İş sağlığı ve güvenliği alanında odak noktası çoğunlukla kişisel koruyucu donanımlar (KKD), tehlikeli ekipmanlar ya da proses kaynaklı maruziyetler üzerine kuruludur. Ancak iş kazalarının nedenlerini incelerken gözden kaçırılan kritik bir unsur vardır: çalışanların günlük giyim tercihleri.
İş giysileri, KKD kapsamına girmeyen, çalışan tarafından bireysel tercih doğrultusunda belirlenen giysiler olsa da, iş ortamında ciddi risk unsurlarına dönüşebilir. Dar, gevşek, yanıcı ya da sentetik kumaşlardan yapılmış iç çamaşırları ve elbiseler; ergonomiyi bozarak, statik elektrik oluşturarak veya fiziksel takılmalar yoluyla kazaları tetikleyebilir.
Doğrudan KKD sınıfına girmeyen lakin çalışma ortamında iş kazalarına neden olmuş ya da olma potansiyeli taşıyan giysi tercihlerinin değerlendirmesi iş güvenliği uzmanları için risk analizinin kapsamını genişletme ve çalışan eğitimlerinde bu konuya yer verme gerekliliğini gözler önüne sermektedir.
⚠️ 1. Gevşek Giysi – Döner Parçaya Dolanma (Torna Tezgâhı Kazası)
- Sektör: Metal işleme / Atölye
- Giysi Etkeni: Geniş kollu gömlek
- Kaza Açıklaması: Operatör, torna tezgâhında çalışırken gevşek gömleğinin kolu dönen milden dışa doğru uzanan parça tarafından yakalandı. Kol kumaşı mil etrafında sarılarak çekildi ve çalışanın kolu ciddi şekilde kırıldı.
- Önlenebilirdi: Bilekten lastikli iş giysisi veya kısa kollu üniforma tercih edilseydi.
⚠️ 2. Sentetik İçlik – Kaynak İşinde Yanık Riski
- Sektör: Gemi inşa / Ağır sanayi
- Giysi Etkeni: Naylon-poliester iç çamaşırı
- Kaza Açıklaması: Kaynak yapan çalışanın kıvılcım sıçraması sonucu tişörtünün altındaki sentetik içlik alev aldı. Sentetik malzeme eriyerek deriye yapıştı, 2. derece yanık oluştu.
- Önlenebilirdi: Pamuk esaslı, yanmaz iç çamaşırı kullanılsaydı.
⚠️ 3. Topuklu Ayakkabı – Yük Düşmesi Sonucu Ayak Bileği Kırığı
- Sektör: Depo / Lojistik
- Giysi Etkeni: Modaya uygun, 4 cm topuklu ayakkabı
- Kaza Açıklaması: Kadın çalışan palet çekmek üzere adım attığında, dengesini kaybedip devrildi. Ayağına yük binmesi sonucu bileği kırıldı.
- Önlenebilirdi: Düz taban, kaymaz iş ayakkabısı tercih edilmeliydi (KKD tanımına girebilir ancak genelde dış kıyafet etkisi olarak göz ardı edilir).
⚠️ 4. Polyester Gömlek – Statik Elektrik Kaynaklı Patlama
- Sektör: Kimya üretimi
- Giysi Etkeni: Tamamen polyester karışımlı gömlek
- Kaza Açıklaması: Yanıcı buhar ortamında çalışan işçi, statik elektrik yüklü sentetik gömlek nedeniyle kıvılcım oluşturdu. Yakındaki solvent tankının üstünde parlamaya neden oldu.
- Önlenebilirdi: Antistatik pamuk esaslı iş kıyafeti kullanılsaydı.
⚠️ 5. Uzun Etek – Merdivende Takılma
- Sektör: Ofis destek / Kat hizmetleri
- Giysi Etkeni: Moda amaçlı uzun etek
- Kaza Açıklaması: Merdivenlerden çıkan çalışan, eteğine basarak dengesini kaybetti ve başını merdiven demirine çarptı. Kafa travması oluştu.
- Önlenebilirdi: Diz hizasında, dar kesimli ve hareketi kısıtlamayan bir kıyafet tercih edilseydi.
⚠️ 6. Kemerli Giysi – Konveyör Hat Üzerinde Sürüklenme
- Sektör: Gıda üretimi
- Giysi Etkeni: Belinde metal tokalı ve sarkan uzun kemer
- Kaza Açıklaması: Temizlik görevlisinin kemeri, konveyör bandın çıkıntılı parçasına takıldı. İşçi 1.5 metre sürüklendi ve belinden yaralandı.
- Önlenebilirdi: Sarkan aksesuar ve kemerler yasaklanmış olmalıydı.
⚠️ 7. Kapüşonlu Sweatshirt – Forklift Görüş Alanı Kısıtlaması
- Sektör: Lojistik / Soğuk depo
- Giysi Etkeni: Baş kısmı kapalı kapüşonlu üst giyim
- Kaza Açıklaması: Kapüşonun görüşü engellemesi nedeniyle operatör, geri manevra sırasında diğer işçiyi fark edemedi ve çarpışma meydana geldi. Hafif yaralanmayla sonuçlandı.
- Önlenebilirdi: Görüş alanını engellemeyen başlık veya bere kullanılmalıydı.
⚠️ 8. Bol Pantolon – Merdiven Basamağına Takılma
- Sektör: İnşaat
- Giysi Etkeni: Aşırı bol paçalı pantolon
- Kaza Açıklaması: Kalıp ustası merdivenden inerken pantolon paçası basamağa takıldı. Düşerek bileğini burktu ve 2 hafta iş göremezlik yaşadı.
- Önlenebilirdi: İş pantolonu dar paçalı veya bilekten lastikli olmalıydı.
⚠️ 9. Dar İç Çamaşırı – Dolaşım Bozukluğu & Dikkat Dağınıklığı
- Sektör: Otomotiv montaj hattı
- Giysi Etkeni: Aşırı sıkı iç çamaşırı
- Kaza Açıklaması: Çalışan, bacak bölgesindeki baskı nedeniyle sürekli huzursuzluk yaşadı. Konsantrasyon kaybı sonucu montaj sırasında elini kıstırdı.
- Önlenebilirdi: İş esnasında konfor sağlayan, terletmeyen ve kan dolaşımını engellemeyen çamaşır kullanılmalıydı.
⚠️ 10. Parlak Renkli Kıyafet – Gece Şantiye Alanında Görünmezlik
- Sektör: Yol bakım-onarım
- Giysi Etkeni: Reflektörsüz, modaya yönelik günlük kıyafet
- Kaza Açıklaması: Gece vardiyasında çalışan işçinin kıyafeti diğer ekipmanlar arasında ayırt edilemedi. Operatör gece görüşünde fark edemedi ve makinayla temasa sebep oldu.
- Önlenebilirdi: Yüksek görünürlüklü reflektif kumaşlı iş tişörtleri kullanılmalıydı (KKD değil, personelin kendi tişörtüydü).
📌 Genel Değerlendirme:
Bu örnekler şunu açıkça ortaya koyar:
“Kişisel Koruyucu Donanım kadar, KKD harici günlük giysi tercihleri de iş kazalarının doğrudan veya dolaylı nedenidir.”
- Giysi Materyali: Yanmazlık, antistatik özellik, nefes alabilirlik
- Giysi Kesimi: Dar – bol, sarkan aksesuarlar, hareket kabiliyeti
- Renk ve Görünürlük: Gece çalışmaları ve açık alanlar
- Konfor ve Fonksiyonellik: Konsantrasyon ve fizyolojik konfor
Günlük kıyafetler sıradan seçimler gibi görünse de, bir iş kazasının tetikleyici unsuru haline gelebilir. Gevşek bir gömlek, yanıcı bir içlik, statik yüklü bir kazak ya da reflektörsüz bir tişört; çoğu zaman ihmal edilen ama hayati sonuçlar doğuran risklerdir. Bu yazıda örnekleriyle gösterilen kazalar, iş sağlığı ve güvenliği yaklaşımımızın yalnızca KKD ile sınırlı kalamayacağını ortaya koymaktadır.
İşverenler, iş güvenliği uzmanları ve çalışanlar olarak, giyimin de bir risk parametresi olduğunu kabul etmek, çalışanlara iş giysisi kültürünü kazandırmak ve üretim ortamına uygun giyim kodları oluşturmak kaçınılmaz bir gerekliliktir. Çünkü bazen bir kıyafet tercihi, sadece stil değil, hayati bir fark yaratabilir.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü