Yangın güvenliği, hem bireysel yaşam alanlarında hem de endüstriyel tesislerde öncelikli risk yönetimi başlıklarından biridir.
Özellikle acil durumlara müdahale etmek için kullanılan yangın söndürücülerin doğru seçimi, bakımı ve kullanımı hayati önem taşır.
Bu bağlamda, ülkemizde en yaygın olarak kullanılan Kuru Kimyevi Tozlu (ABC Tipi) Yangın Tüpleri, çok yönlü yangın söndürme özellikleriyle dikkat çeker.
Ancak bu tüplerin üzerindeki harfler, rakamlar, renkler, standart kodları ve basınç değerleri, çoğu zaman kullanıcılar tarafından fark edilmeden geçilir. Oysa bu işaretlerin her biri, tüpün ne tür yangınlara müdahale edebileceğini, ne kadar sürede ve ne hacimde söndürme sağlayabileceğini, hatta ne sıklıkla bakım görmesi gerektiğini detaylı biçimde açıklar.
Bu yazıda sadece Kuru Kimyevi Tozlu (ABC Tipi) Yangın Tüpleri üzerinde bulunan işaretlerin anlamlarına odaklandım yararlı olmasını temenni ederim.
Dr. Mustafa KEBAT
🔥 🔥 🔥
🔹 1. Yangın Sınıfları (A-B-C)
| Sembol / Kod | Açıklama |
|---|---|
| A | Katı madde yangınları (odun, kumaş, plastik) – Soğutma etkisi gereklidir. |
| B | Yanıcı sıvı yangınları (benzin, tiner, alkol) – Boğma etkisi gereklidir. |
| C | Gaz yangınları (LPG, propan, asetilen) – Yayılmayı kesici ve patlama önleyici söndürücüler. |
💡 ABC tipi toz, genellikle amonyum fosfat veya monomonyum fosfat içerir. Çok yönlü kullanım sağlar.
🔥 🔥 🔥
🔹 2. Söndürme Kapasitesi Kodları (Örn: 13A:89B:C)
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| 13A | 13 adet test bloğu büyüklüğünde A sınıfı yangını söndürebilir. (Yani büyük katı yangınlar için yeterli) |
| 89B | 89 litre sıvı yakıtla oluşturulmuş B sınıfı yangını söndürebilir. |
| C | Elektrik yangınlarına karşı güvenlidir (maks. 35kV’ye kadar test edilmişse özellikle belirtilir). |
🔍 Not: A sınıfı için test bloğu genelde 0,5 m³‘lük ahşap yığınlardır.
🔥 🔥 🔥
🔹 3. TSE ve EN Kodları
| Kod | Açıklama |
|---|---|
| TS EN 3-7 | Türk Standardı (EN 3’e uyumlu): Taşınabilir yangın söndürücüler için temel standarttır. |
| CE | Avrupa Birliği Uygunluk Sertifikası (Conformité Européenne). |
| ISO 7165 | Uluslararası yangın söndürme cihazı standardıdır. |
| PED 2014/68/EU | Basınçlı ekipman direktifine uyumlu olduğunu gösterir. |
🔥 🔥 🔥
🔹 4. Tüp Kapasitesi ve Gaz Basıncı
| Bilgi | Açıklama |
|---|---|
| 6 kg | Toz kapasitesi. Yangın söndürme etkinliği bu ağırlığa göre ölçülür. |
| 13 bar (maks.) | Tüpün içindeki gaz basıncı. Genellikle kuru azot (N₂) kullanılır. |
| Test Pressure: 25 bar | Tüpün hidrostatik test basıncı. Bu basınca kadar güvenli kabul edilir. |
| Min Discharge Time: 13 sec | En az 13 saniye boyunca sürekli boşaltım yapar. |
💡 Hesaplama:
- 6 kg tozun boşaltım süresi 13 saniye ise → 0.46 kg/sn çıkış debisi
- Bu değer yangınla mücadelede ani örtme etkisini sağlar.
🔥 🔥 🔥
🔹 5. Renk Kodları ve Gövde Bilgileri
| Renk / Kod | Açıklama |
|---|---|
| Kırmızı Gövde | TS EN 3 standardına göre yangın tüplerinin gövde rengi kırmızıdır. |
| Sarı Etiket (ABC) | İçeriğin ABC tipi toz olduğunu ve çok yönlü söndürme özelliği olduğunu belirtir. |
| Yön Talimatları | Genellikle tüp üzerinde görsellerle “Pimi çek – Yönlendir – Sık” şeklinde gösterilir. |
🔥 🔥 🔥
🔹 6. Diğer İşaretler, Kodlar ve Detaylar
| Kod / İşaret | Açıklama |
|---|---|
| Üretim Tarihi | Tüpün üzerinde damgalıdır. Genelde YY/MM formatındadır. |
| Son Kontrol Tarihi | Tüpün dolum, bakım veya kontrol tarihidir. (Yılda en az 1 kez bakım önerilir.) |
| Max Temp: 60°C | En yüksek çalışma sıcaklığı. Üzerinde uzun süre kalması tehlikelidir. |
| Pressure Gauge (Manometre) | Tüp iç basıncını gösterir. Yeşil: Normal – Kırmızı: Düşük veya tehlikeli. |
| Kullanım Talimatı | Genellikle 3 adımda grafikle anlatılır: ① Pimi çek ② Hortumu yönlendir ③ Kolu sık |
🔥 🔥 🔥
Örnek Teknik Bilgi Etiketi Analizi
Tüp Üzerindeki Etiket:
Kuru Kimyevi Tozlu Yangın Söndürücü
Model: XYZ-6ABC
Kapasite: 6 kg
Basınç: 13 bar
Kod: 13A:89B:C
Standart: TS EN 3-7 / ISO 7165
Dolum Tarihi: 04/2023
Son Kullanım: 04/2028
🔥 🔥 🔥
| Alan | Yorum |
|---|---|
| XYZ-6ABC | 6 kg kapasiteli, ABC tipi toz içeren model. |
| 13A:89B:C | Oldukça yüksek söndürme kapasitesine sahip bir tüp. |
| TS EN 3-7 | Avrupa ve Türkiye standartlarına uygun. |
| 04/2028 | 5 yıllık kullanım süresi. |
🔥 🔥 🔥
Sonuç Olarak
- Kuru kimyevi tozlu yangın tüpleri, çok yönlü olmaları nedeniyle en yaygın kullanılan tiptir.
- Tüp üzerindeki kodlar sadece teknik bilgi değil, aynı zamanda uygunluk, güvenlik, ve performans göstergeleridir.
- Bu işaretlerin doğru okunması, hem yangın güvenliğinde hem de yasal denetimlerde hayati öneme sahiptir.
Yangın söndürücüler, olay anında hayat kurtaran araçlar olmakla birlikte, bu etkilerini yalnızca doğru yorumlandıklarında ve uygun koşullarda kullanıldıklarında gösterebilirler. Kuru kimyevi tozlu (ABC tipi) yangın tüplerinin üzerinde yer alan her kod, rakam ya da sembol; hem üreticinin hem de kullanıcının taşıdığı sorumluluğu belgeleyen teknik bir dildir.
Bu dili okuyabilen kullanıcılar, sadece yasal yükümlülüklerini yerine getirmekle kalmaz; aynı zamanda bir yangın anında soğukkanlı ve etkin bir müdahalede bulunarak can ve mal güvenliğini koruyabilir. Unutulmamalıdır ki, bir tüpün üzerindeki küçük bir işaret, doğru zamanda doğru hamle için hayati fark yaratabilir.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü