İş güvenliğinin – Ergonominin o kadar çok konusu – çalışanların da o kadar sorunu varken bu mu konu diyor olabilirsiniz… Belki de haklısınız.
Lakin kullanımı o kadar yaygın ki…
Evlerde, bürolarda, şantiyelerde kısaca hemen her bilgisayarın yanında bir tane var. Ve kullananların büyük kısmının doğru kullanmadığı için nedenini bilmedikleri el – bilek, dirsek, omuz, boyun ve sırt sorunları yaşıyor.
Yapmayın bilmiyor muydunuz? O zaman haydi bakalım devam edin.
Bilgisayarınızın bulunduğu masa – yer sizin özel alanınızdır. Bilgisayarınızla çalışırken ilgili her ekipmanın sizin vücut ölçülerinize uygun boyutta ve uygun konumda olması bedeninizin sağlığı ve konforu için gereklidir.
Fare / Mouse / İşaretçi gibi adlar verilen ve çark farklı boyutta, şekilde ve yapıda olan elle kullanımları dolayısı ile konumuz olan bu aygıtlara bir göz atalım. Yazının devamında sadece ”fare” olarak adını kullanacağım.
Geleneksel fareye ek olarak, fare ile aynı işlevi gören işaretçilerden, izleme topları, dokunmatik yüzeyler, parmak ucu kumandaları ve diskler de konumuza dahildir.
Aslında fare seçimi ve yerleşimi, bilgisayaranızla çalışırken güvenli ve sağlıklı kalabilmenizin önemli bir faktörüdür.
İşaretçi Yerleşimi
Potansiyel Tehlike
İşaretçi/fare klavyenin yakınında değilse (Şekil 1), cihazı kullanırken garip duruşlara , temas stresine veya kuvvetli el eforlarına maruz kalabilirsiniz.
Bu pozisyonda (Şekil 2) uzun süre çalışmak omuz ve kola stres bindirir ve garip bilek ve omuz duruşları alma olasılığınızı artırır, bu da kas-iskelet sistemi bozukluklarına yol açabilir.
Olası Çözümler
- Düz, nötr bir bilek duruşunu koruyabilmeniz için işaretçiyi/fareyi konumlandırın. Bu, sandalyenizde , masanızda , klavye tepsinizde vb. ayarlamalar gerektirebilir.
- Klavye tepsisi/yüzeyi hem klavyeyi hem de fareyi alacak kadar büyük değilse, erişimi sınırlamak için aşağıdakilerden birini deneyin:
- Klavyenin üzerine konumlandırılmış bir fare platformu kullanın. Bu tasarım farenin 10 tuşlu klavyenin üstünde kullanılmasına olanak tanır.
- Klavye tepsisinin yanına bir fare tepsisi takın (Şekil 4).
- Dokunmatik yüzey gibi bir işaretleme aygıtının entegre edildiği bir klavye kullanın (Şekil 5).
- İşaretçi/fare için daha fazla alan bırakacak şekilde, on tuşlu bir klavye kullanmayın.
- Hem klavyeyi hem de fareyi alabilecek kadar büyük klavye tepsileri takın.
- Nötr bilek duruşunu desteklemek için bilek/avuç desteği olan bir mouse pad kullanın (Şekil 6).
- Fare görevlerinin yerine tuş vuruşlarını kullanın; örneğin kaydetmek için Ctrl+S ve yazdırmak için Ctrl+P.
İşaretçi boyutu, şekli ve ayarları
Potansiyel Tehlike
Uygun olmayan boyutta ve şekildeki işaretçiler stresi artırabilir, garip duruşlara neden olabilir ve aşırı efor sarf etmeye yol açabilir. Örneğin, çok büyük veya çok küçük bir işaretleme cihazı kullanmak parmak kuvvetinizi artırmanıza ve bileğinizi garip pozisyonlara bükmenize neden olabilir. Sağ el kullanımı için tasarlanmış bir cihazı çalıştırmak için sol elinizi kullanmak da kuvvet ve duruş sorunları yaratabilir ve elin avuç içindeki yumuşak doku bölgelerinde temas stresi yaratabilir. Temas stresi tahrişe ve iltihaplanmaya neden olabilir.
Olası Çözümler
- Normalde çalıştıracak ele uyacak şekilde tasarlanmış bir işaretleme cihazı seçin. Birçok cihaz sağ el/sol el modelleri olarak mevcuttur ve ayrıca büyük ve küçük ellere uyacak boyutlarda gelir. Her iki elle kullanıma uygun bir cihaz tercih edilebilir, çünkü sağdan sola doğru kullanım, bir el için dinlenme süreleri sağlar. Uygun uyum ve hissiyat sağlamak için cihazı satın almadan ve uzun süreli kullanımdan önce test etmelisiniz.
- Uygun boyutta ve hareket oluşturmak için minimum kuvvet gerektiren işaretleme aygıtlarını seçin. Örneğin, bir disk aygıtı (Şekil 7) tek elle çalıştırılabilecek kadar küçük olmalıdır (genellikle 1,5 ila 2,5 inç genişliğinde, 2,5 ila 4,5 inç uzunluğunda ve 1 ila 1,5 inç yüksekliğinde).
- İşaretleme aygıtı kullanımını azaltarak ellerdeki gerginliği azaltın. Sayfa aşağı gibi klavye işlevlerini kullanmak fare kullanımını azaltabilir ve el ve kol kasları için dinlenme sağlayabilir.
- Elinize daha iyi uyan veya kavrama sırasında bileği bükmeyi gerektirmeyen başka bir cihaz türü kullanın. Parmak ucu joystick’i (Şekil 8), dokunmatik yüzey veya izleme topu (Şekil 9) belirli görevler için daha az yorucu olabilir. Herhangi bir yeni ürünü seçmeden ve uzun süreli kullanımdan önce her zaman deneyin.
Potansiyel Tehlike
Giriş aygıtının hassasiyeti uygun şekilde ayarlanmadığında, aygıtı kontrol etmek için aşırı güç ve garip el duruşları kullanmanız gerekebilir. Örneğin, aşırı hassas bir fare, yeterli kontrol sağlamak için aşırı ve uzun süreli parmak gücü gerektirebilir. Yetersiz hassasiyete sahip bir fare, işaretçiyi ekran etrafında hareket ettirmek için bileğin büyük ölçüde sapmasını gerektirebilir. Uzun süreli güç uygulamak veya bileği tekrar tekrar bükmek, el ve kol kaslarını yorabilir ve kas-iskelet sistemi yaralanmaları riskini artırabilir.
Olası Çözümler
- Hassasiyet ve hız (işaret cihazı elle hareket ettirildiğinde işaretçinin ekranda ne kadar hızlı hareket ettiği) rahat hissettirmeli ve ayarlanabilir olmalıdır. İşaretçi, bilek düz ve nötr bir duruşta tutulurken tüm ekranı kaplayabilmelidir.
- Hassasiyet, işaretleme aygıtını hafif bir dokunuşla kontrol edebileceğiniz şekilde ayarlanmalıdır. Çoğu güncel aygıt, bilgisayar kontrol paneli aracılığıyla ayarlanabilen hassasiyet ayarlarına sahiptir.
- Kontrolü sağlamak için fareyi veya işaretleme aygıtını sıkıca tutmaktan kaçının.
- Bir izleme topunun açık yüzey alanı en az 100 derece olmalıdır (Şekil 9). Rahat hissettirmeli ve herhangi bir hareket kombinasyonunu oluşturmak için her yöne dönebilmelidir.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ Ergonomi: Temeller ile uygulamalı araştırma arasında bir köprü https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3143510/
⭐️⭐️ Ofis ergonomisi. Başarı için ölçümler https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10818828/
⭐️⭐️ Yaşlanan işgücünde kas-iskelet ağrısı için ergonomik ve bireysel risk faktörleri https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36303167/
⭐️⭐️ Ergonomik müdahalenin boyun/omuz ve bel ağrısına etkisi https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17522452/
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü