavi Bölme – Sağlık Tehlikesi

Kimyasalın canlı organizmalar üzerindeki potansiyel zararı burada gösterilir.

RakamAnlamı
0Normal koşullarda zararsız
1Az zararlı (hafif tahriş)
2Orta düzeyde zararlı (geçici etki)
3Ciddi zarar verebilir
4Ölümcül – çok kısa sürede öldürücü
🔴 🔴 🔴

Kırmızı Bölme – Yanıcılık Riski

Maddenin kolay alev alma derecesi bu bölümde anlatılır.

RakamAnlamı
0Yanmaz
193°C’nin üzerinde alev alır
238–93°C arasında alev alır
323–38°C arasında alev alır (oda sıcaklığına yakın)
423°C’nin altında kolayca alev alır
🟨 🟨 🟨

Sarı Bölme – Reaktivite (Kararsızlık)

Kimyasalın ısı, su veya diğer maddelerle tepkimeye girme olasılığı burada belirtilir.

RakamAnlamı
0Kararlı – tepkimeye girmez
1Normal koşullarda kararlı, aşırı ısıya duyarlı
2Su ile ya da hafif ısıyla tepki verir
3Şok, ısı veya sürtünmeyle patlayabilir
4Ani ve şiddetli patlama potansiyeli vardır
⚪ ⚪ ⚪

Beyaz Bölme – Özel Tehlikeler

Bu bölme, standart risklerin dışında kalan özel durumları simgeler. Yazı ya da sembol içerir.

Bazı yaygın semboller:

  • W (üstü çizili): Su ile temas edince tepkime verir.
  • OX: Oksitleyici – diğer maddelerin yanmasına yardımcı olur.
  • SA: Sıkıştırılmış gaz (örneğin argon, helyum).
🧠 🧠 🧠

Neden Bu Sistem Bu Kadar Önemli?

Düşünün ki bir yangın çıktı. İtfaiyeci olay yerine ulaştığında içeride hangi kimyasallar olduğunu bilemeyebilir. Elmas sistemine baktığında “Bu madde kolay alev alıyor, sağlığa ciddi zarar veriyor ve patlama riski yüksek” diyebilir. Bu bilgi onun hayatta kalmasını ve başkalarının da zarar görmesini önleyebilir.

Aynı şekilde, bir iş güvenliği uzmanı olarak sahada yürürken bir tankın ya da bidonun üzerindeki NFPA elmasına bakarak saniyeler içinde:

  • Solunum koruyucu takması gerekip gerekmediğini,
  • Ateşli kaynak çalışması yapılıp yapılamayacağını,
  • Yangın sırasında hangi söndürücüleri kullanacağını anlayabilir.
🧯 🧯 🧯

Uygulamada NFPA Elması Nerelerde Kullanılır?

  • Kimyasal depo tankları
  • Laboratuvar dolapları
  • Sanayi tesislerindeki boru sistemleri
  • Kimyasal etiketlemeleri
  • Acil durum müdahale planları
  • Yangın ekipmanlarına bilgi desteği
📌 📌 📌

Elmasın Dilini Öğrenmek Hayat Kurtarır

Bu sistem sadece teknik personel için değil, aynı zamanda işyerindeki tüm çalışanlar için de anlaşılır olmalıdır. Çünkü bir elmas, kelimelerden daha hızlı konuşur. Uyarı tabelalarında bu sistemin yer alması, eğitimlerle desteklenmesi ve iş yerinin her köşesinde görünür olması gerekir.

Belirli işgaller, depolama ve tehlikeli maddeler için NFPA 704 etiketleri gerektiren daha yaygın olarak referans alınan ve kullanılan NFPA kodlarından bazıları şunlardır:

🎯 🎯 🎯

Türkiye’de Uygulama – NFPA ve Kimyasal Yönetmeliği Arasındaki Köprü

Türkiye’de GHS (Globally Harmonized System) – Küresel Uyumlaştırılmış Sistem çerçevesinde kimyasallar sınıflandırılırken, NFPA elması gönüllü olarak uygulanmaktadır. Ancak özellikle uluslararası şirketlerde ve büyük sanayi kuruluşlarında bu sistem, iş güvenliği prosedürlerine entegre edilmiştir.

İş güvenliği uzmanları, NFPA elması ile etiketleme yapılan tesislerde hem risk analizlerini daha sağlıklı yapabilir, hem de yangın ve acil durum senaryolarını daha doğru yönetebilir.

✅ ✅ ✅

Elmasın Gücü Sadelikte

NFPA 704 Elmas Sistemi, teknik bilgi yığını arasında boğulmadan tehlikeyi bir bakışta gösterir. Renk, sayı ve sembollerin bu kadar etkili kullanılabildiği nadir güvenlik sistemlerinden biridir.

Her işyerinde bir yangın riski vardır; ama önceden görülebilen risk, kontrol altına alınabilir risktir.
Unutmayın: Bir elmas, sadece değerli değil; bazen hayat kurtarıcıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Yangın ve Yaşam Güvenliğinde İşaret ve Sembollerin Önemi https://www.nfpa.org/news-blogs-and-articles/blogs/2025/03/14/signs-and-symbols-in-nfpa-704-and-nfpa-170

⭐️⭐️ Acil Durum Müdahalesi İçin Malzemelerin Tehlikelerinin Belirlenmesine Yönelik Standart Sistem https://www.nfpa.org/codes-and-standards/nfpa-704-standard-development/704

⭐️⭐️ Yangın Güvenliği ve Acil Durum Sembolleri Standardı https://www.nfpa.org/codes-and-standards/nfpa-170-standard-development/170

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️.

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği7 Temmuz 2025
7 Temmuz 2025

Mehmet Usta Su Gibi Gitti – Hikaye

Şantiyede Sessiz Sakin Bir Sabah

Pazartesi Sabahıydı.. Gün, Temmuz ayının yakıcı güneşiyle başlamıştı. Daha sabahın ilk ışıkları ile kavrulmaya başlamıştı hava… Termometre 37°C’yi gösteriyor, rüzgâr bile sıcaktan esmeye cesaret edemiyordu. Tuz Gölü’nü andıran bu şantiyede, Mehmet Usta sabah saat 07.00’de kaskını takmış, ellerinde eldiveniyle iskelenin ince borularının gölgesine sığınmaya çalışıyordu. 45 yaşında, hayatının çoğunu demir bükerek, betonla yaşayarak geçirmiş bir adamdı. Hiçbir kronik hastalığı olmadığı gibi sağlıklı yaşamaya özen gösteren kendine dikkat eden biriydi. Matarası, elması yanından eksik olmazdı. Lakin suyun kendisinin bile zehir olabileceğini bilmiyordu.

07.15 – 2 Litre Su

Sabah vardiyası başladığında Mehmet Usta zaten terle sıvanmıştı. Hemen 1 litrelik matarasından suyu içti, yetmedi. Yanına aldığı yedek şişeyi de bitirdi. “Vücut susuz kalmasın” diyerek kendince doğru yaptığına inanıyordu. Aslında cep telefonundan sosyal medyada sağlık köşelerini takip ederdi. Oradan da ”yazın bol bol su için” ”terledikçe bol bol su için” mesajları mesajları beynine kazınmıştı. 2 litre su sonrası vücudunda bir hafifleme, serinleme hissetti. Su, hayatıydı. Şu an için…

2 Litre – Normal Eşik – O sıradaki durumu:
  • Genel Durum: Terleme ile su kaybı dengelenir. Elektrolit dengesi korunur.
  • Herhangi bir belirti yoktur. Sağlıklı vücut bu miktarı tolere eder.
  • Dolaşım: Normal.
  • Kan: Elektrolit dengesi stabil.
  • Beyin: Hafif farkındalık artışı.

08.30 – 3 Litre Su

Demir keserken yüzünden ter seli gibi akıyordu. İki litrelik yeni bir şişeyi daha içti. “Su içmek güzeldir,” diye düşündü. Ama bu sefer midesinde bir doluluk hissetti. Hafif bir bulanma. “Belki aç karna fazla içtim,” dedi kendi kendine.

3 Litre – İlk Elektrolit Bozulmaları – O sıradaki durumu:
  • Kan: Sodyum düşmeye başlar (130-134 mmol/L), plazma hafifçe sulanır.
  • Mide: Hafif ödem, bulantı başlar.
  • Bağırsak: Motilite azalır.
  • Kaslar: Yorgunluk başlangıcı.
  • Beyin: Hafif ödem, baş ağrısı Hafif baskı hissi.
  • Görme: Hafif bulanıklık.
  • Kalp: Kalp ritmi normalin alt sınırında.
  • Akciğer: Şimdilik normal ama risk artıyor.

10.00 – 4 Litre Su

Tüm ekibiyle birlikte temel kalıplarını kontrol ederken bir şişeyi daha bitirdi. Karnı şiştti. Mide hareketlerinde azalma, hafif bir bulantı artışı. “Birazdan öğle molasında şekerli bir şeyler içerim, düzelir,” dedi.

Ama içinden bir ses, “Fazla su zararlı olabilir mi?” diye sormaya başlamıştı. Durdu düşündü. ”Terledikçe bol bol su için” cümleleri geldi yine aklına… ”Sanırım çok terledim daha fazla su içmem gerektiğinin işareti olabilir bunlar” dedi içinden…

4 Litre – Klinik Hiponatremi Eşiği – O sıradaki durumu:
  • Kan: Sodyum 125–129 mmol/L.
  • Mide/Bağırsak: Bulantı artar, ishal görülebilir.
  • Kaslar: Hafif kramplar başlar.
  • Beyin: Konsantrasyon kaybı başladı.
  • Kalp: Ritim yavaşlar.
  • Görme: Bulanıklık belirginleşir.
  • Akciğer: Hafif sıvı birikimi.

12.00 – 5 Litre Su

Öğle molasında, karpuz, peynir, ekmek yanında bir şişe daha su içti. 15 dakika uzandı dinlendi biraz… Ardından şantiye alanındaki eski su kuyusuna indi. Kuyunun içinin durumuna bakması gerekiyordu. Karanlık ve havasız bir ortamdı. Gözleri kararmaya, nefesi sıkışmaya başladı. Birden dengesini kaybedip diz üstüne çöktü.

“Bu terlikler ayağımda mıydı?” diye düşündü, kendi ayakkabılarına bakarken.

5 Litre – Belirgin Hiponatremi – O sıradaki durumu:
  • Kan: Sodyum 120–124 mmol/L.
  • Mide: Kusma, mide ağrısı.
  • Bağırsak: Emilim bozulur.
  • Akciğer: Hırıltı, nefes darlığı, Solunum yavaşladı.
  • Beyin: Konfüzyon, baş dönmesi, İşlev kaybı (letarji)
  • Kas: Yaygın kas ağrıları.
  • Kalp: Düşük tansiyon, Nabız düşüyor.
  • Görme: Çift görme.

