Kritik Risk Yönetimi Programının Temel Amacı
Günümüzde iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemleri, yalnızca yasal uyumun ötesine geçerek sıfır kaza vizyonuna ulaşmayı hedeflemektedir. Bu bağlamda geliştirilen Kritik Risk Yönetimi Programı, yüksek olasılıkla ölümcül veya kalıcı yaralanma ile sonuçlanabilecek durumları sistematik biçimde tanımlamak, kontrol etmek ve önleyici kültürü iş süreçlerine entegre etmek amacıyla kurgulanmıştır.
Kritik Risk Yönetimi Programı‘nın temel amacı; geleneksel risk değerlendirme yaklaşımlarının çoğu zaman gözden kaçırabildiği, düşük sıklıklı ancak yüksek etkili olayları önceden öngörerek, bu olaylara karşı yaşam kurtaran kritik kontrolleri sahada tutarlı ve doğrulanabilir biçimde uygulamaktır. Program, sektörlere özgü kritik riskleri analiz ederek bu risklere yönelik ölçülebilir ve davranış temelli kontrol sistemlerini geliştirir; böylece çalışanların maruz kalabileceği ölümcül risklerin en aza indirilmesini sağlar.
İşletmelerin yalnızca mevzuata değil, aynı zamanda etik sorumluluklara da cevap verebilmesi için Kritik Risk Yönetimi Programı, proaktif bir güvenlik kültürünün kurumsallaşmasında anahtar bir rol oynar. Bu sistematik yaklaşım sayesinde, kritik görevlerde çalışan personelin korunması, liderlik sorumluluğunun pekiştirilmesi ve güvenli operasyonların sürekliliği sağlanmış olur.
Kritik Risk Yönetimi, güvenliğin bir seçenek değil, operasyonel bir ön koşul olduğunu hatırlatan, mühendislik ve davranış biliminin kesiştiği noktada konumlanan stratejik bir programdır.
- Saha operasyonlarında hayati tehlike oluşturan riskleri özel olarak ele almak
- Bu risklere karşı alınan kontrollerin gerçekten uygulandığını sürekli doğrulamak
- İş kazalarını önceden kestirilebilir hale getirip, sıfır kaza hedefine yaklaşmak
📌 📌 📌
Kritik Risk Nedir?
Kritik risk, gerçekleştiği takdirde:
- Ölümcül kazaya,
- Ciddi yaralanmaya,
- Kalıcı sakatlığa,
- Çok ciddi çevre veya mülkiyet zararına neden olabilecek tehlikedir.
📌 📌 📌
Kritik Kontrol Nedir?
Kritik riskin gerçekleşmesini engelleyen, gerçekleşse bile etkisini azaltan, kesin, uygulanabilir ve denetlenebilir kontrol önlemidir.
Örnek: Yüksekten düşme riskinde, çift kancalı düşüş durdurucu sistemin aktif ve doğru şekilde kullanılması kritik kontroldür.
🧱 🧱 🧱
Kritik Risk Yönetimi Programının Bileşenleri
1. Kritik Risklerin Tanımlanması
- Organizasyonun iş koluna özel olarak
- Ölümcül kaza istatistiklerine ve geçmiş olaylara göre belirlenir
- Genelde aşağıdaki başlıklarda gruplanır:
- Yüksekten düşme
- Kapalı alanda çalışma
- Enerji altında çalışma (LOTO eksikliği)
- Hareketli araç/makine çarpması
- Elektrik teması
- Patlama/yangın
- Kazı çökmesi
- Vinçle yük kaldırma
- Zehirli gaz, solunabilir toz maruziyeti
2. Kritik Kontrollerin Tanımlanması
- Her risk için “olmazsa olmaz” kontroller tanımlanır
- Kontrol şu soruları net yanıtlamalıdır:
- Risk gerçekleşmeden önce mi uygulanıyor?
- Doğrudan riski ortadan kaldırıyor mu?
- Gözle görülür şekilde denetlenebilir mi?
3. Sorumlulukların Belirlenmesi
- Hangi kontrolü kim uygulayacak, kim doğrulayacak net tanımlanır
- Saha çalışanı, formen, şef, saha güvenliği sorumlusu gibi roller açıkça belirlenir
4. Doğrulama ve Denetleme Süreci
- Kritik kontrollerin sahada gerçekten uygulanıp uygulanmadığı düzenli olarak kontrol edilir
- “Yapılmış gibi gösterilen” kontrol önlemleriyle mücadele edilir
- Dijital platformlar veya checklist sistemiyle kayıt tutulur
5. Kritik Olay Bildirim Sistemi
- Kritik kontrol eksikliği ile karşılaşan çalışan bunu gizli şekilde bildirebilir
- Kurum içi kültür desteklenir: “Dur – Değerlendir – Devam Et” anlayışı geliştirilir
6. Eğitim ve Davranışsal Güçlendirme
- Kritik risk odaklı eğitimler (örneğin: sadece kapalı alan farkındalık eğitimi)
- Liderlik bazlı saha gözlemleri (Stop Work Authority – İş Durdurma Yetkisi)
- Olay sonrası kök neden analizleri: “Kontrol eksikliği”ne odaklanır
📊 📊 📊
Kritik Risk Yönetimi Programı’nın Farkı – Klasik Risk Değerlendirmesinden Ayıran Özellikler
Kriter | Klasik Risk Değerlendirmesi | Kritik Risk Yönetimi |
---|---|---|
Amaç | Tüm riskleri değerlendirmek | Hayati tehlikeleri önlemek |
Riskin sıklığına bakış | Sık gerçekleşen olaylara odaklı | Seyrek ama ölümcül olasılıklara odaklı |
Kontrol seviyesi | Genel kontrol önlemleri | Kritik (hayati) kontrol önlemleri |
İzleme mekanizması | Nadiren denetlenir | Sık sık doğrulama ve kayıt |
Eğitim yaklaşımı | Genel bilgilendirme | Risk bazlı, hedefli, uygulamalı |
Davranışsal kültür | Uyum zorunluluğu | Katılım ve sorumluluk alma |
🌍 🌍 🌍
Uluslararası Uygulama Örnekleri
✅ Avustralya – ICAM ve Kritik Risk Yönetimi Programı
- Yüksekten düşmelerde ölüm oranlarının azaltılmasında kritik risk kontrol listeleri kullanılmıştır.
✅ ABD – OSHA & High Hazard Focus
- OSHA’nın “Fatal Four” olarak adlandırdığı dört temel ölümcül riske karşı şirketlerin Kritik Risk Yönetimi Programı temelli program kurmaları istenir.
✅ Avrupa – ISO 45001 ve Kritik Risk Yönetimi Programı Uyumu
- ISO 45001:2018 standardı, kuruluşlara “önleyici kontrol sistemleri” kurmayı zorunlu kılmakta, Kritik Risk Yönetimi Programı Kritik Risk Yönetimi Programı bu ihtiyaca doğrudan cevap verir.
🔧 🔧 🔧
Kritik Risk Yönetimi Programında Kullanılan Bazı Araçlar
- Kritik Kontrol Doğrulama Listeleri (Checklist)
- İş Öncesi Risk Gözden Geçirme (JHA/Toolbox Talk)
- Dijital Saha Denetim Uygulamaları (Web tabanlı kontrol)
- Görsel Denetim Panoları (Her kritik risk için panolarda durum izleme)
- İş Durdurma Yetkisi Eğitimleri (Yönetim ve denetim ekiplerine)
📈 📈 📈
Kritik Risk Yönetimi Programı Kurmanın Kuruma Faydaları
- Ölümcül ve ağır yaralanmalı kazalarda %60’a kadar azalma
- Davranış temelli güvenlik kültürü gelişimi
- Yönetici ve saha çalışanları arasında iletişim artışı
- ISO 45001 denetimlerinde olumlu geri bildirim
- Yasal yükümlülüklerin proaktif şekilde karşılanması
🔚 🔚 🔚
Kritik Risk Yönetimi Programı Bir Güvenlik Davranışıdır
Kritik Risk Yönetimi sadece bir prosedür ya da liste değil, aynı zamanda iş yerlerinde hayatı koruyan davranış kültürünün temelidir. Kontrol listeleri değil, bu listelerin ne kadar içselleştirildiği ve günlük operasyonlara ne kadar yerleştiği kritik başarı göstergesidir.
Kritik Risk Yönetimi Programı, iş kazalarının çoğunlukla önlenebilir olduğunu hatırlatan güçlü bir sistematiği temsil eder. İstatistiksel veriler, ölümcül iş kazalarının büyük kısmının az sayıda risk kategorisine bağlı olduğunu göstermektedir. Bu gerçek, sahadaki kontrol çabalarının kritik riskler üzerine odaklanmasının ne denli stratejik bir tercih olduğunu ortaya koyar.
Kritik Risk Yönetimi Programı, sadece bir kontrol listesi ya da prosedür dokümanı değil; organizasyonun en tepe yönetiminden en alt operasyonel kademeye kadar, herkesin hayati tehlikeleri tanıdığı, kritik kontrolleri uyguladığı ve doğrulama sorumluluğunu sahiplendiği yaşayan bir sistemdir. Bu sistemin başarısı; teknik kontrollerin sürekliliği kadar, çalışan farkındalığı, liderlik kararlılığı ve güvenlik kültürünün içselleştirilmesi ile mümkündür.
Unutulmamalıdır ki, kritik risklerin her biri potansiyel bir trajedidir; ancak doğru kontrol önlemleriyle bu riskler bir daha yaşanmayacak olaylara dönüşebilir. Bu nedenle Kritik Risk Yönetimi Programı, sadece güvenli bir iş yeri yaratmanın değil, aynı zamanda her bir çalışanın sağ salim evine dönebilmesinin teminatıdır.
Kritik Risk Yönetimi Programı‘nın kararlılıkla uygulanması, sıfır kaza hedefini ulaşılabilir bir gerçekliğe dönüştürmenin en somut adımlarından biridir.
Kritik Risk Yönetimi Programı Eğitimi – Kurulumu Almak İçin Bizi Arayın
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü Dr Mustafa KEBAT yönetiminde deneyimli ekibimizle, firmanıza özel Kritik Risk Yönetimi Programı Eğitimini – Kurulumunu Türkiyenin her yerinde planlayalım.
Eğitim Başvurusu
Dr Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü
- Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
- +90 232 265 20 65
- [email protected]
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü