Pentan tankları, endüstriyel tesislerde sıvı yakıtların güvenli bir şekilde depolanmasında kritik bir rol oynamaktadır. Lakin, zaman içinde tankların mekanik yapıları çeşitli çevresel etmenler ve operasyonel stresler nedeniyle korozyon ve delinme gibi risklerle karşılaşabilir.

Özellikle korozyon, tankın metal yüzeylerinde zamanla zayıflamaya yol açarak yapısal bütünlüğünü tehlikeye sokar ve delinme riski oluşturur. Bu tür olaylar, tankın içindeki yanıcı maddelerin çevreye yayılmasına ve dolayısıyla büyük bir yangın veya patlama riskine yol açabilir.

Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı Analizi, tank delinmesi ve korozyon tehlikesine dair potansiyel riskleri inceleyerek, çeşitli sebeplerle meydana gelen bu tür hasarların nasıl gelişebileceğini, hangi senaryolarda risklerin arttığını ve nasıl önlenebileceğine dair detaylı bir değerlendirme sunmayı amaçlamıştır.

Kimyasal etkileşimler, dış etmenler (örneğin, hava koşulları) ve bakım yetersizlikleri gibi faktörlerin korozyon üzerindeki etkisi, bu tehlikenin önlenmesi adına kritik bir öneme sahiptir.

Analiz, tankın dayanıklılığını artırmak ve meydana gelebilecek delinme risklerini önceden tespit edebilmek için gerekli olan koruyucu önlemleri ve denetim süreçlerini vurgulamayı amaçlamaktadır

🔺 HZ-02 – Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı (Event Tree) Analizi

Tehlike Başlığı: Tank Delinmesi / Korozyon

Başlangıç Olayı (Initiating Event):
→ Tankın delinmesi veya korozyona uğraması nedeniyle pentan sızıntısı başlar.

---

🔸 1. Kontrol Noktası: Tankın Delinmesi/Korozyonunun Erken Tespiti Yapıldı mı?

• Evet:
  • Delinme/korozyon hızlı bir şekilde tespit edilmiştir.
  • 🔸 2. Kontrol Noktası: Sızıntı Algılama Sistemi Çalışıyor mu?
    • Evet:
      • Sistem sızıntıyı algılar, alarm verir.
      • Operatör bilgilendirilir, acil müdahale başlatılır.
      • Sızıntı durdurulmadan önce ciddi bir etki oluşmaz.
        ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum, risk düşük.
      • Risk Değerlendirmesi: Düşük, sistemler çalışır durumda.
      • Olası Sonuçlar:
        • Sızıntı kontrollü bir şekilde durdurulur ve yangın veya patlama riski engellenir.
        • Çalışanların güvenliği sağlanır.
        • Çevresel kirlenme riski sınırlıdır.
    • Hayır:
      • Sızıntı algılaması yapılmaz, fark edilmez.
      • 3. Kontrol Noktası: Havalandırma Yeterli mi?
        • Evet:
          • Havalandırma sağlanır, ortamda biriken buharın dışarı atılmasını sağlar.
          • Buhar birikiminin patlayıcı ortam oluşturma riski düşük.
          • 🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
            • Evet:
              • Ateşleme kaynağıyla birlikte buhar tutuşur ve yangın oluşur.
                ❌ Sonuç: Yangın ve potansiyel patlama riski artar.
              • Risk Değerlendirmesi: Yüksek, patlama ve yangın riski büyük.
            • Hayır:
              • Ateşleme kaynağı yok.
              • Buhar birikimi olsa da patlama oluşmaz.
                ⚠️ Sonuç: Buhar birikimi devam eder, çevresel kirlilik ve zehirli gaz riski devam eder.
              • Risk Değerlendirmesi: Orta, ancak patlama riski yoktur.
        • Hayır:
          • Havalandırma yetersizdir.
          • Buhar birikimi başlar, patlayıcı ortam oluşur.
          • 🔸 5. Kontrol Noktası: Ateşleme Kaynağı var mı?
            • Evet:
              • Ateşleme kaynağı ile birlikte patlama ve yangın meydana gelir.
                ❌ Sonuç: Yangın ve patlama oluşur, büyük zarar.
              • Risk Değerlendirmesi: Yüksek, ciddi yangın ve patlama riski.
            • Hayır:
              • Ateşleme kaynağı yoktur.
              • Patlayıcı atmosfer oluşmasına rağmen, ateşleme kaynağı yoktur.
                ⚠️ Sonuç: Patlayıcı ortam mevcut, ancak ateşleme kaynağı yoksa patlama olmaz.
              • Risk Değerlendirmesi: Orta, zamanla risk artabilir.

---

• Hayır (Delinme/Korozyon Erken Tespiti Yapılmadı):
  • 2. Kontrol Noktası: Çalışanlar sızıntıyı fark etti mi?
    • Evet:
      • Çalışanlar sızıntıyı fark eder.
      • 🔸 3. Kontrol Noktası: Çalışanlar nasıl müdahale eder?
        • Hızlı müdahale (Doğru prosedür izlenir):
          • Sızıntı hemen kontrol altına alınır.
          • Yangın riski oluşmaz, ancak zehirli gaz riski devam eder.
            ✅ Sonuç: Kontrollü bir durum.
          • Risk Değerlendirmesi: Orta, hızla müdahale ile yangın riski önlenir.
        • Geç müdahale (Prosedür hataları veya eğitimsizlik):
          • Sızıntı büyür ve havalandırma yetersizse patlayıcı ortam oluşur.
          • 🔸 4. Kontrol Noktası: Ateşleme kaynağı var mı?
            • Evet:
              • Ateşleme kaynağı ile yangın/patlama riski artar.
                ❌ Sonuç: Yangın/patlama oluşur.
            • Hayır:
              • Ateşleme kaynağı yoksa, ortamda birikim devam eder.
              • Risk: Patlayıcı atmosfer oluşur, ancak ateşleme kaynağı yok.
                ⚠️ Sonuç: Risk geçici olarak yüksek, ancak patlama meydana gelmez.
              • Risk Değerlendirmesi: Yüksek, ancak ateşleme kaynağı olmadığı için patlama olmaz.
    • Hayır:
      • Çalışanlar sızıntıyı fark etmez.
      • 3. Kontrol Noktası: Tank yapısal bütünlüğü sağlam mı?
        • Evet:
          • Tankın yapısı sağlam kalır, ancak sızıntı devam eder.
          • Buhar birikimi başlar, ancak çevresel kirlilik devam eder.
            ⚠️ Sonuç: Sızıntı kontrol altına alınamayabilir, ancak yangın riski yoktur.
          • Risk Değerlendirmesi: Orta, çevre kirliliği riski devam eder.
        • Hayır:
          • Tank yapısal olarak zayıflar, delinme daha da büyür.
          • Sızıntı hızla artar.
          • Havalandırma yetersizse: Patlayıcı ortam oluşur.
          • Ateşleme kaynağı varsa: Yangın/patlama riski artar.
            ❌ Sonuç: Yangın ve patlama riski büyür.
          • Risk Değerlendirmesi: Yüksek, ciddi yangın ve patlama riski söz konusu.

Senaryo Özeti

Senaryo No	Sonuç	Risk Seviyesi
1	Delinme/korozyon tespit edildi, müdahale edildi	Düşük
2	Erken tespit yok, ancak havalandırma yeterli	Orta
3	Havalandırma yetersiz, ateşleme kaynağı yok	Orta
4	Havalandırma yetersiz, ateşleme kaynağı var	Yüksek
5	Çalışanlar fark etti, hızlı müdahale yapıldı	Düşük
6	Çalışanlar fark etti, geç müdahale yapıldı	Yüksek
7	Çalışanlar fark etmedi, tank delinmesi/korozyon büyüdü	Yüksek

Bu yazının kaynağı olan Pentan Tankı – (Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi aşağıdadır.

Pentan Tankı – ((Hazard Identification – Tehlike Tanımlama) Analizi

Tehlike Kodu	Tehlike Başlığı	Olası Nedenler	Etkilenen Alanlar / Sistemler	Olası Sonuçlar	Mevcut / Önerilen Kontroller
HZ-01	Sızıntı – Flanş / Conta	Aşınmış conta, torklama hatası, kimyasal uyumsuzluk	Dolum hattı, tank çıkışı, pompa bağlantıları	Buhar yayılımı, patlayıcı atmosfer oluşumu, yangın, çevresel kirlenme	Kimyasal uyumlu contalar, periyodik sızdırmazlık kontrolü, EX-proof alan izleme
HZ-02	Tank Delinmesi / Korozyon	Tank iç yüzey kaplamasında bozulma, dış darbe, metal yorgunluğu	Tank gövdesi, temel çevresi	Yüksek hacimli döküntü, yangın/patlama riski, çevresel tehlike	Koruyucu kaplama, tank ultrasonik kalınlık ölçümü, koruma bariyeri
HZ-03	Statik Elektrik Boşalması	Topraklama eksikliği, sürtünme etkisi, uygun olmayan boru malzemesi	Dolum hattı, pompa, operatör	Kıvılcım → yangın veya patlama, çalışan yaralanması	Topraklama çubuğu, antistatik hortumlar, dolum öncesi topraklama test cihazı
HZ-04	Tank Aşırı Dolumu	Seviye sensörü arızası, manüel dolum hatası	Tank içi, taşma menholü	Parlayıcı sıvı dışarı taşar, buhar oluşur, yangın riski	İkincil seviye sensörü, taşma alarmı, taşma haznesi (containment bund)
HZ-05	Köpük Sistemi Arızası	Köpük pompası arızası, vana kapalı kalması, manuel hatalar	Yangınla mücadele sistemi	Yangın kontrol edilemez, tank ısınması, BLEVÉ riski	Köpük sistem periyodik test, yedek pompa, acil stop düğmesi
HZ-06	Elektriksel Kıvılcım	EX-proof olmayan ekipman, gevşek bağlantı, kaçak akım	Tank çevresi, dolum alanı	Parlayıcı buhar → tutuşma, yangın	EX-proof elektrik altyapısı, periyodik izolasyon testleri
HZ-07	Buhar Yayılması (Havalandırma Eksikliği)	Tank solunumu, atmosferik dalgalanma, buhar çıkışı	Tank havalandırması, soluma hattı	Patlayıcı atmosfer oluşumu, personel zehirlenmesi	ATEX uyumlu havalandırma sistemi, VOC dedektörü
HZ-08	Operatör Hataları	Eğitim yetersizliği, prosedür eksikliği, dikkatsizlik	Dolum-boşaltım işlemleri, alarm devre dışı bırakılması	Taşma, sızıntı, geç müdahale, acil durum yönetiminde zafiyet	SOP’ler, eğitim, check-list uygulaması, gözetmen kontrolü
HZ-09	Yangın / Harici Kaynaklı	Yakın tesislerdeki yangın, kaynak kıvılcımı, araç motorları	Tank dışı, tesis geneli	Tank ısınması, basınç artışı, patlama (BLEVÉ) riski	30 m yangın güvenlik mesafesi, yangın sensörleri, otomatik yangın kapısı
HZ-10	Yanlış Kimyasal Dolumu	Kimliklendirme eksikliği, operatör hatası	Tank içi kimyasal uyumu	Reaktif madde karışımı, toksik gaz çıkışı, basınç artışı	Etiketleme, kodlama, kimyasal tanımlama SOP, RFID okuma sistemi
HZ-11	PSV (Basınç Tahliye Valfi) Arızası	Valf tıkanması, bakım eksikliği, yanlış kalibrasyon	Tank üst kısmı, solunum hattı	Tank içi aşırı basınç → tank deformasyonu/patlama	Periyodik PSV testi, tahliye borusu yönlendirmesi
HZ-12	Gaz Dedektör Arızası	Kalibrasyon gecikmesi, sensör yaşlanması, fiziksel hasar	Gaz izleme sistemi	Tehlikeli atmosfer fark edilmez, patlama/yangın riski artar	Gaz dedektörü kalibrasyon protokolü, çift dedektör kurulumu
HZ-13	Sızan Kimyasalın Giderilememesi	Yetersiz absorban, ekipmanın gecikmeli kullanımı, yanlış müdahale	Sızıntı alanı, yer altı suyu	Kimyasalın yayılması, çevre kirliliği, yeraltı suyunun kontaminasyonu	Absorban istasyonu, eğitimli ekip, sızıntı toplama küvetleri
HZ-14	Aydınlatma Eksikliği / Gece Operasyonu	Yetersiz ışık, karanlıkta yapılan manuel dolumlar	Tüm saha	Gözle kaçırılan taşmalar, güvenlik riski, müdahale gecikmesi	Patlamaya dayanıklı LED projektörler, gece vardiyası eğitimi
HZ-15	Acil Tahliye Gecikmesi	Kaçış yollarının kapalı olması, tatbikat eksikliği	Tüm çalışanlar	Yangın/patlama sırasında personelin mahsur kalması	Acil kaçış yönlendirmeleri, yılda 2 defa tatbikat

Tank delinmesi ve korozyon riski, genellikle önceden fark edilmeyen ve zaman içinde hızla büyüyebilen tehlikelerdir.

Korozyonun tespit edilmemesi, tankın yapısal bütünlüğünü zayıflatabilir ve bu da yanıcı maddelerin sızıntı yapmasına ya da tankın tamamen delinmesine yol açabilir. Bu durum, hem çevre hem de insan sağlığı açısından büyük bir tehlike oluşturur. Ayrıca, bu tür durumlar çoğu zaman meydana gelen patlama, yangın sebebi ile can kaybı, yaralanma ve/veya ekonomik kayıplara yol açabilir.

Bu yazımızda yer alan Tank Delinmesi / Korozyon tehlikesi Olay Ağacı Analizi, korozyon riskini minimize etmek için etkin denetim, düzenli bakım ve malzeme kalitesinin arttırılması gibi önlemler alınması gerektiğini açıkça ortaya koymakta olduğunu düşünüyorum. Tabi ki sizlerden gelecek geri bilgiler, yaşanacak hadiseler – kazalardan elde edeceğimiz deneyimler ile zaman içerisinde daha da kapsamlı hale getirmek heedefimiz.

Tankların iç yüzeyleri, dış etmenler ve kimyasal maddelerden korunmalı, izleme teknolojileri ve erken uyarı sistemleri devreye sokulmalıdır. Ayrıca, operasyonel disiplinin artırılması ve personel eğitimlerinin güçlendirilmesi, bu tür risklerin önlenmesi için önemli adımlar olacaktır.

Sonuç olarak, tank delinmesi ve korozyon riskinin yönetilmesi, yalnızca teknik ve mühendislik önlemleriyle değil, aynı zamanda proaktif bakım programları ve sürekli izleme mekanizmaları ile desteklenmelidir.

Bu analiz, bu tür tehlikeleri erken aşamada tespit etmek ve bu tehlikelere karşı etkili stratejiler geliştirmek için başlangıç rehberi niteliğinde olmasını ümit ediyorum.

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Doğal Yaşayın

Doğal Beslenin

Aklınıza Mukayet Olun

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️

Bilimsel Yazı Sevenler Devam Edebilirler

⭐️⭐️ Korozyon Reaksiyonu https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/corrosion-reaction

⭐️⭐️ Farklı Metal Yüzeyler ve Aşındırıcı Ortamlar İçin Yeşil Korozyon İnhibitörleri Olarak Bitki Özleri: Bir İnceleme https://www.mdpi.com/2227-9717/8/8/942

⭐️⭐️ Sızıntı Tespit Sistemi https://www.sciencedirect.com/topics/engineering/leak-detection-system

⭐️⭐️ Mikrobiyal Korozyon https://www.sciencedirect.com/topics/immunology-and-microbiology/microbial-corrosion

⭐️⭐️ CCUS’ta karbondioksit korozyonunun mekanizması ve korozyon önleyici tedbirleri: Bir inceleme https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10758979/

⭐️⭐️ Boru hattı sızıntı tespit yöntemlerinin incelenmesi ve analizi https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2667143322000464

⭐️⭐️⭐️⭐️⭐️