Makineyi Kurmak Üreticinin, Güvenliği Sürdürmek Kullanıcının İşi
Makine Kullanıcısının Sorumluluğu: Güvenliği Sürdürmek, Sadece Üreticinin Değil…
Üretici makineyi tüm güvenlik tedbirleriyle tasarlamış olabilir…
Peki ya kullanıcı bu tedbirleri işler halde tutmazsa?
Güvenliğin yarısı üreticiyse, diğer yarısı kullanıcıdır.
Makineyi kim kullanıyorsa, güvenliği de onun uygulaması gerekir. Bu yazıda, makine kullanıcılarının (işletmelerin, operatörlerin, işverenlerin) güvenliği nasıl sürdürülebilir kılacağına odaklanıyoruz.
🔩 🔩 🔩
1. Uygunluk, sadece satın alırken değil, kullanırken de geçerli olmalı
EU-OSHA – 2006/42/EC Makine Direktifi Avrupa pazarına sunulan makinelerin tasarımı ve yapımı için sağlık ve güvenlik gerekliliklerini belirler ve üreticiye büyük yükümlülükler getirirken Yönetmelik 2023/1230/EU – Makineler ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Resmi Gazetede 3 Mart 2009 SALI Sayı : 27158 ile yayınlanan MAKİNA EMNİYETİ YÖNETMELİĞİ https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/03/20090303-4.htm
2009/104/EC sayılı “İş Ekipmanlarının Kullanımı” direktifi, kullanıcıların yani işverenlerin ve operatörlerin alması gereken önlemleri açıkça ortaya koyar.
Resmî Gazete Tarihi: 25.04.2013 Resmî Gazete Sayısı: 28628 İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
🔸 Makine işe uygun olmalı.
🔸 Operatör, o makineyi güvenli şekilde kullanabilmeli.
🔸 Makine, güvenli konumda kurulmuş olmalı.
🔸 Koruyucular kaldırılmamalı, bypass yapılmamalı.
🔸 Bakım ve temizlik, risksiz bir şekilde yapılmalı.
🧰 🧰 🧰
2. Ek Emniyet Tedbirleri: Fabrikadaki “ince ayarlar”
Makine ne kadar güvenli olursa olsun, kullanım alanı bu güvenliği bozabilir. Dar bir alanda kurulan makinede operatör kaçamazsa, bu güvenlikten söz edilemez.
Örneğin:
- Hareketli parçalarla duvar arasında çalışan varsa, bu sıkışma riski doğurur.
- Koruma mesafesi yetersizse, kazaya davetiyedir.
- Kapılar, panolar, acil durdurma butonları ulaşılabilir olmalı.
Bu nedenle işveren;
✅ Makineyi güvenli bir alana yerleştirmeli,
✅ Koruma ekipmanları bozulmuşsa kullanıma izin vermemeli,
✅ Sabit korumalar yetmiyorsa hareketli muhafazalar eklemelidir.
👷♂️ 👷♂️ 👷♂️
3. Kişisel Koruyucu Donanımlar (KKD) – Son savunma hattı
Makineye yaklaşan herkesin, görevine uygun kişisel koruyucu donanımı kullanması gerekir. Bunlar, teknik önlemlerle ortadan kaldırılamayan riskleri azaltır.
🛡️ Örnekler:
- Göz koruyucu (taşlama, çapak)
- Kulaklık (yüksek gürültü)
- Baret (üstten gelebilecek cisimler)
- Eldiven (kesici/ezici ekipmanlar)
- Çelik burunlu ayakkabı (ağır parçalar)
İyi bir KKD uygulaması sadece donanımı dağıtmak değil; uygun kullanımı öğretmek ve kontrol etmektir.
🗂️ 🗂️ 🗂️
4. Prosedürler: Yazılı kurallar, kazayı önler
Makinenin güvenli kullanımı için sadece fiziksel önlemler yetmez. İş organizasyonu ve yazılı prosedürler güvenliğin çimentosudur.
📋 Örnek prosedürler:
- Kimler makineyi kullanabilir?
- Ne zaman temizlik yapılır?
- Bakım sırasında hangi enerji kaynakları izole edilir?
- Acil durumda kim bilgilendirilir?
Bu prosedürler:
- Yazılı olmalı,
- Güncel tutulmalı,
- Eğitimle desteklenmeli,
- Denetimlerle güçlendirilmelidir.
🧠 🧠 🧠
5. Eğitim: Bilgi, en ucuz güvenlik önlemidir
Eğitimsiz bir çalışana en güvenli makineyi de verseniz, risk sıfır olmaz.
Kullanıcıya şu soruları sorabilmelisiniz:
- Koruyucuyu neden kaldırmıyorsun?
- Bakım sırasında niye fişi çekiyorsun?
- Neden bu eldiveni kullanıyorsun?
Ve cevapları biliyorsa, eğitim başarılıdır.
Eğitim yalnızca ilk işe başlarken değil, bakım, arıza ve yenilikler olduğunda da tekrar edilmelidir.
🎯 🎯 🎯
İş Güvenliği
Makine güvenliğinde “sistem kapandı, iş bitti” anlayışı yanlıştır. Güvenlik yaşayan bir yapıdır. Üretici güvenli bir makine tasarlar ama onu koruyup işletecek olan sahadaki kullanıcıdır.
Her güvenlik önlemini yerinde görmek, test etmek, uygunsuzlukları raporlamak iş güvenliği uzmanının temel görevidir. Gözünüz açık, prosedürler güncel, kontrol listeleriniz eksiksiz olsun.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü