“Düşmek kader değil, ihmalin sonucudur.”
Yüksekte çalışmalarda en hayati kişisel koruyucu donanımlardan biri olan paraşüt tipi emniyet kemeri, yalnızca takılmasıyla değil, doğru seçimi, uygun bağlantısı, sistem bütünlüğü ve etkin kurtarma planlarıyla anlam kazanır.
Sahada sıklıkla gözlenen; kemerin yanlış ayarlanması, uygunsuz ankraj seçimi ya da düşme sonrası tekrar kullanımı gibi uygulama hataları, ne yazık ki ölümle sonuçlanan kazaların temel nedenleri arasında yer almaktadır.
Paraşüt tipi emniyet kemeri kullanımında yapılan en sık hataları, bunların sahadaki yansımalarını ve önleme stratejilerini yer vermeye çalıştım. Amacım, yalnızca ekipman bilgisi sunmak değil; aynı zamanda bu bilginin doğru alışkanlık ve sistematik davranışlara dönüşmesine öncülük etmektir.
İş güvenliği uzmanlarının, mühendislerin ve saha sorumlularının bu içerikleri çoğaltarak riskleri yönetebilir hale gelmeleri ve ölümcül düşmeleri sıfırlamaya yönelik farkındalık yaratmaları çabalarına destek olabilirsem ne mutlu..
Saygılarımla
Dr. Mustafa KEBAT
📌 📌 📌
Paraşüt Tipi Emniyet Kemeri Kullanımında En Sık Yapılan Hatalar, Sonuçları ve Önlemler
🔧 1. Kemerin Kullanım Öncesi Kontrolünün Yapılmaması
- Sonuç: Aşınmış, yırtılmış ya da bozulmuş ekipman kullanımına bağlı düşme anında işlev kaybı.
- Önlem: Her kullanım öncesi “gözle ve elle” kontrol prosedürü uygulanmalı; deformasyon, dikiş açılması, metal parça paslanması kontrol edilmelidir.
🔧 2. Sertifikasız veya CE/EN Normlarına Uygun Olmayan Kemeri Kullanmak
- Sonuç: Düşme sırasında ekipmanın işlevini yerine getirememesi, ölümcül yaralanma riski.
- Önlem: EN 361 standardına uygunluk belgesi kontrol edilmeli; sahada yalnızca sertifikalı ekipman kullanılmalıdır.
🔧 3. Kemerin Beden Ölçüsüne Uygun Olmaması
- Sonuç: Düşme sırasında vücutta kesme etkisi yaratabilir, düşme kuvveti vücuda düzgün dağılmaz.
- Önlem: Kemerin vücuda tam oturması sağlanmalı, ayar kayışları çalışanın boy ve kilosuna göre ayarlanmalıdır.
🔧 4. Düşüş Durdurucu Sistemle Uyumlu Olmayan Bağlantı Elemanları Kullanmak
- Sonuç: Karabina açılması, kopma veya sistem uyumsuzluğu nedeniyle düşme.
- Önlem: Karabina, lanyard ve ankraj sistemleri birbiriyle uyumlu ve sertifikalı olmalıdır (EN 362, EN 355, EN 795).
🔧 5. Sırt D-Ring Dışında Farklı Noktalardan Bağlanmak
- Sonuç: Denge kaybı, vücuda ters kuvvet aktarımı ve ciddi iç organ yaralanmaları.
- Önlem: Sadece sırt D-halkası (fall arrest D-ring) üzerinden bağlantı yapılmalı, diğer halkalar sadece pozisyonlandırma için kullanılmalıdır.
🔧 6. Yetersiz Serbest Düşüş Mesafesi Bırakmak
- Sonuç: Düşüş anında yerle temas, ciddi yaralanma veya ölüm.
- Önlem: Lanyard uzunluğu, şok emici açılımı ve kullanıcı boyu dahil edilerek minimum 6,75 m net serbest düşüş mesafesi hesaplanmalıdır.
🔧 7. Düşme Sonrası Kullanılan Kemeri Yeniden Kullanmak
- Sonuç: Şok yükü almış emniyet kemeri gizli hasar barındırabilir, sonraki kullanımda arıza riski taşır.
- Önlem: Düşüş sonrası tüm sistem “kullanılamaz” statüsüne alınmalı ve üretici talimatına göre incelenmelidir.
🔧 8. Kemerin Üzerinde Ek Yük veya Aksesuar Taşımak
- Sonuç: Denge kaybı, düşme kuvvetinin vücuda uygunsuz dağılması.
- Önlem: Alet kemeri paraşüt tipi kemerden ayrı olmalı, maksimum taşıma kapasitesi aşılmamalıdır.
🔧 9. Yanlış Ankraj Noktası Seçmek (Zayıf yüzey, alt seviye, geçici sistemler)
- Sonuç: Ankrajın kopmasıyla düşmenin engellenememesi.
- Önlem: Ankraj noktası 12 kN kuvveti taşımalı ve tercihen baş üstü hizasında olmalıdır. EN 795 standardına uygunluk aranmalıdır.
🔧 10. Geri Sarımlı Düşüş Durdurucunun Yatay Kullanılması
- Sonuç: Yetersiz frenleme, sistemin ani yükle açılması.
- Önlem: SRL’ler (Self-Retracting Lifeline) sadece üretici tarafından belirtilen pozisyonlarda kullanılmalıdır. Yatay kullanım için özel SRL gerekir (SRL-LE).
🔧 11. Lanyardın Ayak Altında veya Sarkan Şekilde Kullanımı
- Sonuç: Salınım etkisi (pendulum), yanal çarpma sonucu yaralanma.
- Önlem: Lanyard sabit, dikey hatta olacak şekilde ve en kısa mesafede bağlanmalıdır.
🔧 12. Sistemde Şok Emici Kullanılmaması
- Sonuç: Düşme anında 6 kN’den fazla kuvvetin doğrudan kullanıcıya iletilmesi.
- Önlem: Enerji absorplayıcı sistem (şok emici) mutlaka lanyard sistemine dahil edilmelidir.
🔧 13. Güvenli Kullanım Eğitiminin Alınmaması
- Sonuç: Donanım yanlış bağlanabilir, yanlış ankraj seçilebilir.
- Önlem: Yılda en az bir defa “yüksekte çalışma ve emniyet kemeri kullanımı eğitimi” verilmeli, belgelendirilmelidir.
🔧 14. Kemerin Bel Yükseğinde Takılması (Yukarıya çıkmadan önce)
- Sonuç: Yüksekte çalışmaya başlandığında sırt D-halkası uygunsuz konuma gelir.
- Önlem: Kemer yere inmeden önce uygun konumda giyilmeli ve bağlantı yukarıya göre ayarlanmalıdır.
🔧 15. Kirlilik veya Yağ ile Kirlenmiş Kemer Kullanmak
- Sonuç: Malzeme elastikiyetinin bozulması, kimyasal zayıflama.
- Önlem: Ekipmanlar kuru, temiz ve serin ortamlarda saklanmalı; temizlik sadece üretici tarafından onaylı malzemelerle yapılmalıdır.
🔧 16. Lanyard Üzerinden Düğümler Atmak
- Sonuç: Düğüm bölgesinde yüklenme ve mukavemet kaybı.
- Önlem: Lanyard sabitleme işlemi yalnızca orijinal bağlantı ekipmanlarıyla yapılmalı, düğüm atılmamalıdır.
🔧 17. Kemer Etiketinin Silinmiş veya Kopmuş Olması
- Sonuç: Üretim tarihi, sertifika kodları bilinmez; denetimde uygunsuzluk.
- Önlem: Etiketi hasarlı ekipman kullanılmamalıdır; yenisiyle değiştirilmelidir.
🔧 18. Kullanım Süresinin (Servis Ömrünün) Aşılmış Olması
- Sonuç: Malzeme yorulması nedeniyle sistemde beklenmedik arızalar.
- Önlem: Üreticinin belirlediği maksimum kullanım süresi (genellikle 5 yıl) aşılmadan ekipman emekli edilmelidir.
🔧 19. Kemerin Sadece Gövde Altına Yük Verecek Şekilde Ayarlanması
- Sonuç: Düşüşte bacak askısı doğru konumda değilse, damar kesilmesi ve askı travması.
- Önlem: Bacak askıları bel hizasında sabit olmalı; rahat ama sıkı oturmalıdır (iki parmak geçecek boşluk idealdir).
🔧 20. Acil Durum Planında Kurtarma Prosedürünün Olmaması
- Sonuç: Düşüş sonrası askıda kalma süresinin uzaması → Askı sendromu → Bilinç kaybı → Ölüm.
- Önlem: Kurtarma planı yazılı ve tatbik edilmiş olmalı; düşen çalışana en geç 10 dakikada müdahale edecek ekip hazır olmalıdır.
📍 📍 📍
“Takmak” Yetmez, Doğru Kullanmak Gerekir
Paraşüt tipi emniyet kemerleri, düşmeyi değil, düşme sonrası hayatta kalmayı sağlar. Ancak yanlış uygulamalar, bu güvenlik hattını bir illüzyona çevirebilir.
İş güvenliği uzmanlarının görevi sadece denetlemek değil, her ekipmanın doğru bağlanmasını, her işçinin doğru anlamasını sağlamaktır.
Unutulmamalıdır ki: “Kemerin varlığı değil, doğru kullanımı hayat kurtarır.”
“Hayat, bir karabinanın ucunda sallanmaz; bilginin, tedbirin ve sorumluluğun omuzlarında taşınır.”
Yüksekte çalışma kazalarının çoğu, teknik ekipman eksikliğinden değil, yanlış kullanım davranışlarından kaynaklanmaktadır. Emniyet kemeri, düşmeyi engellemese de düşme sonrası hayatta kalmanın anahtarıdır. Ancak bu anahtar, doğru kapıyı açmadığı sürece işe yaramaz.
Bu yazı, sadece teknik hataların bir dökümünü değil, aynı zamanda bu hataların önlenebilirliğini de ortaya koymaktadır.
Her iş güvenliği uzmanı şunu bilmelidir:
“Bir emniyet kemeri yalnızca bedenleri değil, aileleri, gelecekleri ve iş etiğini de korur.”
Eğitim, denetim, doğru ekipman ve disiplinli uygulama; yüksekte çalışmanın görünmeyen dört emniyet halatıdır.
Bu yazının, sahada bilinçli bir emniyet kültürünün oluşmasına katkı sunması dileğiyle…“Hayat, bir karabinanın ucunda sallanmaz; bilginin, tedbirin ve sorumluluğun omuzlarında taşınır.”
Yüksekte çalışma kazalarının çoğu, teknik ekipman eksikliğinden değil, yanlış kullanım davranışlarından kaynaklanmaktadır. Emniyet kemeri, düşmeyi engellemese de düşme sonrası hayatta kalmanın anahtarıdır. Ancak bu anahtar, doğru kapıyı açmadığı sürece işe yaramaz.
Bu yazı, sadece teknik hataların bir dökümünü değil, aynı zamanda bu hataların önlenebilirliğini de ortaya koymaktadır.
Her iş güvenliği uzmanı şunu bilmelidir:
“Bir emniyet kemeri yalnızca bedenleri değil, aileleri, gelecekleri ve iş etiğini de korur.”
Eğitim, denetim, doğru ekipman ve disiplinli uygulama; yüksekte çalışmanın görünmeyen dört emniyet halatıdır.
Bu yazının, sahada bilinçli bir emniyet kültürünün oluşmasına katkı sunması dileğiyle…
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Doğal Yaşayın
Doğal Beslenin
Aklınıza Mukayet Olun
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Sayın okuyucu,
Aşağıdaki linkten yazımızda yer alan konu hakkında sorularınızı ve görüşlerinizi, merak ettiğiniz ve yazılarımıza konu olmasını istediğiniz hususları iletebilirsiniz.
Bilginin paylaştıkça çoğalacağı düşüncesi ve sizlere daha iyi hizmet verme azmi ile her gün daha da iyiye ilerlemede bizlere yorumlarınız ve katkılarınız ile yardımcı olursanız çok seviniriz. https://g.page/r/CTHRtqI0z0gjEAE/review
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler
⭐️⭐️ TS EN 361 – Kişisel koruyucu donanım – Belirli bir yükseklikten düşmeye karşı – Tam vücut kemer sistemleri https://intweb.tse.org.tr/standard/standard/Standard.aspx?081118051115108051104119110104055047105102120088111043113104073082083083075105069114047049121122
⭐️⭐️ ANSI/ASSP Z359.2-2023: Düşmeye Karşı Koruma Programı Gereksinimleri https://blog.ansi.org/ansi-assp-z359-2-2023-fall-protection-program/
⭐️⭐️ İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️
Dr Mustafa KEBAT
Tetkik OSGB İş Sağlığı ve Eğitim Koordinatörü