13.30 – 6 Litre Su

Arkadaşı Hasan, “Abi rengine bak, bembeyazsın” dedi. Mehmet gülmeye çalıştı ama dili dönmedi. 1 litrelik son şişeyi de içmişti. ”Susuluktan tansiyonum mu düştü acaba” diye de düşünmeden edemedi. Sosyal medyada öyle okumuştu çünkü…

6 Litre – Şiddetli Hiponatremi – O sıradaki durumu:
  • Kan: Sodyum 115–119 mmol/L.
  • Mide: Kusma devam, gastrik ödem.
  • Bağırsak: Karın ağrısı, ishal.
  • Akciğer: Pulmoner ödem başlar. Hırıltı duyulur.
  • Beyin: Letarji, bilinç dağılıyor, sersemlik, konuşma bozukluğu.
  • Kas: Spontan kasılmalar.
  • Kalp: Hipotansiyon artar.
  • Görme: Gölgeli görme, gece görmesi bozulur.

15.00 – 7 Litre Su

İçeride serinlemek için su çektikten sonra yüzünü yıkadı. “Biraz daha içeyim, sonra dinlenirim” dedi. Ardından 7. şişeyi bitirdi. Artık dengede duramıyordu. Tuvalet ihtiyacı dahi hissetmiyordu. Tuvaletlerin yerini unuttu.

“Yeryüzü hafif dönüyor sanki… ya da ben mi?”

7 Litre – Nörolojik Acil Durum – O sıradaki durumu:
  • Kan: Sodyum 110–114 mmol/L.
  • Mide/Bağırsak: Şiddetli ağrı, sindirim durur.
  • Akciğer: Solunum yetersizliği, Şişme hissi, sıvı sesi.
  • Beyin: Nöbetler, bilinç kaybı.
  • Kas: Spazmlar, yürüyüş bozuklukları.
  • Kalp: Bradikardi, nabız kaybı.
  • Görme: Çift görme, Körlük riski.

16.15 – 8 Litre Su – Son Yudum

Son şişeyi de bitirdi. Terden sırlanınca üştünü değişti, biraz rahatlık hissetti. Ama artık vücudu alarmdaydı. İçinde taş gibi bir ağırlık vardı. Dizleri boşaldı. Oturduğu yerden yere devrildi.

“Hafifim… Hafifliyorum… İçimden bir ses göklere çıkıyor… ya da ben mi gidiyorum?

8 Litre – Yaşamla Bağ Kesilmesi – O sıradaki durumu:
  • Kan: Sodyum <110 mmol/L.
  • Beyin: Beyin sapı baskısı – ödemi → ölüm.
  • Akciğer: Pulmoner ödem – Masif ödem → solunum durması.
  • Kalp: Asistol → kalp durması.
  • Karaciğer: Fonksiyonları durur, organ yetmezliği.
  • Kas: Rabdomiyoliz.
  • Görme: Kalıcı körlük.

Ve etrafında bir panik oldu…

Mehmet Usta, gün sonunda ambulansla bilinçsiz halde hastaneye kaldırıldı. Aslında kalbi durmuş iç organlarında su baskını gibi durum oluşmuştu.

Hastanedeki Tanı: Hiponatremiye bağlı ex

Sebep: Aşırı su tüketimine bağlı gelişen Hiponatremi sebepli ölüm..

Aslında

Kısa bir eğitim, bir iki bardak tuzlu ayran, bir izleme listesi, bir bilgilendirme broşürü… Belki bunlardan biri Mehmet Usta’yı kurtaracaktı.

Su hayattır, lakin her şey gibi dozunda… Sadece susadığınızda değil, çalışma ortamınıza, terleme düzeninize, şartlara ve elektrolit ihtiyacınıza uygun şekilde tüketildiğinde hayat kurtarır. Fazlası ise sinsi bir zehir gibidir.

Mehmet Usta’nın hikâyesi, binlerce kişinin yaşadığı ama fark edemediği sessiz kazalardan biridir. Ve bu hikâye, iş sağlığı ve güvenliği eğitiminde “Faydalı olanın, her zaman zararsız olmadığını.” “Her şeyin fazlasınnın da azı kadar riskli olduğu.” bilincinin verilmesi gerektiğinin ne kadar hayati olduğunu göstermektedir.

Dr. Mustafa KEBAT
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Yukarıda yer alan hikaye firmalarımız Tetkik OSGB – Tetkik Danışmanlık tarafından sosyal sorumluluğumuz olan insanımızı – çalışanlarımız bilgilendirmek, ülkemize ve geleceğimize yararlı ve sağlıklı bireyler olabilmelerine katkı sağlamak maksadı ile yayınlanmıştır.

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz. Varsa hatalarımızı bildirmeniz daha faydalı olmamıza desteğiniz bizim için çok değerli.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Sağlık İçin Su İçme https://newsinhealth.nih.gov/2023/05/hydrating-health

⭐️⭐️ Su Zehirlenmesi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537231/

⭐️⭐️ Aşırı su alımına bağlı su zehirlenmesi: başlangıç ​​aşamasının gözlenmesi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3626165/

⭐️⭐️ Susuzluk https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5957508/

⭐️⭐️ Aşırı su tüketiminin kilolu kadın katılımcıların vücut ağırlığı, vücut kitle indeksi, vücut yağı ve iştahı üzerindeki etkisi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4121911/

⭐️⭐️ Çocuk istismarının bir biçimi olarak aşırı su alımından kaynaklanan hiponatremi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4027093/

⭐️⭐️ Japon Yetişkinlerde Artan Günlük Su Alımının ve Hidrasyonun Sağlık Üzerindeki Etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32340375/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni7 Temmuz 2025
6 Temmuz 2025

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi Olan İşyerlerinde İş Kazasında Sorumluluk Payları

Hemen hemen her sektörde, üretim – hizmet faaliyetlerinin bir kısmının veya firma içerisindeki yardımcı işlerin başka firmalara yaptırılması durumunu sık görüyoruz.

Aynı işyerinde birden fazla işverenin faaliyet gösterdiği bu durumlarda; iş kazası veya meslek hastalığı meydana geldiğinde sorumluluğun kimde – hangi işverende olduğu konusu çok tartışılır.

Hukuk sitemimizde; Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi olarak bilinen bu durumu anlayabilmek için öncelikle kanuni tanımını bilmek gerekir.

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 2.maddesinin 7.fıkrasına göre ”bir işverenden, işyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerinde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan ve bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran diğer işveren ile iş aldığı işveren arasında kurulan ilişkiye Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi’‘ denir.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi‘nde asıl işveren, alt işverenin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak bu Kanundan, iş sözleşmesinden veya alt işverenin taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden doğan yükümlülüklerinden alt işveren ile birlikte (müteselsilen) sorumludur.

Özellikle iş kazası yaşanması halinde, bu ilişkinin doğurduğu müteselsil sorumluluk, hem işçilerin korunması hem de hukuki adaletin sağlanması bakımından kritik bir yer tutar.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi Yasal Dayanakları

4857 Sayılı İş Kanununda Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi

İş Kanunu’nun 2. maddesinin 6 ve 7. fıkraları, Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisini nasıl düzenlediğini görelim;

  • Madde 2/6 – Alt işverenin işçileri, bu Kanun uygulaması bakımından asıl işverenin işçilerine tanınan haklardan yoksun bırakılamaz.
  • Madde 2/7 – Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi, sadece işyerinde yürütülen yardımcı işler veya asıl işin bir bölümüyle sınırlı olarak ve işletmenin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde kurulabilir.
  • Madde 77 – (Mülga: 20/6/2012-6331/37 md.) – İşverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alma yükümlülüğü.

Bu düzenlemeye göre; alt işverenin işçileriyle ilgili İş Kanunu, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesinden doğan tüm yükümlülüklerde, asıl işveren ile alt işveren müteselsilen sorumludur.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunununda Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi

  • Madde 4 – İşverenin genel yükümlülükleri.
  • Madde 5 – Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma.
  • Madde 6 – İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri.

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi

5510 sayılı Kanun’un 12. maddesi, 6. fıkrasında Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisini nasıl düzenlediğini görelim;

“Alt işveren işçisinin iş kazası, meslek hastalığı ve analık sigortası hallerinde bu Kanun gereğince ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği ile sürekli iş göremezlik geliri, ölüm aylığı gibi ödemeler yönünden asıl işveren, alt işverenle birlikte sorumludur.”

Bu hüküm ile, SGK tarafından işçiye yapılan ödemelerde işveren (Kanunun yüklediği yükümlülüklerden dolayı) alt işveren ile birlikte (Müteselsilen) sorumlu tutulmuştur.

5510 sayılı Kanun’un 21. maddesi – göre ”iş kazası ve meslek hastalığı halinde işverenin Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı sorumluluğunun tespitinde kaçınılmazlık ilkesi dikkate alınacaktır.”

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Borçlar Kanunu Açısından Sorumluluk

Türk Borçlar Kanunu’nun 112. maddesi müteselsil sorumluluğu destekler:

“Birden çok borçlu, alacaklıya karşı borcun tamamından sorumluysa, alacaklı borcun tamamını dilediği borçludan talep edebilir.”

İş kazasında işçinin (veya yakınlarının), doğrudan asıl işverene karşı tazminat davası açma hakkı vardır.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Müteselsil Sorumluluğun Kapsamı

Asıl işveren, kendi işçisi olmayan ancak aynı işyerinde faaliyet gösteren alt işveren işçisinin iş kazası veya meslek hastalığına uğraması durumunda:

  • İş Kanunu’ndan doğan yükümlülüklerden,
  • Toplu iş sözleşmesinden,
  • SGK tarafından sağlanan yardımların iadesinden,
  • Tazminat ödemelerinden (maddi/manevi),

alt işveren ile birlikte sorumludur. Bu sorumluluk, kusur oranına bakılmaksızın geçerlidir;

Tazminat davası yönünden kusur oranları, mahkemece belirlenir.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Sorumluluğun Şartları

Asıl işverenin müteselsil sorumlu tutulabilmesi için bazı şartların varlığı gerekir:

  1. Geçerli bir alt işverenlik ilişkisi kurulmuş olmalı;
  2. Alt işverenin işçisinin iş kazası, meslek hastalığı veya ölüm olayı yaşanmış olmalı;
  3. İş kazası, asıl işverenin işyerinde gerçekleşmiş olmalı;
  4. İşçi zarar görmeli veya ölüm gerçekleşmiş olmalı.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde İş Kazası Halinde Hukuki Süreç

İş kazası sonrası zarar gören işçi veya hak sahipleri:

  • Asıl işverene, alt işverene veya her ikisine birden dava açabilir.
  • SGK tarafından işçiye yapılan yardımlar nedeniyle SGK, asıl işverene ve alt işverene rücu davası açabilir.
  • Asıl işveren, ödemek zorunda kaldığı tazminatları alt işverene rücu edebilir.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Yargıtay Kararları

Yargıtay 21. HD, E. 2015/12057, K. 2016/13410

“Asıl işverenin denetim yükümlülüğünü yerine getirmediği, iş güvenliği önlemlerinin eksikliği nedeniyle meydana gelen iş kazasında, asıl işverenin %40 oranında kusurlu olduğu, alt işverenin %60 kusurlu olduğu tespit edilmiştir. Her iki işveren de tazminattan müteselsilen sorumludur.”

Yargıtay 9. HD, E. 2009/36719, K. 2011/14942

“İş kazasında hayatını kaybeden işçinin, asıl işveren işyerinde faaliyet gösterdiği, iş güvenliği tedbirlerinin asıl işveren gözetiminde olduğu gerekçesiyle asıl işverenin de sorumlu olduğu kabul edilmiştir.”

Yargıtay 10. HD, E. 2017/3827, K. 2018/1405

“Asıl işveren, alt işverenin işçilerine yönelik iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini denetlemekle yükümlüdür. Bu yükümlülüğün ihlali, kazaya yol açtığında doğrudan müteselsil sorumluluk doğar.”

Yargıtay 21. HD, E. 2018/10023, K. 2019/6324

“İş kazasında kusur bulunmayan asıl işveren dahi, İş Kanunu gereği alt işverenle birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuştur. Kusur oranı yalnızca rücu aşamasında dikkate alınmıştır.”

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, E. 2016/21-1112, K. 2017/1255

“Asıl işveren, alt işverenin işçisinin iş kazasında zarar görmesi halinde, iş sözleşmesine taraf olmasa dahi 4857 sayılı Kanun kapsamında müteselsil sorumludur. İşçinin sosyal hakları, asıl işveren güvencesindedir.”

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi – Yönetmeliklerdeki Düzenlemeler

İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği

  • Madde 5: İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yerine getirme yükümlülüğü.
  • Madde 7: İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesi.

İşyerinde birden fazla işveren olması halinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri konusunda işbirliği yapılması zorunludur.

Alt İşverenlik Yönetmeliği

  • Madde 3: Alt işverenlik sözleşmesinin şekli ve içeriği. – Alt işverenlik ilişkisi yazılı olarak yapılmalı ve işin kapsamı açıkça belirtilmelidir.
  • Madde 4: Alt işverenlik ilişkisinin kurulma şartları. – Uygulamada muvazaalı işlemlere karşı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı denetim yetkisini haizdir.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Asıl İşverenin Denetim Yükümlülüğü

Asıl işverenin en önemli yükümlülüklerinden biri, alt işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini denetlemektir. Denetim yapılmaması veya eksik yapılması halinde, iş kazasında sorumluluğun artmasına neden olur.

Örneğin:

  • Baret kullanımının zorunlu olduğu bir alanda, alt işverenin işçisinin baret takmaması nedeniyle kaza yaşanırsa;
  • İş güvenliği eğitimlerinin verilmediği tespit edilirse;
  • Risk analizlerinin eksik veya hatalı yapıldığı belirlenirse;
    asıl işverenin de ciddi sorumluluğu doğar.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinde Rücu Davası Hakkı

İş kazası nedeniyle asıl işverenin yaptığı tazminat ödemeleri, kusur oranı kadar alt işverene rücu edilebilir. Bu tür rücu davalarında:

  • Önceki kararlar delil olarak sunulabilir.
  • SGK’nın rücu ettiği meblağlar da alt işverene aktarılabilir.

Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisi

Asıl İşveren-Alt işveren İlişkisi, özellikle iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları açısından büyük önem taşır.

Asıl işveren, kendi işçileri kadar alt işverenin işçilerinin de can güvenliğinden sorumludur.

İş kazaları ve meslek hastalıklarında mağdur olan işçinin korunması, müteselsil sorumluluk ilkesi ile sağlanır.

Örneklerini de verdiğim, Yargıtay kararlarında da gördüğünüz gibi verilen kararlarda; iş güvenliği tedbirlerini almayan, denetim görevini yerine getirmeyen asıl işverenler sorumlu tutulmuştur.

Yürürlükte olan ve okuduğunuz yasal düzenlemeler, asıl işveren ve alt işverenin iş kazaları ve meslek hastalıkları karşısındaki sorumluluklarını açıkça ortaya koyduğu gibi yüksek yargı organı olan Yargıtay kararları da son noktayı koymaktadır.

Tüm bu yasal yükümlülüklerin yanı sıra ahlaki – etik sorumluluklar gereği de Asıl İşveren-Alt işveren İlişkisi‘nde hayatın kutsallığını korumak ana gaye olmalıdır. Bu sebeple iş sağlığı ve güvenliği açısından etkili bir denetim ve işbirliği süreci Asıl İşveren-Alt işveren İlişkisi‘nin merkezinde olmalıdır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Kanun ve yönetmelikleri Okumayı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ 4857 Sayılı İş Kanunu https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4857&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=6331&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu http://chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5510.pdf

⭐️⭐️ T.C. Yargıtay Başkanlığı https://www.yargitay.gov.tr/

⭐️⭐️ İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16924&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ Alt İşverenlik Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=12459&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:

Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hukuki tavsiye yerini alamaz. Web sitemizdeki yayınlardan yola çıkarak, işlerinizin yürütülmesi, belgelerinizin düzenlenmesi ya da mevcut işleyişinizin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriğinde yer alan bilgilere istinaden profesyonel hukuki yardım almadan hareket edilmesi durumunda meydana gelebilecek zararlardan firmamız sorumlu değildir. Sitemizde kanunların içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

Daha Fazla
Genel, Makaleler6 Temmuz 2025
6 Temmuz 2025

Sessiz Tehlike – İşyerinde Kronik Yorgunluk Sendromu

🧠 🧠 🧠

“Yorgunum ama geçer…” Peki ya geçmezse?

Her sabah alarm çaldığında ayağa kalkmakta zorlanıyor, işe gidince kahveyle uyanmaya çalışıyor, gün boyunca dikkat dağınıklığı yaşıyor ve geceleri yattığınızda hâlâ yorgun hissediyorsanız, yalnız değilsiniz. Lakin bu durum sadece bir “mevsimsel yorgunluk” değil, daha büyük bir sorunun habercisi olabilir: Kronik Yorgunluk Sendromu (CFS – Chronic Fatigue Syndrome).

Günümüzde milyonlarca çalışan, adını bile bilmediği bu sağlık tehdidiyle mücadele ediyor. İşin tehlikeli tarafı şu: Bu sendrom, sadece bireyin sağlığını değil, iş güvenliğini, üretkenliği, kazaları ve şirket maliyetlerini de derinden etkiliyor.

🚨 🚨 🚨

Kronik Yorgunluk: Bir Enerji Eksikliği Değil, Sessiz Çöküş

Kronik yorgunluk sendromu, fiziksel ya da zihinsel aktiviteyle geçmeyen, dinlenmeyle düzelmeyen ve en az 6 ay süren bir yorgunluk durumudur. Ancak bu sıradan bir “bitkinlik” değildir.

Çalışanlar;

  • Odaklanmakta zorluk,
  • Kısa süreli hafıza sorunları,
  • Kas ve eklem ağrıları,
  • Uyku kalitesinde ciddi düşüş,
  • Depresyon benzeri semptomlar yaşayabilir.

Bir süre sonra bu durum, sadece bireysel performansı değil, iş kazası risklerini, ekip içi uyumu ve hata oranlarını doğrudan etkiler hale gelir.

⚙️ ⚙️ ⚙️

İşyerinde Kronik Yorgunluğun Etkileri Nelerdir?

Kronik yorgunluk yaşayan bir çalışan genellikle sistemin zayıf halkası hâline gelir. Ancak sorun bireysel değil, sistemiktir.

İşyerinde göz ardı edilen bu sendrom, zincirleme etkiler yaratır:

🧯 İş Kazası Riskini Artırır: Dalgınlık, koordinasyon bozukluğu ve dikkat eksikliği, özellikle ağır sanayi, inşaat, ulaştırma ve enerji sektörlerinde hayati sonuçlar doğurabilir.

📉 Verimlilik Kaybı: Sürekli yorgun olan bir çalışan günde sadece birkaç saat etkin çalışabilir. Geriye kalan saatler ise “göz açık, zihin kapalı” geçer.

🔁 Yüksek Devamsızlık ve Devir Oranı: Kronik yorgunluk, sağlık izinlerini artırır. Sürekli hasta olan çalışanlar kurum içi sürekliliği bozar, yeni personel eğitim maliyetlerini yükseltir.

🧨 Psikolojik Gerilim ve Tükenmişlik Sendromu: Uzun süreli yorgunluk, zamanla depresyon ve anksiyete gibi psikolojik sorunlara evrilir. Bu da çalışma ortamında stres ve çatışma oranlarını artırır.

💉 💉 💉

Kronik Yorgunluğun Nedenleri Nelerdir?

Kronik yorgunluk tek bir nedene bağlı değildir. Ancak işyerinde sık karşılaşılan bazı risk faktörleri şunlardır:

  • ⏱️ Uzun çalışma saatleri ve düzensiz vardiyalar
  • 🔇 Yetersiz molalar ve dinlenme süreleri
  • ☠️ Kötü hava kalitesi (karbondioksit birikimi, yetersiz oksijen)
  • 💡 Sürekli yapay aydınlatma, mavi ışık maruziyeti
  • 🔁 Monoton ve tekrarlayıcı işler
  • 🧱 Ofis ergonomisine uygun olmayan çalışma alanları
  • ❌ Beslenme bozuklukları ve yetersiz su tüketimi

İlginçtir ki; bazı çalışanlar bu durumu “iş disiplininin bir parçası” olarak görür, hatta “fazla mesai”yi bir övünç kaynağı sayar. Bu algı, sorunun daha da derinleşmesine neden olur.

✅ Peki Ne Yapmalı? İşverenler ve Çalışanlar İçin Çözüm Önerileri

İşverenler İçin

  • 🧭 Dinamik çalışma saatleri ve esnek vardiya planlaması uygulayın.
  • 🍽️ Sağlıklı beslenme alanları, su sebilleri, taze hava sağlayan havalandırmalar kurun.
  • 🪑 Ergonomik mobilyalar, doğal ışık alan ofisler tercih edin.
  • 🧘 Zihin sağlığına yönelik destek programları (psikolojik danışmanlık, yoga molaları, dijital detoks saatleri) başlatın.
  • 🔄 İş yükünü adil dağıtarak tükenmişliği önleyin.

Çalışanlar İçin

  • 🛏️ Uykuya öncelik verin. En az 7 saat kaliteli uyku, beynin yeniden yapılanması için elzemdir.
  • 🏃‍♂️ Fiziksel aktiviteyi günlük rutine ekleyin. Hareket, enerji üretir.
  • 🚰 Su tüketimini artırın. Dehidrasyon yorgunluk yaratır.
  • 🌿 İş dışında tamamen işten uzaklaşın. Dijital molalar verin.
  • 🧠 Belirtileri görmezden gelmeyin, bir işyeri hekimine danışın.

🧨 🧨 🧨

Sessizce Gelen Büyük Tehlike

Kronik yorgunluk, fark edilmeden yayılır, sinsice yerleşir ve sadece çalışanı değil, tüm işyerini etkisi altına alır. Üstelik işyerinde kazalara yol açan sebepler listesinde giderek üst sıralara tırmanmaktadır.

Yorgunluk Kader Değildir

O, ihmal edilmiş sağlığın, göz ardı edilen iş güvenliğinin ve sürdürülebilir olmayan çalışma kültürünün sonucudur.

Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği sadece “baret takmak” ya da “gürültü önlemek” değil, çalışanı insan olarak görmek ve onun fiziksel-zihinsel sınırlarını korumaktır.

Yorgunluğa karşı mücadele etmek, sadece bireyin değil, tüm işletmenin sorumluluğudur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Kronik Yorgunluk Sendromu https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557676/

⭐️⭐️ Yorgunluk: genel bakış https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19035066/

⭐️⭐️ Kronik yorgunluk sendromu: etyoloji, tanı ve tedavi https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2766938/

⭐️⭐️ Yorgunluk Başlıca Şikayet https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8579431/

⭐️⭐️ Kronik yorgunluk sendromu ve idiyopatik kronik yorgunluk için akupunktur: çok merkezli, kör olmayan, randomize kontrollü bir çalışma https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4515016/

⭐️⭐️ Tükenmişlik https://www.healthdirect.gov.au/fatigue

⭐️⭐️ Miyaljik Ensefalomiyelit/Kronik Yorgunluk Sendromunun Ötesinde: Bir Hastalığın Yeniden Tanımlanması. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK284897/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Sağlık Bülteni, Genel6 Temmuz 2025
6 Temmuz 2025

Beyninizin İki Yüzü – Sağ mı Sol mu Kazanır?

Hiç kendinize “Ben daha çok mantık insanıyım” ya da “Ben tamamen sezgilerimle hareket ederim” dediğiniz oldu mu?

Belki de bir tabloya bakarken büyüleniyor, ama aynı anda alışveriş listesini aklınızda tutmakta zorlanıyorsunuz.

Veya tam tersi: Sayılarla aranız harika ama boş bir sayfaya tek bir çizik bile atmakta zorlanıyorsunuz. İşte tüm bu farklılıkların arkasında yatan gizli kahraman: Beynimizin iki yarısı, yani sağ ve sol beyin!

Ama durun bir dakika…

Gerçekten bu kadar net bir ayrım var mı?

Sağ beyin sanat yapar, sol beyin hesap mı kitap mı yapar?

Yoksa bu biraz abartılıyor mu?

Hadi gelin, beynimizin büyüleyici dünyasında kısa bir yolculuğa çıkalım!

Beynin Haritası – İki Kardeş Ama Zıt Kutuplar

Beynimiz aslında iki ayrı “yarımküre”den oluşur: Sağ ve sol. Tıpkı eldiven gibi, biri diğerinin aynadaki yansıması gibidir. İlginçtir ki beynin sağ tarafı vücudun sol tarafını, sol tarafı ise sağ tarafını kontrol eder. Yani sağ elinizi hareket ettiren merkez, beyninizin sol tarafında yer alır!

Ama iş sadece hareketle bitmez. Bu iki yarımküre, düşünme tarzınızdan, karar alma şeklinize, duygularınızı nasıl yorumladığınızdan, hayal gücünüzün sınırlarına kadar her şeyi etkiler.

Sol Beyin Mantığın Soğukkanlı Komutanı

Sol beyin deyince akla ne geliyor? Matematik, analiz, planlama, mantık yürütme…

İşte tam da bu! Sol beyniniz bir matematik öğretmeni gibidir: Sistemli, düzenli, adım adım ilerler. Olaylara yaklaşırken “önce A, sonra B, ardından C” diye düşünür.

  • Bir alışveriş listesi hazırlamak? Sol beyin işi.
  • Dil öğrenmek, kuralları kavramak, yazılı metinleri anlamak? Yine sol beyin.
  • İş toplantısında mantıklı argümanlarla konuşmak? Kesinlikle sol beyniniz devrede.

Sol beyin adeta bir “bilgi fabrikası”dır. Her şeyin nedenini ve sonucunu sorgular. Duygular değil, veriler konuşur!

Sağ Beyin Hayal Gücünün Renkli Ressamı

Şimdi gözlerinizi kapatın ve bir orman düşünün: Kuş sesleri, yaprak hışırtıları, dereden akan su… İşte o an devreye giren sağ beyninizdir!

Sağ beyin sezgisel, yaratıcı ve görsel düşünür. Olaylara bir bütün olarak bakar, ayrıntılara değil “genel tabloya” odaklanır. Bir resim çizdiğinizde, müzikle kendinizden geçtiğinizde ya da birini yüzünden tanıdığınızda hep sağ beyniniz çalışır.

  • Bir melodiyi yakalamak,
  • Bir yüzü hatırlamak,
  • Mizah yapmak ya da empati kurmak…

Bunlar sağ beynin yetenek alanıdır. Sağ beyin, hayatın duygusal ve sanatsal yönünü aydınlatan bir projektör gibidir.

İşin Gerçeği Beyin Takım Oyunu Sever

Peki herkes ya sağ beyinli ya da sol beyinli mi?

Hayır!

Bu aslında büyük bir yanlış anlaşılmadır. Beynimiz, her iki yarımkürenin birlikte çalışmasıyla olağanüstü işler başarır. Tıpkı iyi bir orkestra gibi…

Düşünün: Bir şarkı söylüyorsunuz. Sağ beyniniz müziğin duygusunu ve ritmini algılıyor, sol beyniniz ise kelimeleri ve dilbilgisini organize ediyor. Yani hem sezgi hem mantık aynı anda devrede.

Beynin iki yarısı arasında sürekli bir veri alışverişi vardır. Bu iletişimi sağlayan yapı ise “corpus callosum” adı verilen kalın bir sinir ağıdır. Bu köprü sayesinde iki yarımküre sanki aynı masa etrafında fikir alışverişi yapan iki zeki insan gibi çalışır.

Popüler Kültürün Abarttığı Beyin Efsaneleri

“Ben sağ beyinliyim, bu yüzden matematik yapamam” ya da “O sol beyinli, duygusuz biri” gibi laflar kulağa tanıdık geliyor değil mi?

Ancak bu tür kalıplar beynimizin karmaşık doğasını yeterince yansıtmaz.

Gerçekte her insanın hem sağ hem de sol beyin fonksiyonları vardır ve çoğu görevde ikisi birlikte çalışır. Bazı insanlar belli alanlarda daha yetenekli olabilir ama bu, diğer yarımküreyi kullanmadıkları anlamına gelmez.

Kısaca: Beyninizi bir kutuya koymayın!

Beyin Yarımkürelerini Geliştirmek Mümkün mü?

Elbette! Her iki beyin yarımküresini aktif tutmak için uygulayabileceğiniz bazı pratikler var:

Sol beyin için:

  • Satranç, sudoku ve mantık oyunları oynayın.
  • Yazı yazın, plan yapın, analiz edin.
  • Dil öğrenmeye çalışın.

Sağ beyin için:

  • Resim çizin, müzik dinleyin veya yapın.
  • Hayal kurun, meditasyon yapın.
  • Dans edin, doğa yürüyüşlerine çıkın ve gözlem yapın.

Bu aktiviteler beyninizin iki tarafını da besler ve daha dengeli bir düşünce yapısına sahip olmanızı sağlar.

İçinizdeki Bilim İnsanı ve Sanatçıyı Tanıyın

Beynimiz, hem bir hesap makinesi hem de bir tuval gibidir. İçimizde hem bir mühendis hem de bir şair yaşar. Bu nedenle hayatın hem mantıklı hem duygusal yönlerini kucaklamak, hem plan yapmak hem hayal kurmak, işte gerçek zekânın ve denge becerisinin anahtarıdır.

Unutmayın

Ne tamamen sağ beyinlisiniz, ne tamamen sol.

Siz her şeyin birazısınız – tıpkı beyniniz gibi eşsiz ve mükemmel bir dengeye sahip.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni6 Temmuz 2025
5 Temmuz 2025

Ciltte Portakal Kabuğu Görünümü ve Lipödem

Lipödem Nedir?

Lipödem, çoğunlukla kadınlarda (%99 oranında) görülen, yağ dokusunun anormal ve simetrik şekilde birikmesiyle ortaya çıkan kronik, ilerleyici ve ağrılı bir durumdur. Genellikle bacaklarda, kalçalarda ve bazen kollarda görülür, ayak ve eller etkilenmez. Bu durum diyet ve egzersize dirençlidir.

🔹 🔸 🔹 🔸
Lipödem Belirtileri
  • Portakal kabuğu görünümünde cilt (selülit benzeri)
  • Simetrik yağ birikimi (özellikle kalça ve bacaklarda)
  • Basınca hassasiyet ve ağrı
  • Kolay morarma
  • Ödem (şişlik)
  • Hareket kısıtlılığı (ileri evrelerde)
🔬 🔬 🔬
Mekanizma ve Nedenleri
🔶 Östrojen ve Hormonlar
  • Östrojen, yağ hücrelerinin çoğalmasını ve yağ depolanmasını teşvik eder.
  • Kalça, basen, uyluk gibi bölgelerdeki östrojen reseptörlerinin yoğunluğu nedeniyle, bu bölgeler yağ depolamaya daha yatkındır.
  • Doğum kontrol hapları, östrojen tedavileri lipödemi tetikleyebilir.
⚠️ Dikkat: Bu nedenle hormon takviyeleri lipödem hastalarında doktor kontrolünde olmalıdır.
🔶 Hormonel Geçiş Dönemleri
  • Ergenlik, gebelik, menopoz gibi hormonal değişim dönemlerinde lipödem başlayabilir veya ilerleyebilir.
  • Lokal östrojen üretiminin artması (örneğin sadece bacaklarda) yağ birikimini artırır.
🔶 Fitoöstrojenler

Bitkisel kaynaklı östrojen benzeri maddelerdir.

✅ ✅ ✅
Ne zaman kullanmalı?
  • Ergenlik – Menopoz arası dönemde: Fitoöstrojenler reseptörleri kapatarak vücut östrojeninin bağlanmasını engeller ve yağ birikimini azaltabilir.
  • Menopoz sonrası: Fitoöstrojen kullanımını azaltmak gerekir. Çünkü zaten azalan östrojenin etkisi iyice yok olur.
💡 💡 💡
Fitoöstrojen İçeren Besinler
  • Keten tohumu, yulaf, badem, tahin
  • Soya ürünleri
  • Baklagiller (nohut, barbunya, mercimek)
  • Kuru meyveler (üzüm, kayısı)
  • Adaçayı, susam
🔥 🔥 🔥
Oksidatif Stres ve İnflamasyon
🔶 Bağırsak Geçirgenliği ve Toksinler

Bağırsak duvarının geçirgenliğinin artmasıyla toksinler kana karışır:

  • LPS (lipopolisakkarit)
  • Ağır metaller
  • Tarım ilaçları
  • Gluten, lektin, kazein
  • Gıda boyaları ve katkılar

🔶 İnflamasyon Zinciri
  1. TNF-α ➝ İnflamasyon ve yağ hücresi çoğalması
  2. IL-6 ➝ Akut faz tepkileri (CRP artışı)
  3. MCP-1 ➝ Yağ dokusuna bağışıklık hücresi göçü ➝ Kronik inflamasyon

🧬 Bu süreçler
  • Lenf damarlarını tıkar ➝ Ödem
  • Sinir uçlarına zarar verir ➝ Ağrı, uyuşma
  • Yağ dokusunda büyümeyi artırır ➝ Lipödemin ilerlemesi
🛡️ 🛡️ 🛡️
Anti-inflamatuvar Destekler
DestekEtki Alanı
GlutatyonToksin temizliği, antioksidan
ResveratrolSerbest radikal temizleyici
QuercetinTNF-α inhibitörü
Omega-3İnflamasyonu bastırır
BenfotiaminSinir koruyucu, antioksidan
💧 💧 💧
Lenfatik Sistem ve Damar Sızıntısı
🔶 Lenf Tıkanıklığı ve Ödem
  • Lipödemde yağ dokusunun artması ➝ Lenf kanallarına baskı ➝ Tıkanıklık ➝ Ödem
  • Damar hasarı ➝ Sıvı dışarı sızar ➝ Şişlik ve sertlik

❌ Kaçınılması Gerekenler
  • Aşırı meyve tüketimi (yüksek fruktoz ➝ yağ depolanması)
  • Hazır gıdalar, koruyucu katkılar (E kodları)
  • İşlenmiş et ürünleri (sucuk, salam vb.)
  • Şekerli ve nişastalı gıdalar (şekerli içecekler, beyaz unlu mamuller)
🔄 🔄 🔄
Lipödemin Evreleri
EvreÖzellik
Evre 1Portakal kabuğu görünümü, hafif ödem, ağrı yoktur
Evre 2Deri altı yağ birikimi artar, ağrı başlar
Evre 3Yağ dokusu sarkar, bacaklar şekil değiştirir
Evre 4 (Lipo-Lenfödem)Lenf ödem de eşlik eder, ciddi şişlik ve hareket kısıtlılığı
🩺 🩺 🩺
Tanı Nasıl Konur?
  • Klinik muayene (simetrik yağ dağılımı, el ve ayak etkilenmemesi)
  • Hasta öyküsü
  • Gerekirse ultrasonografi
  • Lenfödemden ayırıcı tanı şarttır
🛠️ 🛠️ 🛠️
Tedavi Yöntemleri
🧘‍♀️ 1. Yaşam Tarzı Düzenlemeleri
  • Anti-inflamatuvar beslenme (glutensiz, katkısız, az şekerli)
  • Lenf akışını artıran egzersizler: Yüzme, yürüyüş, rebounder (mini trambolin)
  • Stresten uzak durmak (kortizol artışı ödemi artırır)

🧴 2. Manuel Lenf Drenajı (MLD)
  • Profesyonel terapistlerce yapılan, ödemin boşaltılmasını sağlayan masaj yöntemi

🧦 3. Kompresyon Giysileri
  • Özel tıbbi çoraplar ile damar/lenf baskısı dengelenir

💊 4. Destek Takviyeler
  • Omega-3, quercetin, glutatyon, benfotiamin gibi antioksidan ve antiinflamatuvarlar

❌ 5. Ne yazık ki...
  • Diyet ve spor tek başına etkili değildir çünkü sorun yağda değil, hormonal ve lenfatik sistemdedir
✅ ✅ ✅
Önlemler
YapılacaklarKaçınılması gerekenler
Antioksidan desteklerFruktoz ve katkılı gıdalar
Lenf akışını destekleyen egzersizUzun süre oturmak
Stres kontrolüÖstrojen içeren tedaviler (doktora danışmadan)
Düşük glisemik diyetAşırı meyve/sebze suyu
Fitöstrojenli besinler (menopoz öncesi)Soya ürünlerinin aşırı tüketimi (menopoz sonrası)
📌 📌 📌
Sonuç

Lipödem, yalnızca estetik değil, kronik ağrı ve yaşam kalitesini düşüren ciddi bir sağlık sorunudur. Toplumda sıklıkla selülit ya da kilo zannedilerek göz ardı edilir. Oysa bu durum hormonal, inflamatuvar ve lenfatik mekanizmaların birleşimiyle oluşur.

Tedavide başarı, doğru tanı, sistematik yaklaşım ve bireyselleştirilmiş tedavi ile mümkündür.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Lipödem https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK573066/

⭐️⭐️ Lipedema—Patogenez, Tanı ve Tedavi Seçenekleri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7465366/

⭐️⭐️ Amerika Birleşik Devletleri’nde lipödem için bakım standardı https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8652358/

⭐️⭐️ S1 yönergeleri: Lipödem https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28677175/

⭐️⭐️ Besin Takviyeleri ve Lipedema: Bilimsel ve Akılcı Kullanım https://www.mdpi.com/1661-3821/2/4/20

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni5 Temmuz 2025
5 Temmuz 2025

İnsülin Direnci – Hücresel Açlık Paradoksu

Enerji Bolluğunda Aç Hücreler

İnsülin direnci (IR), modern yaşamın kronik inflamasyonla iç içe geçmiş, hipokinetik yaşam biçimi ve glisemik yoğunluğu yüksek beslenme alışkanlıklarının tetiklediği metabolik bir bozulmadır. Bu durumda pankreas yeterli veya aşırı miktarda insülin salmasına rağmen, periferal dokularda (özellikle iskelet kası, hepatositler ve adipositler) glukozun etkili şekilde hücre içine alınması bozulur.

Bu, bir anlamda “vücut sofraya oturmuş ama hücreler aç kalmıştır” durumu yaratır.

🔄 🔄 🔄
Patofizyoloji – İnsülin Sinyal İletiminin Çöküşü

İnsülin, hedef hücre membranında bulunan insülin reseptörüne bağlandığında, hücre içi sinyal yolaklarını (özellikle PI3K-Akt ve MAPK yolları) aktive ederek GLUT4 taşıyıcılarının hücre zarına translokasyonunu sağlar.

Ancak IR’de şu mekanizmalar öne çıkar:

  • Serbest yağ asitleri ve adipoz dokudan salınan sitokinler (örneğin TNF-α, IL-6), reseptör düzeyinde insülinin etkisini bloke eder.
  • JNK ve IKKβ gibi kinazların aktive olmasıyla, insülin reseptör substratlarının (IRS) fosforilasyonu engellenir.
  • Hücre zarında GLUT4 ekspresyonu azalır, glukoz hücre içine alınamaz.
  • Pankreas bu direnci aşmak için kompansatuar hiperinsülinemi geliştirir.

Sonuç: Kan glukozu normal görünebilir, ancak hiperinsülinemi vücut genelinde birçok sistemi etkileyerek metabolik sendroma zemin hazırlar.

📉 📉 📉
Normoglisemi Maskesi Altında Tehlike
🔍 Sıklıkla Gözlenen Bulgular
BulgularMekanizma
Postprandiyal hipoglisemiAşırı insülin salınımına bağlı geçici glukoz düşüşü
Abdominal obeziteVisseral yağlanma → leptin direnci ve inflamasyon
Yorgunluk & uyku haliHücre içi glukoz eksikliği, mitokondriyal disfonksiyon
Aşırı tatlı isteğiGlukoz kullanımının bozulması, dopamin döngüsünde bozulma
Hipertansiyonİnsülinin sodyum retansiyonunu artırması
Akantozis nigrikansHiperinsülineminin keratinosit proliferasyonunu tetiklemesi

Not: Kadınlarda sıklıkla Polikistik Over Sendromu (PCOS) ile birlikte görülür.
Erkeklerde ise karaciğer enzimlerinde hafif yükselmeler, yağlı karaciğer ile baş gösterebilir.

⚠️ ⚠️ ⚠️
“Anahtar Kapıya Uymuyor”

İnsülin bir anahtar, hücre zarındaki reseptör ise kilittir.

Normalde:

🍽️ Yemek → 📈 Glukoz artışı → 🔑 İnsülin salgısı → 🚪 Hücre kapıları açılır → Glukoz içeri girer

İnsülin direncinde:

🔁 Anahtar var ama kilit paslı
🔄 Kapı açılmaz → Hücre “aç”
🔁 Pankreas daha çok insülin üretir → Kan insülini yüksek ama hücre hâlâ enerjisiz

Bu süreç uzun vadede pankreasın β-hücre rezervlerini tüketir ve tip 2 diyabet ile sonuçlanır.

🧪 🧪 🧪
Tanı Yöntemleri
✅ Laboratuvar Bazlı
TestNormalİnsülin Direnci
Açlık İnsülin<10 μIU/mL>15 μIU/mL (yaklaşık)
HOMA-IR<2.5>2.5 (bazı kaynaklara göre >2.7)

🔬 HOMA-IR = Açlık insülin (μIU/mL) × Açlık glukoz (mg/dL) / 405

🧘 🧘 🧘
Tedavi Yaklaşımı – Farmakolojik ve Yaşam Tarzı
💊 Farmakolojik
  • Metformin: Hepatik glukoz üretimini azaltır, periferik duyarlılığı artırır.
  • Pioglitazon: PPAR-γ agonisti; insülin duyarlılığı artırır.
  • GLP-1 agonistleri: İnsülin salınımını düzenler, iştahı baskılar.

Ancak uzun vadeli çözüm, ilacın ötesinde hücresel metabolizmayı yeniden eğitmekten geçer.

🥗 🥗 🥗
Örnek Beslenme Planı – İnsülin Dalgasını Bastırmak
Sabah:
  • 2 haşlanmış yumurta
  • 1 dilim avokado
  • Bol roka, maydanoz, zeytin
  • Şekersiz yeşil çay
  • 1 dilim tam buğday ekmeği (isteğe bağlı)

Öğle
  • Izgara somon veya mercimek köftesi
  • Kinoa veya 2-3 kaşık karabuğday
  • Yoğurt veya ayran
  • Limonlu bol salata

Akşam
  • Zeytinyağlı sebze yemeği (ör: karnabahar)
  • Yoğurt veya cacık
  • 1 dilim tam tahıllı ekmek (isteğe bağlı)
  • Salata
🏃 🏃 🏃
Egzersiz – GLUT4’ü Kapıya Çağırmak

Fiziksel aktivite, insüline bağımlı olmayan GLUT4 translokasyonunu uyarır.

📍 Haftada 150 dakika orta düzey egzersiz (tempolu yürüyüş, yüzme, bisiklet)
📍 Direnç egzersizleri (kas kütlesi artışı → glukoz tüketimi artışı)

🔚 🔚 🔚
İnsülin Direnci Geri Döndürülebilir Bir Süreçtir

İnsülin direnci, erken evrede yakalandığında ve proaktif önlemlerle müdahale edildiğinde tamamen geriye döndürülebilir. Ancak geç kalındığında tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, infertilite ve nörodejeneratif süreçlerin öncüsü olabilir.

“İnsülin direnci, aç hücrelerin çığlığıdır. Şeker değil, duyarlılık eksiktir.”

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ İnsülin Direnci https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507839/

⭐️⭐️ Metabolik hastalıklarda insülin direncinin kritik rolü ve mekanizması https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2023.1149239/full

⭐️⭐️ İnsülin ve İnsülin Direnci https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1204764/

⭐️⭐️ T2DM’li hastalarda ketojenik diyetin glisemik kontrol, insülin direnci ve lipid metabolizması üzerindeki etkisi: sistematik bir inceleme ve meta-analiz https://www.nature.com/articles/s41387-020-00142-zhttps://www.nature.com/articles/s41387-020-00142-z

⭐️⭐️ Ketojenik Diyetin İnsülin Duyarlılığı ve Kilo Kaybı Üzerindeki Etkileri, Önce Tavuk mu, Yumurta mı? https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37513538/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37513538/

⭐️⭐️ Hiperglisemi https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430900/

⭐️⭐️ Düşük glisemik indeksli diyetlerin metabolik etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2654909/

⭐️⭐️ T2 Diyabetli Hastalarda Postprandiyal Hiperglisemiyi Optimize Etmek İçin Glisemik İndeks (GI) veya Glisemik Yük (GL) ve Diyet Müdahaleleri: Bir İnceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC7352659/

⭐️⭐️ Hiperglisemi (Hiper) https://www.diabetes.org.uk/about-diabetes/complications/hypers

⭐️⭐️ Glisemik Yük https://www.diabetes.co.uk/diet/glycemic-load.html#google_vignette

⭐️⭐️ 60+ gıda için glisemik indeks https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/glycemic-index-and-glycemic-load-for-100-foods

⭐️⭐️ Düşük glisemik indeksli diyetlerin metabolik etkileri https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2654909/

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni5 Temmuz 2025
5 Temmuz 2025

Lashing İşleminin ve Eğitiminin İş Güvenliği Boyutuyla Değerlendirilmesi

Lashing Nedir ve Neden Önemlidir?

“Lashing” (yük sabitleme) terimi, genel anlamda yükte sabitleme ve düzgün dağılımı sağlamak amacıyla yüklerin halat, zincir, kilit, turnbuckle, kelepçe, gerdirme sistemleriyle ve benzeri bağlama ekipmanlar ile güvenli bir şekilde sabitlenmesini ifade eder. Taşıma sektörünün kara, hava ve deniz alanlarında yüklerin devrilmesini, kaymasını veya hareket etmesini önlemek adına kritik bir operasyonel faaliyet olarak kabul edilir.

İş güvenliği uzmanları için lashing (yük sabitleme), yalnızca bir operasyonel gereklilik değil, aynı zamanda ciddi bir risk yönetimi alanıdır. Uygun yapılmamış bir sabitleme, sadece ekonomik zararlar doğurmakla kalmaz, aynı zamanda ölümlü veya yaralanmalı kazaların da başlıca nedenidir.

Lashing Uygulamasının Tarihsel Kökeni ve Evrimi

Lashing (yük sabitleme) uygulamalarının tarihi, insanlığın ilk deniz taşımacılığını yaptığı zamanlara kadar uzanır. Antik Mısır, Yunan ve Roma medeniyetlerinde, yüklerin sallar, tekneler veya arabalar üzerinde sabitlenmesi ihtiyacıyla ip, deri ve basit mekanizmalar kullanılmıştır. Zamanla sanayi devrimi, çelik halatların, zincirlerin ve kilitleme sistemlerinin gelişimini beraberinde getirmiştir.

Yirminci yüzyılda uluslararası ticaretin artması ve konteynerleşmenin yaygınlaşması, lashing (yük sabitleme) tekniklerinin de standartlaşmasını ve daha sistematik eğitim ihtiyacını doğurmuştur. Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), ISO ve Avrupa Birliği normları, güvenli sabitleme konusunda birçok teknik rehber ve yönerge yayınlamıştır.

Lashing Nerelerde Karşımıza Çıkar?

Lashing (yük sabitleme) işlemleri çoğunlukla:

  • Liman ve tersane operasyonlarında,
  • Ro-ro ve konteyner gemilerinde,
  • Demiryolu taşımalarında,
  • Yükleme-boşaltma hatlarında gerçekleştirilir.

Lashing İşleminde Başlıca Tehlike Kaynakları ve Riskler

Lashing (yük sabitleme) işlemi sırasında karşılaşabilecek riskleri şu ana başlıklarda değerlendirmeliyiz:

1. Mekanik Tehlikeler

  • Gerdirme sırasında fırlayan zincir veya halatlar,
  • Kopan kancaların ani savrulması (kamçı etkisi),
  • Vincin altında çalışmak,
  • Sıkışma ve ezilme riski (yük-kasa arası, kasa-yük arası).

2. Kimyasal Riskler

  • Paslı, yağlı zincirlerden cilt temasıyla bulaşan kontaminasyonlar,
  • Solvent bazlı gerdirme sıvıları (temizlik/yağlayıcı ürünler),
  • Metal tozlarıyla uzun süreli temas (tetanoz riski dahil).

3. Fiziksel Riskler

  • Gürültü (yükleme sahası > 85 dB),
  • Titreşimli aletler (hidrolik sıkıştırıcılar),
  • Zorlayıcı hava koşullarında (rüzgâr, yağmur) kayma ve düşmeler,
  • Düşük aydınlatmada yapılan gece operasyonları.

4. Ergonomik Riskler

  • Yüksek kuvvet gerektiren manuel gerdirme işlemleri,
  • Uygun olmayan duruşlarla yapılan sabitleme çalışmaları (bel ve omuz zorlanması),
  • Tekrarlayan hareketler (RSI sendromu).

Lashing Eğitiminin İçeriği ve Teknik Boyutu

Bir lashing (yük sabitleme) eğitiminin etkin olabilmesi için, içeriğinin sadece pratik uygulamalarla sınırlı kalmayıp, teorik bilgilerle desteklenmesi gerekir. Eğitim modülleri aşağıdaki temel bölümlerden oluşmalıdır:

Yasal Mevzuat ve Uluslararası Standartlar

  • IMO Code of Safe Practice for Cargo Stowage and Securing (CSS Code)
  • TS EN 12195-1:2010 standardı
  • Uygulamada TMGD (Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı) yükünlülükleri

Fiziksel Kuvvetler ve Etkileşimler

  • Yer çekimi, merkezkaç kuvveti, ivme etkileri
  • Sürtünme katsayıları, denge analizleri
  • Dinamik yük etkileşimleri

Bağlama Ekipmanları ve Malzeme Bilgisi

  • Halatlar, zincirler, çektirme kolları (ratchet), kanca ve kilitleme sistemleri
  • Malzeme mukavemetleri, yıkılma yükleri

Uygulamalı Teknikler ve Kontroller

  • Diagonal, çapraz, direkt ve loop bağlama teknikleri
  • İzleme, gerilim ayarlama ve sökme prosedürleri
  • Emniyet kontrol listeleri (checklist)

Araç ve Konteyner Tipine Göre Uyum

  • Flat-rack, open-top, reefer gibi konteyner türleri
  • Karayolu vs denizyolu yükleme farkları

Lashing Eğitiminin İş Güvenliği Boyutu

Risk Analizi ve Tehlike Tanımlaması
Lashing (yük sabitleme) hatalarından kaynaklı kazalar, genellikle ağaçlama sırasında yük düşmesi, halat kopması, zincir savrulması, operatör dengesizliği gibi önlenebilir olaylardır.

Risk analizi yapılırken aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır:

  • Çalışma alanının zemin durumu
  • Operatörün fiziksel yeterliliği ve bilgi seviyesi
  • Lashing işlemi türünü (manuel – mekanik) ve kullanılan ekipmanlar
  • Yük tipine uygun ekipman kullanılması
  • Mevsimsel riskler (ıslak zemin, karanlıkta görüş zorluğu)
  • Sabitlenmesi gereken yükün türü (tehlikeli madde, dengesiz yük)

KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) Kullanımı

Lashing (yük sabitleme) işleminde kullanılması gereken KKD’ler:

  • Kask ve gözlük
  • Reflektif yelek
  • Çelik burunlu iş ayakkabıları
  • Güvenlik halatları (yüksek bağlama alanlarında)
  • El ve kol koruyucular (kesilmeye dayanıklı eldiven)

Davranışsal Emniyet ve Gözlem Teknikleri

Eğitimsiz çalışanlar, refleksif olarak hatalı bağlama teknikleri kullanabilir. Bu da risk doğuran alışkanlıkların kronik hale gelmesine neden olur. Gözlem formları, video analizleri ve davranış temelli emniyet gözlem formları, bu hataların tespit edilmesinde etkilidir.

Lashing Eğitimsizliğinin Sonuçları – Örnek Olaylar ve Analizler

Gerçek Bir Vaka – Liman Kaza Raporu

2021 yılında Batı Avrupa’daki bir konteyner limanında yaşanan olayda, eğitimsiz bir liman işçisi, 16 tonluk bir endüstriyel jeneratörü sadece 2 çelik halatla sabitlemeye çalıştı.

Taşıma sırasında lashing (yük sabitleme) yetersizliği nedeniyle jeneratör konteynerden kayarak, yakındaki vinç operatör kabinine çarptı. Sonuç: 1 ölü, 2 ağır yaralı.

Sigorta Verileri İçgörüsü

Uluslararası sigorta firmalarının 2022 verilerine göre, konteyner kaynaklı zararlı olayların %28’i yetersiz lashing (yük sabitleme) nedeniyle oluşmuştur. Bu zararların yıllık ortalama ekonomik bedeli: 300 milyon dolar.

Karayolu Taşımasında Yetersiz Bağlama

Türkiye’de bir OSB bölgesinde, ekskavatör taşıyan bir TIR’ın yetersiz lashing (yük sabitleme) nedeniyle dorsesinden kayan yük, yan şeritte seyreden bir aracın üzerine düştü. Neyse ki ölüm olmadı ama olay ulusal medyada geniş yankı buldu.

Lashing Eğitiminin Kurumsal Yaygınlaşması ve Sürdürülebilirlik

Kurum İçi Eğitim Politikası

Kurumsal şirketlerde, lashing (yük sabitleme) eğitimi belirli periyotlarla tekrarlanmalıdır. (6 ay – 1 yıl) Yeni başlayan personel için oryantasyon eğitimleri mutlaka bu konuyu içermelidir.

Eğitici Eğitimi ve Sertifikasyon

Eğitimlerin etkililiği, eğitici personelin bilgi ve deneyimiyle doğrudan ilişkilidir. Lashing (yük sabitleme) eğitimi verecek kişilerin, MEB onaylı eğitici sertifikası ve sektörel tecrübesi olmalıdır.

Dijital Araçlar ve Simülasyonlar

Özellikle liman ve tersane ortamlarında sanal gerçeklik (VR) destekli lashing (yük sabitleme) simülasyonları, eğitimin hatırlanabilirliğini artırmakta ve operatör davranışının gözlenmesine imkan tanımaktadır.

Mevzuat ve Standartlar Ne Diyor?

Lashing (yük sabitleme) işlerinin güvenli yürütülmesi için iş güvenliği uzmanlarının aşağıdaki yasal dayanaklara ve standartlara aşina olması gerekir:

🇹🇷 Türkiye Mevzuatı:

🌍 Uluslararası Standartlar:

Mesleki Yeterlilik Belgelerinde Lashing Uygulamaları

Lashing (yük sabitleme), doğrudan bir “Lashing (yük sabitleme) Elemanı” meslek standardı olarak tanımlanmamış olsa da, aşağıdaki mesleki yeterlilik belgeleri ve ulusal yeterliliklerin içinde alt modül, kazanım veya görev alanı olarak geçmektedir:

✅ Lojistik Elemanı (Seviye 3 ve 4)

  • Kod: 15UY0243-3 ve 15UY0243-4
  • İlgili Faaliyetler:
    • Taşıma öncesi hazırlıklar,
    • Yüklerin araçlara/taşıyıcılara yüklenmesi,
    • Yüklerin uygun bağlama ve sabitleme teknikleriyle güvenli şekilde taşınması.
  • Lashing (yük sabitleme) bu yeterlilikte, “yük emniyeti”, “yük sabitleme ekipmanlarının seçimi” ve “yük bağlama” başlıkları altında işlenir.

✅ Konteyner Operasyon Elemanı (Seviye 3)

  • Kod: 14UY0206-3
  • İlgili Faaliyetler:
    • Konteyner taşıma ve istifleme operasyonları,
    • Konteynerlerin gemiye veya sahaya emniyetli şekilde sabitlenmesi.
  • Lashing (yük sabitleme) burada doğrudan konteyner bağlama sistemleri ve sabitleme teknikleriyle ilgilidir.

✅ Limancılık Operasyon Elemanı (Seviye 3 ve 4)

  • Kodlar: 14UY0205-3 ve 14UY0205-4
  • İlgili Faaliyetler:
    • Gemi operasyonlarının yükleme-boşaltma adımlarında sabitleme uygulamaları,
    • Lashing (yük sabitleme) planı hazırlama ve uygulama becerileri.

✅ Ağır ve Tehlikeli Yük Taşımacılığı Personeli (ADR/DGR eğitimi almış sürücüler veya operatörler)

  • Bu tür sürücüler ve vinç operatörleri için MYK onaylı yeterlilik belgesi gerekmez; ancak SRC-5, Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı (TMGD) gibi unvanlarda lashing (yük sabitleme) bilgisi zorunlu değildir ama önleyici güvenlik adımı olarak uygulanır.

✅ 5. Vinç Operatörü (Seviye 3 ve 4)

  • Kod: 11UY0016-3 / 11UY0016-4
  • Operatörün kaldırdığı yüklerin sabitlenmesinde doğrudan sorumluluğu olmasa da, yük hareketlerinde risk analizi açısından lashing (yük sabitleme) bilgi ve uygulamasına hakim olması gereklidir.

Mesleki Yeterlilik Özet Tablosu

Meslek / SertifikasyonLashing Konusu Var mı?Notlar
Lojistik Elemanı (Seviye 3-4)✅ VarMYK belgelidir
Konteyner Operasyon Elemanı✅ VarMYK belgelidir
Limancılık Operasyon Elemanı✅ VarMYK belgelidir
Vinç Operatörü⚠️ DolaylıRisk ve denge analizi açısından önemlidir
SRC / ADR Sürücüsü❌ YokLashing özel eğitimi önerilir
Tersane/Liman içi eğitim sertifikası✅ Var (resmî değil)Çalışma izni ve saha eğitimi için geçerli
🧠 🧠 🧠

Eğitim Materyali Desteği İçin

Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi – Ulaştırma Hizmetleri Alanı – Taşıma Modelleri Dersi Kitabı

🎯 🎯 🎯

Sonuç ve Öneriler

Lashing (yük sabitleme) eğitimi, yalnızca bir teknik bilgi aktarımı değil; aynı zamanda İSG bilinci, risk yönetimi ve kurumsal süreklilik açısından stratejik bir yatırımdır. Eğitimsizliğin sonucu maddi kayıplarla sınırlı kalmaz; insan hayatını da doğrudan tehdit eder.

Öneriler:

  • Lashing (yük sabitleme) operasyonları için işbaşı gözlemleri rutinleştirilmelidir.
  • Risk analizleri sürekli güncellenmelidir.
  • KKD denetimleri arttırılmalıdır.
  • Tüm lashing (yük sabitleme) ekipmanlarının periyodik kontrolleri yapılmalıdır.

Unutulmamalıdır ki; bir yük doğru sabitlenmediği sürece, tekerlekler dönse bile emniyet ilerlemez.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, Sağlık Bülteni5 Temmuz 2025
4 Temmuz 2025

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Malzeme ve Standartları

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin üretiminde kullanılan malzemeler, güvenlik, dayanıklılık ve kullanıcı konforunu sağlamak için yüksek kalite standartlarına uygun olmalıdır. Aşağıda, bu kemerlerin üretiminde yaygın olarak kullanılan malzemeler, ilgili standartlar ve bazı örnek marka ve modelleri sıralanmıştır:

1. Malzemeler ve Standartlar

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin üretiminde kullanılan malzemeler, belirli güvenlik, dayanıklılık ve esneklik gereksinimlerini karşılamak üzere seçilir.

Bu malzemeler genellikle şu standartlara göre üretilir:

⭐️⭐️

1.1. Naylon ve Polyester Webbing (Bantlar)

  • Kullanım: Omuz askıları, bacak askıları, bel kayışları ve diğer kemer bağlantı noktaları.
  • Standartlar:
    • TS EN 361 (Avrupa Emniyet Kemerleri Standartları): Bu standart, kişisel koruyucu ekipmanların güvenlik gereksinimlerini belirler.
    • OSHA (Occupational Safety and Health Administration): ABD iş güvenliği yönetmeliği.
    • ISO 10333-3: Bu standart, yüksek mukavemetli tekstil malzemelerinin dayanıklılığı için belirlenen uluslararası bir normdur.
  • Özellikler: Yüksek mukavemetli, UV ışınlarına karşı dayanıklı, su geçirmez ve hafif malzemeler.
⭐️⭐️

1.2. D-Halkalar ve Bağlantı Noktaları (Çelik, Alüminyum)

  • Kullanım: Omuz askıları, sırt bağlantı noktaları, enerji emici bağlantılar.
  • Standartlar:
    • EN 12275 (Avrupa Standartları – Çelik D-Halkaları ve Bağlantı Elemanları).
    • ASTM A36 (Amerikan Çelik Malzemeleri Standartları).
  • Özellikler: Yüksek mukavemetli çelik, paslanmaz çelik veya alüminyum alaşımlar.
⭐️⭐️

1.3. Dikiş İpliği

  • Kullanım: Kemerin farklı bölümleri arasındaki bağlantıları sağlamak için kullanılır.
  • Standartlar:
    • EN 13688: Kişisel koruyucu ekipmanlar için dikiş ve bağlantı standartları.
  • Özellikler: Dayanıklı, UV ışınlarına karşı dayanıklı ve aşınmaya karşı dirençli iplikler (genellikle polyester veya naylon iplikler).
⭐️⭐️

1.4. Enerji Emici Bağlantı Elemanları

  • Kullanım: Düşüş anında enerjiyi emen ve kullanıcının zarar görmesini engelleyen bağlantılar.
  • Standartlar:
    • EN 355 (Enerji emici cihazlar için standart).
  • Özellikler: Elastik malzemeler veya metal yaylar, yüksek dayanıklılık ve güvenlik sağlar.
⭐️⭐️

1.5. Koruyucu Pedler

  • Kullanım: Omuz ve bel bölgelerinde konfor sağlamak için kullanılır.
  • Standartlar:
    • TS EN 361: Kişisel koruyucu ekipmanlar için genel güvenlik gereksinimleri.
  • Özellikler: Pamuk, foam ve diğer yumuşak malzemeler.

2. Marka ve Modeller

Emniyet kemerlerinin üretiminde kullanılan markalar ve modeller, güvenlik sektöründe prestijli ve uluslararası onaylı olmalıdır.

Aşağıda, paraşüt tipi emniyet kemeri üreten bazı ünlü markalar ve modelleri yer almaktadır:

⭐️⭐️

2.1. Petzl

  • Model: Petzl Volt
  • Malzeme: Naylon, polyester, çelik, alüminyum.
  • Özellikler: Yüksek güvenlik, konforlu dikişler, enerji emici cihazlar.
  • Standartlar: TS EN 361, EN 813.
⭐️⭐️

2.2. 3M (DBI-SALA)

  • Model: DBI-SALA ExoFit NEX
  • Malzeme: Polyester, naylon, çelik, alüminyum.
  • Özellikler: Hızlı ayar mekanizması, enerji emici sistem, yüksek konfor.
  • Standartlar:TS EN 361, ANSI Z359.
⭐️⭐️

2.3. Honeywell Miller

  • Model: Miller H-Design
  • Malzeme: Polyester, naylon, çelik, alüminyum.
  • Özellikler: Entegre enerji emici cihaz, ergonomik tasarım, dayanıklı dikişler.
  • Standartlar: TS EN 361, ANSI Z359.
⭐️⭐️

2.4. MSA Safety

  • Model: MSA V-EDGE
  • Malzeme: Naylon, polyester, çelik.
  • Özellikler: Kolay giyilebilir, uzun ömürlü enerji emici sistem.
  • Standartlar: TS EN 361, ANSI Z359.
⭐️⭐️

2.5. CMC Rescue

  • Model: CMC Rescue Harness
  • Malzeme: Yüksek dayanımlı polyester, naylon, çelik.
  • Özellikler: Güçlü bağlantılar, enerji emici sistem, uzun süreli kullanım için konforlu pedler.
  • Standartlar: TS EN 361, ANSI Z359.
⭐️⭐️
Sonuç ve Önemli Notlar

Paraşüt tipi emniyet kemerlerinin üretiminde kullanılan malzemeler, iş güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Kullandığınız kemerlerin malzemelerinin kalite standartlarına uygun olması, kullanıcının güvenliğini doğrudan etkiler. Bu nedenle, her zaman güvenilir ve uluslararası onaylı markaların ürünlerini tercih etmeniz önerilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)

  • Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
    İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır.
  • Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
    Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.
⭐️⭐️

2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)

Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.

Tanım:

Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.

Madde 7 – Uygunluk:

Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.

Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:

İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.

⭐️⭐️

3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı

Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:

  • Omuz, bel ve bacak destek noktaları
  • Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
  • Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
  • Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
  • CE işareti ve üretici beyanı
  • Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı
⭐️⭐️

4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)

Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:

  • KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
  • Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
  • Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.
⭐️⭐️

5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)

Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:

Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.

⭐️⭐️

Periyodik Kontrol ve Muayene

6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:

  • Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
  • Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
  • Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.
🧭 🧭 🧭

Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.

Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122

⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/

⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği4 Temmuz 2025
4 Temmuz 2025

TLV – TWA – STEL Mesleki Maruziyet Limitlerinin Karşılaştırmalı Analizi

İş sağlığı ve güvenliği alanında, kimyasallarla çalışma esnasında ortaya çıkan tehlikeleri kontrol altına almanın en etkili yollarından biri, mesleki maruziyet limitlerinin doğru belirlenmesi ve uygulanmasıdır.

Bu limitler, yalnızca birer sayı veya formülden ibaret değildir; işçilerin sağlığını doğrudan etkileyen, bilimsel verilerle desteklenen ve uluslararası otoritelerce yıllar süren çalışmalar sonucu geliştirilen temel güvenlik ölçütleridir.

Bu bağlamda TLV (Eşik Sınır Değeri), TWA (Zaman Ağırlıklı Ortalama) ve STEL (Kısa Süreli Maruziyet Sınırı) kavramları, işyerlerinde maruziyet değerlendirmesinin bel kemiğini oluşturur. Ancak sahada sıkça karşılaşılan bir sorun, bu üç değerin zaman zaman birbirinin yerine kullanılması ya da yeterince anlaşılmadan yorumlanmasıdır. Bu durum, çalışan sağlığını koruma çabalarının sekteye uğramasına ve yasal-etik sorumlulukların göz ardı edilmesine neden olabilir.

Söz konusu üç kavramın kökenlerini, kapsamlarını, kullanım alanlarını ve birbirlerinden ne şekilde ayrıldıklarını okuyacakasınız. Aynı zamanda Türkiye’deki uygulama örneklerine, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki yaklaşımlara da ışık tutarak konuyu çok boyutlu analiz edecektir.

Mesleki Maruziyet Limitlerinin Karşılaştırmalı Analizi (TLV – TWA – STEL)

KriterTLV
(Threshold Limit Value – Eşik Sınır Değeri)		TWA
(Time-Weighted Average – Zaman Ağırlıklı Ortalama)		STEL
(Short-Term Exposure Limit – Kısa Süreli Maruziyet Sınırı)
TanımıÇalışanların yaşam boyu, günlük 8 saat ve haftalık 40 saat çalıştığı varsayılarak maruz kalabilecekleri kimyasal madde miktarının üst sınırıdır.8 saatlik vardiya boyunca maruz kalınan maddenin zaman ağırlıklı ortalama konsantrasyonudur.En fazla 15 dakikalık süre boyunca, bir gün içinde en fazla 4 kez maruz kalınmasına izin verilen maksimum konsantrasyondur.
Köken KurumACGIH (American Conference of Governmental Industrial Hygienists)ACGIH tarafından TLV-TWA olarak belirlenmiştir.ACGIH tarafından TLV-STEL olarak belirlenmiştir. OSHA ve NIOSH da STEL değerleri verir.
Temel AmacıGüvenli maruziyet eşiğini belirleyerek iş sağlığını korumak.Kronik (uzun süreli) etkilerden korunma.Akut (ani) etkilerden korunma.
Zaman EtkeniTLV bir üst başlıktır; TWA ve STEL gibi bileşenleri içerir.Genellikle 8 saatlik maruziyet süresi baz alınır.15 dakikalık kısa süreli maruziyet periyotları baz alınır.
Maksimum TekrarSürekli uygulanabilir.Günlük ortalama maruziyetin bu değeri aşmaması gerekir.Günde en fazla 4 kez; aralarında en az 60 dakika ara ile uygulanabilir.
Ölçüm YöntemiUzun vadeli izleme ve literatür temelli bilimsel değerlendirme.Kişisel hava örnekleme, iş günü ortalaması.Anlık ve spot ölçüm cihazları, biyolojik izleme gerekebilir.
Birimippm, mg/m³ppm, mg/m³ppm, mg/m³
Yasal Statü (ABD)ACGIH öneri sunar, OSHA uygulama zorunluluğu getirir.OSHA – enforceable (uygulanabilir).OSHA – enforceable (bazı maddeler için).
Yasal Statü (AB / Türkiye)Avrupa’da ve Türkiye’de bağlayıcılığı olan sınır değerler Çalışma Bakanlığı tarafından belirlenir; çoğu zaman TWA esas alınır.Türkiye’de “8 saatlik zaman ağırlıklı ortalama sınır değeri” (TWA) esas alınır.Türkiye’de “15 dakikalık kısa süreli sınır değer” (STEL) olarak bazı maddeler için kullanılır.
Kapsadığı Tehlike TipleriHem akut hem kronik tehlikeleri genel olarak kapsar.Kronik zehirlenmeler, kanserojen etkiler.Baş dönmesi, göz-burun-irritasyonu, ani toksik reaksiyonlar.
Risk Yönetimindeki RolüMaruziyet limit politikalarının temelini oluşturur.Havalandırma, KKD, işyeri tasarımı gibi önlemler TWA’ya göre planlanır.Uyarı sistemleri, iş rotasyonu, mola düzenlemeleri STEL’e göre yapılandırılır.
Örnek Madde KullanımıTLV: Benzen = 0.5 ppmTWA: Aseton = 500 ppm (8 saat ortalaması)STEL: Amonyak = 35 ppm (15 dakikada aşılmamalı)
Biyolojik İzleme ile İlişkisiDolaylı bağlantılıdır, bazı maddeler için biyolojik maruziyet endeksleri mevcuttur.Biyolojik örneklem (kan, idrar) ile doğrulanabilir.Ani tepkimeler için hızlı ölçüm gerekebilir, biyolojik izleme sınırlıdır.
Sektörel Örnek Kullanım AlanlarıKimya sanayi, petrokimya, ilaç üretimi.Boyahaneler, kaynak atölyeleri, laboratuvarlar.Solvent buharlarının yoğunlaştığı tüneller, kapalı tanklar, akut toksik risk taşıyan alanlar.
Türkiye’deki Uygulama ÖrnekleriYönetmeliklerde genellikle TWA üzerinden verilir, ama TLV referansı açıkça belirtilir.“Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik” esas alır.Çok tehlikeli sınıfta yer alan sektörlerde, özellikle 2023 tarihli maruziyet tablolarında belirtilmiştir.
AvantajıReferans niteliğinde; bilimsel temellidir, küresel karşılaştırma olanağı sunar.İş gününe yayılmış kontrol olanağı sağlar, sahada uygulanabilirliği yüksektir.Anlık maruziyetlerin kontrol altına alınmasını sağlar, akut etkiler önlenebilir.
SınırlılığıYasal bağlayıcılığı her ülkede farklıdır.Sadece ortalama değeri ölçer, pik maruziyetleri dışarda bırakabilir.Uzun süreli etkiler için yeterli koruma sağlamaz.

Türkiye’de En Sık Referans Alınan Belgeler

Çalışan sağlığı açısından her bir kimyasal, birer potansiyel risk taşıdığı gibi, bu risklerin ne zaman ve ne miktarda gerçekleşeceği de çok katmanlı parametrelere bağlıdır. Bu nedenle mesleki maruziyet limitlerinin sadece sayısal değil, zamansal ve bağlamsal olarak da değerlendirilmesi zorunludur. TLV, TWA ve STEL gibi ölçütler, bu değerlendirmeye sistematik bir temel sağlar.

Yazı boyunca görüldüğü üzere;

  • TLV, bilimsel öneri temellidir ve sıklıkla ACGIH kaynaklıdır.
  • TWA, 8 saatlik ortalamaya göre çalışanların günlük maruziyetini ölçerken;
  • STEL, ani ve kısa süreli yoğun maruziyetlerin tespiti için kritik öneme sahiptir.

Bu üçlü yapı, yalnızca teorik bilgi olarak değil, sahada uygulanan koruyucu önlemlerin omurgasını oluşturur. Özellikle Türkiye gibi hem AB mevzuatına uyum sağlama çabasında olan hem de ABD kaynaklı SDS belgeleriyle çalışan ülkelerde, bu sistemlerin iyi anlaşılması hayati bir gereklilik halini almıştır.

Sonuç olarak, TLV – TWA – STEL kavramlarını birbirinden bağımsız değil, tamamlayıcı sistemler olarak görmek ve işyerinde maruziyetin dinamiğini bu üçlü perspektifle okumak, hem iş güvenliği uzmanları hem de işyeri hekimleri için etik ve teknik bir zorunluluktur. Çünkü her yanlış anlama, bir sağlığa mâl olabilir; her doğru yorumlama ise bir hayatı kurtarabilir.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla
Genel, İş Güvenliği, Sağlık Bülteni4 Temmuz 2025
İş Sağlığı ve Güvenliği Çözümlerimizle Tanışın
Bilgi almak için Hizmet Talep Formumuzu doldurun, size ulaşalım.
Teklif Al