OSHA 29 CFR 1910.147 Standardı ve EKED Uygulamaları

1. Tehlikeli Enerji Kavramı ve Kontrol Gerekliliği

Endüstriyel ortamlarda enerji, üretim süreçlerinin temel taşıdır; ancak kontrolsüz enerji, en ölümcül iş kazalarının da kaynağıdır. Elektrik, mekanik, hidrolik, pnömatik, termal veya kimyasal enerjinin beklenmedik serbest kalması; makine bakım, temizlik veya arıza müdahalesi sırasında çalışanların ciddi şekilde yaralanmasına ya da ölümüne neden olabilir.
Bu nedenle “Tehlikeli Enerjinin Kontrolü (Lockout/Tagout – EKED)” sistemi, iş sağlığı ve güvenliği yönetiminde kritik bir bariyer olarak tanımlanır.

OSHA’nın 29 CFR 1910.147 standardı, bu enerjilerin güvenli şekilde izole edilmesi ve ekipmanın sıfır enerji durumuna getirilmesi için izlenmesi gereken tüm teknik ve idari adımları tanımlar. Bu standart, yalnızca yasal bir gereklilik değil, aynı zamanda davranışsal güvenliğin mühendislikle kesiştiği bir güvenlik kültürü göstergesidir.

2. OSHA 29 CFR 1910.147 Standardının Temel İlkeleri
2.1 Kapsam ve Amaç

OSHA standardının amacı, bakım ve servis işlemleri sırasında makine ve ekipmanlardan kaynaklanabilecek beklenmedik enerji açığa çıkışlarını veya makine hareketlerini önlemektir.
Standart, tüm enerji kaynaklarını kapsar:

  • Elektrik enerjisi
  • Mekanik enerji (yaylar, ağırlıklar)
  • Hidrolik enerji (basınçlı yağ devreleri)
  • Pnömatik enerji (hava basıncı sistemleri)
  • Termal enerji (ısı, buhar, kızgın yağ)
  • Kimyasal enerji (reaktif maddeler, gazlar)

2.2 “Energy Control Program”ın Temel Bileşenleri

OSHA 1910.147’ye göre her işyerinde bir Enerji Kontrol Programı bulunmalıdır. Bu program üç temel unsurdan oluşur:

  1. Yazılı Prosedürler: Her makine için enerji izolasyonu adımlarını belirleyen yazılı talimatlar.
  2. Eğitim: Çalışanlara, yetkililere ve denetçilere yönelik periyodik EkED eğitimleri.
  3. Denetim: Her yıl yapılan iç denetimlerle prosedürlerin etkinliğinin doğrulanması.

3. Lockout/Tagout (EkED) Sürecinin Teknik Aşamaları

Aşağıdaki altı adım OSHA standardına uygun bir EkED uygulamasının genel akışını temsil eder:

İşlemAmaç
Hazırlık ve bilgilendirmeÇalışanlara yapılacak bakım hakkında bilgi verilir, enerji kaynakları tanımlanır.
Kapatma (Shutdown)Makine kontrollü biçimde durdurulur.
İzolasyonTüm enerji kaynakları kesilir (sigorta, vana, valf, ana şalter vb.).
Kilitleme (Lockout)Her çalışan kendi kilidini takar. Kilitler kişiye özeldir.
Etiketleme (Tagout)“Çalışma var, açmayın!” uyarı etiketleri takılır.
Enerjinin sıfırlanmasının doğrulanmasıTest edilerek makinenin tamamen enerjisiz olduğu doğrulanır.

Bu adımların sırası değişmemelidir; aksi halde zincir kırılır ve kontrolsüz enerji riski doğar.

4. Enerji Türleri ve Endüstriyel Tehlike Profili

Her enerji türü farklı bir risk profiline sahiptir. Çimento, petrokimya, metal, gıda ve otomotiv sektörlerinde risk türleri değişkenlik gösterir:

Enerji TürüTipik Kullanım AlanıPotansiyel Tehlikeİzolasyon Yöntemi
ElektrikMotorlar, pompalar, konveyörlerArk, çarpılma, yangınDevre kesici kilidi, padlock
MekanikDişli sistemler, preslerEzilme, sıkışmaMekanik mandal kilidi
HidrolikPres, kaldırma sistemleriBasınçlı yağ fışkırmasıVana kapama, hat boşaltma
PnömatikHava sistemleri, pistonlarHızlı hareket, parça fırlamasıHava vanası kilidi
TermalBuhar, fırın sistemleriYanma, patlamaSoğutma süresi, vana kilidi
KimyasalTanklar, reaktörlerZehirlenme, reaksiyonKör flanş, vana etiketi

5. İş Kazaları Verileri ve EkED’in Etkinliği

OSHA’ya göre yalnızca ABD’de her yıl 120’yi aşkın ölüm ve 50.000’den fazla ciddi yaralanma, tehlikeli enerji kontrolü eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
National Safety Council (NSC) verilerine göre bu kazaların %80’i, makine bakım ve temizlik işlemleri sırasında meydana gelir.

5.1 Tipik Kazalar:
  • Bir pres makinesinin enerji izolasyonu yapılmadan sensör tamiri sırasında beklenmedik şekilde çalışması → ezilme ölümü.
  • Bir çimento değirmeninde pnömatik hatın valfi açık bırakıldığı için, bakım sırasında piston aniden fırlamış ve çalışan ağır yaralanmıştır.
  • Bir kimya tesisinde kimyasal reaktör valfi izole edilmeden açılmış, operatör aşırı buhar ve toksik gazla karşılaşmıştır.

5.2 Verilerin Yorumlanması

ABD Çalışma Bakanlığı raporlarına göre etkin bir EkED programı, iş kazası oranlarını %30–40 oranında azaltmaktadır.
Ayrıca, ISO 45001 sistemleri içinde uygulandığında, enerji kaynaklı kazaların neredeyse tamamen önlenebilir olduğu gösterilmiştir.

6. Türkiye’de EkED Uygulamalarının Durumu

Türkiye’de tehlikeli enerjinin kontrolü, “Makine Emniyeti Yönetmeliği” ve İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği kapsamında dolaylı olarak yer alır.
Ancak, OSHA’daki kadar detaylı bir LOTO (Lockout/Tagout) kültürü henüz yerleşmemiştir.

Eksiklikler:

  • Yazılı enerji izolasyon prosedürlerinin olmaması,
  • Kişisel kilit uygulamasının yetersizliği,
  • Bakım ekipleri arasında yetki belirsizliği,
  • Etiketlerin standart dışı veya geçici olması.

Bu durum özellikle çimento, demir–çelik ve gıda sektörlerinde yüksek riskli sonuçlara yol açmaktadır.

7. İyi Uygulama Örnekleri
7.1 Otomotiv Sektörü (Ford, Toyota)

Her operatörün kişisel kilidi vardır. Kilit sayısı çalışan sayısına eşittir.
Bakım tamamlanmadan kilit çıkarılamaz. Her kilit numarası kişisel kimlikle eşleştirilir.

7.2 Çimento Tesisleri (Lafarge, Çimsa)

Enerji izolasyon noktaları renk kodlarıyla işaretlenmiştir (elektrik – kırmızı, hidrolik – mavi).
Ayrıca, “sıfır enerji durumu” sensörlerle izlenmektedir.

7.3 Kimya Endüstrisi

Kör flanş uygulamasıyla kimyasal hatlar fiziksel olarak ayrılır.
Lockout sırasında gaz detektörleri aktif hale getirilir.

8. Yönetimsel ve Davranışsal Boyut

Tehlikeli enerjinin kontrolü yalnızca teknik değil, örgütsel bir güvenlik davranışıdır.
Yöneticilerin rolü:

  • Prosedürlerin uygulanabilirliğini sağlamak,
  • Kilit ve etiket sistemlerinin tedarikini yapmak,
  • Periyodik tatbikatlarla çalışan farkındalığını korumak.

İyi uygulamalarda, EkED eğitimleri sadece mühendisler değil, operatörler, temizlik personeli ve yüklenici firmalar için de zorunlu hale getirilmiştir.

9. Raporlama ve Denetim Sistemi

Her yıl en az bir kez Enerji Kontrol Programı Denetimi yapılmalıdır.
Denetimde değerlendirilen başlıca unsurlar:

  1. Yazılı prosedürlerin güncelliği
  2. Kilitlerin kayıtlı kullanımı
  3. Etiketlerin okunabilirliği
  4. Çalışanların farkındalık düzeyi
  5. Uygulama sırasında gözlemlenen sapmalar

Denetim sonuçları, “Enerji Kontrol Uygunluk Raporu” şeklinde yönetim sistemine entegre edilir.

10. Sonuç ve Öneriler

Endüstriyel ortamlarda tehlikeli enerji kontrolü, sadece bir bakım güvenliği prosedürü değil, yaşamı koruyan mühendislik disiplinidir.
OSHA 1910.147 standardı, uygulanabilirliği kanıtlanmış bir çerçeve sunar. Türkiye’de bu standardın ruhuna uygun bir kültürün gelişmesi için şu adımlar önerilebilir:

  • Her makine için ayrı Enerji İzolasyon Kartı (Energy Card) oluşturulmalı,
  • Tüm bakım personeline kişisel kilit ve etiket tahsis edilmeli,
  • “Sıfır enerji durumu” testleri bakım öncesi standart hale getirilmeli,
  • LOTO sistemleri ISO 45001 iç tetkiklerinde kontrol kriteri olmalı,
  • Eğitimler simülasyon tabanlı hale getirilmelidir.
🧩 🧩 🧩

“EKED (Enerji Kaynaklarının Etiketlenmesi ve Kilitlenmesi) Uygulama Kontrol Formu”; OSHA 29 CFR 1910.147, ISO 45001 ve Türkiye’deki “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” esas alınarak hazırlanmıştır.
Bu form; denetçiler, bakım sorumluları ve iş güvenliği uzmanları tarafından, bakım veya enerji izolasyonu öncesinde–sonrasında kullanılabilecek şekilde düzenlenmiştir.

EKED (Lockout/Tagout) UYGULAMA KONTROL FORMU

Form No: EKED-001
Revizyon No: 1
Revizyon Tarihi: ………
İşletme Adı: ………………………………………………………
Tesis / Bölüm: ………………………………………………………
Makine / Ekipman Adı – Kodu: ………………………………………………………
Tarih: ………
Denetimi Yapan: ………………………………………………………
Bakım / Onarım Ekibi Sorumlusu: ………………………………………………………

🔹 1. GENEL BİLGİLER
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Yapılacak bakım/onarım çalışması için geçerli yazılı iş izni alınmış mı?
Çalışmaya başlamadan önce tüm ilgili çalışanlar bilgilendirilmiş mi?
Çalışma alanı çevresine güvenlik bariyeri veya uyarı şeritleri çekilmiş mi?
Çalışma alanında yetkisiz personel bulunmadığından emin olunmuş mu?
Çalışma için yetkili bakım personeli listesi hazırlanmış mı?

🔹 2. ENERJİ KAYNAKLARININ TANIMLANMASI VE KONTROLÜ
Enerji TürüKaynak Noktasıİzolasyon YöntemiKilitleme EkipmanıUygulandı mı? (E/H)Notlar
ElektrikPano No: …Ana şalter kapatıldı, sigorta devre dışıPadlock, kırmızı etiket
MekanikDişli sistemi / milMekanik mandal / pim kilidiZincir + kilit
HidrolikPompa hattı / vanaVana kapama + basınç tahliyesiMavi padlock
PnömatikHava hattı / valfVanalar kapatıldı, hat boşaltıldıSarı etiket
TermalFırın / buhar hattıSoğutma bekleme süresi uygulandıUyarı etiketi
KimyasalTank / reaktörKör flanş takıldıMetal kilitli plaka

🔹 3. EKED (KİLİTLEME VE ETİKETLEME) UYGULAMA DETAYLARI
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Tüm enerji izolasyon noktaları belirlenip işaretlenmiş mi?
Her çalışan kendi kişisel kilidini kullanıyor mu? (Kilit–isim eşleşmesi)
Her kilit benzersiz numara ve anahtara sahip mi?
Etiketlerde çalışan adı, tarih, açıklama net şekilde yazılmış mı?
Tüm enerji kaynaklarının sıfır enerji durumunda olduğu test edildi mi?
Test sırasında enerji geri beslemesi gözlenmedi mi?
İzolasyon noktaları çevresinde ek enerji kaynağı bulunmadığı doğrulandı mı?

🔹 4. BAKIM / ONARIM ÇALIŞMASI SÜRESİNCE GÜVENLİK DURUMU
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Çalışma alanında uygun aydınlatma ve havalandırma sağlanmış mı?
Kullanılan el aletleri ve kişisel koruyucular uygun durumda mı?
Çalışma sırasında yetkisiz müdahale engellendi mi?
Ara denetimler (saha kontrolü) yapılmış mı?
Beklenmedik enerji birikimi gözlemlenmişse anında durdurulmuş mu?

🔹 5. ÇALIŞMA SONRASI KİLİT–ETİKET KALDIRMA VE ENERJİ GERİ YÜKLEME
Kontrol MaddesiEvetHayırAçıklama
Tüm personel çalışma alanından uzaklaştırıldı mı?
Makine parçalarının, koruyucuların ve muhafazaların montajı tamamlandı mı?
Tüm kilit ve etiketlerin sorumlular tarafından kaldırıldığı doğrulandı mı?
Enerji kaynağı kontrollü biçimde yeniden devreye alındı mı?
Test çalışması sonrası normal işletme koşuluna dönüldü mü?

🔹 6. EK GÖZLEMLER VE FOTOĞRAF REFERANSLARI
Gözlem / BulgularDüzeltici FaaliyetFotoğraf No / Referans

🔹 7. ONAY VE İMZALAR
RolAd – SoyadİmzaTarih
Bakım Sorumlusu
İş Güvenliği Uzmanı
Vardiya Amiri
Enerji İzolasyon Denetçisi

🟩 FORMUN KULLANIM TALİMATI
  1. Her bakım veya onarım öncesinde bu form eksiksiz doldurulmalıdır.
  2. Formun bir kopyası bakım alanında, bir kopyası da İSG biriminde arşivlenmelidir.
  3. Denetim sırasında bu form referans alınarak kontrol listesi üzerinden gözlem yapılır.
  4. Form, yılda en az bir kez yapılan “Enerji Kontrol Programı Denetimi” sırasında geriye dönük olarak incelenir.
  5. Eksik veya uygunsuz tespitler, “Düzeltici Faaliyet Formu” ile birlikte değerlendirilir.

📊 DEĞERLENDİRME SONUCU (Denetçi Tarafından Doldurulur)
KriterPuanlamaAçıklama
Enerji izolasyonu doğrulama etkinliği/10
Etiket–kilit uyumu/10
Personel farkındalığı/10
Denetim ve kayıt sistemi/10
Toplam Uygunluk Düzeyi__/40

Kaynakça

  1. OSHA 29 CFR 1910.147 – The Control of Hazardous Energy (Lockout/Tagout).
  2. National Safety Council (NSC) Accident Reports, 2023.
  3. Von Drehle, D. (2003). Triangle: The Fire That Changed America.
  4. NIOSH Publication No. 2019-100 – Preventing Worker Deaths from Uncontrolled Energy.
  5. T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı – İş Ekipmanları Yönetmeliği (2020).
  6. ISO 45001:2018 – Occupational Health and Safety Management Systems.

🔒 🔒 🔒
EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Eğitimi Başlıyor!

💡 İş kazalarının büyük bir bölümü kontrolsüz enerji kaynaklarından kaynaklanıyor.
Çözüm mü? Doğru uygulanan EKED – LOTO sistemi!

👉 Bu eğitimde:

  • Elektrik, mekanik, hidrolik, pnömatik ve diğer tüm enerji türlerinde güvenli izolasyon yöntemlerini,
  • Kilitleme ve etiketleme adımlarını uygulamalı olarak,
  • Gerçek iş sahası senaryoları ve mevzuat gereklilikleriyle birlikte öğreneceksiniz.

🎯 Katılımcılar;

  • İş kazalarının nasıl önleneceğini,
  • Hangi durumlarda kilitleme-etiketleme yapılacağını,
  • Uygulamada sık yapılan hataları ve doğru yöntemleri
    detaylı şekilde öğrenecekler.

📌 Kimler Katılmalı?

  • Bakım-onarım personeli
  • İSG profesyonelleri
  • Üretim ve enerji sektöründe görev yapan tüm çalışanlar

Eğitim Sonunda

Sınavda başarılı olan katılımcılara; Üniversite onaylı, e-devlet kayıtlı barkodlu belge verilmektedir.

Sınava girmeyen veya başarılı olamayan adaylara; eğitim katılım belgesi verilmektedir.

🚀 Siz de ekibinizi iş kazalarına karşı güçlendirin, güvenliği en üst seviyeye taşıyın.

Hemen Başvurun

📞 Bilgi ve kayıt için:

📍 Tetkik Eğitim Merkezi : Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
📞 Eğitim Koordinatörü Telefonu: +90 530 568 42 75

📞 Tetkik Merkez Telefonu: +90 232 265 20 65
🌐 Web sitemiz: https://tetkik.com.tr/
📧 Bilgi: [email protected]

🔔 Unutmayın: Bir enerji kaynağını güvenli hale getirmeden yapılan her müdahale, ciddi kaza riski demektir.
EKED – LOTO, iş güvenliğinde hayati bir kalkandır!

EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Konulu yazımızı aşağıda okuyabilirsiniz.

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#eked #loto #tetkikosgb #kebat #izmir

Daha Fazla

EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Eğitimi

🔒 🔒 🔒
EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Eğitimi Başlıyor!

💡 İş kazalarının büyük bir bölümü kontrolsüz enerji kaynaklarından kaynaklanıyor.
Çözüm mü? Doğru uygulanan EKED – LOTO sistemi!

👉 Bu eğitimde:

  • Elektrik, mekanik, hidrolik, pnömatik ve diğer tüm enerji türlerinde güvenli izolasyon yöntemlerini,
  • Kilitleme ve etiketleme adımlarını uygulamalı olarak,
  • Gerçek iş sahası senaryoları ve mevzuat gereklilikleriyle birlikte öğreneceksiniz.

🎯 Katılımcılar;

  • İş kazalarının nasıl önleneceğini,
  • Hangi durumlarda kilitleme-etiketleme yapılacağını,
  • Uygulamada sık yapılan hataları ve doğru yöntemleri
    detaylı şekilde öğrenecekler.

📌 Kimler Katılmalı?

  • Bakım-onarım personeli
  • İSG profesyonelleri
  • Üretim ve enerji sektöründe görev yapan tüm çalışanlar

Eğitim Sonunda

Sınavda başarılı olan katılımcılara; Üniversite onaylı, e-devlet kayıtlı barkodlu belge verilmektedir.

Sınava girmeyen veya başarılı olamayan adaylara; eğitim katılım belgesi verilmektedir.

🚀 Siz de ekibinizi iş kazalarına karşı güçlendirin, güvenliği en üst seviyeye taşıyın.

Hemen Başvurun

📞 Bilgi ve kayıt için:

📍 Tetkik Eğitim Merkezi : Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
📞 Eğitim Koordinatörü Telefonu: +90 530 568 42 75

📞 Tetkik Merkez Telefonu: +90 232 265 20 65
🌐 Web sitemiz: https://tetkik.com.tr/
📧 Bilgi: [email protected]

🔔 Unutmayın: Bir enerji kaynağını güvenli hale getirmeden yapılan her müdahale, ciddi kaza riski demektir.
EKED – LOTO, iş güvenliğinde hayati bir kalkandır!

EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Konulu yazımızı aşağıda okuyabilirsiniz.

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Kilitleme – Etiketleme (EKED / LOTO) Sistemi Nedir, Nasıl Yapılır?

“Kapatmadığın Enerji, Açık Bir Tehlikedir!”
Önce Temel Soru

Bir makineyi kapattım, fişini çektim. Bu yeterli mi?
Cevap: Hayır!

Çünkü birçok makine sadece elektrikle çalışmaz. İçinde hava, hidrolik basınç, yay, buhar veya mekanik gerilim olabilir.
Ve bu enerjiler, makine kapalı olsa bile ani olarak boşalabilir.
Yani siz çalışırken, bir kol inebilir, bir parça dönebilir, bir bıçak kapanabilir.

İşte bu yüzden sadece “durdurmak” değil, enerjiyi kilitlemek ve o kilidi etiketlemek gerekir.

🎯 🎯 🎯
EKED / LOTO Nedir?

EKED (Enerji Kontrol Etiketle-Denetle) ya da İngilizce adıyla LOTO (Lockout – Tagout):
Bakım, temizlik, onarım gibi işlemler sırasında makinenin kazara çalışmasını engellemek için yapılan sistematik güvenlik uygulamasıdır.

Bu sistem sayesinde:

  • Makineye enerji gitmesi engellenir (kilitleme),
  • Başkalarının o ekipmana müdahale etmesi önlenir (etiketleme),
  • Çalışan bakım sırasında korunur.
🧰 🧰 🧰
EKED – LOTO Adımları (Basitçe 6 Adımda)
  1. Hazırlık:
    Makinenin enerji kaynakları (elektrik, hava, hidrolik, vs.) belirlenir.
  2. Kapatma:
    Makine standart prosedürle kapatılır.
  3. Enerji Kesme:
    Tüm enerji kaynakları devre dışı bırakılır.
  4. Kilitleme:
    Enerji kaynakları üzerine kilit yerleştirilir (her çalışanın kendi kişisel kilidi!).
  5. Etiketleme:
    “Bakım Var – Açma!” gibi uyarı etiketleri takılır (isim, tarih, işlem bilgisiyle birlikte).
  6. Enerji Testi:
    Makine başlatma komutu verilir. Tepki yoksa güvenlidir. Enerji tamamen kesildiği doğrulanır.
🔄 🔄 🔄
Çarpıcı Bir Gerçek Olay

📍 Yer: İstanbul’da bir gıda fabrikası
📍 Olay: Temizlik işçisi, paketleme makinesini kapatıp temizlik yapmaya başladı.
Başka bir çalışan, durdu sandığı makineyi açtı.
Temizlikçi kolunu kaptırdı, maalesef kolu ampute (kesildi) edildi.

📍 Neden?
Makineye kilit ve etiket uygulanmamıştı.
Yani sistem durdurulmuştu ama enerji kontrol edilmemişti.

🔑 🔑 🔑
Neden KİLİTLEME (Lockout) Olmazsa Olmaz?
  • Her çalışanın kendi kilidi olmalı.
    Başkasının kilidi açılmamalı!
  • Sadece fişi çekmek yetmez. Enerji birikebilir.
  • Etiket uyarı içindir ama kilit fiziksel engel sağlar.
  • Kilit takılmadan o makineye dokunulmamalı!
📎 📎 📎
ETİKETLEME (Tagout) Ne İşe Yarar?
  • Makinenin bakıma alındığını gösterir.
  • Kimin müdahale ettiğini, ne zaman başladığını yazar.
  • Bilgi verir ama kilit kadar etkili değildir.
  • Yalnızca kilitleme ile birlikte kullanıldığında güven sağlar.
🧠 🧠 🧠
Unutmayın Enerji Görünmez Ama Tehlikesi Gerçektir!

Makine sessiz olabilir ama içinde:

  • Elektrik birikmiş olabilir,
  • Pistonlar sıkışmış olabilir,
  • Yaylar gergin olabilir.

Bir düğmeye yanlışlıkla basıldığında
veya biri ne olduğunu bilmeden sistemi açtığında
geri dönüşü olmayan kazalar olabilir.

💬 💬 💬
“LOTO Yapmamak, Kapıyı Açık Bırakmaktır”

İş güvenliği sadece “uyaralım” ya da “dikkat edelim” demek değildir.
LOTO – EKED bir güvenlik kuralı değil, hayat kurtaran sistemdir.

Her çalışan bilmelidir ki:

“Makineyi durdurduysan yetmez. Kilitle – Etiketle – Test Et!”

Her yönetici bilmelidir ki:

“Sahada bir kişi bile LOTO uygulamıyorsa, sisteminiz eksiktir.”

🚀 Siz de ekibinizi iş kazalarına karşı güçlendirin, güvenliği en üst seviyeye taşıyın.

Eğitim İçin Hemen Başvurun

📞 Bilgi ve kayıt için:

📍 Tetkik Eğitim Merkezi : Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
📞 Eğitim Koordinatörü Telefonu: +90 530 568 42 75

📞 Tetkik Merkez Telefonu: +90 232 265 20 65
🌐 Web sitemiz: https://tetkik.com.tr/
📧 Bilgi: [email protected]

🔔 Unutmayın: Bir enerji kaynağını güvenli hale getirmeden yapılan her müdahale, ciddi kaza riski demektir.
EKED – LOTO, iş güvenliğinde hayati bir kalkandır!

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) Eğitimi Öncesi Katılımcı Bilgilendirme

İş sağlığı ve güvenliği (İSG), endüstriyel faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından en kritik alanlardan biridir. Özellikle enerji kaynaklarının kontrolsüz şekilde devre dışı bırakılması ya da yanlışlıkla yeniden devreye alınması, ağır iş kazalarına ve hatta ölümcül sonuçlara yol açabilmektedir. Bu tür risklerin yönetilmesinde en etkili yöntemlerden biri EKED – LOTO (Etiketleme – Kilitleme) sistemidir.

Bu bilgilendirme metni, eğitime katılmadan önce katılımcıların temel kavramları, uygulama alanlarını, mevzuat boyutunu, riskleri ve iyi uygulama örneklerini kavrayabilmeleri amacıyla hazırlanmıştır. Eğitim sırasında uygulamalı çalışmalarla pekiştirilecek bu içerik, teorik temeli oluşturur.

1. EKED – LOTO Nedir?

EKED, “Etiketle – Kilitle – Enerjiyi Durdur” yaklaşımının kısaltmasıdır.
LOTO ise İngilizce kökenli Lockout – Tagout ifadesinin Türkçeleştirilmiş biçimidir.

Kısaca, bakım-onarım, temizlik, ayar veya arıza giderme çalışmaları sırasında makine ve ekipmanların enerji kaynaklarından tamamen izole edilmesi ve izole edilen bu durumun kilitleme cihazları ile fiziksel olarak güvence altına alınması, ayrıca etiketleme ile görsel/işitsel uyarı verilmesi sürecidir.

Temel Amaç
  • Enerjinin kontrolsüz şekilde açılmasını önlemek
  • Çalışanların elektrik çarpması, sıkışma, ezilme, kesilme veya yanma gibi risklerden korunmasını sağlamak
  • Sıfır enerji durumunu garanti altına almak

2. Neden EKED – LOTO Gerekli?
2.1. Kaza İstatistikleri
  • Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre, endüstride meydana gelen kazaların %10’a yakını, enerji izolasyonu yapılmadan gerçekleştirilen bakım-onarım işlemleri sırasında gerçekleşmektedir.
  • Amerika’da OSHA raporlarına göre, LOTO prosedürüne uyulmaması nedeniyle her yıl yüzlerce ölüm ve binlerce ağır yaralanma meydana gelmektedir.
  • Türkiye’de de elektrik çarpması, mekanik sıkışma ve hidrolik basınç patlamaları gibi kazaların önemli bir kısmı, izolasyon ve kilitleme yapılmadan başlanan çalışmalar sonucunda yaşanmaktadır.

2.2. Enerji Kaynaklarının Çeşitliliği

Birçok çalışan LOTO’yu sadece elektrikle ilişkilendirse de aslında izolasyonu yapılması gereken enerji türleri şunlardır:

  • Elektrik enerjisi
  • Mekanik enerji (dönen parçalar, yaylar, kayışlar)
  • Basınçlı hava
  • Hidrolik sistemler
  • Buhar ve sıcak sıvılar
  • Kimyasal enerji (reaktif maddeler)
  • Yerçekimi potansiyeli (yüksekte duran ekipman)

Her bir enerji türü, kontrol altına alınmadığında ölümcül risk yaratabilir.

3. Mevzuat Boyutu
3.1. Türkiye’de Mevzuat
  • 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: İşverenin, çalışanları ciddi ve yakın tehlikelere karşı koruma yükümlülüğünü tanımlar.
  • İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği: Enerji izolasyonunun yapılmadan bakım/onarım işlemine başlanamayacağını vurgular.
  • Elektrik Tesislerinde İş Güvenliği Yönetmeliği: Elektrik enerjisi altında çalışmanın yasak olduğunu, izolasyon ve topraklama yapılması gerektiğini belirtir.

3.2. Uluslararası Standartlar
  • OSHA 29 CFR 1910.147: ABD’de LOTO için en bilinen düzenlemedir.
  • NFPA 70E: Elektrik güvenliği standartları ile uyumlu şekilde LOTO uygulamalarını tanımlar.
  • ISO 14118: Makinaların enerjisiz hale getirilmesi ve yeniden başlatmaya karşı korunma için uluslararası standarttır.

4. EKED – LOTO Uygulama Adımları

LOTO süreci, basit görünen ama titizlik isteyen bir dizi adımdan oluşur.

4.1. Hazırlık
  • Çalışılacak makine ve ekipman belirlenir.
  • Enerji kaynaklarının türü ve noktaları tespit edilir.
  • Kullanılacak kilitleme ve etiketleme ekipmanı hazır edilir.

4.2. Bildirim
  • Tüm çalışanlara, ekipmanın bakım/onarım nedeniyle devre dışı bırakılacağı duyurulur.

4.3. Durdurma
  • Makine kontrollü şekilde durdurulur.
  • Normal kapatma prosedürleri uygulanır.

4.4. İzolasyon
  • Elektrik şalterleri kapatılır.
  • Vanalar kapatılır.
  • Basınç boşaltılır.

4.5. Kilitleme
  • Her enerji kaynağına uygun kilit cihazı takılır.
  • Kilit sadece yetkili kişi tarafından açılabilir.

4.6. Etiketleme
  • Kilidin üzerine, kimin tarafından, hangi tarihte ve hangi işlem için takıldığı belirtilen etiket asılır.
  • Bu etiket, uyarı ve iletişim aracıdır.

4.7. Sıfır Enerji Doğrulaması
  • İzolasyon sonrası, makinenin enerjisiz olduğu test edilir.
  • Voltaj test cihazı, basınç göstergesi veya mekanik hareket testi yapılır.

4.8. Çalışma ve Tamamlama
  • Bakım veya onarım güvenli şekilde yapılır.
  • İş bitiminde tüm araçlar ve çalışanlar güvenli şekilde çekilir.

4.9. Enerji Yeniden Verme
  • Kilit ve etiket, sadece takan kişi tarafından çıkarılır.
  • Çalışanlara uyarı yapılır ve sistem yeniden devreye alınır.

5. Roller ve Sorumluluklar
  • İşveren: LOTO prosedürünü oluşturmak, gerekli ekipmanları sağlamak, çalışanları eğitmek.
  • Bakım Personeli: Kilitleme ve etiketleme işlemlerini doğru şekilde yapmak, sıfır enerji durumunu doğrulamak.
  • Üretim Personeli: LOTO sürecine müdahale etmemek, etiketli ekipmanları çalıştırmaya teşebbüs etmemek.
  • İSG Uzmanı: LOTO prosedürünün uygulanmasını denetlemek ve kayıt altına almak.

6. LOTO Ekipmanları
  • Kilitler: Kişisel anahtarlı, dayanıklı, standart renk kodlu.
  • Etiketler: Üzerine isim, tarih ve işlem bilgisi yazılabilen, kolay görünür.
  • Kilit askıları (hasp): Birden fazla çalışanın aynı noktaya kilit takabilmesini sağlar.
  • Valf ve şalter kilitleme aparatları: Enerji türüne uygun olarak tasarlanmış özel ekipmanlar.

7. Gerçek Olaylardan Dersler
  • Bir fabrikada, basınçlı hava hattı izole edilmeden bakım yapılmış, hortum patlaması sonucu çalışan ağır yaralanmıştır.
  • Elektrik panosunda LOTO uygulanmadan yapılan çalışmada, başka bir çalışanın şalteri yanlışlıkla açması sonucu elektrik çarpması yaşanmıştır.
  • Döner ekipmanda kilitleme yapılmadan müdahale eden işçi, makinenin ani hareketi ile ciddi ezilme yaşamıştır.

Bu kazaların tamamı, basit bir LOTO uygulaması ile önlenebilirdi.

8. İyi Uygulama Önerileri
  • Her çalışan için kişisel kilit sağlanmalı, anahtar kopyası bulunmamalı.
  • Renk kodlaması ile departmanlara özel kilit ve etiket kullanılmalı.
  • Enerji kaynaklarının bulunduğu her noktada LOTO prosedür talimatları görsel olarak asılmalı.
  • Eğitimler düzenli aralıklarla tekrarlanmalı.
  • Uygulamalar denetlenmeli, uygunsuzluklar raporlanmalı.

9. Eğitimden Beklenen Kazanımlar

Bu eğitime katılan çalışanlar:

  • EKED – LOTO kavramlarını ve önemini öğrenecek,
  • Farklı enerji türlerini ve tehlikelerini tanıyacak,
  • Adım adım LOTO uygulama prosedürünü kavrayacak,
  • Kullanılacak ekipmanları tanıyacak,
  • Olası iş kazalarını önlemede aktif rol üstlenecek.

Sonuç

EKED – LOTO sistemi, yalnızca bir prosedür değil, yaşam kurtaran bir güvenlik kültürüdür. İşverenin sağladığı prosedür, çalışanların gösterdiği dikkat ve İSG uzmanlarının takibi bir bütünlük oluşturduğunda, iş kazaları büyük oranda önlenebilir.

Bu bilgilendirme metni, eğitim öncesinde katılımcıların temel bilgiye sahip olmaları için hazırlanmıştır. Eğitim sırasında gerçek vaka analizleri, uygulamalı kilitleme-etiketleme çalışmaları ve ekipman kullanımlarıyla bilgiler pekiştirilecektir.

Unutmayın:
“LOTO olmadan bakım olmaz, enerji kontrol edilmeden güvenlik sağlanmaz.”

🚀 Siz de ekibinizi iş kazalarına karşı güçlendirin, güvenliği en üst seviyeye taşıyın.

Eğitim İçin Hemen Başvurun

📞 Bilgi ve kayıt için:

📍 Tetkik Eğitim Merkezi : Yeşillik Cad. No:230 Kat:4/424, Selgeçen Modeko İş Merkezi – Karabağlar/İZMİR
📞 Eğitim Koordinatörü Telefonu: +90 530 568 42 75

📞 Tetkik Merkez Telefonu: +90 232 265 20 65
🌐 Web sitemiz: https://tetkik.com.tr/
📧 Bilgi: [email protected]

🔔 Unutmayın: Bir enerji kaynağını güvenli hale getirmeden yapılan her müdahale, ciddi kaza riski demektir.
EKED – LOTO, iş güvenliğinde hayati bir kalkandır!

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

#eked #loto #kilitleme #etiketleme #eğitim #tetkikosgb #tetkikdanışmanlık #mustafakebat

Daha Fazla

Pentan Tankı Elektriksel Riskler Risk Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin otuz yedincisi Pentan Tankı Elektriksel Riskler Risk Analizini inceleyebilirsiniz.

Kimya, petrokimya ve yanıcı gazlarla çalışan endüstriyel tesislerde kullanılan pentan tankları, yüksek düzeyde parlayıcı madde içermeleri sebebiyle çok ciddi iş sağlığı ve güvenliği risklerini beraberinde getirir.

Bu tankların işletilmesi, depolanması, transferi ve bakımı sırasında ortaya çıkabilecek elektriksel riskler, yalnızca personel güvenliğini değil, tüm tesisin varlığını tehdit edebilecek potansiyele sahiptir. Elektriksel kıvılcım kaynaklı tutuşmalar, statik elektrik boşalmaları, uygun topraklama yapılmayan alanlarda oluşabilecek arklar, sıcak yüzeyler ve izolasyon hataları; bu sistemlerde yaşanan yangın, patlama ve toksik gaz salımı vakalarının temel nedenleri arasındadır.

Bu bağlamda, elektriksel tehlikelerin belirlenmesi, değerlendirilmesi ve kontrol altına alınması, hem yasal zorunluluklar hem de kurumsal sorumluluk açısından kritik öneme sahiptir. Özellikle ATEX Direktifleri (2014/34/EU, 1999/92/EC), NFPA 70 – National Electrical Code (NEC), IEC 60079 serisi, TS EN 60079 ve 6331 sayılı Türk İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gibi ulusal ve uluslararası mevzuatlar, bu tür tesislerde elektrikli ekipmanların seçimi, kurulumu, sınıflandırılması ve periyodik kontrolleri ile ilgili sıkı teknik gereklilikler getirmiştir.

Bu analizde, pentan tankları çevresinde elektriksel kaynaklı potansiyel tehlikeler, sistematik bir yaklaşımla incelenmiş; riskin oluşma olasılığı ve etkisi dikkate alınarak matris bazlı risk değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca, aşağıdaki teknik kavramlar detaylı biçimde göz önünde bulundurulmuştur:

  • Ex-proof ekipmanların sınıfı ve bölge uyumu (Zone 0–1–2)
  • Statik elektrik birikimi ve boşalımı senaryoları
  • Koruyucu topraklama ve eş potansiyel baraları
  • Kablo güzergâhlarının güvenliği ve sızdırmazlığı
  • Arıza akımına karşı koruma sistemleri (RCD/RCBO kullanımı)
  • Görsel ve fonksiyonel test protokolleri
  • Enerji izolasyonu (LOTO prosedürleri)

Bu teknik ön çalışma, sadece riskleri tanımlamakla kalmayıp, aynı zamanda ölçülebilir ve doğrulanabilir kontrol tedbirleriyle bütünleşmiş bir güvenlik yönetim modeli sunmayı amaçlamaktadır. Ayrıca bu analiz, sahada görevli iş güvenliği uzmanları, bakım mühendisleri, elektrik mühendisleri ve proses güvenliği sorumluları için rehber niteliği taşımaktadır.

Unutulmamalıdır ki, pentan gibi düşük parlama noktalı hidrokarbonlarla çalışan tesislerde elektriksel risk yönetimi, yalnızca bir bakım sorunu değil; bir hayatta kalma stratejisidir.

Tehlike BaşlığıOlası NedenlerEtkilenen Alanlar / SistemlerOlası SonuçlarMevcut / Önerilen KontrollerOlasılık (1–5)Şiddet
(1–5)
Risk Skoru (LxS)
Statik elektrik boşalmasıAkaryakıt akışı, sürtünmeDolum hortumları, tank gövdesiKıvılcım, patlamaTopraklama, antistatik sistemler3515
Ex-proof olmayan ekipman kullanımıHatalı ekipman seçimiPompa, fan, sensörlerPatlama, yangınIECEx / ATEX sertifikalı ekipman kullanımı3515
Yetersiz koruyucu topraklamaKorozyon, kopuklukTanklar, borular, şasiPotansiyel fark, ark oluşumuTopraklama süreklilik testi2510
Eş potansiyel baralarının eksikliğiProje dışı kalmaMetal ekipmanlar arası geçişlerŞok riski, potansiyel farkEş potansiyel sistem kurulumu248
Enerji izolasyonu yapılmadan çalışmaLOTO eksikliğiElektrik panolarıElektrik çarpması, ölümLOTO prosedür eğitimi ve kilitleme sistemi3515
Arıza akımı koruma cihazı olmamasıRCD/RCBO olmamasıPrizler, panolarElektrik çarpmasıTüm sistemde kaçak akım koruma tertibatı3412
Kablo güzergâhlarının mekanik hasarıAğır araç geçişi, darbeYer altı kablo hatlarıKısa devre, kesintiMekanik koruma, ikaz bandı339
Tank sahasında IP sınıfı düşük cihazlarSu, nem temasıAydınlatma armatürleriKısa devre, yangınIP66 veya üzeri ekipman kullanımı3412
Tank dolum sırasında statik yük birikimiYetersiz deşarj sistemiTank dolum hatlarıAlevlenmeOtomatik statik deşarj cihazları3515
Yanlış kablo tipi (Ex bölgeye uygun değil)Uygunsuz kablo seçimiKablo devreleriIsınma, tutuşmaHFFR, Ex-rated kablo kullanımı3412
Ex-proof sızdırmazlık eksikliğiMontaj hatasıRakorlar, bağlantı kutularıGaz sızması, kıvılcımSertifikalı geçiş rakoru, test3515
Test ve muayene kayıtlarının tutulmamasıDenetimsizlikTüm elektrik sistemiBilgi eksikliği, kontrolsüzlükPeriyodik test kayıtları236
Aydınlatma armatürlerinin patlama bölgesine uyumsuzluğuYanlış IP/Zone seçimiTank çevresiPatlama riskiZone 1-2 uygunluğu belgelenmiş aydınlatma3515
Elektrik panosunda IP sınıfı düşüklüğüToz, nem girişiKontrol panolarıArıza, kıvılcımIP65 üzeri pano tercihi248
Gevşek bağlantılarVibration, kötü montajKlemens noktalarıArk, ısınma, yangınTork kontrollü bağlantı denetimi3412
Statik elektrik ölçümü yapılmamasıİzleme eksikliğiBorular, tanklarDeşarjın fark edilmemesiPeriyodik yüzey potansiyel ölçümü3412
Enerji kesintisinde kontrol sistemlerinin kapanmasıUPS yokluğuSCADA, otomasyonKontrol kaybı, arızaEx-zone UPS desteği248
Taşınabilir cihazların (el telsizi vb.) Ex olmayan modelde kullanılmasıYanlış cihaz seçimiMobil ekipmanPatlayıcı ortamda kıvılcımEx onaylı telsiz ve mobil cihazlar3515
Aydınlatma devrelerinde fazla yüklenmeDevre hatasıElektrik hatlarıYangın, sistem arızasıDevre başına yük dengelemesi, sigorta248
Tank toprağının test edilmemesiPeriyodik bakım yapılmamasıTank gövdesiTopraklama kaybıÖlçümle topraklama direnci doğrulama2510
Tehlike BaşlığıOlası NedenlerEtkilenen Alanlar/SistemlerOlası SonuçlarMevcut/Önerilen KontrollerOlasılık (1–5)Şiddet
(1–5)
Risk Skoru (LxS)
Ex-proof olmayan priz kullanımıStandart ekipman kullanımıTank çevresi kablo bağlantılarıKıvılcım, yangınSadece Ex-proof priz ve soket kullanımı3515
Elektrik kablolarının fiziksel hasarıTrafik, darbe, kemirgenKablo hatlarıKısa devre, ark oluşumuZırhlı kablo, kablo kanalı, rutin kontrol3412
Patlama riski olan bölgede bakım esnasında enerji kesilmemesiLOTO prosedürünün atlanmasıTank üzeri enstrümanlarPatlama, ölümcül kazaEnerji izolasyon protokolü, izin sistemi2510
Metal parça kaynaklı statik yük boşalmasıSürtünme, akışkan geçişiBoru hatları, tank gövdesiKıvılcım, tutuşmaAntistatik bağlantılar, ölçüm testleri2510
Geçici kablolamada IP ve Ex koruması olmamasıAcele iş, geçici çözümGeçici elektrik sistemleriYangın, ark oluşumuEx-proof geçici sistem onayı4416
Ex alanlarında UPS sistemlerinin standart seçilmesiYanlış ekipman seçimiAcil durum sistemleriAlevlenme, donanım kaybıEx-rated UPS kullanımı3412
Statik topraklamanın tank dolum sırasında yapılmamasıHatalı prosedürDolum hortumlarıKıvılcım çıkışıTopraklama öncesi kontrol prosedürü3515
Tank üstü sensörlerde IP66 altı ekipman kullanımıUygunsuz seçimSeviye sensörleriNeme bağlı arıza, kısa devreEx d, IP66+ sertifikalı ürün339
Kablo bağlantılarında gevşeklikMontaj hatası, titreşimKlemens kutularıIsınma, ark, alevlenmeSıkma tork kontrolü, bakım periyodu248
Tank topraklamasının ölçülmemesiÖlçüm eksikliğiTüm tank sistemiTopraklama kopukluğu, statik riskYıllık direnç ölçümü, kayıt2510
Aydınlatma direklerinin uygun Ex sınıfında olmamasıProje dışı müdahaleTank çevresiPatlama riskiEx Zone aydınlatma standardı3515
Patlayıcı gaz kaçaklarında kıvılcım oluşturacak cihazların kullanımıDenetimsizlikSaha cihazlarıAlevlenmeGNSS, telsiz gibi cihazlara sınırlama4520
Elektrik panolarının Ex olmayan odalarda yer almasıPlanlama eksikliğiEnerji dağıtımıYangın yayılmasıGüvenli bölge planlaması248
Kablo derinliğinin yönetmelik dışı olmasıUygun olmayan montajYeraltı kablolarıDarbe, kaçak akımDerinlik testleri, işaretleme339
Kablo kılıflarının UV dayanımı olmamasıGüneşe maruz kalmaAçık saha kablolarıİzolasyon çatlağıUV dayanımlı kablo kılıfı kullanımı339
Potansiyel fark dengeleme bağlantısı yapılmamasıİzolasyon ihmaliMetal gövdelerŞok tehlikesiPotansiyel eşitleme sistemi2510
Tank içi seviye ölçüm cihazlarında kıvılcım riskiDüşük kaliteli cihaz seçimiSeviye ve basınç sensörleriGaz patlamasıEx d seviye enstrümanları3515
Elektrik kablolarının su/gaz sızdırmazlığı olmadan geçirilmesiHızlı montajDuvar geçişleriGaz geçişi, arkEx geçiş rekorları3412
Ex d kablo rakorlarında conta eksikliğiMontaj ihmaliKablo giriş noktalarıGaz girişi, ark oluşumuGiriş yerlerinin sızdırmazlık kontrolü339
Paratoner topraklaması ile güç topraklamasının ayrılmamasıProje hatasıTüm tesis toprağıAni gerilim etkisiAyrık topraklama sistemi tasarımı248

Saha deneyimlerim, dünya genelinde yaşanmış kaza raporları incelemelerim ve uluslararası standartlar (API 620, API 650, OSHA, NFPA, ATEX direktifleri vb.) referans alarak hazırlanmıştır.

BaşlıkAçıklama
Tehlike BaşlığıGerçek saha tehlikesi başlığı
Olası NedenlerTehlikeyi tetikleyebilecek sebepler
Etkilenen Alanlar / SistemlerRiskten etkilenecek bölümler
Olası SonuçlarGerçekleşirse olacak etkiler
Mevcut / Önerilen KontrollerAlınması gereken önlemler
Olasılık 1-5 arası
Şiddet 1-5 arası
Risk Skoru (L x S)Olasılık × Şiddet
Kategoriİlgili saha kategorisi (Dolum, Depolama, Bakım, Acil Durum vs.)

Hazard Identification (Tehlike Tanımlama) + 5×5 Risk Değerlendirme Matrisi (Olasılık × Şiddet)

  • Risk Skorları Renk kodları
    • 1–5: Düşük Risk
    • 6–10: Orta Risk
    • 11–15: Yüksek Risk
    • 16–25: Çok Yüksek Risk

Pentan Tankı, İş Sağlığı ve Güvenliği Riskleri konulu serinin ana hatlarını tek bir yerde görebilmeniz için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz.

Pentan Tankı 13 Kategori Genel Özet Tablosu

KategoriToplam Madde SayısıKritik Riskli Madde Sayısı (Risk Skoru ≥ 15)Öne Çıkan Önlemler
Dolum ve Boşaltım İşlemleri Riskleri408Yüksek düzeyde gaz dedektörleri, aşırı dolumu önleyici sistemler
Depolama Süreci Riskleri406İyi havalandırma, sıcaklık kontrolü
Tank Bakım ve Onarım Riskleri409Kapalı alan izin prosedürleri, patlayıcı gaz ölçümü
Tankın Çevresel Etkileri Riskleri405Toprak ve su izleme, kaçak önleme sistemleri
Acil Durum Yönetimi Riskleri4010Etkili acil durum planı, yangın tatbikatları
Müdahale Senaryoları Riskleri4011Acil müdahale kitleri, kurtarma eğitimi
Mekanik Riskler407Mekanik bağlantı kontrolleri, koruma ekipmanları
Kimyasal Riskler4013MSDS eğitimi, kimyasal sızıntı ekipmanları
Elektriksel Riskler406Patlamaya dayanıklı ekipman kullanımı, topraklama kontrolleri
İnsan Kaynaklı Riskler408Eğitim ve yetkilendirme programları
Yangın Riski4015Yangın söndürme sistemleri, kıvılcım önleyici tedbirler
Patlama Riski4017EX-proof ekipmanlar, inert gaz sistemleri
Sağlık Riskleri409PPE kullanımı, düzenli sağlık taramaları

Pentan Tankı Risk Analizinin 450 Maddesinin Grafik Dağılımı

Pentan tanklarının bulunduğu ortamlarda elektriksel risklerin yönetimi, yalnızca iş güvenliği açısından değil, aynı zamanda çevresel sürdürülebilirlik ve proses sürekliliği bakımından da hayati bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, özellikle yanıcı gaz ortamlarında sıkça karşılaşılan elektriksel tehlikeler; kaynakları, etkiledikleri sistemler ve olası sonuçlarıyla birlikte sistematik biçimde analiz edilmiştir.

Sunulan 5×5 risk matrisi modeli ile tehlikelerin önceliklendirilmesi, doğru koruma önlemlerinin belirlenmesi ve bu önlemlerin sıklıkla doğrulanması sağlanarak, patlayıcı atmosferlerde çalışan tüm elektrikli sistemlerin güvenli bir şekilde işletilmesi hedeflenmiştir.

Ancak her risk analizinin yaşayan bir doküman olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle; proses değişiklikleri, yeni ekipman entegrasyonu ya da mevzuat güncellemeleri gibi durumlarda risk değerlendirmesinin güncellenmesi esastır. Ayrıca, eğitimli personel, doğru prosedürler ve periyodik testler, alınan mühendislik önlemlerinin etkinliğini destekleyen en kritik unsurlardır.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.

Ayrıca, sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır.

⭐️⭐️⭐️⭐️

Daha Fazla

Pentan Tankı HZ-07: Bakım-Onarım Sırasında Emniyetsiz Müdahale Olay Ağacı Analizi

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda 45 (Kırk Beş) yazıdan oluşan serinin dokuzuncusunda Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi‘ nde yer alan Bakım-Onarım Sırasında Emniyetsiz Müdahale Olay Ağacı Analizini inceleyebilirsiniz.

Yararlı olması dileklerimle.

Kimyasal depolama sistemlerinde yer alan pentan tankları, periyodik bakım ve arıza müdahale süreçlerinde yüksek derecede tehlike barındırır.

Yanıcı ve uçucu bir madde olan pentan, yalnızca işletim anında değil, durdurulmuş sistemlerde dahi kalıntı gazlar, basınç kalıntısı veya statik yük birikimi nedeniyle risk teşkil etmeye devam eder.

Olası riskleri dikkate aldığımızda pentan tankı. ve bağlantılarında yapılacak bakım-onarım sırasında yürütülen müdahaleler, eğer uygun emniyet prosedürlerine dayanmıyorsa vahim sonuçlar doğurabilir.

Bakım-Onarım Sırasında Emniyetsiz Müdahale Olay Ağacı Analizi ile, tank bakım ve onarımı sırasında meydana gelebilecek emniyetsiz müdahaleden kaynaklanablecek olayların gelişim yollarını sistematik hale getirmeye çalıştım. Pek tabi ki sizlerden gelecek katkılar ile eksiklerinin tamamlanacağını umuyorum.

  • İzolasyon yetersizliği
  • Gaz temizliği eksikliği
  • Atmosfer ölçümü yapılmaması
  • İzinli çalışma prosedürlerinin devre dışı bırakılması
  • Eğitimsiz personel müdahalesi

gibi faktörlerin başlığında yaptığım düzenlemeleri takdirinize sunuyorum.

HZ-07 – Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Bakım-Onarım Sırasında Emniyetsiz Müdahale

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
Pentan tankı, boru hattı veya ilgili ekipmanda bakım/onarım yapılırken emniyet kurallarına uyulmaması.


🔸 1. Kontrol Noktası: İş İzni (Permit to Work – PTW) Sistemi Uygulandı mı?

  • Evet:
    • İşe başlamadan önce izin alınmış, riskler değerlendirilmiş.
      Sonuç: Ön kontroller ve prosedürlere uygunluk sağlanmış.
    • Risk Değerlendirmesi: Düşük
  • Hayır:
    • Prosedür dışı, izinsiz müdahale yapılmış.
    • 🔸 2. Kontrol Noktası: Ortamda Gaz Algılama Yapıldı mı?
      • Evet:
        • Pentan buharı veya gaz birikimi kontrol edildi.
          ⚠️ Sonuç: Tehlikeli durum fark edilip işlem ertelenebilir.
        • Risk Değerlendirmesi: Orta
      • Hayır:
        • Gaz birikimi fark edilmedi.
          🔸 3. Kontrol Noktası: Ekipman Basınçsız ve İzole Edilmiş mi?
          • Evet:
            • Blind flanşlar takılmış, vana kapalı, sıvı tamamen boşaltılmış.
              Sonuç: Güvenli müdahale mümkün.
            • Risk Değerlendirmesi: Orta
          • Hayır:
            • Basınçlı/sıvı dolu hatta müdahale başlatıldı.
              🔸 4. Kontrol Noktası: Kıvılcım Kaynağı Mevcut mu? (örn. kaynak işlemi)
              • Evet:
                • Ortamda gaz birikimi + kıvılcım → patlama riski.
                  Sonuç: Parlama, patlama, ciddi yaralanma veya ölüm.
                • Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek
              • Hayır:
                • Mekanik müdahale yapılmış, kıvılcım riski yok.
                  ⚠️ Sonuç: Sızıntı olabilir ama yangın riski azalır.
                • Risk Değerlendirmesi: Yüksek
          • Ek Durum:
            • 🔸 5. Kontrol Noktası: Personel KKD (Kişisel Koruyucu Donanım) Kullandı mı?
              • Evet:
                • Eldiven, antistatik kıyafet, gaz maskesi, gözlük vb.
                  Sonuç: Olası maruziyet azaltılır.
                • Risk Değerlendirmesi: Orta
              • Hayır:
                • Deri teması, solunum maruziyeti, yanık ve zehirlenme riski.
                  Sonuç: Sağlık sorunları, iş kazası, iş gücü kaybı.
                • Risk Değerlendirmesi: Çok Yüksek

Senaryo

Senaryo NoSonuçRisk Seviyesi
1İzin sistemi uygulanmış, gaz kontrolü yapılmış, müdahale güvenliDüşük
2Gaz algılama yok, ekipman izole değil, kıvılcım var → patlamaÇok Yüksek
3Gaz algılama yok ama kıvılcım yok, sızıntı ihtimali yüksekYüksek
4PTW yok, izole değil, KKE kullanılmamışÇok Yüksek
5Müdahale sırasında gaz maskesi ve KKE kullanılmışOrta

Önleyici ve Azaltıcı Tedbirler

  • Her bakım/onarım çalışması için İş İzni (PTW) prosedürü zorunlu olmalı.
  • Tüm müdahalelerden önce gaz algılama ve havalandırma sağlanmalı.
  • Basınçsızlaştırma ve izole etme (LOTO – Lock Out Tag Out) uygulanmalı.
  • Kıvılcım üretme potansiyeli olan işler için sıcak çalışma izni ve gözetim sağlanmalı.
  • KKD zorunluluğu denetlenmeli, antistatik ve kimyasal dirençli kıyafetler kullanılmalı.
  • Personel düzenli olarak güvenli bakım eğitimi almalıdır.

Bakım ve onarım süreçleri, rutin işletme dışı faaliyetler oldukları için güvenlik bariyerlerinin sıklıkla devre dışı kaldığı ve riskin daha kolay tetiklenebildiği ortamlardır.

Dikkat edilmesi gereken, pentan tankı gibi yüksek yanıcılık özelliğine sahip sistemlerde, işlem öncesi ve sonrası gazsızlaştırma, atmosfer ölçümü, kilitleme-etiketleme (LOTO), sıcak çalışma izin prosedürleri gibi güvenlik uygulamalarının adım adım istisnasız uygulanmasıdır. Yukarıda elimden geldiğince bu güvenlik prosedürlerinin neden vazgeçilmez olduğunu yazmaya çalıştım.

Emniyetsiz müdahale sonucunda statik kıvılcım, alevlenme, zehirlenme, basınçlı gaz boşalması ya da oksijen yetersizliğine dayalı boğulma gibi bir dizi zincirleme olay gelişebilir.

Bu Bakım-Onarım Sırasında Emniyetsiz Müdahale Olay Ağacı Analizi ile elde edilen senaryolar vasıtası ile sadece teknik arızaları değil; organizasyonel eksiklikleri, denetim zafiyetlerini ve insan kaynaklı hataları da dikkate almanızı sağllamaya çalıştım.

Sonuç olarak, bakım-onarım faaliyetlerinde güvenliğin sağlanabilmesi, sadece bireysel sorumluluk değil, aynı zamanda kurumsal güvenlik kültürünün ve prosedürel disiplinin bir yansımasıdır. Bakım-Onarım Sırasında Emniyetsiz Müdahale Olay Ağacı Analizi karar vericilere ve saha sorumlularına yönelik önleyici stratejiler geliştirmede yol gösterici olmayı hedefleyen bir başlangıç olup katkılarınız ile olması gerektiği hale gelecektir.

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike KoduTehlike BaşlığıOlası NedenlerEtkilenen Alanlar / SistemlerOlası SonuçlarMevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01Sızıntı – Flanş / ContaAşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzlukDolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantılarıBuhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenmeKimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02Tank Delinmesi / KorozyonTank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğuTank gövdesi, temel çevresiYüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlikeKoruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03Statik Elektrik BoşalmasıTopraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesiDolum hattı, pompa, operatörKıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanmasıTopraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04Tank Aşırı DolumuSeviye sensörü arızası, manüel dolum hatasıTank içi, taşma menholüParlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riskiİkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05Köpük Sistemi ArızasıKöpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalarYangınla mücadele sistemiYangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riskiKöpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06Elektriksel KıvılcımEX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akımTank çevresi, dolum alanıParlayıcı buhar → tutuşma, yangınEX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışıTank havalandırması, soluma hattıPatlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesiATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08Operatör HatalarıEğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlikDolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılmasıTaşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyetSOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09Yangın / Harici KaynaklıYakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorlarıTank dışı, tesis geneliTank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10Yanlış Kimyasal DolumuKimliklendirme eksikliği, operatör hatasıTank içi kimyasal uyumuReaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışıEtiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11PSV (Basınç Tahliye Valfi) ArızasıValf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyonTank üst kısmı, solunum hattıTank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlamaPeriyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12Gaz Dedektör ArızasıKalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasarGaz izleme sistemiTehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artarGaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13Sızan Kimyasalın GiderilememesiYetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahaleSızıntı alanı, yer altı suyuKimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonuAbsorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14Aydınlatma Eksikliği / Gece OperasyonuYetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlarTüm sahaGözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesiPatlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15Acil Tahliye GecikmesiKaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliğiTüm çalışanlarYangın/patlama sırasında personelin mahsur kalmasıAcil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Değerli İş Güvenliği Camiası üyesi,

Pentan Tankı – İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda ulaşılabilir makale ve teknik yazı sayısı maalesef yeterli değil. O sebeple bu yazıda eksiklerim olabilir.

Bilgi ve tecrübelerinizi paylaşmanız vereceğiniz katkılar ile iş güvenliği camiasının daima yararlanacağı büyük ve ayrıntılı bir veri bankası haline getirebiliriz.

Dr. Mustafa KEBAT – 0 530 568 42 75

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Sayın okuyucu,

Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.

Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ ⭐️⭐️ İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

⭐️⭐️ Bir Sıcak İş Kazasının Olaylar ve Nedensel Faktörler Analizi İle Araştırılması ve Balık Kılçığı Diyagramı ile Kök Sebeplerinin Bulunması: Dupont Tedlar Üretim Tesisi Örneği https://dergipark.org.tr/tr/pub/cukurovaumfd/article/1230782

⭐️⭐️ Pentane dış depolama tankının yangın etkisine ilişkin bir çalışma https://koreascience.kr/article/JAKO202430540257020.page

⭐️⭐️ Depolama tankı kazalarına ilişkin bir çalışma https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0950423005000641?via%3Dihub

⭐️⭐️ Kaza Sonucu ve Risk Analizine Dayalı Kimyasal Depolama Tanklarının Güvenlik Aralıklarının Araştırılması https://www.researchgate.net/publication/346406356_Research_on_Safety_Spacing_of_Chemical_Storage_Tanks_Based_on_Accident_Consequence_and_Risk_Analysis

⭐️⭐️ IOC terminalindeki büyük yakıt depolama tankının yangın tehlikesi ve risk analizi https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/09544089231207419

⭐️⭐️ Propan depolama tanklarının dinamik risk değerlendirmesi için tahmini bir kaza modelinin geliştirilmesi https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0957582021000896

⭐️⭐️ Pentan https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Pentane

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Dr Mustafa KEBAT

Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

Sınırlı Sorumluluk Beyanı:
Web sitemizin içeriği, ziyaretçiyi bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir iş güvenliği uzmanının, ilgili mühendisin ya da teknik ekibin yetki ve kararlarının yerini alamaz. Bu kaynaktan yola çıkarak, çalışma sahanız içerisindeki tehlike – risk belirlemesi ya da mevcut işleyişin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez. Web sitemizin içeriği, asla firmanızın işleyişine müdahil olma ya da sorumlularınızın vereceği kararların yerine tutması olarak değerlendirilmemelidir. Sitede kanun içeriğine aykırı ilan ve reklam yapma kastı bulunmamaktadır
.

Daha Fazla