Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri
Paraşüt tipi emniyet kemeri, düşüş riskine karşı işçiyi destekleyen ve düşüş anında vücudu güvenli bir şekilde durduran tam vücut sarmalı koruyucu sistemdir.
Paraşüt tipi emniyet kemeri (tam vücut emniyet kemeri), yüksekte çalışma güvenliğinde kullanılan en önemli kişisel koruyucu donanımlardan biridir.
🧩 🧩 🧩
1. Ana Parçaları
1.1 Omuz Askıları (Shoulder Straps)
- Vücut ağırlığını taşımaya yardımcı olur.
- Genellikle ayarlanabilir ve dayanıklı polyester malzemeden yapılır.
- Sürtünmeye ve UV ışınlarına dayanıklıdır.
Omuz Askıları (Shoulder Straps)
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Askılarda aşınma, yırtık veya kopma | Düşüş anında destek kaybı → ağır yaralanma veya ölüm | Günlük kontrol ile tespit edilmeli, zarar görmüş kemer hemen kullanım dışı bırakılmalı ve yenisiyle değiştirilmelidir. |
Askıların gevşek takılması | Vücudun kemerde kayması → iç organ zedelenmeleri, omurga hasarı | Kullanmadan önce kullanıcıya özel ayar yapılmalı; sıkılık test edilmelidir. |
1.2 Bacak Askıları (Leg Straps)
- Kullanıcının kalçalarının altından geçirilir.
- Düşüş sırasında kişinin vücudunun kemere sabit kalmasını sağlar.
- Ayarlanabilir tokalar içerir.
Bacak Askıları (Leg Straps)
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Kayışların aşırı sıkı ya da gevşek olması | Düşüş sırasında kan dolaşımının kesilmesi ya da kayma sonucu yaralanma | Askılar kişiye göre ayarlanmalı; bir parmak genişliğinde boşluk bırakılmalı. |
Tokaların deformasyonu, paslanması | Açılma veya kopma riski → düşüş sırasında ölümcül sonuç | Tokalar kontrol edilmeli, bozulmuş parçalar yenilenmeli. Paslanmayı önleyici bakım yapılmalı. |
1.3 Göğüs Askısı (Chest Strap)
- Omuz askılarını birbirine bağlar.
- Denge sağlar, askıların kaymasını engeller.
- Ayarlanabilir olmalıdır.
Göğüs Askısı (Chest Strap)
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Askının takılmaması veya gevşek bırakılması | Vücudun kemerden kayması → boğulma riski, üst vücut travması | Kullanımdan önce mutlaka takılmalı ve ortada sabitlenmiş olmalı. |
Tokaların kopması | Kemerin üst kısmı sabit kalmaz → düşüşte denge kaybı | Tokalar metal olmalı, deformasyon varsa kemer değiştirilmelidir. |
1.4 Dorsal (Sırt) D-Halkası
- Düşüş durdurma sistemlerine bağlanma noktasıdır.
- Kemerin sırt kısmında, iki omuz arasına konumlanır.
- EN 361 standartına uygun olmalı ve 15 kN kuvvet taşıyabilmelidir.
Dorsal D-Halkası (Sırt Bağlantı Noktası)
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
D-Halkasında çatlak, eğilme, pas | Düşüş anında kopma riski → ölümcül düşüş | EN 361 sertifikalı ve sağlam malzemeden olmalı, düzenli olarak kontrol edilmelidir. |
Yanlış konumlandırma (omuz hizası yerine bele yakın) | Düşüş sırasında kullanıcı ters dönebilir → baş travması | Bağlantı noktası omuz hizasında olmalı, kullanım öncesi kontrol edilmelidir. |
1.5 Yan D-Halkaları (Opsiyonel)
- Pozisyonlandırma için kullanılır (örneğin enerji direği çalışmaları).
- Bel hizasında bulunur.
- Düşüş durdurma için değil, destek için kullanılır.
Yan D-Halkaları (Pozisyonlandırma Halkaları)
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Yan D-halkalarının düşüş durdurmada kullanılması | Beklenmeyen şekilde kopma → ciddi yaralanma | Kullanım amacı dışına çıkılmamalı, sadece pozisyonlama için kullanılmalıdır. |
D-halkasının gevşek montajı | Bağlantı kancası kurtulabilir | Montaj noktaları üretici talimatlarına uygun olarak sabitlenmeli. |
1.6 Karın Halkası (Ventral D-Halkası) – Opsiyonel
- Dağcılık, endüstriyel ip erişim gibi özel uygulamalarda kullanılır.
- Oturma kemeriyle birlikte kullanılabilir.
1.7 Bel Kemeri / Destek Kuşağı (Belt Support)
- Uzun süreli çalışmalarda bel desteği sağlar.
- Kullanıcı konforunu artırır.
Bel Desteği (Support Belt) – opsiyonel
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Kayışın gevşekliği ya da kopması | Bel bölgesinde ağrı, kullanım konforsuzluğu | Doğru ayar yapılmalı, kopuk/gevşek destekler değiştirilmelidir. |
Destek kemerinin düşüş sırasında kullanılması | Düşüş durdurma amacı için tasarlanmadığı için ciddi hasar | Sadece konfor ve pozisyonlama için kullanılmalı, düşüşe yönelik yükleme yapılmamalı. |
Dikişler ve Bağlantı Noktaları
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Dikişlerde açılma, kopma | Kemerin güvenliğini tamamen kaybetmesi → düşüş | Renkli iplikli dikişler sayesinde hasar kolayca gözlemlenebilir; hasarlı ürünler kullanım dışı bırakılmalı. |
Aşırı ıslaklık, UV maruziyeti | Liflerde zayıflama, zamanla dikiş kopmaları | Ürün kuru ve serin yerde muhafaza edilmeli, kullanım sonrası temizlenmeli ve kurutulmalı. |
🛠️ 🛠️ 🛠️
2. Teknik Özellikler
Özellik | Açıklama |
---|---|
Malzeme | Yüksek dayanımlı polyester veya naylon kumaş |
Taşıma Kapasitesi | En az 100 kg (çoğu model 140 kg+ taşıyabilir) |
Düşüş Kuvvet Dayanımı | Minimum 15 kN (EN 361 standardı) |
Ağırlık | 1.2 – 2.5 kg arasında değişebilir |
Renk | Yüksek görünürlük için genellikle sarı, turuncu, kırmızı |
Sertifikalar | EN 361 (Avrupa), ANSI Z359.1 (ABD), CE, ISO 10333 |
Dikişler | Renkli ve yüksek mukavemetli ipliklerle güçlendirilmiş |
Bağlantı Tokaları | Paslanmaz çelik, alüminyum veya yüksek mukavemetli alaşımlar |
⚙️ ⚙️ ⚙️
3. Ek Donanımlar ve Bileşenler
Enerji Emici Lanyardlar (Bağlantı İpleri)
Olası Sorun | Muhtemel Sonuç | Çözüm Yolu |
---|---|---|
Enerji emici sistemin açılması/kullanılmış olması | Tekrar kullanımda düşüş enerjisini absorbe etmez → ağır yaralanma | Her kullanımdan sonra görsel kontrol yapılmalı; açılmış emici değiştirilmeli. |
Lanyard yıpranması veya kopması | Düşüşte korumasızlık | Lanyardlar periyodik olarak kontrol edilmeli ve sertifikalı ürünlerle değiştirilmelidir. |
3.1 Enerji Emici Bağlantılar (Shock Absorber)
- Düşüş anında oluşan enerjiyi emer, kullanıcının vücuduna iletilen kuvveti azaltır.
- Genellikle lanyard (bağlantı ipi) ile birlikte gelir.
3.2 Lanyard (Emniyet Halatı)
- Kullanıcıyı sabit bir noktaya bağlar.
- Sabit uzunlukta ya da geri sarımlı (retractable) olabilir.
3.3 Karabinalar ve Kancalar
- D-Halkalarla bağlantıyı sağlar.
- Otomatik kilitleme sistemleri tercih edilmelidir.
3.4 Kask ile Kombinasyon
- Baş koruması için sertifikalı endüstriyel kasklar kullanılır.
- Kemer ile birlikte entegre kullanıldığında tam koruma sağlar.
🧪 🧪 🧪
4. Bakım ve Kontrol
4.1 Günlük Kontroller
- Yırtık, kesik, aşınma, pas, deformasyon var mı kontrol edilir.
- Dikişler sağlam mı kontrol edilir.
- D-Halkalarının deformasyonu gözlenir.
4.2 Periyodik Test ve Belgelendirme
- En az yılda bir uzman tarafından detaylı kontrol yapılmalıdır.
- Kullanım kayıtları tutulmalı (seri no, üretim tarihi, kontrol tarihi).
Dikkat
- Her kullanım öncesi emniyet kemeri detaylı gözle kontrol edilmeli.
- Her yıl uzman denetiminden geçmeli.
- Üzerinde üretim tarihi ve seri numarası olan ürünler tercih edilmeli.
- Kullanım ömrü genellikle 5 yıldır (üreticiye göre değişebilir).
- Etiketleri yıpranmış ürünler hemen kullanım dışı bırakılmalıdır.
Standartlar
Standart | Açıklama |
---|---|
TS EN 361 | Düşüş durdurucu tam vücut kemeri standardı |
TS EN 358 | Pozisyonlandırma sistemleri için kemer standardı |
TS EN 813 | Oturma tipi kemerler için standard |
ANSI Z359.1 | ABD düşüş durdurma sistemleri standardı |
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri ile İlgili Mevzuatımız
1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (6331 Sayılı Kanun)
- Madde 4 – İşverenin Yükümlülükleri:
İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Riskleri önlemek, risklerden kaçınmak, riskleri kaynağında yok etmek gibi temel ilkeler çerçevesinde, yüksekte çalışmalarda emniyet kemeri gibi uygun KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) sağlamak zorundadır. - Madde 5 – Risklerden Korunma İlkeleri:
Yüksekte çalışmalarda riskler mümkün olduğunca toplu koruma önlemleriyle bertaraf edilmeli, bu yeterli değilse kişisel koruyucu donanım kullanılmalıdır.
2. Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği (Resmî Gazete: 01.05.2019 / 30761)
Bu yönetmelik, 89/686/EEC sayılı AB Direktifi ile uyumludur.
Tanım:
Paraşüt tipi emniyet kemeri, çalışanı düşme tehlikesine karşı korumaya yönelik “düşmeye karşı koruyucu sistemler” kapsamında bir KKD olarak tanımlanır.
Madde 7 – Uygunluk:
Emniyet kemeri CE belgeli olmalı, TS EN 361 standardına uygun şekilde üretilmeli ve piyasaya arz edilmeden önce uygunluk değerlendirme işlemlerinden geçirilmelidir.
Madde 10 – Kullanım ve Bilgilendirme:
İşveren, çalışanlara KKD’yi doğru kullanabilmeleri için gerekli bilgileri ve eğitimi sağlamakla yükümlüdür. Bu eğitim dokümante edilmelidir.
3. TS EN 361 – Düşmeyi Önleyici Sistemler – Beden Tipi Emniyet Kemerleri Standardı
Bu standarda göre paraşüt tipi emniyet kemerlerinde bulunması gerekenler:
- Omuz, bel ve bacak destek noktaları
- Sırtta yer alan “D” tipi bağlantı halkası (düşme durumunda yükü dengelemek için)
- Taşıyıcı bantlarda 15 kN çekme dayanımı
- Kullanıcının ağırlığı ve düşme faktörüne göre sistem testleri
- CE işareti ve üretici beyanı
- Türkçe kullanım kılavuzu ve periyodik kontrol talimatı
4. Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik(Resmî Gazete: 02.07.2013 / 28695)
Madde 6 – KKD’nin Kullanımı:
- KKD, kullanıcıya uygun ebatlarda olmalıdır.
- Kullanım süresi, fiziki hasar, üretici talimatı ve periyodik kontrol sonuçlarına göre değerlendirilmelidir.
- Emniyet kemerleri düşme yaşanmışsa kullanımdan çıkarılmalı ve üreticiye danışılmalıdır.
5. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği (Resmî Gazete: 25.04.2013 / 28628)
Ek-II Madde 4.3 – Yüksekte Kullanılan Ekipmanlar:
Paraşüt tipi emniyet kemerleri gibi kişisel koruyucuların periyodik kontrolleri, uzman kişilerce yapılmalı; kontrol sonuçları belgelenmeli ve arşivlenmelidir.
Periyodik Kontrol ve Muayene
6331 sayılı Kanun ve İş Ekipmanları Yönetmeliği uyarınca:
- Emniyet kemerleri, yılda en az 1 kez yetkin kişi tarafından kontrol edilmelidir.
- Bu kontroller kayıt altına alınmalı, herhangi bir deformasyon, esneme, dikiş bozulması tespit edilirse ürün derhal kullanımdan kaldırılmalıdır.
- Düşme sonrası tek kullanımlık kabul edilir.
🧭 🧭 🧭
Türk mevzuatı, paraşüt tipi emniyet kemerinin yalnızca kullanılmasını değil; uygun şartlarda seçilmesini, uygun beden ölçülerine göre verilmesini, CE belgesine ve standartlara uygun olmasını, düzenli kontrol edilmesini ve doğru biçimde eğitilerek kullanılmasını zorunlu kılmaktadır.
Bu donanımın, düşme gibi ölümcül risklere karşı hayat kurtarıcı olabilmesi için sadece takılması değil, yukarıdaki tüm süreçlere uygun olarak sistemli kullanımı zorunludur.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122
⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/
⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü