Kilitleme – Etiketleme (EKED / LOTO) Sistemi Nedir, Nasıl Yapılır?
“Kapatmadığın Enerji, Açık Bir Tehlikedir!”
Önce Temel Soru
Bir makineyi kapattım, fişini çektim. Bu yeterli mi?
Cevap: Hayır!
Çünkü birçok makine sadece elektrikle çalışmaz. İçinde hava, hidrolik basınç, yay, buhar veya mekanik gerilim olabilir.
Ve bu enerjiler, makine kapalı olsa bile ani olarak boşalabilir.
Yani siz çalışırken, bir kol inebilir, bir parça dönebilir, bir bıçak kapanabilir.
İşte bu yüzden sadece “durdurmak” değil, enerjiyi kilitlemek ve o kilidi etiketlemek gerekir.
🎯 🎯 🎯
EKED / LOTO Nedir?
EKED (Enerji Kontrol Etiketle-Denetle) ya da İngilizce adıyla LOTO (Lockout – Tagout):
Bakım, temizlik, onarım gibi işlemler sırasında makinenin kazara çalışmasını engellemek için yapılan sistematik güvenlik uygulamasıdır.
Bu sistem sayesinde:
- Makineye enerji gitmesi engellenir (kilitleme),
- Başkalarının o ekipmana müdahale etmesi önlenir (etiketleme),
- Çalışan bakım sırasında korunur.
🧰 🧰 🧰
EKED – LOTO Adımları (Basitçe 6 Adımda)
- Hazırlık:
Makinenin enerji kaynakları (elektrik, hava, hidrolik, vs.) belirlenir. - Kapatma:
Makine standart prosedürle kapatılır. - Enerji Kesme:
Tüm enerji kaynakları devre dışı bırakılır. - Kilitleme:
Enerji kaynakları üzerine kilit yerleştirilir (her çalışanın kendi kişisel kilidi!). - Etiketleme:
“Bakım Var – Açma!” gibi uyarı etiketleri takılır (isim, tarih, işlem bilgisiyle birlikte). - Enerji Testi:
Makine başlatma komutu verilir. Tepki yoksa güvenlidir. Enerji tamamen kesildiği doğrulanır.
🔄 🔄 🔄
Çarpıcı Bir Gerçek Olay
📍 Yer: İstanbul’da bir gıda fabrikası
📍 Olay: Temizlik işçisi, paketleme makinesini kapatıp temizlik yapmaya başladı.
Başka bir çalışan, durdu sandığı makineyi açtı.
Temizlikçi kolunu kaptırdı, maalesef kolu ampute (kesildi) edildi.
📍 Neden?
Makineye kilit ve etiket uygulanmamıştı.
Yani sistem durdurulmuştu ama enerji kontrol edilmemişti.
🔑 🔑 🔑
Neden KİLİTLEME (Lockout) Olmazsa Olmaz?
- Her çalışanın kendi kilidi olmalı.
Başkasının kilidi açılmamalı! - Sadece fişi çekmek yetmez. Enerji birikebilir.
- Etiket uyarı içindir ama kilit fiziksel engel sağlar.
- Kilit takılmadan o makineye dokunulmamalı!
📎 📎 📎
ETİKETLEME (Tagout) Ne İşe Yarar?
- Makinenin bakıma alındığını gösterir.
- Kimin müdahale ettiğini, ne zaman başladığını yazar.
- Bilgi verir ama kilit kadar etkili değildir.
- Yalnızca kilitleme ile birlikte kullanıldığında güven sağlar.
🧠 🧠 🧠
Unutmayın Enerji Görünmez Ama Tehlikesi Gerçektir!
Makine sessiz olabilir ama içinde:
- Elektrik birikmiş olabilir,
- Pistonlar sıkışmış olabilir,
- Yaylar gergin olabilir.
Bir düğmeye yanlışlıkla basıldığında
veya biri ne olduğunu bilmeden sistemi açtığında
geri dönüşü olmayan kazalar olabilir.
💬 💬 💬
“LOTO Yapmamak, Kapıyı Açık Bırakmaktır”
İş güvenliği sadece “uyaralım” ya da “dikkat edelim” demek değildir.
LOTO – EKED bir güvenlik kuralı değil, hayat kurtaran sistemdir.
Her çalışan bilmelidir ki:
“Makineyi durdurduysan yetmez. Kilitle – Etiketle – Test Et!”
Her yönetici bilmelidir ki:
“Sahada bir kişi bile LOTO uygulamıyorsa, sisteminiz eksiktir.”
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü