Havalar güzelleşirken sıcaklarla birlikte şehir içinde veya dışında sağlığınız için önemli bir tehlikenin de riski artıyor.
Her yerde su bulabiliyorken susuz kalmak..!!
Susuz kalma (dehidratasyon)
Susuz kalma (dehidratasyon), vücudun yeterli su almadığı veya aşırı su kaybettiği bir durumdur. Vücutta su kaybı, hücrelerin, dokuların ve organların düzgün bir şekilde çalışabilmesi için gereklidir. Su, vücudun temel işlevlerini yerine getirmesi için hayati öneme sahiptir; bu işlevler arasında sindirim, vücut ısısının düzenlenmesi, besinlerin taşınması, atık maddelerin atılması ve eklemlerin kaygan kalması yer alır. Susuz kalma, bu işlevlerin aksamasına yol açabilir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Susuz Kalma Nedir?
Susuz kalma, vücudun su dengesinin bozulması, yani vücudun kaybettiği suyu yeterince yerine koyamaması durumudur. Susuz kalma, çeşitli nedenlerle oluşabilir, en yaygın nedenler şunlardır:
- Yetersiz su tüketimi: Günlük su ihtiyacının karşılanmaması.
- Fazla terleme: Sıcak hava, aşırı egzersiz veya hastalık (örneğin ateş) sonucu vücutta aşırı su kaybı.
- İshal ve kusma: Sıvı kaybına neden olan mide-bağırsak enfeksiyonları.
- İdrar söktürücü ilaçlar: Bazı ilaçlar, vücudun su kaybetmesine yol açabilir.
- Aşırı alkol veya kafein tüketimi: Alkol ve kafein, idrar söktürücü etkiler göstererek sıvı kaybına neden olabilir.
- Böbrek hastalıkları: Böbrek fonksiyonlarının düzgün çalışmaması sonucu sıvı kaybı.
Susuz Kalma Belirtileri
Susuz kalmanın belirtileri, su kaybının şiddetine göre değişebilir. İşte başlıca belirtiler:
Hafif Dehidratasyon
- Ağız kuruluğu ve susuzluk hissi
- Azalan idrar miktarı (veya koyu renkli idrar)
- Baş dönmesi ve halsizlik
- Yorgunluk hissi
- Ciltte kuruluk
Orta Seviye Dehidratasyon
- Ciltte esneklik kaybı (ciltin daha az elastik olması)
- Hızlı kalp atışı ve düşük kan basıncı
- İştahsızlık
- Daha fazla baş dönmesi
- Yavaşlayan refleksler ve zihin bulanıklığı
Şiddetli Dehidratasyon (Acil Durum)
- Derinleşen bilinç kaybı veya sersemlik
- Şok belirtileri: Hızlı nabız, solunum zorluğu, hipotansiyon
- Nefes alırken zorlanma
- Ciltte derin kırışıklıklar, aşırı kuru ve soğuk cilt
- Hızlı ve yüzeysel nefes alma
Dehidratasyonun Biyokimyasal değişimler
- Yükseltilmiş serum üre
- Yükselmiş kreatinin
- Azalmış tahmini glomerüler filtrasyon hızı (eGFR)
- Artmış üre:kreatinin oranı
- Hipernatremi (tuz kaybından daha fazla su kaybı)
- Yükselmiş serum veya idrar ozmolalitesi
- Yükselmiş idrar özgül ağırlığı
Susuz Kalma Durumunda Ne Yapmalı?
Susuz kalma durumunda yapılması gerekenler, susuz kalmanın şiddetine bağlıdır. İşte farklı seviyelerde yapılması gerekenler:
Hafif ve Orta Seviye Susuzluk İçin
- Su İçmek: Vücudu suyla doldurmak önemlidir. Eğer sıvı kaybı hafifse, doğrudan su içmek en iyi çözüm olacaktır.
- Elektrolit İçecekleri: Özellikle ishal veya kusma sonucu su kaybı yaşanıyorsa, elektrolit içecekleri (örneğin, oral rehidrasyon çözümleri) kullanmak faydalıdır. Bu içecekler, kaybedilen sodyum, potasyum ve diğer elektrolitleri yerine koyar.
- Yavaşça Sıvı Alımı: Eğer aşırı susuzluk hissediyorsanız, suyu bir anda fazla miktarda içmek yerine, küçük yudumlarla ve sık sık içmek daha etkili olur. Bu, mideyi rahatsız etmeden sıvının emilmesini sağlar.
- Ağır Egzersizlerden Kaçınma: Susuzken fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır. Egzersiz sırasında su kaybı artar.
- Serin Bir Yerde Bulunma: Vücut sıcaklığını dengelemek için serin bir ortamda dinlenmek önemlidir.
Şiddetli Susuzluk Durumunda (Acil Durum)
Şiddetli dehidratasyon, acil tıbbi müdahale gerektirir. Aşağıdaki adımlar izlenmelidir:
- Acil Tıbbi Yardım Almak: Eğer şiddetli susuzluk belirtileri görülüyorsa (bilinç kaybı, şok belirtileri, aşırı cilt kuruluğu), hemen bir sağlık profesyoneline başvurmak gerekir. Bu durumda hastaneye sevk edilmeniz gerekebilir.
- Damardan Sıvı Verme: Şiddetli dehidratasyon durumlarında, genellikle hastanelerde damar yoluyla sıvı tedavisi (IV sıvılar) yapılır. Bu, vücuda hızlı bir şekilde sıvı ve elektrolit verilmesini sağlar.
Susuzluktan Korunma Yöntemleri
- Yeterli Su Tüketimi: Günlük su ihtiyacını karşılamak önemlidir. Yetişkinlerin genellikle günde 8-10 bardak (yaklaşık 2-2.5 litre) su içmesi önerilir. Ancak egzersiz yapanlar veya sıcak iklimde yaşayanlar daha fazla suya ihtiyaç duyabilir.
- İçme Suyunu Yanınızda Taşıyın: Her zaman yanınızda su bulundurarak, su ihtiyacınızı ihmal etmeyin.
- Sıcak Havalarda Dikkatli Olun: Aşırı sıcaklarda dışarıda uzun süre kalmaktan kaçının, ve gerektiğinde bol su içmeye özen gösterin.
- Elektrolit Dengelemeyi Unutmayın: Isı, egzersiz veya hastalık nedeniyle fazla terleme ve sıvı kaybı yaşadığınızda, sadece su içmek yeterli olmayabilir. Elektrolit içeren içecekler (özellikle potasyum ve sodyum içeren) kaybedilen mineralleri yerine koyabilir.
Susuz kalma, vücutta ciddi sağlık sorunlarına yol açabilecek bir durumdur. Erken evrede önlem alınarak ve sıvı kaybı telafi edilerek durum kontrol altına alınabilir. Ancak, şiddetli dehidratasyon durumunda, tıbbi müdahale gereklidir. Bu yüzden, susuz kalmamak için yeterli su tüketimine özen göstermek ve vücudun sıvı ihtiyacını düzenli olarak karşılamak oldukça önemlidir.
İdeal su tüketiminizi idrarınızın şeffaf veya çok açık sarı olması ile kontrol edebilirsiniz.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ Dehidratasyon ve Hacim Azalması — ve Doğru Yapmanın Önemi https://www.ajkd.org/article/S0272-6386(07)00646-4/fulltext
⭐️⭐️ Yaşlılarda dehidratasyon: Dehidratasyonun sağlık sonuçları, sağlık hizmeti maliyetleri ve bilişsel performans üzerindeki etkilerine ilişkin sistematik bir inceleme https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0167494321000431
⭐️⭐️ Dehidratasyonun kan testlerine etkisi https://wchh.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/pdi.2111
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü