✔️ 1.1. Yasal Uyum

🏛️ 1.1.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

Bu yasa, Türkiye’de tüm kamu ve özel sektör işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili yükümlülükleri tanımlar.

İşverene düşen yükümlülükler:

• Risk değerlendirmesi yapmak (Madde 10)
• Acil durum planı hazırlamak (Madde 11)
• İlk yardım, yangınla mücadele, tahliye ve benzeri acil durum organizasyonunu kurmak
• Çalışanları bilgilendirmek ve eğitmek (Madde 16)
• İş sağlığı ve güvenliği hizmeti almak (işyeri hekimi ve İş Güvenliği uzmanı görevlendirmek)

1.1.2. İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Yönetmeliği

• Binaların yapısal güvenliği, tahliye yolları, toplanma alanları, acil aydınlatma ve yönlendirme sistemleri gibi konular düzenlenir.
• Deprem bölgesindeki işletmeler, yapı ruhsatlarının ve kullanım izinlerinin bu yönetmeliğe uygun olmasına dikkat etmelidir.

1.1.3. Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik

Deprem, yangın, gaz kaçağı, kimyasal sızıntı gibi durumları kapsar.

Bu yönetmeliğe göre:

• Deprem riskine özgü acil durum eylem planı hazırlanmalı,
• Acil durum ekipleri kurulmalı (ilkyardım, arama-kurtarma, yangın),
• Yılda en az bir kez tatbikat yapılmalı,
• Planlar ve görevlendirmeler yazılı olarak belgelenmeli.

1.1.4. Deprem Yönetmeliği (Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ve Ekleri)

1.1.5. İşyeri Tehlike Sınıfı ve İSG Profesyoneli Atamaları

• Az Tehlikeli, Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan tüm işletmelerde yönetmeliğe uygun sınıfta (C-B-A) İş Güvenliği uzmanı ile işyeri hekimi görevlendirilmesi yasal zorunluluktur.
• Bu profesyonellerin görev tanımları içinde doğal afetlere hazırlık da bulunur.

1.1.6. İşyeri Risk Değerlendirme Yönetmeliği

İşverenin, faaliyet alanı ve bölgesine göre doğal afetleri (örneğin deprem) risk etkeni olarak değerlendirmesi zorunludur.

Risk Değerlendirmesinde aşağıdakiler yer almalıdır:

• Yapı güvenliği
• Deprem sırasında devrilme/çökme riski olan ekipmanlar
• Elektrik-gaz-patlama riskleri
• Tahliye süreleri
• Toplanma alanlarının erişilebilirliği
• Engelli çalışanların durumu

1.1.7. İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatları Yönetmeliği

• İşyerinin bulunduğu binanın depreme dayanıklı olması gereklidir.
• Belediyeler ruhsat vermeden önce bu uygunluğu teknik raporlarla denetleyebilir.

1.1.8. Yasal Sorumluluklar ve Cezai Yaptırımlar

• Deprem sonrası yaşanacak iş kazalarında veya can kaybında, alınmayan önlemler belgelenirse:
  • İşveren hakkında TCK 85 (taksirle yaralama) ve TCK 81 (taksirle ölüm) hükümleri uygulanabilir.
  • SGK’ya bildirilmeyen risk değerlendirmesi ve planlar varsa, idari para cezaları uygulanır.

1.1.9. İSG Kayıt ve Belgelendirme Yükümlülükleri

• Deprem tatbikatları, eğitimler, ekip görevlendirmeleri, plan ve raporlar kayıt altına alınmalı.
• Denetimlerde sunulmak üzere iş güvenliği dosyasında saklanmalı.

1.1.10. Yasal Uyumun Kurumsal Faydaları

• Denetimlerde “hazırlıklı işletme” puanı alarak prestij sağlar.
• Afet sonrası iş sürekliliği sağlar.
• Çalışanların güven duygusunu artırır, moral motivasyonu yükseltir.
• SGK ve yargı süreçlerinde cezai yükümlülüklerden korur.

✔️ 1.2. İSG Kurulunun Deprem Riskine Karşı Görevleri

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Kurulu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik kapsamında kurulması zorunlu olan ve işyerinde İSG faaliyetlerinin planlanmasını, denetlenmesini ve iyileştirilmesini sağlayan yasal bir organdır.

1.2.1. Deprem Risk Analizi ve Acil Durum Planlamasına Katkı Sağlamak

• Deprem riskiyle ilgili risk değerlendirmesi çalışmasının yapılmasını sağlar.
• Depreme özgü acil durum planlarının (tahliye, toplanma alanı, acil ekip görevleri) hazırlanmasını denetler.
• Binaların statik yapı analizleri yapılıyor mu diye kontrol eder; gerekli görülen takviye ve güçlendirme önerilerini gündeme taşır.

1.2.2. Deprem Acil Durum Eylem Planlarının Oluşturulması

• İşyerinde görevli acil durum ekiplerinin belirlenmesini sağlar (yangın, ilkyardım, kurtarma, tahliye).
• Acil durum senaryolarının içine deprem özel senaryolarını dahil eder.
• Toplanma alanları ile ilgili yönlendirme levhaları, ulaşım yolları, aydınlatmalar, tahliye rotalarının sürekli kontrolünü sağlar.

1.2.3. Eğitim ve Farkındalık Faaliyetleri Yürütmek

• Tüm çalışanlara yönelik deprem farkındalık eğitimleri verilmesini sağlar.
  • Güvenli davranışlar (çök-kapan-tutun),
  • Bina içinde güvenli alanların seçimi,
  • Deprem anı ve sonrası yapılacaklar.
• Acil durum ekipleri için özel, uygulamalı tatbikatlar ve görev tanımlı eğitimlerin periyodik olarak yapılmasını organize eder.

1.2.4. Deprem Tatbikatlarını Planlamak ve İzlemek

• En az yılda bir kez deprem tatbikatı yapılmasını önerir ve takip eder.
• Tatbikat sonrası gözlemlerle iyileştirme önerileri geliştirir.
• Toplanma alanına varış süresi, panik seviyesi, tahliye sırasındaki aksaklıklar gibi konuları raporlar.

1.2.5. Yapısal ve Yapısal Olmayan Tehlikelerin Belirlenmesini Sağlamak

• Binada devrilebilecek makineler, raflar, panolar, cam yüzeyler gibi yapısal olmayan tehlikeleri tespit ettirir.
• Sabitleme, koruma bariyeri, raf sabitleyici, yangın önleyici sistem kontrolü gibi teknik önlemleri gündeme alır.
• Asma tavan, aydınlatma elemanları, elektrik panoları gibi düşme riski olan parçaların kontrolünü düzenli hale getirir.

1.2.6. Deprem Sonrası Müdahale Planlarını Geliştirmek

• Deprem sonrası iletişim zinciri, görev dağılımı, ilk müdahale ve hasar tespit görevlerinin tanımlanmasını sağlar.
• İlk yardım dolaplarının, arama kurtarma malzemelerinin düzenli kontrol edilmesini gündeme alır.
• Deprem sonrası personel yoklaması, yaralı ve kayıp tespiti gibi prosedürleri içeren yazılı planları oluşturur.

1.2.7. Depremle İlgili Malzeme, Ekipman ve Altyapı Kontrolünü Denetlemek

• Acil durum çantaları, el fenerleri, megafonlar, telsizler, çadırlar ve içme suyu gibi malzemelerin işyerinde bulunup bulunmadığını denetler.
• Bu malzemelerin erişilebilir, düzenli ve çalışanlarca bilinir olmasını sağlar.
• Jeneratörlerin, acil aydınlatmaların, yangın sistemlerinin ve asansörlerin deprem anında otomatik kapanma sistemlerinin kontrolünü takip eder.

1.2.8. İş Sürekliliği Planlamasında Destek Sağlamak

• İşletmenin deprem sonrası ne kadar sürede faaliyet gösterebileceğiyle ilgili analizlerin yapılmasını önerir.
• Kritik üretim süreçlerinin yedeklenmesi, veri yedekleme, uzaktan erişim sistemleri gibi iş sürekliliği adımlarının planlanmasını destekler.
• Çalışanların psikolojik etkilenmelerine karşı destek sistemleri kurulmasını önerir (psikolojik ilk yardım gibi).

1.2.9. Kurumsal Sorumluluk ve Yasal Uyum Takibi

• İşverenin 6331 sayılı kanun kapsamında deprem riskine karşı yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini izler.
• Belediyelerden veya yapı denetim firmalarından alınması gereken risk raporları, zemin etütleri ve bina güvenlik belgeleri konularında hatırlatmalar yapar.
• Yılda en az bir kez kurula özel olarak “deprem hazırlıkları gündemiyle” toplanılmasını önerir.

1.2.10. Çalışanların Katılımını ve Geri Bildirimini Sağlamak

• Çalışanlardan gelen depremle ilgili tehlike bildirimlerini değerlendirir.
• Binalarda hissedilen sarsıntılar, çatlak gözlemleri gibi konularda çalışanların gözlemlerini kayıt altına aldırır.
• Depremle ilgili anketler, öneri kutuları, kurum içi eğitim forumları düzenlenmesini destekler.

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.