“Bir nöbet her şeyi değiştirir… ama bilgiyle, anlayışla ve güvenli bir ortamla her şey mümkün olur.”
Görünürde sağlıklı ve işinin ehli bir çalışan, bir anda bilincini kaybedip yere düşerse ne yaparsınız?
Panikler misiniz?
Yoksa ne yapılacağını biliyor musunuz?
İşte bu yazı, sadece bir sağlık durumu değil, aynı zamanda çalışma hayatında sıkça göz ardı edilen bir gerçekliği gündeme taşıyor: Epilepsi ile çalışmak ve çalıştırmak.
Dünyada her 100 kişiden 1’inin epilepsi hastası olduğu düşünülmektedir. Ve bu bireylerin çok büyük bir kısmı, uygun tedavi ve çevresel destekle aktif bir iş hayatı sürdürebiliyor. Lakin işyerlerinde hâlâ yanlış bilgilendirme, önyargı ve eksik düzenlemeler nedeniyle epilepsi hastaları ya çalışamıyor ya da kendileri ve iş arkadaşları için ciddi risklerle baş başa kalıyor.
Oysa bir epilepsi hastasının çalışma yaşamına katılması ne mucize ne de tehlikedir. Doğru planlama, teknik bilgi ve insan odaklı yaklaşımla bu bireyler üretken, güvenli ve özgüvenli bir biçimde görev alabilir. Bu noktada sorumluluk sadece işverende değil, iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi, yöneticiler ve tüm çalışma arkadaşlarındadır.
Sadece epilepsili bireyler için değil, tüm çalışanlar için daha bilinçli, daha sağlıklı ve daha kapsayıcı bir iş ortamının var olması mümkündür.
Unutmayın: Epilepsi, engel değil; doğru bilgi eksikliği engeldir.
⚡⚡⚡
Epilepsi ve Çalışma Yaşamı
Epilepsi, farklı tiplerde nöbetlerle karakterize kronik bir nörolojik hastalıktır. Dünyada yaklaşık 50 milyon kişiyi etkileyen bu durum, çoğu zaman uygun tedavi ve önlemlerle kontrol altına alınabilir.
Weller ve ark.’ın belirttiği gibi, epilepsi hastaları normal çalışanlara kıyasla iş verimliliğinde ve kazaya karışma oranı bakımından farklılık göstermemektedir. Bu nedenle epilepsi, iş sağlığı ve güvenliği açısından önyargılardan arındırılarak, kontrollü bir ortamda desteklenmelidir.
⌛ ⌛ ⌛
İşe Alım Öncesi – İşverenin Sorumluluğu
a) Ayrımcılık Yapmamak (6331 & Anayasa)
2709 Sayılı Kanun ile yayınlanan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası:
Madde 10: Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı sayılmaz.
Birleşmiş Milletlerin Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme
(h) bendinde; Bir kişinin engelli olduğu için ayrımcılığa maruz kalmasının her bireyin doğuştan sahip olduğu insanlık onuru ve değerinin de ihlal edilmesi anlamına geldiğini de kabul ederek,
Risk değerlendirmesi, Kontrol, Ölçüm ve Araştırma başlıklı 10. Maddesinde; “İşveren, iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmakla yükümlüdür. Risk değerlendirmesi yapılırken;
“ç) bendinde; Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanların durumu hususlarını dikkate alır.”
5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun
İstidam Bölümü – Madde 14 de; İşe başvuru, alım, önerilen çalışma süreleri ve şartları ile istihdamın sürekliliği, kariyer gelişimi, sağlıklı ve güvenli çalışma koşulları dâhil olmak üzere istihdama ilişkin hiçbir hususta engelliliğe dayalı ayrımcı uygulamalarda bulunulamaz.
b) Eğitim
İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanınca, tüm çalışanlara epilepsi ve acil müdahale eğitimi verilmelidir. Bu, talepler doğrultusunda sürekli güncellenmelidir. Engelli Çalışanlar İçin İş Sağlığı ve Güvenliği Rehberi 2016
Risk Değerlendirmesi – Ortam ve Görev Uyumu
⭐ Risk Değerlendirme Yönetmeliği (2012)
İşveren, risk değerlendirmesini yaparken “engelli” ve “özel durumlu” çalışanları değerlendirmelidir. (Engelli çalışanlar için iş sağlığı ve güvenliği rehberi) csgb.gov.tr.
Epilepsi hastası çalışan için görev seçimi yapılmalı, düşme, yükselti, su, makineler, araç kullanımı gibi potansiyel tehlikeler analiz edilmelidir .
⭐ Uygun Görev Tasarımı
- Nöbet kontrolü iyi olan işgörenler genelde normal ortamlarda görev alabilir.
- Aktif nöbet şiddeti olan bireyler için:
- Yükseklik, basınç altında çalışma, açık su yakınlığı gibi risklerden kaçınılmalı;
- Yalnız çalışmama, kısa molalar, acil durum planında tanımlı eşlik düzenlemeleri yapılmalıdır. (ÇALIŞMA ORTAMINDA EPİLEPSİ YÖNETİMİ: İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ AÇISINDAN YAKLAŞIMLAR)
Gözetim – Periyodik Sağlık Kontrolleri
İşyeri Hekimi, epilepsi hastası çalışanı periyodik olarak kontrol etmeli; nöbet sıklığı, ilaç etkinliği, uyku kalitesi gibi parametreleri izlemelidir .
Aile hekimlerinin yönlendirmesiyle sürdürülen tedavi planına uygun testler (EEG, nöroloji konsültasyonu vb.) önerilmelidir .
Eğitim – Hem Hastalar Hem İş Arkadaşları İçin
Acil Müdahale Eğitimi
- Epilepsi hakkında temel bilgi, nöbet tanıma, pozisyon beslemesi, 112 arama, kriz sonrası ilk adım eğitimleri uygulamalıdır .
İş Arkadaşlarına Yönelik Eğitim
- Yasal temel, olay anında neler yapılmaz (zorlama, kimyasal müdahale), kişisel gizlilik ve önyargısız davranış esasları konusunda eğitim verilmeli; artırılmalıdır .
Uygulama – Acil Durum Prosedürleri ve İşyeri Düzeni
Acil Durum Planı
- Acil müdahale zincirinin içinde epilepsi hastası çalışanlar yer almalı; nöbet anında kim devreye girer, çağrı sistemi nasıl işler gibi detaylar net olmalı .
Fiziksel Düzenlemeler
- Düşmeleri önleyici tedbirler (bant, kaymaz zemin), tehlike oluşturabilecek makinelerle mesafe, açık alan tuzaklarından kaçınılmalıdır.
Yalnızlık Yönetimi
- Nöbet aklı kaybolmuş kişinin bulunduğu yerde yalnız kalmaması sağlanmalı; gerektiğinde iş arkadaşına eşlik yapılmalı .
Haklar – Yasal Esaslar ve Koruyucu Kabuller
İstihdam Hakkı ve Kahramanlık Yok
- Epilepsi hastalarının iş başvurusunda bu sağlık durumu tek başına ret nedeni olamaz; yasa eşitlikçi istihdamı hedefler. (Epilepsi ve İş Hayatı)
Özürlü Statüsü ve Sakat Kotası
- Eğer nöbetler çalışanı işlevsel açıdan %40 üzeri etkiliyorsa, Özürlü Yönetmeliği kapsamında “özürlü” kabul edilir ve işverene %2 kota zorunluluğu doğar. (EPİLEPSİDE ÖZÜRLÜLÜK VE SOSYAL HAKLAR – Doç. Dr. Hikmet YILMAZ Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı)
Korumalı İş Yeri ve Teşvikler
- 2022’de yayımlanan Korumalı İşyerleri Yönetmeliği kapsamında, epilepsi gibi kronik hastalığı olan çalışanlar için uygun düzenlemeler desteklenir. (Engelli çalışanlar için iş sağlığı ve güvenliği rehberi) csgb.gov.tr.
Sorumluluklar ve Cezai Yaptırımlar
- Uyarı, Eksik Eğitim: İdari para cezası (6331/33 ve 2013 tarihli yönetmelikler) (Engelli çalışanlar için iş sağlığı ve güvenliği rehberi) csgb.gov.tr.
- Ayrımcı davranış: İş kanunu kapsamında dava hakkı ve iş mahkemelerinde sonuç doğurabilir.
- Nöbet sonucu kaza ve ölüm: 1475 sayılı kanun uyarınca iş kazası; işveren TCK/85–89 kapsamında cezai işlemle karşılaşabilir .
Süreklilik – İzleme, Güncelleme ve Yeni Yaklaşımlar
- Mevzuat kapsamındaki değişiklikler, yeni sağlık rehberleri, teknolojik cihazlarla (wearable EEG) desteklenmeli .
- Uluslararası örnekler (ADA, EEOC ABD vs) gibi rehberler incelenebilir. (İşyerinde Epilepsi ve ADA -Engelli Amerikalılar Yasası) eeoc.gov.
Gelişen Trend – Dijital Destek ve Self‑Management
- Bireylerin kendi nöbetlerini kayıt altına alması, yakınlarını uyarması gibi dijital cihazlar (VNS stimulator, telefon uygulamaları) işyerinde de entegrasyonla süreçlerin güvenliğini artırabilir .
Sonuç Olarak;
- Epilepsi, doğru yönetildiğinde iş yaşamından dışlanmaması gereken sağlık durumudur.
- Yukarıda detayları ile açıklandığı gibi, yasal düzenlemeler, iş güvenliği önlemleri, fiziki düzenlemeler, eğitimler, dijital destek ve sürekli gözetim kapsamında, epilepsi hastası çalışanların:
- Güvenli bir şekilde çalışmaları,
- İş kazalarına karşı korunmaları,
- Herhangi bir ayrımcılığa uğramadan performans gösterip verimli çalışmaları
tam anlamıyla mümkündür.
Bu sistematik yaklaşım, hem çalışan hakları hem işveren yükümlülükleri hem de toplum faydası açısından sürdürülebilir bir çözüm sağlar.
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️
⭐️⭐️
⭐️⭐️
⭐️⭐️
⭐️⭐️
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü

